PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA

W GORZOWIE WLKP

Imię i nazwisko

ZWIERZĘTA HODOWLANE

SĄ WŚRÓD NAS

Gorzów Wlkp 22.02.2010r.

ZWIERZĘTA

WSTĘP

ROZDZIAŁ I ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE

1. ŚWINIA

2. KROWA

3. KOŃ

ROZDZIAŁ II ZWIERZĘTA DOMOWE

1. PIES

2. KOT

3. CHOMIK

ROZDZIAŁ III PTAKI

1. PAPUGA

2. PAJĄK PTASZNIK

SPIS STRON

SPIS OBRAZKÓW

WSTĘP

Zwierzęta hodowlane - zwierzęta udomowione lub dzikie, które chowane w odpowiednich warunkach (gospodarstwo rolne, ogród zoologiczny, specjalistyczne fermy) służą jako źródło żywności (mięso, mleko, tłuszcz, jajka) i innych materiałów (skóra, futro, wełna, pierze), a także jako siła pociągowa, do jazdy wierzchem, jako zwierzęta juczne lub pełniące inne funkcje użytkowe. Osobniki o szczególnych walorach użytkowych i hodowlanych hoduje się jako materiał reprodukcyjny - zwierzęta zarodowe.

ROZDZIAŁ I

ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE

Zwierzęta gospodarskie - zwierzęta chowane w gospodarstwie rolnym w celu uzyskania produkcji towarowej lub siły pociągowej. Wykorzystywane są również jako materiał reprodukcyjny. Przykładami zwierząt gospodarskich są m.in. bydło, konie, osły, muły, owce, świnie, drób, wielbłądy.

ŚWINIA

Świnia domowa - zwierzę hodowlane udomowione między VII a VI w. p.n.e. Dostarcza hodowcom mięsa, tłuszczu, skóry, podrobów, szczeciny. Jest ssakiem z rzędu parzystokopytnych, rodziny świniowatych.

KROWA

Krowa - samica bydła domowego, która jest głównym źródłem mleka oraz wołowiny. W niektórych krajach, np. Indiach, krowy są uważane za święte.

Krowy należą do roślinożerców przeżuwających.

Określenie krowa odnosi się też do samic innych dużych ssaków, np. karmiących samic wielorybów. Odpowiednio młode ssące wieloryby nazywa się wówczas cielakami. Skóra krowy pokryta jest delikatnym meszkiem, którego plamy składają się na specyficzny wygląd zwierzęcia.

KOŃ

Koń domowy - ssak nieparzystokopytny z rodziny koniowatych. Koń został udomowiony stosunkowo późno prawdopodobnie na terenie północnego Kazachstanu w okresie kultury Botai tj. około 3,5 tys. lat p.n.e.^[1][2] Przodkiem konia domowego były prawdopodobnie koń Przewalskiego i tarpan oraz wymarłe azjatyckie konie tundrowe i leśne^{[potrzebne źródło]}. Ważna jest informacja, iż koń Przewalskiego wcale jeszcze nie wyginął, a tarpan odnajduje zamienną odmianę w koniku polskim^{[potrzebne źródło]}. Takie same z wyglądu, stają się nowocześniejszymi potomkami wymarłych tarpanów^{[potrzebne źródło]}. W styczniu 2007 zespół naukowców z Massachusetts Institute of Technology i Uniwersytetu Harvarda poinformował, że stworzył wstępną mapę genomu konia. Wysokość konia mierzy się w kłębie specjalną laską zoometryczną. Niegdyś najpopularniejsze zwierzę pociągowe, następnie wyparte przez maszyny (zob. traktor, kombajn). Dziś używany w celach rekreacyjnych i sportowych, jako zwierzę pociągowe - jedynie w biedniejszych gospodarstwach. Przeciętna długość życia koni wynosi 25-30 lat.

Wyhodowano wiele ras koni. Najpopularniejsze to:

• czystej krwi arabskiej - jego krzyżówki dały początek wielu innym rasom

• pełnej krwi angielskiej - konie wyścigowe

Polskie rasy koni:

• rasa wielkopolska (wlkp)

• rasa huculska (hc)

• rasa śląska (śl)

• rasa małopolska (młp)

• Konik polski, inaczej konik biłgorajski (kn)

• Polski koń zimnokrwisty (z)

Nazwy koni w zależności od wieku:

• sysak - młody koń do około 6 miesiąca życia, odżywia się głównie mlekiem matki.

• odsadek - młody koń odłączony od klaczy matki

• źrebię - młody koń poniżej 1 roku.

• klaczka - samica konia w wieku 1-3 lat.

• ogierek - samiec konia w wieku 1-3 lat.

• klacz, kobyła - samica konia powyżej trzeciego roku życia.

• ogier - samiec konia powyżej trzeciego roku życia, zazwyczaj hodowany dla rozrodu.

Inne nazwy:

• wałach - wykastrowany samiec.

• wnęter - samiec konia z wadą rozwojową, polegającą na niewłaściwym umieszczeniu jąder (poza moszną - zob. wnętrostwo).

ROZDZIAŁ II

ZWIERZĘTA DOMOWE

Zwierzęta domowe - zwierzęta trzymane przez człowieka w domu dla osobistej przyjemności lub dla towarzystwa, w odróżnieniu od zwierząt chowanych lub hodowanych z innych powodów (zwierzęta hodowlane, gospodarskie i użytkowe).

zwierzęta domowe: pies, kot, mysz, ryby akwariowe, chomik, szczur, papuga, królik, świnka morska, żabka, kanarek

Domowe, udomowione, hodowlane

Terminologia dotycząca relacji pomiędzy człowiekiem i zwierzętami przebywającymi w jego najbliższym otoczeniu często jest błędnie interpretowana. Podstawowe kryteria obejmują to, w jakim celu i gdzie człowiek trzyma dane zwierzę oraz jaki ma do zwierzęcia stosunek emocjonalny.

Udomowienie zwierząt

Pierwszym etapem nawiązywania bliskich relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzętami było udomowienie, czyli domestykacja zwierząt.

Samo udomowienie nie jest jeszcze wystarczającym kryterium do określenia zwierzęcia jako domowe.

Chów i hodowla

Na skutek domestykacji człowiek mógł w sposób planowy i kontrolowany prowadzić chów zwierząt w swoim gospodarstwie zabezpieczając sobie łatwy dostęp do mleka, mięsa i skór. Zapewnienie chowanym zwierzętom właściwych warunków do rozrodu prowadzi do hodowli zwierząt.

Zwierzęta domowe

Zwierzęciem domowym nazywa się takie zwierzę, które trzymane jest w domu lub mieszkaniu dla zaspokojenia potrzeb emocjonalnych człowieka, jako zwierzę towarzyszące człowiekowi lub jako swoista ozdoba czy też atrakcja mieszkania. Zwierzę domowe traktowane jest zwykle przez domowników jako pupil lub członek rodzinnego stada. Pupilem określa się najczęściej osobnika, który jest lubiany bardziej niż inne osobniki tego samego gatunku, ale również wychowanka lub podopiecznego^[1].

W polskim prawodawstwie stosowane jest określenie: zwierzęta tradycyjnie przebywające wraz z człowiekiem w jego domu lub innym odpowiednim pomieszczeniu, utrzymywane przez człowieka w charakterze jego towarzysza^[2].

Wprawdzie większość domowych pupili to zwierzęta udomowione, ale mogą nimi być również egzotyczne zwierzęta dzikie lub oswojone, trzymane w odpowiednich pomieszczeniach (akwarium dla ryb i innych organizmów wodnych, terrarium dla płazów, gadów i stawonogów).

Ten sam gatunek zwierzęcia (np. świnia domowa) może być zwierzęciem chowanym dla mięsa, hodowlanym (w celu dalszego rozmnażania) lub domowym^[3]. Pies trzymany na placu, którego ma pilnować przed intruzami jest zwierzęciem użytkowym. Trzymany w obejściu gospodarstwa rolnego nadal pełni rolę użytkową, a zwierzęciem domowym staje się dopiero z chwilą nawiązania więzi emocjonalnych pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem oraz przyznania mu przez ludzkie stado prawa do przebywania razem z ludźmi w ich najbliższym otoczeniu, na zasadzie członka stada.

W przypadku psów i kotów bardzo często dochodzi do łączenia funkcji zwierzęcia użytkowego i domowego.

Nie tylko przyjemność

W odróżnieniu od zwierząt chowanych i hodowlanych, w odniesieniu do zwierząt domowych mówi się o opiece człowieka nad zwierzęciem. Wprowadzenie zwierzęcia do domu lub mieszkania pociąga za sobą określone skutki, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Niektóre gatunki zwierząt - zarówno egzotyczne, jak i udomowione - mogą stanowić zagrożenie dla człowieka, zwłaszcza dla dzieci. Zwłaszcza wśród zwierząt egzotycznych występują gatunki jadowite i drapieżne. Niewystarczająco socjalizowany lub źle traktowany pies może stać się równie niebezpieczny jak jego naturalny kuzyn wilk.

Potrzeby zwierząt

Prawidłowa opieka nad domowym pupilem powinna uwzględniać naturalne potrzeby zwierzęcia i zapewniać mu możliwość zaspokajania potrzeb fizjologicznych (dostęp do wody, odpowiedniego pokarmu, możliwość wypróżnienia, możliwość ruchu) w sposób gwarantujący jego prawidłowy rozwój i nie kłócący się z potrzebami i wymaganiami człowieka (poczucie estetyki, higiena). Obowiązek zabezpieczenia zwierzęciu podstawowych potrzeb wynika również z przepisów obowiązujących w danym kraju^[4].

Alergie

Pojawienie się zwierząt w bezpośrednim otoczeniu człowieka u wielu osób może wywoływać reakcję uczuleniową na alergeny pochodzenia zwierzęcego.

Choroby odzwierzęce

Sprowadzenie chorych lub zarażonych zwierząt domowych oraz brak higieny mogą doprowadzić do przeniesienia na domowników pasożytów lub chorób odzwierzęcych.

Zwierzęta bezdomne

Brak kontroli nad niektórymi gatunkami zwierząt domowych (głównie koty i psy) i nieracjonalne podejście ludzi doprowadza w wielu regionach - zwłaszcza w dużych miastach - do nadmiernego ich rozmnażania. Zwierzęta nieodpowiednio zabezpieczone, zagubione lub porzucone przez swoich opiekunów stają się zwierzętami bezdomnymi, zwykle nieprzystosowanymi do samodzielnego życia. Część z nich trafia do odpowiednich schronisk, część ginie w różnych okolicznościach, a pozostałe przystosowują się wtórnie do samodzielnego życia poprzez zdziczenie lub synurbizację.

Pupil i prawo

Obecność zwierząt domowych w środowisku ludzkim pociąga za sobą określone skutki w relacjach międzyludzkich, zwłaszcza na terenach gęsto zaludnionych. Z tego powodu lokalne władze ustalają przepisy regulujące obowiązki właścicieli zwierząt, np. do trzymania ich za ogrodzeniem uniemożliwiającym wydostanie się zwierzęcia na zewnątrz, usuwania zanieczyszczeń pozostawionych przez te zwierzęta w miejscach publicznych, nie pozostawiania zwierząt bez opieki poza terenem własnej posiadłości (mieszkania, działki), nie powodowania uciążliwości dla otoczenia.

Cmentarze zwierząt

Coraz bardziej popularne są cmentarze zwierząt domowych. Znane w krajach Europy i Ameryki Północnej od końca XIX w. W Polsce legalnie działają trzy - zlokalizowane są w pobliżu aglomeracji miejskich. Zgodnie z obowiązującym w Polsce i w Unii Europejskiej prawem, alternatywą do pochowania zwierzaka na cmentarzu jest zlecenie uprawnionej firmie utylizacji jego zwłok. Zakopanie w ogrodzie lub w lesie jest sprzeczne z prawem.

PIES

Pies domowy - drapieżny ssak z rodziny psowatych, udomowiony przez człowieka potomek wilka szarego, jego współczesna forma stworzona została za pomocą doboru sztucznego, w obrębie gatunku istnieją różne rasy.

KOT

Kot domowy- udomowiony gatunek małego, mięsożernego ssaka z rzędu drapieżnych z rodziny kotowatych. Przez ludzi ceniony jako zwierzę domowe oraz z powodu jego zdolności do niszczenia szkodników. Koty zostały udomowione około 9500 lat temu i są obecnie najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie Gatunek prawdopodobnie pochodzi od kota nubijskiego, przy czym w Europie krzyżował się ze żbikiem.

CHOMIK

Chomiki - podrodzina gryzoni z rodziny chomikowatych . Do rodziny chomikowatych zalicza się blisko 300 gatunków zwierząt. Chomiki właściwe są bliskimi krewnymi norników, suwaka i szczura piżmowego. Zewnętrznie nie są zbytnio podobne do swych krewniaków. Zwierzęta bardziej podobne do chomików takie jak: mysz domowa, mysz leśna i inne z rodziny Muridae są bardzo dalekimi krewnymi chomików. Z licznej grupy chomików tylko niektóre gatunki można uznać za zwierzęta domowe. Należą do nich chomik syryjski, chomik Roborowskiego, chomik chiński, chomik Taylora, chomik dżungarski i podgatunek chomika dżungarskiego, chomik Campbella. Hodowane w domach chomiki mają swych krewnych żyjących na wolności.

ROZDZIAŁ III

PTAKI

ptaki: drób: kura, kaczka, gęś domowa, indyk, perliczka, gołąb, struś, bażant, przepiórka japońska

Ptaki - gromada stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców. Jest najbardziej zróżnicowaną spośród gromad kręgowców lądowych - istnieje około 10 000 gatunków ptaków, które zamieszkują ekosystemy na całym świecie. Ich wielkość waha się od 5 cm u koliberka hawańskiego do 2,7 m u strusia.

Charakterystyczne dla ptaków nowoczesnych (Neornithes) są: skóra wytwarzająca pióra, przednie kończyny przekształcone w skrzydła, szczęki okryte rogowym dziobem, u współczesnych przedstawicieli pozbawionym zębów, lekki, mocny szkielet i czterodziałowe serce. Ptaki są zazwyczaj zdolne do lotu, choć niektóre gatunki są wtórnie nielotne - ich układ pokarmowy oraz oddechowy są przystosowane do tej zdolności. Poza tym odznaczają się wysoką aktywnością metaboliczną. Rozmnażają się przez składanie i wysiadywanie otoczonych twardą skorupą jaj. Niektóre ptaki, szczególnie krukowate i papugowe należą do najbardziej inteligentnych gatunków zwierząt, zdolnych do tworzenia i używania przyrządów pomocniczych, jak i przekazujących tę wiedzę następnym pokoleniom^[1].

Wiele gatunków odbywa dalekodystansowe wędrówki, inne przemieszczają się mniej regularnie na krótsze odległości. Są zwierzętami socjalnymi, porozumiewają się przy pomocy wizualnych sygnałów oraz zawołań kontaktowych, jak i śpiewem, biorą udział we wspólnych lęgach, polowaniach, przepędzaniu drapieżników, zgrupowaniach migracyjnych.

Większość gatunków ptaków żyje monogamicznie, najczęściej na czas jednego sezonu, czasami na okres kilku lat, rzadziej tworzą tę samą parę przez całe życie. Inne gatunki tworzą lęgowe systemy poligyniczne - z kilkoma samicami przypadającymi na jednego samca. Rzadko spotyka się gatunki poliandryczne z wieloma samcami i jedną samicą. Jaja są zwykle składane do gniazd i wysiadywane przez rodziców. Cechą charakterystyczną dla większości ptaków jest długi okres opiekuńczy nad wyklutymi pisklętami.

Wiele gatunków ptaków ma znaczenie gospodarcze dla człowieka, najczęściej jako zwierzęta użytkowe. Są przede wszystkim źródłem pożywienia pozyskiwanego przez hodowlę lub polowania. Zastosowanie gospodarcze znajdują także części pozyskiwane z ptaków np. pióra. Niektóre gatunki, szczególnie ptaki śpiewające, jak i papugowate, są popularnymi zwierzętami domowymi. Poza tym odchody kilku gatunków są używane jako nawóz w rolnictwie. Około 120-130 gatunków ptaków wymarło od XVII w. w rezultacie ludzkiej działalności, setki innych gatunków wymarło wcześniej. Obecnie ocenia się około 1200 gatunków jako zagrożonych wyginięciem przez czynniki antropogeniczne, z drugiej strony człowiek stara się jednak o ich ochronę. Ptaki są także elementem ludzkiej kultury - od religii przez poezję do nauki. Dział biologii badający ptaki to ornitologia. Amatorska obserwacja ptaków rozwinęła się w ostatnich dekadach do rozmiarów masowego hobby w wielu krajach rozwiniętych.

PAPUGA

Papugi to również alternatywna nazwa naukowa dla całej rodziny papugowatych. W znaczeniu potocznym papugami nazywane są wszystkie ptaki zaliczane do rzędu papugowych, czyli oprócz papugowatych, również rodziny kakadu i nestorów.

GOŁĄB

Gołąb pocztowy - jedna z odmian gołębia domowego, odznaczająca się zdolnością powracania do gołębnika z dużych odległości.

Praktyczne wykorzystanie gołębi pocztowych do przesyłania wiadomości znane jest z XII w. Muzułmanie w wojnach z królestwem Jerozolimy używali ich do wzywania pomocy. Gołębie te powszechnie wykorzystywano w czasie I wojny światowej (zob. Twierdza Boyen). W czasie II wojny światowej zniszczona została populacja polskiej hodowli gołębi pocztowych, kiedy to Niemcy w 1940 roku na terenie Kraju Warty zarekwirowali wszystkie gołębie. Hodowców w Polsce grupuje Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych. Obecnie gołąb pocztowy hodowany jest głównie dla celów sportowych.

Bezpośrednim przodkiem gołębia pocztowego jest gołąb skalny, protoplasta również kilkuset innych ras gołębi domowych (garłacze, pawiki, wywrotki itd). Rasy te ze względu na użytkowość można podzielić na trzy grupy:

• gołębie sportowe - głównie gołąb pocztowy. Organizowane są zawody z ich udziałem polegające na wypuszczaniu ptaków ze wspólnego startu w liczbie od kilkuset do kilku tysięcy z odległości dochodzących czasem do 2000 km. Rasa ta jest bardzo wytrzymała, a przy słonecznej pogodzie gołębie potrafią powrócić z odległości 1000 km w ciągu jednego dnia.

• gołębie wystawowe - startujące w zawodach gdzie ocenia się zgodność ich "budowy" z ustalonym wzorcem, a także stan zdrowia, cechy zewnętrzne: stan upierzenia, barwa oka, żywotność itp. Jest to najliczniejsza grupa gołębi, do której zalicza się większość ras.

• gołębie przeznaczone na ubój - zapotrzebowanie na mięso ciągle rośnie przez wzgląd na niską zawartość tłuszczu.

Cechy gołębia pocztowego:

• kolor i wzór upierzenia. Kolory podstawowe to biały, niebieski, czarny, czerwony, szpakowaty, pstry. Rodzaje wzorów to gładki (bez pasów), z pasami, nakrapiany oraz T-wzór.

• barwa tęczówki: podstawowe kolory to perłowy (glass) oraz pomarańczowy (żółty), czarny (bycze oko) występujący u białych gołębi pocztowych oraz różowy u albinosów.

• masa ciała: 300-400 g (samce większe)

• długość życia: 10-12 lat, choć znane są przypadki, iż dożywają 20 lat

• pokarm: głównie zboża takie jak pszenica, jęczmień, owies, kukurydza, także: ryż, proso, sorgo, słonecznik łuskany, rzepak, peluszka, groch, wyka, żyto itp.

Lęgi gołębi pocztowych w Polsce tradycyjnie rozpoczynają się pod koniec lutego lub na początku marca. Coraz częściej hodowcy praktykują lęgi zimowe, które rozpoczynaja się w drugiej połowie grudnia. Samica składa w misce lęgowej dwa jajka, które wysiaduje wraz z samcem przez około 18 dni. Przez pierwsze 5 dni od wyklucia młode karmione są tzw. papką, a potem już tylko ziarnem przynoszonym im w wolu przez rodziców. Po około 21-28 dniach młode ptaki mogą już opuścić gniazdo. Osobniki osiągają dojrzałość płciową po około 8 miesiącach. Ilość lęgów w sezonie jest kontrolowana przez hodowcę.

Pod koniec października i na początku listopada rozpoczyna się intensywne pierzenie się, czyli doroczna zmiana upierzenia. Wtedy to ptaki są najbardziej narażone na atak za strony jastrzębi i sokołów. Inni naturalni wrogowie to: koty, kuny, łasice, tchórze.

---