PRAWO WYKROCZEŃ

Prawo wykroczeń obejmuje 2 rodzaje norm prawnych:

1. materialne prawo wykroczeń

2. procesowe prawo wykroczeń

Ad.1

Obejmuje katalog czynów, które stanowią naruszenia porządku prawnego, zasady ponoszenia odpowiedzialności za wykroczenia, katalog środków karnych i inne środki stosowane w następstwie wykroczenia

Ad.2

Ogół norm, które reguluje postępowanie organów państwowych (sądy powszechne, policja) w związku z tym, obejmuje również zasady, przesłanki postępowania o wykroczenia, prawa i obowiązki uczestników postępowań, tryb postępowania i sposób kontrolowania tego postępowania.

Źródła prawa wykroczeń; kodeks wykroczeń 1991

Kodeks postępowania w sprawie o wykroczenia 24.08.2001

Zasady materialnego prawa wykroczeń

1. „Nullum crimen sine lege” - nie ma wykroczenia bez ustawy

Wykroczenie jt. czyn zabroniony przez ustawę w momencie jego popełnienia.

Podciąga się do odpowiedzialności za sytuacje wyraźnie przewidziane w tej ustawie

2. nie ma kary bez przepisu ustawy - za wykroczenia można stosować tylko karę przewidzianą w KW

Cztery rodzaje kar: - areszt, - ograniczenie wolności, - grzywna do 5 tys. zł., - nagana.

3. stosowanie ustawy aktualnie obowiązującej chyba, że przepisy poprzednie są dla sprawcy względniejsze.

Jeśli ustaw jest kilka, też bierze się pod uwagę tę względniejszą dla sprawcy, nie można część z jednej a część z drugiej.

Wybór ustawy względniejszej - bierze się pod uwagę nie tylko (………) ale wszystkie okoliczności.

Depenalizacja - wykroczenie, które w następnej (nowej) ustawie nie jest wykroczeniem, wykroczenie takie ulega zatarciu a jeśli jest wykonywana kara ulega ona przerwaniu

4. zasada terytorialności - wg. prawa polskiego odpowiada się za wykroczenia popełnione na terytorium państwa polskiego i statku polskim wodnym i powietrznym.

Terytorium państwa polskiego to obszar oddzielony granicami od państw sąsiednich, od morza pełnego, wody wewnętrzne.

Morze terytorialne - to również słup powietrza, który kończy się w kosmosie. Można odpowiadać wg. przepisów prawa polskiego za wykroczenia popełnione za granicą tylko wtedy, gdy ustawa to przewiduje, musi być klauzula zawarta w ustawie, że za taki czyn odpowie się też jeśli popełniony jest on za granicą.

Wykroczenie - to czyn zabroniony przez ustawę obowiązując w czasie jego popełnienia, zagrożony karą, społecznie szkodliwy.

Elementy wykroczenia: formalny i materialny.

Element formalny - czyn zabroniony przez ustawę, obowiązuje w czasie jego popełnienia, zagrożony karą.

Element materialny - element społecznej szkodliwości

Społeczna szkodliwość - oceniając ją bierze się pod uwagę okoliczności podmiotowe i przedmiotowe.

Okoliczności podmiotowe - wskazują stosunek sprawcy do czynu (np. pobudki sprawcy, stosunek psychiczny sprwacy).

Okoliczności przedmiotowe - wszystko to, co nie wiąże się ze stosunkiem psychicznym do czynu (rodzaj czynu, okoliczności popełnienia czynu).

Wykroczenie opisywane jest przy pomocy ustawowych znamion wykroczeń.

Każde znamię wykroczenia trzeba udowodnić , jeśli którekolwiek nie zostanie udowodnione to sprawca nie zostanie ukarany.

Znamiona opisowe - to te, których stwierdzenie nie wymaga stosowania ocen, a ich zakres znaczeniowy jest stosunkowo wyraźny. (np. kto kradnie).

Znamiona wartościujące - wymagają, przy ustaleniu ich występowania w czynie, posługiwania się różnego rodzaju ocenami. Należą tu takie znamiona jak „istotne zeszpecenie”

Znamiona odsyłające - występują wtedy, kiedy przepis określa jakieś wykroczenie i odsyła do innych źródeł prawa (kto bez zezwolenia, kto mając władzę rodzicielską).

Normy blankietowe - nie zawsze znamiona wykroczeń stanowią normy, które stanowią treść innych przepisów.

P.W. pełni funkcję ochronną dóbr społecznych, każde wykroczenie zagraża dobru społecznemu.

Przedmiot ochrony rodzajowy - to dobro identyczne pod względem rodzajowym chronione przez pewną grupę przepisów.

Przedmiot ochrony indywidualny - dobro chronione przez konkretny przepis (np. art.70,79)

Bliższy przedmiot ochrony i dalszy (bliższy to ten główny)

Art. 154 zakazuje niszczenia upraw, chroni dobra

Bliższe - plony, uprawy, Dalsze - ziemia.

Strona przedmiotowa wykroczeń obejmuje:

1) zewnętrzne zachowanie sprawcy

2) okoliczności popełnienia wykroczenia

3) skutek czynu

Odpowiedzialność za wykroczenie ponosi ktoś kto dopuszcza się czynu zabronionego popełnionego z własnej woli.

Zachowanie (niekowalne) - tj. zachowanie pod przymusem fizycznym, to też zachowanie odruchowe.

Zachowanie pod przymusem psychicznym nie jest zachowaniem niedozwolonym, osoba może się przeciwstawić, dokonywać wyboru.

Ad.1

Zachowanie jt. działanie człowieka oraz zaniechanie działania.

Zaniechanie działania - to powstrzymywanie się od obowiązku, które określone jest w prawie wykroczeń.

Wykroczenie popełnione z działania - naruszanie zakazu przewidzianego w przepisach.

Wykroczenie popełnione z zaniechania - nie może być popełnione przez każdego, popełnia tylko ten kto ma obowiązek zrobienia czegoś.

Ad.2

Może określać czas popełnienia tego wykroczenia (np. czas ciszy nocnej), może też miejsca popełnienia wykroczenia (może być popełnione wszędzie), sposób popełnienia wykroczenia (np. natarczywie, długotrwałe, ze złośliwości)

Ad.3

Wykroczenia formalne i materialne

Formalne - to wykroczenia, które dla swojego zaistnienia nie wymagają skutku, nie ma zmiany w świecie zewnętrznym (np. kąpiel w miejscu zabronionym)

Materialne - to wykroczenia, które wymagają wystąpienia pewnego skutku (np. pożar w lesie, kradzież cudzej rzeczy).

Pomiędzy zachowaniem sprawcy i skutkiem istnieje związek przyczynowy (typowy związek przyczynowy)

Okoliczności wyłączające bezprawność - (odpowiedzialność sprawcy) bezprawność, jej tzw. kontratypy:

1) obrona konieczna

2) działanie w stanie wyższej konieczności

Odpieranie bezpośredniego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione.

Muszą być spełnione pewne warunki:

1) zachowanie musi być rzeczywiste

2) bezpośrednie (działanie kiedy nie bezpieczeństwo trwa)

Eksces ekstensywny - działanie podjęte za późno lub zbyt wcześnie.

3) odparcie zamachu o charakterze bezprawnym.

Działanie w obronie koniecznej, może być też wtedy, gdy można było podjąć inne działanie.

Nie obowiązuje tu zasada subsydiarności - czyli, że obrona konieczna może być podjęta mimo, ze było inne wyjście (np. ucieczka).

Możemy naruszyć dobro wyższej wartości niż dobro chronione (nie ma wymogu proporcji dóbr)

W wypadku obrony koniecznej osoba nie podlega odpowiedzialności.

Jeśli zostanie przekroczona granica obrony koniecznej.

Eksces intensywny - środki obrony drastycznie nie współmierne do tego niebezp. Zamachu.

Nadzwyczajne złagodzenie kary dla osoby która przekroczyła granice obrony koniecznej (można też całkowicie odstąpić od kary).

Stan wyższej konieczności - działanie ma na celu uchylenie bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącemu dobru chronionemu prawem, jeśli nie można inaczej uniknąć niebezpieczeństwa a dobro poświęcone nie przedstawia wartości oczywiście większej aniżeli dobro ratowane.

Warunki istnienia stanu wyższej konieczności:

1)niebezpieczeństwo musi być rzeczywiste

2)bezpieczeństwo (istniejące w czasie niebezpieczeństwa)

Eksces ekstensywny - przekroczenie stanu wyższej konieczności

W stanie wyższej konieczności musi być zachowana zasada subsydiarności - nie da się uniknąć naruszenia dobra prawnego (jak się da to nie ma działania w stanie wyższej konieczności).

Istotna tu zasada proporcjalności dóbr - poświęcone dobro nie jest wyższej wartości niż ratowane.

Jeśli proporcjonalność nie zachowana to eksces intensywny. Ustawa nie określa co wtedy trzeba zrobić.

Kontratypy pozaustawowe:

1) działanie zgodne z prawem

2) zwyczaj np. art. 51 (dzwony kościoła)

3) zgoda pokrzywdzonego - wykroczenie może zaistnieć kiedy upoważniony przedmiot się nie godzi (biorę samowolnie rower) zgoda wyłącza odpowiedzialność za wykroczenie.

Zgoda musi być udzielona przed popełnieniem czynu zabronionego (w innym przypadku to jest wybaczenie), musi dotrzeć do ……… sprawcy - nie dotarcie nie uchyla jego odpowiedzialności.

Podmiot, który może popełnić wykroczenie to osoba fizyczna zdolna do ponoszenia odpowiedzialności czyli osoba, która ukończyła 17 lat, musi być osobą poczytalną w chwili popełnienia czynu zabronionego i można jej przypisać winę za popełnione wykroczenie.

Wykroczenia dzielimy na:

1. powszechne - to takie, które popełnić może każdy

2. indywidualne - to sprawcy, którzy posiadają pewne cechy, właściwości określone przez ustawę (np. właściciel, który ma obowiązek oświetlenia miejsca dla publiczności).

Wina - to możliwość postawienia zarzutu sprawcy za dokonanie naruszania normy prawnej, mimo że mógł zachować się zgodnie z normą.

Wina umyślna - ktoś kto ma zamiar popełnienia wykroczenia

1. zamiar bezpośredni - działa taka osoba, która chce popełnić wykroczenie i do tego zmierza.

2. zamiar ewentualny - działa ten, kto godzi się na popełnienie wykroczenia, osoba uświadamia sobie skutek popełnienia wykroczenia, ale godzi się na ten skutek, czyn .

Wina nieumyślna - polega na naruszeniu pewnych regół

1. forma winy - lekkomyślność - polega na tym, że sprawca ma świadomość wykroczenia, skutku, ale przypuszcza, że nie popełni tego czynu, nie godzi się na popełnienie wykroczenia.

2. Forma winy - niedbalstwo - sprawca nie uświadamia sobie czynu zabronionego, nie przewiduje popełnienia czynu zabronionego mimo, że powinien był.

Są sytuacje, czyny które ustawa zastrzega, że wykroczenie można popełnić tylko umyślnie (klauzula w ustawie) - klauzula może być wyraźna, może nie być wyraźna ale z opisu wynika, że wykroczenie można popełnić tylko umyślnie.

Są wykroczenia, które można popełnić tylko umyślnie, w zamiarze bezpośrednim (chce zabrać)

Dollus directus coloratus - wykroczenie znamienne celem w zamiarze bezpośrednim o szczególnym zabarwieniu.

Czasami nie można przypisać odpowiedzialności, bo nie można przypisać winy to okoliczności niepoczytalności - to choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe inne przyczyny zaburzeń psychicznych.

Sprawca nie mógł rozpoznać znaczenia czynu a nawet jeśli mógł to nie mógł kierować swoim postępowaniem.

Niepoczytalność wyłącza winę.

Poczytalność ograniczona - możliwość postępowania, rozpoznania czynu jest w znacznym stopniu ograniczona z powodów psychicznych, powoduje zmniejszenie stopnia winy i wtedy można odstąpić od wymierzenia kary.

Sprawcy którzy się odurzają np. narkotykami, alkoholem, do nich nie stosuję się przepisów o poczytalności, ponosi normalną odpowiedzialność za wykroczenie (ma wyłączoną poczytalność).

Wyłączona poczytalność z powodu chorób np. patologiczne upojenie alkoholowe, ta osoba będzie uznana za niepoczytalną.

Choroby alkoholowe na tle psychicznym - stosuje się przepisy o poczytalności, nie będzie odpowiadać.

Błąd - różnica pomiędzy rzeczywistością a odbiciem tej rzeczywistości w świadomości sprawcy .

Dwa rodzaje błędu:

1. błąd co do karalności popełnionego czynu zabronionego, odpowiedzialność sprawcy wyłączona, nieumyślność usprawiedliwiona (np. nie mógł zapoznać się z przepisem)

2. błąd co do okoliczności stanowiących znamię czynu zabronionego, on wyłącza odpowiedzialność za wykroczenie popełnione umyślnie, ale wtedy odpowiada się za nieumyślne.

(np. paser nie wie, że rzecz pochodzi z kradzieży ale na podstawie okoliczności towarzyszących transakcji kupna powinien domyśleć się, przypuszczać, że rzecz pochodzi z kradzieży i ponosi odpowiedzialność za wykroczenie popełnione nieumyślnie.

Formy popełnienia wykroczenia:

1. zjawiskowe - należą: sprawstwo indywidualne, współsprawstwo, podżeganie i pomocnictwo.

2. Stadialne wykroczenia - należy zamiar, przygotowanie, usiłowanie i dokonanie.

Sprawstwo indywidualne - osoba sama swoim zachowaniem realizuje całość znamion czynu zabronionego.

Rodzajem sprawstwa indywidualnego jest sprawstwo równoległe - w tym czasie i miejscu popełniono to samo wykroczenie, nie ma między nimi porozumienia, niezależnie od siebie.

Współuczestnictwo konieczne - udział kilku osób w wykroczeniu, każdy popełnia wykroczenie w formie sprawstwa indywidualnego tylko dla tego wykroczenia konieczny zabieg sprastw indywidualnych.

Współsprastwo - to osoba, która chcąc, żeby inna osoba popełniła czyn zabroniony nakłaniała ją do tego.

To działanie podżegacza wywołuje zamiar u namawianego.

Jeśli ktoś tylko umacniał sprawcę w podjętej decyzji to nie jest podżeganie tylko pomocnictwo.

Pomocnictwo - osoba która pomaga w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego ułatwia jego wykonanie, np. ktoś dostarcza narzędzie do popełnienia tego czynu, udziela rady albo informacji.

Pomocnictwo może być popełnione także przez zaniechanie, ale to tylko osoba, która ma obowiązek niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego. Pomocnictwo może też polegać na nabyciu rzeczy kradzionej, jeżeli ktoś obiecuje przed kradzieżą, że nabędzie rzeczy które ktoś ukradnie - to pomocnictwo.

Paserstwo - Ukrywanie, skup i sprzedaż rzeczy pochodzących z przestępstwa.

Musi być w ustawie klauzula, żeby odpowiadać.

Ich odpowiedz uzależniona od tego czy sprawca zrealizował znamiona wykroczenia.

Pomocnicy, paserzy odpowiadają nawet jeśli sprawca z różnych przyczyn nie został ukarany. Można ukarać ich w takich granicach jak sprawcę.

Wykroczeniem a nie podżeganiem jest np. nakłanianie małoletnich do żebractwa, nakłanianie do nierządu. To nie podżegacz tylko sprawca indywidualny mimo, że wykroczenie polega na podżeganiu.

Formy stadialne wykroczenia:

1. Zamiar - podjęcie decyzji o popełnieniu czynu zabronionego, sam zamiar nigdy nie jest karalny, nawet jeśli jest opublikowany.

2. Przygotowanie - czyny mające ułatwić dokonanie czynu zabronionego (np. kupienie noży do cięcia kwiatów z ogrodu cudzego) nigdy nie jest karalne.

3. Usiłowanie - zachowanie podjęte w zamiarze popełnienia czynu zabronionego bezpośrednio zmierzające do dokonania, które to dokonanie tego wykroczenia nie następuje.

4. Dokonanie - warunki usiłowania: - istnienie zamiaru, bezpośrednie zamierzenie do dokonania, ale dokonanie nie następuje sprawca nie zrealizował wszystkich znamion czynu zabronionego.

Przy przestępstwie skutkowych - nie dokonał bo np. został spłoszony albo ktoś zrealizował wszystkie znamiona ale skutek nie nastąpił z przyczyn od sprawcy niezależnych.

W ustawie musi być zawarta klauzula, że nie odpowiada, jeśli nie ma to nie odpowiada.

Okoliczności wyłączające usiłowanie:

1. kto dobrowolnie odstąpił od dokonania - ten kto nie będąc do tego zmuszony zaniechał działania z własnej woli, pobudki nie mają znaczenia, nawet jeśli następuje poprzez dezaprobatę kogoś innego.

Nie jest dobrowolne jeśli zostało podjęte pod wpływem innej osoby, uznał, że dokonanie nie jest możliwe.

2. kto nie przejawił tzw. czynny żal - polega na zapobieżeniu skutku, ktoś odwraca skutek lub sam to robi. Sprawianie odpowiada za skutek do którego zamierzał ale to co spowodował po drodze.

Jeśli było usiłowanie i dokonanie to karany za dokonanie nie odpowiada osobno za usiłowanie - współukaranie uprzednie.

Prawna jedność wykroczenia - wiąże się za zasadą, że jeden czyn to jedno wykroczenie.

Czasami kilka zachowań tworzy jedno wykroczenie.

1. wieloszynowe określenie znamion - ze znamion tego czynu wynika, że może to być zachowanie powtarzane co jakiś czas.

2. alternatywne określenie znamion - wykroczenie może być popełnione w dwojaki sposób, do tego wykroczenie ,……………………………………………………………………………………………………………………

np. wyrąb drzewa w lesie i (…………..) tego drzewa, to prawna jedność wykroczenia.

3. wykroczenie ciągłe - polega na tym, że sprawca w krótkich odstępach czasu w wykonywaniu z góry powziętego zamiaru realizuje kilka zachowań.

Warunki uznania, że te zchowania są wykroczeniem ciągłym:

- tożsamość dobra, które ktoś naruszył

- jednakowy sposób naruszania tego dobra

- więź czasowo-miejscowa między tymi zachowaniami

- z góry powzięty zamiar

- ten sam pokrzywdzony

- zachowanie skierowane przeciwko dobrom osobistym

4) wykroczenie trwałe - polega na wytworzeniu i utrzymywaniu przez pewnien czas stanu niezgodnego z prawem.

Stan wytworzony jest przez sprawcę jego postawą ale najczęściej w skutek zaniechania sprawcy, trwa do momentu przerwania.

Przerwanie - poprzez dokonanie obowiązku samemu lub ktoś mu pomoże, zmusi.

5. czyny współkarane uprzednie - ktoś usiłował czynu zabronionego i dokonał go.

Czyny współkarane następcze - to gdy ktoś po dokonaniu czyny zabronionego popełnia jakieś inne wykroczenie ale dlatego, że korzysta z owoców pierwszego wykroczenia, czynu zabronionego.

Zbieg wykroczeń - gdy sprawca popełnia 2 lub więcej wykroczeń, jest to zbieg rzeczywisty, te zachowania są odrębnymi i sprawca w jednym procesie odpowiada za poszczególne wykroczenia. W tym przypadku stosuje się karę najsurowszą ale można też stosować środki karne przewidziane w innych przepisach.

Zbieg przepisów prawa wykroczeń:

1. zbieg rzeczywisty - zachodzi gdy czyn sprawcy narusza 2 lub więcej przepisy prawa wykroczeń

Stosuje się wtedy ………………. Zbieg przepisów ustawy, orzeka się karę na podstawie przepisów najsurowszą. Jeśli konkretny czyn sprawcy narusza przepisy, zagrożony taką samą sankcją, wtedy wybiera się ten najbardziej zbliżony.

2. zbieg pozorny - czyn sprawcy narusza kilka przepisów P.W ale z reguł wykładni należy zastosować tylko jeden przepis.

Pierwsza reguła wykładni - przepis szczególny uchyla przepis ogólny.

Druga reguła wykładni - przepis pochłaniający pochłania przepis pochłonięty, gdy jedno wykroczenie zawiera w swoich znamionach okoliczności charakterystyczne dla innego wykroczenia.

Trzecia reguła wykładni - przepis pierwotny usuwa przepis subsydiarny (dopełniający). To, że przepis jest subsydiarny musi wynikać z ustawy, przepisy używają sformułowań, że tylko wtedy, gdy zachowanie sprawcy nie wyczerpuje znamion innego wykroczenia. Jeśli wypełnia znamiona innego wykroczenia to stosujemy przepis pierwotny nie subsydiarny.

Sytuacja, gdy czyn spełnia jednocześnie znamiona przestępstwa i wykroczenia.

En zbieg może być zbiegiem pomijalnym (pozornym). Gdy znamiona przestępstw są określone identycznie jak znamiona wykroczenia to rozgraniczenie następuje poprzez określenie wartości czy stopnia szkody podmiotu przestępstwa np. wartości kwoty pieniędzy ukradzionych, lub poprzez określenie przedmiotu czynności wykonawczej (co jest przedmiotem czynu), lub poprzez wskazanie sposobu działania sprawcy (np. użycie gwałtu).

Ma miejsce zbieg pozorny też wtedy, gdy znamiona przestępstwa zawierają w sobie okoliczności charakterystyczne dla wykroczenia.

Zbieg rzeczy - gdy koś jednym zachowaniem realizuje znamiona przestępstw wykroczenia. Przepisy nie przewidują redukcji wykroczenia czy przestępstwa np. naruszenie ciszy nocnej i znieważenie osoby, wówczas ten jeden czyn jest przestępstwem i wykroczeniem. Wtedy stosuje idealny zbieg przestępstwa z wykroczeniem - sprawa odpowiada za przestępstwo i osobno za wykroczenie. Ten idealny zbieg wyklucza dublowanie sankcji. Wykonuje się tylko karę surowszą, łagodniejszej się nie wykonuje. Jeżeli jest wykonana kara łagodniejsza to zalicza się ją na poczet kary surowszej.

Sankcje stosowane za wykroczenie:

1. kary

2. środki karne

3. środki zastępujące karę.

Dwa rodzaje tych środków:

- środki oddziaływania społecznego, stosuje się je gdy odstępuje się od wymierzania kary.

- środki oddziaływania wychowawcze, stosuje się je zamiast kar.

Ad.1

Kary: areszt, ograniczenie wolności, grzywny, nagana.

Areszt - wymierza się go w dniach od 5 do 30 dni, granica minimalna, maksymalna jest nie przekraczalna, nie może być mniejsza od 5 jeśli łagodzimy karę lub więcej niż 30 dni przy obostrzeniu kary.

Art. 26 KW - ……………………….

Odbycie tej kary (to najczęściej choroba, kalectwo) gdy ma zapewnić opiekę osobie chorej, czy dziecku) wtedy kar się nie orzeka.

Art. 35 KW. - w razie jeżeli przepisy przewidują karę aresztu lub inną karę (wybór), to areszt orzeka się gdy mamy wykroczenie umyślne i za orzeczeniem kary aresztu musi przemawiać przynajmniej jedna z okoliczności:

- waga czynu

- demoralizacja sprawcy

- sposób działania zasługuje na szczególne potępienie.

W rzeczywistości ten artykuł ma zastosowanie zawsze.

Tylko przy grzywnie są przepisy, które przewidują grzywnę jako jedyną karę.

Kara aresztu jest karą zasadniczą, ale może też być karą zastępczą . Tak, gdy za wykroczenie orzeczono grzywnę w wysokości powyżej 500 zł. i jeśli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna to: jeśli sprawca się zgodzi to tą grzywnę zamienia się na prace społeczne użyteczną od 1 tygodnia do 2m-cy , a jak się nie godzi lub nie wywiązuje się z tego obowiązku to wymierza się zastępczą karę aresztu (1 dzień - od 20-250zł.). Zastępcza kara ma wymusić aby sprawca zapłacił grzywnę, poprzez nią może się wybawić z kary aresztu. Sprawca nie musi jej spłacić osobiście, może ktoś zapłacić za nią.

Kara ograniczenia wolności - trwa 1 miesiąc, przez ten czas sprawca nie może zmienić bez zgody sądu miejsca pobytu i musi informować o przebiegu kary.

Kara ograniczenia wolności występuje w dwóch postaciach:

1. nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opiece społecznej, charytatywnie, praca na rzecz społeczności lokalnej, 20-40 godz. tygodniowo.

2. Stosowana wobec osób, które są zatrudnione - potrącenia z wynagrodzenia 10%-25% na rzecz Skarbu Państwa. Sprawcy nie wolno w tym czasie rozwiązać stosunku pracy bez zgody sądu, ale pracodawca może. Obok tej kary można orzec obowiązek naprawienia szkody w całości lub części, jak ma być naprawiona (przywrócenie stanu poprzedniego lub zapłata określonej kwoty pieniężnej), można też zobowiązać sprawcę do przeproszenia poszkodowanego. Gdyby sprawca uchylał się (uchylanie to świadome zachowanie uniemożliwiające wykonanie kary np. nie przychodzi do pracy, narusza regulamin pracy, nie informuje o przebiegu kary itp.) istnieje możliwość zmiany kary najpierw na grzywnę od 75-2250zł. gdyby jednak grzywna była bezskuteczna (np. …… to stosuje się areszt zastępczy )15 dni aresztu = 1 miesiąc ograniczenia wolności)

Mechanizm - sąd najpierw rozpatruje możliwości wymierzenia gary grzywny, a gdy nie jest to możliwe, było by to bezskuteczne to areszt zastępczy. (ukarany) Tu sprawca nie musi się godzić na zmianę kary.

Grzywna - może być orzeczona od 20-500 złotych, przepisy szczególne regulują to inaczej, mogą przewidywać inna wysokość grzywny np. w postępowaniu mandatowym od 500 - 1000 złotych. Grzywna może być kumulowana z kara aresztu, dzieje się to wtedy, gdy wykroczenie było popełnione w celu osiągnięcia zysku majątkowego. Zasadza się wtedy karę aresztu i obok karę grzywny (obligatoryjnie). Organ ocenia czy wymierzenie grzywny jest celowe i może jej nie orzec.

Nagana - orzeczenie w dwóch przypadkach

1. gdy jest przewidziana w sankcji przepisu i orzeka się tylko wtedy, gdy wskazują na to okoliczności przedmiotowe (to charakter czynu i okoliczności czynu).

Okoliczności podmiotowe (to właściwości i warunki osobiste sprawcy). Te okoliczności przedmiotowe i podmiotowe musza wskazywać ze zastosowanie kary jest wystarczające do tego by sprawca został zmuszony do poszanowania prawa i współżycia społecznego.

2. gdy w przepisie nie ma sankcji i nagany, ale wymierzona jest w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary.

W obu przypadkach nie można orzec kary nagany, jeśli sprawca popełnił czyn o charakterze chuligańskim . To wykluczone!

Środki kary sa to:

1. zakaz prowadzenia pojazdow

2. przepadek przedmiotu

3. nawiązką

4. obowiązek naprawienia szkody

5. podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości, w szczgolny sposób tu musza przemawiać względy wychowawcze

6. środki karne przewidziane w innych przepisach np.: zakaz amatorskiego połowu ryb, zakaz stadionowy, zakaz wstępu na imprezę masowa (w tym dniu można orzec, aby ten ktoś wstawili się na placówce policji)

Stosowanie środków karnych, gdy przepis tak stanowi:

- obligatoryjnie stosowane środki prawne

- fakultatywnie stosowane środki prawne

Ad1. od 6 miesięcy do 3 lat i jest orzekany obligatoryjnie bądź fakultatywnie.

Obligatoryjnie - gdy sprawca prowadzi po użyciu alkoholu, gdy sprawca nie udziela pomocy ofierze wypadku

Fakultatywnie - to sa przypadki gdy sprawca spowodował zagrożenie w ruchu drogowym, albo nie dostosował się do sygnałów osoby uprawnionej do kontroli. Ten zakaz zawsze musi być połaczony ze wskazaniem jakich to pojazdów będzie dotyczyło (np. Gdy sprawca prowadzi samochód to zakaz prowadzenia samochodów a nie rowerów).

Dwa rodzaje pojazdow:

- pojazdy mechaniczne - pojazd wprowadzony w ruch za pomocą silników albo jakiegoś innego źródła energii z funkcji elektrycznej.

- oraz inne - to różne grupy pojazdów np.: zaprzęgi, rowery, lotnie, szybowce, żaglówki, kajaki, lodzie wiosłowe

Ten zakaz może mieć bardzo różny zakres gdyz może to być zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów ze wszystkich stref ruchu, bądź tylko prowadzenia pojazdów w tej strefie gdzie miało miejsce wykroczenie (w ruchu wodnym, bądź lądowym, powietrznym). Może obejmować także określony rodzaj pojazdów (tylko lotni, tylko samochodu-osobowego, tylko okre3slona kategorie pojazdów). Może być orzeczony nawet do tych pojazdów co do których nie przewiduje jakiegokolwiek zezwolenia. Może być orzeczony zarówno wtedy kiedy określona osoba posiada zezwolenie na prowadzenie pojazdów lub nie (np. można osobie które nie ma prawo jazdy i ona w tym czasie nie może uzyskać prawa jazdy).

Ad2.

Przypadek przedmiotów - obejmuje przedmioty które służą bądź też służyły do popełnienia wykroczenia. To mogą być łomy albo tez przedmioty legalne jak np.: nóż (instnimenta sceleris)

Producta sceleris - jakaś konkretna rzecz (nie pieniądze), ale można orzec przypadek rzeczy, która była kupiona z kradzionych pieniędzy. Jeżeli przedmiot jest własnością kogos innego, osoby trzeciej to się zwraca jeśli współwłasność to przypadek gdy:

1. sprawami sa wszyscy współwsprawcy albo

2. gdy przepisy prawa pozwalają na orzeczenie przypadku rzeczy nie będącej własnością sprawcy

Przypadku mogole się nie orzeka gdy było to nie współmierne do wagi wykroczenia chyba, ze chodzi o rzeczy które bezpośrednio zostały nabyte wskutek wykroczenia.

Ad3.

Nawiązka - karny sposób reakcji na czyn zabroniony (ma charakter karny). Nałożenie obowiązku zapłacenia nawiązki jest niezależne od wielkości szkody, może tez być nałożona na cel społeczny. Orzeczenie na podstawie art 37 KW wtedy gdy czynem o charakterze chuligańskim wyrządzono szkodę, wtedy nawiązka do 1000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, na cel społeczny.

Przepisy szczególnie tez mogą przewidywać, ze za to konkretne wykroczenie może być orzeczona nawiązka.

Może być tak ze te podstawy się zbiegają (np.: arty. 73 czyn chuligański i art. Przepisu szczegółowego), wtedy uznaje się, ze można orzec dwie nawiązki. Jeśli wykroczenia dopuści się większa liczba osób to od każdego z nich zasadza się nawiązkę (jeśli łącznie nawiązki przekraczają wysokość szkody to nie ma to znaczenia bo jest to środek karny).

Ad4.

Obowiązek naprawienia szkody - naprawienie szkody może polegać na przywróceniu stanu poprzedniego albo na obowiązku zapłacenia określonej kwoty pieniędzy. Kwota zasadzona nie może być wyższa niż wysokość szkody i jeśli np.: jest trzech współsprawców to rozkłada się obowiązek naprawienia szkody w częściach odpowiadającym stopniu winy albo solidarnie (solidarnie - każdy odpowiada za całość szkody, ale uzyskanie od jednego kwoty nie zwalnia pozostałych z tego obowiązku, potem sprawcy rozliczają się miedzy sobą. Może być orzeczony jeśli jest przewidziany w przepisie szczegółowym.

Ad5.

Podanie orzeczenia do wiadomości publicznej w sposób szczególny - gdy sprawca dopuszcza się z art. 70 par. 1 i 2, art. 74 np.: w zakładzie pracy, miejscu zamieszkania, poprzez publikacje prasowa, tylko wtedy gdy przemawiają za tym względy wychowawcze, zwłaszcza wtedy gdy jest to czyn Chuligański.

Środki oddziaływania wychowawczego przewiduje art. 41 wobec sprawcy wykroczenia można poprzestać tylko na pouczeniu, zwróceniu uwagi, ostrzeżenia np.: orzeczenie o naprawie szkody w procesie cywilnym, orzeczenie kary komisji dyscyplinarnej, sankcje przewidziane przez organizacje społeczną, ostrzeżenie policyjne (wyrok)

Zasady wymiaru kar

1. ????

2. Indywidualizacja kary

Ad1. sad wymierza ja według swego uznania, ale ogranicza ta swobodę zagrożenie kara określona w ustawie oraz dyrektywy wymiaru kary. np: chuligaństwo, kara aresztu - stosowana wyjątkowo

Ad2. zgodnie z nią okoliczności które dotyczą kary uwzględnia się tylko co do poszczególnych osób których te okoliczności dotyczą

Dyrektywa wymiaru kary

1. dyrektywa sprawiedliwościowa

2. dyrektywa prewencji ogólnej

3. dyrektywa prewencji szczególnej

Ad1. oznacza że kara powinna być proporcjonalna do winy i stopnia szkodliwości społecznej czynu

Ad2. polega na tym że karę powinno wymierzać się tak aby odstraszyć przed naruszeniem przepisów innej osoby

Ad3. tu bierze się pod uwagę względy wychowawcze i zapobiegawcze wobec konkretnego sprawcy (aby ta osoba w przyszłości nie popełniła wykroczeń)

Przykładowe okoliczności wpływające na rozmiar kary

1. okoliczności które dotyczą przedmiotowej strony wykroczeń

2. okoliczności które dotyczą podmiotowej strony wykroczeń

3. okoliczności które dotyczą samego sprawcy

Ad1. znajduje się tu przede wszystkim rodzaj szkody, sposób działania sprawcy i stosunek sprawcy do pokrzywdzonego

Ad2. sposób winy oraz pobudki które kierowały sprawcą

Ad3. właściwości i warunki osobiste sprawcy, sytuacja majątkowa i rodzinna, sposób życia przed popełnieniem tego wykroczenia i zachowanie po popełnieni wykroczenia

Art. 33 par.3 wyliczenie okoliczności wpływających łagodząco na wymiar kary

1. sprawca działał pod wpływem ciężkich warunków osobistych bądź rodzinnych

2. popełnił wykroczenie pod wpływem silnego wzburzenia, które zostało wywołane krzywdzącym stosunkiem do sprawy albo innej osoby

3. działanie z motywów lub pobudek zasługujących na aprobatę

4. to, że sprawa prowadził do tej pory nienaganne życie, wyróżniał się spełnianiem obowiązków zawodowych

5. łagodzi „czynny żal” - polega że sprawca po popełnieniu wykroczenia czyni starania łagodzące skutki

Okoliczności obciążające i wpływające na wymiar kary

1. działał w celu osiągnięcia zysku majątkowego, ale działanie nie może mieć znamion wykroczenia

2. gdy działał w sposób zasługujący na szczególne potępienie np.: brutalność

3. wcześniej już popełnił wykroczenie i znów popełnił wykroczenie podobne

wykroczenie podobne - to takie wykroczenie które:

1. są wykroczeniami takiego samego rodzaju, naruszają to samo dobro prawne (jednorodzajowe)

2. popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej

3. popełnione z użyciem przemocy albo groźbą użycia przemocy

4. chuligański charakter wykroczenia

5. działanie pod wpływem alkoholu lub innego środka, lub gdy działał w stanie głodu alkoholowego bądź innego środka

6. działał na szkodę osoby chorej, bezbronnej np. dziecka

7. gdy powinien okazać osobie szczególne względy

8. popełnił wykroczenie ze współdziałaniu z osobą małoletnią

Nadzwyczajne złagodzenie kary i odstąpienie od wymiaru karu - okoliczności takie same zasługują na szczególne uwzględnienie, za tym musi przemówić okoliczność, kryterium o charakterze przedmiotowym (charakter okoliczności czynu), kryterium o charakterze podmiotowym (wartości…strona 21????)

Te kryteria nie muszą występować łącznie.

Nadzwyczajne złagodzenie kary polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia karą albo na wymierzeniu kary łagodniejszej. Ale nie poniżej dolnej rodzajowej granicy zagrożenia karą, czyli jak jest najniższa 5 dni to nie można niżej

Wynurzenie kary łagodniejszej wymiarze - wymierzenie kary łagodniejszej od łagodniejszej np.: czyn zagrożenie aresztem można orzec zagrożenie ograniczenia wolności, areszt i grzywna to można orzec naganę.

Odstąpienie od wymierzenia kary i od obligatoryjnego środka karnego - stosuje się karę a od obligatoryjnego środka karnego można odstąpić, odstąpienie od kary, odstąpienie od kary i od środka karnego.

Gdy odstępuje się od kary to stosuje się środki oddziaływania społecznego to przeproszenie pokrzywdzonego, uroczyste zapewnienie że nie popełni wykroczenia, zobowiązanie sprawcy do przywrócenia stanu poprzedniego.

Nie ma mechanizmu wymuszającego realizacje tych środków oddziaływania.

Warunki zawieszenia kary aresztu - można zawiesić tylko karę aresztu zasadniczego - nie wolno kary zastępczej lub innej kary czy środka karnego

Podstawą decyzji jest pozytywna prognoza co do sprawcy. Musi istnieć prognoza że sprawca nie popełni ponownie wykroczenia.

Prognozę buduje się biorąc pod uwagę okoliczności popełnionego czynu, warunki, wartości osobiste sprawcy, zachowanie sprawcy po dokonaniu wykroczenia, dotychczasowe sposoby życia sprawcy i inne.

Bezwzględną przesłanką zawieszenia kary aresztu przy tych wykroczeniach które spowodowały powstanie szkody w imieniu jest poprawienie tej szkody. Nie ma znaczenia w jaki sposób zostanie naprawiona i kto ja naprawi.

Istnieją względy zakazu zawieszenia kary aresztu wobec sprawców czynu o charakterze chuligańskim oraz recydywistów.

Jeżeli organ uzna za celowe to może im zawiesić karę. Nie stosuje się tu dozoru kurator i dodatkowych obowiązków - zawieszenie proste

Karę można zawiesić na okres 6 miesięcy do jednego roku.

Jeżeli sprawca w okresie zawieszenie popełni przestępstwo bądź wykroczenie które było podobne do poprzedniego to obligatoryjnie zarządza się wykonanie kary aresztu. Jeżeli inne wykroczenie to zarządzenie jest fakultatywne.

Popełnienie kolejnego wykroczenia musi nastąpić w okresie próby i 2 miesiące po okresie próby.

Próba jest udana jeśli w okresie próby bądź 2 miesiące po nie zarządzono wykonania kary i jeśli nie zarządzono wykonania kary to ukaranie po upływie tego czasu uważa się za niebyłe, ale części które nie dotyczą kary można egzekwować dalej.

Czyn o charakterze chuligańskim

Elementy przedmiotowe czynu charakterze chuligańskim - polega na tym że sprawca godzi w porządek, spokój publiczny albo polega na niszczeniu mienia. Sprawca działa publicznie

Działanie publiczne - to takie działanie które ze względu na miejsce w którym został popełniony czyn albo ze względu na sposób jego popełnienia być dostrzeżone przez większą liczbę osób.

Elementy podmiotowe - tu sprawca musi działać zawsze umyślnie, bez powodu, albo z oczywiście błahego powodu i okazuje w ten sposób rażące lekceważenie dla podstawowych zasad porządku prawnego.

To ma wpływ na zastosowanie kary - nie wolno orzec kary nagany, względny zakaz warunku zawieszenie kary aresztu, istnieje możliwość nałożenia nawiązki na podstawie art. 37.

Recydywa specjalna, wielokrotna albo multirecydywa

1. sprawca był już karany za co najmniej 2 wykroczenia prawomocnym wyrokiem

2. nie nastąpiło zatarcie skazania za co najmniej 2 wykroczenia które wcześniej popełnij

3. sprawca popełnił 3 wykroczenie przed upływem 2 lat od daty ostatniego wykroczenia

4. wszystkie 3 wykroczenia są umyślne i podobne

Multirecydywa daje podstawę aby orzec karę aresztu 30 dniowego nawet jeśli mogła by by mniejsza , albo kara aresztu wcale za to nie grozi.

Przedawnienie wykroczeń

Przedawnienie powoduje uchylenie karalności za ?????????????

Na gruncie prawa procesowego powoduje odmowę wszczęcia postępowania jeśli przed rozpoczęciem procesu ????

Do przedawnienia dochodzi w terminie 1 roku od momentu popełnienia wykroczenia…

Wszczęcie - to moment w którym prezes sądu wydaje zarządzenie o skierowaniu sprawy na rozprawę bądź posiedzenie gdy czyn jest potraktowany jak przestępstwo (błędnie - w rzeczywistości jest to wykroczenie) - to wydłużenie dalsze do 2 lat gdy w okresie 1 roku od popełnienia czynu źle ocenionego najpierw powoduje postepowanie karne i w trakcie orientują się (postępowanie przeciwko osobie, moment postawienia zarzutu w postępowaniu przygotowawczym).

Jeżeli uchylono prawomocne orzeczenie to okres przedawnienia biegnie od momentu uchylenia tego orzeczenia to zadziała gdy do uchylenia dochodzi gdy to przedawnienie w okresie podstawowym - 2 lata od postępowania. Nie działa gdy wykroczenie przedawnione.

Przedawnienie wykonania kary - wykonanie kary po pewnym czasie nie osiągnie celów. Do przedawnienia wykonania kary dochodzi po upływie 3 lat od momentu uprawomocnienia orzeczenia.

Zatarcie - ???

Jeśli w tym okresie 2 lat osoba popełniła wykroczenie i została za to wykroczenie skazana na karę grzywny, ograniczenia wolności, aresztu to do zatarcia skazania za te dwa wykroczenia dochodzi po upływie 2 lat od momentu wykonania kary, darowania kary, przedawnienia drugiego wykroczenia.

Postępowanie w sprawach o wykroczenie

24.08.2001 KPOW jest autonomiczny tzn. nie stosuje się odpowiednich przepisów KPK (tylko wtedy KPW wyraźnie pozwala na to aby je zastosować) Braków nie wolno uzupełniać KPK.

Przepisy stosuje się od momentu wejścia w życie chyba że przepisy przejściowe które wskazują kiedy stosować.

Postępowania można podzielić:

1. stadium - postępowanie wstępne obejmuje złożenie wniosku, wyjaśniające prowadzone przez policje mające na celu zbadanie czy jest podstawa o wystąpienie z wnioskiem ukaranie przed sądem.

2. postępowanie ogólne - rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności za wykroczenie czy było popełnione, kto je popełnił. W toku postępowania może być rozstrzygnięcie o niedopuszczalności do wszczęcia procesu (np.: przedawnienie), decyzje oportunistyczne to………….odmawiające wczęcia

3. postępowanie kontrolne - odbywa się w zwykłym toku instancji i w II instancji lub w

4. postępowanie wykonawcze - wykonanie kary

Orzekanie w sprawach o wykroczenia: trzy tryby w postępowaniu

1. postępowanie zwyczajne

2. postępowanie nakazowe - tryb szczególny

3. postępowanie przyśpieszone

możliwy jest także tryb postępowanie mandatowe - postępowanie zastępcze np.: nałożenie grzywny.

Najpierw stosuje się tryb szczególny dopiero potem tryb zwyczajny

Tryb szczególny - postępowanie nakazowe

Przesłanki dodatnie i ujemne (te które nie mogą wystąpić)

Dodatnie - 1 przesłanka aby ….. - kara grzywny, nagana, ograniczenie wolności

2 przesłanka - wina sprawcy i dowody nie mogą budzić wątpliwości raczej należy przyznać że jest niespełniona jeśli się nie przyznają bądź zaprzecza pewnym okolicznością niż zeznają.

Jeśli …….. skład wyjaśnień to nie przesądzają że nie popełnił czynu, można na podstawie innych dowodów dotrzeć do prawdy.

Przesłanki negatywne - powodują ze oskarżony musi mieć obrońce(obowiązek posiadania obrońcy gdy, głuchy, niemowa, niewidomy badz też istnieją przesłanki ze jest niepoczytalny - obligatoryjnie to tryb nakazowy wykluczony (przesłanki ujemne które nie mogą wystąpić)?

Prezes sądu ocenia czy przesłanki są spełnione aby prowadzić sprawę w trybie nakazowym.

Wniesienie wniosku - decyzja prezesa czy do trybu nakazowego posiedzenia bez udziału stron - wyrok nakazowy doręczony z urzędu stronom procesu - biegnie 7 dni termin na złożenie sprzeciwu. Jeśli strony sprzeciw złożyły to następuje rozpoczęcie sprawy w trybie zwyczajnym jeśli nie w terminie 7 dni to wyrok nakazowy staje się prawomocny.

Tryb uproszczony - aby był dopuszczony to wniosek o jego zastosowanie musi być wniesiony przez oskarżyciela publicznego

Przesłanki trybu przyspieszonego

- podmiotowe dotyczą …..?

1. wobec osoby która nie ma stałego pobytu albo zameldowania w kraju

2. czasowo przebywa na terenie RP. Oskarżenie w trybie zwykłym było by niemożliwe bądź też utrudnione

- przedmiotowe - one decydują o rozprawie w trybie przyspieszonym ze względu na rodzaj wykroczeń których się osoba dopuściła

1. stosuje się kiedy sprawca dopuścił się wykroczenia przeciwko spokojowi, porządkowi publicznemu (np.: naruszenie spoczynku nocnego, niedopuszczenie zbiegowiska, nawoływanie do popełnienia wykroczenia, zgorszenia w miejscu publicznym, także wykroczenie przeciwko mieniu i urzędowi pożytku publicznego)

Kolejną przesłanką jest schwytanie sprawcy na gorącym uczynku bądź też tuż po popełnieniu wykroczenia bez względu na przesłanki podmiotowe czy też przedmiotowe.

Bezpośrednio, potem - ujęty w pościgu bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia i na kontakt wzrokowy nie przerwany. W trybie przyspieszonym nie ma znaczenia kto ujął sprawce - nie tylko policja ale także ujęcie obywatelskie.

To postanowienie prawne polega na tym ze po ujęciu sprawca powinien być doprowadzony do sądu w ciągu 24 godzin ( ewentualnie zatrzymany na 24 godziny ). Jeśli w tym czasie sprawca zostanie zwolniony nakazuje mu się stawiennictwo w sądzie w ciągu 24 godzin lub w każdym momencie okresu 24 godzin może być powiązany z zatrzymaniem dokumentów.

Organy ścigania mogą zobowiązać świadków do stawiennictwa w sądzie w określonym terminie.

Przejawy postępowania skróconego - może być złożony wniosek ………….po doprowadzenie u wniosku sądu przystępuje do rozpoznania sprawy niezwłocznie. Sąd zobowiązuje sprawce do pozostanie do dyspozycji sądu, jeśli się oddali to wyrok zostanie wydany bez jego udziału. Po postępowaniu dowodowym sąd wydaje wyrok to osoby chcąc go zaskarżyć to muszą zgłosić żądanie uzasadnienia wyroku do sądu od razu przed podaniem ustnych motywów rozstrzygnięcia .

Niekiedy uzasadnienie z urzędu - jeśli sprawca nie uczestniczył w procesie (czas sporządzenia uzasadnienia 3 dni od ogłoszenia wniosku).

Doręczenie uzasadnienia - podmiotem który złożył wniosek, te osoby mają 3 dni na złożenie środka odwołującego od dostarczenia wyroku. Przerwa w rozprawie nie dłużej niż 3 dni bo inaczej postępowanie prowadzi się w trybie zwyczajnym.

Postępowanie mandatowe - jest postępowaniem zastępczym bo uzależnione jest od zgody sprawcy, jeśli nie ma zgody to sprawa rozpoznawana jest przez sąd.

Mandat może nałożyć - policja, inspektor pracy, organy które mają do tego prawo na podstawie ustaw szczególnych - przyznaje to prawo ustawa - państwowa straż rybacka, państwowa straż łowiecka, na podstawie rozporządzenia rady ministra - inspekcja handlowa, inspektorat ochrony środowiska, straż graniczna, przewodniczący głównego urzędu miar, inspekcja transportu drogowego, straż parku.

Przesłanki dodatnie???? - zgoda sprawcy, wystarczające orzeczenie kary grzywny od 20-500 złotych - jeżeli zbiegną się przepisy to od 20-1000 złotych nałożone za jedno wykroczenie, lub przez inspektorat …?????…….. albo w pociągu bezpośrednio potem wtedy mandat może być wystawiony w terminie 14 dni od momentu wykrycia wykroczenia wtedy też gdy sprawcy nie ujęto, wiadomo kto ??????????

16

---