Podstawy fizjoterapii szpitalnej, ambulatoryjnej oraz domowej.
Rehabilitacja sanatoryjna i w ośrodku rehabilitacyjnym. Obozy i turnusy rehabilitacyjne.
Skuteczność różnych rozwiązań organizacyjnych w pracy ośrodków rehabilitacyjnych.

Rehabilitacja

Zorganizowany, kompleksowy zespół działań mających na celu maksymalizację wydolności funkcjonalnej osoby niepełnosprawnej.

Powrót do przeszłości

• 1969 rok Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej uznało rehabilitację za integralną część leczenia w ramach służby zdrowia

• W ramach programu rozwoju każdy większy szpital miał posiadać oddział rehabilitacyjny z potrzebnym personelem rehabilitacyjnym

Celem fizjoterapii

jest osiągnięcie lub rozwinięcie w możliwie największym stopniu funkcjonalnych i psychicznych możliwości chorego, aby umożliwić mu osiągnięcie niezależności i aktywnego udziału w życiu społecznym.

Metody fizjoterapeutyczne :

• Mechanoterapia (kinezyterapia, masaż leczniczy,terapia manualna, ergoterapia)‏

• Elektroterapia

• Termoterapia (ciepłolecznictwo, krioterapia)‏

• Fototerapia

• Ultradźwięki

• Hydroterapia

• Aerozoloterapia

• Balneologia

• Klimatoterapia

Etapy rehabilitacji:

I etap: rehabilitacja szpitalna

II etap: rehabilitacja poszpitalna wczesna- sanatoryjna

III etap: rehabilitacja poszpitalna późna- ambulatoryjna

Rehabilitacja lecznicza (medyczna)‏

• Prowadzona w placówkach służby zdrowia (szpitalach, przychodniach, poradniach, uzdrowiskach;

• zmierza do przyspieszenia procesu powrotu pacjenta do zdrowia, sprawności;

• zapobiega niekorzystnym następstwom niekiedy niezbędnego długotrwałego unieruchomienia;

• zminimalizowanie następstw przebytej choroby lub urazu .

Fizjoterapia szpitalna

Cele:

• kompleksowość /zintegrowany program rehabilitacji obejmujący fizjoterapię, terapię zajęciową, logopedię, psychoterapię,pracę socjalną oraz nadzór lekarza rehabilitacji/;

• wczesne wdrożenie fizjoterapii;

• minimalny czas pobytu zapewnia wszystkim pacjentom intensywny lecz bezpieczny sposób pobytu;

• głównym celem jest poprawa sprawności i jakości życia chorych.

Fizjoterapia ambulatoryjna:

• wykonywane usługi zdrowotne w przychodniach lub ośrodkach zdrowia

• jest dla osób, które nie potrzebują całodobowych lub codziennych świadczeń medycznych;

• świadczenia udzielane przez lekarza specjalistę lub zespół osób upoważnionych do udzielania świadczeń;

• chory musi być poinformowany o celu, który ma być osiągnięty i objawach zwiastujących pogorszenie.

Fizjoterapia domowa:

• Świadczenia zdrowotne wykonywane w miejscu zamieszkania pacjenta

• świadczenia zawierają: rehabilitację leczniczą, edukację zdrowotną pacjenta i jego rodziny;

• rehabilitacją domową powinny być objęte osoby rokujące poprawę, które nie mogą dotrzeć do placówki ze względu na brak możliwości samodzielnego przemieszczania się;

• program leczenia przewiduje leczenie przez okres czterech tygodni

• jeżeli pacjent po tym okresie nie rokuje poprawy należy rozważyć przeniesienie go do zakładu opiekuńczo- leczniczego lub innych placówkach tego typu

Pacjenci kwalifikowani do fizjoterapii domowej:

• ogniskowe uszkodzenie mózgu do 12 miesięcy od ostrego incydentu mózgowego;

• uszkodzenie rdzenia kręgowego do 12 miesięcy od uszkodzenia;

• choroby przewlekle postępujące /np.: miopatia, SM,SLA, rdzeniowy zanik mięśni/;

• choroby zwyrodnienia stawów po zabiegach np.: endoprotezoplastyka stawu /do 3 miesięcy po operacji/;

• urazy kończyn dolnych (zwłaszcza osoby starsze).

Leczenie uzdrowiskowe

• kompleksowe postępowanie lecznicze, rehabilitacyjne, profilaktyczne;

• Kilkutygodniowe;

• do podstawowych zakładów lecznictwa uzdrowiskowego należą sanatoria i szpitale uzdrowiskowe oraz uzdrowiskowe zakłady przyrodolecznicze.

Kwalifikacja chorych do leczenia uzdrowiskowego

• opiera się na dokładnym rozpoznaniu;

• określeniu okresu choroby;

• ocenie ogólnego stanu chorego i chęci współpracy chorego z lekarzem.

Chory zakwalifikowany do leczenia uzdrowiskowego musi spełniać 3 warunki:

• jego organizm musi mieć wydolność pozwalającą na obciążenie bodźcami, których źródłem stanowią zabiegi, klimat i czynny tryb życia; musi być w pełni zdolny do samoobsługi;

• chory narząd lub układ narządów musi jeszcze mieć zdolność do reagowania na bodźce fizykalne;

• chory musi posiadać chęć współdziałania z lekarzem w procesie leczenia jego choroby i musi chcieć być leczony w uzdrowisku.

Cele kuracji uzdrowiskowej

• usprawnienie fizjologicznych mechanizmów regulacyjnych wszystkich narządów i układów narządów;

• zwiększenie odporności ogólnej;

• wzmocnienie sprawności funkcjonalnej układu autonomicznego;

• poprawa lub utrzymanie wydolności fizycznej;

• przywrócenie zachwianej równowagi emocjonalnej;

• zwalczanie stanów zapalnych i bólu.

Wskazania do stosowania kuracji uzdrowiskowej:

• rehabilitacja po ciężkich chorobach lub operacjach, której celem jest szybkie włączenie chorego do życia w społeczeństwie lub pracy zawodowej;

• leczenie chorób przewlekłych, którego celem jest uruchomienie istniejących jeszcze rezerw czynnościowych i trening własnych mechanizmów obronnych organizmu.

Przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego:

• ciężki stan ogólny;

• zaburzenie psychiczne;

• choroba nowotworowa;

• żółtaczka;

• choroby zakaźne;

• niewydolność krążenia,oddechowa;

• niekontrolowana padaczka;

• alkoholizm, narkomania

• ciąża i okres karmienia;

• niestabilna choroba wieńcowa;

• zaburzenia zakrzepowo- zatorowe;

• tętniak serca lub aorty;

• wiek powyżej 65lat .

Formy leczenia uzdrowiskowego:

• Szpitale uzdrowiskowe /chorzy są kierowani bezpośrednio z oddziałów/, łączą elementy leczenia szpitalnego ze specyficznymi ośrodkami oddziaływania środowiska;

• Sanatoria uzdrowiskowe /leczą przewlekle chorych ze zmianami w różnych narządach w okresie wolnym od zaostrzeń/. Chorzy wymagają częstej kontroli lekarskiej lecz są zdolni do samoobsługi.

• Sanatoria kliniczno- usprawniające (chorzy korzystają z domków wypoczynkowych w miejscowościach uzdrowiskowych oraz zabiegów fizjoterapeutycznych i klimatycznych, nie wymagają intensywnych zabiegów i stałej opieki zdrowotnej.)

Sanatoria:

• są przeznaczone dla chorych sprawnych ruchowo, zdolnych do samoobsługi,wymagających obserwacji lekarskiej;

• są to zakłady o strukturze organizacyjnej i leczniczej zapewniającej leczenie chorób przewlekłych, rehabilitację, utrwalanie wyników uzyskanych uprzednio stosowanym leczeniem oraz zapobieganiem nawrotom choroby;

• w leczeniu wykorzystuje się: kinezyterapię, właściwości lecznicze naturalnych tworzyw (gazy, wody, peloidy, właściwości klimatu , psychoterapię, diety oraz edukację zdrowotną).

Okresy kuracji uzdrowiskowej:

• wstępna - okres przygotowania się;

• dzień 1-3 adaptacja do nowego trybu życia;

• dzień 4-8 aklimatyzacja /dostosowanie/;

• dzień 18- 22 szczyt /wystąpienie odczynu uzdrowiskowego/.

Możliwe okresy krytyczne terapii:

• 8-12 dzień

• 18-23 dzień

Odczyn uzdrowiskowy

• nasilenie reakcji na bodźce lecznicze;

• objawy: niepokój, bóle mięśniowo- stawowe, neurologiczne, zaburzenia ciśnienia krwi, obniżenie wydolności fizycznej.

Turnus rehabilitacyjny

• Forma aktywnej rehabilitacji środowiskowej połączona z elementami wypoczynku;

• ma na celu poprawę ogólną sprawności, wyrobienia zaradności, pobudzenia i rozwinięcia zainteresowań;

• program turnusu powinien zawierać elementy rehabilitacji zgodnej z rodzajem schorzenia;

• powinien obejmować zajęcia kulturalno-oświatowe, sportowo- rekreacyjne oraz inne formy wynikające ze specjalistycznego rodzaju turnusu z uwzględnieniem zajęć grupowych i indywidualnych

• turnusy rehabilitacyjne organizowane są przy udziale środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

• trwa nie krócej niż 14 dni,

• są to zorganizowane grupy liczące nie mniej niż 20 uczestników.

• do liczby tej dolicza się także uczestników niekorzystających z dofinansowania.

Obóz rehabilitacyjny

• Jest to rodzaj wyjazdu gdzie uczestnicy mają zapewnioną:

• opiekę lekarską,

• elementy diagnostyki,

• ewentualne interwencje lecznicze,

• czynności fizjoterapeutyczne (kinezyterapia, fizykoterapia i masaż)‏

• trwa przeciętnie 28 dni.

Podstawową różnicą między sanatorium a obozem jest aktywny udział uczestników w kierunku spełnienia elementarnych potrzeb grupy np.: przygotowanie posiłków, utrzymanie czystości.

Skuteczność różnych rozwiązań organizacyjnych w pracy ośrodków rehabilitacyjnych:

• podjęcie wczesnej rehabilitacji- skraca czas leczenia, obniża koszty leczenia, daje większe szanse na odzyskanie sprawności,

• kompleksowe oddziaływanie procedury: diagnostyczno- leczniczej, rehabilitacyjnej i psychologicznej,

• praca zespołowa- współpraca pomiędzy pacjentem,lekarzem i fizjoterapeutą,

• organizacja terapii - planowanie przebiegu terapii /po każdej serii zabiegów pacjent zgłasza się na wizytę kontrolną/,

• odpowiednie wykształcenie i profesjonalizm kadry,

• stosowanie coraz doskonalszych metod i technik rehabilitacji.

Należy pamiętać, że postępowanie rehabilitacyjne nie ogranicza się jedynie do podstawowej choroby, ale zajmuje się również wszystkimi jej skutkami

---