Kapitał zagraniczny w polskim sektorze bankowym

Przygotował:

Łukasz Radosław Kimszal

Celem mojej prezentacji jest przedstawienie przebiegu wchodzenia kapitału zagranicznego w polski sektor bankowy oraz jego roli w tej dziedzinie gospodarki.

1. Powód otwarcia się polskiego sektora bankowego na kapitał obcy oraz obawy i szanse związane z tym procesem

W pierwszej kolejności chciałbym zwrócić państwa uwagę na powód otwarcia się sektora bankowego na kapitał z poza granic naszego państwa oraz przedstawić problemy z którymi borykała się polska bankowość.

Jak wiadomo system finansowy pełni w gospodarce wielorynkowej kluczowe funkcje związane z:

• ułatwieniem wymiany dóbr i usług

• mobilizacją i alokacją kapitału

• pozyskiwaniem, przetwarzaniem oraz udostępnianiem informacji

• kontrolą jakości i zarządzaniem wszelkiego rodzaju ryzykiem.

Ze względu na brak innych pośredników finansowych oraz dynamiczne przemiany w gospodarce rolę tę musiał przejąć system bankowy. Rozpoczęte na początku lat 90-tych XX próby reformy bankowej w Polsce nie dały pożądanych rezultatów a system bankowy charakteryzował się:

• brakiem konkurencji i dbałości o klienta, wynikających z niedostatecznej liczby

działających banków, przy równoległej ich specjalizacji i podziału terytorialnego

rynku

• brakiem przepisów regulujących działalność systemu bankowego,

• niską efektywnością,

• brakiem zainteresowania innowacjami produktowymi,

• niskimi kwalifikacjami pracowników bankowych.

Powodem tych niedostatków w sektorze bankowości zarówno w Polsce jak i na całym świecie były ogromne różnice pomiędzy wysoko uprzemysłowionymi a kulejącymi gospodarczo państwami. W takiej sytuacji banki nie mogły odpowiednio pełnić przypisanych im funkcji w nowo tworzącej się gospodarce. Rozwiązaniem tej sytuacji stała się globalizacja systemów finansowych . W odniesieniu do systemów bankowych jest to rozumiane jako proces wychodzenia poza ramy rynku krajowego jak i wchodzenie inwestorów zagranicznych do banków krajowych. Proces ten nie ominął również naszego kraju. Przełom polityczny, jaki dokonał się w Polsce w 1989 r. oraz jednoczesne zapoczątkowanie reform gospodarczych sprawiły, że nasz system bankowy otworzył się również przed bankami zagranicznymi.

Niosło to za sobą różne obawy jak również szanse.

Wśród szans jakich spodziewano się w związku z napływem kapitału obcego na rynek polski można wymienić min:

• wprowadzenie nowych produktów i usług finansowych

• nowe technologie oraz know how

• wdrożenie powszechnie akceptowanych standardów księgowości i sprawozdawczości

• wzrost konkurencji wymuszający strategię ukierunkowaną na klienta

• zwiększenie się wiarygodności rynku krajowego

• obniżenie marż odsetkowych i pozytywny wpływ na kształtowanie się stóp procentowych

• zwiększenie atrakcyjności polskiego rynku w oczach potencjalnych inwestorów

Z procesem umiędzynarodowienia sektora bankowego istniały również obawy i potencjalne zagrożenia:

• pogorszenia warunków działalności banków krajowych na skutek nasilenia konkurencji ze strony zagranicznych instytucji,

• utraty kontroli nad systemem bankowym przez władze i trudności w prowadzeniu polityki pieniężnej,

• niestabilności systemu,

• niechęci do finansowania przez banki zagraniczne inwestycji pożądanych przez rząd i

działalności krajowych małych przedsiębiorstw

2. Przebieg oraz etapy wchodzenia kapitału zagranicznego do bankowości polskiej

Proces ekspansji inwestorów zagranicznych na polski sektor bankowy przebiegał stopniowo.

Najważniejszymi wyznacznikami poszczególnych etapów były zmiany w obrębie polityki

licencyjnej i prywatyzacyjnej polskich władz. Punktem wyjścia był rok 1989, w którym

uchwalono dwa najważniejsze akty prawne regulujące system bankowy w Polsce, ustawę o

NBP oraz Prawo bankowe. Wydzielono również ze struktur NBP 9 nowych banków

komercyjnych, tworząc tym samym podstawy ekonomiczne nowego systemu.

Natomiast kolejne losy wchodzenia kapitału zagranicznego do polskiego systemu bankowego można podzielić na 4 etapy:

• Pierwszy, obejmujący lata 1990 - 1991 i połowę 1992 r., to okres optymalnych warunków do zakładania banków z kapitałem zagranicznym

W okresie tym polityka podatkowa rządu tworzyła zachęty do inwestowania w Polsce z powodu wysokiego ryzyka związanego z transformacją gospodarki. Preferencje dotyczyły m.in. .wakacji podatkowych., wnoszenia i utrzymywania kapitału w dewizach (co pozwalało na zachowanie jego realnej wartości), uzyskiwania zezwoleń dewizowych. Mimo tych zachęt i preferencji jedynie niewielka liczba renomowanych instytucji finansowych zdecydowała się ubiegać o licencję, a następnie podjąć działalność operacyjną. Struktura pochodzenia kapitału pierwszych banków zagranicznych nie odzwierciedlała w pełni powiązań gospodarczych Polski. Znalazły się wśród nich bowiem m.in. trzy instytucje z udziałem kapitału amerykańskiego, w tym CITIBANK (Poland) SA, dwie austriackie (Raiffeisen Centrobank SA i Bank Creditanstalt SA), po jednej z udziałem kapitału holenderskiego i francuskiego. Zabrakło natomiast banków niemieckich, zajętych problemami związanymi ze zjednoczeniem Niemiec.

• Drugi, trwający od drugiej połowy 1992 r. do połowy 1994 r., to okres restrykcyjnej polityki licencyjnej NBP, która wiązała się z koniecznością porządkowania systemu bankowego

W okresie tym ujawnił się bowiem kryzys jako skutek m.in. liberalnej polityki licencjonowania nowych banków, ekonomicznych skutków transformacji gospodarczej, niedopracowanych procedur udzielania kredytów przez banki, braku wykwalifikowanego personelu, niedoskonałości i luk w przepisach prawnych, a przede wszystkim błędów w zarządzaniu bankami. Krajowy rynek kapitałowy okazał się dość płytki i dopływ nowych kapitałów do banków był ograniczony, należało więc skierować potencjalny kapitał zagraniczny na zasilenie przeżywających duże trudności banków polskich. Do zawarcia porozumienia z Klubem Londyńskim (we wrześniu 1994 r.) nie powstał jednak żaden nowy bank z przewagą kapitału zagranicznego.

• Trzeci etap, od drugiej połowy 1994 r. do 1998 r., zapoczątkowało przyznanie licencji BNP Dresdner Bank (Polska) SA, a następnie trzem bankom niemieckim

Był to okres realizowania przez NBP polityki licencyjnej powiązanej przede wszystkim z procesem restrukturyzacji i sanacji polskiego sektora bankowego. Inwestorom

zagranicznym ubiegającym się o licencję bankową proponowano czynny udział w tym procesie poprzez pomoc techniczną, udzielenie długoterminowej pożyczki

bankom realizującym programy naprawcze lub uczestniczącym w restrukturyzacji innych banków, nabycie obligacji wyemitowanych przez banki wymagające restrukturyzacji

lub objęcie akcji banku znajdującego się w trudnej sytuacji (np. przejęcie kontroli kapitałowej nad Interbankiem SA przez ABN Amro Bank Polska SA oraz nad Bankiem Przemysłowym SA przez Union Group AS z Czech). Inwestorzy zagraniczni wsparli w tym okresie

restrukturyzację polskiego sektora bankowego na łączną kwotę 166,4 mln zł, a uwzględniając dokapitalizowanie Banku Przemysłowego SA . na kwotę 196,4 mln zł. W latach 1996 - 1997 nastąpiło podwojenie udziału kapitału zagranicznego (z 19,2% do 41,5%, tj. o 22,3 pkt.

proc.) w kapitale akcyjnym polskiego sektora bankowego w porównaniu z 1995 r. Dynamiczny wzrost udziału kapitału zagranicznego w 1996 r. nastąpił przede wszystkim w wyniku objęcia przez osoby zagraniczne większościowych pakietów akcji w 6 bankach; w tym okresie powstał tylko jeden nowy bank (Vereinsbank Polska SA). Na skutek zmiany

struktury własnościowej udział banków z przewagą kapitału zagranicznego w polskim rynku bankowym uległ potrojeniu (z 4,2% do 13,7%).Wypada jednak przypomnieć, że wśród

6 banków przejętych przez kapitał zagraniczny były Bank Śląski SA i WBK SA. Podobna skala wzrostu udziału banków z przewagą kapitału zagranicznego w aktywach netto

sektora miała miejsce dopiero w 1999 r. W 1997 r., oprócz wspomnianego przejęcia kontroli

nad jednym bankiem przez kapitał czeski, powstały trzy nowe banki z przewagą kapitału zagranicznego.

• Czwarty etap obejmuje okres od 1998 r. i wiąże się z wejściem w życie znowelizowanej ustawy -Prawo bankowe (nowelizacja-29.08.1997r.)

Ustawa określiła, czego nie było we wcześniejszych regulacjach tej rangi, minimalne wymogi kapitałowe dla banków (z wyjątkiem banków spółdzielczych) na poziomie 5 mln euro. Akcjonariusze banków nie spełniających tych wymogów zaczęli więc zabiegać o inwestorów zagranicznych, proponując im nabycie pakietów akcji. W latach 1998 - 1999 inwestorzy zagraniczni dokapitalizowali banki na łączną kwotę 29,3 mln zł, a w 2000 r. o dalsze

235 mln zł. Z początkiem 1999 r. nastąpiło zniesienie przez Polskę ograniczeń stosowanych uprzednio wobec banków zagranicznych w zakresie nabywania znacznych pakietów akcji, otwierania przez nie oddziałów, czy też uzyskiwania licencji na utworzenie banku na terenie RP, co było realizacją zobowiązania podjętego przez Polskę przy przystępowaniu do OECD. Należy jednak zaznaczyć, iż stosowane przez NBP, a w 1998 r. także przez Komisję Nadzoru Bankowego, ograniczenia nie dotyczyły banków prywatyzowanych przez Skarb Państwa.

Zarówno wcześniej prezes NBP, jak i obecnie KNB może odmówić wydania zezwolenia na nabycie akcji lub praw z akcji jedynie w przypadku, gdy osoba ubiegająca się o to nie daje rękojmi prowadzenia banku w sposób należycie zabezpieczający interesy jego klientów, albo gdy środki na nabycie akcji pochodzą z kredytu i pożyczek lub źródeł nie udokumentowanych Ustawa Prawo bankowe, w przeciwieństwie do ustaw o działalności ubezpieczeniowej, publicznym obrocie papierami wartościowymi oraz funduszach inwestycyjnych nie wymienia „zagrożenia ważnych interesów gospodarczych państwa” jako przyczyny uzasadniającej odmowę wydania zezwolenia. KNB dba jednak o to, by do polskiego systemu bankowego były dopuszczone tylko renomowane banki zagraniczne, a tam gdzie inwestorem

nie jest bank sprawdzone instytucje finansowe. Należy ponadto pamiętać, iż decyzje o sprzedaży posiadanych akcji należą do ich właścicieli.

3. Pochodzenie oraz udział kapitału zagranicznego w polskich bankach

W pierwszych latach tworzenia nowoczesnego sektora bankowego kapitał zagraniczny napływał przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Francji, Kanady, Austrii oraz Holandii. W ciągu minionych dwóch dekad na skutek prywatyzacji i liberalizacji polityki licencyjnej a także fuzji i przejęć, zarówno w polskim sektorze bankowym jak i na arenie międzynarodowej doszło do wielu zmian w strukturze własnościowej banków. W roku 2009 w polskim sektorze dominował kapitał pochodzący z Włoch, Niemiec, Holandii, USA, Belgii, Irlandii, Francji oraz Portugalii. Do inwestorów pochodzących z tych 8 krajów należało ponad 60% aktywów całego sektora bankowego w Polsce. (zmiany te możemy zaobserwować na podstawie poniższych danych statystycznych- niestety z powodu braku wystarczających informacji są to tylko wybrane przedziały czasowe z ponad 20 letniego okresu zmian)

Tabela -Źródła pochodzenia kapitału zagranicznego (jako % aktywów sektora) w latach 2000-2009

Państwo	ROK
		2009	2008	2007	2006	2005	2004	2003	2002	2001	2000
Włochy	14,1	13,4	17,4	19,9	21,1	11,2	13,2	14,1	15,8	15,8
Niemcy	9,9	10,2	9,3	8,4	8,7	18,9	18,2	17,9	17	11
Holandia	9,7	10,8	10,9	8,2	8,2	7,9	7,9	6,8	5,8	6,8
USA	6,7	8,6	7,4	7,8	7,9	8,7	9	8,6	8,4	8,6
Belgia	6	6,1	5,6	4,9	4,7	5	5,8	5,9	6,3	6,4
Irlandia	5,2	5,3	5	4,6	4,8	4,9	4,8	5,2	5,3	5,4
Francja	4,8	4,5	3,9	3,9	3,2	2,4	2,2	2,2	2	1,2
Portugalia	4,2	4,5	3,7	3,6	3,9	4	4	4	4,1	6,4
Pozostałe	8,8	8,9	7,7	8,4	7,4	4,6	2,7	2,7	4	7,9

Obecnie na rok 2012 udział kapitału zagranicznego kształtuje się na poziomie około 80%.

Lista banków komercyjnych i oddziałów instytucji kredytowych prowadzących działalność na 31/12/2007

1. Banki krajowe z większościowym udziałem kapitału polskiego

Banki z przewagą kapitału państwowego 1 Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski SA 2 Bank Gospodarstwa Krajowego 3 Bank Pocztowy SA 4 Bank Ochrony Środowiska SA

Banki z przewagą kapitału prywatnego 1 Noble Bank SA (do 8 czerwca 2006 r. Wschodni Bank Cukrownictwa SA) 2 Getin Bank SA 3 Gospodarczy Bank Wielkopolski SA 4 INVEST-BANK SA 5 BANK POLSKIEJ SPÓŁDZIELCZOŚCI SA 6 Mazowiecki Bank Regionalny SA

2. Banki krajowe z większościowym udziałem kapitału zagranicznego

Spółki akcyjne ze 100% udziałem kapitału zagranicznego 1. HSBC Bank Polska SA 2 .DaimlerChrysler Bank Polska SA (od 12 lutego 2008 r. Mercedes-Benz Bank Polska SA) 3. ABN AMRO BANK (Polska) SA 4. GE Money Bank SA 5. Raiffeisen Bank Polska SA 6. WestLB Bank Polska SA 7. Deutsche Bank Polska SA 8. GMAC Bank Polska SA 9. Rabobank Polska SA 10. FCE Bank Polska SA 11 .Santander Consumer Bank SA (do 2 stycznia 2006 r. PTF Bank SA) 12 .VOLKSWAGEN BANK POLSKA SA 13 .Fiat Bank Polska SA 14. Toyota Bank Polska SA 15. Bank DnB NORD Polska SA (do 15 maja 2006 r. NORD/LB Bank Polska SA) 16. Bank of Tokio - Mitsubishi UFJ (Polska) SA (do 1 stycznia 2006 r. Bank of Tokio-Mitsubishi (Polska) SA) 17. Cetelem Bank SA 18. RCI Bank Polska SA 19. Dexia Kommunalkredit Bank Polska SA

Spółki akcyjne z większościowym udziałem kapitału zagranicznego 1. Bank Handlowy w Warszawie SA 2. ING Bank Śląski SA 3. Bank BPH SA 4 Bank Zachodni WBK SA 5. BRE Bank SA 6. Bank Millennium SA 7. Bank Polska Kasa Opieki SA 8. Bank Współpracy Europejskiej SA 9. NORDEA BANK POLSKA SA 10. Euro Bank SA 11.Kredyt Bank SA 12.FORTIS BANK POLSKA SA 13.DZ BANK Polska SA 14.Deutsche Bank PBC SA 15.AIG Bank Polska SA 16.Bank Gospodarki Żywnościowej SA

Spółki akcyjne będące pośrednio własnością inwestorów zagranicznych 1. DOMINET BANK SA 2. BPH Bank Hipoteczny SA 3. LUKAS Bank SA (teraz Credita Agricole) 4. BRE Bank Hipoteczny SA 5. Śląski Bank Hipoteczny SA (od 1 stycznia 2008 r. ING Bank Hipoteczny SA)

Oddziały instytucji kredytowych

1. Société Générale SA Oddział w Polsce

2. Banque PSA Finance SA Oddział w Polsce

3. Svenska Handelsbanken AB SA Oddział w Polsce

4. Sygma Banque Société Anonyme (SA) Oddział w Polsce

5. Dresdner Bank AG SA Oddział w Polsce

6. Nykredit Realkredit A/S SA - Odział w Polsce

7. Calyon SA Oddział w Polsce

8. EFG Eurobank Ergasias S.A. SA Oddział w Polsce

9. BNP Paribas SA Oddział w Polsce

10. Danske Bank A/S SA Oddział w Polsce

11. Skandinaviska Enskilda Banken AB (SA) - Oddział w Polsce

12. Banco Mais SA (SA) Oddział w Polsce

13. CAJA DE AHORROS Y PENSIONES DE BARCELONA "LA CAIXA" (KASA OSZCZĘDNOŚCI) ODDZIAŁ W POLSCE

14. Elavon Financial Services Limited (Sp. z oo) Oddział w Polsce

4. Rola kapitału zagranicznego w polskim sektorze bankowym.

O ile znaczenie kapitału zagranicznego w polskim sektorze bankowym można m.in. ocenia na podstawie jego udziału w kapitale akcyjnym, sumie funduszy podstawowych i uzupełniających oraz aktywach sektora, to ocena roli, jaką odegrał w minionym okresie jest bardziej złożona. Kapitał zagraniczny uczestniczył bowiem zarówno w rozwoju ilościowym, jak i w sanacji oraz prywatyzacji banków.

1. Udział w sanacji i prywatyzacji polskich banków

W latach 1994 . 1997 inwestorzy zagraniczni wsparli restrukturyzację polskiego sektora

bankowego na łączną kwotę 196,4 mln zł (w formie długoterminowych pożyczek, pomocy technicznej lub obejmując akcje banków w trudnej sytuacji . z tej pomocy skorzystało 17 banków). Banki w trudnej sytuacji, nad którymi kontrolę przejął kapitał zagraniczny, zostały dokapitalizowane i mogły dalej funkcjonować. Kilka banków uniknęło postawienia w stan upadłości, dzięki czemu początkowo budżet państwa, a następnie działający od 1995 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny nie poniosły kosztów wypłaty depozytów ludności. Deponenci z kolei nie stracili posiadanych w tych bankach depozytów. W kolejnych latach inwestorzy zagraniczni dokapitalizowali (do końca 1999 r. kwotą 29,3 mln zł i o 235 mln zł

w 2000 r.) banki nie posiadające wymaganych w ustawie prawa bankowych funduszy własnych, co przyczyniło się do poprawy bezpieczeństwa sektora.

W latach 1993-1999 kapitał zagraniczny uczestniczył także w prywatyzacji 8 banków (w tym wydzielonych z NBP w 1989 r.), stopniowo przejmując nad nimi kontrolę.

2. Udział w niwelowaniu różnic organizacyjnych, technologicznych i kadrowych

Nie można pominąć faktu, że wejście kapitału zagranicznego do polskiego sektora bankowego umożliwiło w znacznym stopniu wypełnienie luki (organizacyjnej, technologicznej i kadrowej) istniejącej między bardzo młodym sektorem bankowym, działającym od niedawna w warunkach gospodarki rynkowej, a posiadającymi

długą historię sektorami bankowymi krajów rozwiniętych. Kapitał zagraniczny przyczynił się do wypełnienia tej luki zarówno w sposób bezpośredni, jak i pośredni. Bezpośredni jest najbardziej widoczny w przypadku banków tworzonych od podstaw przez zagraniczne instytucje finansowe i polega na przeniesieniu na teren Polski modelu funkcjonowania banku charakterystycznego dla kraju pochodzenia, m.in. struktur organizacyjnych, metod zarządzania, procedur działania, produktów bankowych, rozwiązań technologicznych, jak też

sposobu doboru i szkolenia kadr oraz systemu wynagradzania. W rezultacie banki te odznaczają się nowoczesnym modelem funkcjonowania, opartym na wysokim

stopniu nasycenia nowoczesną technologią bankową. Podobne zmiany można zaobserwować w bankach prywatyzowanych przy udziale kapitału zagranicznego, przy czym, ze względu na dużą skalę ich działalności, jest to proces długotrwały i najbardziej zaawansowany w bankach

najwcześniej przejętych przez kapitał zagraniczny. Pośredni przejawia się w unowocześnianiu całego sektora bankowego na skutek wzrostu konkurencji, co znajduje ostateczne odzwierciedlenie w ofercie usług dostępnych na polskim rynku bankowym, jak też wzroście dbałości o klienta. Należy przy tym zaznaczyć, że banki polskie nie tylko naśladowały sposób działania banków zagranicznych, ale zaczęły również wdrażać własne oryginalne rozwiązania polegające m.in. na tworzeniu (szczególnie przez duże banki) struktur charakterystycznych

dla rozwiniętych instytucji finansowych. W skład tych struktur weszły podmioty zależne prowadzące działalność ubezpieczeniową, leasingową, factoringową, a ostatnio również w sferze funduszy emerytalnych. Dzięki temu największe banki stopniowo przekształcają się w konglomeraty oferujące pełną gamę usług finansowych.

3. Wpływ na zakres i świadczenie usług bankowych

Wyraźnym zmianom ulega nie tylko zakres usług, ale i formy ich świadczenia. Coraz więcej banków zaczęło oferować dostęp do niektórych usług za pośrednictwem telefonu, a także za pośrednictwem Internetu. Według danych NBP liczba kart wyemitowanych przez banki na koniec 1999 r. wynosiła 8,3 mln sztuk, a liczba bankomatów zwiększyła się do 3 376, z czego własność kapitału zagranicznego stanowiło 5,1 mln kart i 1984 bankomaty (na koniec 1995 r. zostało wydanych zaledwie około 0,3 mln kart i funkcjonowało 214 bankomatów). Już w I kwartale 2000r liczba kart płatniczych zbliżyła się do 9 mln (z czego 5,6 mln kart stanowiło własność banków z przewagą kapitału zagranicznego), a liczba bankomatów wyniosła 3 592 (z czego 2 036 należało do banków z przewagą kapitału zagranicznego).Dziś bankowość jest jednym z najbardziej innowacyjnym i upowszechnionym rozwiązaniem. Przez Internet czy telefon możemy kontrolować i zarządzać swoim kontem prawie z każdego miejsca świata. Obecnie już nawet dzieci posiadają karty kredytowe a pieniądz elektroniczny wypiera pieniądz gotówkowy.

Interesującym przykładem z zakresu świadczenia usług bankowych był również rozwój tzw. Mcbanków w postaci sieci małych, kilkuosobowych placówek, takich jak: Millennium (BIG Banku GDAŃKIEGO SA), Stareo (Banku Śląskiego SA), czy też Handlobanku (Banku Handlowego w Warszawie SA), zakładanych samodzielnie lub przy współpracy inwestorów strategicznych.

4. Udział w bankowości detalicznej

Po początkowym okresie działalności, w którym banki zagraniczne koncentrowały się głównie na obsłudze i kredytowaniu dużych firm zagranicznych i krajowych, jak też wąskim kręgu zamożnych klientów indywidualnych oraz pod wpływem wyraźnej poprawy sytuacji gospodarczej Polski, banki zagraniczne, podobnie jak banki polskie, zaczęły przywiązywać coraz większą wagę do bankowości detalicznej. W związku z wysokimi kosztami powiększania sieci oddziałów w tradycyjny sposób, niektóre banki zagraniczne zdecydowały się na zakup kontrolnych pakietów w prywatyzowanych bankach polskich. Dzięki temu uzyskały one nie tylko relatywnie dobrze rozwiniętą siecią oddziałów, lecz również bazę

względnie stabilnych klientów, których nie trzeba było pozyskiwać w drodze kosztownych działań reklamowych i marketingowych. W rezultacie w niektórych latach miało miejsce skokowe zwiększenie się liczby oddziałów banków z przewagą kapitału zagranicznego: z 29 na koniec 1995 r. do 143 na koniec 1996 r. oraz z 292 na koniec 1998 r. do

992 na koniec 1999 r. W I kwartale 2000 r. liczba oddziałów tej grupy banków zwiększyła się do 1 203 i stanowiła aż 53% łącznej sieci detalicznej polskiego sektora bankowego. Nasilająca się konkurencja na rynku usług bankowych mobilizuje banki z jednej strony do wysiłku, podnoszenia jakości świadczonych usług, wdrażania nowych produktów i usług, większej dbałości o klienta i doskonalenia metod zarządzania. Z drugiej natomiast powoduje

większe zróżnicowanie sytuacji poszczególnych banków. Trzeba bowiem przyznać, że konkurencję o klienta łatwiej wygrywają banki duże i silne kapitałowo. Bankom

mniejszym i słabszym przychodzi działać w mniej rentownych obszarach lub niszach rynkowych. W celu zwiększenia konkurencyjności banki są zmuszone coraz częściej decydować się na połączenie z innym bankiem. Efektem rosnącej konkurencji jest i będzie w przyszłości konsolidacja polskiego sektora bankowego. Wydaje się, że jest to zjawisko nieuniknione w związku z procesami globalizacji wywierającymi wpływ na funkcjonowanie

wszystkich instytucji finansowych na świecie.

5. Efektywność działania banków z przewagą kapitału zagranicznego

Trudno jest jednoznacznie ocenić efektywność grupy banków sprywatyzowanych przy udziale kapitału zagranicznego. Badania wykazują bowiem, że wkrótce po prywatyzacji efektywność banków obniża się, co jest m.in. spowodowane wprowadzaniem przez właściciela nowych procedur i metod zarządzania, a także tworzeniem w sposób skrajnie ostrożny rezerw celowych (przykładem mogą być dwa banki, w których skutkiem zaostrzenia klasyfikacji kredytów były wysokie odpisy na rezerwy celowe i niski zysk netto). Nie bez znaczenia są również różnice kulturowe i odmienne sposoby pracy, które w początkowym okresie mogą być czynnikiem negatywnie wpływającym na zyskowność banku. Tak więc wpływ kapitału zagranicznego przynosi efekty w długim okresie, o czym świadczą wyniki osiągnięte przez trzy banki najwcześniej sprywatyzowane (BRE Bank SA, Wielkopolski Bank Kredytowy SA i Bank Śląski SA), które jako grupa osiągnęły jedne z najlepszych wskaźników zyskowności i zarządzania kosztami (koszty działania w relacji do przeciętnych aktywów na poziomie 3,7%). Sytuacja poszczególnych banków była jednak wyraźnie zróżnicowana ze względu na odmienne źródła generowania przychodów. Dziś banki z kapitałem zagranicznym są przeważnie stabilne i rentowne a jest to efektem długotrwałych przemian oraz znajomości rynku finansowego Polski.

Podsumowanie

Podsumowując wpływ kapitału zagranicznego w polski sektor bankowy na przestrzeni lat wzbudzał wiele emocji . Proces ten wiązał się z wieloma obawami oraz oczekiwaniami. Kapitał pochodził z wysoko uprzemysłowionych państw które inwestując w sektor bankowy tworzyły nowe szanse rozwoju. Z perspektywy dwudziestu lat od momentu rozpoczęcia inwestycji zagranicznych w polskich bankach do najważniejszych pozytywnych efektów należy zaliczyć:

-wprowadzenie i upowszechnienie nowych technologii oraz metod zarządzania

-wzbogacenie i urozmaicenie oferty banków,

-wzmocnienie kapitałowe prywatyzowanych banków krajowych,

-podniesienie efektywności nadzoru właścicielskiego

Tak więc wbrew niektórym populistycznym opiniom pojawiających się na skutek zawirowań gospodarczych, nie warto bać się kapitału zagranicznego w bankach. Umiędzynarodowienie polskich banków pomogło w budowaniu stabilności sektora bankowego oraz usprawnieniu funkcjonowania całej gospodarki

Pytania

I część - oznacz czy zdania są prawdziwe czy fałszywe

1. W Polsce system bankowy otworzył się przed inwestycjami zagranicznymi wraz z przełomem politycznym w 1989r.

2. W procesie umiędzynarodowienia sektora bankowego( wpływu kapitału obcego) społeczeństwo polskie widziało tylko same szanse.

3. W pierwszym okresie napływu kapitału zagranicznego do sektora bankowego obejmującym lata od 1990 do połowy 1992r gospodarka polska stwarzała optymalne warunki do zakładania banków z kapitałem zagranicznym. Preferencje dotyczyły m.in. wakacji podatkowych czy też wnoszenia i utrzymywania kapitałów w dewizach.

4. Od drugiej połowy 1992 do połowy 1994r. napływ zagranicznych inwestycji do sektora bankowego przeżywał kryzys. To okres polityki licencyjnej NBP, która wiązała się z koniecznością porządkowania systemu bankowego.

5. Obecnie na rok 2012 udział kapitału zagranicznego w polskim sektorze bankowym kształtuje się na poziomie zaledwie 30%.

6. Kapitał obcy miał duży udział w sanacji i prywatyzacji polskich banków. Dzięki niemu kilka banków w trudnej sytuacji uniknęło postawienia w stan upadłości.

7. Po przejęciu przez kapitał zagraniczny kontroli w upadających bankach w latach 1994-1997 mogły one dalej funkcjonować jednak deponenci stracili posiadane w tych bankach depozyty.

8. Na skutek wkraczania kapitału zagranicznego banki polskie nie tylko naśladowały sposób działania banków zagranicznych ale zaczęły również wdrażać własne oryginalne rozwiązania.

9. Konglomeraty to struktury bankowe które koncentrują się na oferowaniu jednej ściśle określonej usługi. Nie wykraczają ponad jej zakres.

10. Po napływie kapitału zagranicznego wyraźnym zmianom uległ tylko zakres usług ale formy ich świadczenia nie doznały żadnych zmian.

11. W związku z wysokimi kosztami powiększenia sieci oddziałów bankowych w tradycyjny sposób inwestorzy zagraniczni zaczęli decydować się na zakup kontrolnych pakietów w prywatyzowanych bankach polskich.

12. Efektem rosnącej konkurencji jest i będzie w przyszłości konsolidacja polskiego sektora bankowego. Dotyczy to zwłaszcza mniejszych banków gdyż trzeba bowiem przyznać że konkurencję o klienta łatwiej wygrywają banki duże i silne kapitałowo.

13. Wraz z zmianami następującymi w bankowości mieliśmy do czynienia również z rozwojem tzw. Mcbanków czyli potężnych placówek banków zatrudniających ogromną ilość personelu

14. Tworząc podstawy ekonomiczne nowego systemu bankowego ze struktury NBP wydzielono w 1989 roku 9 banków komercyjnych.

15. Przez wpływ inwestycji zagranicznych w dzisiejszych czasach nie istnieje już żaden bank kontrolowany przez Polskich inwestorów.

II część - odpowiedz na pytania zamknięte i otwarte

1. Powodem niedostatków (wad) w sektorze bankowości w Polsce jak i na całym świecie było?

1. Zachowanie państwowych rządów i ich niechęć do przeprowadzania reform bankowych

2. Ogromne różnice ekonomiczne pomiędzy wysoko uprzemysłowionymi państwami a tymi kulejącymi gospodarczo

3. Brak zainteresowania społeczeństwa usługami świadczonymi przez banki

2. Globalizacja w odniesieniu do systemu bankowego jest rozumiana jako

1. Zamknięcie się sektora bankowego na inwestorów zagranicznych

2. Proces wychodzenia inwestorów poza ramy rynku krajowego ( inwestycje w banki zagraniczne)

3. Proces wchodzenia inwestorów zagranicznych do banków krajowych

4. Odpowiedzi b i c są prawidłowe

3. Z poniższych podpunktów (a-k) wybierz te które zaliczano do szans związanych z wejściem kapitału obcego w sektor bankowy oraz te które zaliczano do obaw. Przy obawach postaw literkę O natomiast przy szansach spółgłoskę S

1. wprowadzenie nowych produktów i usług finansowych

2. niestabilności systemu

3. nowe technologie oraz know how

4. wdrożenie powszechnie akceptowanych standardów księgowości i sprawozdawczości

5. niechęci do finansowania przez banki zagraniczne inwestycji pożądanych przez rząd i działalności krajowych małych przedsiębiorstw

6. wzrost konkurencji wymuszający strategię ukierunkowaną na klienta

7. zwiększenie się wiarygodności rynku krajowego

8. obniżenie marż odsetkowych i pozytywny wpływ na kształtowanie się stóp procentowych

9. utraty kontroli nad systemem bankowym przez władze i trudności w prowadzeniu polityki pieniężnej,

10. zwiększenie atrakcyjności polskiego rynku w oczach potencjalnych inwestorów

11. pogorszenia warunków działalności banków krajowych na skutek nasilenia konkurencji ze strony zagranicznych instytucji,

4. Pierwszymi a zarazem jednymi z najważniejszych aktów prawnych regulujących system bankowy w Polsce ustanowionymi w 1989r były:

1. Ustawa o NBP i BFG (Bankowy Fundusz Gwarancyjny)

2. Prawo bankowe i BFG

3. Prawo bankowe i ustawa o NBP

5. Wymień przynajmniej trzy państwa których kapitał dominuje w polskim sektorze bankowym

6. Jaką rolę w gospodarce wielorynkowej pełni system finansowy.

1. Ułatwienie wymiany dóbr i usług

2. Mobilizacja i alokacja kapitału

3. Pozyskiwanie, przetwarzanie oraz udostępnianie informacji

4. Kontrola jakości i zarządzanie wszelkiego rodzaju ryzykiem

5. Wszystkie z powyższych odpowiedzi są poprawne

7. W związku z rozwojem większe banki tworzą struktury charakterystyczne dla rozwiniętych instytucji finansowych. Wymień choć jedną działalność usługową która oferowana jest współcześni przez banki. (oprócz działalności podstawowej czyli: kredytowej, prowadzenia rachunków bieżących /oszczędnościowych czy lokat)

8. Wymień jakie co najmniej dwie różnice pomiędzy sektorem bankowym w krajach wysoko uprzemysłowionymi a słabo rozwiniętymi gospodarczo zniwelowało wejście kapitału zagranicznego do polskiego sektora bankowego. (skutki ingerencji kapitału zagranicznego w polski sektor bankowy)

ODPOWIEDZI

Część I

Zdania prawdziwe-1,3,4,6,8,11,12,14

Zdania fałszywe-2,5,7,9,10,13,15

Część II

1. B

2. D

3. Obawy : B E I K

Szanse: A C D F G H J

4. C

5. Np. Włochy, Niemcy, Holandia, USA, Belgia, Irlandia, Francja, Portugalia

6. E

7. Np. działalność:

ubezpieczeniowa

leasingowa

factoringowa

fundusze emerytalne

8. Chodzi o wypełnienie luki organizacyjnej, technologicznej i kadrowej np.:

-polepszenie struktury organizacyjnej, metod zarządzania i procedur działania

-nowe rozwiązania technologiczne(nasycenie nową technologią)

-szkolenia i dobór kadr, lepsza obsługa klienta

-wzrost konkurencji

-bogaty asortyment usług

---