wykłady owi


PRZEDMIOT: Ochrona własności intelektualnej

dr Izabela Barańczak



Dobra niematerialne stanowią pewną wartość, nie są rzeczami i nie mają postaci materialnej, istnieją zatem niezależnie od rzeczy, natomiast rzecz jest dla nich pewnym substratem, dzięki niemu możemy dobro niematerialne poznać i korzystać z niego, np.: dla utworu literackiego tym substratem jest egzemplarz książki, dla wynalazku - maszyna.
Dobra niematerialne kategoria szeroka, złożona i niejednolita:

  1. utwory

  2. rozwiązania

  3. oznaczenie

adj1. utwory literackie, artystyczne, naukowe w rozumieniu prawa autorskiego

adj2. rozwiązania i wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografia układów scalonych

adj3. oznaczenia przedsiębiorstwa, firma, znaki towarowe i oznaczenia geograficzne

Przy spełnieniu pewnych przesłanek wyżej wymienione dobra niematerialne mogą być chronione podobnie, jak własność rzeczy.

Własność intelektualna - ogół praw podmiotowych, których przedmiotem są niematerialne dobra prawne będące wytworem twórczości umysłowej człowieka.

Miedzy własnością rzeczy, a intelektualną istnieją zasadnicze różnice:

Rzecz i przedmiot

Dobra niematerialne

Charakter uprawny i charakter majątkowy

Prawa natury osobistej, uprawnienia majątkowe przy dobrach niematerialnych zazwyczaj ograniczone są w czasie i przestrzeni (terytorium), ustawodawca unika sformułowań `własność', `jestem właścicielem', mówi się natomiast o prawie do znaku towarowego, `jestem uprawniony do…'

Klasyfikacja dóbr niematerialnych

-kryterium podziału:

  1. podział ze względu na ładunek intelektualny, który towarzyszy powstaniu dobra niematerialnego:

  • Kryterium podziału ze względu na przeznaczenie dóbr

      1. Utwory - dobra, które są przedmiotem ochrony niezależnie od ich wartości i przeznaczenia

      2. Obejmuje wszystkie pozostałe dobra, dlatego że cechują się zdolnością do przemysłowego zastosowania, są eksploatowane w związku z działalnością gospodarczą

      3. Podziały zazębiają się

    Własność przemysłowa to kategoria ukształtowana spośród wyżej wymienionych kategorii. Kategoria dóbr własności przemysłowej, której zakres przedmiotowy został wyznaczony przez konwencję paryską o ochronie własności przemysłowej z 20 III 1883r.. Zgodnie z art. 1. tej konwencji możemy wskazać, co mieści się w tej kategorii:

    1. Patenty na wynalazki

    2. Wzory użytkowe

    3. Wzory przemysłowe

    4. Znaki towarowe

    5. Nazwy handlowe

    6. Geograficzne oznaczenia pochodzenia (nazwa i oznaczenie pochodzenia)

    7. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

    Wykorzystywanie tych dóbr pozwala na zajęcie określonej pozycji na rynku.

    Ochrona związana z punktem siódmym sprowadza się do ochrony interesów przedsiębiorstwa przed nieuczciwymi zachowaniami konkurentów. Konwencja nie narzuca sposobu ochrony przed nieuczciwa konkurencją.

    Katalog dóbr własności przemysłowej nie jest zamknięty - rozwój techniczny, gospodarczy.

    Do własności przemysłowej zalicza się tajemnice produkcyjne, organizacyjne, handlowe - KNOW-HOW.

    Pojęcie własności intelektualnej używane jest w ujęciu szerokim i wąskim:

    Dobra niematerialne podlegają ochronie w dwojaki sposób.

    Państwo dokonuje wyboru za pomocą jakiego instrumentu prawnego te dobra będą chronione.

    Uznano, że cześć z dóbr niematerialnych trzeba przeznaczyć pod ochronę opartą na uprawnieniach właścicielskich.

    Ochrona dóbr własności przemysłowej, ze względu na sposób ochrony. Można mówić o dwóch modelach:

    1. ochrona oparta jest o przyznane prawo podmiotowe, na gruncie prawa polskiego. Przysługuje: dobrom niematerialnym, wynalazkom, wzorom użytkowym, przemysłowym, zarejestrowanym znakom towarowym i usługowym, zarejestrowanym oznaczeniom geograficznym, topografiom układów scalonych.

    Nabycie praw podmiotowych następuje poprzez rejestrację na podstawie decyzji administracyjnych określonego organu. Organem jest urząd patentowy. Rejestracja poprzedzona jest badaniem merytorycznym. Dotyczy to wynalazków, znaków towarowych i wzorów użytkowych, a niekiedy tylko sprawdzenie formalne zgłoszenia jak przy topografiach układów scalenia.

    Nabycie prawa potwierdza się stosownym dokumentem. Obowiązuje zasada pierwszeństwa zgłoszenia. Prawo ma charakter formalny, nie wygasa, nie zostanie unieważnione.

    Ochrona za pomocą przyznanego prawa podmiotowego spełnia/posiada następujące cechy:

    1. ochrona za pomocą zwalczania nieuczciwej konkurencji: Przysługuje do takiej grupy dóbr dla których wystarczająca jest ochrona o charakterze deliktowym:

    oznaczenia przedsiębiorstw, nie zarejestrowane oznaczenia geograficzne, nie zarejestrowane znaki towarowe, know-how.

    Są chronione w ramach ochrony interesów przedsiębiorców przed nieuczciwą konkurencją.

    Prawo autorskie

    ochrona przysługuje przedmiotom od chwili ustalenia choćby miał on jeszcze postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Może mieć charakter majątkowy lub osobisty. Jeżeli chodzi o korzyści majątkowe trwają przez określony czas po śmierci twórcy (W Polsce 70 lat) . Z chwilą zakończenia ochrony dzieło staje się domeną publiczną i jego reprodukcja nie wymaga płacenia honorariów. Autorstwo zawsze należy do twórcy.