1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Ditlenek azotu [dwutlenek azotu, bezwodnik kwasu azotawego i kwasu azotowego]

Wzór konstytucyjny: (NO₂) ₂

Wzór sumaryczny: N₂O₄

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
ditlenek azotu	100	10544-72-6	233-272-6	T^+	26-34

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Zagrożenie pożarowe: Gaz niepalny. Butle pod wpływem wysokiej temperatury mogą eksplodować.

Zagrożenie toksykologiczne: Ditlenek azotu działa bardzo toksycznie w przypadku narażenia drogą oddechową. Łatwo rozpuszcza się w wydzielinie błon śluzowych, tworząc kwas siarkawy, który działa drażniąco na błony. Ditlenek siarki wchłania się przez drogi oddechowe.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: W środowisku wodnym ditlenek azotu podnosi lokalnie obniża? wartość pH, zagrażając niektórym gatunkom zwierząt.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: Usunąć poszkodowaną osobę ze skażonego środowiska. Osoby ratujące muszą wchodzić do skażonej atmosfery z aparatami oddechowymi. W razie ich braku, nieprzytomnych poszkodowanych leżących w dołach, studniach, piwnicach itp. należy wydobywać hakami lub spuszczać ratowników na linach na taki okres, jaki wystarcza do kolejnego oddechu (wytrzymałość osobnicza).

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Ditlenek azotu jest gazem silnie drażniącym. Łatwo rozpuszcza się w wydzielinie błon śluzowych, tworząc kwas azotawy i kwas azotowy, który działa drażniąco na błony. Ditlenek azotu wchłania się przez drogi oddechowe.
2.	Zapewnić spokój i ciepło. Jak najszybciej przewieźć do szpitala w pozycji leżącej, a w razie wystąpienia duszności - w pozycji półleżącej.
Skażenie oczu:
1. 2.	Skażone oczy natychmiast przemyć dużą ilością bieżącej wody. Poszkodowanej osobie zapewnić pomoc okulisty.
Zatrucie doustne:
1. 2.	W przypadku połknięcia, przepłukać usta, a następnie podać do wypicia kilka szklanek wody. U osoby przytomnej wywołać wymioty. Uwaga - groźba zachłyśnięcia się. Zapewnić pomoc lekarską.
Skażenie skóry:
1.	Ditlenek węgla silnie schłodzony spowodować może, wskutek gwałtownego kontaktu, bolesne, trudne do wygojenia odmrożenia. Skórę przykryć jałowym opatrunkiem i udać się do lekarza.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Gaz niepalny. Butle z ditlenkiem azotu narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.
Środki gaśnicze:	Stosować tylko w przypadku pożaru sąsiednich obiektów. Rodzaj - w zależności od potrzeb.
Zalecenia szczegółowe:	Zagrożone butle wywozić w bezpieczne miejsce.
Sprzęt ochronny strażaków:	Ubrania przeciwchemiczne, gazoszczelne, kwasoodporne. Aparaty izolujące drogi oddechowe.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	Ogłosić alarm. Zlikwidować wszelkie źródła ognia. Osoby postronne wyprowadzić poza zagrożony obszar w kierunku „pod wiatr”.
Zalecenia szczegółowe, ochrony osobiste:	Skutki awarii likwidują osoby przeszkolone, wyposażone w ubrania gazoszczelne, kwasoodporne, aparaty oddechowe. Osoby dokonujące jakichkolwiek czynności związanych z akcją ratowniczą w skażonej atmosferze, powinny być ubezpieczane jeszcze przez dodatkowe dwie osoby. Jedna osoba asystuje wewnątrz skażonego pomieszczenia (obiektu, którym mogą być również zbiorniki, kanały, studzienki kanalizacyjne, studnie, zagłębienia terenowe i inne). Druga osoba, która znajduje się na zewnątrz tego pomieszczenia (obiektu), w każdej chwili musi być gotowa do udzielenia lub sprowadzenia pomocy. Skażone pomieszczenia (obiekty) muszą być intensywnie wentylowane świeżym powietrzem, a następnie skraplane wodą w postaci strumieni kropelkowych. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek działań ratowniczych należy dokonać pomiarów stężeń ditlenku azotu w skażonej atmosferze - co można wykonać za pomocą specjalnych rurek wskaźnikowych. Opróżnione z ditlenku azotu instalacje należy przedmuchiwać powietrzem.
Metody utylizacji:	Kontrolowane wypuszczanie do zbiornika z wodą - zgodnie z wymogami prawa krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

7.1.	Zaleca się podejmowanie środków ostrożności podczas przemieszczania i magazynowania ditlenku azotu. Należy unikać źródeł ciepła i otwartego płomienia. W pomieszczeniach zamkniętych stosować wydajną wentylację mechaniczną. Butli nie wolno rzucać, przewracać, toczyć i uderzać w nie.
7.2	Ditlenek azotu przechowywany jest w stanie skroplonym w cysternach i butlach aluminiowych lub ze stali kwasoodpornej. Butle przechowuje się w pomieszczeniach zamkniętych, przeznaczonych do magazynowania w nich gazów technicznych w butlach. Pomieszczenia te muszą suche, chłodne, nieogrzewane i przyciemnione, z łatwo zmywalną, kwasoodporną podłogą. Wydostający się z opakowań ditlenek azotu należy polewać rozproszonym strumieniem wody. Przechowywać z dala od karbidu, węgla, sadzy, chloranów, proszków metalicznych, związków organicznych i innych materiałów palnych. Szyby w oknach malowane są na kolor niebieski lub pomarańczowy w celu ochrony pomieszczeń przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Butle ustawione są pionowo, zabezpieczone przed przewróceniem się, z dala od grzejników. Personel magazynowy należy wyposażyć w gazoszczelną i kwasoodporną odzież ochronną, rękawice, okulary, maski gazowe.
7.3	Nad pomieszczeniami, w których znajdują się butle z ditlenkiem azotu, nie mogą być organizowane miejsca pracy.
7.4	W miejscach przeładunku butli z ditlenkiem azotu nie mogą przebywać osoby niezatrudnione przy tych pracach.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

NDS - 5 mg/m³, NDSCh - 10 mg/m³.

Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej:

Wentylacja w magazynach i na stanowiskach pracy, wyciągi pneumatyczne na stanowiskach pracy, rękawice ochronne, swobodne ubrania ochronne.

Metody oceny narażenia:

Przeprowadzane jest badanie zawartości hemoglobiny i krwinek czerwonych. Ocena ryzyka na stanowisku pracy polega na stwierdzeniu obecności nadmiaru ditlenku węgla w powietrzu za pomocą chromatografii gazowej lub rurek wskaźnikowych. W razie przebywania w miejscach o różnych stężeniach substancji szkodliwych, należy zastosować do oceny ryzyka aparaturę pomiarową z rurkami absorpcyjnymi, którą badana osoba nosi na sobie.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	W przypadkach zagrożenia - ochrony dróg oddechowych z filtrem par typu E.
Ręce:	Rękawice ochronne robocze, kwasoodporne.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie kwasoodpornej.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne robocze, kwasoodporne.
Inne informacje:	Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Po zakończeniu pracy umyć ręce.

Polskie normy ochronne:

PN-88/Z-01001.11

Ochrona czystości powietrza. Terminologia i jednostki. Terminologia źródeł zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zmiany: 1. BI 11/91 poz.73.

PN-84/Z-01003.01

Ochrona czystości powietrza. Klasyfikacja. Postanowienia ogólne i zakres normy.

PN-84/Z-01003.02

Ochrona czystości powietrza. Klasyfikacja. Klasyfikacja emisji ze źródeł zanieczyszczenia atmosfery.

PN-93/Z-04009.01

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości azotu i jego związków. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04009.08

Ochrona czystości powietrza. Badanie zawartości azotu i jego związków. Oznaczanie dwutlenku azotu (ditlenku azotu) w powietrzu atmosferycznym (imisja) metodą spektrofotometryczną z pasywnym pobieraniem próbek. Poprawki 1. BI 5/91 poz. 34. Zmiany 1. BI 9/93 poz. 60.

PN-Z-04009-9:1997

Ochrona czystości powietrza. Badanie zawartości azotu i jego związków. Oznaczanie dwutlenku azotu (ditlenku azotu) w powietrzu atmosferycznym (imisja) z odczynnikiem Saltzmana. Poprawki 1. BI 5/91 poz. 34. Zmiany 1. BI 9/93 poz. 60.

PN-61/Z-04075

Szybka metoda oznaczania zawartości tlenków azotu w powietrzu. Poprawki 1. BI 6-7/80 poz. 38.

Zapobieganie:

Tam gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń ditlenku azotu, należy stosować indywidualne środki ochrony osobistej (sprzęt ochrony dróg oddechowych, okulary ochronne). Należy bezwzględnie przestrzegać zasady, że maksymalna zawartość dwutlenku azotu w powietrzu w miejscu pracy nie może przekraczać 5 mg/m³. Grupa ekspertów WHO ustaliła, że krótkotrwała (do jednej godziny) ekspozycja jest dopuszczalna przy stężeniach tlenków azotu w granicach 0,19-0,32 mg/m³. Konieczne jest instalowanie urządzeń odsysających i wentylatorów w miejscach zagrożonych. Niezbędna jest stała kontrola lekarska. Ocena narażenia na działanie tlenków azotu wykonywana jest na podstawie pomiarów ich ilości w powietrzu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 46,01 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych ditlenek azotu występuje w równowadze ze swym dimerem, który w niskich temperaturach jest bezbarwną cieczą o swoistym słodkawym i ostrym zapachu. W postaci stałej tworzy bezbarwne kryształy. W miarę wzrostu temperatury pojawia się żółte zabarwienie cieczy. W temperaturze wrzenia, która wynosi 21,15^oC, tworzą się brunatne pary, których barwa pogłębia się w miarę wzrostu temperatury.
9.3	Temperatura topnienia: -11,92^oC
9.4	Temperatura wrzenia: 21,15^oC
9.5	Temperatura krytyczna: 31,04^oC
9.6	Prężność gazu: 57,33 barów w 20^oC
9.7	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Z wodą ditlenek azotu tworzy kwas azotawy i kwas azotowy.
9.8	Gęstość: 1,4494 g/cm^3 (20^oC)
9.9	Gęstość gazu względem powietrza: 1,59
9.10	Ciśnienie par: w temperaturze 20^oC wynosi 0,960 mbar, a w temperaturze 50^oC 3,4 bara.
9.11	Temperatura zapłonu: Gaz niepalny.
9.12	Inne: Ditlenek azotu otrzymywany jest przez utlenienie tlenku azotu w niezbyt wysokiej temperaturze, przez redukcję kwasu azotowego oraz przez ogrzewanie dobrze wysuszonych azotanów metali ciężkich. Na skalę przemysłową ditlenek azotu otrzymywany jest przez utlenienie tlenku azotu i jest produktem przejściowym na drodze otrzymywania kwasu azotowego. Znalazł zastosowanie jako substancja nitrująca, jako środek utleniający, a także jako katalizator, utleniacz paliw rakietowych. Tlenki azotu (w tym ditlenek azotu) są naturalnym składnikiem gazów wulkanicznych, wyładowań atmosferycznych czy działalności bakterii. Źródła te dostarczają do 1100 milionów ton tlenków azotu rocznie. Znaczne ilości (około 53 milionów ton rocznie), są skutkiem działalności człowieka. Powstaje jako jeden z produktów spalania węgla i ropy oraz produktów jej przeróbki. Środki transportu napędzane benzyną emitują średnio 40-50% całkowitej ilości tlenków azotu przedostających się do atmosfery. W wielkich aglomeracjach skutki tego bywają niekiedy tragiczne, ponieważ w razie nagromadzenia się dużych ilości ditlenku azotu w powietrzu i równoczesnym wystąpieniu niekorzystnych warunków meteorologicznych, odnotowywane są liczne zgony wśród osób przebywających na skażonych terenach. W czasie normalnych procesów produkcyjnych, jak np. podczas spawania, w trakcie procesów technologicznych podczas produkcji kwasu azotowego i w procesach połączonych z jego zużywaniem, a także w wielu innych technologiach chemicznych, podczas odpalania ładunków wybuchowych, powstają znaczne ilości tlenków azotu, które mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie zdrowia, a nawet życia, zatrudnionych na tych stanowiskach pracy.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

10.1	Reaktywność: Ditlenek azotu jest aktywny chemicznie. Ditlenek azotu z wodą tworzy kwas azotawy i kwas azotowy, a z zasadami azotany i azotyny. W temperaturze 200^oC następuje rozkład na tlenek azotu i tlen.
10.2	Właściwości korozyjne: W środowisku wilgotnym powstają kwasy azotowe - czynniki działające silnie korozyjnie.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia: Oczy, skóra, wdychanie.

Informacja ogólna: Ditlenek azotu do organizmu człowieka przedostaje się przede wszystkim poprzez drogi oddechowe. Wyczuwalne powonieniem stężenie wynosi 230 g/m³. Wrażliwość na zapach zwiększa się wraz z zawartością wilgoci w powietrzu o 60 do 80%. Ditlenek azotu łatwo rozpuszcza się w wydzielinie błon śluzowych, tworząc kwas azotowy i kwas azotawy, które działają drażniąco na błony. Czas potrzebny na zaistnienie tego procesu jest wytłumaczeniem istnienia bezobjawowego okresu utajenia, pomiędzy wchłonięciem tlenków azotu, a wystąpieniem objawów klinicznych uszkodzenia błony śluzowej dróg oddechowych, pęcherzyków i naczyń włoskowatych płuc, prowadzącego do rozwoju toksycznego obrzęku płuc. Objawy zatrucia mogą występować z opóźnieniem.

Bardzo duże stężenia tlenków azotu mogą wywołać natychmiastowe uczucie dławienia, odruchowe zatrzymanie oddechu (w fazie wdechu), ze skurczem oskrzeli i głośni oraz utratę przytomności w wyniku asfiksji. Narastający obrzęk głośni w późniejszym okresie może spowodować całkowitą niedrożność dróg oddechowych. Duszność dychawicopodobna i gwałtowny kaszel może powodować pękanie pęcherzy rozedmowych oraz występowanie w obrębie szyi odmy podskórnej.

Dane toksykologiczne:

LC_{50 (inhal. szczur)} = 88 ppm/4 godz.

LC_{50 (inhal. chomik)} = 382 ppm/1 min,

LC_{LO (inhal. człowiek)} = 200 ppm/1 min.

Zatrucia ostre: Zatrucia ostre ditlenkiem azotu zazwyczaj przebiegają w trzech fazach.

Faza pierwsza - okres podrażnienia, który charakteryzuje się nieżytem spojówek, nosa i gardła. Często objawom tym towarzyszy kaszel, nudności i uczucie znużenia.

Fazę drugą określa się również mianem okresu utajenia. Przebiega bezobjawowo i może trwać od pięciu do siedemdziesięciu dwóch godzin.

Fazę trzecią charakteryzują ciężkie objawy kliniczne. Nagle pojawia się złe samopoczucie połączone z niepokojem, męczącym kaszlem z narastającą dusznością i obfitym odpluwaniem pienistej plwociny. Następuje rozwój toksycznego obrzęku płuc. Przyspieszeniu ulega akcja serca spowodowana rozszerzeniem serca. Narasta przekrwienie żylne i sinica. W wyniku anoksji i zagęszczenia krwi występuje spadek ciśnienia tętniczego. Dołączają się efekty zaburzenia świadomości. W ciągu kilku godzin od pierwszych objawów następuje śmierć w wyniku zablokowania wymiany gazowej w płucach. Jeżeli zatruta osoba przeżyje ciężkie zatrucie, wówczas po okresie ustępowania obrzęku płuc następują powikłania zakaźne prowadzące do rozlanego zapalenia oskrzeli lub zapalenia płuc, którym często towarzyszą krwotoki. Późnym następstwem zatrucia tlenkami azotu są przewlekłe nieżyty oskrzeli, dychawica oskrzelowa, zarostowo-włókniste zapalenie oskrzelików, przewlekła niewydolność oddechowa, rozlane zwłóknienie tkanki płucnej, rozedma płuc.

Zatrucia przewlekłe: Zatrucia przewlekłe charakteryzują się w pierwszym okresie narażenia łagodnym zapaleniem błony śluzowej układu tchawiczo-oskrzelowego, przechodzącym w zapalenie oskrzelików. W zatruciach przewlekłych obserwowane jest również podrażnienie spojówek, stany zapalne i owrzodzenia jamy ustnej, uszkodzenie szkliwa i zębiny, spadek ciśnienia krwi i zwolnienie tętna. Skóra i włosy ulegają zabarwieniu na żółto, co jest wynikiem reakcji ksantoproteinowej.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Dane porównawcze dla azotanów, azotynów i kwasu azotawego:

Azotany, NO₃.

Ryby: Azotan sodu w stężeniu 1:100 (=10 g/dm³) jest dla okoni śmiertelny. Dla linów, karpi i pstrągów w stężeniu 1:1000 - bez specjalnych skutków. Dla ciernika w bardzo miękkiej wodzie stężenie 3000 mg/dm³N przy czasie działania wynoszącym 1 dzień było śmiertelne; przy stężeniu 600 mg/dm³N śmiertelność występowała po upływie 1 tygodnia.

Niższe organizmy: Próg zakłóceń dla Vorticella campanula wynosi 2400 mg/dm³, podczas gdy dla Paramaecium próg krytyczny wynosi 300 mg/dm³.

Porównawczo dla ludzi: ilość od 10 do 20 mg/dm³N lub więcej azotanów w wodzie do picia w łącznym działaniu z innymi wpływami uważana jest za przyczynę powstania methemoglobinemii u niemowląt.

Azotyny, NO₂.

Ryby: stężenia 5,6 mg/dm³N i mniejsze nie wywierały na Gambusia affinis zauważalnego ujemnego wpływu. Granica śmiertelności występowała po 96 godzinach przy stężeniu wynoszącym 7,5 mg/dm³.

Azotawy kwas, HNO₂.

Ryby: granica śmiertelności dla kiełbi wynosi 400 do 2000 mg/dm³ azotynu sodowego.

Stopień zagrożenia dla środowiska: wobec ssaków - 7,0,

wobec ryb - 3,5,

wobec bakterii - 3.7.

Dopuszczalne stężenie w powietrzu atmosferycznym dla ditlenku azotu (tlenków azotu) przeliczone na (N₂O₅):

Dopuszczalne stężenie zanieczyszczeń w μg/m^3 w odniesieniu do okresu
w ciągu 30 minut	średniodobowe	średnioroczne
500	150	40

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Metody postępowania z odpadami:

Wskazane jest powolne opróżniane butli i zbiorników do zbiornika z wodą. Operację przeprowadzać w wyznaczonych miejscach.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Nazwy stosowane w transporcie:	Ditlenek azotu skroplony
14.2	Numer ONZ:	1067
14.3	Klasa RID/ADR/IMO:	2
14.4	Kod klasyfikacyjnydla gazu trującego, utleniającego, żrącego:	2 TOC
14.5	Numer indeksowy:	007-002-00-0
14.6	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	265
14.7	Symbole niebezpieczeństwa (R):	26-34
14.8	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-9-26-45
14.9	Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 6.1 + 05 + 8:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.)/

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi ditlenku azotu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dystrybutora ditlenku azotu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:			„Substancja bardzo toksyczna.”
Symbole zagrożenia
R 26		Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe.
R 34		Powoduje oparzenia.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 9	Przechowywać pojemnik w pomieszczeniu dobrze wentylowanym.
S 26	Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.
S 45	W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu, wzór chemiczny: DITLENEK AZOTU SKROPLONY
16.2 Znaczenie symboli:
T^+	Substancja bardzo toksyczna.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Numer ONZ: 1067		Ditlenek azotu, skroplony.
Klasa 2-2TOC		Klasa wg ADR (gaz toksyczny, utleniający, żrący).
265		Numer rozpoznawczy zagrożenia - gaz toksyczny, żrący, utleniający

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 10.12.02 Strona/stron 1/9
Nazwa:	DITLENEK AZOTU

Ditlenek azotu

---