PŁYWANIE

Klasyfikacja zawodników do igrzysk paraolimpijskich w pływaniu odbywa się zgodnie z ustaleniami Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego (IPC). Kandydaci z sześciu kategorii niepełnosprawności klasyfikowani są przez ekspertów sportowych i medycznych do poszczególnych klas. Zawodnicy o podobnych możliwościach funkcjonalnych do pływania biorą udział w zawodach o tej samej klasie, pomimo że mogą reprezentować inny rodzaj niepełnosprawności.

Przepisy w pływaniu są takie same dla zawodników pełnosprawnych, jak i niepełnosprawnych. Z konieczności dostosowuje się niektóre z nich do specyfiki niepełnosprawności i wynikających z niej ograniczeń. Pływacy z różnymi niepełnosprawnościami podzieleni są na 12 grup. Każda grupa określa stopień uszkodzenia organizmu zawodnika i rodzaj niepełnosprawności. Im niższy numer grupy, tym większe uszkodzenie ciała. Dlatego osoby z paraplegią i tetraplegią znajdują się najczęściej w grupach o najniższych numerach. W grupach o najwyższych numerach, pływają więc zawodnicy z mniejszymi uszkodzeniami.

Niektóre różnice:start zawodników z paraplegią i tetraplegią odbywa się zawsze z pozycji grzbietowej, trenerzy trzymają ich za nogi przy kostce, tak aby ich stopy dotykały ściany basenu. Z oczywistych względów wielu zawodników nie wykonuje podczas dopływania do drugiej strony basenu obrotu z zanurzeniem. Natomiast osoba niewidoma, gdy zbliża się do któregoś krańca basenu, informowana jest o tym za pomocą cienkiej, dwumetrowej tyczki, którą wyznaczona osoba z drużyny dotyka jej głowy.

- Najważniejsza w pływaniu osób niepełnosprawnych jest zasada prawidłowej symulacji ruchów - Na przykład osoba bez ręki czy z kikutem ręki, płynąc stylem klasycznym, musi nim i ramieniem wykonywać taką symulację ruchów, jakby rękę miała. Jeśli płynie motylkowym, nie może dla ułatwienia brać oddechu na stronie bez ręki, tylko na środku, jak osoby pełnosprawne. Musi więc symulować prawidłowy ruch zgodnie z danym stylem. I zasada ta dotyczy wszystkich grup.

Podczas różnych mistrzostw sędziowie czasami dyskwalifikują zawodników właśnie za tego typu nieprawidłowości i błędy techniczne. Wywołuje to protesty trenerów niektórych ekip, ale komisje sędziowskie są coraz bardziej nieugięte, choć wcześniej przymykały oczy na ten rodzaj błędów. Wina niestety leży po stronie trenerów, którzy na treningach nie egzekwują przestrzegania przez zawodników wszystkich przepisów technicznych.

- Jednak poziom pływania osób niepełnosprawnych podniósł się bardzo, nie jest to już tylko rehabilitacja, ale w coraz większym stopniu profesjonalizm i zawodowstwo - Zawodnicy trenują po dwie godziny dziennie, przez sześć dni w tygodniu. Ale niestety, jest to najdroższy sport ze wszystkich, jakie prowadzi START w swoich ośrodkach. Ceny wynajmu basenu sprawiają, że wielu klubów nie stać na powołanie sekcji pływackiej, a te którym nie uda się uzyskać dużych zniżek albo wsparcia władz lokalnych, muszą z nich nawet rezygnować.

Nikt nie powinien mieć już dzisiaj złudzeń, że niepełnosprawni sportowcy ćwiczą po kilka godzin dziennie jedynie dla własnej rehabilitacji albo by walczyć z własnymi ograniczeniami. Coraz częściej zajmują się sportem zawodowo. Walczą już nie tylko ze sobą i własnym opornym ciałem, ale także z przeciwnikami i wynikami. Trenują, by zwyciężać, poprawiać i bić rekordy. Paradoksalnie jednak, ich walka i rywalizacja zawsze będą robiły na oglądających ogromne wrażenie, dlatego że, aby wygrać, muszą się niejako przebić przez - tak widoczne dla innych - ograniczenia.

Osoby startujące w igrzyskach paraolimpijskich dzieli się na dwie klasy:

- zawodnicy z uszkodzeniem wzroku - klasy S11 do S13

- osoby z uszkodzeniem narządu ruchu: po amputacjach, z porażeniem mózgowym, uszkodzeniem rdzenia kręgowego, chorobą polio oraz grupa Les Autres są kwalifikowane zgodnie z Funkcjonalnym Systemem Klasyfikacji (FCS) do klas S1 - S10

Style pływackie ze względu na potrzeby sportu niepełnosprawnych zostały podzielone w następujący sposób:

S - styl dowolny, grzbietowy i motylkowy (niektórzy zawodnicy z porażeniem mózgowym nie są w stanie pływać stylem motylkowym zgodnie z przepisami, ze względu na brak koordynacji ruchowej, niewystarczającą funkcję mięśni i zakres ruchomości w stawach),

SB - styl klasyczny

SM - styl zmienny

Klasyfikacji funkcjonalnej poddawani są tylko zawodnicy z uszkodzeniem narządu ruchu. Klasyfikacja funkcjonalna w pływaniu została opracowana w latach 80 przez Blomgwist z Niemiec i Williamsona z Anglii, a następnie zmodyfikowana przez IPC. Klasyfikacja zawodników przebiega w dwóch etapach: w I etapie przeprowadza się ocenę medyczną, zaś w II etapie ocenę pływackich możliwości funkcjonalnych.

Przepisy bardzo dokładnie określają sposób, w jaki zawodnik ma wystartować do swojego wyścigu. Rozdział dotyczący startu w przepisach FINA zawiera się w czterech punktach, IPC definiuje start aż w dziewiętnastu. Oznacza to, że do czterech punktów regulaminu FINA dodano kolejne piętnaście precyzujące sytuacje, w których zawodnik niepełnosprawny nie może wypełnić tych przepisów.

Zgodnie z regulaminem IPC start może odbywać się (w konkurencjach indywidualnych stylu dowolnego, klasycznego, motylkowego i zmiennego) w następujący sposób: ze słupka, ze słupka z asekuracją, ze słupka z pozycji siedzącej, z murku obok słupka, z wody trzymając się uchwytów startowych, gdy zawodnik startujący z wody nie jest w stanie sam trzymać uchwytów ma prawo skorzystać z asysty, aby jakaś część jego ciała dotykała ściany do chwili sygnału startowego - personel pomocniczy nie ma prawa nadawać prędkości zawodnikowi w momencie startu, gdyż będzie to traktowane jak falstart. Start do konkurencji indywidualnej w stylu grzbietowym oraz do biegów sztafetowych stylem zmiennym odbywa się z wody jak w przepisach FINA, dopuszczając asystę dla zawodników, którzy nie są w stanie utrzymać sami pozycji startowej (tylko w klasach 1-3)*. Przepisy określające postępowanie przy falstarcie są takie same, z rozszerzeniem w IPC, że podczas startu zawodników S11 na pływalni obowiązuje cisza dopóki zawodnicy nie miną linii falstartowej. Przepisy FINA i IPC precyzujące styl dowolny jako konkurencję nie różnią się. Różnice pojawiają się w stylu grzbietowym. IPC przyjmując zapisy FINA dodaje**: zawodnicy nie mogący korzystać z uchwytów startowych mogą dotykać tylko ściany,dozwolona jest pomoc personelu pomocniczego w przyjęciu i utrzymaniu pozycji startowej.

W stylach symetrycznych - klasycznym i motylkowym - zgodnie z przepisami FINA podczas nawrotu obie dłonie zawodnika muszą dotknąć ściany w jednej linii na, nad lub pod powierzchnią wody. IPC wprowadza rozszerzenia dotyczące sytuacji, kiedy zawodnik nie może postąpić zgodnie z tym zapisem: - po starcie i każdym nawrocie zawodnik nie mogący odepchnąć się nogą/nogami od ściany, może wykonać jeden asymetryczny cykl ruchów w celu przyjęcia pozycji na brzuchu, - zawodnik z nie w pełni sprawną jedną nogą/stopą lub obiema musi wykazywać przynajmniej chęć ruchów symetrycznych w jednej płaszczyźnie, - zawodnik nie mogący używać obu nóg/stóp nie musi odchylać na zewnątrz stopy niesprawnej przy wyrzucie nóg do tyłu,funkcjonalnie niesprawna noga może zwisać swobodnie lub być ciągnięta za zawodnikiem, - zawodnik z nierówną długością ramion przy każdym nawrocie musi dotknąć ściany pływalni tylko dłuższym ramieniem, ale obie kończyny górne muszą być wyciągnięte do przodu przy nawrotach i kończeniu biegu, barki muszą pozostawać w płaszczyźnie poziomej do chwili dotknięcia ściany, - zawodnik mający kończyny górne zbyt krótkie, aby wyciągnąć je nad głowę, musi dotykać ściany przy nawrotach i kończeniu biegu dowolną inną górną częścią ciała, - zawodnik używający jednego lub obu ramion, ale z ograniczoną ruchomością barku lub łokcia, musi dotknąć ściany tylko jednym ramieniem przy każdym nawrocie i kończeniu biegu, w przypadku upośledzenia funkcjonalnego jednego ramienia, ruch drugim będzie uznany za pełny cykl ruchowy, gdy zawodnik nie ma całkowicie lub częściowo obu kończyn dolnych lub górnych lub ich części, to przepisowy ruch pozostałych części kończyn będzie się liczył jako jeden pełny cykl ruchów stylu klasycznego/motylkowego.

W stylu zmiennym pojawia się tylko jeden dodatkowy punkt w regulaminie, który dopuszcza konkurencję 150 metrów tym stylem, w której zawodnik płynie tylko trzema stylami w następującej kolejności: grzbietowy, klasyczny i dowolny*.

PŁYWANIE

Sportowcy pływają bez protez. Style i techniki są takie same, jak w pływaniu osób pełnosprawnych: dowolny, klasyczny, motylkowy, zmienny, grzbietowy. Różnice dotyczą przepisów oraz przebiegu treningów i zawodów. W treningu są trzy podstawowe różnice. Po pierwsze, mniejsze obciążenia treningowe zależnie od rodzaju i wielkości dysfunkcji. Obciążenia są mniejsze, ale ich wpływ na organizmy trenujących podobny. Po drugie, niektórym zawodnikom we wchodzeniu i wychodzeniu z wody muszą pomagać wolontariusze. Po trzecie, trening jest dobierany indywidualnie. U pełnosprawnych indywidualizacja treningu nie jest aż tak głęboka i dotyczy wyłącznie predyspozycji danego zawodnika do konkretnego stylu lub dystansu. U nas uwzględnia się i predyspozycje, i dysfunkcje. Inaczej trenuje ktoś po amputacji, inaczej niewidomy, inaczej osoba z uszkodzeniem rdzenia kręgowego - tłumaczy trener.

W jaki sposób może pływać osoba niewidoma? Orientuje się, pływając blisko lin, praktycznie ocierając się o nie. Przy nawrocie niewidomy pływak umawia się z wolontariuszem lub z trenerem, że jeśli ten klepnie go tyczką zakończoną gumową piłeczką w głowę lub plecy, to oznacza to, że za chwilę ma zrobić nawrót.

Pomoc tylko na życzenie

Pływanie pomaga w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością ruchową. Pierwszą rzeczą jest rehabilitacja funkcjonalna - zawodnicy są sprawniejsi fizycznie, a zatem bardziej samodzielni. Równie ważna jest rehabilitacja społeczna. Zawody sportowe mają charakter integracyjny - uczestniczą w nich również zawodnicy zdrowi. Niepełnosprawni wychodzą do ludzi, nie są zamknięci w swoich domach przed komputerem lub telewizorem na wygodnym wózku, tylko coś robią, prowadzą aktywny tryb życia.

Różnice pomiędzy pływaniem osób niepełnosprawnych a pływaniem os. sprawnych w przepisach pływania

Obecnie obowiązujące przepisy pływania osób niepełnosprawnych, czyli regulamin IPC, opierają się na przepisach FINA 2005-2009. Przyczyną różnic pomiędzy tymi dwoma regulaminami są ograniczone możliwości funkcjonalne pływaków niepełnosprawnych. Omówione zostaną tylko różnice w przepisach dotyczących stylów, pominięte zaś kwestie formalne jak składy sędziowskie, procedury automatycznego pomiaru czasu, rozstawienie wyścigów eliminacyjnych i finałowych. Na wstępie należy zaznaczyć, że zawodnicy niepełnosprawni startują bez protez (nie dotyczy narządu wzroku) i żadnych środków zwiększających ich możliwości funkcjonalne.

Przepisy bardzo dokładnie określają sposób, w jaki zawodnik ma wystartować do swojego wyścigu. Rozdział dotyczący startu w przepisach FINA zawiera się w czterech punktach, IPC definiuje start aż w dziewiętnastu. Oznacza to, że do czterech punktów regulaminu FINA dodano kolejne piętnaście precyzujące sytuacje, w których zawodnik niepełnosprawny nie może wypełnić tych przepisów.

Zgodnie z regulaminem IPC start może odbywać się (w konkurencjach indywidualnych stylu dowolnego, klasycznego, motylkowego i zmiennego) w następujący sposób: ze słupka, ze słupka z asekuracją, ze słupka z pozycji siedzącej, z murku obok słupka, z wody trzymając się uchwytów startowych, gdy zawodnik startujący z wody nie jest w stanie sam trzymać uchwytów ma prawo skorzystać z asysty, aby jakaś część jego ciała dotykała ściany do chwili sygnału startowego - personel pomocniczy nie ma prawa nadawać prędkości zawodnikowi w momencie startu, gdyż będzie to traktowane jak falstart. Start do konkurencji indywidualnej w stylu grzbietowym oraz do biegów sztafetowych stylem zmiennym odbywa się z wody jak w przepisach FINA, dopuszczając asystę dla zawodników, którzy nie są w stanie utrzymać sami pozycji startowej (tylko w klasach 1-3)*. Przepisy określające postępowanie przy falstarcie są takie same, z rozszerzeniem w IPC, że podczas startu zawodników S11 na pływalni obowiązuje cisza dopóki zawodnicy nie miną linii falstartowej. Przepisy FINA i IPC precyzujące styl dowolny jako konkurencję nie różnią się. Różnice pojawiają się w stylu grzbietowym. IPC przyjmując zapisy FINA dodaje**: zawodnicy nie mogący korzystać z uchwytów startowych mogą dotykać tylko ściany,dozwolona jest pomoc personelu pomocniczego w przyjęciu i utrzymaniu pozycji startowej.

W stylach symetrycznych - klasycznym i motylkowym - zgodnie z przepisami FINA podczas nawrotu obie dłonie zawodnika muszą dotknąć ściany w jednej linii na, nad lub pod powierzchnią wody.

IPC wprowadza rozszerzenia dotyczące sytuacji, kiedy zawodnik nie może postąpić zgodnie z tym zapisem:

- po starcie i każdym nawrocie zawodnik nie mogący odepchnąć się nogą/nogami od ściany, może wykonać jeden asymetryczny cykl ruchów w celu przyjęcia pozycji na brzuchu,

- zawodnik z nie w pełni sprawną jedną nogą/stopą lub obiema musi wykazywać przynajmniej chęć ruchów symetrycznych w jednej płaszczyźnie,

- zawodnik nie mogący używać obu nóg/stóp nie musi odchylać na zewnątrz stopy niesprawnej przy wyrzucie nóg do tyłu,funkcjonalnie niesprawna noga może zwisać swobodnie lub być ciągnięta za zawodnikiem,

- zawodnik z nierówną długością ramion przy każdym nawrocie musi dotknąć ściany pływalni tylko dłuższym ramieniem, ale obie kończyny górne muszą być wyciągnięte do przodu przy nawrotach i kończeniu biegu, barki muszą pozostawać w płaszczyźnie poziomej do chwili dotknięcia ściany,

- zawodnik mający kończyny górne zbyt krótkie, aby wyciągnąć je nad głowę, musi dotykać ściany przy nawrotach i kończeniu biegu dowolną inną górną częścią ciała,

- zawodnik używający jednego lub obu ramion, ale z ograniczoną ruchomością barku lub łokcia, musi dotknąć ściany tylko jednym ramieniem przy każdym nawrocie i kończeniu biegu, w przypadku upośledzenia funkcjonalnego jednego ramienia, ruch drugim będzie uznany za pełny cykl ruchowy, gdy zawodnik nie ma całkowicie lub częściowo obu kończyn dolnych lub górnych lub ich części, to przepisowy ruch pozostałych części kończyn będzie się liczył jako jeden pełny cykl ruchów stylu klasycznego/motylkowego.

W stylu zmiennym pojawia się tylko jeden dodatkowy punkt w regulaminie, który dopuszcza konkurencję 150 metrów tym stylem, w której zawodnik płynie tylko trzema stylami w następującej kolejności: grzbietowy, klasyczny i dowolny*.

TANIEC NA WÓZKACH

Jedną z jego form jest taniec integracyjny, czyli taki, w którym jeden partner tańczy na wózku, drugi zaś jest w pełni sprawny. Został on określony nazwą "combi", dla odróżnienia od innych form aktywności tanecznej osób niepełnosprawnych. Tancerze niepełnosprawni mogą wybierać spośród różnych stylów, jak np.: taniec ludowy, taniec nowoczesny, taniec towarzyski, balet

W 1998 roku taniec na wózkach w konkurencji "combi" został uznany przez Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski (Ipc) za dyscyplinę paraolimpijską. Pod patronatem IPC odbywają się krajowe i międzynarodowe zawody w konkurencji "combi", rozgrywane w dwóch stylach tanecznych: standardowym i latynoamerykańskim.

Klasy zdrowotne

Zawody rozgrywane są w dwóch klasach zdrowotnych. Pary przydzielane są do określonej klasy ze względu na możliwości ruchowe partnera niepełnosprawnego.

Klasa I obejmuje osoby ze znacznym lub średnim upośledzeniem ruchowym górnej części ciała (np. tetraplegia),.

Klasa II - to zawodnicy bez dysfunkcji lub z niewielkimi ograniczeniami ruchowymi w obrębie tułowia (np. paraplegia).

Za ten podział odpowiedzialna jest komisja złożona ze specjalnie przeszkolonych kwalifikatorów (rehabilitanci i lekarze). Posługują się oni skalą punktów od 1 do 20. Pary startujące w klasie I obowiązują te same tańce, co pary klasy II, z tym że ich tempo powinno być wolniejsze (jest ono ściśle określone przepisami turniejowymi). Pary klasy II wykonują tańce w normalnym tempie, ogólnie przyjętym na zawodach tanecznych.

Pary startujące w turniejach dzielone są także ze względu na stopień zaawansowania. Najczęściej przyjmuje się podział na grupę początkujących ("Promotion Class") i grupę zaawansowaną ("Top Class"). Wiek zawodników nie jest kryterium przydziału do grupy. Tancerze początkujący muszą wykonać mniejszą liczbę tańców (liczba ta oraz dobór tańców zależą od decyzji organizatora turnieju), zaawansowani - pełny zestaw turniejowy.

W grupie promotion podczas zawodów tańczonych jest 5 tańców. Są to najczęściej połączone ze sobą w jednej bloku tańce standardowe i latynoamerykańskie. W związku z tym w czasie jednego występu możemy obejrzeć:

- Walca angielskiego, Walca wiedeńskiego, Sambę, Cha-chę, Jive`a

W zależności jednak od indywidualnych ustaleń organizatora imprezy, ilość oraz rodzaj tańców może ulec zmianie. W kategorii top podczas jednego bloku tanecznego tańczonych jest 5 tańców. W części tańców standardowych:

- Walc angielski, Tango, Walc wiedeński, Foxtrot, Quickstep

Na turnieju każda z par może startować w obu stylach (ST i LA), bądź wybrać jeden preferowany przed siebie styl taneczny. Kryteria oceny par tanecznych na wózkach są takie same jak na turniejach par sprawnych. Podczas tańca ocenie podlega m.in.:

- poczucie rytmu u pary, zgranie pary, prezencja, technika jazdy na wózku, umiejętności taneczne tancerza sprawnego.

W każdej z tych klas, pary mogą startować w układach: combi - gdzie jeden z partnerów jest osobą sprawną, drugi porusza się na wózku, duo - obie osoby tańczą na wózkach.

KOSZYKÓWKA NA WÓZKACH

Historia: Powstała w Stanach Zjednoczonych w 1946 r. Do Europy dotarła w latach 50-tych, w Polsce zaczęto ją uprawiać w 1967 r. w Konstancinie.

Przepisy: Reguły gry koszykówki na wózkach są zbliżone do reguł koszykówki stojącej. Celem każdej z drużyn jest zdobywanie punktów za celne rzuty do kosza przeciwnika. Zarówno w koszykówce na wózkach jak i w koszykówce stojącej uczestniczą dwie drużyny, po 5 zawodników w każdej z nich. Zwycięzcą gry jest zespół, który uzyska większa liczbę punktów w ciągu całego meczu.

Boisko do gry jest takie samo (26na 14m) Kosze umieszczone są na takiej samej wysokości co u sprawnych (3.05m). Czas trwania meczu i przerwy są takie same.

Różnice: wszyscy zawodnicy grają poruszając się na specjalnie dostosowanych do tej dyscypliny wózkach, drużyna musi spełniać wymagania co do odpowiedniej klasyfikacji schorzeń zawodników.

Karta klasyfikacyjna każdy zawodnik w lidze musi posiadać tzw. "kartę klasyfikacyjną zawodnika". Zawiera ona opis schorzenia i odpowiadającą liczbę punktów medycznych oraz adnotacje, co do szczególnych ustawień wózka. Każdego zawodnika ocenia się w skali od 1 do 4,5. Najmniej sprawni otrzymują 1 punkt, najsprawniejsi - 4,5 punktu. Klasyfikacja służy temu, żeby na boisko wprowadzić 5 zawodników, których suma punktów nie przekracza 14,5

Kto może grać: Osoby z paraplegią oraz osoby po amputacjach.

Kozłowania piłki - różnica: istnieją dwie możliwości kozłowania piłki: zawodnik napędza wózek jedną ręką, a drugą równocześnie kozłuje lub trzyma piłkę na kolanach, wykonuje dwa ruchy napędzające wózek, a następnie kozłuje. Każde następne dotknięcie ciągu, bez kozła kończy się "błędem kroków"i stratą piłki na rzecz przeciwnika. Kozłowaniem jest również sytuacja, gdy zawodnik: rzuca, uderza, toczy po podłodze, lub umyślnie odbija piłkę o tablicę i dotyka jej ponownie, zanim zostanie dotknięta przez innego zawodnika.

W koszykówce na wózkach zawodnik jak i jego wózek traktowany jest jako całość. Zawodnik jest także odpowiedzialny za kontrolę nad swoim wózkiem. Podczas gry nie wolno chwytać, opierać się, przytrzymywać wózka osoby z przeciwnej drużyny. Błąd uniesienia: zawodnik nie może w czasie trwania meczu podnieś się z wózka w celu np. załapania za wysokiej piłki. Kończy się to odgwizdaniem przez sędziego przewinienia technicznego.

SZERMIERKA NA WÓZKACH - dyscyplina sportu uprawiana przez osoby niepełnosprawne Dyscyplina paraolimpijska. Główne ośrodki szkolące szermierzy na wózkach to Warszawa oraz Konstancin i Białystok.

Istnieją obecnie trzy kategorie startowe, zależne od stopnia niepełnosprawności.

Kategoria A należą do niej osoby po amputacji kończyn dolnych, a także osoby z porażeniami skutkującymi częściowym niedowładem w obrębie kończyn dolnych.

Kategoria B należą do niej paraplegicy- osoby nie posiadające czucia w kończynach dolnych, występuje również osłabienie tułowia.

Kategoria C obejmuje tetraplegików- całkowity niedowład kkd, osłabienie siły tułowia, osłabienie kkg, w związku z czym broń przymocowana jest za pomocą bandaża, lub specjalnej rękawicy.

W czasie walki zawodnicy siedzą na wózkach przymocowanych do planszy. Regulowany jest dystans pomiędzy walczącymi. Sędzia lub obsługa techniczna ustawiają odległość tak, aby końcówka broni sięgała łokcia przeciwnika. Punktowane są trafienia przeciwnika: we florecie jedynie w korpus, w szabli w całą górną (nieosłoniętą peleryną) górną część ciała.

Broń stosowana w szermierce na wózkach to: floret i szpada, szabla.

Floret - broń biała. Jest bezpieczny, zakończony przyciskiem (tzw. puntą) i gdy się go wciśnie to wyda sygnał na aparacie. Gdy trafi się w kamizelkę elektryczną to na aparacie zapali się światło kolorowe (czerwone lub zielone, zależy pod który się podepniemy), lecz gdy w tzw. pole nieważne (czyli po za obrębem kamizelki) to zapali się światło białe. Nie zalicza się trafień w maskę, nogę czy rękę.

Podstawowe zasady konwencji: 

- Trafienia zadaje się pchnięciem umieszczając koniec broni na polu trafieni

- natarcie jest lepsze od przeciwnatarcia

- aby znieść pierwszeństwo natarcia, należy się obronić (wykonać zasłonę i odpowiedź)

Punta jest zakończeniem długiej klingi. Klinga dzieli się na: ostrze oraz płaz.

Na początku klingi jest zamieszczona garda (częściej używany w środowisku zawodników kosz) która chroni nam dłoń przed mocniejszym uderzeniem. Jest bardzo wytrzymała, okrągła i wykonana z metalu.

Do gardy przymocowany jest uchwyt który trzymamy w ręku. Uchwyt ma różne kształty: francuski (pokryta gumą), belgijski (krótka rączka, wyrobiona do kształtu ręki (najczęściej używana)) oraz włoska (dziś już nie używana, długa i prosta rączka, starsza wersja francuskiej). Broń na ogół mierzy sobie 110 cm. Istnieją różne długości floretu: 0 (75cm), 2(80cm), 5 (110 cm.) Cały floret jest pod elektrycznością. Przez klingę przechodzi przewód elektryczny. 

Szpada Broń biała. Obecnie w sporcie, w walce szpadą, polem trafienia jest całe ciało - od maski aż po buty głównie cięciami . Jest to sport, który charakteryzuje się niezwykłą szybkością oraz walecznością, w którym nie liczy się, kto rozpoczął natarcie, ale kto wcześniej osadził koniec broni, powodując zapalenie się swojej lampy.

Broń- Szabla

Szabla, jednosieczna, długa broń biała o zakrzywionej głowni, przeznaczona głównie do cięcia, choć niektóre jej konstrukcje umożliwiały wykonywanie pchnięć. Szabla posiadała 3 typy rękojeści: otwartą, półotwartą i zamkniętą. Współczesne szpady sportowe ważą między 300 a 450 gramów, choć  zezwala na szpady ważące do 770 g. Klingi szpadowe dla dorosłych zawodników mierzą 90 cm od kosza do czubka punty, jest to tzw. rozmiar "5.

Zasady gry

W czasie walki zawodnicy siedzą na wózkach przymocowanych do planszy. Regulowany jest dystans pomiędzy walczącymi. Sędzia lub obsługa techniczna ustawiają odległość tak, aby końcówka broni sięgała łokcia przeciwnika. Punktowane są trafienia przeciwnika: we florecie jedynie w korpus, w szabli w całą górną (nieosłoniętą peleryną) górną część ciała.

Przed i po każdej walce szermierze pozdrawiają się tradycyjnym ukłonem szermierczym, a dodatkowo przy pożegnaniu podają sobie nieuzbrojone ręce. Na tzw. linii postawy szermierczej zawodnicy ustawiają się przed rozpoczęciem walki oraz po przyznaniu punktu któremuś z nich.

W przypadku szermierzy na wózkach zawodnicy nie przemieszczają się po planszy, ponieważ siedzą na wózkach, które są ze sobą połączone w odpowiedniej odległości na wyciągnięcie broni oraz przymocowane do specjalnych stabilizatorów (inaczej zwanych czasami progami). Uniemożliwiają one zmianę odległości pomiędzy zawodnikami w trakcie walki, poza, oczywiście, manewrowaniem tułowiem w tył i przód.

W turniejach indywidualnych walczy się do 15 trafień (czas walki 3 razy po 3 min)

Przypadku osób niewidomych podczas zawodów wszystkie zasady pozostają bez zmian, jedynym warunkiem jest całkowita cisza, bowiem osoby niewidome bazują na zmyśle słuchu, nasłuchują z której strony nadchodzi przeciwnik i atakują poprzez natarcie. Osoby takie muszą bardzo długo ćwiczyć zmysł równowagi, aby swobodnie i beż większych problemów poruszać po arenie.

GOALBALL

Jest to gra drużynowa dla osób niewidomych i słabowidzących.
Goalball jest wspaniałym narzędziem rehabilitacji: poprawia sprawność fizyczną, wyrabia silne cechy charakteru, zwiększa pewność siebie. Na boisku o wymiarach 9x18 metrów rywalizują między sobą 2 trzyosobowe drużyny. Ich zadaniem jest wtoczenie ważącej 1,25 kilograma, wyposażonej w dzwonki piłki do bramki przeciwnika ustawionej na całej szerokości boiska. Bramka ma wysokość 1,3metra. Boisko podzielone jest na trzy strefy: bramkową (na szerokość 3 m od bramki), rzutu (3 m za strefą bramkową) i strefę środkową, zajmującą szerokość 6 m na środku boiska. Piłka musi być toczona. Musi dotknąć podczas rzutu strefy rzutu zarówno drużyny rzucającej, jak i broniącej. Po pierwszym kontakcie piłki z zawodnikiem drużyny broniącej, drużyna ta ma 10 sekund na odrzucenie piłki. Jeden zawodnik może tylko dwa razy pod rząd rzucić piłkę. Za przewinienia drużyna może otrzymać rzut karny. Gra trwa 2 razy po 10 min. Dla wyrównania szans zawodników niewidomych i słabowidzących, podczas meczu goalballa gracze mają zaklejone specjalnymi plastrami oczy oraz dodatkowo noszą nieprzeźroczyste gogle. Wszystkie linie na boisku są wyklejone plastrem, pod którym znajduje się sznurek w celu ułatwienia poruszania się i orientacji na nim, gdyż zawodnicy jedną reką niemal cały czas dotykają podłoża. Aby zdobyć punkt należy tak potoczyć piłkę (piłka nie może lecieć w powietrzu ani też skakać - musi się toczyć!) aby wpadła do bramki przeciwnika. W tym czasie oczywiście drużyna broniąca - słuchając z jakiego kierunku toczy się piłka - stara się ją złapać. Wygrywa drużyna, która zdobędzie więcej punktów (bramek).

zawodnicy: 3 osoby w drużynie na boisku + max. 3 rezerwowych (nie wolno kontynuować gry z 1zawodnikiem) boisko: prostokątne - 9 m x 18 m

piłka: lekarska (gumowa) z dzwoneczkami i 8 otworami ciężar = 1250 g, obwód 76 cm wyposażenie zawodników: osłony oczu + ochraniacze stawów, kostiumy nie mogą odstawać od ciała więcej niż 10 cm

sędziowie: 2 - prowadzących, 4 - bramkowych, 1 - punktowy, 1 - czasu meczu, 1 lub 2 - czasu 10 s, 1 - rejestrujący strzały

czas meczu: 2x10 minut (przerwa ok. 3 min), 2 dogrywki — 3 min

rzut karny: = broniony jest tylko przez zawodnika, który popełnił faul lub przy fauly drużynowym, przez zawodnika, który jako ostatni wykonywał rzut

KOLARSTWO OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH:

Kolarstwo osób niepełnosprawnych to jedna z nowszych dyscyplin sportowych. Jest też stosunkowo młodą dyscypliną - na paraolimpiadzie pojawiło się po raz pierwszy w Seulu, w 1988 roku.

Zawodnicy zostają podzieleni na klasy w zależności od stopnia niepełnosprawności:

- niewidomi i niedowidzący,

- zawodnicy z dysfunkcją ruchu,

- zawodnicy po porażeniach mózgowych,

- osoby po amputacjach.

Każda z tych klas dzieli się jeszcze dodatkowo na podgrupy. Obowiązuje także podział na kategorie wiekowe zarówno męskie i żeńskie. Kolarskie wyścigi odbywają się w 2 głównych kategoriach:

- kolarstwo szosowe - po wyznaczonych na zawody publicznych drogach.

- kolarstwo torowe - na welodromie.

Niewidomi:

Zawodnicy jeżdżą w tandemach. Na rowerze jedzie 2 zawodników. Pierwsza osoba jest to PILOT, który kieruje tandemem oraz obsługuje dźwignię przerzutek i hamulców. Z tyłu na tandemie siedzi osoba niewidoma, bądź słabo widząca, która posiada grupę inwalidzką. Obaj zawodnicy w równym stopniu przyczyniają się do napędzania tandemu po przez system łańcuchów i korb.

Amputacje:

Osoby po amputacjach jeżdżą w protezach, które wpinane są w tzw. zatrzaski umożliwiające niepełnosprawnemu jazdę.

TENIS ZIEMNY NA WÓZKACH:

Tenis na wózkach jest przeznaczony przede wszystkim dla osób z paraplegią i po amputacjach lub z innymi uszkodzeniami narządu ruchu.

Zasady gry:

Gra oparta jest na przepisach ogólnych zapożyczonych z tenisa dla osób pełnosprawnych. Wymiary kortu, siatka, sposób liczenia punktów, gemów i setów są również takie same. Specyfika polega na poruszaniu się na wózkach (specjalnie skonstruowanym do gry). Współczesny wózek do tenisa charakteryzuje się lekką konstrukcją, jest trójkołowy (nie liczy się kółka podporowego z tyłu, które można zamontować dla lepszej stabilności wózka) oraz ma koło napędowe (duże) pochylone w stosunku do podłoża. Dzięki takiej budowie jest bardzo zwrotny, a jednocześnie stabilny.

Dodatkowym przepisem, który ułatwia grę jest możliwość odbicia piłki przez gracza dopiero po drugim odbiciu piłki od podłoża. Oczywiście pierwszy kontakt piłki z podłożem musi być zgodny z przepisami, czyli być na polu gry. Ta zmiana umożliwia tenisiście na wózku zdążyć dojechać do piłki, odpowiednio się do niej ustawić i wykonać uderzenie rakietą. Podczas gry wózek napędza się kończynami górnymi trzymając jednocześnie rakietę w dłoni, dlatego podczas doboru wielkości uchwytu rakiety musi być to uwzględnione. Należy również podkreślić, że podczas gry nie wolno podpierać się, ani hamować nogą lub protezą.

TENIS STOŁOWY NA WÓZKACH

W tej dyscyplinie sportu jest tylko kilka niewielkich różnic w zasadach gry osób niepełnosprawnych - wynikają one z siedziska zawodników na wózkach. Gracze nie mogą dotykać nogami podłogi i dla zachowania wyrównanych szans muszą siedzieć na wózkach. Zawodnicy sklasyfikowani są w 10 grupach w zależności od niepełnosprawności. W grupach 1-5 znajdują się tetraplegicy i paraplegicy, w pozostałych zaś osoby, które, siedzą na wózkach, grają nie poruszając wózkiem. We wszystkich grupach gra się single i deble.

OPIS GRY:

• Celem gry jest wrzucenie na boisko bili białej a następnie umieszczenie w jej bezpośrednim sąsiedztwie jak największej ilości bil jednego koloru.

• Zawodnik rozpoczynający grę wyrzuca na boisko bilę białą i dorzuca swoją bilę jak najbliżej białej.Potem zagrywa przeciwnik. Następnie rzuca zawodnik tej drużyny, której bila znajduje się dalej od bili przeciwnika w stosunku do bili białej.

• Zawodnicy rzucając bile mogą przesuwać znajdujące się bile w grze, rozbijać ustawione już układy bil, starając się umieścić jak najwięcej bil swojego koloru przy bili białej.

• Po wyrzuceniu na plac gry wszystkich bil kończy się runda, a sędzia ogłasza wynik, który jest sumą ilości bil jednego koloru, znajdujących się najbliżej białej. Mecz kończy się po 6-ciu rundach ogłoszeniem wyniku.

BOISKO DO GRY:

• Regulaminowe boisko ma wymiary 12,5 m x 6 m

• Powierzchnia boiska powinna być płaska, gładka i czysta, na przykład: parkiet

ROZGRYWKI:
Rozgrywki indywidualne Mecz składa się z czterech rund z wyjątkiem sytuacji, w której wynikiem meczu jest remis. Każdy Zawodnik na zmianę ze Stroną przeciwną rozpoczyna dwie rundy i ma prawo do rzutu białą bilą. Zawodnik otrzymuje 6 bil.

Rozgrywki w parach

Mecz składa się z czterech rund z wyjątkiem sytuacji, w której wynikiem meczu jest remis. Każdy Zawodnik rozpoczyna jedną rundę rzucając białą bilą. Każdy Zawodnik otrzymuje 3 bile.

rozgrywki drużynowe

Mecz składa się z sześciu rund z wyjątkiem sytuacji, w której wynikiem meczu jest remis.

Każdy Zawodnik rozpoczyna jedną rundę rzucając białą bilą. Każdy Zawodnik otrzymuje 2 bile.

JUDO DLA OSÓB NIEWIDOMYCH

- cały zasób informacji musi zostać przekazany drogą konkretnych opisów słownych i osobistych demonstracji trenera z podopiecznym. Sformułowania muszą być rzeczowe i tak dokładne, jak tylko można. Podczas treningu instruktor powinien udzielać wskazówek na tyle często, aby w dowolnej chwili adepci mogli go zlokalizować na terenie maty. Należy wyraźnie wyszczególniać, które części ciała i w jaki sposób biorą udział w wykonywaniu techniki.

-mata takiej samej wielkości jak w sporcie osób zdrowych

-zawodnicy doprowadzani są do maty z pomocą asystentów, bądź trenerów

-zasady walki takie same jak w judo, jedyna różnica kontakt fizyczny przed walką, poprzez uchwyt przeciwnika.

-techniki wykorzystywane podczas walki to chwyty i rzuty nie stosują dźwigni i duszeń

-czas walki 5 minut, możliwość zdobycia 10 punktów

-bezpieczeństwo na zawodach zapewnia sędzia, kontrola

RUGBY NA WÓZKACH

Rugby na Wózkach to gra zespołowa dla osób niepełnosprawnych, zawierająca elementy koszykówki na wózkach, hokeja na lodzie i futbolu amerykańskiego. W grze biorą udział dwie drużyny (po czterech zawodników), walczące na boisku do koszykówki z użyciem piłki siatkowej. Celem gry jest zdobycie punktu poprzez wyjście drużyny atakującej, wraz z piłką, z własnej połowy boiska w ciągu 12 sekund i przekroczenie linii bramkowej, podczas gdy drużyna broniąca stara się uzyskać kontrolę nad piłką. Taką akcję drużyna musi przeprowadzić w ciągu 40 sekund. Gracze posiadają punkty klasyfikacyjne w zależności od stopnia niepełnosprawności (0,5-3,5 pkt.). Grupę zawodników stanowią tetraplegicy, czyli osoby z porażeniami i niedowładami czterokończynowymi.

Drużna
Drużna na boisku składa się z 4 graczy. W celu zapewnienia jednakowych szans na rywalizację, zawodnicy są podzieleni na grupy odpowiednio do umiejętności i możliwości. Ten dość złożony i często arbitralny proces nazywany jest kwalifikacją. System klasyfikacji zmusza drużnę do grania wszystkimi zawodnikami, teoretycznie eliminując dyskryminację niepełnosprawnych, która zadecydowała o powstaniu sportu. Boisko do rugby na wózkach ma wymiary 28m długości i 15 m szerokości, w tym są dwa pola bramkowe.

Wygrywanie
Drużna z największą liczbą punktów pod koniec gry zwycięża. Punkty zbiera się, gdy zawodnik przekracza linię bramkową z piłką, będąc w jej posiadaniu.

Faule i ścięcia
Każdy kontakt cielesny, np.: bicie, kopanie, uderzanie, drapanie, uderzanie łokciami, głową i przytrzymywanie, są oczywiście niedopuszczalne. Każde złamanie wcześniej wspomnianych zasad jest karane usunięciem gracza z boiska na 1 minutę.

12 SEKUND- tyle ma drużyna w rugby na wyprowadzenie piłki z pola obrony 40 SEKUND- tyle może trwać cała akcja drużyny 10 SEKUND- tyle ma zawodnik wybijający czasu na wprowadzenie piłki na boisko. 10 SEKUND BEZ KOZŁA- każdy zawodnik posiadający piłkę musi w ciągu 10 sekund odbić ją (kozioł) albo podać ją do innego zawodnika. 10 SEKUND- zawodnik drużyny atakującej może znjadowac się tylko przez 10 sekund w polu bramkowym drużyny broniącej

PRZERWY W MECZU: Każda drużyna posiada 6 przerw: - zawodnicy w ciągu całego meczu mają do dyspozycji 4 przerwy po 30 sekund - trener ma do dyspozycji 2 przerwy minutowe

• W drużynie są 4 osoby, każdy zawodnik ma odpowiednio przystosowany wózek do gry np. atakujący ma wózek ze zderzakiem.

• Mecz trwa 4 tercje po 8 minut.

• Są stosowane kary np. poprzez wykluczenie zawodnika z gry na 1 minutę

• Drużyny grają piłką taką jak do siatkówki z tym, że ma ona bardziej chropowatą powierzchnię

• Zawodnicy mają specjalne ochraniacze na rękach w postaci gumowych rękawic, które są wysmarowane specjalnym klejem ( takim jaki stosuje się u szczypiornistów w piłce ręcznej)

RUGBY U ZDROWYCH OSÓB

Drużyna liczy 15 graczy podzielonych na formację młyna i ataku, boisko do gry ma wymiary 100m długości na 70 m szerokości, są dwa pola bramkowe. Punkty bramkowe można zdobyć poprzez: tzw. przyłożenie piłki, drop gol lub tzw. podwyższenie. Mecz trwa 2 X 40 minut.

SIATKÓWKA NA SIEDZĄCO

BOISKO
Boisko do gry ma kształt prostokąta o wymiarach 10 m x 6 m.. Nad linią środkową zawieszona jest siatka. Zgodnie z ustalanymi przepisami wysokość zawieszenia siatki wynosi dla kobiet 105 cm. Dla mężczyzn 115cm.

ZAWODNICY
W grze biorą udział 2 drużyny. Każda drużyna występująca na boisku liczy 6 zawodników, a pełny jej skład łącznie z rezerwowymi powinien wynosić 12 osób.
- w jednym secie można dokonać 6 zmian. tzn. każdy z zawodników rozpoczynających grę może zejść i powrócić na boisko na swoje miejsce.
. Rotacja zawodników na boisku następuje zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

ZASADY GRY I PODSTAWOWE PRZEPISY
Mecz siatkówki rozgrywa się do 3 wygranych setów. Seta wygrywa ten zespół, który pierwszy osiągnie 25 punktów przy koniecznej przewadze 2 punktów.. Piłka może być odbijana każdą częścią ciała. Jeśli piłka jest podnoszona, pchana, rzucana uznaje się ją za przetrzymaną.
W grze nie wolno:
- dotykać siatki,
- przekraczać linii środkowej,
- zawodnikowi obrony atakować z pola ataku,
- drużynie odbijać piłki więcej niż 3 razy (4 razy z odebraniem po bloku)
- odbijać piłki kolejno 2 razy z rzędu przez tego samego zawodnika (z wyjątkiem odbicia po bloku).
- nie wolno odrywać pośladków od podłoża podczas odbijania piłki.

KLASYFIKACJA W PIŁCE SIATKOWEJ

W piłce siatkowej na siedząco zawodnicy nie są klasyfikowani nie posiadają punktów klasyfikacyjnych na boisku. Dopuszczani do gry są zawodnicy z:

• Amputacjami (szczególnie kończyn dolnych)

• Porażeniem mózgowym

• Innymi schorzeniami narządu ruchu (skróceniami kończyn, porażeniami i niedowładami nerwów obwodowych, stwardnieniem rozsianym, dystrofią mięśniową)

• Tzw. minimum niepełnosprawności (np.. Ciężkie zaburzenia krążenia w kończynach dolnych, endoproteraz st kolanowego lub biodrowego, dysplazja st. Biodrowego, niestabilność st kolanowego, st rzekomy w kończynie dolnej

• W grze nie uczestniczą osoby z zaburzeniami czucia oraz trofiki skóry, u których występuje ryzyko występowania odleżyn

---