TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA-zagadnienia, Studia, Rok I, Teoretyczne podstawy wychowania

TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA :

Geneza teorii wychowania jako subdyscypliny pedagogicznej.
Przedmiot teorii wychowania.
Status naukowy teorii wychowania.
Orientacje badawcze w teorii wychowania.
Socjalizacja jako zjawisko i proces społeczny (pierwotna i wtórna).
Mechanizmy socjalizujące.
Istota i właściwości wychowania.
Proces wychowania-pojęcia i struktura.
Ideały wychowania (pojęcia i istota)- współczesne kontrowersje pedagogiczne.
Źródła i istota celów wychowania (pojęcie celu wychowania)
Funkcje celów wychowania.
Formy wychowania.
Metody wychowania indywidualne i grupowe)
Dziedziny wychowania (umysłowe, moralne, estetyczne, zdrowotne)
Etapy wychowania i ich znaczenie dla stawiania celów w wychowaniu.
Podmiotowość w relacjach szkolnych.
Trudności wychowawcze- agresja w szkole (pojęcia , rodzaje, strategie profilaktyczne)
Błędy w wychowaniu. (A. Gurycka)

TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA:

Temat: Od umiejętności praktycznych i sztuki wychowania do teorii i nauki o wychowaniu.

Osobista teoria wychowania - każdy ją posiada, własne doświadczenie i przekonania - można z niej korzystać, ale trzeba ją weryfikować w odniesieniu do prawdy naukowej.

Powstanie nauki o wychowaniu:

- pedagogika (z greckiego pais - chłopiec, dziecko ago -prowadzą )

Początki refleksji pedagogicznej - zastanowienie się nad działalnością (twórczością) wychowawczą i opiekuńczą.

Praktyka edukacyjna:
pojawienie się pedagogiki naukowej (nauki o wychowaniu, teorii wychowania)

-sami wybieramy sposoby widzenia pedagogiki, sami definiujemy pojęcie wychowania;

XIX w. Pojawienie się pedagogiki w ujęciu naukowym:

-próbuje opisywać zjawiska mające miejsce w przestrzeni pedagogicznej;

Teoria wychowania: pojawia się w Polsce po II wojnie światowej:

-zajmuje się aksjologią (wartościami) wychowania
-zadanie: poszukiwanie wzorców, związków z autorytetami
-w socrealizmie silny wpływ władzy na wychowanie
-źródeł teorii wychowania szukamy w filozofii w rozgałęzieniu humanistycznym.

Teoria wychowania to subdyscyplina pedagogiki, która należy do nauk humanistycznych i społecznych.

Teoria -definiowanie pojęcia:

- „układ powiązanych wzajemnie pojęć, definicji i stwierdzeń, które przedstawiają usystematyzowane ujęcie zjawisk o specyficznych relacjach zmiennych z zamierzeniem wyjaśniania i przewidywania tych zjawisk”( F.N. Kerlinger)

- „teoria jest takim ogólnym ujęciem zjawisk, w którym zmierzamy do ich wyjaśnienia w sposób usystematyzowany „(M. Brodbeck)

Etapy przechodzenia od teorii potocznych do teorii naukowej:

I ETAP:

1. Poziom wiedzy i poznania potocznego( przednaukowego)
- potoczna wiedza o wychowaniu (nasze doświadczenia, obserwowane zjawiska)

Cechy charakterystyczne:
- prostota, bardzo mały stopień ogólności, duża bezkrytyczność, czasami wewnętrzna sprzeczność, brak spójności i klarowności myśli
- stanowią ją najczęściej praktyka umiejętności:
-efektem powstającej spontanicznie i nieustannie wiedzy potocznej są własne przekonania, opinie, zasady na temat wychowania (osobista teoria wychowania)

II ETAP:

2. Otwarcie się na kontekst społeczny(przednaukowy) pojawia się wtedy, gdy przyjmuje się do wiadomości także doświadczenie i obserwację innych, porównuje się je z własnymi i analizuje
Cechy charakterystyczne:
-większa ogólność i bardziej powszechna ważność wiedzy
-najczęściej wyrażana językiem literackim, emocjonalnym i obrazowym

III ETAP:

3. Poziom refleksji (teorii) naukowej:

sformułowania uogólniające, logiczne, komunikowalne, sprawdzalne za pomocą metod przyjętych w badaniach w danym typie nauki; rozpoczyna się gdy fakty oraz zjawiska zaczynamy gruntownie badać i systematyzować.

Pojęcie „nauka”:

-W znaczeniu dydaktycznym czynność nauczania bądź uczenia się
- W znaczeniu instytucjonalnym przedmiot studiów w szkole wyższej lub dyscyplina zajmująca się określoną dziedziną rzeczywistości
-W znaczeniu treściowym system uzasadnionych pojęć, twierdzeń i hipotez będących wytworem odkrywczej działalności badawczej i stanowiący najwyżej rozwiniętą postać świadomości społecznej
-W znaczeniu funkcjonalnym ogól czynności składających się na działalność badawczą

Kryteria odróżniające naukę od innych form zorganizowanej działalności społecznej:
-Własny przedmiot badań
- Własny system pojęciowy
-Własne metody badań
- Własne teorie opisujące i wyjaśniające przedmiot badań
Te 4 elementy muszą być spełnione by w kręgach naukowych można było określać teorię wychowania jako naukę;

1. Przedmiot badań teorii wychowania:

-to zjawisko wychowania, jego uwarunkowanie przebieg i struktura
- przede wszystkim odniesienia instytucjonalne, działania profesjonalistów
- zwracanie szczególnej uwagi na aspekt relacji pojawiających się między wychowawcą a wychowankiem;

2. System pojęć teorii wychowania:
- O dojrzałości nauk świadczy system precyzyjnie, jednoznacznie zdefiniowanych pojęć, pozwalający w sposób jasny opisywać, tłumaczyć badaną rzeczywistość
-podstawowe pojęcia teorii wychowania: socjalizacja, proces wychowania, ideał, cele wychowania, sytuacje wychowawcze itp.

3. Metody badań teorii wychowania:
- w teorii wychowania podobnie jak w pedagogice stosowana jest metodologia nauk społecznych
-metody ilościowe pozwalają określać ogólne tendencje w przebiegu zjawisk edukacyjnych np. sondaż diagnostyczny , eksperyment pedagogiczny, monografia pedagogiczna,
-metody jakościowe pozwalają na rozpoznawanie istoty rzeczy w odniesieniu do działania konkretnych podmiotów np. etnografia, wywiad narracyjny, fenomenografia, obserwacja;

4. Teorie opisujące i wyjaśniające przedmiot badań w teorii wychowania (budowanie teorii):

-procesy opisywania, wyjaśniania i rozumienia mające miejsce w trakcie badania prowadzą do tworzenia teorii, czyli poznawczych i symbolicznych reprezentacji badań rzeczywistości
-teorie pedagogiczne złożone są z ogólnych twierdzeń, pozwalających w pewnym stopniu przewidywać praktykę edukacyjną: pedagogika jest nauką w stanie tworzenia swoich teorii

Temat: Podstawowe pojęcia w pedagogice.

-Pedagogika: zajmuje się identyfikowaniem , nazywaniem oraz definiowaniem wszystkich faktów, składających się na praktykę edukacji. Fakty te różnią się stopniem jednorodności

-Najmniej jednorodne pojęcia mają najszerszy zasięg znaczeniowy i składa się na nie szereg pojęć o większym zasięgu(bardziej jednorodnych)

Pierwsze próby definiowania pojęcia polegają na ustaleniu ich głównych składowych, które z kolei są zawężane i precyzowane
Pedagogika odnosi się do szerokiej sfery zjawisk społecznych i rozwoju indywidualnego związanego z edukacją. W pedagogice nie ma aksjomatów.

Pojęcie o najwyższym stopniu ogólności i niejednorodności to edukacja
-Edukacja to ogół oddziaływań służących formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu) zdolności życiowych człowieka ( Pedagogika, Leksykon PWN, B. Milerski, B. Śliwerski(red.) Warszawa 2009)

Składowe tej definicji:
-Ogół oddziaływań oznacza działanie instytucjonalne, indywidualne, świadome, nieświadome itd. Działania zaplanowane i systematyczne np. w szkole, niesystematyczne, przypadkowe np. grupy rówieśnicze, przekaz kulturowy)
-Zmienianie, rozwijanie -może zachodzić w konkretnym(sformalizowanym) kierunku przyjętym według kryterium zewnętrznego wobec jednostki, ma miejsce w trakcie zorganizowanej formy pracy np. lekcji, w efekcie której dziecko stopniowe osiąga jakiś standard rozwojowy, może ujawnić się bez uprzednio obranego celu na skutek podejmowania przez człowieka różnych aktywności i działań nieformalnych
-Zdolności życiowe człowieka -mogą dotyczyć wielu obszarów jego funkcjonowania: intelektualnego, emocjonalnego, Interpretowalnego, motywacyjnego, fizycznego itp.
Z ogólnego pojęcia edukacja dzięki powyższym ustaleniom możemy wyprowadzić dwa kolejne ogólne pojęcia: wychowanie i kształcenie

Kształcenie to system działań zmierzających do tego, aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata, przygotowanie się do zmieniania świata i ukształtowania własnej osobowości.

Uczenie się -proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu( wiadomości, umiejętności, nawyki, postawy) w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości(doświadczenia, ćwiczenia)

Nauczanie- proces kierowania uczeniem się uczniów w toku planowej pracy nauczyciela z uczniami (W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny)

Wychowanie -istota i właściwości

Trudności w określeniu istoty wychowania:

-Składa się ono z wielu elementów(działań, procesów) złożonych i niepowtarzalnych
-istotny dla niego jest zarówno kontekst wewnętrzny jak i zewnętrzny
- w badaniu tego procesu należy uwzględnić tzw. „czynnik humanistyczny”
-występuje mnogość definicji tego pojęcia (synonimiczność)

4 grupy wychowania według S. Kunowskiego

-Prakseologiczne, które zwracają uwagę na celowe działania wychowawców i wychowanków np. „wychowanie jest planowym oddziaływaniem na jeszcze dające się kształcić wewnętrzne życie innych”(T. Weitz)

-Ewolucyjne, które podkreślają, że istotą wychowania jest swobodny rozwój dziecka np. „wychowanie jest procesem, który zachodzi w jednostce jako rezultat jej działalności w środowisku i jej reakcji na to środowisko” (J. Doughton)

-Sytuacyjne, które koncentrują się na warunkach i bodźcach przyczyniających się do rozwinięcia wychowanka, np.” wychowanie to przygotowanie do życia przez życie „(O. Decroly)

-Adaptacyjne, które zwracają uwagę na wytwory i osiągane skutki działania wychowawczego, np. „ wychowanie polega na przysposobieniu wychowanka do pełnoprawnego członkostwa w grupie społecznej(F. Znaniecki)

Treściowo -zakresowe znaczenia pojęcia „wychowanie”

Znaczenie szerokie „poprzez wychowanie(…) rozumie się wszystkie rodzaje działań społecznych, które charakteryzuje się następującymi właściwościami(cechami) konstruktywizm, akomodację, aproksymację, indoktrynację”(A. Tchórzewski)
Akomodacja oznacza przystosowanie jednostek bądź grup do zastanych warunków i wymagań społecznych

Aproksymacja - odzwierciedla się w przybliżeniu jednostkom ich Moch możliwości oraz form zachowań, które przyjmują postać określonych powinności jakich powinien dopełniać członek danej społeczności
Indoktrynacja związana jest z systematycznym i zorganizowanym wpływem na poglądy i przekonania jednostek lub grup

Znaczenie wąskie
Wychowanie jako byt społeczny będący wytworem przynajmniej dwóch osób pomiędzy którymi zachodzi relacja wyrażająca się w przekraczaniu przestrzeni międzypodmiotowej za pomocą obranej formy kontekstu, w ramach którego podmiot wychowujący(działający) kierując się powszechnie poznanym dobrem umożliwia podmiotowi wychowywanemu(doznającemu) osiągnąć wzrost własnej tożsamości”(A. Tchórzewski)

Wychowanie ujmowane przede wszystkim na płaszczyźnie teleologicznej (celów) i prakseologicznej (działania) to planowa aktywność człowieka zorientowana na osiągnięcie pewnych celów(Schulz)

Aksjologia -istnienie wartości jako bytu

Teleologia - styk działań między wartościami a stawianymi celami.

Funkcjonowanie celów w przestrzeni społecznej i filozoficznej. W jaki sposób możemy zaplanować działanie w znaczeniu celowym. W wychowaniu punkt wyjaśnia celowym , intencjonalnym postawieniem celu.

Wychowanie wąskie = wzmożony wysiłek intelektualny wychowawcy(Górniewicz)

Znaczenie najwęższe to definicje eksponujące tylko 1 aspekt złożonego procesu „Mówiąc o wychowaniu mamy na myśli sferę emocjonalno - wolicjonalną (H. Muszyński)

Wychowanie jako kategoria humanistyczna (K. Shaller)
-Wychowanie jest całokształtem sposób i procesów pomagających osobie ludzkiej urzeczywistniać i rozwijać w interakcjach społecznych swoje człowieczeństwo. Autor ten zakłada istnienie pewnej wartości przysługującej istocie ludzkiej, wartości godności nadanej jej w momencie przyjścia na świat. Wychowanie jest zaś wspólnym poszukiwaniem przez wychowawcę i wychowanka właśnie owej wartości i realizowaniem jej w życiu wychowanka. Dokonuje się to w dialogu partnerskim (za J. Górniewicz, Teoria wychowania)

Temat: Odpowiedzialność i jej wymiar z zawodzie nauczyciela

Znaczenie pojęcia odpowiedzialność
-obowiązek moralny lub prawny polegający na ponoszeniu konsekwencji swoich czynów(łac. Respondare -odpowiadać za siebie, samoobrona przed sądem)
-cecha postępowania człowieka, będąca rezultatem sterowania tym postępowaniem w stosunku do innych; samosterowanie własnym rozwojem
-wartość moralna przejawiająca się w przeżyciach psychicznych człowieka oraz w jego czynach

Odpowiedzialność w filozofii:
-Z perspektywy personalizmu odpowiedzialność związana jest z wartościami; tym samym jest ona prawem i obowiązkiem, a także przeznaczeniem człowieka.
-w ujęciu fenomenologicznym poczucie odpowiedzialności świadczy o wolności człowieka

Cztery sytuacje występowania odpowiedzialności wg R. Ingardena
-Ktoś ponosi odpowiedzialność za coś, czyli jest za coś odpowiedzialny
- Ktoś podejmuje odpowiedzialność za coś
-Ktoś jest za coś pociągany do odpowiedzialności
-Ktoś działa odpowiedzialnie

Odpowiedzialność w psychologii :
-skupia się na postrzeganiu związków między działaniem (aktem) a jego skutkiem jako gotowość poniesienia konsekwencji za skutek(rezultat działania)
-atrybucja odpowiedzialności(psychologia społeczna )określa mechanizmy pojawiania się potocznych sądów dotyczących odpowiedzialności moralnej

Pole odpowiedzialności (J. Tischner):
-niepowtarzalny, zarysowany przez każdego człowieka obszar, w którym realizowana jest jego odpowiedzialność. Podstawową cechą pozwalającą na jego tworzenie jest realna możliwość działania.
-pole odpowiedzialności człowieka podlega ciągłym przeobrażeniom w zależności od sytuacji oraz przyrostu jego umiejętności
Odpowiedzialność w pedagogice:

-odpowiedzialność w kontekście wartości i celów w wychowaniu (jako pozytywna cecha osobowości)
-Kształtowanie postawy odpowiedzialności uczniów w procesie wychowania moralnego(K. Tomaschewsky)
-Zagadnienia moralności zawodu nauczycielskiego

Temat: Kształtowanie postawy odpowiedzialności uczniów

-Koncepcja „wychowania ku odpowiedzialności” zaproponowana przez Kurta Tomaschewsy'ego stanowi próbę przeniesienia założeń teoretycznych na punkt działań edukacyjnych z dziećmi
-Wychowanie ku odpowiedzialności realizowano w toku nauczania, wykorzystując treści różnych przedmiotów szkolnych, spontaniczne sytuacje między uczniem oraz celowo dobierane metody wychowania w małej grupie społecznej. Wychowanie ku odpowiedzialności jest esencją wychowania moralnego
Tomaschewsky wyróżnia 3 zakresy wychowania do odpowiedzialności:
-Pierwszy z nich obejmuje stosunek odpowiedzialności, czyli stosunek społeczny między interesami i wymaganiami społeczeństwa a interesami i zachowaniami konkretnych osób.
-Drugi to odpowiedzialne zachowanie: kiedy jednostka lub grupa stosuje się do odpowiadania za skutki swoich czynów.
-Trzeci zakres definicji obejmuje kształtowanie świadomości odpowiedzialności rozumianej jako subiektywne odzwierciedlenie dwóch poprzednich elementów

-Wychowanie do odpowiedzialności obejmuje różne elementy stosunku odpowiedzialności: podmiot, zadania i funkcje, realizowane wartości, motywy przyjęcia odpowiedzialności, świadomość skutków oraz warunki przestrzegania odpowiedzialności
Kurt Tomaschewsky wyróżnił kilka ogniw procesu wychowania ku odpowiedzialności:
-Dziecko realizując różne zadania pogłębia swoją wiedzę, rozwija umiejętności, a także kształtuje różne postawy do przedmiotu swej działalności. W procesie wychowania uczeń może kształtować sytuacje swojego życia rozumiane jako sytuacje obiektywne, jako zadania rozwijające jego osobowość
-W wychowaniu zwiększa się zakres odpowiedzialności dziecka, jeśli stwarza się mu warunki do swobodnego dokonywania wyborów orientacji życiowych. Może ono dokonywać czynu bądź go zaniechać. Ponosi odpowiedzialność za to, co uczyniło i za to, że czegoś nie uczyniło
-Jeżeli dziecko jest świadome tego za co i przed kim odpowiada, jaką wartość realizuje, jak należy oceniać dane zachowanie, wówczas występuje jedność procesu wychodzenia do odpowiedzialności i wychowania moralnego. Wiedza o odpowiedzialności związana jest także z poczuciem odpowiedzialności z odpowiednim nastawienie, postawami, motywacjami.

Odpowiedzialność nauczyciela
-Można rozpatrywać jako relację między jego działaniem a rezultatami działania ze szczeólnym zwróceniem uwagi na skutki tego działania(char. Obiektywny)
-Można też uwzględniać w jej zakresie kontekst kształtowania własnej aktywności(char. Orientacyjny)
-Szerokie rozumienie odpowiedzialności nauczyciela wskazuje zarówno na jej związek z przyjętym zobowiązaniem jak i posiadanie mocy sprawczej.
Siła mocy sprawczej zależy od:

-świadomości obowiązków i powinności
- naszego zdawania sobie sprawy ze swojego postępowania i jego efektów
-gotowości ponoszenia konsekwencji swoich czynów
-poczucia wolności psychicznej
- możliwości wyboru
-siły emocjonalnej więzi łączącej nauczyciela z wychowankiem (Michalak J.)

Temat: Podmiotowość w wychowaniu

Podmiotowość:
-„określa się najczęściej jako wewnętrzne źródło wszelkiej przyczynowości. Oznacza to, że podmiot nie jest zdeterminowany w swoich działaniach lecz wypływają one wprost z niego, niejako z jego wnętrza i że ma on wpływ na zdarzenia „(J. Górniewicz str 24)
-Koncepcje filozoficzne zakładają z jednej strony, że człowiek jest wolny w swoich decyzjach oraz ma swobodę w działaniu, z drugiej zaś wskazują na jego poczucie odpowiedzialności za podjęte działania
-w teoriach psychologicznych podmiotem jest ten, kto podejmuje jakieś działania (bez względu na ich kierunek, siłę czy cenę)
-W socjologii mówi się o podmiotowości społecznej (instytucji, grup społecznych itp.)

Wybrane podejścia do kwestii podmiotowości:

Personalizm:
-„podmiotowość jest atrybutem człowieczeństwa” (F.Adamski”)
-istnieje podmiotowość inicjalna(dana każdemu) oraz podmiotowość finalna(wypracowywana m.in. w procesie wychowania) oparta na pracy nad internalizacją wartości, które wzbogacają wnętrze człowieka i czynią go zdolnym do wyboru dobra oraz jego współtworzenia(T. Kukołowicz)

Wynikające z tej koncepcji podmiotowe traktowanie uczniów opiera się na:

-akceptowaniu uczniów (prawo do godności, szacunku oraz własnej odrębności i niepowtarzalności
-bycia autentycznym, prawdziwym, otwartym, bezpośrednim
-rozumieniu uczniów w sensie personalistycznym a więc jako istot rozumnych, wolnych, odpowiedzialnych, wrażliwych na dobro, prawdę, piękno, zdolnych do autorefleksji i samorealizacji
-porozumiewaniu się z uczniami w oparciu o zasady prawidłowej komunikacji interpersonalnej
-zachowania niezbędnego umiaru w dawaniu uczniom swobody oraz wywieraniu na nich niezbędnego przymusu (M. Łobocki)

Wychowanie podmiotowe A. Guryckiej
-Wychowanie podmiotowe to takie, które stwarza sytuacje wychowawczą wyznaczoną zawsze przez układ ludzi, rzeczy i zadań traktuje jako sytuację dwupodmiotową

Relacja dwupodmiotowa opiera się na:
-równoprawności i równoważności podmiotów
-przestrzeganiu prawa wychowanka do stawiania pytań, zgłaszania propozycji i samodzielnego wyboru zadań do wykonania
-stwarzaniu wychowankowi możliwości szukania na własną rękę sposobów rozwiązania zadania oraz wyrażania oceny w tej kwestii jak i w sprawach uzyskanych wyników

Wybrane podejście do kwestii podmiotowości

Teorie aktywistyczno -poznawcze:
-Wspólna teza: człowiek jest aktywnym sprawcą celowych zmian, przy akceptacji poznawczego charakteru regulacji stosunku człowieka i otoczenia (K. Konarzewski)
- Podmiotowość człowieka nie jest mu dana lecz „zadana”. Stanowi wytwór osoby, płaszczyznę regulacji jej stosunków z otaczającą rzeczywistością . Ujawnia się w warstwie poznawczej - wiedzy człowieka o sobie, spostrzeganie siebie jako aktywnego sprawcy zmian oraz w warstwie działaniowej - podejmowanie konkretnych działań skierowanych na różne cele i w warstwie subiektywnych przeświadczeń o sobie i własnym sprawstwie

Wyłania się stąd koncepcja wychowania „ku podmiotowości”
-„relacja zachodząca między ludźmi, którzy obdarzają się szacunkiem i zaufaniem, otwierają się na siebie pobudzając do aktywności będącej podstawą uzyskania podmiotowości inaczej jt. uwalnianie przez wychowawcę w wychowanku, a także w sobie samym na miarę potrzeb, możliwości, względnie trwałego nastawienia do spełniania warunków do bycia podmiotem”(E. Kubiak - Szymborska)

Podmiotowość jako cel wychowania:
-rozwijanie orientacji podmiotowej skierowanej na aktywność sprawczą
-rozwijanie poczucia podmiotowości
-rozwijanie poczucia wpływu na zdarzenia oraz przyczynowości osobistej
-rozwijanie podmiotowej tożsamości

Temat: Tolerancja jako kategoria pedagogiczna

Termin tolerancja(łac. Tolero-are - cierpliwa wytrwałość)
-Potocznie najczęściej oznacza granice wytrzymałość lub wyrozumiałość, pobłażanie dla cudzych poglądów
-W naukach społecznych oznacza liberalny stosunek jednostki do zachowań i poglądów innych osób, wyrozumiałość dla tych postaw ludzkich, które są częściowo lub całkowicie niezbędne z postawami przyjmowanych przez daną jednostkę
-Tolerancja ma określone granice, nie istnieje zjawisko tolerancji absolutnej

W filozofii:
-traktowana jest jako postawa ludzka i zasada moralna (J. Keller)

-Podstawę tolerancji wyznaczają dwa warunki:

Sytuacja, w której czyjeś zachowanie pogląd, upodobanie wywołuje u człowieka poczucie przykrości
2. Występowanie możliwości interwencji, zmiany tego stanu, przy jednoczesnym, świadomym zaniechaniu interwencji
-tolerancja nabiera charakter zasady moralnej, jeśli decyzja o nieinterwencji w tej sytuacji wynika z uznawania i szanowania prawa innych ludzi do własnego myślenia, do propagowania swoich poglądów, swobodnego kierowania swoim życiem
-podstawa tolerancji polega na osiągnięciu dyspozycji do szanowania cudzych przekonań, upodobań i działań

J. Lazari - Pawłowska wyróżnia 3 znaczenia tolerancji:

1)Tolerancja negatywna(przyczyny: obojętność, poczucie przewagi nad innymi ludźmi, pragnienie harmonijnego współżycia społecznego, quasi -partnerstwo)
2) Tolerancja pozytywna - zasadza się na analizowaniu motywów postępowania innych osób, wnikaniu w przyczyny i sposób działania z uwzględnieniem różnych jego kontekstów, związana jest z postawą aktywną - czynienie tolerancji
3) Tolerancja jako brak przymusu przy oddziaływaniu na partnerów interakcji. Stwarza się w ten sposób obszar wolności dla wszystkich, wszyscy biorą udział w wymianie informacji i są traktowani równorzędnie

W pedagogice:
-odniesienia aksjologiczne i teleologiczne
-kształtowanie postawy tolerancji (komponent poznawczy, emocjonalno -motywacyjny, behawioralny)
J. Podgórecki wskazuje, że mechanizmami warunkującymi tolerancję są naśladownictwo i identyfikacja. Zatem jeśli wzorem wychowawczym jest osoba tolerancyjna to wychowankowie za pomocą mechanizmu naśladownictwa jej zachowań oraz identyfikacji z przekonaniami oraz stylem funkcjonowania przyjmują postawę tolerancji.

Temat: Współczesne konteksty wychowania : ambiwalencja, decentracja, tożsamość

Kulturowy kontekst wychowania
Ambiwalencja jako kategoria pedagogiczna.
-Ambiwalencja w pedagogice rozumiana jest jako oscylowanie pomiędzy różnoimiennymi wartościami,( wieloznaczność, niepewność, wzajemne przenikanie.) Do analiz pedagogicznych pojęcie to wprowadził Lech Witkowski. Pozwala lokować problem praktyki edukacyjnej w świecie współczesnej kultury.

Co powoduje, że kategoria ambiwalencji staje się przydatna do opisu praktyki edukacyjnej?
-Świat współczesnej kultury a wieloznaczność, chaos zmieniających się ofert, złożoność, nieustanna rekonstrukcja treści
-Przekaz kulturowy: nieostry, niedookreślony, nie dający poczucia pewności
-Kategoria ambiwalencji pozwala na projektowanie praktyki edukacyjnej w odniesieniu do socjologicznej charakterystyki kultury współczesnej, opierając się na diagnozie kultury.
Ambiwalencja ukryta w roli nauczyciela (K. Witkowski)
-Jakie cechy nauczyciela pozwalają uniknąć odrzucenia przez uczniów?
- Skierowanie na akceptację konieczności nieprzerwalnego oscylowania nauczyciela pomiędzy pewnymi skrajnościami np. empatią a dystansem, naciskiem na dyscyplinę a swobodą myśli.
-Biegunowość teorii wychowania np. antypedagogika -pedagogika dyrektywna
Społeczny kontekst wychowania; decentracja jako kategoria pedagogiczna.
-Dwa wymiary decentracji: wymiar jednostki i wymiar procesów mikrokulturowych.
-„Decentracja jednostki jest przeciwieństwem jej egocentryzmu, jest umiejętnością rezygnacji z własnego( centralnego) punktu widzenia, i przyjęcia punktu widzenia innej osoby czy też kilku osób. Łączy się z umiejętnością odwracania znaczeń nadawczych obserwowanym faktom czy wyznaczonym wartościom” (J.Piaget)
9 r. ż. Z egocentryzmu do decentracji
- W znaczeniu makrokulturowym decentracja jest akceptacją stanu wielości kultur, których nie można zredukować, hierarchizować, czy też ujmować w kategoriach uniwersalności.
Zdecentrowany świat społeczny to świat bez uprzywilejowanego centrum, które posiadałoby prawo do uznania siebie za uniwersum akceptowane przez wszystkich.
Decentracja a edukacja
-nie istnieje uniwersalne doświadczenie pedagogiczne
-działający pedagog liczy się z różnymi wersjami doświadczenia, rezygnując z nadawania prawomocności jednej z nich
-Różnorodność znaczeń nadawanych doświadczeniu edukacyjnemu przez podmioty: ucznia, nauczyciela, rodzica
-Znaczenie pochodzenia, płci, wieku, wcześniejszych doświadczeń itp. w poszerzeniu różnorodności
Rozwojowy kontekst wychowania

Tożsamość jako kategoria pedagogiczna:
-To zintegrowane źródło doświadczeń i działań jednostki, uważane za jej specyficzne, lecz jednocześnie osadzone w porządku świata społecznego(J. Loevinger)
-To właściwy jednostce styl integrowania nawarstwionych doświadczeń życiowych, wrodzonych uzdolnień i szans oferowanych przez role społeczne, wyznaczający dostępne człowiekowi sposoby radzenia sobie w danej sytuacji(E.Erikson)
Rozwojowy kontekst wychowania
Tożsamość jako kategoria pedagogiczna:
-W pierwszym odniesieniu wychowanie jest rozumiane jako stymulowanie rozwoju poznawczego (zrozumienie złożoności świata) i moralnego(osiągnięcie autonomicznego systemu wartości), który pozwoli jednostce najpierw przyswoić sobie porządek kultury, potem go zakwestionować, aby ostatecznie zbudować indywidualną tożsamość, umieszczoną we właściwym dla jednostki (ze względu na jej umiejscowienie w świecie) systemie norm społeczno-kulturowych.
-W odniesieniu drugim tożsamość budowana jest w oparciu o odmienne praktyki kulturowo -społeczne, w których następuje jej wzbogacenie poprzez interakcje z „innymi”. Taka praktyka daje szansę patrzenia na siebie samego z innej perspektywy niż własna? Nie następuje w tym wypadku typowe dla innych ujęć trwanie przy własnej tożsamości opartej na konkretnej identyfikacji, z jednoczesnym odrzuceniem wszystkiego co nie jest zgodne z tą identyfikacją

Koncepcja rozwoju tożsamości E. H. Eriksona
Podstawowe pojęcia teorii -kryzys

Kryzys-nieodłączny element ludzkiego rozwoju, powstaje w wyniku zderzenia, konfrontacji sił witalnych człowieka, właściwych danemu okresowi ze specyficznym rodzajem wymagań stawianych przez osoby znaczące w jego otoczeniu.

Cykl życia człowieka składa się z 8 faz rozwojowych
Sekwencje fazy rozwojowej:
-Uświadomienie sobie poprzez jednostkę problemu jako pierwszego zadania rozwojowego
-Faza kryzysu - wewnętrzne impulsy zostają poddane zewnętrznym wymaganiom dotyczącymi formy ich zaspokajania (rozwój człowieka związany bezpośrednio z oczekiwaniami społecznymi) kończy ją rozwiązanie problemu ( pozytywne lub negatywne)
-Redukcja wewnętrznego stanu napięcia, ukształtowanie nowego typu umiejętności działania i radzenia sobie z podobnymi konfliktami w przyszłości, a także poznawczego reagowania na świat otaczający człowieka
-Przebieg kolejnych kryzysów uzależniony jest od sposobu ich rozwiązywania w poprzednich fazach.
- Poszczególne osoby tworzą własną historię przezwyciężania kryzysów, co decyduje o ich indywidualności

Stadia rozwoju człowieka E Eriksona
Wiek rozwojowy
Charakterystyczny kryzys
Niemowlęctwo
Ufność kontra nieufność
Wczesne dzieciństwo
Autonomia kontra wstyd i zwątpienie
Wiek zabawy
Inicjatywa kontra poczucie winy
Wiek szkolny
Pracowitość kontra poczucie niższości
Adolescencja
Tożsamość kontra pomieszanie ról
Wczesna dorosłość
Intymność kontra izolacja
Średnia dorosłość
Produktywność kontra stagnacja
Późna dorosłość
Integralność ego kontra rozpacz

Temat: Proces wychowania
Wersja aksjologiczna

Teleologia wychowania
-Dział aksjologii zajmujący się celami wychowania: określeniem zasad stanowienia ideałów i celów wychowania , ich współzależnością i warunkami wcielania w praktykę, ich odpowiedniością do sytuacji, czasu i podmiotu wychowania (M. Nowak, Teorie i koncepcje wychowania)

Cel-definicja
Jest to punkt w przestrzeni, do którego zmierza człowiek: w drodze do jego realizacji (osiągnięcia) można wydzielić etapy pośrednie(K. Lenin)
Warunki poprawności stawiania celu:
Musi być atrakcyjny, pozytywny w sensie edukacyjnym, osiągalny i realistyczny, może odnosić się do bliskiej lub dalekiej perspektywy czasowej
„Człowiek rozumny działa zawsze w jakimś celu; przecież nikt nie próbowałby zrobić czegokolwiek, gdyby nie zamierzał dojść do celu.”
Arystoteles
Cel wychowania - możliwe rozumienia
-Wyrażanie celu wychowania poprzez określenia wskazujące na stan rzeczy, bądź ich zmiany; cel wychowania to postulowana zmiana w osobowości wychowanka, zamiar wychowawczy, standard wychowawczy
-Wyrażanie celu wychowania poprzez nazywanie owych zamiarów, zmian standardów wychowawczych: np. osobowość wszechstronnie rozwinięta, człowiek zaangażowany
Oba ujęcia cechuje wysoki stopień ogólności, są łatwo akceptowane w społeczeństwie ale pozbawione są mocy nośnej w organizowaniu konkretnych działań wychowawczych
-Wyrażanie celu” na miarę wychowanka”, dostosowanych do określonej sytuacji i oczekiwań społecznych; podpowiada je samo życie wychowanka, w kreowaniu którego współtowarzyszy my wychowawca
+Strategie definiowania celów wychowania we współczesnych ideologiach wychowania:
-Ideologia romantyczna -strategia „zasobu cnót” lub „pożądanych cech”
-Ideologia transmisji kulturowej - strategia przewidywania sukcesu lub psychologii przemysłowej
-Ideologia progresywistyczna - strategia „logiki rozwojowej”
Źródła celów wychowania:
Natura człowieka(Spencer) Wartości ponadczasowe(Hessen) Wartości społeczne(Znaniecki) Ideologia(Muszyński Wartości religijne(Kunowski) Współczesne sposoby uzasadnienia celów wychowania:
Prawa człowieka (np. Konstytucja RP, konwencja o Prawach Dziecka) Obiektywne determinanty (np. dziedzictwo narodowe, stan i perspektywy rozwoju kultury, baza ekonomiczna wraz z programem jej przeobrażenia) Czynniki przemian(wskazane przez Komisję Europejską: rozwój społeczeństwa informacyjnego, rozwój cywilizacji naukowej i technicznej, procesy globalizacji Funkcje celów wychowania wg S. Rollera
Cele stanowią punkt odniesienia, do którego wszystko ma być przymierzone i wg którego wszystko ma podlegać ocenie i osądowi Mają znaczenie regulacyjne Organizują struktury szkolne, problemy, metody itp. Wzmacniają to co wyraźne, demaskują to co ukryte Decydują o roli nauk współdziałających z pedagogiką Koordynują, mobilizują integrują działania wychowawcze Pełnią funkcję prospektywną Zapewniają trwałe wartości i uzasadniają ich istnienie

Klasyfikacja celów wychowania (K. Denek)

Cele ogólne wskazują na realizację określonej wartości, w jego formułowaniu używa się określeń odnoszących się do kierunku przewidywanych działań (np. rozwijanie, wdrażanie, kształtowanie) Cele pośrednie -uszczegółowienie zakresu celu ogólnego czynione ze względu na możliwości rozwojowe dziecka(dostosowanie do wieku, właściwości psychofizycznych) opiera się na wyborze zakresu oznaczeń związanych z daną wartością, ujawnieniem umiejętności, które są niezbędne do urzeczywistnienia tej wartości Cele szczegółowe(operacyjne) uszczegółowienie celu pośredniego skierowane na wyodrębnienie konkretnych działań (lub etapów działań) składających się na kształtowanie wybranej umiejętności, wybór odpowiedniego typu zajęć pozwalającego zrealizować założony cel

Temat: Ideologie wychowania - rozważania teoretyczne i praktyczne egzemplifikacje
Badania L. Kohelberga i R. Mayer
-Przeprowadzono badania komparatystyczne w odniesieniu do trzech prądów zachodnich ideologii wychowania: romantyzmu, transmisji kulturowej i progresywizmu
-Autorzy zaproponowali kryteria, przy pomocy których można badać (rekonstruować ) powstanie i uzasadnianie celów wychowawczych. Pozwalają one na uchwycenie epistemologicznych aksjologicznych i psychologicznych różnic i podobieństw w stawianiu celów wychowania.
-Ideologia wychowania „zbiór pojęć definiujących pożądane cele, treści i metody wychowania (Kohelberg, Mayer)
Nazwa
Przedstawiciele
Podstawowe kategorie pojęciowe
Założenia epistemologiczne
Założenia psychologiczno - rozwojowe
Założenia aksjologiczne
Stawiane cele wychowania
Strategia definiowania celów wychowania

Ideologia romantyczna TO CO POCHODZIŁO OD DZIECKA JEST NAJWAŻNIEJ - SZYM ASPEKTEM JEGO ROZWOJU
J.J. Rosseau
Z. Freud
A.S. Neil
J. Korczak
Samorozwój , samoatualizacja autonomiczność, tożsamość
Wiedzą jest to co stanowi bezpośrednie, wewnętrzne doświadczenie jednostki (egzystencjalizm fenomenologia)
Teoria rozwoju rozumianego jako dojrzewanie „ograniczony wzrost” (metafora), rozwój organiczny jest wzrostem rozwoju fizycznego, poznawczego, emocjonalnego i wolicjonalnego poprzez studia mające uprzednio ustalone wzory
Maksymalizacja wolności jednostki dająca się pogodzić z wolnością innych
Są skupione na wewnętrznych stanach jednostki
Najważniejsze jest to co jednostkowe i osobiste(nowe)
Zadaniem wychowania jest ochrona wewnętrznego „ja”
Strategia „pożądanych cech” „zasobu cnót”
Humanistyczne kryteria jakości doświadczeń dziecka, które sprzyjają jego rozwojowi (np. zainteresowania)
Ideologia transmisji kulturowej
WYCHOWANIE JEST TRANSMIJĄ ZDOBYCZY KULTUROWYCH
J.F. Herbert
H. Muszyński
K. Sośnicki
Różnice indywidualne w wymiarze:
a) osiągnięć, sukcesu
b) uspołecznienie, zachowania społecznego
osobowości społecznej
Wiedzą jest to co obiektywne, sprawdzone, uznane, powtarzalne(scientyzm, nepotyzm
Asocjacyjna teoria uczenia lub teoria zależności środowiskow - ych, „masywna” (metafora), behawioralna koncepcja rozwoju jako stymulowanej z zewnątrz aktywności podmiotu. Rozwój pojmowany jako asocjacja pojedynczych bodźców ze sobą, z reakcjami podmiotu
Wolność w obowiązującym systemie społecznym
Są skupione na zachowaniach i funkcjonowaniu zewnętrznym jednostki,
Najważniejsze jest to co wspólnie ustalone, kulturowe
Zadaniem wychowania jest przekazywanie zasobów wiedzy i umiejętności, norm i wartości nagromadzonych w przeszłości, transmisja zdobyczy określonej kultury
Strategia „przepowiadania sukcesu” i „psychologii przemysłowej
Standardy wiedzy i zachowań, zgodność zachowań dziecka ze standardami kulturowymi np. stopnie w szkole

Ideologia progresywistyczna
J. Dewey
J.Piaget
L. Kohlberg
Posiadane kompetencje poznawcze i instrumentalne np. rodzaj stosowanych operacji myślowych
Wiedzą jest to co pozwala równoważyć relacje między jednostką a światem, czyli posiadane kompetencje poznawcze i instrumentalne
Stosowane sposoby równoważenia relacji(funkcjonalizm, pragmatyzm)
Teorie rozwojowe o charakterze interakcyjnym „model postępu idei w dyskursie i konwersacji” dziecko ”filozof” (metafora). Rozwój przebiega wg stadiów Piageta czy Eriksona tworzone w oparciu o „logikę rozwojową”
Wolność zależna od poziomu moralnego człowieka
Są skupione na aktywności w rozwiązywaniu konfliktów między jednostką a środowiskiem
Najważniejsze jest nowy wyższy poziom interakcji człowieka ze światem 9kompetencje instrumentalne i komunikacyjne)
Zadaniem wychowania jest pomoc wychowankowi w osiąganiu coraz wyższych stadiów rozwoju poznawczego a przez to także rozwoju moralnego , społecznego i efektywnego czyli reorganizacja struktur psychicznych umożliwiająca funkcjonowanie na coraz wyższych poziomach rozwoju
Strategia :logiki rozwojowej”
Standardy adekwatności i odpowiedniości integracja zachowań i stanów wewnętrznych dziecka

Nazwa
Program
Nauczanie
Transmisja kulturowa
Podstawą jest plan, ściśle określający powiązane z celami zachowania nauczyciela i ucznia oraz wyniki ich działań
- W szkole przekazuje się uczniom „gotową wiedzę” w ramach przedmiotów nauczania
- Oprócz podawania wiedzy kształci się umiejętności:
-Przyswajaniu wiedzy przez uczniów sprzyja jej ustrukturyzowanie (wg. Zasad os złożonego do prostego, od części do całości
- Uczenie się ma charakter hierarchiczny, podejmowanie kolejnych kroków jest możliwe dzięki wykonaniu wcześniejszych
-ważną rolę pełnią ćwiczenia i rozłożone w czasie powtarzanie
-ważna jest motywacja zewnętrzna -uczenie się przebiega lepiej jeśli korzysta się z nagród a nie kar
-nauczyciel pracuje najczęściej z całą klasą(nauczanie frontalne)
-ocenia się i mierzy wyniku uczenia
-uczniowie powinni mieć świadomość , że nauka to „poważna praca”
- Dla poniesienia skuteczności nauczania warto korzystać z technologii

Romantyzm i progresywizm

Jest konstruowany zgodnie z zasadą całościowości (obejmuje nie tylko aspekt poznawczy, ale także sferę emocji, przeżyć, doświadczenia własnego ciała). Wyłania się w trakcie interakcji nauczyciela i uczniów; uczniowie mają realny wpływ na zakres programu i sposób jego realizacji

-Jest skupione na zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych uczniów
-Akcentuje cały proces uczenia się a nie tylko czynnik końcowy, ważną rolę pełni ocenianie formujące
-Odbywa się w bogatym, urozmaiconym środowisku
- Odwołuje się do pozostałych ról jakie pełni uczeń oraz do kontekstów jego życia
-Opiera się na ciepłych, demokratycznych interakcjach nauczyciel -uczeń
-uczniowie dzielą się swoimi myślami i odczuciami, współpracują ze sobą, wzajemnie sobie pomagają
-nauczyciel wspiera ucznia w podejmowanych przez niego wysiłkach, w miarę możliwości chroni go przed porażką pomaga uczniowi zrozumieć siebie i innych
-nieustanne rozważanie miejsca materiału nauczania jest okazją do refleksji nad wiedzą i jej krytyką

RÓŻNE PODEJŚCIA DO PROCESÓW EDUKACYJNYCH I ICH EFEKTYWNOŚCI:

Podejście tradycyjne:

-ZAKUĆ

-ZDAĆ

-ZAPOMNIEĆ

Przesunięcie progresywistyczne:

-ZROZUMIEĆ

-ZAPAMIĘTAĆ

-ZASTOSOWAĆ

Temat: METODY WYCHOWANIA

Definicja pojęcia:

„... systematycznie stosowany sposób współbycia wychowawcy z wychowankiem w kontakcie bezpośrednim lub pośrednim za pomocą wartości sztuki, nauki , czy wytworów własnych wychowanka”. (J. Górniewicz)
„...powtarzalne czynności zmierzające do celów (zazwyczaj czastkowych)” (K. Konarzewski)
„...celowy sposób postępowania opiekuna -wychowawcy z wychowankiem znajdującym się pod jego opieką”. (J. Buggiel)
„...sprawdzony układ zabiegów polegających na inspirowaniu i inicjowaniu działań pomiędzy podmiotami wychowania , oparty o społecznie akceptowane normy społeczno-estetyczne”. (E. Piotrowiak)
systematycznie stosowany sposób postępowania wychowawczego lub powtarzalne czynności zmierzające do urzeczywistnienia celów , jakie stawia sobie wychowawca” (W. Okoń)

OPIS METODY WYCHOWANIA:

-to przedstawienie struktury czynności podejmowanych przez wychowawcę z niezbędnymi środkami oraz określenie oczekiwanej zmiany;

WYJAŚNIENIE METODY WYCHOWANIA:

-wskazanie na teoretyczny mechanizm pośredniczący wiedzy czynnością wychowawcy, a oczekiwaną zmianą (za K. Konarzewski)

INDYWIDUALNE METODY WYCHOWANIA:

MECHANIZMY ZMIANOTWÓRCZE	METODA	ŚRODEK
Warunkowanie	Nagradzanie	Nagroda
Warunkowanie	Karanie	Kara
Uczenie się przez obserwację	Modelowanie	Model (wzór , wzorzec)
Uczenie się przez komunikaty językowe	Perswazja	Przekaz językowy
Uczenie się przez działanie	Metoda zadaniowa	Zadanie

METODY GRUPOWE: działania pośrednie ; wychowawca odnosi się do wychowanka w sposób grupowy, aby wywrzeć działania na jednym konkretnym uczniu;

METODA NAGRADZANIA:

-NAGRADZANIE: jest metodą wychowawczą polegającą na tworzeniu atrakcyjnych dla jednostki zdarzeń (dostarczaniu nagród) w następstwie jej okreslonych czynności. Atrakcyjność tworzonych zdarzeń nie jest zależna od czynności ( jej przebiegu i wyników) po jakiej następują , ale od indywidualnych preferencji dziecka.
Nagradzanie to stosowanie nagrody w funkcji stymulacji sprzężonej zwrotnie z zachowaniem się osoby (nie każde atrakcyjne zdarzenie jest nagrodą )

Efektem nagradzania może być wzrost częstości występowanie danej czynności ( związany również z modyfikacją struktury tej czynności) lub jej intensyfikacji.

WARUNKI SKUTECZNOŚCI METODY NAGRADZANIA:

*ZWIĄZANE Z NAGRODĄ:

-Nagrodą (wzmocnienie pozytywne) może być wprowadzeniem czynnika atrakcyjnego lub usunięciem czynnika awersyjnego.

-musi być to czynnik atrakcyjny dla osoby nagradzanej;

-nagroda jako zachęta działania poprzez podniesienie ogólnego poziomu pobudzenia organizmu (szybkość, koncentrację , siłę i pośrednio na tempo uczenia się danej czynności)

-różnorodność stosowanych nagród

-rodzaje stosowanych nagród

*ZWIĄZANE Z CZYNNOŚCIĄ NAGRADZANIA:

-związek czasowy między wzmacnianą czynnością, a nagrodą

-rozkład nagród i nagradzanie ciągłe (efekt-szybkie wyuczenie się danej czynności, ale brak odporności na wygaszanie)

nagradzanie sekwencyjne: wolniejsze uczenie się czynności, zwiększenie odporności na wygaszanie, wykorzystanie frustracji związanej z brakiem nagrody;

*RELACJA POMIĘDZY OSOBĄ NAGRADZAJĄCĄ A NAGRADZANĄ (bliski związek emocjonalny)

-posiadanie autorytetu zwiększa siłę stosowanego środka-nagrody

przekazanie informacji (wiedzy) o wynikach działania wywiera pozytywny wpływ a sprawność kolejnych działań.

METODA KARANIA:

KARANIE: to każda działalność wychowawcza polegająca na tworzeniu awersyjnych dla wychowanka zdarzeń pozostających w czasowym związku z określonym zachowaniem się;

efektem karania może być eliminacja (zahamowanie) niepożądanej wychowawczo czynności lub wywołanie czynności pożądanej

WARUNKI SKURTECZNOŚCI METODY KARANIA:

ZWIĄZANE Z KARĄ:

-wprowadzona kara musi być rzeczywiści przykra (awersyjna) dla dziecka;

-siła kary musi być dostosowana do przewinienia , najlepsze efekty przynosi stosowanie najsłabszej kary , która w danej sytuacji przynosi spodziewany efekt;

-stosowanie zbyt silnych kar może doprowadzić do zablokowania całej grupy czynności ( a nie tylko do zahamowania czynności niepożądanej)

-Różnorodność stosowanych kar

ZWIĄZANE Z CZYNNOŚCI KARANIA:

-bezpośredni związek czasowy pomiędzy niepożądanym zachowaniem a zastosowaniem karania

-konsekwencja w karaniu

-stosowanie stopniowania siły kar przy każdym kolejnym niepożądanym

-stosowanie 1 kary za jedno przewinienie (kara unieważnia zachowanie naganne)

-społeczny kontekst karania : właściwości osoby , która karą wymierza , wartość w imię której kara jest wymierzona (norma , zasada, która została złamana);

MODELOWANIE JAKO METODA WYCHOWAWCZA:

MODELOWANIE: to kształtowanie zachowań wychowanków według określonego wzoru lub wzoru uznanego przez wychowawcę za pożądany ze względu na postulowany ideał i cele wychowania;

MECHANIZM MODELOWANIA: zasadza się na dwóch typach zachowań:

imitacji (naśladownictwa)
identyfikacji

WARTOŚCI SKUTECZNOŚCI METODY MODELOWANIA:

-właściwości modelowa, obiektywna i subiektywna

OBIEKTYWNE: związane z rodzajem postaci i jej sposobem bycia w świecie, osoba żyjąca, bohater fikcyjny;
SUBIEKTYWNE: ze względu na kategorię podobieństwa statusu, kompetencji i opiekuńczości

CECHY MODELOWANIA CZYNNOŚCI:

Złożoność : im bardziej złożone percepcyjnie i motorycznie czynności tym trudniej o naśladownictwo cech dystryktywnych
Interpretowalność: im trudniejsze do zrozumienia zdarzenia , wzór , zachowanie, tym trudniej o jej naśladownictwo lub identyfikację;

WŁAŚCIWOŚCI OBSERWATORA:

Wiek, dyspozycje osobowościowe, motywacje do uczenia się, rozwiązywanie problemów;

„ za pomocą modelowania możemy łagodnie i jakby niepostrzeżenie wprowadzić wychowanka w świat społecznych norm i wartości nie wykazując zasady primum non nocere” K. Konarzewski

METODA :

-PERSWAZJI

-ZADANIOWA

METODY GRUPOWE WYCHOWANIA:

Tworzenie grupy społecznej:

SPONTANICZNE:( niekierowany proces łączenia się niektórych jednostek z większego zbioru ludzi w pary, trójki lub większe całości)

Ze względu na osobistą atrakcyjność aktywność grupy nie jest związana z wymaganiami bieżącej sytuacji, może powstać i funkcjonować w dowolnym miejscu , w małym stopniu toleruje wymianę członków, powiązania emocjonalne pomiędzy członkami grupy;
Ze względu na efektywniejsze radzenie sobie z wymaganiami sytuacji-na skutek pojawiających się wymagań sytuacyjnych , toleruję wymianę członków, którzy dobierani są na zasadzie „wartości instrumentalnej”

TEORIA RÓWNOWAGI BALES'A : trwałość grupy zależy od umiejętności utrzymania równowagi pomiędzy elementami wynikającymi z atrakcyjności interpersonalnej i użyteczności zadaniowej w różnych sytuacjach;

NA MOCY DECYZJI WŁADZY :

Zasada konsolidacji jednostek wokół osoby , wychowawcy (osobiste zaangażowanie w działanie grupy, autorytet wychowawcy )
Zasada stawiania zadań zespołowych ( poziom trudności zadania, współdziałanie całej zbiorowości)
Zasada kontrastowego określenia środowiska grupy (eksponowanie odmienności grupy)
Zasada czasowej nieingerencji (tolerowanie części zdarzeń niezgodnych z celami wychowawczymi)