Metodyka nauczania głuchych.

Pytanie 1. Metody nauczania: francuska i niemiecka

Francuska Metoda Migowa

W 1770r. ksiądz Michał de Leppe założył I-wszą szkołę dla głuchych. Powody powstania szkoły:

• duże sukcesy w nauczaniu indywidualnym głuchych

• rozwój nowych kierunków naukowych: pedagogika i psychologia

• sytuacja ekonomiczno - społeczna (potrzeba rąk do pracy)

• nurt filozoficzny: racjonalizm

METODA: Opracował francuską metodę migową. Przyjął założenia Rousseau (zabrania używania mowy ustnej, twierdzi, że język migowy jest naturalnym językiem głuchych) i Didero (utraconych zmysłów nie da się kompensować innymi zmysłami)

Ponadto ksiądz de Leppe był Jansenistą, był to ruch, który uważał, że głównym dążeniem w życiu człowieka powinno być dążenie do zbawienia (Bóg rozumie każdy język, nawet migowy)

Swoją pracę rozpoczął od stworzenia słownika języka migowego, który zawierał: wyrazy podstawowe, abstrakcyjne oraz reguły gramatyczne + wyrażenia.

Zezwalał na mowę ustną u głuchych, ale tylko wtedy, gdy mówił on sam od siebie.

Jego następcą był Roch Sicard, który kontynuował naukę metodą stworzoną przez de Leppego. W 1970 szkoła otrzymała prawa państwowe i dotacje miasta Paryża.

Czysta Metoda Niemiecka

W 1778 roku, Samuel Hainicke założył w Lipsku zakład dla głuchoniemych. Opracował on czystą metodę niemiecką. Był pod wpływem ojca metody ustnej: Ammana. Ponadto był zwolennikiem nurtu Oświeceniowego, czyli dążenie do szerzenia oświaty i nauki. Widział społeczną izolację głuchych i chciał to zmienić poprzez integracje:

• nauki odczytywania mowy z ust

• oraz mowy artykułowanej

Był zwolennikiem Kanta, który twierdził, że głusi mają podobieństwo rozumu i nie mogą osiągnąć myślenia abstrakcyjnego.

Założenia Heinickiego:

• rozwój głuchego oraz jego myślenia tylko i wyłącznie o mowę artykułowaną

• zastąpienie utraty słuchu w nauczaniu mowy innymi zmysłami (wzrok, smak, dotyk itd.)

• po nauczeniu wyrazów w izolacji, przejście do zadawania pytań wraz z odpowiedziami a następnie przejście do mowy spontanicznej

• kształtowanie pojęć poprzez wyjście od konkretu

• całkowity zakaz migów (zezwalał na daktylografie, ale tylko po to by pomóc w kształceniu mowy)

W pracy nad dźwiękami mowy zalecał (etapy):

1. Nauka głosek w określonej kolejności

2. Łączenie głosek w sylaby, a następnie w wyrazy, ćw. Wymawiania wyrazów i sylab

3. Połączenie wszystkiego w całość + nauka gramatyki

Charakterystyka niemieckiej metody ustnej:

• stawiała na rozwój języka a nie na rozwój dziecka

• rozwijała język częściowo a nie całościowo

• nie była przyjazna dziecku i nie wynikała z jego naturalnych potrzeb

• dzieci przez to literalizowały, co zniekształcało ogólny obraz wyrazu i utrudniało odczytywanie mowy z ust

• niektóre głoski są łatwiejsze do wymówienia z powiązaniu z innymi niż w izolacji

Metoda ta do 1925r święciła triumfy. Kiedy to H. Mann zaprezentował na zjeździe pedagogów w Londynie metodę kombinowaną (krytykowała metodę ustną). W 1880r święciła triumfy, gdyż na tamtejszym zjeździe surdopedagogów w Mediolanie uznano ją za metodę wiodącą i zabroniono używania języka migowego.

Inne metody:

Metoda wiedeńska - wymyślili ją Stork, Wenus, May. Była oparta na francuskiej metodzie migowej. Najpierw nauczano języka migowego a w starszych klasach mowy artykułowanej. Nowy materiał nauczania wprowadzano za pomocą: migów, daktylografii i pisma. Do mowy artykułowanej nie przywiązywano wielkiego znaczenia.

Metoda szlezwicka (Duńska, pisana) - twórcą był Pfingster. Wychodził z założenia, że najlepszym dla rozwoju głuchego i jego komunikacji jest pismo. Zezwalał na migi, ale tylko po to by lepiej nauczyć pisać i mówić. Powstała w 1778r.

Zreformowana metoda niemiecka - twórca Maurycy Hill. Skrytykował Heinickego za to, że dzieci mają za mało wiadomości. Oparł m,etodę o założenia Pastalozziego, który twierdzi, że każda metoda powinna być oparta na dokładnej obserwacji dziecka oraz oparta na psychologii. W swojej metodzie wyszedł od takich założeń:

• mowa dziecka niesłyszącego powinna wynikać z jego wewnętrznej potrzeby tak jak to jest u dzieci słyszących

• mowa ustna powinna towarzyszyć dziecku nisłyszącemu w każdej sytuacji

• nie powinno się dziecku głuchemu zabraniać gestykulacji gdyż ludzie słyszący też gestykulują podczas mówienia

• język migowy jest wtedy szkodliwy, gdy oznacza przedmioty, czynności, zjawiska, cechy

Metoda całości językowych - twórcami tej metody są: Malish z Raciborza, Poul z Metzu oraz Querll z Lipska. Najważniejszy był Malish z Raciborza. Twierdzili oni, że nauczanie poszczególnych głosek w izolacji jest stratą czasu. Podeszli oni do języka bardziej globalnie. W nauczaniu dzieci niesłyszących wyszli od wyrazu uważając, że wyraz i zdanie są bardziej konkretne aniżeli głoska. Malish zalecał w I-wszym etapie:

1. Dużo zabaw na świeżym powietrzu, wyrównanie poziomu dojrzałości szkolnej i przygotowanie dziecka do dalszej nauki

2. Ćwiczenia oddechowe przeplatane zabawami na świeżym powietrzu, wprowadznie pierwszych pojęć w oparciu o naturalną gestykulacje

3. Dużo zabaw i pracy na świeżym powietrzu

4. Ćwiczenia głosowe oraz usprawniające narządy mowy przeplatane oczywiście zabawami na świeżym powietrzu

W etapie głównym zalecał:

1. Dobór materiału językowego wg. stopnia trudności

2. Dobór materiału językowego wg. stopnia trudności artykulacyjnej

3. Nie zaniedbywanie sfery komunikacyjnej między dziećmi

4. Nauczanie jednocześnie: pisania, czytania i odczytywania mowy z ust

Metoda kombinowana

W 1817 roku, Tomasz Gaudalet założył szkołę dla niesłyszących w Hartford. Pracował tam metodą francuską.

W 1867 H. Mann przywiózł z Lipska czystą metodę niemiecką i w swojej szkole tą metodą właśnie pracował.

Metodę kombinowaną w dużej mierze stworzyli rodzice dzieci głuchych gdyż w szkole gdzie Gaudalet pracował metodą francuską rodzice domagali się by uczono ich dzieci także mowy ustnej. A w szkole H. Manna rodzice chcieli by ich pociechy uczyły się także migowego gdyż niektóre treści są dla ich dzieci za trudne by nauczyć się ich mową ustną.

Przyczyniła się też do tego filozofia pragmatyzmu (wszystko dobre co szybko prowadzi do celu)

W 1914 roku powstała definicja metody kombinowanej mówiąca: „Mowa i czytanie z ust są bardzo ważne lecz rozwój umysłowy i opanowanie języka są ważniejsze”.

Odmiany metody kombinowanej:

• Najpierw dzieci uczą się mowy ustnej, potem j. migowego (w starszych klasach)

• Uczenie mowy ustnej, potem daktylografii a następnie migowego

• Metoda Rochesterka - twórca Westeret - uczenie mowy ustnej i jednocześnie daktylografii

• Zykova (na podstawie rochesterskiej) - uczenie mowy ustnej i daktylografii już w przedszkolu

Totalna komunikacja (współczesna)

W historii dominowały dwa rdozaje metod: ustna i migowa. Do dzisiaj używa się metod: ustnej, słuchowo ustnej i kombinowanej. Nauczyciele krytykują te metody:

• Ustna - zwraca się uwagę na: trening mowy, czytanie, pisanie i odczytywanie mowy z ust.

Krytyka: za dużą uwagę zwraca się na artykulację dźwięków i odczytywanie mowy z ust.

• Ustno - słuchowa - do tych 4-ech elementów powyżej dodamy jeszcze słuchanie.

Krytyka: Zwolennicy tej metody twierdzą, że każde dziecko, które jest zaparatowane można nauczyć słyszeć (totalna bzdura jak dla mnie) - nie można tak postrzegać problemu

• Kombinowana

Krytyka: w niektórych jej odmianach, j. migowy wchodzi zbyt późno.

Zwolennicy totalnej komunikacji zwrócili uwagę na to, by od razu integrować wszystkie możliwe sposoby komunikacji. Umożliwi to lepszy rozwój jednostki głuchej.

W połowie lat 60-tych po raz I-wszy użyto terminu totalna komunikacja.

Definicja z roku 1976 brzmi: Jest to koncepcja wcielająca różne sposoby komunikacji ustnej, słuchowej i migowej, w celu lepszego porozumienia się z głuchymi i wśród głuchych.

Podstawy wprowadzeni Totalnej komunikacji.

• W historii język migowy uznawano za ciężar, który towarzyszy osobie głuchej. Ponadto pedagodzy, gdy dziecko zaczynało migać uważali, że odnieśli porażkę dydaktyczną. Zwolennicy TK zwrócili uwagę na to, że język migowy bardzo wpływa na rozwój osoby głuchej, i że należy go wprowadzać włącznie z innymi sposobami komunikacji od samego początku.

• W latach 60-tych, do głosu zaczęły dochodzić mniejszości narodowe, sexualne, wyznaniowe - do tego podpieli się głusi (grupa mniejszościowa ze względu na język migowy)

• Tylko 30% dzieci osiągało sukcesy stosując dotychczasowe metody

• Psychologowie amerykańscy wykazali, że głuche dzieci głuchych rodziców nie mają żadnych zaburzeń emocjonalnych

• Ponadto wykazano, że dzieci głuche, które są ganione za używanie języka migowego rozwijają się z poważnymi pytaniami co do wartości ich jako osoby ludzkiej.

Pytanie 2. Metody nauczania głuchych uwzględniające elementy dwóch podstawowych (historycznych) metod.

A więc metody te to: wiedeńska, kombinowana, totalna komunikacja - opisy metod w pytaniu I-wszym.

Pytanie 3. Metoda ośrodków zainteresowań a metoda ośrodków pracy.

Metodę ośrodków zainteresowań wymyślił O. Decroly - lekarz, psycholog, pedagog. Na podstawie tej metody M. Grzegorzewska dtworzyła metodę ośrodków pracy.

O. Decroly wymyślił tą metodę, ponieważ:

• Chciał podnieść poziom nauczania w szkole

• Chciał bardziej powiązać treści po za szkolne ze szkolnymi

• Chciał maksymalizować wysiłek uczniów do nauki

• Chciałby szkoła była bardziej przyjazna dziecku

Różnice:

• O. Decroly wychodził z założenia, że człowiek rodzi się z zestawem cech wrodzonych a cechy te determinują wrodzone zadatki: Dlatego nauczyciel u Decrolyego był mało przydatny. Dzieci same narzucały proces nauczania i dominowały w nim, nauczyciel miał obserwować dzieci i chronić przed negatywnymi zewnętrznymi wpływami - trochę to utopijne

• M. Grzegorzewska podeszła do tego bardziej wieloczynnikowo:

- najpierw wrodzone zadatki

- samodzielny wkład ucznia w swoją prace

- praca nauczyciela

- środowisko wychowawcze

• U Decrolyego nauczyciel przyjmuje postawę bierną, zaś u M. Grzegorzewskiej, czynną, aktywną i kreatywną.

• Metoda ośrodków pracy tylko dla klas I- III, metoda ośrodków zainteresowań również dla klas IV - VI

• M. Grzegorzewska dołączyła jeszcze dwa etapy, których nie ma w metodzie ośrodków zainteresowań: zajęcia wstępne i zajęcia końcowe.

• Podczas obserwacji: nauczyciel u Decloryego obserwuje z dziećmi ich zainteresowania; a u Grzegorzewskiej, nauczyciel przyjmując postawę czynną podsuwa uczniom zainteresowania do obserwacji

Podobieństwa:

• Ta sama droga poznania: obserwacja, kojarzenie i ekspresja - pytanie 4

Pytanie 4. Droga poznania w metodzie ośrodków pracy.

Droga poznania w metodzie ośrodków pracy to:

Obserwacja - najczęściej ma miejsce na wycieczce. Pobudza aktywność poznawczą dziecka. Po za tym uczeń zbiera materiał spostrzeżeniowy do dalszej pracy (analiza i synteza, porównywanie, uogólnianie, wyszczególnianie)

Kojarzenie - powiązanie starych wiadomości z nowymi. Właściwe zajęcia dydaktyczne: czytanie, pisanie itd.

Ekspresja - wykorzystanie w praktyce poznanych wiadomości, możliwość skonkretyzowania tego, co dziecko się nauczyło. Malowanie, rysowanie, robienie sałatki, lepienie z plasteliny itd.

Przebieg ośrodka lekcyjnego metodą ośrodków pracy:

Zajęcia wstępne:

• Powitanie

• Sprawdzenie obecności

• Ustalenie dyżurnego, ustalenie pogody i daty

• Ćwiczenia słuchowe i przygotowujące do mówienia

• Nawiązanie do tematów poprzednich lekcji bądź uświadomienie tematu lekcji

Obserwacja - najczęściej na wycieczce

Kojarzenie - powiązanie nowego materiału ze starym

Ekspresja - malowanie, rysowanie, wycinanie

Zajęcia końcowe - uprzątnięcie stanowisk pracy, zadanie pracy domowej itd.

Pytanie 5. Wartości rehabilitacyjne metody ośrodków pracy.

• Umożliwia ona realizacje programu poprzez obserwację czynną, uczeń ma szanse na zebranie materiału spostrzeżeniowego i pracy nad nim.

• Ponadto umożliwia ona dziecku polisensoryczne poznanie otaczającego go świata.

• Dziecko współpracuje w zespole, co sprzyja jego uspołecznieniu - również częste wycieczki temu sprzyjają.

• Dzięki ukazanemu celowi pracy dziecko widzi sens wykonywanych czynności

• Dziecko uczy się sposobem całości językowych, dzięki czemu ma większe szanse na szybsze i sprawniejsze opanowanie języka.

• Rozwija pozytywne cechy u dzieci, takie jak: koleżeńskość, życzliwość

• Dziecko w toku zajęć praktycznych widzi przydatność rzeczy, których się nauczyło

Pytanie 6. Metoda ośrodków pracy a kształcenie zintegrowane.

Tego nawet nie ruszyłem - obym na to nie trafił

Pytanie 7. Totalna komunikacja, jej geneza i stosowanie w pracy dydaktyczno - wychowawczej

Patrz - pytanie 1

Pytanie 8. Rewalidacja indywidualna, cele, zadania i rodzaje ćwiczeń.

Rewalidacja indywidualna realizuje te treści programowe, które nie mogą być zrealizowane w klasie z większą grupą dzieci. Tematyka tych zajęć dotyczy:

• Uczenie mowy, a raczej poprawnej wymowy poprzez ćw. Artykulacyjne

• Wychowanie słuchowe

• Zajęcia wyrównawcze dla dzieci, które z jakichś powodów mają braki (np. nieobecność)

• Usprawnianie zaburzeń parcjalnych (problemy z czytaniem i pisaniem, zaburzenia funkcji wzrokowych itd.)

Realizuje się to poprzez 3 grupy ćwiczeń:

• Ćwiczenia usprawniające - blok ćwiczeń słuchowych i blok ćwiczeń przygotowujących do mówienia (ćw. artykulacyjne, głosowe, oddechowe, usprawniające narządy mowy)

• Ćwiczenia korekcyjne (ćw. zaburzonych f. wzrokowych, odczytywania mowy z ust i manualne

• Ćwiczenia wyrównawcze (ćw. przygotowujące, właściwe i końcowe)

Pytanie 9. Ćwiczenia usprawniające na zajęciach rewalidacji indywidualnej

Ćwiczeniowa usprawniające dzielą się na dwa bloki ćwiczeń: Blok ćwiczeń słuchowych i Blok ćwiczeń przygotowujących do mówienia.

Ćwiczenia słuchowe: wyróżniamy ćwiczenia słuchowe słuchu awerbalnego i werbalnego.

Ćwiczenia słuchu awerbalnego polegają głownie na wyrobieniu sprawności siły głosu - czyli wysoko nisko, długo krótko, rytmika. Ma to wpływ na akcentowanie i melodyke, a co za tym idzie usprawnia wyszczególnianie poszczególnych wyrazów w zdaniu i powoduje lepsze rozumienie mowy.

Ćwiczenia słuchu werbalnego, - czyli słuchu fonematycznego (rozróżnianie najmniejszego fonemu w wyrazie) i pamięci słuchowej. Są to ćwiczenia takie jak: lokalizowanie źródła dźwięku, powtarzanie rytmu, rozpoznawanie dźwięków o różnej wysokości.

Ćwiczenia słuchu nie poprawiają słyszenia ale poprawiają rozumienie mowy.

Blok ćwiczeń przygotowujących do mowy ustnej:

Ćwiczenia oddechowe:

Są bardzo ważne. Dzieci podczas fonacji mają zbyt napięte mięsnie ze względu na brak kontroli słuchowej. Celem ćwiczeń jest wydłużenie fazy wydechu i wdechu. Faza wydechu powinna być 7/8 razy dłuższa niż faza wdechu. Ponadto ćwiczenia te: zwiększają pojemność płuc, pobudzają prace przepony, mają walory uspokajające. W klasach młodszych powinno się je prowadzić w formie zabawowek. W klasach starszych, rytmiczne oddychanie z unoszeniem i opadaniem ramion.

Ćwiczenia usprawniające narządy mowy:

Celem tych ćwiczeń jest usprawnianie szczęki dolnej, warg, języka i podniebienia miękkiego. Szczególną uwagę należy zwrócić na język, gdyż jest on najbardziej ruchliwym elementem i najważniejszym przy wywoływaniu głosek. Ważne jest też, jaką głoskę wywołujemy podczas pracy nad usprawnianiem narządów mowy.

Ćwiczenia głosowe:

Celem ćwiczeń jest:

1. Uświadomienie dziecku, że wydaje głos

2. Ustalenie wysokości głosu na głosce „a”

3. Rozwijanie głosu - umiejętność modulacji natężeniem głosu

Ćwiczenia artykulacyjne:

Zadaniem ćwiczeń artykulacyjnych jest wywołanie u dziecka głoski, której ten nie posiada, bądź skorygowanie głoski, która jest źle wymawiana. Wykorzystujemy do tego nast. metody:

• m. wzrokowa - nauczyciel pokazuje uczniowi jak ma ułożyć narządy artykulacyjne. Uczeń patrząc układa i tak narządy jak mu pokazuje nauczyciel.

• m. słuchowa - uczeń na drodze słuchowej słyszy jak powinna brzmieć dana głoska a jak nie i ją wywołuje

• m. mechaniczna - nauczyciel ustawia uczniowi narządy artykulacyjne w celu wywołania określonej głoski

• m. uwrażliwiania miejsc artykulacyjnych - nauczyciel za pomocą szpatułki wskazuje uczniowi gdzie ma ustawić język i inne narządy artykulacyjne.

• m. przekształceń artykulacyjnych - nauczyciel wywołuje głoskę w oparciu o inną, z podobnym ułożeniem narządów artykulacyjnych (np. t - k

Zaczynamy pracę od głosek i sylab (w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Po czy przechodzimy do wyrazów. Jest to początek pracy. Należy u ucznia wywołać odruch kontrolny - tak by w czasie mowy spontanicznej sam ustawiał odpowiednio narządy artykulacyjne.

Pytanie 10. Ćwiczenia korekcyjne i wyrównawcze na zajęciach rewalidacji indywidualnej.

Ćwiczenia korekcyjne - dzieci głuche mają tzw. mikrodefekty, które powodują rożne zaburzenia: problemy z czytaniem i pisaniem, zaburzenia funkcji wzrokowej, problemy z nadpobudliwością itd.

a) Zaburzenia funkcji wzrokowej: O ile dziecko ma wady wzroku i możemy je korygować za pomocą szkieł kontaktowych i okularów to inaczej jest, gdy zaburzone są funkcje wzrokowe. Dziecko ma problemy z:

• rozróżnianiem figur

• częściowe zaburzenia w kierunkach

• dostrzegania jednostkowych elementów z ogółu

• rozróżnianiem kształtów

Ćwiczenia, jakie wykonuje się by to korygować to:

• układanie puzzli z pociętych obrazków

• wyszukiwanie różnych elementów na dwóch obrazkach

• dokańczanie ślaczków rozpoczętych przez nauczyciela

• rozróżnianie i dopasowanie figur geometrycznych

b) Ćwiczenia odczytywania mowy z ust.

Zaburzenia funkcji wzrokowej może powodować trudności odczytywania mowy z ust. Odczytywanie mowy z ust kompensuje utratę słuchu u głuchych. Program przewiduje pracę nad:

• poszczególnymi dźwiękami - ma to za zadanie nawiązać związek pomiędzy analizatorem wzrokowym a kinestetyczno - artykulacyjnym

• wyrazami i zdaniami - wywołać odruch kontrolny o osób głuchych oraz umożliwić odczytywanie z ust całych kompleksów wyrazowych.

Ćwiczenia te opierają się na ćwiczeniach spostrzegawczości. Dokonuje się analizy i syntezy, dzięki czemu ćwiczymy też umiejętność czytani i pisania. Ćwiczenia te to:

• nawlekanie koralików

• kończenie rozpoczętych wzorów

• wyszukiwanie wyrazów w tekście

• wyszukiwanie liter w ruchomym alfabecie

• rozróżnianie na obrazkach poszczególnych elementów

• przyszywanie guzików

• rozróżnianie figur geometrycznych

c) Ćwiczenia manualne

Zaburzenia motoryki u dzieci głuchych polegają na chaotycznych, niekontrolowanych ruchach. Ćwiczenia te pomagają zapanować nad dziećmi nadpobudliwymi i pobudzić do działania dzieci zahamowane. Są to ćwiczenia głównie motoryki małej - czyli dłoni i palców.

Wyróżniamy:

• lepienie z plasteliny

• gniecienie gazety

• gra na flecie

• gimnastyka palców

Ćwiczenia wyrównawcze

Wychowawca w porozumieniu z nauczycielem danego przedmiotu typuje dziecko do zajęć wyrównawczych. Obejmują one:

1. Ćwiczenia przygotowujące

• oddechowe

• usprawniające narządy mowy

• głosowe

2. Ćwiczenia zasadnicze

• artykulacyjne

• odczytywania mowy z ust

• słuchowe

3. Ćwiczenia końcowe

• ćwiczenia łączące te wszystkie elementy

• i oddechowe uspakajające

Pytanie 11. Metody wprowadzania nowego materiału nauczania

Metody w kształceniu to:

- m. nauczania

- m. utrwalania

- m. kontroli i oceny

Do metod wprowadzających nowy materiał zaliczymy:

- m. oglądowe - oparte na obserwacji

- m. słowne - oparte na słowie

- m. praktycznego działania - oparte na działaniu

Metody oglądowe

Pobudzają aktywność poznawczą ucznia. Ma on możliwość na podstawie obserwacji zebrania materiału spostrzeżeniowego do dalszej pracy. W kolejności stoją:

1. Rzeczywisty obiekt w swoim środowisku naturalnym

2. Modele

3. Przeźrocza filmu

4. Obrazki i ilustracje

5. Wykresy, tabele, grafy

6. Doświadczenie

7. Rysunek na tablicy

Podczas obserwacji należy pamiętać o:

• każde dziecko musi dokładnie obejrzeć obiekt

• powinno przedmiot, obiekt obejrzeć w ruchu jeżeli jest taka możliwość

• uczniowie powinni obejrzeć obiekt wszystkimi dostępnymi zmysłami

• obserwacja ma zmusić do myślenia uczniów, do zadawania pytań

• musi być logicznie wszystko powiązane

Metody słowne

Wyróżniamy:

1. Pogadanka i dyskusja

Pogadanka to zaplanowana rozmowa nauczyciela z uczniami. Nauczyciel przygotowuje sobie pytania (może też odpowiedzi) i rozmawia z uczniami. Dyskusja to wyższa forma pogadanki, nie stosuje się jej u głuchych. Podczas pogadanki nauczyciel musi pamiętać o:

• jasności i konkretności stawianych pytań

• pytania kierować do całej klasy a nie do jednego dziecka

• pytania muszą zmuszać uczniów do myślenia (odpowiedzi typu tak, nie - odpadają)

• zwracać uwagę na poprawność wypowiedzi ucznia - pod kątem merytorycznym jak i składniowym

1. Opis, opowiadania i wywiad.

Opis - najprostsza z form metod słownych. U dzieci głuchych najlepiej żeby było z okazem.

Opowiadanie - barwne i żywe przedstawienie tematu z ruchomą akcją. U dzieci głuchych powinno być to podparte ilustracjami.

Wywiad - wyłożenie materiału w sposób słownych - stosowany u głuchych tylko w klasach starszych.

2. Praca z książką

Może być użyta jako wprowadzenie nowego materiału. Dzieci uczą się że w książkach są ciekawe i interesujące rzeczy - wdrażanie do czytelnictwa.

Metody praktycznego działania

1. laboratoryjna

Uczniowie wywołują doświadczenia w celu uzyskania odpowiednich zjawisk (fizyka, chemia)

2. oparta na działaniu

1. odzwierciedlająca rzeczywistość - np. inscenizacja

2. przełtałcanie naturalnych przedmiotów w produkty użyteczne

3. oparte na ekspresji - tworzenie makiet, gazetek.

Pytanie 12. Metody utrwalania i kontroli

Metody utrwalania

W metodach utrwalania są takie same metody jak przy wprowadzaniu nowego materiału, czyli oglądowe, słowne i praktycznego działania.

Wyróżniamy 4 sposoby utrwalania :

1. Powtarzanie

Nauczyciel, który chce utrwalić dzieciom jakieś wiadomości, które są duże i trudne powinien stosować ten sposób. Polega on na tym, że nauczyciel, co jakiś czas powtarza rzeczy, które chce by jego uczniowie przyswoili.

Sośnicki wyróżnia 4 rozdaje powtarzania:

- łańcuchowe - nauczyciel przeprowadza po raz kolejny tą samą lekcję, którą już prowadził, z tym samym tokiem nauczania

- wyrywkowe - nauczyciel wybiera poszczególne, najważniejsze z jego punktu widzenia wiadomości i je powtarza

- syntatyczne - nauczycie powtarza ogólne wiadomości bez poboczności

- syntetyczne - utrwalanie w toku działań praktycznych

2. Uczenie się na pamięć

Poszczególne najważniejsze informacje uczeń uczy się na pamięć. Wykorzystuje się ten sposób głownie przy nauce dat, reguł gramatycznych, nazwisk itd.

3. Samodzielna praca ucznia

Uczeń pracuje tym sposobem w domu lub na zajęciach w szkole. Może być oparte na pracy z książką, wykonaniu, jakiego wykresu, plansz. Najczęściej przybiera charakter zajęć praktycznych.

4. Ćwiczenia

Utrwalana wiedza ma charakter praktyczny i teoretyczny. Warunkiem do przejścia w ćwiczenia jest najpierw: porządne przyswojenie materiału przez ucznia.

13. Ocena opisowa w nauczaniu początkowym.

Oceniania nie tylko wymaga szkoła czy nauczyciel, ale również i uczeń, który żąda pochwały a unika zganienia. Ocena opisowa powstała w wyniku pedagogiki humanistycznej i psychologii. Ocena opisowa powinna zawierać:

• informacje o postępach w nauce ucznia

• jego cechy charakteru - z czym ma trudności z czym nie

• syntezę spostrzeżeń nauczyciela (nie tylko osiągi w nauce, ale również cechy osobowościowe ucznia, postępy w myśleniu, zachowanie w klasie, aktywność)

Ocena powinna zawierać również propozycje stymulowania zaburzonych funkcji - tzn., co robić by było lepiej, żeby wyeliminować braki. Ocena roczna takich symulantów nie ma, ale ocena semestralna tak. Ocena opisowa powinna dotyczyć takich obszarów jak:

• postępu edukacyjne

• rozwój emocjonalno społeczny

• osiągnięcia szkolne

Sposoby sprawdzania osiągnięć dydaktycznych uczniów:

1. W klasach I - III nie stosuje się ocen cyfrowych. Jest to po to by nie powodować u dziecka niepotrzebnego stresu, unikać sytuacji lękowych i tworzenia zaburzeń emocjonalnych.

2. Nauczyciel może oceniać ucznia poprzez mobilizacje go do dalszej pracy, uśmiech pochwałę, jakieś odznaczenie czy wyróżnienie na tle klasy.

3. Nauczyciel powinien zbierać wszelkie wytwory pracy ucznia, karty pracy, wytwory artystyczne, zaglądać do zeszytu ucznia, prowadzić karty obserwacji. Na tej podstawie dokonuje oceny opisowej i udostępnia je rodzicom.

Nauczyciel opisuje następujące sfery rozwojowe ucznia:

• Rozwój poznawczy:

- mowa i odbieranie informacji

- czytanie i pisanie

- umiejętności matematyczne

- umiejętności przyrodniczo - geograficzne

• Rozwój artystyczny

- prace plastyczne

- prace ręczne

• Rozwój fizyczny

• Rozwój społeczno - moralny

Ocena z zachowania powinna być skonfrontowana z nauczycielem w - f i religii. Nauczyciel ocenia ucznia za zachowanie na terenie szkoły i po za tym terenem. Ocena za zachowania obejmuje:

• ocena w zakresie wypełniania obowiązków szkolnych

- przygotowanie do zajęć

- punktualność

- mało nieobecności

- dba o podręczniki, zeszyty i pomoce szkolne

• ocena w zakresie kultury osobistej

- używanie zwrotów grzecznościowych

- dbanie o własny wygląd i higienę

- nie kłamie, nie fałszywy

• ocena w zakresie działania na rzecz innych

- bierze czynny udział w życiu szkoły

- pomaga innym

- przestrzega zasad i norm zachowania się

- dba o wystrój i porządek swojej klasy

14. Charakterystyka metod słownych, z punktu widzenia nauczania dzieci głuchych.

Patrz - pytanie 11

15. Kształtowanie pojęć dzieci głuchych.

Kształtowanie pojęto nic innego jak zdobywanie wiedzy. W toku poznawania możemy wyróżnić 3 czynności:

• poznanie zmysłowe

• myślenie abstrakcyjne

• praktyka

Człowiek poznaje otaczający go świat za pomocą zmysłów. Dzięki nim tworzą się takie procesy jak: wrażenia, spostrzeżenia i wyobrażenia. Jest to nie jako warunek dobrego poznania świata. Ze względu na utratę zmysłu słuchu przez głuchych zostaje u nich upośledzone myślenie abstrakcyjne.

Pojecie jest to wiedza o czymś. Wg. Cackowskiego jest to myśl, którą człowiek wiąże z określoną nazwą. Wg. Szewczyka pojęcie to podstawowa struktura poznawcza., stanowiąca model cech i przedmiotów.

Wygotski wymienia dwa rodzaje pojęć:

• potoczne - zdobywamy je w ciągu całego życia

• naukowe - zdobywamy je w szkole

Gallaudet wymienia:

• konkretne - fizyczne atrybuty przedmiotów, które możemy doświadczyć wprost

• abstrakcyjne - nie można ich wskazać ani doświadczyć

Wygotski wymienia 4 etapy kształtowania się pojęć u dzieci głuchych:

1. Synkrety - zlepek przypadkowych przedmiotów postrzeganych przez dzieci

2. Kompleksy - obiektywne związki między przedmiotami

3. Pseudo pojęcia - powstałe najczęściej u przedszkolaków - dziecko dopasowuje trójkąty do innych trójkątów nie po pojęciu ale poprzez wygląd i kolor

4. Pojęcia potoczne i naukowe - najpierw tworzą się pojęcia potoczne, potem w szkole przetwarzane są na pojęcia naukowe

Zdaniem Oreona dzeci niesłyszące mają, dlatego taki problem z pojęciami abstrakcyjnymi gdyż nie mają rozwiniętego języka.

Każde pojęcie ma swoją treść i zakres.

W procesie dydaktycznym ze względu na swoją konkretność wyróżniamy pojęcia:

- elementarne - konkretne, cechy przedmiotów, te, które możemy doświadczyć

- naukowe - czyli abstrakcyjne, nie odpowiadają im konkretne przedmioty, cechy czy czynności.

Pytanie 16 (kontynuacja 15) Metody wprowadzania nowego materiału językowego.

Sposoby wprowadzania nowych pojęć i wyrazów:

1. Utworzenie sytuacji imitującą uczenie się dziecka w warunkach życia codziennego

2. Zabawy tematyczne

3. Przez zajęcia praktyczne

4. Przez lekcję przedmiotową

Czynności podczas wprowadzania pojęcia:

1. Zestawienie dwóch podobnych do siebie przedmiotów

2. Wyszukiwanie podobieństwa między nimi

3. Wskazywanie na różnice

4. Określenie przez uczniów danego pojęcia na podstawie znajomości cech określonego przedmiotu.

5. Zastosowanie przez uczniów pojęcia w nowych sytuacjach.

Okoń wymienia 3 etapy tworzenia się pojęć:

1. kojarzenie nazw z odpowiednimi przedmiotami

2. kształtowanie pojęć elementarnych nas podstawie zewnętrznych cech przedmiotu

3. kształtowanie pojęć abstrakcyjnych

Pytanie 17. Ćwiczenia słownikowe i frazeologiczne

Mają one na celu wyposażyć ucznia w odpowiedni zasób słownictwa i reguł gramatycznych tak by uczeń mógł:

• wyrażać własne zdanie, sądy, opinie, potrzeby

• konstruować poprawnie gramatyczne zdania

• przejść od mowy naśladowczej do spontanicznej

Na wycieczkach uczniowie poznają wyrazy, nauczyciel je etykietuje.

Potem wprowadzamy czynności: Nauczyciel wskazuje na jakąż czynność i ją nazywa, potem pyta się na wycieczce co kto robi?

W klasie I-wszej można wprowadzić cechy przedmiotów, najprostsze stosunki przestrzenne i czasowe oraz pytania.

Rodzaje ćwiczeń:

Kl. I - etykietowanie przedmiotów, loteryjki, gry dydaktyczne, zabawy ruchowo - głosowe, wypisywanie nazw przedmiotów.

Kl. II - IV - podpisywanie obrazków, odpowiadanie na pytania, układanie i zapisywanie zdań, omawianie tekstów itd.

Po kolei:

1. Nauczyciel wprowadza do słowniczka dzieci najpierw nazw przedmiotów, osób i ich cech czynności, stosując przestrzeń czas.

2. Wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów i zwrotów, zastępowanie ich innymi. Dobieranie wyrazów o znaczeniu podobnym i przeciwnym (wyrazy jednoznaczne: kajet, zeszyt; bliskoznaczne, przeciwstawne i używając do jednego wyrazu zdania - ceruje - naprawia ubranie

3. Grupowanie (kl. IV i starsze) np. ulica - długa, szeroka itd.

Pytanie 18. Rola wycieczki w procesie dydaktycznym w szkole dla dzieci z wadą słuchu.

Wycieczką nazywamy każdorazowe wyjście z dziećmi po za teren klasy. Wycieczka nie musi mieć określonego czasu, ale powinna mieć zarysowany cel dydaktyczno - wychowawczy. Wycieczka może być do kuchni, łazienki, do lasu, do miejsc pracy ludzi, itd.

Celem wycieczki jest realizacja założeń szkoły oraz haseł i tematów zawartych w programie nauczania.

Zalety wycieczki:

• wycieczka jest formą metody oglądowej

• umożliwia dzieciom zobaczenia i doświadczenia prawdziwych sytuacji

• umożliwia polisensoryczne poznanie - nie tak jak to jest w klasie szkolnej

• uczy i uspołecznia - dzieci wyrabiają takie cechy jak: koleżeńskość, życzliwość

• uczy zaradności i wdraża do samodzielności

• dzieci myślą konkretno - obrazowo - wycieczka umożliwia im dogłębne zbadanie tematu (dostarcza konkretu)

W klasach młodszych

• wycieczki powinny być jak najczęściej ale krótsze

• dostarczają nauczycielowi materiału nawet na kilka dni pracy

Zasady wycieczki:

- zasada poglądowości

- stopniowania trudności

- ciągłości

- samodzielności

Metody stosowane podczas wycieczek to:

• obserwacja swobodna (stosowana zazwyczaj na początku wycieczki)

• obserwacja ukierunkowana

• pokaz wraz z opisem przez nauczyciela

• opowiadanie

• wywiad

Obserwacja ukierunkowana i pokaz wraz z opisem to najbardziej stosowane i najważniejsze metody. Nauczyciel powinien mieć przygotowane etykiety materiału, który chce wprowadzić. Powinien wykorzystać wszystkie możliwe zmysły dzieci do poznania danego przedmiotu czy zjawiska i dopilnować by każde dziecko dokładnie obserwowało.

Rodzaje wycieczek:

- wycieczka wprowadzająca nowy materiał - ma za zadanie wprowadzić nowe wyrazy i pojęcia. Powinna ona przebiegać w sosób:

• przypomnienie celu wycieczki

• zetknięcie się z przedmiotami iich obserwacja

• wprowadzenie sytuacji w toku której dzieci poznają nowe pojęcia

• zebranie materiału do dalszej pracy w kalsie

- wycieczka utrwalająca - ma za zadanie utrwalić poznane przez dzieci pojęcia, jak i skorygować jakieś błędy, które się pojawiły. Dzieci same nazywają dane przedmioty i zjawiska. Nauczyciel ponadto może poszerzyć na takiej wycieczce materiał.

- wycieczki do domów rodzinnych - są bardzo istotne. Dzieci mogą poczuć się wtedy dumne, mogą zaprezentować swój pokój i mieszkanie. Po za tym w małych wsiach gdzie społeczeństwo jest mało inteligentne ludzie mogą zobaczyć że tych dzieci jest więcej i to żadne nie wiadomo jakie zjawisko.

Pytanie 19. Sprawność języka w odniesieniu do struktury i form mowy.

O sprawności językowej ze względu na strukturę decyduje:

• zasób słownictwa

• zachowanie proporcji w stosowaniu części mowy

• umiejętność wyrażania własnego zdania, uczuć, potrzeb

• reprodukowanie wiedzy

• umiejętność konstruowania poprawnie gramatycznych zdań

• rozumienie mowy innych ludzi, u głuchych odczytywanie mowy z ust

Ze względu na formę: będą to czynności podczas mówienia, pisania i czytania. Mowa może być za pomocą gestów, migów, daktylografii i ustna. W przypadku mowy ustnej mamy dialog i monolog

Przy kształceniu języka należy pamiętać o następujących elementach:

• ciągłe dodawanie wyrazów i pojęć do słownika czynnego

• przyswajanie norm składniowych i form gramatycznych

• wyrabianie umiejętności prowadzenia rozmowy

• kształcenie wyraźnej i czystej wymowy

• umiejętność budowania dłuższych wypowiedzi tzw. mowy wiązanej

• umiejętność odbioru informacji - odczytywanie mowy z ust

• wdrażanie do używani poprawnego stylu podczas wypowiedzi ustnych i pisemnych

Żaden z tych elementów nie powinien zostać pominięty gdyż może się negatywnie odbić na całokształcie pracy nad językiem oraz nad przedmiotem, którym to jest prowadzone. W przypadku głuchych to nie tylko j. polski, ale wszystkie inne przedmioty łącznie z w - f.

Kształtowanie języka rozpoczyna się w nauczaniu początkowym gdzie proces nauczania jest postrzegany całościowo. W procesie tym chodzi o to by wyposażyć ucznia w język jako:

- środek dozowania i zaspokojenia potrzeb poprzez język

- kształtowanie w oparciu o język I-wszych elementów myślenia słownego

Należy pamiętać

• zaspokajanie ucznia poprzez język jest na początku trudne. Należy z dzieckiem porozumiewać się za pomocą gestów, mimiki twarzy, migów - jeżeli dziecko było wcześniej rehabilitowane w poradniach to sprawa jest prostsza

• uczenie wyrazów w izolacji, bez ich powiązania z innymi wyrazami nie gwarantuje że dziecko zrozumie sens wyrazu. Dlatego należy uczyć je w powiązaniu z innymi wyrazami. Nauczyciel uczy dziecko poprzez zdanie, jest to też podstawowa jednostka komunikacyjna w porozumiewaniu się werbalnym.

• należy pamiętać aby wraz z uczeniem słownictwa uczyć także gramatyki i leksyki

• nauczyciel wybrać jak najbardziej potrzeby materiał językowy

• ważną sprawą jest także utrzymanie proporcji w zastosowywaniu części mowy. Badania wykazały, że dzieci głuche używają bardzo dużo rzeczowników a mało czasowników. Czasownik jest bardzo ważny w zdaniu, gdyż dzięki nie mu można sprawnie się komunikować, ponadto łączy poszczególne elementy zdania w całość. Ponadto należy zwracać uwagę na przymiotniki i przysłówki gdyż często dzieci głuche je mylą. Nie należy zapominać o takich małych częściach mowy jak przyimki, zaimki, wykrzykniki itd.

• I-wsze zdania, jakie poznają uczniowie głusi to zdania rozkazujące. Nauczyciel wydaje polecenia typu: wstań itd. Następnie poznają zdanie oznajmujące i pytające.

• Nauczyciel wprowadzić powinien najpierw zdania pojedyncze nierozwinięte, następnie przejść do rozwiniętych i złożonych podrzędnie i współrzędnie. Równocześnie ze zdaniami oznajmującymi wprowadzać zdania pytające - wymagane tu są wyrazy wystaje: gdzie, jak, kiedy itd.

• Początkowo należy zadawać pytania proste i zbite, z jednoznaczną odpowiedzią. A potem stopniować trudność i przechodzić, co raz dalej.

Pytanie 20. Dialog i monolog, budowanie dłuższych wypowiedzi.

Dialog

W szkole głównie dialog polega na zadawaniu pytań i odpowiedzi dotyczących treści z programu nauczania. W dialogu nie powinniśmy mieć raczej narzuconego stylu. Powinien być wprowadzony od lat najwcześniejszych. Dzieci mogą odpowiadać całymi zdaniami jak i równoważnikami zdań. Dialog może mieć formę rozmowy i dyskusji. Jeśli chodzi o rozmowę to mogą być:

• rozmowa ucznia z nauczycielem

• rozmowa ucznia z uczniem

• rozmowa ucznia z kimś z zewnątrz, np. na wycieczce

Tematem rozmów mogą być:

• temat lekcji

• przeżycia

• aktualności

• wydarzenia

• dotycząca treści filmu

• treści książki

• obrazków, ilustracji

• sytuacja (wycieczka, itd.)

Monolog

Budowanie dłuższych wypowiedzi tzw. mowa wiązana to forma monologu. Wchodzące w jej skład komponenty językowe muszą być używane w zgodzie z :

• zasadami logiki

• i prawidłami gramatycznymi

a więc musi być logiczny porządek i związek między wydarzeniami, odpowiednia długość wypowiedzi oraz pełnia zdań i myśli wyrażonych przez nie.

Jest to forma trudna gdyż dzieci nie są wspomagane pytaniami tak jak to ma miejsce w dialogu.

Do dłuższych wypowiedzi zaliczamy:

• opowiadanie

• opis

• sprawozdanie

• wypracowanie

• streszczenie

• charakterystyka

• pisma użytkowe

Najłatwiejsze jest opowiadanie, gdyż istnieje możliwość swobodnej relacji, byleby wszystko miało logiczną całość i została zachowana jakość.

Trudne jest sprawozdanie, opis i streszczenie, gdyż należy zachować w większym stopniu kolejność zdań.

W charakterystyce trzeba posługiwać się przymiotnikami. Ponadto jest tu słownictwo psychologiczne, uczeń wykazuje się zdolnościami wnikania, w motywy postępowania jednostki itd.

Kształtowanie umiejętności w odniesieniu do budowania dłuższych wypowiedzi przebiega w toku:

• ćw. w mówieniu i pisaniu

• z połączeniem ćw. słownikowo - frazeologicznych

Rozpoczynamy wspólne redagowanie sprawozdań, opowiadań, listów i przechodzimy do samodzielnej pracy ucznia.

Należy pamiętać także o kształtowaniu odpowiedniego stylu.

Pytanie 26. Kształcenie blokowe w szkole dla dzieci z wadą słuchu.

Nauczanie blokowe jest to 2 -gi etap edukacji. Przypada na wiek 10 - 12 lat, klasy IV - VI. Przedmioty są ukazane w następujących blokach:

• świat materialny nie stworzony przez człowieka - jego budowa, przemiany, życie na nim - zawarty jest w treściach przyrodniczych i geograficznych

• świat wytworów kultury ludzkiej - zawarte w nim są treści historyczne, sztuka, literatura, społeczeństwo, język, muzyka. Treści te zblokowane są w tak zwanym bloku humanistycznym. Powinny być zintegrowane.

• świat techniki o prostych i o bardzo skomplikowanych wytworach ludzkich - ukazywany jest na lekcjach informatyki i techniki.

Z bloków nauczania wyłączona jest matematyka, w - f i religia.

Dziedziny te mają duże znaczenie a niebędące podpięte pod tradycyjne przedmioty zostały ujęte w tzw. ścieżki dydaktyczne. 3 najważniejsze ścieżki dydaktyczne to:

• edukacja ekologiczna i prozdrowotna - celem jest obudzenie odpowiedzialności za siebie i środowisko w którym jednostka żyje

• edukacja czytelnicza i medialna - ma za zadanie wyposażyć ucznia w umiejętność zdobywania informacji i wybiórczości tejże informacji

• wychowanie do życia w społeczeństwie, składa się z 3 modułów:

- wychowanie do życia w rodzinie

- edukacja regionalna, dziedzictwo kulturowe w regionie

- wychowanie patriotyczne i obywatelskie

Pytanie 27. Lekcja, typy, konspekt, przygotowanie nauczyciela do lekcji.

Lekcja jest podstawową jednostką klasowo lekcyjnego systemu nauczania. Określa czas poświęcony na dany temat jak i tok kształcenia.

Lekcja uzależniona jest od trzech czynników:

• celów

• treści

• i metod

Kupisiewicz wymienia 3 rodzaje lekcji:

• Lekcja wprowadzająca nowy materiał - czyli, ma za zadanie wprowadzić nowy materiał i umiejętności

• Lekcja powtórzeniowo systematyzująca - mająca na celu utrwalić materiał

• Lekcje kontroli i ocenie poświęcone

W praktyce rzadko występuje jeden rodzaj lekcji w czystej postaci. Zazwyczaj lekcje te krzyżują się ze sobą. Przygotowanie do lekcji, od nauczyciela wymaga przygotowanie planu.

Elementy planu:

1. Czynności przygotowawcze - ustalenie pogody, ćwiczenia oddechowe itd. sprawdzenie obecności

2. Czynności podstawowe - tutaj odbywają się główne zajęcia dydaktyczne

3. Czynności końcowe - uporządkowanie Sali, zadanie pracy domowej

Przygotowanie nauczyciela do lekcji obejmuje:

1. Dobór treści nauczania:

- wybór tematu z programu nauczania

- wyciągnięcie z niego najważniejszych rzeczy

- powiązanie wszystkiego w logiczną całość (kolejność)

- przygotowanie pytań

2. Dobór środków dydaktycznych

- zastanowienie się nad tym, jakie to będą środki

- czy będą to środki dla całej klasy, czy też indywidualne

- przeznaczenie czasu na poszczególne ogniwa

- zaplanowane sposoby ich wykorzystania

3. Dobór metod nauczania, są uzależnione od:

- celu lekcji

- cech charakterystycznych danego przedmiotu

- poziomu intelektualnego uczniów

Konspekt - jest to końcowy efekt planowania pracy nauczyciela w formie pisemnej.

Składa się z metryczki: klasa, temat, cele główne i operacyjne, metody pracy, formy pracy, środki dydaktyczne. Po za tym konspekt zawiera plan lekcji oraz szczegółowy przebieg lekcji.

Pytanie 28. Nauczanie treści historycznych, cele i metody pracy

Treści historyczne są bardzo trudne w nauczaniu głuchych. Wymagają od ucznia następujących umiejętności:

• ocena faktów

• ocena procesów

• ocena postaci historycznych

• umiejętność dokonywania analizy treści historycznych

• umiejętność poruszania się w czasie i przestrzeni historycznej

• umiejętność oceniania wg. kryteriów

• umiejętność wyciągania wniosków wartościujących

• umiejętność dokonywania operacji związanych z hierarchizacją

Trudności w nauczaniu treści historycznych:

• duża ilość pojęć abstrakcyjnych nie mająca zawiązku z teraźniejszą rzeczywistością. Ponadto niemożliwa jest czynna obserwacja. Nauczyciel kształtując pojęcia historyczne powinien odnosić się do osobistych doświadczeń uczniów, wykorzystywać wiedzę zdobytą na innych lekcjach i wykorzystywać jak najwięcej środków dydaktycznych. Podstawą tworzenia pojęć są tutaj wyobrażenia bez spostrzeżeń i wrażeń jak to ma miejsce w treściach przyrodniczych i geograficznych. Narzędziem tworzenia pojęć są terminy historyczne (należy jak najbardziej je konkretyzować)

• drugim znaczącym problemem jest poruszanie się po czasie i przestrzeni historycznej. Wiek, rok stanowią trudność dla głuchych. Ważne jest obchodzenie urodzin w klasach by dzieci zobaczyły, jaką jednostką czasową jest rok. Daje to potem wyobrażenie dziecku ile to może być 1 wiek. Ponadto pod sufitem można zawiesić taśmę wieków aby lepiej zobrazować te pojęcia.

Metody wykorzystywane w nauczaniu treści historycznych:

1. Metody słowne - pogadanka, opowiadanie, opis, praca z książką - wymagają od ucznia bogatego słownictwa, dobrej umiejętności czytania mowy z ust, można wykorzystywać także resztki słuchowe (nasłuchiwanie odgłosów bitew itd.)

2. Metody oglądowe - służą jako uzupełnienie metod słownych, może to być w formie wycieczki np. do muzeum, oglądanie jakichś filmów historycznych, atlasów, ilustracji itd.

3. Metody praktycznego działania - wykonywanie makiet, modeli itd.

Ważne są wycieczki np. do muzeów - dzieci mają okazje poznać dany temat polisensoryczne. Ponadto dzieci treści historyczne poznają już wcześniej - historia rodziny, miasta, szkoły.

Pytanie 29. Nauczanie treści geograficznych.

Celem nauczania treści geograficznych jest wyposażenie ucznia w wiedzę przyrodniczą i środowiskową dotycząca kraju i świata. Ponadto nauczenie ucznia korzystania z takich przedmiotów jak: mapy, kompas itp.

Cele:

• kształcące w zakresie wiedzy i umiejętności

- zdobywanie wiedzy geograficznej i praktyczne jej wykorzystywanie

- nauka posługiwania się różnymi mapami

- umiejętność lokalizacji miejsc i zjawisk w kraju i na świecie

- umiejętność posługiwaniem się: przewodnikami turystycznymi, planami miast, mapami itd.

- umiejętność ustalania pogody

• kształcące w zakresie postaw

- uczenie postrzegania piękna otaczającego świata

- budowanie postaw nastawionych na ochronę środowiska

- pokazywanie piękna kraju ojczystego

- wychowanie estetyczne

- zwracanie uwagi na problematykę ochrony środowiska

- odpowiednie zachowanie się podczas wycieczek

• rewalidacyjne

- poszerzanie słownictwa i pojęć geograficznych

- kształcenie komunikacji i integracji ze środowiskiem

- wdrażanie do samodzielności i logicznego myślenia

Metody (uzależnione są: od tematu, czyli treści lekcji, celu, położenia szkoły, inteligencji dzieci).

1. Oglądowe - dzieci już w nauczaniu początkowym ustalały pogodę, mierzyły temperaturę itd. Następnie nauczyciel podczas wyjść na wycieczke, może kształtować pojęcia geograficzne o wiele skuteczniej aniżeli robiłby to w klasie. Np. pojęcia pagórek, wystarczy, że pokaże kilka wzniesień i ma gotowe pojęcie. Jeżeli będzie chciał przejść dalej i wprowadzić pojęcie „góra” pokaże dzieciom góry, albo powie, że góra to wielki pagórek. `

2. Metody praktycznego działania - są tutaj głównie oparte na ćwiczeniach - czyli ustalanie odległości między obiektami na mapie, zakreskowanie jakiegoś terenu, modelowanie

3. Słowne - pogadanka, opowiadanie, opis, praca z tekstem

Ważna a nauczaniu treści geograficznych jest praca z mapą. Gdyż integruję w sobie takie tematy jak: skala, podziałka, plan itp. Przez co integruje wiadomości matematyczne.

Zeszyt przedmiotowy - krótkie i zwięzłe notatki uzupełniajże podręcznik. Ponadto wykresy, wklejone mapki itd.

Pytanie 30. Nauczanie treści przyrodniczych.

Mieszczą się one w bloku „świat materialny niestworzony przez człowieka”. Ponieważ blok ten jest bardzo duży, nauczyciel musi wybrać najważniejsze rzeczy i je przekazać uczniom.

Cele:

• w zakresie wiedzy i umiejętności:

- poznawanie świata żywych zwierząt i roślin

- poznawanie procesów zachodzących w świecie zwierząt i roślin

- poznawanie zależności zachodzących w świecie przyrody

- poznawanie potrzeb człowieka na każdym szczeblu jego życia

- wykorzystanie wiedzy teoretycznej w praktyce

• w zakresie budowania postaw

- budowanie odpowiednich postaw nastawionych na ochronę środowiska

- budowanie odpowiednich postaw dotyczących zachowania się względem zwierząt

- dbałość o higienę

- dbałość o własne zdrowie

- kształtowanie umiejętności dostrzegania związków między środowiskiem i człowiekiem a jego działalnością

• ogólnorozwojowe

- rozwój zamiłowania i umiejętności prowadzenia hodowli zwierząt

- obserwacja

- umiejętność dokonania analizy obserwacji i doświadczeń

- umiejętność rozpoznawania gatunków flory i fauny

- samodzielne poszukiwanie informacji

- przygotowanie ucznia do hodowli zwierząt i uprawy roślin

• rewalidacyjne

- wzbogacanie słownictwa dotyczącego pojęć przyrodniczych

- stwarzanie możliwości polisensorycznego poznania świata

Metody:

1. Oglądowe - obserwacja poszczególnych gatunków roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku. Jeżeli nie jest to możliwe to np. zamiast wiewiórki zobaczyć, chociaż środowisko, w którym żyje, dziuple itd.

2. Praktycznego działania

- uprawa roślin

- hodowla zwierząt (rybki, świnka morska)

3. Słowne - pogadanka (przed i po wycieczce, także na tematy ogólne: szkodliwość papierochów itp. ) praca z książką (atlasem ,podręcznikiem, encyklopedią)

Ważny w tej edukacji jest rysunek - przedstawiać on może budowę kwiatka itp.

---