PYTANIA NA DW, KIEROWNIKA DZIAŁU. ZESTAW (Przykładowe):

• Akty prawne.

• Wypadki zgłaszane do OUG.

• Dla jakich robót górniczych wykonuje się projekt techniczny.

• Które ściany wymagają zezwolenia organu nadzoru górniczego?

• Projekt techniczny eksploatacji złoża (pokładu).

• Dobór obudowy, kto odpowiada i okresy kontroli, zasady zabudowy obudowy

podporowej.

• Zasady wykorzystania i dopuszczalnego obciążenia obudowy.

• Rabowanie obudowy.

• Zasady prowadzenia robót w pokładach zagrożonych tąpaniami.

• Skuteczność odprężania w pokładach zagrożonych tąpaniami.

• Wyznaczanie stref szczególnego zagrożenia tąpaniami.

• Roboty strzałowe w pokładach zagrożonych tąpaniami.

• Roboty przygotowawcze przy robotach strzałowych.

• Likwidacja niewypałów

• Rygory przy robotach strzałowych.

• Strzelanie dla wywołania zawału skał stropowych.

• Wykonywanie robót strzałowych w polach metanowych.

• Dopuszczona ilość metanu przy robotach strzałowych.

• Wstrzymanie robót strzałowych.

• Roboty strzałowe, w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu węglowego,

• Warunki prowadzenia prac spawalniczych na dole kopalni.

• Kompleksowy projekt eksploatacji pokładów zagrożonych tąpaniami.

• Strefa szczególnego zagrożenia tąpaniami - kto ustala, w jakim celu.

• Kto może prowadzić akcję ratowniczą w kopalniach.

• Definicja NDS i NDSCH.

• Dokument bezpieczeństwa podstawa prawna i z czego się składa.

• Kiedy można odstąpić od stosowania przepisów PG i G.

• Plan ruchu.

• Na podstawie jakich dokumentów możliwy jest ruch w zakładzie górniczym?

• Na podstawie czego możliwy jest ruch maszyny czy urządzenia na dole?

• Podaj dopuszczalne stężenia gazów na dole.

• Plan ratownictwa.

• Służba ppoż.

• Gdzie należy budować przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa.

• Na podstawie jakich dokumentów możliwy jest ruch w zakładzie górniczym?

• Kiedy i kto kontroluje na okoliczność niewypałów?

• Metan i dopuszczalne zawartości metanu.

• Metanometriia stacjonarna w chodnikach i ścianach.

• Prędkości powietrza minimalne i maksymalne.

• Koncesja.

• dobór obudowy podporowej, kotwowej, zmechanizowanej.

• Zwalczanie zagrożenia tąpaniami i profilaktyka.

• Omów dokumentację układu transportu.

• Czego dotyczy załącznik nr 5.

• Czego dotyczy załącznik nr 4.

1/ Akty prawne.

AKTY PRAWNE

Lp
1	Prawo geologiczne i górnicze	Ustawa z dnia 4 lutego 1994	stan prawny na dzień  01.01.2008r.
2	ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW	23 kwietnia 2002 r.	w sprawie objęcia przepisami Prawa geologicznego i górniczego prowadzenia określonych robót podziemnych z zastosowaniem techniki górniczej. Stan prawny na dzień - 02.09.2006.
3	ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI	z dnia 11 czerwca 2002 r.	w sprawie kwalifikacji wymaganych od osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geologa górniczego oraz wykazu stanowisk w ruchu zakładu górniczego, które wymagają szczególnych kwalifikacji. Stan prawny na dzień - 16.05.2004.
4	ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI	12 czerwca 2002 r.	w sprawie ratownictwa górniczego. Stan prawny na dzień 20.11.2007 r.
5	ROZPORZĄDZENIE MSW i A	14 czerwca 2002 r.	w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych. Stan prawny na dzień 23.10.2004 r.
6	ROZPORZĄDZENIE MSW i A	14 czerwca 2002 r.	w sprawie planów ruchu zakładów górniczych. Stan prawny - 28 września 2006r.
7	ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI	19 czerwca 2002 r.	w sprawie dokumentacji mierniczo-geologicznej.
8	ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI	24 czerwca 2002 r.	w sprawie szczegółowych zasad tworzenia i funkcjonowania funduszu likwidacji zakładu górniczego.
9	ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI	28 czerwca 2002 r.	w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych ZG, Stan prawny - 12 sierpnia 2006 (ze zmianami z dnia 9 czerwca 2006).
10	ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ	1 kwietnia 2003 r.	w sprawie przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w zakładach górniczych
11	ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW	30 kwietnia 2004r.	w sprawie dopuszczenia wyrobów do stosowania w zakładach górniczych
12	Załączniki do ROZPORZĄDZENIA MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r.	Załącznik nr 1	RODZAJE I WZORY DOKUMENTACJI PROWADZENIA RUCHU
				Załącznik nr 2	DOKUMENT BEZPIECZEŃSTWA
				Załącznik nr 3	PROJEKTOWANIE, WYKONYWANIE OBUDOWY KOTWOWEJ W ZGW
				Załącznik nr 4	SZCZEGÓŁOWE ZASADY PROWADZENIA RUCHU W WYROBISKACH
				Załącznik nr 5	ZWALCZANIE ZAGROŻEŃ

2/ Wypadki zgłaszane do OUG.

2.1.KRZG lub osoba upoważniona zawiadamia niezwłocznie Dyrektora OUG

o każdym zaistniałym:

• wypadku;

• każdym zagrożeniu życia i zdrowia ludzkiego, ruchu zakładu górniczego lub bezpieczeństwa powszechnego.(tzw. niebezpiecznych zdarzeń );

2.2. Niezwłocznie zawiadamia się o każdym wypadku:

• śmiertelnym; zbiorowym;

• ciężkim, takim jak:

utrata kończyny, uszkodzenie kręgosłupa, uszkodzenie miednicy,

uraz czaszki lub ciężkie uszkodzenie głowy, uszkodzenie lub utrata gałki

ocznej, oparzenia II stopnia lub III stopnia;

• zaistniałym pod wpływem: zawału tąpnięcia, zapalenia lub wybuchu CH4,

wybuchu pyłu węglowego, wrzutu gazów lub skał, wdarcia wody lub kurzawki, katastrofy budowlanej oraz pożarów pod ziemią i na powierzchni.

2.3. Niezwłocznie zawiadamia się o każdym zgonie naturalnym.

2.4. Niezwłocznie zawiadamia się o każdym niebezpiecznym zdarzeniu związanym

z ruchem ZG, tj:

• zawale, tąpnięciu, wdarciu wody lub kurzawki, zapaleniu i wybuchu CH4, wybuchu pyłu węglowego, wrzutu gazów lub skał, pożarze,

• awarii: wentylatorów głównych, wyciągów szybowych, urządzeń głównego odwadniania, urządzeń głównego zasilania ZG w energię elektryczną,

• katastrofie budowlanej, awarii lub uszkodzeniu obiektów budowlanych ZG,

2.5. Niezwłocznie zawiadamia się o każdym niebezpiecznym zdarzeniu związanym z:

• używaniem środków strzałowych i sprzętu strzałowego,

• otwieraniem pól pożarowych,

• penetracją otamowanych lub nieczynnych wyrobisk.

2.6. Powiadamia się (min 48 h) przed planowanymi akcjami ratowniczymi

i profilaktycznymi związanymi z otwarciem i penetracją otamowanych wyrobisk.

2.7. Niezwłocznie zawiadamia się o wypadku lub zdarzeniu związanym z eksploatacją::

• wyciągów szybowych w szybach i szybikach,

• stacji wentylatorów gł.,

• stacji odmetanowania z siecią rurociągów,

• instalacji wysokiego i średniego napięcia, zasilające podstawowe obiekty i urządzenia na powierzchni,

• central telefonicznych, dyspozytorni, systemów łączności, alarmowania i bezpieczeństwa,

• gł. stacji sprężonego powietrza wraz z rurociągami w szybach,

• gł. składów paliw, olejów, smarów,

• budynków maszyn wyciągowych,

• budynków stacji odmetanowania z siecią rurociągów,

• obiektów stacji wentylatorów gł.,

• szybowych wież wyciągowych,

• budynków gł. stacji sprężarek,

• budynków gł. rozdzielni wysokiego i średniego napięcia.

3/ Dla jakich robót górniczych wykonuje się projekt techniczny:

Dla wszystkich robót, przed rozpoczęciem:

• drążenia,

• eksploatacji,

• zbrojenia,

• likwidacji,

• robót wiertniczych − otworów o długości powyżej 10m,

- potrzebna jest zgoda KRZG.

Roboty te prowadzone są na podstawie projektu technicznego wraz z technologią

wykonywania robót. Zatwierdza je KRZG.

KRZG wyraża zgodę na rozpoczęcie robót na podstawie :

• protokołu odbioru technicznego dokonanego przez komisję powołaną przez KRZG,

• oraz na podstawie projektu technicznego.

Na wniosek KRZG dla przebudów wyrobisk i innych robót górniczych sporządza się

projekt techniczny albo technologie wykonywania.

4/ Które ściany wymagają zezwolenia organu nadzoru górniczego na oddanie do ruchu?

Oddanie do ruchu ściany prowadzonej w warunkach specjalnych:

• w obudowie indywidualnej, przy nachyleniu większym niż 35° lub wysokości powyżej 3m,

• z ugięciem stropu,( są to ściany do 1,2m),

• w warunkach zagrożenia: tąpaniami III stopnia, metanowego IV kategorii,

wodnego III stopnia, wyrzutami gazów i skał,

• zaprojektowanej z zastosowaniem systemu wybierania dotychczas niestosowanego w ZG,

• w strefie oddziaływania w sąsiednim ZG,

• w sąsiedztwie pola pożarowego,

• po wystąpieniu w ścianie zawału, tąpnięcia, pożaru, wybuchu pyłu węglowego, wybuchu metanu, wyrzutu gazów i skał oraz wdarcia wody,

• oraz wszystkie ściany podpoziomowe.

− wymaga zezwolenia właściwego organu nadzoru górniczego.

5/ Co to jest projekt techniczny eksploatacji złoża (pokładu) i jak się go sporządza

i zatwierdza.

Dla każdego jeszcze nie eksploatowanego pokładu lub części, przed rozpoczęciem

robót, opracowuje się projekt techniczny eksploatacji, który zatwierdza KRZG.

Projekt techniczny eksploatacji zawiera w szczególności:

• charakterystykę pokładu, wraz z mapami i przekrojami,

• uwarunkowania powierzchniowe,

• sposoby udostępniania i przygotowania pokładu do wybierania,

• systemy wybierania złoża,

• sposób przewietrzania,

• sposób zabezpieczenia przed zagrożeniami,

• schematy odstawy urobku i transportu materiałów,

• sposób odwadniania,

• schemat zasilania w energię, układ rurociągów wodnych, ppoż., powietrza,

podsadzkowych,

• systemy łączności oraz sygnalizacji alarmowych.

6/ Dobór obudowy, kto odpowiada i okresy kontroli, zasady zabudowy obudowy

podporowej.

1. Obudowę wyrobisk dobiera się do: warunków geologiczno górniczych, oraz skłonności pokładu do tąpań. Za dobór obudowy odpowiada KDRG.

2. Doboru Obudowy szybów i wlotów do szybów i wyrobisk o przekroju powyżej 30 m², dokonuje KDRG na podstawie opinii rzeczoznawcy,

3. Rodzaje obudowy oraz zasady jej wykonywania określa się w projekcie technicznym.

4. Częstotliwość stanu obudowy ustala KDRG

5. Obudowę głównych wyrobisk : szybów, szybików, głównych dróg przewozowych

oraz wentylacyjnych - kontroluje min raz na kwartał osoba wyższego dozoru górniczego wyznaczona przez KRZG.

6. W wyrobiskach drążonych w skałach mocnych, nie grożących zawałem, po

rozeznaniu warunków górniczo-geologicznych oraz badaniach górotworu,

za zgodą KRZG można nie stosować obudowy.

7. Wyrobisk wykonuje się w taki sposób, aby:

• strop był niezwłocznie po odsłonięciu zabezpieczony był obudową,

• zapewniona była jej odpowiednia stabilność i podporność,

• przestrzeń między obudową a wyłomem była wypełniona,

• stojaki obudowy indywidualnej o wysokości powyżej 3 m zabezpiecza się przed wywróceniem.

• W miejscach niezabezpieczonych obudową mogą przebywać wyłącznie osoby wykonujące obudowę tymczasową.

7/ Zasady wykorzystania i dopuszczalnego obciążenia obudowy.

1. Obudowę wyrobisk można wykorzystać do zawieszenia, podnoszenia lub przesuwania maszyn, urządzeń i materiałów, których ciężar nie spowoduje obciążeń dynamicznych, tj:

• kabli elektrycznych z osprzętem, lutniociągów z wentylatorami i rurociągów.

• Do podnoszenia, przesuwania i zawieszania maszyn, urządzeń i materiałów, które mogą

spowodować obciążenia dynamiczne, dopuszcza się wykorzystanie obudowy wyrobisk:

• doraźnie (jedno razowo) po dodatkowym wzmocnieniu obudowy, za zgodą osoby dozoru górniczego,

• stale zgodnie z opracowaną dokumentacją techniczną po uzyskaniu zezwolenia KDRG.

3. Niedopuszczalne jest podwieszanie do pojedynczej kotwi obudowy ostatecznej elementów wyposażenia o ciężarze przekraczającym 1 Mg (1T- tony) lub wywołujących obciążenia dynamiczne.

4. W razie pogorszenia się własności skał lub zwiększenia ciśnienia górotworu obudowę niezwłocznie wzmacnia się.

8/ Rabowanie obudowy.

1. Wykonuje się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez KDRG.

• Rabowanie obudowy wykonują wyłącznie górnicy rabunkarze.

• niezatrudnieni bezpośrednio przy rabowaniu obudowy znajdują się w bezpiecznej odległości, ustalonej przez przodowego rabunkarzy.

• Przodowy nie bierze bezpośredniego udziału w rabowaniu obudowy w ścianie.

• Przed przystąpieniem do rabowania sprawdza się stan obudowy,

- przy czym w ścianach sprawdza się stan obudowy we wnękach i na

skrzyżowaniach - przy nieprawidłowościach w obudowie rabowanie się

wstrzymuje a obudowę odpowiednio wzmacnia.

• Podczas rabowania obudowy roboty górnicze w przyległych wyrobiskach są prowadzone na zasadach KRZG.

• W wyrobiskach korytarzowych, o nachyleniu powyżej 15°, rabowanie obudowy

z góry na dół jest niedopuszczalne.

9/ Zasady prowadzenia robót w pokładach zagrożonych tąpaniami.

1. Poniżej 400 m, określa się możliwość wystąpienia zagrożenia tąpaniami wynikającej z:

• ciśnienia górotworu, prowadzenia robót górniczych, zaszłości eksploatacyjnych oraz zaburzeń tektonicznych,

• budowy górotworu, - występowania w otoczeniu pokładu grubych piaskowców,

• naturalnej skłonności do tąpań złoża i skał otaczających,

• zjawisk dynamicznych (wstrząsów) stwierdzonych obserwacjami.

2. Eksploatację pokładu prowadzi się bez pozostawiania resztek zdolnych do koncentracji i przenoszenia naprężeń.

• Resztek nie pozostawia się w pokładach węgla niezagrożonych tąpaniami.

3. Uwzględnia się wpływ na sąsiednie pokłady i zakłady górnicze.

4. Główne wyrobiska udostępniające pokład lub wiązkę pokładów drąży się w kamieniu.

5. Na bieżąco prowadzi się analizę i ocenę stanu tego zagrożenia tąpaniami.

6. Wybieranie pokładów zagrożonych tąpaniami prowadzi się systemami ścianowymi.

7. Nie wolno dopuszczać do krzyżowania się, wyprzedzania lub mijania frontów eksploatacyjnych w pokładach zalegających we wzajemnej odległości poniżej 200 m.

8. Pokład III stopnia zagrożenia tąpaniami, odpręża się się przez wybranie pokładu odprężającego lub warstwy odprężającej.- o grubości 1,8 ÷ 3m.

9. W pokładach węgla lub częściach II lub III stopnia, w ścianach stosuje się obudowę zmechanizowaną.

10. Przy II lub III stopniu zagrożenia tąpaniami, rozpiętość utrzymywanego wyrobiska ścianowego nie może przekraczać:

• 6 m — przy wybieraniu pokładu na zawał,

• 7 m — przy wybieraniu pokładu z podsadzką suchą,

• 10 m — przy wybieraniu pokładu z podsadzką hydrauliczną,

11. W pokładach II i III stopnia zagrożenia tąpaniami:

• niedozwolone jest wykonywanie wyrobisk korytarzowych w polu wybiegu ściany.

• Wszystkie wyrobiska w polu wybiegu ściany likwiduje się lub wyłącza z ruchu

w odległości od ściany, ustalonej przez KRZG.

• Wyrobiska korytarzowe w pokładach węgla zaliczonych do III stopnia, prowadzone równolegle do krawędzi eksploatacji, powinny znajdować się poza strefą

oddziaływania tych krawędzi - dopuszcza się tylko do 100 m. za zgodą KRZG.

• przy prowadzeniu wyrobisk korytarzowych na zbicie, jeden z przodków zatrzymuje się w odległości min 30 m od siebie.

12. W pokładach II lub III stopnia zagrożenia tąpaniami, w wyrobiskach korytarzowych, stosuje się stalową obudowę podatną lub z ograniczoną podatnością.

13. Przy drążeniu wyrobiska korytarzowego w poprzek uławicenia grubego pokładu węgla zaliczonego II lub III stopnia, stosuje się obudowę zamkniętą lub wzmocnioną.

14. W pokładach węgla, przy wzroście zagrożenia tąpaniami w chodniku kombajnowym, urabianie kombajnem wstrzymuje się. Wznowienie po likwidacji lub ograniczeniu zagrożenia.

15. W wyrobiskach w pokładach zagrożonych tąpaniami wyznacza się i aktualizuje strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami, przy wejściu do których instaluje się środki łączności.

16. W ZG powołuje specjalną komisje do kompleksowego opiniowania stanu rozpoznania i zwalczania zagrożenia tąpaniami.

10/ Skuteczność odprężania w pokładach zagrożonych tąpaniami.

1. Pokładem odprężający powinien być, którego czyste wybranie zapewni skuteczne odprężenie pokładu odprężanego.

2. Przy wiązce pokładów zagrożonych tąpaniami, wybiera się jako pierwszy ten pokład, w którym zagrożenie tąpaniami jest najmniejsze i którego wybranie spowoduje odprężenie co najmniej jednego pokładu z wiązki pokładów.

3. Odprężenie pokładu można uzyskać poprzez czyste wybranie warstwy pokładu grubego.

4. Pokład lub jego część można uznać za skutecznie odprężony, jeżeli wybrano pokład

odprężający:

• z zawałem stropu w odległości do 50 m pod pokładem odprężanym lub 20 m

nad tym pokładem,

• lub jeżeli wybrano pokład odprężający z podsadzką hydrauliczną w odległości do 30 m pod pokładem odprężanym lub 15 m nad tym pokładem.

• Przy równoczesnym prowadzeniu eksploatacji w pokładach odprężającym i odprężanym

ściana w pokładzie odprężającym powinien wyprzedzać roboty w pokładzie odprężanym o co najmniej 80 m.

6. Roboty górnicze w pokładach zagrożonych tąpaniami prowadzi się w oparciu o „Kompleksowy projekt eksploatacji pokładów zagrożonych tąpaniami” zaopiniowany przez „Komisję do spraw Tąpań”.

11/ Wyznaczanie stref szczególnego zagrożenia tąpaniami.

1. W wyrobiskach, w których istnieje możliwość wystąpienia skutków odprężeń i tąpnięć, wyznacza się strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami, które się aktualizuje się wraz ze i zmieniającym się stanem zagrożenia tąpaniami.

Za właściwe wyznaczenie stref odpowiada KRZG.

2. W strefach ustala się dodatkowe środki zapobiegające tąpaniom i ochrony załogi przed ich skutkami, z uwzględnieniem ograniczenia:

• wykonywania różnych robót,

• przebywania załogi w częściach wyrobisk objętych strefami lub wprowadzenie zakazu ruchu załogi,

• lokalizowania maszyn i urządzeń, wykonywania wnęk i komór oraz składowania materiałów,

• stosowania obudowy o zwiększonych wytrzymałości lub wzmocnienie obudowy,

• Za organizację pracy i ruchu załogi w strefach odpowiada osoba dozoru ruchu wyznaczona przez KRZG.

• Strefy oznacza się na początku i na końcu , tablicami ostrzegawczymi o treści: „Początek strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami — przebywanie osób bez wyraźnej potrzeby zabronione. Dopuszczalna liczba zatrudnionych — .....” i „Koniec strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami”.

• Przy II i III stopniu zagrożenia tąpaniami strefami szczególnego zagrożenia tąpaniami obejmuje się wyrobiska lub ich odcinki:

• w sąsiedztwie zrobów, przy szerokości płotu węglowego pomiędzy zrobami a ociosem chodnika powyżej 5 m,

• w zasięgu oddziaływania frontu ściany w pokładzie lub w pokładach sąsiednich,

w sąsiedztwie uskoków lub innych zaburzeń geologicznych,

• przy zbliżaniu się frontem eksploatacji do zrobów w danym pokładzie,

• w strefie oddziaływania krawędzi i resztek pokładów sąsiednich w odległości do 160 m nad i do 60 m pod danym pokładem,

• w sąsiedztwie pól osadnikowych.

• Sposób usytuowania wykonywanych chodników w stosunku do krawędzi i resztek

pokładów sąsiednich określa KRZG na podstawie opinii „kopalnianego zespołu do spraw tąpań.”

12/ Roboty strzałowe w pokładach zagrożonych tąpaniami.

1. W pokładach II i III stopnia, po każdym strzelaniu urabiającym w chodniku lub w ścianie, wejście załogi do przodka i do strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami może nastąpić nie wcześniej niż po 30 minutach od zakończenia strzelania.

2. Po każdym strzelaniu wstrząsowym wejście załogi do przodka i do wyznaczonej strefy

nie wcześniej niż po upływie 40 minut od zakończenia strzelania i za zgodą właściwej osoby dozoru ruchu.

3. W pokładach II i III stopnia zagrożenia tąpaniami miejsca odpalania otworów strzałowych, przebywania załogi wycofanej z przodków oraz miejsca posterunków obstawy, wyznaczone w wyrobiskach znajdujących się w caliźnie węglowej przy strzelaniu urabiającym i wstrząsowym, powinny znajdować się w odległości ponad 100 m od miejsca wykonywania strzelania i w odległości większej niż 40 m, gdy zostały one wyznaczone w wyrobiskach znajdujących się w podsadzce lub w otoczeniu zrobów. Miejsca te powinny znajdować się poza skrzyżowaniami wyrobisk oraz strefami szczególnego zagrożenia tąpaniami.

13/ Roboty przygotowawcze przy robotach strzałowych.

1. Końcówki przewodów ZE powinny być zwarte i izolowane do chwili rozpoczęcia wykonywania połączeń obwodu strzałowego.

2. Zapalniki elektryczne łączy się ze sobą w obwód zapalnikowy w przodku.

3. Linia strzałowa elektryczna powinna być obustronnie zwarta, aż do momentu przystąpienia do odpalania.

4. Łączenie obwodów zapalnikowych z przodkowymi przewodami ochronnymi, a także z linią strzałową jest dozwolone bezpośrednio przed przystąpieniem do odpalania. Wszystkie złącza linii strzałowej wykonuje się starannie i izoluje.

5. Przyłączenie przewodów linii strzałowej do zapalarki elektrycznej na stanowisku odpalania jest dopuszczalne po uprzednim skontrolowaniu oporności obwodu strzałowego - omomierzem strzałowym.

6. Jeżeli są stosowane zapalarki z blokadą oporności, za zgodą kierownika służby strzałowej, pomiaru takiego można nie przeprowadzać.

7. Izolację linii strzałowych elektrycznych sprawdza się przy pomocy miernika oporności izolacji co najmniej raz w miesiącu oraz każdorazowo po wystąpieniu niewypałów.

14/ Likwidacja niewypałów.

1. Kontrola miejsca wykonywania robót strzałowych na okoliczność niewypałów:

• przed rozpoczęciem pracy;

• przed przystąpieniem do wiercenia otworów strzałowych;

• po odpaleniu ładunków materiałów wybuchowych.

2. Gdy nie odpaliły wszystkie ładunki lub są wątpliwości, strzałowy może wejść dopiero po upływie 15 minut od chwili odpalenia.

3. Likwidacja niewypałów na podstawie Instrukcji zatwierdzonej prze KRZG.

4. Niewypał likwiduje się przez wydobycie nabojów MW z otworu, z wyjątkiem MW nitroglicerynowych.

5. Niewypał, którego nie można zlikwidować przez wydobycie z otworu strzałowego

naboi, usuwa się następująco:

• zwiera się i izoluje przewody ZE,

• stwierdza się kierunek otworu przez usunięcie max 20 cm przybitki,

• wierci się równoległy otwór strzałowy (lub 2 otwory) o długości większej niż długość otworu z niewypałem w odległości 50 cm od otworu z niewypałem.

• i odpala te otwory.

6. Każdy stwierdzony niewypał zgłasza się osobie dozoru ruchu górniczego.

7. Niewypał powinien być likwidowany w obecności osoby dozoru ruchu górniczego.

8. W zasięgu zagrożenia wstrzymuje się wszystkie roboty.

9. W przypadku niemożności likwidowania niewypału na danej zmianie, należy:

• Pozostawić strzałowego w pobliżu miejsca niewypału do czasu przybycia strzałowego z następnej zmianie lub osoby dozoru ruchu górniczego,

• albo miejsce to zabezpiecza przed dostępem osób nieupoważnionych i zawiadamia o tym niezwłocznie osobę dozoru ruchu górniczego dozorującą roboty strzałowe.

15/ Rygory przy robotach strzałowych.

1. Wykonywanie pomiarów oporności lub kontroli ciągłości w obwodach strzałowych poza stanowiskiem odpalania, w tym wyszukiwanie wadliwych zapalników elektrycznych w przodkach, za pomocą przyrządów, które nie zostały do tego celu dopuszczone, jest niedopuszczalne.

2. Łączenie w jeden obwód strzałowy ZE różnych klas (podział ŻE - bezpieczeństwo wobec prądów błądzących) jest niedopuszczalne.

3. Łączenie ZE różnych rodzajów(podział w zależności od czasu działania ZE) jest dopuszczalne.

4. Sprzęt strzałowy:

• zapalarki, omomierze strzałowe, przyrządy do pomiarów prądów błądzących

i próbniki ciągłości obwodów strzałowych powinny posiadać dopuszczenie.

5. Przed pierwszym strzelaniem w danym miejscu oraz w przypadku stwierdzenia wystąpienia prądów błądzących dokonuje się pomiarów natężenia tych prądów.

6. Niezależnie od pomiarów w miejscach prowadzenia robót strzałowych wykonuje się okresowe pomiary natężenia prądów błądzących.

7. W przypadku wystąpienia prądów błądzących o natężeniu przekraczającym połowę natężenia prądu, bezpiecznych dla stosowanej klasy ZE, prowadzenie robót strzałowych z użyciem takich zapalników jest niedozwolone.

8. Każdy przodek, w którym wykonywane są roboty strzałowe, powinien mieć oddzielną linię strzałową, z wyjątkiem przypadków stosowania strzelania centralnego lub grupowego.

9. W wyrobiskach korytarzowych miejsca i stanowiska, lokalizuje się w schronie, we wnęce lub za załamaniem wyrobiska. Miejsca i stanowiska za załamaniem powinny być usytuowane co najmniej 10 m od naroża załamania.

10. Otwory strzałowe rozmieszcza się zgodnie z metryką strzałową.

11. Odległość między otworami strzałowymi nie powinna być mniejsza niż 40 cm.

• Nie dotyczy MW skalnych..

16/ Strzelanie dla wywołania zawału skał stropowych.

• Wymaga spełnienia następujących warunków:

• usunięcia w promieniu 5 m od otworów strzałowych pyłu węglowego,

• stosowania opylania pyłem kamiennym w promieniu 5 m od otworów, jeżeli pył węglowy nie został zmyty wodą lub zabezpieczony przez wilgoć naturalną,

• kontroli stanu zabezpieczenia przed wybuchem pyłu węglowego w wyrobisku oraz w chodnikach przyległych, przez osobę dozoru służby pyłowej:

• przed rozpoczęciem robót strzałowych oraz co najmniej co 3 dni w przypadku bieżącego wykonywania robót strzałowych.

17/ Wykonywanie robót strzałowych w polach metanowych:

• zaliczonych do III i IV kategorii zagrożenia metanowego,

• w wyrobiskach korytarzowych prowadzonych po wzniosie większym niż 10°,

• przy użyciu MW skalnych i węglowych

• dozwolone jest wyłącznie za zgodą KRZG, który ustala warunki

bezpiecznego ich wykonywania.

• w polach metanowych, w których prowadzone są roboty strzałowe, pomiary zawartości metanu wykonują: strzałowi, metaniarze i osoby dozoru.

18/ Dopuszczona ilość metanu przy robotach strzałowych.

Roboty strzałowe można wykonywać:

• do 0,5% —przy użyciu MW węglowych i skalnych

• do 1% —z zastosowaniem zapalarek z blokadą metanometryczną.

• do 1% —przy użyciu MW metanowych,

• do 1,5% —przy użyciu MW metanowych specjalnych.

19/ Wstrzymanie robót strzałowych:

Roboty strzałowe wstrzymuje się w razie stwierdzenia:

1. zawartości metanu w przekroju wyrobiska:

• w promieniu 10 m od otworów strzałowych lub w promieniu 5 m od stanowiska odpalania ładunków MW przekraczającej wartość dopuszczalną,

• przystropowych nagromadzeń metanu w strefie przyprzodkowej do 50 m.

• Wstrzymanie robót strzałowych, zgłasza się:

• osobie dozoru ruchu,

• dyspozytorowi ruchu,

• dyspozytorowi metanometrii w razie stosowania metanometrii automatycznej.

• Wznowienie po stwierdzeniu przez osobę dozoru ruchu o usunięciu zagrożenia.

20/ Roboty strzałowe, w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu węglowego,

1. Należy:

• zmywać wodą pył węglowy — przodek i min 10 m strefę:

• albo zraszać wodą przed odpaleniem MW— strefę od 10 m do 60 m od przodka,

• albo opylać pyłem kamiennym w polach niemetanowych i w polach I lub II kategorii ( za zgodą KRZG)— przodek i strefę przyprzodkową. o długości

min 4 m.

• Ilość pyłu zużytego do opylania na każdy otwór strzałowy wynosi:

• 2 kg — w polach niemetanowych,

• 3 kg — w polach metanowych,

• 10 kg — przy pojedynczo odpalanych ładunkach materiału wybuchowego.

21/ Warunki prowadzenia prac spawalniczych na dole kopalni.

Niedopuszczalne jest wykonywanie ciecia, spawania, zgrzewania lub lutowania

metali w podziemnych wyrobiskach, z wyjątkiem:

• podziemnych wyrobisk w zakładach górniczych nie mających pól metanowych i wydobywających kopaliny niepalne,

• szybów wdechowych oraz szybów wydechowych, którymi jest odprowadzane powietrze z pokładów nie metanowych oraz z pól metanowych I i II kategorii zagrożenia metanowego,

• komór wykonanych w obudowie niepalnej, przewietrzanych niezależnym prądem powietrza, zlokalizowanych w pokładach nie metanowych lub w wyrobiskach zaliczonych do pomieszczeń

ze stopniem "a" niebezpieczeństwa wybuchu,

• wyrobisk korytarzowych na odcinku z elektryczna trakcja przewodowa,

w zakresie dotyczącym trakcji.

Ciecie, spawanie, zgrzewanie lub lutowanie metali w przypadkach, o których jest

mowa powyżej, oraz na wieżach szybowych wykonuje się każdorazowo na

warunkach ustalonych w pisemnym zezwoleniu wydanym przez KRZG.

22/ Zasady sporządzania kompleksowych projektów eksploatacji pokładów

zagrożonych tąpaniami.

„ Kompleksowy Projekt Eksploatacji Pokładów Zagrożonych Tąpaniami „ po uzyskaniu

opinii przez „ Komisję do spraw tąpań” zatwierdza KRZG.

Kompleksowy projekt eksploatacji zawiera to co każdy projekt eksploatacji, oraz :

• charakterystykę złoża (pokładu) wraz z niezbędnymi mapami i przekrojami,

• sposób udostępnienia i przygotowania złoża (pokładu) do wybierania,

• zakres i kolejność wybierania, na okres od 3 do 6 lat oraz kierunki wybierania na

okres następnych 3 do 5 lat, z uwzględnieniem złóż (pokładów) niezagrożonych

tąpaniami, jeżeli roboty górnicze w nich prowadzone będą miały wpływ na złoża

(pokłady) zagrożone tąpaniami,

• charakterystykę stosowanych systemów eksploatacji,

• sposób koordynacji robót górniczych z robotami w sąsiednich: rejonach i ZG,

• prognozę zagrożenia tąpaniami i wstrząsami, w okresie obowiązywania projektu,

• wyposażenie i możliwości pomiarowe kopalnianej stacji geofizyki górniczej.

23/ Strefa szczególnego zagrożenia tąpaniami - kto ustala, w jakim celu.

• W wyrobiskach wykonanych w złożach (pokładach) zagrożonych tąpaniami wyznacza się i aktualizuje strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami.

• Przy wejściu do stref instaluje się środki łączności.

• Za właściwe wyznaczenie stref odpowiada KRZG.

• Strefy oznacza się na początku tablicami

- „Początek strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami - przebywanie osób

bez wyraźnej potrzeby zabronione. Dopuszczalna liczba zatrudnionych…”

- „Koniec strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami”

• W strefach powinno się:

- ograniczać ilość robót jednocześnie wykonywanych,

- ograniczać liczbę osób, a gdy jest to konieczne wprowadzić zakaz ruchu,

- ograniczać ilość maszyn, urządzeń, wnęk i komór oraz składów materiału

- stosować obudowę o większej wytrzymałości lub wzmocnić istniejącą,

- ograniczać ilość chodników prowadzonych wraz z postępem ściany.

24/ Kto może prowadzić akcję ratowniczą w kopalniach i jakie musi mieć

przeszkolenie.

• Akcję ratowniczą prowadzi KRZG,

• a do czasu jego przybycia − najwyższa funkcyjnie osoba kierownictwa

albo dozoru ruchu obecna w zakładzie górniczym.

• Do czasu objęcia prowadzenia akcji ratowniczej przez najwyższą funkcyjnie osobę kierownictwa albo dozoru ruchu, akcję prowadzi dyspozytor ruchu zakładu górniczego przeszkolony w zakresie prowadzenia akcji ratowniczej i posiadający odpowiednie uprawnienia potwierdzone zaświadczeniem wystawionym przez właściwą jednostkę ratownictwa górniczego.

25/ Definicja NDS i NDSCH.

• NDS(najwyższe dopuszczalne stężenie)

- wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika

w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu

pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności

zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia

oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;

• NDSCh (najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe)

- wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian

w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej

niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie

czasu nie dłuższym niż 1 godzina;

• NDSP (najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe)

- wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika

nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

26/ Dokument bezpieczeństwa podstawa prawna i z czego się składa.

• Postawa prawna:- ROZPORZADZENIE MINISTRA GOSPODARKI

z dnia 28 czerwca 2002 r. (dotyczące: bhp, prowadzenia ruchu, zabezpieczenia

ppoż. w podziemnych ZG) i ZAŁĄCZNIK nr 2 - „Dokument bezpieczeństwa”.

1. zgodnie z rozporządzeniem Przedsiębiorca ZG ( przed rozpoczęciem prac) opracowuje

"dokument bezpieczeństwa", który powinien być:

- dostępny w ZG i aktualizowany przy zmianie, rozbudowie i przebudowie miejsca lub

stanowiska Pracy.

2. Zawiera on::

• Strukturę ZG,

• Opis zagrożeń w ZG,

• Odpowiedzialność za stan bhp,

• Sposób aktualizacji,

• Ocenę i dokumentację ryzyka zawodowego,

• Opis postępowania związanego z bezpiecznym prowadzeniem ruchu ZG.

• Opis postępowania związanego z bezpieczeństwem zatrudnionych,

• Opis postępowania w sytuacjach awaryjnych.

KRZG zapoznaje pracowników z "dokumentem bezpieczeństwa" lub jego częścią.

Pracownik potwierdza to na piśmie.

27/ Kiedy można odstąpić od stosowania przepisów PG i G.

• zagrożenia bezpieczeństwa ruchu ZG, bezpieczeństwa powszechnego,

• zagrożenia zdrowia i życia pracowników..

28/ Plan ruchu.

• to podstawowy dokument na podstawie, którego odbywa się ruch zakładu górniczego

• Plan ruchu zawiera dane dotyczace przedsiębiorcy i ZG, oraz określa zasady

i sposób prowadzenia robót.

Obejmuje on zagadnienia występujące lub mogące wystąpić w ZG,

Plan ruchu składa się z dwóch części:

a/ podstawowej − dane dotyczace ZG, niewymagające regularnych zmian,

b/ szczegółowej − szczegółowe dane dotyczace ruchu i sposoby prowadzenia

robót.

Ważność Planu ruchu:

a/ część podstawowa - na czas nie dłuższy niż okres koncesji,

b/ część szczegółowa - na okres 3 lat.

Okres ważności części szczegółowej właściwy organ nadzoru górniczego może :

skrócić do roku lub przedłużyć do lat 5- u.

Zasady ZATWIERDZANIA planu ruchu.

Plan ruchu i dodatek do planu ruchu :zatwierdza organ nadzoru górniczego.

Przedkłada się go do zatwierdzenia w dwóch egzemplarzach - jeden po zatwierdzeniu

zostaje w Urzędzie Górniczym.

Plan ruchu podpisuje przedsiębiorca oraz KRZG realizujący ten plan,

• Plan ruchu przekłada się do zatwierdzenia do 3- ch miesięcy przed rozpoczęciem robót.

Dodatki do planu ruchu przekłada się do zatwierdzenia do 14 dni przed

rozpoczęciem robót.

• Właściwy organ nadzoru górniczego może skrócić termin zatwierdzenia planu w sytuacjach zagrożenia:

a/ bezpieczeństwa powszechnego,

b/ bezpieczeństwa i higieny pracy ,

c/ bezpieczeństwa pożarowego w ZG.

29/ Na podstawie jakich dokumentów możliwy jest ruch w zakładzie

górniczym?

Na podstawie:

• planu ruchu,

• projektu technicznego,

• technologii wykonywania robót,

• DTR (dokumentacji techniczno ruchowych),

• instrukcji obowiązujących,

30/ Na podstawie czego możliwy jest ruch maszyny czy urządzenia na dole?

KRZG zezwala na uruchomienie na podstawie:

• protokołu odbioru technicznego przez komisję, której skład określa KRZG,

• projektu technicznego,

• dokumentacji odstawy.

31/ Podaj dopuszczalne stężenia gazów na dole:

TLEN - MINIMUM 19%.

AZOT i Gazy Szlachetne - około 79 %.

Stężenia gazów szkodliwych w kopalni.

GAZ	NDS % obj.	NDSCH % obj.
CO 2	1,0	1,0
CO	0,0026	0,015
NO	0,00026	0,00052
SO 2	0,000075	0,00019
H 2 S	0,0007	0,0014

32/ Plan ratownictwa.

Dla każdego zakładu górniczego sporządza się plan ratownictwa. .

Określa sposób prowadzenia akcji ratowniczej w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub ruchu zakładu górniczego spowodowanego:

• pożarem, tąpnięciem, wybuchem gazów, pyłu węglowego, wyrzutem gazów

i skał, zawałem wyrobiska, wdarciem się wody do wyrobisk górniczych, otwieraniem wyrobisk izolowanych, penetracją nieczynnych wyrobisk,

erupcją płynu złożowego, wydzielaniem się siarkowodoru, osuwisk w odkrywkowych zakładach

górniczych oraz awarią energomechaniczną.

Plan określa w szczególności:

1. organizację służb ratownictwa i służb pogotowia w zakładzie górniczym, z uwzględnieniem:

1. adresów i numerów telefonów osób kierownictwa i dozoru ruchu przewidzianych do kierowania pracami ratowniczymi i pomocniczymi podczas prowadzenia akcji ratowniczej oraz kolejności ich powiadamiania,

2. obsady kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, liczby zastępów i sposobów powiadamiania ratowników,

3. lokalizacji i wyposażenia pomieszczeń niezbędnych do prowadzenia akcji ratowniczej,

4. systemów łączności,

5. adresów i numerów telefonów organów administracji publicznej i instytucji, które powiadamia się o powstałym zagrożeniu,

2. służby obowiązane do współpracy ze służbą ratownictwa w zakładzie górniczym, ze wskazaniem ustalonego zakresu współpracy,

3. możliwość udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych jednostek ratownictwa górniczego,

4. wyposażenie w sprzęt ratowniczy, ze wskazaniem: miejsc składowania, sposobu

transportu i osób odpowiedzialnych za wyposażenie w ten sprzęt,

5. organizację pomocy medycznej, z uwzględnieniem:

1. nazwisk, miejsc pracy i zamieszkania oraz numerów telefonów personelu medycznego,

2. sposobu organizowania pomocy medycznej i doboru właściwych środków w zależności od rodzajów zagrożeń,

6. koordynację z jednostką ratownictwa górniczego oraz plan wzajemnej pomocy zakładów górniczych,

7. dokumentację prowadzenia akcji ratowniczej,

8. sposób zwalczania zagrożenia pożarowego z uwzględnieniem:

1. wykazu miejsc szczególnie zagrożonych powstaniem pożaru,

2. sposobu wycofania ludzi ze strefy zagrożenia,

3. parametrów wentylacyjnych, map i schematów niezbędnych przy prowadzeniu akcji pożarowej.

9) Kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdza plan ratownictwa.

1. Plan ratownictwa powinien być na bieżąco aktualizowany; zakres aktualizacji planu ratownictwa ustala KRZG.

2. Z treścią planu ratownictwa powinny być zapoznane osoby wymienione w planie, odpowiedzialne za wykonywanie określonych zadań podczas prowadzenia akcji ratowniczej.

W zakładzie górniczym powinna być prowadzona dokumentacja w zakresie

ratownictwa górniczego.

10) Kierownik ruchu zakładu górniczego odpowiada za stan ratownictwa górniczego.

33/ Służba ppoż.

1) W skład służby przeciwpożarowej zakładu górniczego wchodzą, wyznaczone przez

KRZG, osoby kierownictwa i dozoru ruchu, w tym kierownik służby przeciwpożarowej, a w przypadku podziemnej części zakładu górniczego

— służba wentylacyjna oraz służby ratownictwa górniczego.

2). Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala:

• obowiązki osób kierownictwa i dozoru ruchu w zakresie ochrony przeciwpożarowej i prowadzenia akcji przeciwpożarowej,

• zakresy działania służb przeciwpożarowych w zakładzie górniczym,

• zasady współdziałania z właściwymi jednostkami Państwowej Straży Pożarnej, w przypadku wystąpienia pożaru na powierzchni.

W zakładzie górniczym znajdują się:

1. przeciwpożarowe komory na poziomach wydobywczych,

2. przeciwpożarowe komory oddziałowe, w przypadku zakładów wydobywających kopaliny palne,

3. magazyn awaryjny w razie eksploatacji pokładów zaliczonych do IV kategorii zagrożenia metanowego.

34/ Gdzie należy budować przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa..

• W zakładach górniczych eksploatujących złoże kopaliny palnej wykonuje się:

• przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa z drzwiami:

- na wszystkich poziomach w pobliżu szybów wdechowych,

- w prądach grupowych wlotowych oraz we wlotowych i wylotowych

prądach rejonowych oraz prądach niezależnych przewietrzających

komory,

• przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa bez drzwi

- na wszystkich poziomach przy szybach wydechowych oraz

w miejscach ustalonych przez kierownika działu wentylacji wewnątrz

rejonów wentylacyjnych.

Przeciwpożarowe tamy bezpieczeństwa utrzymuje się w takim stanie, aby niezwłocznie mogły być zamykane, a przy tamach bezpieczeństwa bez drzwi gromadzi się materiał niezbędny do ich szybkiego zamknięcia.

35/ Na podstawie jakich dokumentów możliwy jest ruch w zakładzie górniczym?

• planu ruchu,

• projektu technicznego,

• technologii wykonywania robót,

• DTR (dokumentacji techniczno ruchowych),

• instrukcji obowiązujących.

36/ Kiedy i kto kontroluje na okoliczność niewypałów?

Osoba wykonująca roboty strzałowe przeprowadza kontrolę miejsca wykonywania robót

strzałowych na okoliczność wykrycia niewypałów:

• przed rozpoczęciem pracy,

• przed rozpoczęciem wiercenia otworów strzałowych,

• po odpaleniu ładunków MW.

Zezwala się na dokonanie takiej kontroli przez innego strzałowego na zasadach KRZG.

37/ Metan i dopuszczalne zawartości metanu.

• gaz bezbarwny, bez smaku i zapachu. Metan wydziela się z pokładów węgla,

• Zawartość powyżej 30% metanu w wyrobisku kopalnianym stanowi granicę nie­bezpieczną dla człowieka, gdyż zawartość tlenu spada poniżej 15% (5% metanu wypiera z powietrza 1% tlenu).

• gaz wybuchowym w granicach od 5 do 15%, a poniżej 5% oraz powyżej 15% jest gazem palnym.

• Najsilniejszy wybuch następuje przy zawartości CH₄ jest 9,5%, a tlenu jest 19%.

• Temperatura zapłonu wynosi 650 °C, a temperatura wybuchu 2600 °C.

Maksymalna zawartość metanu w miejscu przebywania ludzi może wynosić do 2%.

Roboty strzałowe wolno prowadzić:

• MW skalnymi i węglowymi do zawartości 0,5% CH₄, a przy za­stosowaniu

zapalarek z blokadą metanometryczną do zawartości 1% metanu,

• MW metanowymi do zawartości 1% CH₄,

• MW metanowymi specjalnymi do zawartości 1,5% CH,.

GDY ZAWARTOŚĆ CH4 przekroczy w wyrobiskach 2% należy:

• wycofać ludzi, wyłączyć urządzenia z pod napięcia oprócz urządzeń dopuszczonych, unieruchomić maszyny,

• zagrodzić wejście,

• zawiadomić osobę dozoru.

Dopuszczalna zawartość metanu :

• szyb wydechowy do 0,75 %,

• w rej. prądach powietrza zużytego :

a) 1%

b) z metanometrią automatyczną do 1,5%.

38/ METANOMETRIA STACJONARNA

23.1 Rozmieszczenie Metanomierzy Stacjonarnych:

1. Wyrobiska korytarzowe:

- wentylacja ssąca do 6m od czoła przodka.

- wentylacja tłocząca do 10m od czoła przodka.

Powinny wyłączyć :

a/ kombajny - po przekroczeniu 1 % CH4,

b/ maszyny i urządzenia w wyrobiskach przewietrzanych lutniami

po przekroczeniu 2 % CH4.

2. W odległości od 10 m do 15 m od skrzyżowania z wyrobiskiem przewietrzanym opływowym prądem powietrza.

Powinny włączyć :

1) urządzenia elektryczne zainstalowane w wyrobisku:

• z wentylacją tłoczącą - powyżej 2%,

• z wentylacją ssącą - powyżej 1%.

3. KOMBAJNY CHODNIKOWE.

4. Kombajny chodnikowe w polach II do IV kategorii - dodatkowy metanomierz:

• wyłączający kombajn po przekroczeniu zawartości 2% metanu.

(czujnik metanomierza zabudowany na wysięgniku organu).

23.2 Wyrobiska wybierkowe( ściany):

1. W razie przekroczenia zawartości 2% metanu w powietrzu wypływającym ze ściany lub zawartości 1% metanu w powietrzu dopływającym do ściany, metanomierze powinny wyłączać spod napięcia urządzenia elektryczne zabudowane:

• w ścianie,

• w wyrobisku przyścianowym z prądem wypływającym ze ściany,

• w wyrobisku przyścianowym z prądem dopływającym do ściany, na odcinku co najmniej 10 m od wlotu do ściany.

2. Czujniki metanomierzy kontrolujące zawartość metanu w prądzie powietrza wypływającego ze ściany zabudowuje się pod stropem:

• w wyrobisku przyścianowym - do10 m od wylotu ze ściany, jeżeli na wylocie nie łączą się prądy powietrza,

• w ścianie - w odległości 2 m od wyrobiska przyścianowego, jeżeli na wylocie łączą się prądy powietrza.

3. Czujnik metanomierza kontrolujący zawartość metanu w prądzie powietrza dopływającym do ściany zabudowuje się pod stropem w ścianie, w odległości nie większej niż 10 m od wyrobiska przyściankowego.

• W ścianach o wysokości mniejszej niż 1,5 m, w których wyposażenie techniczne uniemożliwia zabudowanie czujnika metanomierza w ścianie pod stropem, kierownik działu wentylacji wyznacza miejsce zabudowy czujnika lub czujników w wyrobiskach przyścianowych z prądem powietrza dopływającym do ściany, w odległości 10 m od wlotu do ściany.

39/ Prędkości powietrza minimalne i maksymalne.

1. Prędkości minimalne w wyrobiskach:

• pola niemetanowe i I KAT - min 0,15 m/s, nie drążone kombajnami,

• pola metanowe - min 0,3 m/s,

• wyrobiska z trakcją elektryczną w polach metanowych - min 1 m/s,

• przy śluzach dopuszcza się mniejsze prędkości - warunek prawidłowy skład powietrza.

2. Prędkości maksymalne :

• do 5 m/s - w wyrobiskach wybierkowych,

• do 8 m/s - w wyrobiskach korytarzowych ( do 10 m/s )

• do12 m/s - w szybach i szybikach podczas jazdy ludzi.

40/ Koncesja

1. Koncesji jest wymagana na:

• poszukiwanie, rozpoznawanie,

• wydobywanie kopalin ze złóż,

• bez zbiornikowe magazynowanie substancji i składowanie odpadów

w górotworze oraz w wyrobiskach górniczych.

2. Koncesja na działalność:

• (poszukiwania, rozpoznawania, wydobywania złóż kopalin,

bez zbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów)

- w granicach obszarów morskich RP,

• poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin podstawowych

tj: gazu ziemnego, ropy, węgla brunatnego, kamiennego, metanu z węgla,

metali szlachetnych, rudy metali, metali rodzimych, pierwiastków

promieniotwórczych, gipsu, pirytu, siarki rodzimej, soli kamiennej,

solanek, wód leczniczych i termalnych oraz innych kopalin leczniczych

— udziela Minister Środowiska.

1. Udzielenie koncesji na wydobywanie:

• kopalin podstawowych wymaga uzgodnienia - z Ministrem Gospodarki;

• kopalin leczniczych wymaga uzgodnienia - z Ministrem Zdrowia;

• w granicach obszarów morskich - z Ministrem Gospodarki Morskiej;

• poszukiwanie, rozpoznawanie rud pierwiastków promieniotwórczych

- wymaga opinii Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki;

1. Koncesji gdy jednocześnie spełnione są następujące wymagania:

• obszar działalności do 2ha,

• wydobycie kopaliny do 20000 m3/rok,

• działalność bez użycia MW

— udziela Starosta, po uzgodnieniu z organem nadzoru górniczego

oraz opinii Marszałka Województwa.

1. Z wyjątkiem poszukiwania i rozpoznawania złóż kopalin w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej, udzielenie koncesji wymaga

- opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

• na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego'

1. Koncesja wygasa:

• z upływem czasu, na jaki została wydana;

• jeżeli stała się bez przedmiotowa;

• w razie likwidacji przedsiębiorcy;

• w razie zrzeczenia się koncesji.

41/ Dobór obudowy podporowej, kotwowej, zmechanizowanej.

• Obudowę wyrobisk dobiera się do warunków geologiczno- górniczych.

W wyrobiskach w skałach mocnych, nie grożących zawałem,

• po rozeznaniu warunków górniczo-geologicznych, oraz

• badaniach górotworu,

- można niestosować obudowy za zgodą KRZG.

• Strop niezwłocznie po odsłonięciu zabezpiecza się obudową.

• Częstotliwość kontroli wyrobisk bez obudowy ustala KDRG.

26.1. DRG dokonuje doboru obudowy na podstawie warunków geologiczno

górniczych.

26.2. Doboru obudowy:

• szybów i wlotów do szybów,

• wyrobisk o przekroju powyżej 30 m2, dokonuje:

- KDRG na podstawie opinii rzeczoznawcy,

26.3. Obudowę podporową wyrobisk wykonuje się tak, aby:

• strop był po odsłonięciu zabezpieczony obudową,

• była odpowiednia stabilność i podporność,

• przestrzeń między obudową a wyłomem była wypełniona,

• stojaki obudowy indywidualnej dłuższe niż 3 m były zabezpieczone.

W razie pogorszenia się własności skał lub zwiększenia ciśnienia obudowę

niezwłocznie wzmacnia się.

26.4. Rodzaje obudowy oraz jej wykonanie określa projekt techniczny.

26.5. Kontrola obudowy z częstotliwością ustaloną przez KDRG.

• Obudowę głównych wyrobisk:

• szybów, szybików, głównych dróg przewozowych oraz wentylacyjnych,

- kontroluje raz na kwartał osoba wyższego dozoru górniczego,

wyznaczona przez KRZG.

• Szyby oraz szybiki wykorzystywane do odwodnienia, za pomocą pomp głębinowych - zasady i sposób kontroli ustala KRZG.

26.6. Stosowanie obudowy kotwowej

• rozeznania warunków górniczo-geologicznych,

• przeprowadzenia badań górotworu,

• opracowania projektu obudowy kotwowej w ZG KWK.

Obudowę kotwową można stosować w kopalniach węgla kamiennego::

• do zabezpieczenia wyrobisk o przekroju poprzecznym do 30 m2 i szerokości wyrobiska do 7 m,

42/ Dla każdego miejsca wykonywania robót strzałowych sporządza się metrykę

strzałową albo dokumentację strzałową.

1. Metryka strzałowa zawiera:

- część opisową, która określa:

• miejsce wykonywania robót strzałowych:

• cel robót strzałowych lub rodzaj techniki strzelniczej,

• zagrożenia naturalne miejsca - wykonywania robót strzałowych,

• rodzaje MW, w tym środków inicjujących i zapalających,

• sposób łączenia zapalników,

• sposób inicjowania ładunków MW,

• maksymalną liczbę otworów jednocześnie odpalanych,

• maksymalny ładunek MW -pojedynczego otworu oraz w serii,

• rodzaj i sposób wykonywania przybitki, zapalarki, przewody, omomierze, urządzenia do ładowania otworów,

   - część rysunkowa, która zawiera:

• szkic rozmieszczenia w otworach ładunków MW, z oznaczeniem

kolejności stopni opóźnień zapalników w otworach strzałowych.

2) Dokumentacja strzałowa powinna spełniać wymagania dla metryk

i dodatkowo:

• obliczenia parametrów oraz zasięgu szkodliwych drgań sejsmicznych;

• opis sposobu dostawy środków strzałowych na miejsce strzelania, ładowanie i odpalanie i zabezpieczenie przed skutkami strzelania;

• szkice ładunków MW - ich konstrukcje;

• mapy górnicze z oznaczeniem stref zagrożeń oraz miejsc zabezpieczeń.

3) Dokumentację i metrykę sporządzają służby strzałowe ZG.

4) Dokumentację strzałową zatwierdza KRZG,

a metrykę strzałową - KDRG.

43/ Zwalczanie zagrożenia tąpaniami i profilaktyka.

PROFILAKTYKA.

• W warunkach występowania zagrożenia tąpaniami organizuje się:

1) służby do spraw tąpań,

2) stacje geofizyki górniczej, celem dokonywania bieżącej analizy aktywności

sejsmicznej górotworu i oceny stanu zagrożenia tąpaniami.

• Podczas prowadzenia robót górniczych na głębokościach większych od 400 m, w zakładzie górniczym określa się możliwość wystąpienia zagrożenia tąpaniami wynikająca z:

1) ciśnienia górotworu, prowadzenia robót górniczych, zaszłości

eksploatacyjnych oraz zaburzeń tektonicznych,

2) budowy górotworu - grubych warstw skał zwięzłych i mocnych,

3) naturalnej skłonności do tąpań złoża i skał otaczających.

Ocena stanu zagrożenia - metody:

• rozeznanie górnicze:

• czyli :zmiany budowy górotworu (złoża);

• zaburzeń geologicznych;

• dotychczasowej eksploatacji (zaszłości eksploatacyjnych), np.: nie czyste wybieranie okładów , pozostawienie resztek i krawędzi;

• głębokość prowadzenia robót;

• występowanie kiedyś tąpnięć w danym pokładzie;

• naturalna skłonność do tąpań pokładu;

• technologia wykonywania robót, np. na warstwy, stosowanie podsadzki czy prowadzeni ściany na zawał;

• sejsmologia górnicza:

• podstawowe zadanie tej metody, to lokalizacja ognisk wstrząsów;

• w ramach tej metody rejestruje się wstrząsy na sejsmometrach (odbiornikach drgań);

• zajmuje się ona wstrząsami: od 10²J(dżula)- wstrząsy słabe do 10¹⁰J - wstrząsy najsilniejsze.

• sejsmoakustyczna:

• metoda ta polega na rejestracji sygnałów - fal sejsmicznych (powstających w wyniku wyzwolenia energii sprężystej górotworu) przez geofony umieszczone w otworach do 1,5m

• sondażowe wiercenia mało średnicowe:

• metoda polega na wierceniu otworów raczkiem φ 42 mm;

• żerdzią spiralną φ 38 mm;

• wiercenia mają być prostopadłe do ociosu (czoła) wyrobiska i równoległe do uwarstwienia;

• pomiar objętości zwiercin co 1 m głębokości otworu;

• głębokość otworu uzależniona jest od grubości (miąższości) pokładu;

max 3,4 M (M - grubość pokładu lub wysokość wyrobiska, jeśli jest gruby pokład);

• przyjęto max długość otworu 12m;

standartowo (bez zwiększenia zagrożenia) przyjmuje się ilość zwiercin:

z 1m otworu - 2,5÷3 litry; z 12m otworu - do 5 litrów;

• stosuje się w czole przodka chodnikowego i w ociosach w odległości 2÷30m od czoła;

W ścianach zaleca się w wyznaczonych pasach o szerokości 20÷30m.

Inne metody:

• sejsmiczna;

• polega na badaniu fragmentu górotworu i zarejestrowaniu ich wyników na sejsmografach;

• wybraniu miejsc wzbudzania (100÷200 g ładunki MW, czy młot udarowy) i odbioru fal sejsmicznych;

• elektrooporowa;

• są metody stałoprądowe - badanie oporu właściwego skały;

i zmiennoprądowe - zjawisko przechodzenia fal elektromagnetycznych, zależne od oporu, stałej dielektrycznej i przenikalności magnetycznej;

• polega na pomiarze oporności skały - każda skała ma inną oporność, poprzez zastosowaniu sąd prądowych i pomiarowych w otworach;

• metoda daje informacje o zmianach wywołanych eksploatacją, w wyniku naprężeń: rozwarstwienia, szczelin, zmian wilgotności i innych zmian struktury skały, ruchów bloków skalnych;

• konwergencji

• analityczna

Zakres i zasady wykorzystania metod określa KRZG.

Aktywne metody ograniczania zagrożeń tąpaniami:

• właściwe projektowanie wyrobisk,

• nawadnianie calizny węglowej:

• polega na wtłaczaniu wody pod wysokim ciśnieniem - 20÷30 Mpa (mega paskali) i ograniczeniu przez deformację zagrożenia tąpaniami,

• metodę tą stosuje się po zbadaniu naturalnej wilgotności pokładu.

• Otwory nawadniające mają długość: wiercone z czoła przodka ok. 12m, a z chodników przyścianowych do 100m.

• Otwory te wierci się równolegle do spągu w odległości ½ do 1/3 grubości pokładu (wysokości wyrobiska).

• wiercenia odprężające,

• celem ich jest zmniejszenie naprężenia w pokładzie w pobliżu wyrobiska,

• polegają one na wierceniu szeregu otworów o φ 10 ÷30 cm o długości powyżej 3,4 M (M - grubość pokładu lub wysokość wyrobiska),

• w wyniku przemieszczenia się części węgla do otworów następuje odprężenie części pokładu,

• strzelania wstrząsowe:

• strzelania te mają za zadanie sprowokowanie wstrząsów, a więc częściowe odprężenie pokładu - czyli ograniczenie skłonności do tąpań,

• mogą być stosowane w miejscach podwyższonego zagrożenia tąpaniami,

• polegają na załadowaniu otworów o długości 10÷12m MW uzbrojonym w zapalniki jednoimienne i odpaleniu;

• Ładunek MW duży:

• w przodkach chodnikowych - 25÷30 kg; (przeważnie 3 otwory),

• a w ścianach - 0,8÷1 kg MW na metr długości ściany;

• otwory załadowane do około połowy długości otworu - reszta przybitka;

• strzelania wstrząsowo - urabiające,

• polegają na wierceniu otworów długich - wstrząsowych (o długości 8÷10m) i krótkich urabiających (dłuższe niż zaprojektowany zabiór),

• załadowaniu MW z zapalnikami jednoimiennymi i odpaleniu tych otworów jednocześnie.

• po strzeleniu wstrząsowo - urabiającym do odległości około 3÷4m od dna otworów długich - tylko strzelania urabiające,

• czas oczekiwania po strzelaniu około 1÷2 godzin,

• strzelania torpedujące:

• to strzelania w skałach otaczających pokład,

• celem tych strzelań jest prowokowanie wstrząsów i destrukcja grubych warstw piaskowca.

• polegają na odpaleniu długich otworów z przodku w ścianie (nad lub pod pokładem) lub z chodników wyprzedających front ściany (nad lub pod pokładem),

• otwory załadowane MW uzbraja się zapalnikami jednoimiennymi,

• MW ładuje się do połowy otworu - reszta przybitka,

• W praktyce duża ilość otworów , a ilość MW od kilkuset kg

• ukierunkowane hydro szczelinowanie skał (UHS):

• Polega na odwierceniu otworu w warstwach skalnych i wykonaniu szczeliny (rozwarstwienia skał) w kształcie dysku,

• Następnie uszczelnia się otwór i wtłacza się wodę pod dużym ciśnieniem i z wysoką wydajnością, tj: ciśnienie większe od 30 Mpa, a wydajność od 60 litrów/minutę,

• Niezbędny sprzęt, to:

• wiertnica,

• głowica do wykonania szczelin,

• pompa wysokociśnieniowa,

• przewody wysokociśnieniowe,

• urządzenia kontrolno - pomiarowe: ciśnieniomierz, przyrząd do przepływu wody

• hydrauliczne szczelinowanie stropów,

• ukierunkowane szczelinowanie techniką strzelniczą:

• Polega na wykonaniu otworów a w nich od 1-ej do kilku szczelin radialnych (tzn. w kształcie dysku),

• Następnie nabija się materiał MW (otwory z jedną szczeliną nabija się ręcznie, a z kilkoma pneumatycznie),

- metody powinny być stosowane w oparciu o dokumentację,

zatwierdzoną przez KRZG. Metody wolno łączyć.

Przy tąpaniach :

• rejestruje się, lokalizuje i nanosi na mapy wstrząsy o energii

równej lub większej niż 1x 1000 J.,

• nanosi się na mapy wszystkie tąpania,

• prowadzi rejestry wstrząsów i stąpnięć.

44/ Omów dokumentację układu transportu:

• arkusz opisowy,

• plan wyrobisk transportowych,

• schemat dróg transportowych,

• charakterystyka techniczną maszyn i urządzeń,

• schematy zabezpieczeń ruchu, sygnalizacji, łączności.

• regulamin transportu,

Dokumentację zatwierdza KRZG.

45/ Czego dotyczy załącznik nr 5.

Dotyczy zwalczania zagrożenia:

• metanowego,

• wybuchu pyłu węglowego,

• tąpania,

• pożarowego,

• Zagrożenia radiacyjnego naturalnymi substancjami promieniotwórczymi,

• Zwalczania zagrożeń wyrzutami gazów i skał,

46/ Czego dotyczy załącznik nr 4.

• Przewietrzanie wyrobisk za pomocą lutniociągów,

• Wymagania dotyczące stacji odmetanowania,

• Wykaz, zakres i częstotliwość badań technicznych urządzeń ciśnieniowych, dźwignicowych i urządzeń transportu specjalnego eksploatowanych w podziemnych zakładach górniczych.

• Szczegółowe zasady prowadzenia ruchu układów transportu

pionowego w wyrobiskach o nachyleniu powyżej 45°.

• Szczegółowe zasady prowadzenia ruchu układów transportu w wyrobiskach poziomych i pochyłych o nachyleniu do 45°.

• Instalowanie, eksploatacja oraz kontrola maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych w wyrobiskach.

• Wymagania dla wewnętrznych układów zasilania i rozdziału energii elektrycznej.

ŚRODKI STRZAŁOWE

1) środkami strzałowymi są: środki zapalające, materiały wybuchowe i przedmioty nimi wypełnione, w tym środki inicjujące,

2) środkami inicjującymi są: spłonki, zapalniki, lonty detonujące, opóźniacze detonujące oraz inne środki służące do zainicjowania materiału wybuchowego,

3) środkami zapalającymi są: lonty prochowe, zapalacze lontowe, zapalniki elektryczne nieostre i inne środki służące pośrednio do zainicjowania materiału wybuchowego,

4) sprzętem strzałowym są: przyrządy, przybory oraz urządzenia służące do bezpiecznego: przewożenia, przenoszenia i przechowywania środków strzałowych, sporządzania i wprowadzania ładunków materiału

wybuchowego, konstruowania i sprawdzania obwodów strzałowych, a także urządzenia służące do odpalania ładunków materiałów wybuchowych,

5) ładunkiem materiału wybuchowego jest materiał wybuchowy uzbrojony środkiem inicjującym lub zapalającym,

Materiały wybuchowe:

a) MW skalne - nie mają żadnego stopnia bezpieczeństwa wobec metanu i

pyłu węglowego. Stosuje się je w przodkach kamiennych i

kamienno - węglowych przy zawartości metanu do 0,5%

lub 1% przy użyciu zapalarki z blokadą metanometryczną.

Materiał ten może być użyty w skałach płonnych i złożu

niepalnym. KOLOR - CZERWONY i brunatny dla prochów

górniczych.

b) MW węglowe - mają wymagany stopień bezpieczeństwa wobec pyłu węglowego.

Mogą być stosowane do odpalania ładunków w otworach

odwierconych w węglu w pokładach niemetalowych.

KOLOR OPAKOWANIA - NIEBIESKI

c) MW metanowe - KOLOR OPAKOWANIA - KREMOWY

nitroestrowe - mają stopień bezpieczeństwa wobec metanu i pyłu węglowego.

W polach metanowych i niemetalowych do 1% w otworach

w kamieniu. W węglu stosować można w tzn przodkach mokrych

- w których pył węglowy jest zabezpieczony naturalnie lub

zmyty wodą w przodku i 10 m strefie.

Saletrzane - Mają stopień bezpieczeństwa wobec metanu i pyłu węglowego.

Mogą być stosowane we wszystkich przodkach kamiennych,

kamienno- węglowych i węglowych w polach niemetalowych

i metanowych przy zawartości do 1%.

d) MW metanowe specjalne- mają stopień bezpieczeństwa wobec metanu i pyłu.

Przodki kamienne i węglowe w polach metanowych i niemet.

Metan do 1,5 %. KOLOR- KREMOWY I DWA PASKI CZARNE

ZAPALNIKI ELEKTRYCZNE

PODZAŁ:

GRUPY- stopień bezpieczeństwa wobec metanu i pyłu węglowego

M - metanowe

W - węglowe

S - skalne

KLASY- bezpieczeństwo wobec prądów błądzących

0,2 A

0,45 A

2,0 A / symbole oznaczają wartość bezpiecznego natężenia prądu

RODZAJE - w zależności od czasu działania ZE

U - mikrosekundowe ( czas działania poniżej 1 ms

N - natychmiastowe ( 1 - 10 ms )

M - milisekundowe ( 11 - 100 ms)

P - półsekundowe ( czas działania poszczególnych stopni co 0,5 s

TYPY - w zależności od dodatkowych własności

C - ciśnienioodporne ( dla ciśnienia większego niż 9,8 M pa

T - termoodporne ( powyżej 50 stopni )

Mrozoodporne ( poniżej 0 stopni )

Wodoodporne

1

---