WYŻSZA SZKOŁA MORSKA W Szczecinie Zakład Diagnostyki i Remontów Maszyn Okrętowych
Przedmiot: Technologia remontów urządzeń okrętowych.
Imię i Nazwisko: Burnos Tomasz	Grupa: III MCb	Zespół:1
		Numer ćwiczenia 1.2
Temat ćwiczenia: Sprawdzanie współosiowości i prostopadłości otworów.
Data wykonania ćwiczenia: 29.11.99	Data oddania sprawozdania: 13.12.99
Prowadzący: R. Sztangierski	Ocena:	Podpis:

Pomiary współosiowości

Niewspółosiowośćjest odchyłką położenia wzajemnego osi dwu lub więcej powierzchni. Występuje ona w następujących odmianach: przesunięcie równoległe (mimoosiowość), wza­jemne pochylenie oraz wichrowatość osi. Odchyłką współosiowości jest największa odległość między osią rozpatrywanych powierzchni a osią odniesienia. Wyróżnia się następujące metody pomiaru współosiowości:

- za pomocą liniałów - opartego na dwóch dowolnych punktach (np. w dwóch sąsiednich łożyskach wału), które ko­lejno zmienia się wzdłuż osi sprawdzanej

- za pomocą wałów kontrolnych (zastępczych) o średnicach równych średnicom

otwo­rów);

- za pomocą wałów kontrolnych (zastępczych) wyposażonych w obrotowe

przyrządy czujnikowe i uchwyty centrujące;

• za pomocą struny i przyrządu pomiarowego oraz uchwytów centrujących - Sprawdzenie współosiowości za pomocą struny jest bardzo popularną metodą pomiaru współosiowości. Struna utwierdzona najczęściej w osi dwóch skrajnych otworów łożysk wału tworzy linię odniesienia. Pomiaru współosiowości dokonuje się przez pomiar położenia pozo­stałych otworów względem struny. Pomiaru dokonuje się w płaszczyźnie poziomej i piono­wej. W tym drugim przypadku konieczne jest uwzględnienie zwisu struny, który wyznacza się ze wzoru podanego przy omawianiu pomiarów prostoliniowości. Zwis struny maleje ze wzrostem siły naciągu. Naprężenia rozrywające nie mogą jednak przekroczyć 67% do 75% wartości wytrzymałości na rozrywanie. Dobór średnicy drutu zależy od długości mierzonej osi.

- za pomocą promieni świetlnych, skrzyń świetlnych i przysłon - kolimator zastępuje się płytkami celowniczymi. Płytki celownicze w przeciwieństwie do kołimatora nie posiadają własnego źródła światła a często też i podziałki. Brak podziałki zastępuje się wprowadzeniem do układu tzw. nasadki pomiarowej z płytką płasko-równoległą. Przykładowo, pierwszą czynnością, którą należy wykonać przy kontroli niewspółosiowo-ści, np. linii osi łożysk wału, jest ustawienie osi lunety tak, aby jej oś pokrywała się z teore­tyczną linią wału. Najczęściej wykonuje się to ustawiając oś lunety tak, by przechodziła przez dwie płytki celownicze umieszczone w skrajnych łożyskach. Następnie płytkę celow­niczą mocuje się kolejno w poszczególnych łożyskach, mierżąc każdorazowo jej położenie. Nanosząc odczytane wyniki na wykres otrzyma się łamaną linię obrazującą przebieg osi ło­żysk wału.

- za pomocą poziomnic - Sprawdzanie współosiowości poziomnicą w zasadzie ogranicza możliwość sprawdzania współosiowości tylko do płaszczyzny poziomej. Pomiar poziomnicą przeprowadza się bezpo­średnio, lub lepiej - ze względu na większą dokładność pomiaru - za pośrednictwem liniału opartego na dwóch dowolnych punktach (np. w dwóch sąsiednich łożyskach wału), które ko­lejno zmienia się wzdłuż osi sprawdzanej.

- za pomocą pomiaru poziomu cieczy w naczyniach połączonych;

- za pomocą urządzeń optycznych;

- za pomocą urządzeń laserowych.

Schemat przykładowego pomiaru za pomocą struny.

Przebieg ćwiczenia.

Podczas ćwiczenia dokonaliśmy zamontowania aparatury pomiarowej na podstawie ramowej silnika spalinowego. Czynność ta polegała na przykręceniu zaizolowanymi wcześniej śrubami, urządzeń do mocowania struny. Po zamocowaniu sprawdziliśmy (za pomocą miernika uniwersalnego nastawionego na testowanie diod), czy nie istnieje przepływ prądu pomiędzy tym urządzeniem a podstawą silnika. Następnie założyliśmy strunę, obciążoną z każdej strony masą 5 [kg] i rozpoczęliśmy jej ustawianie w osi gniazd łożysk skrajnych. Ustawianie to musiało być wykonane kilkakrotnie w dwóch płaszczyznach, tak aby odchyłki pomiarów pionowych nie zakłócały nam pomiarów poziomych i odwrotnie. Po wstępnym zmierzeniu średnicy gniazd i dobraniu wielkości średnicówki zaczęliśmy ustawianie struny. Pomiar odległości struny od powierzchni gniazd odbywał się na zasadzie sygnalizacji akustycznej, tzn. jeżeli średnicówka dotykała struny to odzywał się sygnał dźwiękowy miernika uniwersalnego (ustawionego tak jak w opisie powyżej). Pomiary odległości były utrudnione z powodu skośnego ukształtowania pokryw i gniazd panewek w pobliżu ich zamka. Trudność ta na pewno wpłynęła na pomiary i powinna być wzięta pod uwagę przy określaniu przyczyn niedokładności pomiarów.

Obliczenia.

Zwis struny

Gdzie:

y - wartość zwisu struny

- ciężar właściwy materiału

- naprężenie rozciągające

x - odległość punktu pomiaru od

punktu zaczepienia

Naprężenie rozciągające

Wnioski.

Odchyłki otrzymane w pomiarze należy odnieść do parametrów określonych przez producenta. Jednak biorąc pod uwagę wiek silnika można śmiało powiedzieć, że nie nadaje się on do dalszej eksploatacji bez uprzedniego wykonania pewnych zabiegów mających na celu usunięcie lub zmniejszenie odchyłek, tak aby mieściły się one w normie określonej przez producenta.

---