Grupa norweskich piratów radiowych prezentuje: VERONICA   Napisał Axel Eng paĽdziernik 1998 tłumaczenie Pink styczeń 2000

Veronica jest prostym w budowie nadajnikiem na pasmo FM. Słynie ze swojej stabilno?ci i doskonałej jako?ci sygnału, nie wykorzystuj?c przy tym specjalizowanych układów scalonych .Dysponuj?c wbudowanym systemem strojenia jest układem łatwym do uruchomienia nawet bez specjalistycznego sprzętu . Układ dostępny jest w dwóch wersjach, 1 oraz 5 watowej. Wielu z Was chciało pewnie będzie wykonać wersję 5 watow? , ale zwróćcie uwagę iż tranzystor jest stosunkowo drogi ($20) i tródny do zdobycia.

rys 1: Schemat ideowy dla 1 watowego układu Veronica

Nadajnik posiada wbudowany mini-mixer który wykorzystać mozna nie dysponuj?c zewnętrzn? konsolet? miksersk?. Układ opiera sie na tranzystorze T1, który wzmacnia sygnał i miesza go z sygnałem z wej?cia CD. R1 i 2 to nastawne potencjometry używane do ustalenia poziomu sygnałów audio (patrz w czę?ci strojenie).

Elementy pomiędzy R8 oraz C21 to wzbudnica, blok generuj?cy sygnał HF (o częstotliwo?ci radiowej). Dioda D1 nazywana także warikapem, której odpowiadać może kondensator o zmiennej pojemno?ci, moduluje sygnał HF. Wła?nie dlatego elementy C12, 13, i cewka L1 decyduj? o częstotliwo?ci. Generator jest wła?ciwie dwoma wzbudnicami, pracuj?cymi w przeciwfazie przy częstotliwo?ci około 50MHz. Kiedy sygnały z obu oscylatorów zostaj? zsumowane, tworz? wypadkowo sygnał 100MHz . Taki układ jest generalnie znacznie bardziej stabilny w stosunku do pojedyńczego oscylatora pracuj?cego przy częstotliwo?ci 100MHz. Sygnał zostaje wzocniony do 1W na tranzystorze T4.

Z prawej strony znajduje się dioda ułatwiaj?ca strojenie układu. Im jej ?wiatło jest ja?niejsze tym układ wzmacniacza ma większ? moc.

^ Wykaz elementów

Rezystory:

R1+2 10k potencjometr

R3 820k

R4 4.7k

R5-7+19 220r

R8 1.5k

R9 15k

R10+11 1k

R12 33k

R13+14 56r

R15+16 68k

R17 47r

R18 270r

R20 10k

Kondensatory: Je?li brak przypisów używajcie kondensatorów mikowych lub ceramicznych.

C1, 2, 7, 16, 17, 19,

24, 29 & 31 1n

C3-5 & 8 10u elektrolit.

C6, 18 & 30 220u elektrolit.

C9, 10 & 20 10n

C11 22p*

C12 47p*

C13 22p trymer

C14 & 15 15p*

C21, C25 & 26 65p trymer

C22 100p

C23 5.6p

C27 & 28 1.8p

*C11, 12, 14 and 15 generuj? częstotliwo?ć, dla lepszych wyników używajcie kondensatorów o wysokiej jako?ci.

Cewki: Wolnostoj?ce powietrzne nawinięte 1mm miedzianym drutem. Nawijajcie dokładnie i zwój przy zwoju na wiertle albo walcu o identycznych wymiarach i wtedy delikatnie je rozci?gnijcie do wła?ciwej długo?ci. Zwróćcie uwagę czy zakończenia wygl?daj? jak na rys. 2.

Rys. 2: Wła?ciwe nawinięcie cewek:

L1 6 pojedyńczych cewek, każda ma

2 zwoje na 5mm

?rednicy (wewnętrznej) i

5mm długo?ci

L2 3 zwoje na 7mm ?rednicy

i długo?ci 7mm

L3 4 zwoje na 5mm ?rednicy

i długo?ci 7mm

L4 6 zwojów na 5mm ?rednicy

i długo?ci 10mm

Dławik H1: Można go wykonać na rezystorze 33k, na którym nawijacie około 1/2m emaliowanego drutu o ?rednicy 0.2mm i lutujecie na każdym z końców.

Diody: D1 jest podwójnym warikapem. Je?li nie dostaniecie takiego szukajcie dwóch pojedyńczych ł?cz?c pzy montarzu ich katody. W najgorszym wypadku próbujcie dwóch różnych zwykłych diód RF , powinny wykazywać jakie? wła?ciwo?ci pojemno?ciowe. W takim wypadku musicie nieznacznie zwiększyć warto?ć kondentatora C11.

D1 KV1310

D2+3 1N4148

D4 Standardowa LED

D5 1N4001

Teranzystory:

T1+5 BC548

T2+3 BF494

T4 2N4427

Rys. 3: Rozkład wyprowadzeń tranzystorów i stabilizatora widziane od spodu:

I1 jest standartowym 5 woltowym stabilizatorem, który daje stałe napięcie dla D1, nawet gdy zasilanie ulega zmianie. To znacznie poprawia stabilno?c oscylatorów.

I1: 78L05 (albo

zwykły 7805)

Zamienniki:

2N4427 - BFR98,BFS50,MRF515,MRF629,2N3948

MRF237 - BFS22,BFW46,2N3924

KV1310 - BB304, ale na BB104 też jest OK

Różne:

Puszka ekranuj?ca

zł?cze BNC

2 X 3.5mm zł?cza jack

Zł?cze zasilania

Zasilacz

Antena

Mikrofon

CD/magnetofon

^ Konstrukcja

Rys 4: Płytka montarzowa dla 1W układu Veronica

Nadajnik zbudowany jest w oparciu o płytkę drukowan? z Rys. 4. Konstrukcje HF s? bardzo wrażlwe na kiepski rozkład elementów , dlatego unikajcie innego modelu płytki.

Elementy na płytce powinny być rozmieszczone tak płasko i gęsto jak to tylko możliwe na jak najkrótszych wyprowadzeniach. Płytka nadajnika powinna zostać umieszczona w ekranuj?cej puszce z przewodz?cego materiału (miedz, aluminium...) poł?czonego elektrycznie z mas? układu.

Tranzystor T4 wymaga chłodzenia . Można użyć metalowej tulejki o ?rednicy minimalnie mniejszej niż tranzystora, lub podobrego radiatora (najlepiej z demontarzu) Radiator jest poł?czony bezposrednio z kolektorem półprzewodnika T4, więc uważajcie aby nie było zwarcia pomiędzy puszk? ekranuj?c? i radiatorem (min. 5mm odstępu). Poł?czenia mikrofonu i CD powinny zostać wykonane zł?czami typu jack , natomiast zasilanie podł?czone zostać powinno zł?czem dla niego wła?ciwym (odpowiednia wytrzymało?ć pr?dowa). Jako wyj?cie antenowe polecałbym zł?cza typu BNC (takie jak te używane w sieciach komputerowych). Zł?cza masy powinny mieć pewne poł?czenia z mas? układu, i przewód wewnętrzny winien być jak najktrótszy ( szczególnie poł?czenia anteny ). Dobrze jest zamontować diodę LED na zewn?trz puszki ekranuj?cej, gdyż wtedy stale można monitorować poprawn? pracę nadajnika.

Rys 5: Rozmieszczenie elementów

^ Zasilacz.

Nadajik zasilany jast pr?dem stałym o napięciu 10-16 voltów. Przy 16V daje moc 1W, przy 12V - 600mW, gdy 9V da moc tylko 200mW. Używajcie zasilaczy dobrej jako?ci, gdyż w przeciwnym wypadku narażacie się na niestabilno?ć częstotliwo?ci albo na przydzwięk sieci w torze audio.

Jeżeli zamieżacie zasilać nadajnik akumulatorem, powinni?cie dodać dodatkowy stabilizator napięcia (Pokazany u góry rys. 1) zamiast diody D1 (zlokalizowanej z tyłu płytki drukowanej). Stabilizator taki to 78XX , gdzie XX jest napięciem wyj?ciowym (dla przykładu 7815 dla 15V). zapamiętajcie sobie iż napięcie zasilania winno być 2.5V wyższe aby stabilizator pracować mógł prawidłowo. Kondensator ma 10n.

^ Anteny

Ważne jest ażeby antena i kabel doprowadzaj?cy miały tę sam? impedancję dostosowan? do nadajnika. Je?li nie , uzyskacie niedopasowanie, co oznacza to iż nadajecie mniejsz? moc i w najgorszym przypadku spalić możecie tranzystor wyj?ciowy. Impedancja standartowo wynosi 50 albo 75 omów.

Większo?ć ze zwykłych anten jest dipolem, pokazanym na rys. 6A. Może być ona wykonana z grubego kabla (albo pospawanych prętów), który podł?czamy do zł?cza BNC. Ich długo?ci (w metrach) w przybliżeniu wynosz? 70/f, gdzie f jest częstotliwo?ci? na której operujemy w MHz. Jesli nie jeste? pewien z której częstotliwo?ci będziesz kozystał, wykonaj je jako 70cm (28"). Rys B prezentuje sposób podł?czenia do zł?cza BNC. Element górny powinien być podł?czony jedynie do wewnętrznej szpilki zł?cza BNC, podczas gdy element dolny ł?czymy z ekranem wtyczki.
Dla lepszych wyników antena powinna mieć pętlę, aby nadać obu elementom jednakow? impedancję w stosunku do ziemi. Najłatwiej j? wykonać robi?c 4-5 zwojów (około. 20cm /8") na kablu. antena powinna zamontowana zostać pionowo. Kabel powiniem zostać poprowadzony przynajmniej 50cm (20") od najniższego elementu anteny.

Rys 6: Antena dipolowa:

Inn? odpowiedni? anten? może być "ćwierćfalowa antena prosta", taka jak pokazano na rys. 6C. Składa się z 5 elementów tego samego typu i długo?ci jak antena dipolowa. Element ?rodkowy wypromieniowuje sygnał, podczas gdy pozostałe tworz? ramiona dopasowywuj?ce. D pokazuje jak elementy s? poł?czone z zamontowanym zł?czem BNC. Pręt ?rodkowy podł?czony jest do żyły głównej kabla (zł?cza), przełorzone i przylutowane s? do otworów w podstawie. Te pręty nie powinny być proste, ale wygięte o 30-45 stopni w dół. Antena ma impedancję 50 omów , i powinna podł?czona zostać 50 omowym kablem bez żadnych pętli. Ważne jest aby antena umieszczona została wysoko i zapewnić jej należy woln? przestrzeń. Przy częstotliwo?ciach FM , promieniowana moc nie zapewnia zbyt dużego zasięgu, dlatego ważnym jest aby zamocować antenę najwyżej jak się da . Jeżeli włożycie trochę wysiłku w znalezienie najlepszego miejsca, można uzyskać dobry zasięg nawet przy małej mocy nadajnika. Antenę umie?cić należy na zewn?trz (optymalnie na dachu) ponieważ drzewa i inne budynki załamuj? sygnał. Je?li kto? zacznie pytać zapamiętajcie iż jest ona dobra również do odbierania radia!

^ Strojenie

Ze względu iż nadajnik musi pracować poprawnie , należy go zestroić. Do tego polecam wam zrobienie sztucznego obci?żenia, które ułatwi odróżnić wła?ciwy sygnał od innych. Jest to zwykły rezystor maj?cy 47 albo 68 omów (zależnie do anteny której chcecie użyć), który zlutowany jest z wtyczk? antenow?. Upewnić się należy iż rezystor potrafi przenie?c moc wzmacniacza nadajnika, i że nie jest to rezystor drutowy. Nigdy nie wł?czajcie nadajnika bez anteny lub obci?żenia, gdyż spalić można tranzystor wyj?ciowy.

Ustawcie wszystkie trymery w pozycji ?rodkowej (rotor przykrywa połowę statora), podł?czcie sztuczne obci?żenie do wyj?cia antenowego oraz CD do wej?cia audio (CD). Kiedy wł?czycie zasilanie, dioda LED powinna troszkę się ?wiecić (jesli nie próbujcie pokręcić C21) i wtedy ustalcie częstotliwo?c na około 98MHz. Używajcia małego ?rubokręta z izolowan? r?czk? (aby nie zakłócać układu) i nastrójcie C21, 25 i 26 na maksymaln? jasno?ć diody LED . W następnej kolejno?ci nastroić należy trymer C13 kręc?c delikatnie w górę lub dół (w zależno?ci od częstotliwo?ci na której chcecie pracować) aż dioda LED przyga?nie, ale nie całkowicie. Wtedy ponownie nastrójcie wszystkie teymery na maksimum ?wiecenia diody LED. Powtarzajcie czynno?ć aż do uzyskania wymaganej częstotliwo?ci. Dla pewno?ci sprawdzcie całe pasmo radiowe czy wasz nadajnik pracuje tylko na jednej częstotliwo?ci, je?li nie należy przeprowadzić strojenie od pocz?tku. Je?li s? kłopoty z uzyskaniem częstotliwo?ci przy końcu pasma, cewka L1 musi zostać nieco zmodyfikowana. Delikatnie zci?nijcie zwoje cewki, aby zmniejszyć nieco częstotliwo?ć oscylatora. Aby nieco j? podnie?ć należy rozszeżyć przestrzeń pomiędzy zwojami.

Następnie nastroić należy R2 tak aby dĽwięk odtwarzacza CD był tak gło?ny jak na innych stacjach radiowych. Należy zwrócić uwagę iż niektóre stacje radiowe używaj? kompresorów dynamiki aby dzwięk wydawał się gło?niejszy niż jest w rzeczywisto?ci, i je?li ustawicie zbyt wysoki poziom gło?no?ci można przesterować modulator. To może spowodować zakłócenia innych radiostacji, i musi być stale kontrolowane. Podobnie uważać należy na poziom gło?no?ci mikrofonu, najlepiej dysponować zewnętrznym mikserem z układem ARW (automatyczna regulacja wzmocnienia).

Nie poddawajcie się je?li układ nie zadziała za pierwszym razem, konstrukcja nadajników generalnie wymaga dużo cierpliwo?ci...

Rys 7: 5W dopałka do nadajnika. Wszystko po lewej stronie of T4 jest takie samo jak w wersji 1W.

^Wersja 5 watowa:

Wersja 5 watowa nadajnka Veronica jast bardzo podobna do wersji 1W , ale dodatkowo zawiera blok wzmacniacza (T6). Jak wspomniałem, tranzystor MRF 237 kosztuje około $20.

( Na terenie polski możecie mieć do?ć spore kłopoty z dostaniem tego tranzystora, jest to prawie niemożliwe, dlatego warto popróbować z tranzystorkem KTxx - patrz w tabeli - albo zrezygnować z wersji 5W na rzecz 1W i we własnym zakresie znaleĽć - szukajcie w schematach - albo zaprojektować dopałkę - Pink)

^Wykaz czę?ci:

Wymienione czę?ci s? identyczne jak w wersji 1W.

R19 10r

R20 22r

R21 1.5k

R22 270r

C23 15p

C24 33p

C28 5.6p

C32 & 34 47p

C33 22p

C35 & 38 1n

C36 220n

C37 100p

L3 3 zwoje na ?rednicy 6mm i długo?ci

8mm

L4 Wykonana na zwykłym rezystorze

2.2k(około 2mm ?rednicy) na

który nawijamy 14 zwojów

emaliowanym drutem 0.2

mm, i lutujemy każdy z końców.

Dodatkowo powinien

mieć ferrytowy koralik

(taki sam jak w cewkach RF)

na każdym z wyprowadzeń.

L5 5 zwojów na ?rednicy 6mm i

długo?ci 11mm

L6 4 zwoje na ?rednicy 6mm i

długo?ci 9mm

Rys 8: cewka L4, rozkład wyprowadzeń T6 i sztuczne obci?żenie

Dławiki RF powinny zostać wykonane drutem emaliowanym nawiniętym na koraliki ferrytowe (około 5mm długo?ci, 4mm ?rednicy). Zwróć uwagę aby używać koralików przystosowanych dla częstotliwo?ci około 100MHz, zwanych także "ferrytem 43". Drut przeci?gnięty jest przez otwór w koraliku, dlatego jeden zwój wchodzi z jednej strony,wychodzi z drógiej, i zawinięty jest jeszcze raz. Je?li nie możesz zdobyć takich koralików, dławiki wykonać możesz podobnie jak te z wersji 1 watowej.

H1 5 zwojów

H2 1 zwój

H3 2 zwoje

H4 3 zwoje

T6 MRF237

^ Konstrukcja:

Rys 9: Płytka drukowana dla układu 5W

Tranzystor wyj?ciowy T6 wymaga radiatora. Wykonany jest z profilu aluminiowego w kształcie litery L o długo?ci około 14cm long, szeroko?ci 2.5cm i gróbo?ci 3mm (patrz na rys. 10). Otwór na tranzystor T6 musi być wykonany tak dokładnie jak to możliwe (zmierz tranzystor aby pozyskać dokładne wymiary). Gdy wykonasz otwór tak jak pokazano na rysunku, powiniene? delikatnie wygi?ć nieco radiator aby módz włorzyć tranzysor. Je?li masz pastę silikonow? możesz jej użyć! Radiator montowany jest 4 ?róbami do płytki drukowanej. Prawdopodobnie zmuszony będziesz do użycia podkładek pomiędzy płytk? a radiatorem. Je?li używasz puszki ekranuj?cej powiniene? umie?cić radiator wewn?trz . T4 powinien mieć radiator taki sam jak w wersji 1W.

Rys 10: Rozkład elementów układu nadajnika Veronica 5W

Nadajnik zasilany powinien być napięciem 9-16V, 12V jest napięciem optymalnym (pobiera około 900mA). Je?li układ ma mieć stabilizator, powinien być zamontowany zamiast D4 tak jak to pokazano na rysunku. Stabilizator także wymaga chłodzenia i powinien zamontowany być na radiatorze.

Nadajnik Veronica 5W strojomy jest identycznie jak wersja 1W , ale będziesz musiał mieć sztuczne obci?żenie o większej mocy. Je?li nie możesz zdobyć rezystora przenosz?cego 5W (nie drutowy!), możesz wykonać go tak jak pokazano na rys 10, uzywaj?c trzy 2W rezystory równolegle do zł?cza antenowego. Dla obci?żenia 50 omowego każdy z rezystorów powinien mieć 150 omów, za? dla 75 omowego 220 omów.

^ Widok zmontowanego nadajnika

^ Kity

Je?li nie możesz lub potrafisz samodzielnie wykonać płytki drukowanej albo dostać czę?ci, możliwe jest zamówienie nadajnika w postaci układu do samodzielnego montarzu. Zamówić kit mozna bezpo?rdnio ze strony producnta w Anglii (Veronica Kits) albo amerykańskich oddziałów takich jak LD Brewer. Wersja 1W kosztuje 30 funtów, za? wersja 5W kosztuje 60 funtów.
:) - pink.
Zwrócić należy uwagę iż układy od producenta różni? się nieco od tych, zaprezentowanych tutaj, nie maj? wzmacniacza mikrofonowego a także miejsca na stabilizator.

Moje dobre rady :)

Jeśli to masz 1 nadajnik nie polecam robienia wersji 1 W

Układ działa niemal od razu po złożeniu nie trzeba nic kombinować aby go uruchomić. Można do niego dorobić syntezer częstotliwości ( pochwale się że mi się udało ;P ) koder stereo. Wersja 5 watow mi nie działała  a poza tym nie wyobrażam sobie 5W w otwartym nadajniku bez radnego ekranu...

Miałem straszne trudności w dostaniu tranzystora 2n4427 jak i odpowiedników. Jeśli macie podobny problem wstawcie BSX59 (pewnego dnia spałem wszystkie bsx okazało się ze BC211 też się nadaje ! jednak moc drastycznie spadła) 2n2219 też się nadaje. Jeśli masz dostęp do tranzystora kt606 to możesz z tego cuda wyciągnąć więcej niż 1 wat. Natomiast jeśli mamy bsx59 wszystko ładnie chodzi ale układ ma za małą moc to śmiało możesz go zasilać z 18 V a bsx z 24V jeśli nadal wam mało to podajcie na niego tak 30 J (taką zabawą z podwyższaniem napięcia zjarałem nie jeden trązystorek J ) bsx59 max odaje 0,8 W ale kt606 nominalnie 2,5 W oczywiście tyle mam się nie uda osiągnąć w tym układzie. Ja zasilałem kt606 z 40V (wiecej zaśilacz nie wydalał L ) miałem ok. 1,5 W. Przy zabawie z podwyższaniem napięcia końcówki mocy nie należy zapominać o odpowiednim chłodzeniu ponieważ tranzystory znacznie się nagrzewają i łatwo je uszkodzić.

Zamiast BF494 możesz wstawić FB495

A tak wyglądał mój nadajnik :)

 

Pojemniejsze konto WWW, bez reklam  » Republika PRO «

r

---