V/1 Ekonomika wytwarzania 07.10.2001

EKONOMIA - ekonomos - ekos (dom, gospodarstwo domowe + nauka).

Ekonomika - to nauka o społecznych prawach, sposobach gospodarowania.

Stosunki społeczne funkcjonujące w danym regionie są wywołane nie przez samą działalność, ale już przez sam anons o jej przyszłym rozpoczęciu. Może

wywołać on, np. powstanie konkurencji, wzrost cen lub ich obniżenie w wyniku konkurencji.

W miarę rozwijania biznesu wzrasta konieczność jego prowadzenia, chęć posiadania większych zasobów finansowych oraz dóbr materialnych, wzmaga się popęd na pieniądze sławę itp.

Ekonomika - synonim gospodarki; jest to nauka uznawana za fragment ekonomi czyli nauka o typowo sektorowym wyborze, np. rolnictwo, przemysł.

Ekonometria - (matematyka, statystyka) opracowuje ilościowe zależności między poszczególnymi grupami gospodarczymi, np. jaki wpływ ma zmiana cen na popyt, podaż, itp.

Ekonomia:

• ekonomia pozytywna - nie formułuje sądów lecz stwierdza konieczności,

• ekonomia normatywna - określa sąd o stosowaniu określonych działań ekonomicznych, np. płacenie podatków, itp.; stosowana jest przez polityków.

Mikroekonomia - dotyczy spraw rozgrywających się na poziomie jednostkowym. Część ekonomi skupia się na rynku, podmiotach gospodarczych, osobach fizycznych; mikropodmioty gospodarcze - gospodarstwa domowe.

Makroekonomia - dotyczy spraw rozgrywających się na poziomie rządowym, np., polityka pieniężna, socjalna, regionalna, fiskalna, podatki.

Podatki:

• bezpośrednie:

• podatek dochodowy,

• podatek gruntowy,

• pośrednie:

• od dzierżawy (obciąża konsumentów),

• VAT (obciąża konsumentów),

• akcyza,

• opłaty administracyjne,

• koncesje,

Aby prawidłowo reagować na zmiany w mikroekonomi powinno się śledzić terndy w makroekonomi.

Polityka pieniężna - dbałość o wymienialność pieniędzy nie tylko wewnątrz kraju, ale także poza jego granicami.

V/2 Ekonomika wytwarzania 21.10.2001

Niezbywalne cechy rynku:

1. Gra rynkowa oparta na własności prywatnej na którą mają wpływ decyzje właścicieli.

2. Gospodarka ma wymiar pieniężny a nie rzeczowy; jest to sposób wyceny dający możliwość wymiany będący jednocześnie mechanizmem rynkowym.

3. Mechanizm rynkowy jest bazą funkcjonalną dla gospodarki rynkowej. Zapewnia on prawdziwe ceny, ma tendencje równoważące gospodarkę (podaż - popyt - ceny)

PBK - przyrost krajowy brutto.

Trend Konratiewa - trwa 50 lat w cyklu: wzrost gospodarczy - maksimum gospodarcze - upadek gospodarczy.

Cechy sprzyjające mechanizmowi rynkowemu:

1. Wolność umów.

2. Konkurencja.

3. Środki produkcji:

• siła robocza,

• ziemia,

• kapitał,

• technologia,

• przedsiębiorczość.

Prawo popytu i podaży.

popyt - zapotrzebowanie poparte zasobami finansowymi.

elastyczność cenowa:

Zależność między ceną a podażą:

V/3 Ekonomika wytwarzania 4.11.2000

Model Kejnosowski ( Keyness) ( Hajte)

1. Polecane przez Keynessa

1. ingerencja administracyjna mająca na celu wywołanie prac publicznych (zapewnienie pracy, a nie wypłacanie świadczeń socjalnych)

2. obniżanie podatków (automatyczne pozostawianie środków u pracownika - podniesienie standardu życia)

2. System amerykański (anglo - saski) zakłada

1. własność prywatną

2. wolność osobista (brak ingerencji w czyjąś wolność)

3. wolny rynek (brak ingerencji władz)

4. stopień komercjalizacji (szkolnictwo, zdrowie, kultura, religia)

5. duża swoboda przepływu kapitału

6. system giełdowy (sprawny bez nadzoru urzędowego)

7. system bankowy (jako instytucje zaufania publicznego)

8. podmiotowość - poszanowanie jednostki

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

SYSTEM GOSPODARCZY ANGLOSASKI (ANGLIA, HONKONG, SINGAPUR, USA) - wg notatek DARKOWSKIEGO F.).

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

Oprócz wcześniej wymienionych trzech podstaw gospodarki rynkowej dodatkową cechą, np. gospodarki amerykańskiej jest wolność osobista, indywidualizm. przedsiębiorstwa są traktowane przedmiotowo, czyli takie które można zbyć , kupić w sposób zbywalny - wykupienie akcji itp. Rynek amerykański jest wolny - wg KEYNESA. Ingerencja państwa ogranicza się do wyszukiwania robót publicznych, celem zapobieżenia powstania recesji gospodarczej, pozwala to na pobudzenie gospodarki.

Cechy gospodarki USA (dające zarobki - wpływy):

• komercjalizacja sektorów: szkolnictwo, kultury, religii,

• swoboda przepływu kapitałów w gospodarce (bezpośrednio),

• spadek finansowania gospodarki przez banki - przejęcie finansowania przez kapitał prywatny,

• wysoki udział osób fizycznych w gospodarce,

• przedsiębiorstwa są traktowane jako towar,

• wolne umowy kredytowe i depozytowe,

• rotacje wykwalifikowanej siły roboczej, rotacje w przedsiębiorstwach, czyli częste zmiany zakładów pracy, przekwalifikowania zawodowe,

• wysokie różnice prezesów względem średniej zarobków danego przedsiębiorstwa (kilkadziesiąt razy) - ze względu na ważność posiadanych informacji, sposobu prowadzenia takiej polityki dla danego przedsiębiorstwa która umożliwia wysoki dochód,

• nie obserwuje się ten encji do tworzenia, na wzór europejski, systemów opieki społecznej.

V/4 Ekonomika wytwarzania 25.11.2000

System niemiecki (nadreński, europejski)

1. Duży wpływ wywiera przynależność narodowa (ustawa z 1990 faworyzuje niemiecką jednorodność narodową) dożywotnie prawo pracy.

2. Duża rola banków. Mają one istotny wpływ na rady nadzorcze przedsiębiorstw i zarządzane finansami poprzez przedstawicieli zasiadających w zarządach firm. Tworzy to coś w rodzaju wspólnoty banków i przedsiębiorstw. Celem banków jest długoterminowy rozwój przedsiębiorstw, gdyż są one powiązane na długo. Z drugiej strony, również grupy przemysłowe mają swoich przedstawicieli w radach banków. Uważa się, że sprzyja to stabilizacji warunków funkcjonowania systemu gospodarczego.

Rada (komisja) d.s. kursów giełdowych Ale także Honkong 1998

3. System niemiecki charakteryzuje się realizacją zasady współodpowiedzialności akcjonariuszy, pracodawców, menadżerów, związków zawodowych i rad zakładowych. Celem wszystkich jest dobro przedsiębiorstwa.

4. Występują znaczne więzi firma - pracownik. Liczą się nie tylko kwalifikacje ale i staż. Aby awansować trzeba być wiernym pracownikiem i stale podnosić kwalifikacje (funkcja firmy)

5. Społeczeństwo systemu nadreńskiego jest bardziej egalitarne niż w systemie anglosaskim.

egalitarne - tzn. że traktuje wszystkich po równo

6. Dla systemu używa się nazwy „społeczna gospodarka rynkowa”. Nazwa ta pojawiła się 1947r. Jej autorem był Alfred Muller - Armack. Stosuje się go do modelu ukształtowanego po reformie 1948r. przeprowadzanej przez Ludwika Erharda i zwanej „cudem gospodarczym”, którego efekty były w głównej mierze spowodowane planem MARSHALA. Jest to system plasowań między neoliberalizmem a keynosowskim interwencjonizmem. Z założenia ma łączyć wolną inicjatywę z interwencjonizmem państwowym. Oparty jest na systemie prawnym regulującym konkurencję oraz zakres interwencji państwa. Państwo nie pełni roli pobudzania rynku ale silnego strażnika. Podstawą jest prywatna własność, mechanizmem koordynacyjnym - rynek, a kontrolerem aparat państwowy. Państwo zapewnia warunki dla wolnej konkurencji. Ma możliwość ingerencji, które jednak nie mogą być sprzeczne z rynkowymi regułami gry. System nie sprowadza się do problemów podziału dochodu narodowego (produktu społecznego) lecz skupia wysiłki całego społeczeństwa w pomnażaniu produktu. W rzeczywistości państwa przewodzi jednak politykę socjalnie zorientowaną (podporządkowaną prawu krwi).

V/5 Ekonomika wytwarzania 9.12.2000

System Japoński i Skandynawski

Model Japoński

• „Cud japoński” - fenomen II połowy XX wieku osiągnięto mimo wielkich strat w II wojnie światowej. W ciągu około 40 lat tego okresu dochód narodowy na mieszkańca Japonii wzrósł 152 razy zaś w Niemczech 30 razy.

• Podkreśla się specyficzną mentalność Japończyków (religia, filozofia) i uwarunkowania kulturowe oraz :

• Amerykańska okupacja Japonii po II wojnie światowej (i podziale świata) doprowadziła do przebudowy ustroju. Zlikwidowano militaryzm i wspierające go słynne zaibatsu (finansowe kliki). Parlament japoński uchwalił rozbicie 325 kompanii na mniejsze jednostki. Zmniejszono ich do 100 co praktycznie oznaczało likwidację 9 konglomeratów. Powiodła się natomiast reforma rolna. Dawni dzierżawcy stali się posiadaczami działek ziemi a byli właściciele dostali symboliczną rekompensatę. Skutecznie też przeprowadzono reformę stosunków pracy, administracji publicznej i oświaty.

• Powstanie Chin Ludowych spowodowało przerwanie pobierania reparacji wojennych przez amerykańskie władze okupacyjne. Odstąpiono od rozwiązywania zaibatsu. Przystąpiono do planu budowy przeciwwagi dla Chin i przeciwstawienia się tendencjom socjalistycznym. Pomogła temu wojna koreańska. Popyt wojska amerykańskiego skierowany został na rynek japoński. Uważa się, że dało to początek ekspansji przemysłu stalowego i motoryzacyjnego. Po zawarciu traktatu pokojowego branże te dały dużo wysoko wykwalifikowanej kadry dla innych branż, które wykorzystano dzięki znacznemu importowi technologii.

• Od lat 50 - tych rosła wydajność pracy w Japonii 7 razy szybciej niż w USA i Wielkiej Brytanii. Boom konsupcyjny i inflacja nie spowodowały zahamowań dzięki wyjątkowej stopie oszczędności, wielokrotnie większej niż w krajach rozwiniętych. Wynikało to z tradycji oraz słabo rozwiniętego systemu emerytalnego (oszczędzano na starość), a także ogromnej przedsiębiorczości indywidualnej - powstało dużo drobnych przedsiębiorstw prowadzonych przez gospodarstwa domowe. Nadto wyjątkowo efektywny okazał się mechanizm przepływu oszczędności do sektora korporacji za pośrednictwem banków i pocztowych kas oszczędnościowych.

• Duże znaczenie przypisuje się także roli państwa. Szczególnie podkreśla się praktykę tzw. administracyjnego naprowadzania. Odpowiednia agenda rządowa, bez sprecyzowanej podstawy prawnej ale z powszechną akceptacją społeczną, mogła wyznaczyć lub pobudzić prywatne firmy lub osoby do podjęcia określonej działalności albo do powstrzymania się przed nią. Metoda ta stała się podstawą do przyjęcia przez rząd strategii i polityki koordynacji inwestycji. Rząd stymulował działalność proeksportową.

• Korporacje japońskie bazują na pracownikach własnej rekrutacji, traktując ich jak strategiczny zasób firmy.(i vice versa ) Zapewniają im stałość zatrudnienia. Zwolnienie się pracownika uważa się powszechnie za zdradę. Interes firmy jest największą wartością. Występuje szczególna solidarność w realizacji celów korporacji, nawet kosztem interesu osobistego (indywidualnego). Podmiotowość pracownika jest minimalna. (Może jest to spadek po kamikadze i harakiri) Nie liczy się bogactwo akcjonariuszy lecz ekspansja firmy i los jej pracowników. Rozpowszechnione jest tzw. prawo keiretsu czyli wielkiej rodziny, w której wszyscy są solidarni - pracodawcy i pracownicy, klienci i dostawcy. Systemy premiowe ukierunkowane są na stymulowanie zespołowości i wzrostu siły firmy mierzonej jej udziałem w rynku. W awansach i wynagradzaniu obowiązuje zasada starszeństwa. Stosowane są również liczne dodatkowe przywileje pracownicze tj. dopłaty do mieszkań, dojazdy do pracy, korzystanie z korporacyjnych darów wypoczynkowych, wypłaty zasiłków rodzinnych i wysokich premii rocznych uzależnionych od zysku (do 30% rocznych dochodów). Bogate korporacje same realizują ubezpieczenia społeczne pracowników. Wpływ akcjonariuszy na politykę firmy jest znikomy. Obowiązuje wewnętrzne wyłanianie rady dyrektorów oraz organizowanie się pracowników w zespoły produkcyjności i jakości. Organizacje związków zawodowych ograniczone są tylko do korporacji. Pracownicy (oprócz zarządu) należą do nich automatycznie. Do sprzedania firmy niezbędna jest jednomyślna zgoda dyrekcji.

• Zorientowany rynkowo kapitalizm japoński ulega transformacji w społeczny kapitalizm (gospodarkę mieszaną). Określa się go nawet jako niekapitalistyczną gospodarkę rynkową z pluralistycznym systemem politycznym. Mechanizmy rynkowe (cenowe) są bowiem ograniczone na rzecz aparatu publiczno - administracyjnego. Ma to na celu wzmocnienie społecznie akceptowanych kierunków takich jak ekologia, handel zagraniczny, badania i rozwój oraz rolnictwo. To ostatnie praktycznie jest częścią sektora publicznego. Ponadto zarządzanie przedsiębiorstwami odbywa się w interesie pracowników a nie akcjonariuszy. Państwo jest zarówno gwarantem systemu jak i mediatorem dla zwaśnionych stron. Powszechny jest egalitaryzm.

]

V/6 Ekonomika wytwarzania 06.01.2001

System skandynawski (Szwecja, Norwegia ,Finlandia ,Dania)

Model nazywany bywa ”współczesne państwo dobrobytu” uważa się, że krajom skandynawskim udało się osiągnąć historyczny kompromis pomiędzy indywidualizmem ,a kolektywizmem, między wolnością a równością. Być może między kapitalizmem a socjalizmem. Kraje te stały się symbolem doskonale zorganizowanych społeczeństw zapewniając wszystkim pracę demokratycznie rządzonych i mających wysoką stopę życiową. Może zawdzięczają to niewielkim zniszczeniom wojennym.

>>Model opiera się na:

1. Silne państwo socjalnie zorientowane koordynuje dystrybucją dóbr materialnych i kulturalnych.

Podstawą rozdziału są uprawnienia związane z obywatelstwem.

2. Demokracja polityczna i pluralizm realizujące władzę narodu.

3. Skonsolidowane społeczeństwo obywatelskie - polityczne, socjalne i kulturalne, organizacje mają szeroki dostęp do władzy. Większość zadań związanych z opieką socjalną realizują organizacje społeczne w ścisłej współpracy z instytucjami publicznymi.

4. Gospodarka mieszana- łącząca kapitalistyczne mechanizmy rynkowe z realizacją strategii bezpieczeństwa socjalnego. Zakłada się modyfikację mechanizmu rynkowego w odniesieniu do ochrony zdrowia, oświaty i kultury. Również w zakresie rynku pracy obserwuje się aktywność państwa w dążeniu do zapewnienia pełnego zatrudnienia.

>> Ingerencja państwa w sprawy rynku są dwojakiego rodzaju:

• bezpośrednie

• przez przepisy prawne.

>> Prywatna wytwórczość podejmowana dla zysku jest legalna i wskazana, ale pracownikom muszą być zapewnione warunki odpowiadające normom socjalnym, określającą np. miejsce i czas pracy, uprawnienia do części wytwarzanego produktu (deputaty), wpływ na podejmowane decyzje w zakładzie.

>> W okresie powojennym wzrastał udział sektora publicznego w tworzeniu produktu krajowego. W latach 80-tych osiągnął on 63% w Szwecji, 59.1% w Dani, 48.3%w Norwegii i 39.8% w Finlandii.

>> Na początku lat 90-tych pojawiła się tendencja do komunalizacji sektora publicznego. Gminy zaczęły zyskiwać coraz większą samodzielność. Zaczęto bowiem dostrzegać negatywne aspekty państwa dobrobytu w postaci wzrostu biurokracji, rosnących wydatków publicznych i podatków oraz spadku efektywności gospodarki. Zaczęto rozwijać model samorządowy.

>> Ostre kontrowersje wzbudza skala podatków. Zauważalna jest stagnacja gospodarcza oraz ucieczka kapitału do krajów z mniejszymi obciążeniami podatkowymi.

>> Coraz częściej formułowane są zdania, że państwo dobrobytu wyczerpało swoje możliwości.

V/7 Ekonomika wytwarzania 20.01.2001

System polski

FORMALNA ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA.

PRAWNE PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

I. Istotne akty prawne:

1. Ustawa o działalności gospodarczej. Ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym.

2. Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych. Ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

3. Ustawa - kodeks cywilny.

4. Kodeks handlowy (rozporządzenie Prezydenta RP).

5. Ustawa - prawo bankowe.

6. Ustawa o rachunkowości. Ustawa karno-skarbowa.

Forma, warunki działalności:

• siedziba,

• podatki → rachunkowość,

• rachunek bankowy (jawność obrotu → szara strefa),

• ewidencja lub rejestr gospodarczy.

II. Podmioty działalności gospodarczej (podmiotowy charakter obrotu gospodarczego).

Podstawowymi podmiotami obrotu gospodarczego są osoby. Wg kodeksu cywilnego są to:

• osoby cywilne,

• osoby prawne,

• Skarb Państwa,

• jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną,

• państwowe osoby prawne (np. przed. państw., uczelnie),

• spółki kapitałowe (wg kodeksu handlowego),

• inne (spółdzielnie, fundacje, fundusze...)

Osoby mogą działać indywidualnie lub łącznie z innymi - tworząc nowe podmioty.

Osoby mają osobowość prawną, prawo własności i pełną zdolność do czynności prawnych. Osobowość prawną uzyskuje się z chwilą wpisania do rejestru. W obrocie gospodarczym występują też podmioty nie mające osobowości prawnej lecz wyposażone w zdolność (ograniczoną) do czynności prawnych, mogące zaciągnąć zobowiązanie, pozywać i być pozywane (być podmiotem sądowym). Podlegają rejestracji. Są to tzw. Spółki osobowe - rejestrowe tj. jawne i komandytowe, jednostki samorządu terytorialnego, związki zawodowe, partie polityczne, stowarzyszenia, parafie, związki religijne, kółka rolnicze i inne.

Spory między osobami, dotyczące działalności gospodarczej rozstrzygają sądy gospodarcze - odpowiedzialność solidarna. Formy reprezentacji: osobiście lub przez pełnomocnika (pełnomocnik ustawowy: ...... prokurent).

Ważniejsze nazewnictwo - terminy:

• kupiec - ten kto we własnym imieniu prowadzi działalność kupiecką,

• logo,

• władze w spółkach cywilnych,

• firma,

• spółka cywilna,

• dyrektor,

• dyrektor przedsiębiorstwa,

• prokuratura,

• rodzaje spółek.

• Rodzaje spółek (+ działalność gospodarcza)

• Władze (organy) spółek: WZA (zgromadzenie wspólników), zarząd, rada nadzorcza (komisja rewizyjna)

• Reprezentacja spółek - zarząd (sposób reprezentacji)

• Prokuratura - indywidualna i łączna

• Dyrektor (funkcjonalny) zarządzanie genetywne

• Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego - jednoosobowy organ, rada zakładowa

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

2

1

---