Pytania na egzamin dr Bogusz (1.02.2014 12:00) 3 pytania, czas 45 minut:

(Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi = PPSA)

1. Sądownictwo administracyjne, a sądowa kontrola administracji.

2.Funkcja ustrojowa sądownictwa administracyjnego.

(USTAWA z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych)

3.Ustrój sądu WSA i NSA wraz z podziałem kompetencji.

4.Zakres właściwości sądów administracyjnych.

5.Podmioty postępowania sądowo-administracyjnego.

(art.32 i art.33 PPSA)

6.Skarga do WSA.

7.Przesłanki dopuszczalności skargi. (art.52 PPSA)

8.Zasada skargowości w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

9.Cofnięcie skargi. (art.60 PPSA)

10.Autokontrola. (art.54§3 PPSA)

11.Ochrona tymczasowa w postępowaniu sądowo-administracyjnym oraz jej trwałość.

12.Przywrócenie terminu w postępowaniu sądowo-administracyjnym. (art.86 i art.89 PPSA)

13.Rozprawa przed WSA.

14.Zakres postępowania dowodowego w postępowaniu sądowo-administracyjnym. (art.106 §3-4 PPSA)

15.Niezwiązanie WSA granicami skargi. (art.135 PPSA)

16.Wyrok, a postanowienie sądu administracyjnego.

17.Oddalenie, a odrzucenie skargi w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

18.Kasacyjny charakter kompetencji sądów administracyjnych i jego źródła.

19.Wyroki WSA uwzględniające skargę. (art.145-150 PPSA)

20.Wyrok merytoryczny sądu administracyjnego. (art.154§2 PPSA)

21.Zasady uzasadniania wyroków i postanowień oraz zasady doręczania tych uzasadnień.

(art.163 - postanowienia/ art.141-142 - wyroki PPSA)

22.Związanie sądu administracyjnego i organu administracji publicznej oceną prawną i
wskazaniami do dalszego biegu postępowania. (art.153 PPSA)

23.Prawomocność orzeczenia sądu administracyjnego i powaga rzeczy posądzonej w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

24.Środki dyscyplinowania organu administracji publicznej przez sąd administracyjny.

25.Skarga kasacyjna do NSA.

26.Związanie NSA granicami skargi kasacyjnej. (art.183 PPSA)

27.Oddalenie, a odrzucenie skargi kasacyjnej.

28.Wyroki NSA uwzględniające skargę. (art.185/ i wyjątek jest w art.188 PPSA)

Pytanie 1

Część 1. Sądownictwo administracyjne - sądowa kontrola administracji wykonywana przez sądy wyspecjalizowane wyodrębnione ze struktury sądownictwa powszechnego (to jest tzw. II Model, który funkcjonujący w Polsce)

Podstawowe zasady, na których opiera się MODEL II (zasady uniwersalne) :

1) Organizacyjna i funkcjonalna odrębność sądownictwa administracyjnego w stosunku do

sądownictwa powszechnego.

Sądy administracyjne są odrębnymi jednostkami organizacyjnymi, niż sądy powszechne, w

szczególności sądy administracyjne nie są wydziałami sądów powszechnych.

W Polsce :

Sąd Najwyższy ( nadzór orzeczniczy)

Sądy powszechne:

Sąd Apelacyjny Naczelny Sąd Administracyjny ( 1 )

Sąd Okręgowy Wojewódzki Sąd Administracyjny (16)

Sąd Rejonowy

Odrębność funkcjonalna polega na tym, że sądy administracyjne rozpoznają inne typy spraw, niż sądy

powszechne. Są to sprawy o legalność różnych form działania administracji.

2) Niezawisłość sędziów i niezależność sądów,

3) Legalność jako kryterium oceny działalności administracji,

4) Kasacyjny charakter kompetencji SA

Kasacyjny charakter kompetencji SA oznacza, że SA może usunąć z porządku prawnego niezgodną z prawem formę działania administracji publicznej, natomiast nie może formy tej zmienić (poprawić) ani też załatwić sprawy administracyjnej za organy administracji publicznej wchodząc w ich kompetencje. Kasacyjny charakter jest konsekwencją zasady ustrojowej - zasady podziału władzy.

W Polsce dominuje MODEL II, ale występują również elementy MODELU I. Pewne formy działania administracji są kontrolowane przez Sady powszechne, a nie administracyjne np. :

●decyzje wydawane przez ZUS w sprawach emerytalno-rentowych - decyzje wydawane są

przez sądy powszechne;

●Prezes UOKiK , wydaje decyzje w sprawach praktyk monopolistycznych, może pewnych

praktyk zakazywać - decyzje administracyjne. Decyzje Prezesa UOKiK są zaskarżane do sądu ochrony konkurencji i konsumentów, który jest wydziałem Sądu Okręgowego w Warszawie;

●decyzje wydawane przez innych regulatorów rynku (Prezes URE, Prezes UKE, Prezes UTK).

Część 2. Sądowa kontrola administracyjna - kontrola administracji wykonywana przez sądy. To najdoskonalszy sposób kontroli administracji. W polskim sądownictwie administracyjnym przedmiotem sądowej kontroli administracji jest jedynie strona formalna działań administracji; sąd nie ma możliwości działań merytorycznych w obrębie prawa administracyjnego.

Sądowa Kontrola Administracji. (,,Istota kontroli sądowej polega na tym, że sąd bada legalność )

Kontrola administracji wykonywana przez sąd SKA może występować w postaci wg kryterium :

●SKA wykonywana przez sądy powszechne

●SKA wykonywana przez sądy wyspecjalizowane wyodrębnione ze struktury sądownictwa powszechnego.

Są to dwa modele sądownictwa.

Wyróżnia się trzy modele sądowej kontroli administracji. W pierwszym dokonują ją sądy powszechne, w drugim wyłącznie sądy administracyjne, w trzecim zarówno jedne, jak i drugie.

Dwa powody skuteczności kontroli administracyjnej przez sądy:

1) Niezawisłość sędziów i niezależność sądów ( element o kluczowym znaczeniu)

Przy podejmowaniu decyzji indywidualnych sędzia jak i sąd podlega prawu i własnemu sumieniu i nie jest związany wytycznymi od przełożonych i jakimiś poleceniami. Sędziowie są profesjonalistami .

2) Profesjonalizm sędziów ( nikt nie zna się lepiej na interpretowaniu prawa)

Pytanie 2

2.Funkcja ustrojowa sądownictwa administracyjnego -

Definicja krótka: Funkcją ustrojową sądów administracyjnych jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości.

Definicja długa: kontrola działalności administracji publicznej w oparciu o kryterium legalności. Ta funkcja ustrojowa jest określona zarówno w Konstytucji (Konstytucja

Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Rozdział VIII SĄDY I TRYBUNAŁY Art. 184 i art.185) jak i ustawie ustrojowej (Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r.) Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Artykuł 1§1 tej ustawy mówi, że ,,Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej."

§ 2. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z

prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Artykuł 2 Sądami administracyjnymi są Naczelny Sąd Administracyjny oraz wojewódzkie sądy administracyjne.

Definicja dr: Sądownictwo administracyjne zajmuje się kontrolą wykonywania administracji publicznej w płaszczyźnie legalności. Istota kontroli sądowej polega na tym, że sąd bada legalność konkretnych form działania administracji publicznej, sąd wie czym się zająć ze skargi, sąd nie szuka sprawy tylko czeka na sprawę (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Rozdział VIII SĄDY I TRYBUNAŁY) Art.175 pkt.1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

pkt.2. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny.

Art. 184.

--Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie

określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta

obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu

terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.--

oraz

(Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych)

Artykuł 1§1 tej ustawy mówi, że ,, Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej."

§ 2. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z

prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Artykuł 2 Sądami administracyjnymi są Naczelny Sąd Administracyjny oraz wojewódzkie sądy administracyjne."

Zgodnie z art. 3 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, kontrola działalności administracji publicznej przez te sądy obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

-decyzje administracyjne;

-postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

-postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

-inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

-pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

-bezczynność organów administracyjnych lub przewlekłe prowadzenie postępowania w wydaniu decyzji, postanowienia, interpretacji prawa podatkowego bądź aktów i czynności poprzednio wymienionych,

-akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

-inne akty jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, podejmowane
w sprawach administracji publicznej; akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego

Pytanie 3

Ustrój sądu WSA i NSA wraz z podziałem kompetencji.

Definicja dr: Krótko mówiąc struktura organizacyjna WSA i NSA wraz z podziałem kompetencji.

WSA dzielą się na (wydziały oznaczone liczbami rzymskimi I i II), natomiast NSA dzieli się na Izby (3): finansowa, ogólno-administracyjna,

gospodarcza. Izby dzielą się na wydziały.

W skład WSA wchodzi: Prezes WSA, wiceprezesi i sędziowie. Mogą w nim również orzekać asesorzy i referendarze.

Wojewódzki sąd administracyjny tworzy się dla jednego województwa lub dla większej liczby województw. Prezydent RP, na wniosek Prezesa NSA, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi WSA. oraz ustala ich siedziby i obszar właściwości, a także może tworzyć, poza siedzibą sądu, i znosić wydziały zamiejscowe tych sądów. WSA. dzieli się na wydziały, które tworzy i znosi Prezes NSA. Wydziałem w wojewódzkim sądzie adm. kieruje prezes lub wiceprezes sądu albo wyznaczony sędzia.

W skład NSA: Prezes NSA, wiceprezesi i sędziowie. Sędziowie NSA i WSA są powoływanych przez Prezydenta.

Podział kompetencji WSA i NSA (art. 3§1):

● Wojewódzki Sąd Administracyjny: Sprawy sądowo-administracyjne są rozpoznawane w

pierwszej instancji przez WSA z wyłączeniem spraw przekazanych do właściwości NSA;

● Naczelny Sąd Administracyjny: zajmuje się rozpatrywaniem środków zaskarżenia

(skarga kasacyjna, zażalenie) od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji przez sądy

wojewódzkie,

● udziela odpowiedzi na pytania prawne i rozstrzyga zagadnienia prawne, które pojawią

się w toku rozpoznawania spraw przed NSA bądź zostaną przedstawione do

rozpatrzenia NSA przez uprawniony podmiot w trybie abstrakcyjnym,

● rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy organami administracyjnymi (post.

jednoinstancyjne). Nie jest to złamanie zasady dwuinstancyjności (bo ona nie dotyczy

sporów).

W wojewódzkich sądach administracyjnych

-prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego

-zgromadzenie ogólne sędziów sądu administracyjnego

-kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego

NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY

-nadzór nad działalnością sądów adm. oraz poprzez Prezesa zapewnia organizacyjne warunki działania tych sądów.

-organy to: PNSA (6 lat przez prezydenta spośród 2 kandydatów przedstawionych przez ZO), ZO oraz Kolegium;

-dzieli się na Izby: Finansowa, Gospodarcza, Ogólnoadministracyjna (na czele wiceprezesa powoływany i odwoływany przez prezydenta na wniosek prezesa);

-nadzór orzeczniczy poprzez skargi kasacyjne orzeczeń WSA oraz zażalenia na postanowienia WSA oraz podejmuje uchwały (skład 7 sędziów, cała izba, ZO) - bez mocy wiążącej - w celu wyjaśnienia wątpliwości:

*na tle przedłożenia przez skład NSA w związku z konkretną sprawą;

*na wniosek prezesa, RPO, Prokuratora Generalnego w przypadku rozbieżności w orzecznictwie;

Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego i jego kompetencje

-Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego

-Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego

-Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego

NSA dzieli się na: Izbę Finansową, Gospodarczą i Ogólnoadministracyjną.
● Izba Finansowa sprawuje nadzór nad orzecznictwem w sprawach zobowiązań podatkowych i innych świadczeń pieniężnych.
● Izba Gospodarcza sprawuje nadzór nad orzecznictwem w sprawach działalności gospodarczej, ochrony własności przemysłowej, budżetu, dewizowych, papierów wartościowych, bankowości, ubezpieczeniowych, cen, ceł, stawek taryfowych oraz opłat.
● Izba Ogólno-administracyjna sprawuje nadzór nad orzecznictwem w sprawach z zakresu budownictwa, nadzoru budowlanego, zagospodarowania przestrzennego, gospodarki wodnej, ochrony środowiska, rolnictwa, leśnictwa, zatrudnienia, ustroju terytorialnego, gospodarki nieruchomościami, prywatyzacji mienia, powszechnego obowiązku wojskowego, spraw wewnętrznych. Pracami izb kieruje wiceprezes NSA.
W NSA działa Kancelaria Prezesa NSA oraz Biuro Orzecznictwa.
Kancelaria Prezesa NSA wykonuje zadania związane z pełnieniem przez Prezesa NSA czynności w sprawach finansowych, kadrowych, administracyjno-gospodarczych. Kancelarią kieruje Szef Kancelarii, natomiast
Biuro Orzecznictwa wykonuje zadania związane z czynnościami Prezesa z zakresu sprawności postępowania sądowego oraz orzecznictwa. Biurem kieruje dyrektor.
Do zadań NSA należy:
- rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych
- podejmowanie uchwał wyjaśniających przepisy prawne,
- rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących wątpliwości w sprawach sądowo administracyjnych
- rozstrzyganie sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i samorządowymi kolegiami odwoławczymi oraz sporów kompetencyjnych i innych spraw należących do właściwości NSA na mocy odrębnych ustaw.

Pytanie 4

Zakres właściwości sądów administracyjnych

Sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego oraz między Samorządowym Kolegium Odwoławczym, a także spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej. Mogą to być spory o charakterze pozytywnym, tj. gdy 2 lub więcej organów uważa się za właściwe do rozstrzygnięcia sprawy oraz spory o charakterze negatywnym gdy żaden organ nie uważa się za właściwy.

Art. 3 § 2 ppsa normuje zakres kontroli działalności administracji publicznej sprawowanej przez sądy administracyjne. Kontrola ta obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

 decyzje administracyjne;

 postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

 postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

 inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

 pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

 akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

 akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 6, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

 akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

 bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1-5.

Zgodnie z art. 3 § 3 ppsa, sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach. Ponadto sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej (art. 4 ppsa). Art. 5 ppsa określa w sposób negatywny zakres właściwości sądów administracyjnych. Zgodnie z powołanym przepisem sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach:

1) wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej;

2) wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi;

3) odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa

Przedmiotem postępowania w sprawach sądowoadministracyjnych przed sądami administracyjnymi jest zatem:

• rozstrzyganie o legalności aktów i czynności administracyjnych;

• orzekanie o bezczynności administracji;

• orzekanie w sprawie grzywny za niewykonanie orzeczenia sądowego;

• podejmowanie uchwał w sprawach pytań prawnych (wyłącznej kompetencji NSA);

• rozstrzyganie sporów kompetencyjnych.

Kontrola sądów administracyjnych jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Kontrola ta obejmuje badanie zgodności z prawem indywidualnych aktów administracyjnych, czynności kreujących pozycję prawną określonych podmiotów niezwiązanych ze strukturą administracji, a także badanie zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.

Sądy administracyjne badają legalność dwojakiego rodzaju aktów administracyjnych - władczych aktów indywidualnych (np. decyzji, postanowienia), oraz aktów normatywnych (akty prawa miejscowego).

Natomiast wedle kryterium uprawnień orzeczniczych sądu administracyjnego można wyróżnić:

• kontrolę bezpośrednią - gdy sąd ten rozpatruje skargę na określony akt normatywny;

• kontrolę pośrednią - gdy sąd sam ocenia legalność konkretnego przepisu prawa pod względem zgodności z aktem prawnym wyższego rzędu (a gdy stwierdzi niezgodność, to odmawia jego zastosowania w indywidualnej sprawie sądowej, bądź występuje do TK z pytaniem prawnym).

Pytanie 5

Podmioty postępowania sądowo-administracyjnego. (Pojęcie zawarto w art.32 i art.33 PPSA)

→ (Skarżący/Organ Administracji Publicznej/Sąd Administracyjny/Uczestnik) ←

Postępowanie przed sądem administracyjnym jest trójpodmiotowe.

1.Podmiotem prowadzącym jest WSA albo NSA (w zależności od etapu postępowania);

2.Skarżący czyli ten kto wnosi skargę na formę działania administracji (strona czynna);

3. Organ administracji publicznej, którego forma działania lub bezczynność została zaskarżona do sądu (strona bierna)

2 i 3 są przed sądem równe (zasada równości stron).

Postępowanie jest oparte o zasadę skargowości - niezbędnym warunkiem jest wystąpienie przez legitymowany podmiot ze skargą lub wnioskiem.

Dwie funkcje:

1. Ocena form działania administracji publicznej pod względem legalności

2. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych.

By została uruchomiona pierwsza funkcja, musi zostać wniesiona skarga.

By została uruchomiona druga funkcja, musi zostać złożony wniosek.

Rozdział 2 Strony i uczestnicy postępowania

Art. 32. W postępowaniu w sprawie sądowo-administracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi.

Art. 33. § 1. Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach strony.

§ 2. Udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania do-tyczy jej interesu prawnego, a także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie.

Pytanie 6

Skarga do WSA

Najistotniejszą cechą postępowania sądowo-administracyjnego jest jego kontradyktoryjny charakter. Zgodnie z przepisami o postępowaniu przed sądami administracyjnymi WSA wszczyna postępowanie na podstawie skargi. Do jej wniesienia uprawnione są dwie kategorie podmiotów. Ze skargą może bowiem wystąpić każdy, kto ma w tym interes prawny, jak również: prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności oraz inne uprawnione na mocy ustaw podmioty. Wniesienie skargi do sądu administracyjnego jest możliwe tylko po wyczerpaniu wszystkich środków zaskarżenia w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Zwolnieni z tego obowiązku są jednak prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich. Wyczerpanie możliwych środków zaskarżenia oznacza zaś sytuację, w której uprawniony do wniesienia skargi wykorzystał wszelkie dostępne środku zaskarżenia w postępowaniu przed organem przewidziane przez ustawę, takie jak: zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Skargę do sądu należy wnieść w ciągu 30 dni od dnia, w którym skarżący otrzymał rozstrzygnięcie w danej sprawie. Prokuratorowi oraz Rzecznikowi Praw Obywatelskich przysługuje termin 6 miesięczny, zaś skargi na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej nie są obwarowane żadnym terminem.

Skarga do sądu administracyjnego jest wnoszona za pośrednictwem organu, którego działanie albo bezczynność objęte są zakresem skargi. Następnie organ taki musi przekazać w ciągu 30 dni skargę do sądu razem z aktami sprawy oraz odpowiedzią na skargę. Organ taki ma także możliwość uwzględnienia skargi do dnia rozpoczęcia rozprawy przed sądem administracyjnym.

Generalnie postępowanie sądowo-administracyjne jest inicjowane, a orzeczenia sądowe są podejmowane przez złożenie do sądu stosownego pisma. Wyjątkiem od tej reguły jest możliwość zgłoszenia sądowi wniosku lub oświadczenia ustnie na posiedzeniu do protokołu. Każde pismo strony powinno zawierać elementy. Każde pismo strony powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2) oznaczenie rodzaju pisma,

3) osnowę wniosku lub oświadczenia;

4) ) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

5) wymienienie załączników.

Gdy pismo strony jest pierwsze w sprawie powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku adres do doręczeń lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych pełnomocników oraz oznaczenie przedmiotu sprawy, zaś dalsze pisma - sygnaturę akt. Do pierwszego pisma, o ile wnosi je pełnomocnik, musi być dołączone pełnomocnictwo.

Jeżeli pismo strony nie może utrzymać prawidłowego biegu wskutek nie zachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę w trybie zarządzenia do jego uzupełnienia lub poprawienia w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Termin 7-dniowy jest terminem ustawowym, który nie może ulec ani wydłużeniu ani skróceniu. Wezwanie powinno zawierać wskazanie koniecznych poprawek i uzupełnień. Adresata należy pouczyć o skutkach nieusunięcia w terminie braków formalnych.

W postępowaniu sądowo-administracyjnym sąd rozpoznaje sprawy na rozprawie jawnej. Na mocy przepisów szczególnych dopuszczalne jest rozpoznanie sprawy lub jej części na posiedzeniu niejawnym. Jednakże i w tym wypadku sąd ma możliwość skierowania sprawy na posiedzenie jawne oraz wyznaczenia w tym celu rozprawy. Strony są zawiadamiane o posiedzeniach jawnych albo pisemnie albo podczas samego posiedzenia. Sąd może również zadecydować, iż strony mają obowiązek stawić się na rozprawie osobiście albo przez pełnomocnika. Przebieg posiedzenia jawnego zostaje utrwalony za pomocą protokołu;
z posiedzenia niejawnego sporządzana jest notatka urzędowa. Rozprawa zostaje zamknięta, gdy sąd uzna, iż sprawa została wyjaśniona w odpowiedni sposób.

Najważniejszą czynnością procesową jest wydanie wyroku przez sąd administracyjny. Temu podporządkowane jest całe postępowanie przed sądem. Sąd wydając wyrok rozstrzyga
w granicach danej sprawy. Oznacza to, iż sąd administracyjny nie jest związany zarzutami
i wnioskami skargi oraz przedstawioną podstawą prawną. Wynika to z faktu, iż sąd musi wziąć pod uwagę pod uwagę z urzędu wszelkie naruszenia prawa oraz wszystkie przepisy, które mają zastosowanie w danej sprawie. Jest to tzw. zasada oficjalności. WSA jednak nie ma prawa wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa, które powoduje stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu. W ten sposób ustawodawca zapewnia ochronę praw nabytych występującego ze skargą.

Wyroki wydawane przez sądy administracyjne mogą albo utrzymać zaskarżony akt normatywny w mocy albo uwzględnić skargę i unieważnić taki akt, jeżeli jest on sprzeczny
z przepisami prawa. Sąd administracyjny ma zatem możliwość albo skargę oddalić albo ją uwzględnić. Sąd administracyjny, który uwzględni skargę na decyzję lub postanowienie może: uchylić taką decyzję lub postanowienie, stwierdzić ich nieważność albo stwierdzić, iż zostały wydane z naruszeniem prawa. Orzeczenie sądu administracyjnego stanie się prawomocne, gdy nie można się od niego odwołać. Podkreślić należy, iż nie stają się prawomocne postanowienia (niekończące postępowania i niepodlegające odrębnemu zaskarżeniu), które są rozpoznawane przez Naczelny Sąd Administracyjny. Orzeczenie prawomocne wiąże strony i sąd, który je wydał, jak również inne sądy i inne organy państwowe, jak również inne osoby - w przypadkach wskazanych w przepisach prawa.

Skarga powinna spełniać wymagania stawiane dla pisma procesowego
w postępowaniu sądowym oraz zawierać ustawowe elementy przewidziane dla skargi. W szczególności powinna zawierać:

- oznaczenie sądu,
- imię, nazwisko, adres skarżącego, jego przedstawiciela ustawowego, pełnomocników,
- oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności dotyczy,
- wskazanie uczestników postępowania, ich adresów,
- oznaczenie rodzaju pisma (skarga),
- wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności,
- osnowę skargi z określeniem naruszenia prawa lub interesu prawnego (sprecyzowanie zarzutów),
- podpis skarżącego, albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
- wyszczególnienie załączników,
- w sprawach, w których przedmiotem sporu są należności pieniężne należy określić wartość przedmiotu zaskarżenia.

 Do skargi należy dołączyć jej odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich pozostałym stronom. Jeśli skargę składa pełnomocnik, pełnomocnictwo powinno być dołączone do skargi.

Na koniec należy stwierdzić, iż w kwestii skargi do WSA, nie chcąc zachęcać osób występujących jako pełnomocnicy stron do lekceważenia treści pisanej skargi, gdyż treść ta zawsze ma znaczenie, ukierunkowując badanie legalności zaskarżonej decyzji, niepełność czy nawet błędne ukierunkowanie lub uzasadnienie skargi nie zwalnia sądu I instancji od odrobienia lekcji, jaką ustawodawca wpisał w art. 134 § 1 PostSądAdmU.

Pytanie 7

Przesłanki dopuszczalności skargi. (art.52 PPSA)

Przesłanki dopuszczalności skargi:

● Ogół warunków formalnych, jakim skarga powinna odpowiadać jako pismo strony oraz innych wymagań określonych ustawowo, które muszą być spełnione, aby mogła być rozpoznana przez sąd administracyjny

● 3 grupy przesłanek:

1.Podmiotowe:

1. Wniesienie skargi przez uprawniony podmiot, posiadający legitymację skargową (art. 50 p.p.s.a.)

2. Posiadanie zdolności sądowej i procesowej

3. Umocowanie organu lub osoby upoważnionej, gdy strona nie jest osobą fizyczną

2.Dotyczące trybu wnoszenia skargi :

1. Wniesienie skargi za pośrednictwem organu administracji publicznej

2. Obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia

3. Wniesienie skargi w terminie

4. Nieistnienie stanu powagi rzeczy osądzonej

5. Brak wszczęcia nadzwyczajnego postępowania administracyjnego, mającego na celu usunięcie z obrotu akt lub czynności

2. a Pośredni tryb wnoszenia skargi Art. 54 p.p.s.a.

● Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.

● Organ przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia.

● § 3 - Autokontrola Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

2. b Obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia (art. 52 p.p.s.a.)

● Wyczerpanie środków zaskarżenia - sytuacja, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

● Obowiązek nie dotyczy prokuratora i RPO

● Co jeśli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia?

-akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a - skargę można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.

-inne akty - jeśli ustawa nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin 14-dniowy nie ma jednak zastosowania.

2. c Termin do wniesienia skargi (art. 53 p.p.s.a.)

● Zasada: 30 dni od doręczenia rozstrzygnięcia

● Tam gdzie wezwanie do usunięcia naruszenia prawa - 30 dni od odpowiedzi organu na wezwanie lub 60 dni od dnia wniesienia wezwania gdy organ milczy

● Prokurator i RPO: 6 miesięcy

-od doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej

-Pozostałe: od wejścia w życie akt lub innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi (z wyjątkiem skarg na akty prawa miejscowego)

● Skarga na bezczynność: brak terminu

3.Wymogi formalne skargi

● Skarga musi spełniać wymogi przewidziane dla wszystkich pism strony w postępowaniu (art. 46 p.p.s.a.)

● oraz wymogi szczególne przewidziane w art. 57 p.p.s.a.

→ wymogi formalne pism strony (art. 46 p.p.s.a.)

1.oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,

2.oznaczenie (imię i nazwisko lub nazwę) stron, ich przedstawicieli
ustawowych i pełnomocników;

3.oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników

4.oznaczenie rodzaju pisma („Skarga”)

5.oznaczenie przedmiotu sprawy

6.osnowę wniosku lub oświadczenia;

7.podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

8.wymienienie załączników

9.pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

W skardze dodatkowo wymagane jest:

10.wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności;

11.oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy;

12.określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie.

Sytuacja pierwsza, gdy skarżącemu w toku postępowania administracyjnego na dany akt służył dany środek zaskarżenia oraz druga, gdy skarżącemu takowy środek nie przysługiwał. Należy nadto nadmienić, że przysługiwanie lub nie przysługiwanie środka zaskarżenia musi być bezpośrednio związane z tym aktem, który jest przedmiotem wnoszonej skargi.

W przypadku, gdy na dany akt służył w postępowaniu administracyjnym środek zaskarżenia, skarżący może wnieść skargę do sądu administracyjnego jedynie w przypadku, gdy owy środek zaskarżenia został wyczerpany (art. 52 § 1 ab initio p.p.s.a.). Swoistą definicję legalną wyczerpania środków zaskarżenia zawiera art. 52 § 2 p.p.s.a zgodnie z którym przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje (czyli został już wykorzystany - uwaga autora) żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

Przesłanki dopuszczalności skargi:

1. Wniesienie skargi przez podmiot legitymowany. Katalog tych podmiotów określa art. 50 PPSA, przy czym uprawnienie do wniesienia skargi może być na podstawie ustaw rozszerzone również na inne podmioty. Art. 50 mówi o 4 podmiotach:

a) każdy, kto ma interes prawny we wniesieniu skargi (interes prawny = realna możliwość kształtowania sytuacji prawnej zindywidualizowanego podmiotu prawa przez daną formę działania administracji, polegająca na przyznaniu uprawnień, zniesieniu uprawnień, nałożeniu obowiązków, zniesieniu obowiązków, zmianie zakresu istniejących uprawnień lub obowiązków).

b) prokurator - decydują o tym przepisy o prokuraturze; zadaniem prokuratury jest strzeżenie

praworządności; Wniesienie skargi jest narzędziem procesowym realizacji przez prokuraturę ustawowych zadań. Prokurator może wnosić skargę zarówno "na korzyść" jak i "na niekorzyść" osoby posiadającej interes prawny we wniesieniu skargi.

c) Rzecznik Praw Obywatelskich - jest tak samo jak z prokuratorem, tzn. możliwość wniesienia skargi przez RPO stanowi narzędzie realizacji przez Rzecznika jego ustawowych zadań polegających na strzeżeniu praw

i wolności obywatelskich. RPO interesują tylko takie naruszenia prawa, które są dla obywatela "niekorzystne".

d) organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.

2. Wymóg wniesienia skargi na formę działania administracji lub bezczynność objętą właściwością sądów administracyjnych.

3. Wymóg wyczerpania środków zaskarżenia lub uprzedniego wezwania organu administracji publicznej do usunięcia naruszenia prawa.

- Wyczerpanie środków zaskarżenia zależy od tego co przewiduje ustawa. W przypadku skargi na bezczynność - wyczerpanie art. 37 kpa

- Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Nie od każdej formy przysługuje środek zaskarżenia (decyzja - środkiem zaskarżenia jest odwołanie albo skarga na bezczynność, postanowienie - zażalenie) ale np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - nie ma środka zaskarżenia. Zanim wniesiemy do sądu skargę na miejscowy plan, trzeba wezwać organ (Radę Gminy) do usunięcia naruszenia prawa. Przesłanka ta musi nastąpić W SPRAWIE, natomiast niekoniecznie przez skarżącego (przykład "Inwestora i sąsiada")

4. Wymóg zachowania terminu do wniesienia skargi. Regulacja jest zawarta w art. 53 ppsa.

Co do zasady ma zastosowanie termin 30 dniowy od dnia doręczenia decyzji w sprawie. Z dłuższego terminu korzystają prokurator i RPO - wynosi on 6 miesięcy. Instytucja przywrócenia terminu - art. 85-89 PPSA.

5. Wymóg zachowania właściwego trybu wnoszenia skargi. Obowiązuje tryb pośredni, co oznacza, że skargę wnosi się do WSA, ale za pośrednictwem organu administracji publicznej, którego działanie lub bezczynność stanowi przedmiot skargi. Co do zasady niezachowanie powyższych przesłanek powoduje odrzucenie skargi. Wyjątek stanowi punkt 5.

Gdzie skarga nie zostanie odrzucona. Skutek ten nastąpi jedynie wówczas, gdy na skutek niezachowania trybu nastąpi uchybienie trybu do wniesienia skargi. Jeśli np. sąd do którego bezpośrednio wniesiono skargę zdąży wysłać skargę do właściwego organu, to wszystko będzie OK. Ale jak już po 30 dniach, to nic już nie zdziała.

6. Wymóg braku równoległego biegu nadzwyczajnego postępowania administracyjnego (56 PPSA).

Z art. 56 wynika pierwszeństwo tego postępowania przed post. sądowo-administracyjnym pod warunkiem, że nadzwyczajne adm. było wniesione przed skargą. Jeśli pierwsza została wszczęta procedura administracyjna, to do czasu jej zakończenia sąd powinien zawiesić postępowanie.

7. Przesłanka zachowania wymogów formalnych skargi. Patrz: pisanie skargi

8. Przesłanka nieistnienia stanu powagi rzeczy osądzonej (res iudicata) oraz nieistnienia stanu sprawy w toku (lis pendens).

Pytanie 8

Zasada skargowości w postępowaniu sądowo-administracyjnym

Skarga- pismo procesowe inicjujące postępowanie sądowo administracyjne . Postępowanie sądowo - administracyjne jest oparte o zasadę skargowości co oznacza, że wniesienie skargi jest niezbędną przesłanką wszczęcia postępowania sądowo - administracyjnego. Sąd administracyjny nie może wszcząć z urzędu postępowania w sprawie oceny legalności formy działania administracji, czyli Sąd administracyjny czeka na skargę.

Postępowanie jest oparte o zasadę skargowości - niezbędnym warunkiem jest wystąpienie przez legitymowany podmiot ze skargą lub wnioskiem.

ZASADA SKARGOWOŚCI (przeciwieństwo oficjalności) oznacza, że zarówno przed WSA, jak i przed NSA inicjowanie postępowania sądowego odbywa się wyłącznie na wniosek strony, która wnosi (odpowiednio) skargę (do WSA), skargę kasacyjną lub zażalenie (do NSA), wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego lub sporu o właściwość (do NSA). Nie ma możliwości inicjowania postępowania sądowego z urzędu. Regułą jest, że skarga kierowana jest do WSA, a dopiero jego orzeczenia kontrolowane są przez NSA. Zarówno przed WSA, jak i przed NSA obowiązuje zasada skargowości zabraniająca sądowi inicjowanie postępowania sądowego z urzędu; postępowanie administracyjno-sądowe może wszcząć wyłącznie strona wnosząc (odpowiednio) skargę (do WSA), skargę kasacyjną lub zażalenie (do NSA), wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego lub sporu
o właściwość (do NSA).

Przejawy zasady:

1.Sąd ma uprawnienia do zarządzenia stawienia się strony lub pełnomocników

2.Ma obowiązek uwzględniania z urzędu faktów zwanych powszechnie

3.Ma obowiązek przeprowadzenia z urzędu faktów zwanych urzędowo

Jedynie złożenie skargi wszczyna postępowanie sądowo-administracyjne (zasada skargowości).

Pytanie 9

Cofnięcie skargi

Skarga może być cofnięta na każdym etapie postępowania (art. 60 PPSA). Cofnięcie skargi wiąże sąd, chyba że miałyby na celu obejście prawa lub prowadziłoby do utrzymania w porządku prawnym aktu lub czynności organu administracji publicznej dotkniętego nieważnością. Gdy cofnięcie skargi sąd uzna za dopuszczalne, prowadzi to do umorzenia postępowania sądowo-administracyjnego. Gdy uzna cofnięcie za niedopuszczalne, kontynuuje i wydaje wyrok.

Skarżący może cofnąć skargę. Cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności.

Skuteczne cofnięcie skargi powoduje umorzenie postępowania sądowo-administracyjnego, w wyniku czego zaskarżone orzeczenia staje się prawomocne (ostateczne). 

Pytanie 10

Autokontrola (art.54§3 PPSA)

Organ ma prawo skorzystać z możliwości autokontroli w przypadku zaskarżenia każdego aktu lub czynności o których mowa w art. 3 ppsa o ile uwzględni skargę w całości czyli uzna za uzasadnione zarówno sformułowane w niej zarzuty i wnioski jak i wskazaną w niej podstawę prawną. Poza przypadkiem skargi na bezczynność gdy uwzględnienie to polega na podjęciu zaniechanego działania, sprowadza się ona zatem do wydania takiego aktu, który w sposób ścisły odpowiadałby stanowisku, jakie reprezentuje skarżący.

Autokontrola- kompetencje organu do zmiany własnego działania, 2 możliwości:

1. autokontrola sensu stricto - organ którego działanie lub bezczynność zaskarżono:

-do dnia rozpoczęcia rozprawy

-w zakresie swojej właściwości (np. w trybie wznowienia postępowania, lub uchylenia/zmiany decyzji ale już nie w trybie stwierdzenia nieważności)

-może uwzględnić skargę, ale tylko w całości- jej zarzuty wnioski, podstawę prawną

W jej ramach uchyli \ zmieni swoją decyzję, dokona czynności których zaniechał. Uwzględnienie skargi czyni postępowanie sądowe bezprzedmiotowym, więc podlega ono umorzeniu.

2. Pozytywny wynik mediacji w wyniku, której organ uwzględni stanowisko skarżącego, także tylko w części i uchyli \ zmieni swój akt lub wykona inną czynność.

Organ ma prawo skorzystać z możliwości autokontroli w przypadku zaskarżenia każdego aktu lub czynności o których mowa w art. 3 ppsa o ile uwzględni skargę w całości czyli uzna za uzasadnione zarówno sformułowane w niej zarzuty i wnioski jak i wskazaną w niej podstawę prawną. Poza przypadkiem skargi na bezczynność gdy uwzględnienie to polega na podjęciu zaniechanego działania, sprowadza się ona zatem do wydania takiego aktu, który w sposób ścisły odpowiadałby stanowisku, jakie reprezentuje skarżący.

Czynności procesowe podjęte przez organ w ramach samokontroli obejmują 2 fazy:

- pierwsza faza - obejmuje przeprowadzenie kontroli własnego postępowania, polegającej na ponownym rozpoznaniu i rozpatrzeniu sprawy oraz na ustaleniu, czy stanowisko zajęte w danej sprawie może być zmienione.

- druga faza - następuje konfrontacja tego stanowiska z żądaniem strony. W wyniku tej konfrontacji mogą zaistnieć 3 sytuacje:

1.organ ustala, że żądanie strony jest uzasadnione w całości i w związku z tym jest kompetentny do zmiany lub uchylenia swojej decyzji,

2.organ ustala, że żądanie strony jest uzasadnione może być uwzględnione tylko częściowo
i wówczas nie ma on kompetencji do wzruszenia swojej decyzji.

3.organ ustala, że odwołanie, jego zdaniem, nie jest uzasadnione.

Kompetencja organu I instancji co do zmiany lub uchylenia własnej decyzji jest oparta na przesłance uwzględnienia w całości żądania strony. Organ jest obowiązany ponownie rozpatrzyć sprawę w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym otrzymał odwołanie, a w postępowaniu podatkowym - 1 miesiąc. Od nowej decyzji stronom służy odwołani. Jeżeli organ ten stwierdzi, że nie ma podstaw do wzruszenia własnej decyzji, to przekazuje w tym terminie odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu.

Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy - co oznacza uwzględnienie zarzutów i wniosków skargi oraz powołanej podstawy prawnej. Organ może uwzględnić skargę tylko jeśli na podstawie przepisów prawa jest właściwy do weryfikacji decyzji. Uwzględnienie skargi w całości jest podstawą do umorzenia postępowania sądowo administracyjnego.

Drugi przypadek samokontroli organu adm. publicznej w postępowaniu sądowo-administracyjnym: Jeżeli strony dokonają ustaleń w postępowaniu mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia zaskarżony akt albo wykonuje lub podejmuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy w zakresie swojej właściwości i kompetencji. Na akt wydany na podstawie ustaleń postępowania mediacyjnego mogą strony lub podmiot, któremu przyznana jest legitymacja do złożenia skargi, wnieść skargę do WSA w ter­minie 30 dni od dnia doręczenia aktu albo wykonania lub podjęcia czynności. Skargę sąd rozpoznaje łącznie ze skargą wniesioną w sprawie na akt lub czynność, w której przeprowadzono postępowanie mediacyjne. Jeżeli skarga na akt lub czynność, wydane lub podjęte na podstawie ustaleń postępowania mediacyj­nego, nie została wniesiona albo skarga ta została oddalona, sąd umarza po­stęp. w sprawie, w której prowadzono postęp. mediacyjne.

Pytanie 11

Ochrona tymczasowa w postępowaniu sądowo-administracyjnym oraz jej trwałość

(art. 61 PPSA)

Możliwość wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu przez organ lub sąd związane jest z potrzebą zapewnienia skarżącemu w procesie tzw. ochrony tymczasowej

Interes innych stron lub podmiotów na prawach strony może być chroniony przez konieczność złożenia odpowiedniego zabezpieczenia finansowego przez tego, kto żąda wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu (np.: prawo budowlane w przypadku zaskarżenia ostatecznego pozwolenia na budowę).

Punktem wyjścia dla składu siedmiu sędziów Izby Gospodarczej NSA było przyjęcie ustalenia w aspekcie celu ochrony tymczasowej, realizowanej w trakcie postępowania przed sądami administracyjnymi. Przypomniano, że skarga sądowo-administracyjna nie wywołuje, co do zasady, skutku suspensywnego. Taką cechę może nadać skardze sam organ, na którego działanie w postaci aktu lub czynności wniesiono skargę, przed jej przekazaniem do sądu. Po przekazaniu skargi wykonanie zaskarżonego aktu lub czynności może wstrzymać wojewódzki sąd administracyjny w trybie art. 61 § 3 zd. 1 p.p.s.a., na wniosek skarżącego, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. NSA wywiódł, iż celem udzielenia takiej ochrony skarżącemu jest zapewnienie maksymalnej efektywności sądowej kontroli administracji, brak takiej ochrony mógłby prowadzić do sytuacji, w których nie można byłoby, nawet na drodze odszkodowawczej, zrekompensować poniesionych przez skarżącego strat wskutek wykonania nieprawomocnej decyzji administracyjnej. Doprowadziło to NSA do wniosku, iż ochrona tymczasowa stanowi niezwykle ważną gwarancję procesową praw strony.

Wniesienie skargi art. 61 § 1 do sądu nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego aktu lub czynności przy czym organ administracji za którego pośrednictwem skarga jest wnoszona a następnie sąd może wstrzymać wykonanie zaskarżonego aktu bądź czynności . Tą ochrona tymczasową poddano wszystkie akty i czynności stanowiące przedmiot skargi do S.A.

Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności art. 61 §2 PPSA Organ administracji którego dotyczy skarga jest uprawniony do wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu bądź czynności , może tego dokonać zarówno z urzędu jak i na żądanie skarżącego, przy czym uprawnienie to przysługuje mu do czasu przekazania skargi sądowi. Organ wstrzymuje wykonanie zaskarżonego aktu lub czynności w formie postanowienia na które nie służy zażalenie. Wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu po przekazaniu skargi do SA art. 61 § 3 Strona skarżąca niezadowolona z odmowy wstrzymania wykonania aktu lub czynności może ponownie wnosić do sądu o powtórne rozpoznanie tej kwestii co oznacza że sąd także rozpoznaje jej wniosek o udzielenie tej ochrony zawarty w skardze. Wniosek o udzielenie ochrony tymczasowej będzie uwzględniony gdy nastąpi jedna z przesłanek: 1) zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia skarżącemu znacznej szkody w wyniku wykonania aktu bądź czynności, wyrządzona zostanie znaczna szkoda skarżącemu 2) spowodowanie trudnych do odwrócenia skutków będących wynikiem zaskarżonego aktu bądź czynności

Rozstrzygnięcie sądu w kwestii ochrony tymczasowej art. 61 § 4 PPSA może uwzględniać żądanie strony w całości lub w części, ma ono formę postanowienia na które służy zażalenie do NSA. przy czym sąd na mocy art. 61 § 4 PPSA jest uprawniony w razie zmiany okoliczności sprawy, zmienić lub uchylić w każdym czasie postanowienie w sprawie odmowy wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu lub czynności i może to uczynić na wniosek skarżącego, uczestnika postępowania a także z urzędu. Postanowienie sądu w kwestii udzielenia ochrony tymczasowej przestaje wiązać z chwilą gdy sąd rozpoznaje sprawę, wówczas w sentencji wyroku w przypadku uwzględnienia skargi określa czy i w jakim zakresie zaskarżony akt lub czynność nie może być wykonana i takie rozstrzygnięcie traci moc z chwila uprawomocnienia się orzeczenia (art. 152 PPSA)

Możliwość wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu przez organ lub sąd związane jest z potrzeba zapewnienia skarżącemu w procesie tzw. ochrony tymczasowej. Interes innych stron lub podmiotów na prawach strony może być chroniony przez konieczność złożenia odpowiedniego zabezpieczenia finansowego przez tego, kto żąda wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu (np.: prawo budowlane w przypadku zaskarżenia ostatecznego pozwolenia na budowę).

Art. 61.

§ 1. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności.

§ 2. W razie wniesienia skargi:

1) na decyzję lub postanowienie - organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania;

2) na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie aktu lub czynności w całości lub w części;

3) na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz na akty terenowych organów administracji rządowej - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie uchwały lub aktu w całości lub w części, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie.

§ 3. Po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy.

§ 4. Postanowienia w sprawie wstrzymania aktu lub czynności wydane, na podstawie § 2 i 3, sąd może zmienić lub uchylić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności.

§ 5. Postanowienia, o których mowa w § 3 i 4, sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym.

§ 6. Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności upada w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji.

Pytanie 12

Przywrócenie terminu w postępowaniu sądowo-administracyjnym (art.86 i art.89 PPSA)

Czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek może postanowić o przywróceniu terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o przywróceniu terminu albo o odmowie jego przywrócenia przysługuje zażalenie.

Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie. Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności, wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. W razie uwzględnienia wniosku sąd może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.

Pytanie 13

Rozprawa przed WSA

W postępowaniu sądowo-administracyjnym zasadą jest, że posiedzenia sądowe są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie.

Rozpoczęcie i tok rozprawy

Rozprawę rozpoczyna wywołanie sprawy i sprawdzenie stawiennictwa. Następnie sędzia zwięźle omawia stan sprawy na podstawie akt, ze szczególnym uwzględnieniem zarzutów skargi. Po sprawozdaniu sędziego strony - najpierw skarżący, a potem organ - zgłaszają ustnie swoje żądania i wnioski oraz składają wyjaśnienia. Mogą ponadto wskazywać podstawy prawne i faktyczne swych żądań i wniosków. Pozostałym stronom głosu udziela przewodniczący według ustalonej przez siebie kolejności. Przewodniczący kieruje bowiem rozprawą (otwiera, prowadzi i zamyka posiedzenia, udziela głosu, zadaje pytania, upoważnia do zadawania pytań i ogłasza orzeczenie). Postępowania dowodowe przed sądem administracyjnym prowadzi się w ograniczonym zakresie. Sąd administracyjny orzeka bowiem na podstawie materiału dowodowego i faktycznego zgromadzonego w postępowaniu prowadzonym przed organem administracji.

Jedynie gdy jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania, sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić uzupełniające dowody z dokumentów.

Odroczenie

Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli:

- sąd stwierdzi nieprawidłowość zawiadomienia którejkolwiek ze stron,

- nieobecność strony lub jej pełnomocnika jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć, chyba że strona lub jej pełnomocnik wnieśli o rozpoznanie sprawy w ich nieobecności,

- sąd postanowi zawiadomić o toczącym się postępowaniu sądowym osoby, które dotychczas nie brały udziału w sprawie w charakterze stron.

Natomiast na zgodny wniosek stron można odroczyć posiedzenie tylko z ważnej przyczyny. Przewodniczący zamyka rozprawę, gdy sąd uzna sprawę za dostatecznie wyjaśnioną. Jednak rozprawę zamkniętą sąd może otworzyć na nowo. Rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności ujawniły się dopiero po jej zamknięciu.

Wydanie wyroku Sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy. Sąd odbywa niejawną naradę. Jej przebieg i sposób głosowania są tajne. Wyrok zapada większością głosów. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę (w sprawie zawiłej sąd może odroczyć ogłoszenie na 14 dni). Przewodniczący odczytuje sentencję wyroku, a następnie on lub sędzia sprawozdawca ustnie przedstawia motywy przyjętego rozstrzygnięcia. Ponadto stronie działającej bez adwokata lub radcy prawnego, obecnej przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący udziela wskazówek co do sposobu i terminów wniesienia środka odwoławczego.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ Przewodniczący może odebrać głos, gdy przemawiający go nadużywa, jak również uchylić pytanie, jeżeli uzna je za niewłaściwe lub zbyteczne.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ Nieobecność stron lub ich pełnomocników na rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy. W takim przypadku przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia sprawozdawca przedstawia ich wnioski, twierdzenia i dowody znajdujące się w aktach sprawy.

Pytanie 14

Zakres postępowania dowodowego w postępowaniu sądowo-administracyjnym (art.106 §3-4 PPSA)

Postępowania dowodowe przed sądem administracyjnym prowadzi się w ograniczonym zakresie. Sąd administracyjny orzeka bowiem na podstawie materiału dowodowego
i faktycznego zgromadzonego w postępowaniu prowadzonym przed organem administracji. Jedynie gdy jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania, sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić uzupełniające dowody z dokumentów.

Zakres postępowania dowodowego w postępowaniu sadowo-administracyjnym Postępowanie dowodowe prowadzone przez sąd administracyjny jest, stosownie do art. 106 § 3 ppsa, ograniczone, ale możliwe jest w nim wykorzystanie środka dowodowego w postaci dokumentu. W postępowaniu tym znajdują przy tym odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Naruszeniem tych przepisów nie jest jednak nieprzeprowadzenie przez sąd dowodu z zeznań świadków, gdyż nie może takiego dowodu dopuścić.

Pytanie 15

Niezwiązanie WSA granicami skargi (art.135 PPSA)

Niezwiązanie WSA granicami skargi oznacza, że WSA:

a) może stwierdzić nieważność zaskarżonej do tego sądu decyzji administracyjnej, nawet jeżeli skarżący domaga się jedynie uchylenia tej decyzji,

b) może uchylić całe postanowienie, nawet jeżeli skarżący zaskarżył jedynie jego część,

Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W myśl natomiast art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Przewidziane w powołanym przepisie niezwiązanie granicami skargi oznacza, że sąd administracyjny nie jest skrępowany sposobem sformułowania skargi, użytymi argumentami, a także podniesionymi wnioskami, zarzutami i żądaniami. Sąd jest jedynie związany granicami sprawy, w której skarga została wniesiona.

W uchwale NSA z dnia 26 października 2009 r., I OPS 10/09, wyjaśniono, że niezwiązanie granicami skargi oznacza, że sąd ma prawo, a jednocześnie obowiązek dokonania oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego nawet wówczas, gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze. Sąd nie jest przy tym skrępowany sposobem sformułowania skargi, przytoczonymi argumentami, a także zgłoszonymi wnioskami, zarzutami i żądaniami (ONSA WSA 2010, nr 1, poz. 1, s. 36 uzasadnienia).

Pytanie 16

Wyrok, a postanowienie sądu administracyjnego

Sądy administracyjne wydają dwa rodzaje orzeczeń: wyroki oraz postanowienia. Wyrok, jest orzeczeniem, które rozstrzyga sprawę merytorycznie, co do samej istoty skargi. Postanowienia wydawane są natomiast w tych kwestiach, w których przepisy nie przewidują wydania wyroku. W szczególności sąd orzeka postanowieniem w kwestiach proceduralnych, formalnych.

Wyrok i postanowienie to orzeczenia sądu. Każde z nich jednak wywołuje inne skutki i wydawane jest w innych sytuacjach. Wyrok zawsze kończy postępowanie natomiast z postanowieniami różnie to bywa. Są postanowienia, które kończą sprawy i takie które rozstrzygają spraw wpadkowe.

Co do zasady sąd rozstrzyga sprawy przez wydanie wyroku tylko wtedy gdy kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje obowiązku wydania wyroku. Wszystkie wyroki są zaskarżalne to znaczy, że przysługuje od nich odwołanie (apelacja) do sądu wyższej instancji. Natomiast nie wszystkie postanowienia można skarżyć. Zażalenie można złożyć tylko na wybrane postanowienia, przede wszystkim te kończące postępowanie w sprawie.

Tak więc co do zasady otrzymanie postanowienia nie kończy sprawy. Będzie się ona toczyła dalej. Chyba, że postanowienie dotyczy umorzenia postępowania. W tym ostatnim wypadku proces się zakończył.

WYROK

Sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem. Wydanie wyroku jest najważniejszą czynnością sądową. Wyrok służy rozstrzygnięciu sprawy, jeśli przepis ustawy nie stanowi inaczej jest on najważniejszą czynnością sądową. Całe postępowanie służy wydaniu wyroku w I instancji. Wyrok sądu w I instancji (czyli WSA)polega na orzeczeniu przez sąd w kwestii naruszenia prawa w działaniu lub zaniechaniu organu administracji publicznej i skutkach prawnych naruszenia prawa. W formie wyroku sąd orzeka gdy skargę uwzględnia bądź oddala.

Jeśli chodzi o wyrok NSA jest on rozstrzygnięciem w przedmiocie zasadności skargi kasacyjnej złożonej od wyroku sądu I instancji.

Części wyroku

Każdy wyrok składa się z trzech części:

1) z części wstępnej - tzw. komparycji

2)z właściwego rozstrzygnięcia (tzw. tenoru lub inaczej z formuły sentencji)

3)z uzasadnienia wyroku (nie zawsze występuje).

AD 1) Część wstępna wyroku obejmuje:

· Sygnaturę akt w sprawie

· Nagłówek „w imieniu Rzeczypospolitej”

· Następnie jest wymieniony sąd z podaniem pełnej nazwy i siedziby

· Wskazanie składu orzekającego w sprawie (skład trzyosobowy + protokolant, a także jeśli biorą udział w sprawie prokurator, RPO, RPDZ),

· Datę i miejsce rozpoznania sprawy

· Datę i miejsce ogłoszenia wyroku

· Oznaczenie skarżącego oraz strony mu przeciwnej

· Oznaczenie przedmiotu sprawy (na co złożono skargę)

Np.„Po rozpoznaniu sprawy ze skargi (takiej i takiej osoby) na decyzję (takiego organu) z dnia….. z nr …… w przedmiocie……

AD 2) Rozstrzygnięcie

Obejmuje ona rozstrzygnięcie o żądaniu skarżącego oraz o innych kwestiach wynikających z przepisów ustawy (najczęściej są to „orzeka” lub „postanawia”) ( jak brzmi ta formuła czyli tenor)

Komparycja i tenor tworzą sentencje wyroku:

- oddala skargę bądź uchyla zaskarżoną decyzję (oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji)

- zasądza od organu na rzecz skarżącego kwotę (np. 500zł) tytułem kosztów postępowania

- stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku ( „wstrzymuje wykonanie zaskarżonej decyzji…”)

AD 3) Uzasadnienie - nie jest elementem obligatoryjnym, czyli może być takie orzeczenie, które nie ma uzasadnienia i występuje zawsze w przypadku wyroków uwzględniających skargę. Wtedy sąd zawsze, z urzędu takie uzasadnienie sporządza i przesyła stronom oraz uczestnikom postępowania.

Przy wyrokach oddalających skargę uzasadnienie pisemne wyroku jest sporządzane tylko wówczas, gdy strona złoży wniosek o sporządzenie uzasadnienia terminie 7 dni od dnia ogłoszenia na sali wyroku i uiści opłatę kancelaryjną 100 zł za sporządzenie wyroku, chyba że strona jest zwolniona kosztow sądowych.

W przypadku wyroków NSA te wyroki bez względu na rozstrzygnięcie. Zawsze zawierają część w postaci uzasadnienia bez względu na to, czy było oddalenie skargi kasacyjnej czy jej uwzględnienie.

Przy wyrokach uwzględniających skargę sąd sporządza uzasadnienie z urzędu i doręcza stronom oraz uczestnikom postępowania wyrok wraz z uzasadnieniem.

Przy wyrokach oddalających skargę uzasadnienie sporządzane jest wyłącznie na wniosek strony bądź uczestnika postępowania, zgłoszony w terminie 7 dni od ogłoszenia orzeczenia. Istnieje przy tym obowiązek uiszczenia opłaty kancelaryjnej w kwocie 100 zł za sporządzenie i przesłanie odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Uzasadnienie jest wtedy doręczane tylko tej osobie, która złożyła taki wniosek.

Zasady wyrokowania

Co do zasady wyrok wydaje się po przeprowadzeniu rozprawy i jej zamknięciu. Przy czym istnieje możliwość wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym i dotyczy to jedynie sytuacji rozpoznania sprawy w trybie uproszczonym (sąd rozpoznaje sprawę w składzie jednoosobowym na posiedzeniu niejawnym i dotyczy to tylko WSA). W pozostałych przypadkach wyrok wydawany jest w składzie trzech sędziów i to jedynie tych sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku. Po zamknięciu rozprawy orzeczenie może być wydane tylko przez ten skład sądu przed, którym miało miejsce zamknięcia rozprawy. Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Jest ona pierwszym etapem wyrokowania. Biorą w niej udział wszyscy sędziowie obecni na ostatniej rozprawie i ewentualnie protokolant. Narada obejmuje dyskusje nad mającym zapaść rozstrzygnięciem sprawy, głosowanie nad tym rozstrzygnięciem, a także motywami jego podjęcia.

Wyrok zapada większością głosów. Przewodniczący składu zbiera głosy sędziów zaczynając od najmłodszego stażem sędziego. Sam głosuje ostatni. Zasadą jest, że sędzia sprawozdawca głosuje pierwszy. Ustawodawca nie przewiduje zwolnienia od tajemnicy narady nad orzeczeniem.

Votum separatum

Przed podpisaniem sentencji wyroku (czyli tenoru) sędzia, który został przegłosowany może zgłosić zdanie odrębne (votum separatum), które może dotyczyć rozstrzygnięcia, ale także tylko samego uzasadnienia wyroku.

Fakt ten (fakt zgłoszenia votum separatum) podaje się do wiadomości stron za zgodą sędziego, który zgłosił zdanie odrębne i za jego zgodą nazwisko..

To, że sędzia został przegłosowany nie zwalnia go od obowiązku podpisania takiego orzeczenia.

Votum separatum powinno zostać uzasadnione i złożone przed podpisaniem uzasadnienia wyroku.

Spisanie sentencji wyroku jest końcowym etapem wyrokowania. Polega ono na spisaniu treści samego rozstrzygnięcia (np. oddala skargę) i jego podpisania. Wyrok musi być podpisany przez wszystkich sędziów biorących udział w jego podjęciu, w tym także przez sędziego, który zgłosił zdanie odrębne. Zgłosznie zdania odrębnego zaznacza się przy podpisie sentencji wyroku poprzez zamieszczenie wzmianki votum separatum -cvs (zdanie odrębne) Podpisanie wyroku przez cały skład jest warunkiem jego prawidłowości. Brak chociażby jednego podpisu jest naruszeniem skutkującym nieważności postępowania. Gdyby taki wyrok został wysłany do strony - mamy nieważność postępowania.

Ogłoszenie wyroku

Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu jawnym, na którym zamknięto rozprawę. Sporządza się go i ogłasza po zamknięciu rozprawy i naradzie, chyba że ustawa odracza możliwość odroczenia ogłoszenie wyroku na inny dzień. Niestawienie się stron, czyli nieobecność stron na ogłoszeniu orzeczenia nie wstrzymuje ogłoszenia wyroku. Po ogłoszeniu sentencji wyroku przewodniczący lub sędzia sprawozdawca podaje ustnie zasadnicze motywy rozstrzygnięcia a także jak strona działa bez adwokata lub radcy poucza o przysługujących jej środkach zaskarżenia od wyroku-odwołanie. w przypadku wyroku który zapada na posiedzeniu niejawnym (postępowanie uproszczone) Taki wyrok doręcza się stronom jeżeli jego uzasadnienia nie doręcza się z urzędu.

Sporządzanie uzasadnień wyroku

Obowiązek sporządzenia uzasadnienia ogranicza się do wyroków uwzględniających skargę. Termin na sporządzenie uzasadnienia to 14 dni od dnia jego ogłoszenia. Natomiast wyrok oddalający skargę sądu uzasadnia jedynie na wniosek strony zgłoszony w terminie 7 dni od ogłoszenia orzeczenia. Uzasadnienie orzeczenia sporządza sędzia sprawozdawca.

Uzasadnienie wyroku składa się z trzech części: 145-151 ppsa

1. Część historyczna -opis przebiegu postępowania sprzed dnia rozprawy tj. stan faktyczny do dnia rozprawy. Obejmuje ona: wskazanie podstawy faktycznych dotychczasowych działań organów administracji w sprawie oraz treści środków zaskarżenia wniesionych przez stronę postępowania administracyjnego.

2. Wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia

3. Wskazanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia, czyli tych przepisów, w oparciu o które sąd skargę oddala bądź uwzględnia.

Uzasadnienie wyroku podpisują sędziowie którzy brali udział w jego wydaniu. Gdy zdarzyło by się tak, że jeden z sędziów nie może podpisać uzasadnienia (np. zwolnienie lekarskie albo urlop) to wtedy przewodniczący składu lub inny sędzia podaję przyczynę braku podpisania tego uzasadnienia przez tego konkretnego sędziego. Zwykle ma to formę pieczątki i podpisu przewodniczącego. Wtedy na uzasadnieniu i tak są 3 podpisy.

W przypadku wyroków oddalających skargę i złożeniaprzez stronę wniosku o sporządzenie uzasadnienia. Może się tak zdarzyć ,że sąd wyda postanowienie o odmowie sporządzenia uzasadnienia. Typowym takim przykładem będzie sytuacja gdy, strona złoży wniosek od ogłoszenia wyroku po upływie 7 dni od ogłoszenia uzasadnienia. Wówczas taki wniosek spóźniony powoduje , że sąd odmawia sporządzania uzasadnienia wyroku.

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem z urzędu (w przypadku uwzględnienia skargi) doręcza się każdej stronie która złożyła wniosek o sporządzenie uzasadnienia, a w przypadku oddalenia skargi uzasadnienie doręcza się tylko tej stronie ktra złożyła wniosek o sporządzenie uzasadnienia.sąd jest związany swoim wyrokiem od dnia jego wydania, a jeżeli wyrok był wydany na posiedzeniu niejawnym (uproszczonym) sąd jest związany od dnia podpisania sentencji wyroku.

Treść wyroku art. 145-151

Uprawnienia orzecznicze sądów administracyjnych mają w zasadzie charakter kasacyjny. Oznacza to zatem, że sąd administracyjne nie rozstrzygająco do istoty sprawy administracyjnej, czyli sąd administracyjny nie zastępuje w tym zakresie organu administracji. Może on jedynie utrzymać w mocy zaskarżony akt organu administracji w mocy (oddalić skargę) albo może wyeliminować działanie lub zaskarżony akt organu administracji z obrotu prawnego (uwzględnić skargę), gdy są one sprzeczne z prawem.

Uwzględnienie skargi na decyzję lub postanowienie przez WSA (art. 145 ppsa)

Uwzględnienie skargi na decyzję bądź postanowienie może polegać na:

1. Uchyleniu decyzji bądź postanowienia

2. Stwierdzeniu nieważności decyzji bądź postanowienia

3. Stwierdzeniu, że decyzje i postanowienia zostały wydane z naruszeniem prawa

Ad. 1. Uchylenie decyzji bądź postanowienia ma miejsce gdy sąd stwierdzi:

· Naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy

· Naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego

· Inne naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Ad. 2. Stwierdzenie nieważności decyzji bądź postanowienia przez WSA

(art. 145 §1 pkt 2 ppsa)

Sąd może stwierdzić nieważność decyzji lub postanowienia tylko wtedy, gdy występują przyczyny nieważności decyzji bądź postanowienia (art. 156 kpa)

Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

Ad. 3. Stwierdzenie wydania decyzji z naruszeniem prawa (art. 145 §1 pkt.3 ppsa)

Uwzględniając skargę na inne akty niż decyzja i postanowienie, sąd może:

· Uchylić taki akt albo stwierdzić bezskuteczność czynności organu administracji

· Uznać uprawnienie lub obowiązek wynikające z przepisów prawa (sąd uwzględnia skargę na inne decyzje i postanowienia, akt lub czynność z zakresu administracji publicznej dotyczącej uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa powinien dokonać 3 operacji:

a) Ustalić istnienie lub nie istnienie uprawnienia lub obowiązku skarżącego wynikającego z przepisu prawa.

b) Stwierdzić, że zaskarżony akt lub czynność są niezgodne z tymi przepisami

c) Uchylić taki akt lub stwierdzić bezskuteczność czynności organu

Stwierdzenie przez sąd wydania decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa jest następstwem ustalenia przez sąd, że decyzja bądź postanowienie jest dotknięte wadą kwalifikowaną, czyli stanowiącą podstawę do stwierdzenia nieważności albo wznowienia postępowania, ale zachodzą okoliczności, które uniemożliwiają eliminacje zaskarżonego aktu w drodze stwierdzenia nieważności bądź występują okoliczności uniemożliwiające eliminację takiego aktu w trybie wznowienia postępowania administracyjnego.

Uwzględnienie skargi na inne akty lub czynności (art. 146 ppsa)

Uwzględniając skargę na inny akt niż decyzja i postanowienie akty lub czynności z zakresu administracji publicznej zgodnie z art. 146 sąd może:

· Uchylić ten akt albo stwierdzić bezskuteczność czynności

· Uznać uprawnienie lub obowiązki wynikające z przepisów prawa (np. gdybyśmy potrzebowali swoją dokumentacje medyczną a pani w rejestracji nam odmówi jej wydania - to można złożyć skargę do sądu administracyjnego i sąd przyzna nam prawo do otrzymania tej dokumentacji)

Sąd uwzględniając skargę na inne niż decyzje i postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa powinien dokonać 3 operacji:

0 ustalić istnienie lub nie istnienie uprawnienia lub obowiązku skarżącego wynikającego z przepisu prawa

-stwierdzić, że skarżony akt lub czynność są niezgodne z tymi przepisami

-uchyli taki akt lub stwierdzi bezskuteczność czynności organu.

Uwzględnienie skargi na akty prawa miejscowego (art. 147 ppsa)

Sąd (WSA) uwzględniając skargę na akt prawa miejscowego lub inne generalne akty organów jednostek samorządu terytorialnego stwierdza ich nieważność w całości lub w części, albo stwierdza, że zostały one wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności

W przypadku zaś uwzględnienia skargi na akt prawa miejscowego podejmowany przez organy administracji rządowej, sąd stwierdza nieważność takich aktów w całości bądź w części.

Uwzględnienie skargi na akt nadzoru nad działalnością organu jednostki samorządu terytorialnego

W tych przypadkach sąd uwzględniając skargę uchyla akt nadzoru. (Jeśli chodzi o akty nadzoru to będą to akty wydawane przez Prezesa rady Ministrów, wojewodę, RIO) Czyli nie może tu stwierdzić nieważności - może tylko uchylić.

Uwzględnienie skargi na bezczynność bądź przewlekłe postępowanie (art. 149 ppsa)

Uwzględniając skargę na bezczynność organu bądź przewlekłe postępowanie, sąd zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie decyzje lub interpretacji dokonania określonej czynności bądź stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa, w terminie przez siebie wskazanym.

Sąd stwierdza czy bezczynność lub przewlekłość miało miejsce z naruszeniem prawa, ponadto sąd może orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu grzywny (wymienionej w ustawie).

Oddalenie skargi (art. 151 ppsa)

Skarga podlega oddaleniu gdy zaskarżonej decyzji, postanowienia bądź innemu aktowi nie można postawić zarzutu naruszenia prawa procesowego i materialnego. W razie naruszenia skargi sąd skargę oddala.

Na mocy art. 152 ppsa sąd w wyrokach uwzględniających skargę ma obowiązek określić czy i w jakim zakresie zaskarżony akt (czynność) nie mogą być wykonane (czyli wstrzymuje wykonanie orzeczenia do chwili uprawomocnienia się orzeczenia) i takie rozstrzygniecie sądu traci moc z chwilą uprawomocnienia się wyroku.

Sprostowanie wyroku (art. 156 ppsa)

Nie może polegac na sprostowaniu treści rozstrzygnięcia. Sprostowanie może być z urzędu albo na wniosek strony . sprostowanie sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym.O sprostowaniu czyni się wzmiankę na oryginale wyroku.

Uzupełnienie wyroku (art. 157 ppsa)

Strona może w ciągu 14 dni od dnia złożenia wyroku złożyć wniosek o jego uzupełnienie jeśli sąd nie orzekł o całości skargi oraz nie zawiesił całego orzeczenia, np. o zwrocie kosztów podróży.

Wykładnia wyroku (art. 158 ppsa)

Przedmiotem wykładni sądu może być sentencja bądź uzasadnienie. Sąd na wniosek strony może rozstrzygnąć jej wątpliwości co do treści wyroku.

Najważniejszą czynnością procesową jest wydanie wyroku przez sąd administracyjny. Temu podporządkowane jest całe postępowanie przed sądem. Sąd wydając wyrok rozstrzyga
w granicach danej sprawy. Oznacza to, iż sąd administracyjny nie jest związany zarzutami
i wnioskami skargi oraz przedstawioną podstawą prawną. Wynika to z faktu, iż sąd musi wziąć pod uwagę pod uwagę z urzędu wszelkie naruszenia prawa oraz wszystkie przepisy, które mają zastosowanie w danej sprawie. Jest to tzw. zasada oficjalności. WSA jednak nie ma prawa wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa, które powoduje stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu. W ten sposób ustawodawca zapewnia ochronę praw nabytych występującego ze skargą.

Wyroki wydawane przez sądy administracyjne mogą albo utrzymać zaskarżony akt normatywny w mocy albo uwzględnić skargę i unieważnić taki akt, jeżeli jest on sprzeczny
z przepisami prawa. Sąd administracyjny ma zatem możliwość albo skargę oddalić albo ją uwzględnić. Sąd administracyjny, który uwzględni skargę na decyzję lub postanowienie może: uchylić taką decyzję lub postanowienie, stwierdzić ich nieważność albo stwierdzić, iż zostały wydane z naruszeniem prawa. Orzeczenie sądu administracyjnego stanie się prawomocne, gdy nie można się od niego odwołać. Podkreślić należy, iż nie stają się prawomocne postanowienia (niekończące postępowania i niepodlegające odrębnemu zaskarżeniu), które są rozpoznawane przez Naczelny Sąd Administracyjny. Orzeczenie prawomocne wiąże strony i sąd, który je wydał, jak również inne sądy i inne organy państwowe, jak również inne osoby - w przypadkach wskazanych w przepisach prawa.

Postanowienie- objaw woli kompetentnego organu administrującego, zakomunikowany stronie oraz innym uczestnikom postępowania, podjęty na podstawie prawa procesowego,
w trybie, formie i strukturze przewidzianej prawem procesowym.

Można je podzielić na 4 kategorie:

• Ściśle procesowe (in. Incydentalne)- stanowią o czynnościach postępowania oraz o prawach i obowiązkach jego uczestników, stron. Są od razu wykonywane. Na ich podstawie można wykonywać czynności procesowe lub stosować środki dyscyplinujące strony postępowania i innych uczestników.

• Procesowe, wpływające na dalszy bieg postępowania- wywierają skutki postanowień ściśle procesowych oraz skutki wymienione w kpa.

• Odnoszące się, co do istoty sprawy- należą tutaj m.in. postanowienia wydawane przy współdziałaniu organów administracyjnych (art. 106)- organ współdziałający, wyrażając opinię lub zgodę, czyni to w formie postanowienia, które może wpływać na treść decyzji wydanej w sprawie. Wywierają skutki zawarte w kpa. Skutki tych postanowień są zindywidualizowane, bo inny skutek wywiera postanowienie wydane przez organ współdziałający, a inny postanowienie o ugodzie.

• Wydawane poza ramami postępowania administracyjnego, (np., co do zaświadczeń).

Forma postanowienia:

• Oznaczenie organu administracji publicznej,

• Datę jego wydania,

• Oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu,

• Powołanie podstawy prawnej,

• Rozstrzygnięcie,

• Pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego.

• Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.

• Uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.

Postanowienie ogłasza się ustnie, a na piśmie doręcza się zawsze tylko te, które mogą być zaskarżone na drodze administracyjnej lub sądowej.

Postanowienia.

Jeżeli ustawa — Prawo o postępowaniu przed sądami admini­stracyjnymi nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenia w formie postanowienia. Postanowienia można podzielić na:

— kończące postępowanie (postanowienie o odrzuceniu skargi, postanowienie
o umorzeniu postępowania, postanowienie o przekazaniu sprawy innemu sądowi administracyjnemu),

— wydawane w toku postępowania, np. w sprawie wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu, zawieszenia postępowania.

Postanowienia mogą być wydawane na posiedzeniach jawnych (na rozprawie) i na posiedzeniach niejawnych.

Postanowienie - w obecnym systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenie sądowe lub decyzja administracyjna wydawana przez sąd, Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny, prokuratora, komornika, organ administracji publicznej w sprawach dotyczących poszczególnych kwestii wynikających w toku konkretnego postępowania (postępowanie administracyjne, cywilne, karne) oraz Prezydenta RP, Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu.

Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.

Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie. Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie.

W niektórych przypadkach (gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie), postanowienia mogą być stronom ogłaszane ustnie. Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza się stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

Zażalenie przysługuje na postanowienia w postępowaniu administracyjnym, których przedmiotem jest:

• odmowa wszczęcia postępowania na żądanie organizacji społecznej,

• odmowa dopuszczania organizacji społecznej do udziału w postępowaniu,

• zawieszenie postępowania,

• odmowa zawieszenia postępowania,

• podjęcie zawieszonego postępowania,

• odmowa przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej,

• zatwierdzenie lub odmowa zatwierdzenia ugody,

• zajęcie stanowiska, wyrażenie opinii lub zgody przez inny organ,

• nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności,

• ukaranie strony, świadka lub biegłego grzywną za niestawienie się bez uzasadnionej przyczyny,

• ukaranie strony, świadka lub biegłego grzywną za bezzasadną odmowę złożenia zeznania, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin, udziału w innej czynności urzędowej,

• odmowa zwolnienia od kary grzywny, o której mowy powyżej,

• ukaranie strony, świadków, biegłych i innych osób uczestniczących w rozprawie karą grzywny za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy,

• odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelniania takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów,

• odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie,

• koszty postępowania.

POSTANOWIENIE art. 160 ppsa

Art. 160. Jeżeli ustawa niniejsza nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia.

Postanowienia to te rodzaje orzeczeń którymi sąd rozstrzyga sprawę np. postanowienie.

Można wyróżnić 2 rodzaje postanowień w zależności od skutków jakie wywierają:

a) Postanowienia kończące postępowanie w sprawie

- postanowienia zamykające drogę do wydania wyroku WSA , np. postanowienie o odrzuceniu skargi wniesionej po uchybieniu terminu

- postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi

- Postanowienie o umorzeniu postępowania np. jak skarżący cofnie skargę.

b) postanowienia nie kończące postępowania w sprawie.

- postanowienie o przyznaniu prawa pomocy, postanowienie o udzieleniu ochrony tymczasowej.

Ten rodzaj postanowień może być uchylony i zmieniony wskutek zmiany okoliczności sprawy.

Art. 161. § 1. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania:

1) jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę;

2) w razie śmierci strony, jeżeli przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego, chyba że udział w sprawie zgłasza osoba, której interesu prawnego dotyczy wynik tego postępowania;

3) gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.

§ 2. Postanowienie o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Uzasadnienie postanowienia i ich doręczanie (art. 163 ppsa)

Sąd ma obowiązek uzasadnienia postanowień ogłoszonych na rozprawie i ich doręczenia gdy podlegają one zaskarżeniu w drodze zażalenia lub skargi kasacyjnej.

Natomiast postanowienia wydawane na posiedzeniu niejawnym sąd zawsze doręcza stronom z urzędu wraz z uzasadnieniem i poucza strony o możliwości zaskarżenia takiego postanowienia, jeżeli ustawa taką możliwość przewiduje.

Sąd ma obowiązek uzasadnić postanowienie w terminie 7 dni od daty jego wydania. Postanowienie wiąże sąd od chwili jego podpisania gdy wydawane jest na posiedzeniu niejawnym. Natomiast jeżeli jest ogłaszane na rozprawie - to z chwilą odczytania sentencji takiego postanowienia.

Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach.

Pytanie 17

Oddalenie, a odrzucenie skargi w postępowaniu sądowo-administracyjnym

Odrzucenie skargi:

Sąd odrzuca skargę kiedy jest niedopuszczalna z przyczyn formalnych. Odrzucenie skargi nie zawiera w sobie elementu oceny legalności form działania administracji.

Oddalenie skargi:

Ma miejsce wówczas gdy forma działania administracji jest zgodna z prawem, oznacza to że zarzuty skargi okazały się być nie uzasadnione a jednocześnie Sąd z urzędu nie dopatrzył się w formie działania administracji takich naruszeń prawa, które uzasadniałyby usunięcie tej formy z porządku prawnego.

Oddalenie a odrzucenie skargi kasacyjnej

Oddalenie skargi kasacyjnej Zgodnie z art. 184

Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną jeżeli: nie ma ona usprawiedliwionych podstaw, albo orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.

Pierwszy powód oddalenia skargi kasacyjnej zachodzi w sytuacji, w której NSA dojdzie do przekonania, że nie nastąpiło naruszenie przepisów prawa, na które wskazywał skarżący oraz że brak jest również takich podstaw, które Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązany jest brać pod uwagę z urzędu (nieważność postępowania).

Drugi z powodów oddalenia skargi podyktowany jest ekonomią procesową, gdyż uchylenie wadliwie uzasadnionego ale trafnego orzeczenia powodowałoby, że rola sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, a któremu zwrócono sprawę do ponownego rozpoznania, ograniczyłaby się tylko do poprawienia uzasadnienia. Oddalenie skargi kasacyjnej powoduje, że orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego staje się prawomocne.

Odrzucenie skargi skierowanej do WSA lub umorzenie postępowanie przed WSA ART 180 Sytuacja powyższa ma miejsce, jeżeli skarga kasacyjna wniesiona została w sprawie, w której skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego ulegała odrzuceniu, a mimo istnienia uzasadniających to okoliczności sąd ten przeprowadził dalsze postępowanie i wydał rozstrzygnięcie w sprawie lub też jeżeli postępowanie powinno już przed sądem pierwszej instancji zostać umorzone.

W razie zaistnienia powyższych przesłanek uchylenie orzeczenia i odrzucenie skargi lub umorzenie postępowania przez Naczelny Sąd Administracyjny jest obligatoryjne i przybrać powinno formę postanowienia. Rozstrzygnięcie takie możliwe jest w odniesieniu do zaskarżonej części orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego (związanie granicami skargi kasacyjnej) i jest niezależne od zamieszczenia wniosku o to w treści skargi kasacyjnej.

Pytanie 18

Kasacyjny charakter kompetencji sądów administracyjnych i jego źródła

Kasacyjny charakter kompetencji sadu administracyjnego oznacza, że sad ten ma kompetencje do: uchylenia lub stwierdzenia nieważności niezgodnej z prawem formy działania organu administracji publicznej.

Kasacyjny charakter kompetencji sądów administracyjnych - polega na tym, że SA. może wyeliminować (uchylić, unieważnić) z obrotu prawnego niezgodną z prawem formę działania organów administracji, ale nie może w miejsce wadliwej formy, wprowadzić formę prawidłową załatwiając sprawę za administrację. Np. organ administracyjny odmówił obywatelowi pozwolenia na budowę. Obywatel nie zgadza się z tą decyzją udaje się do Sądu Administracyjnego. S.A. może tylko uchylić decyzję nie zgodną z prawem, ale nie może wydać pozwolenia na budowę. Może orzec aby organ administracyjny ponownie rozpatrzył to pozwolenie na budowę.

Kasacyjny charakter jest konsekwencją zasady podziału władzy.

Artykuł 188 ustawy procesowej ustanawia wyjątek od kasatoryjnej roli NSA w obecnym, dwuinstancyjnym systemie sądownictwa administracyjnego. Przepis ten zezwala na uchylenie orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego i merytoryczne rozpoznanie skargi przez sąd drugiej instancji, pod warunkiem niestwierdzenia naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a wystąpienia jedynie naruszeń przepisów prawa materialnego.

Pytanie 19

Wyroki WSA uwzględniające skargę (art.145-150 PPSA)

Jeżeli administracja coś wyprodukuje to jest co uchylać, a jeżeli nic nie robi to forma uwzględnia skargi musi mieć inną formę czyli sąd mówi organowi co ma zrobić i w jakim terminie

Uwzględnienie skargi - wyroki mają postać zróżnicowaną ich treść zależy od przedmiotu zaskarżenia oraz rodzaju naruszenia prawa jakim jest forma dotknięta. Art., 145-150 ppsa.

Art. 145-150 ppsa - treść wyroków uwzględniających skargę

Uwzględnienie skargi na decyzję bądź postanowienie może polegać na:

1. Uchyleniu decyzji bądź postanowienia

2. Stwierdzeniu nieważności decyzji bądź postanowienia

3. Stwierdzeniu, że decyzje i postanowienia zostały wydane z naruszeniem prawa jeżeli zachodzą przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

Art. 145.

§ 1. Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:

1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:

a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania admi-nistracyjnego,

c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy;

2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, je-żeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach;

3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

§ 2. W sprawach skarg na decyzje i postanowienia wydane w innym postępowaniu, niż uregulowane w Kodeksie postępowania administracyjnego i w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przepisy § 1 stosuje się z uwzględnieniem przepisów regulujących postępowanie, w którym wydano za-skarżoną decyzję lub postanowienie.

Art. 146.

§ 1. Sąd, uwzględniając skargę na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, uchyla ten akt lub interpretację albo stwierdza bezskuteczność czynności.

§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, sąd może w wyroku uznać uprawnienie lub obowiązek wynikające z przepisów prawa.

Art. 147.

§ 1. Sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności.

§ 2. Rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych, wydane na podstawie uchwały lub aktu, o których mowa w § 1, podlegają wzruszeniu w trybie określonym w postępowaniu administracyjnym albo w postępowaniu szczególnym.

Art. 148.

Sąd uwzględniając skargę jednostki samorządu terytorialnego na akt nadzoru uchyla ten akt.

Art. 149.

§ 1. Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

§ 2. Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6.

Art. 150.

W sprawach skarg na akty i czynności niewymienione w art. 145-148 sąd uwzględniając skargę uchyla lub stwierdza bezskuteczność aktu lub czynności.

Art. 151.

W razie nieuwzględnienia skargi sąd skargę oddala.

Art. 152.

W razie uwzględnienia skargi sąd w wyroku określa, czy i w jakim zakresie zaskarżony akt lub czynność nie mogą być wykonane. Rozstrzygnięcie to traci moc z chwilą uprawomocnienia się wyroku.

Pytanie 20

Wyrok merytoryczny sądu administracyjnego (art.154§2 PPSA)

Wyrok merytoryczny sądu administracyjnego: art. 154 § 2 ppsa, sąd może orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnień lub obowiązków, sprawa musiała być już raz w sądzie, musiał zapaść wyrok uwzględniający skargę i wyrok ten nie został wykonany, skarżący wezwanie na piśmie organ do usunięcia naruszenia prawa to wtedy § 2

Art. 154 § 2 ppsa - wyrok merytoryczny sądu administracyjnego, wyjątek od zasady kasacyjnego charakteru orzeczeń sądów administracyjnych. Przepis ten przewiduje , że sad może wejść w kompetencje organu adm. publicznej i załatwić sprawę za organ adm. publicznej. Sąd orzeka merytorycznie czy uprawnienie lub obowiązek istnieje czy nie. Sąd robi to co normalnie zrobiłby organ adm. publicznej.

• Musiało kiedyś dojść do wydania wyroku uwzględniającego skargę

• Wyrok nie został wykonany

• Strona musi zwrócić się uprzednio do organu z prośbą o wykonanie wyroku

• Musi pozwalać na to charakter sprawy

• Na wydanie orzeczenia merytorycznego muszą pozwalać niebudzące uzasadnione wątpliwości okoliczności stanu faktycznego i prawnego sprawy

Jeżeli te 5 przesłanek będzie spełnione to sąd może stwierdzić o istnieniu lub nieistnieniu obowiązku lub uprawnienia.

Pytanie 21

Zasady uzasadniania wyroków i postanowień oraz zasady doręczania tych uzasadnień.

(art.163 - postanowienia/ art.141-142 - wyroki PPSA)

Uzasadnianie wyroku

● Art. 141.

§ 1. Uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym, z zastrzeżeniem § 2.

§ 2. W sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku.

§ 3. Odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku następuje postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym.

§ 4. Uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Jeżeli w wyniku uwzględnienia

● Art. 142.

§ 1. Odpis wyroku z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie.

§ 2. Jeżeli uzasadnienie wyroku zostało sporządzone na wniosek strony, odpis wyro-ku z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która złożyła wniosek.

● Art. 143.

Uzasadnienie wyroku podpisują sędziowie, którzy brali udział w jego wydaniu. Jeżeli którykolwiek z sędziów nie może podpisać uzasadnienia, przewodniczący lub inny sędzia składu orzekającego zaznacza na wyroku przyczynę braku podpisu.

Uzasadnienie postanowienia i ich doręczanie (art. 163 ppsa)

Sąd ma obowiązek uzasadnienia postanowień ogłoszonych na rozprawie i ich doręczenia gdy podlegają one zaskarżeniu w drodze zażalenia lub skargi kasacyjnej.

Natomiast postanowienia wydawane na posiedzeniu niejawnym sąd zawsze doręcza stronom z urzędu wraz z uzasadnieniem i poucza strony o możliwości zaskarżenia takiego postanowienia, jeżeli ustawa taką możliwość przewiduje.

Sąd ma obowiązek uzasadnić postanowienie w terminie 7 dni od daty jego wydania. Postanowienie wiąże sąd od chwili jego podpisania gdy wydawane jest na posiedzeniu niejawnym. Natomiast jeżeli jest ogłaszane na rozprawie - to z chwilą odczytania sentencji takiego postanowienia. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach.

Pytanie 22

Związanie sądu administracyjnego i organu administracji publicznej oceną prawną i
wskazaniami do dalszego biegu postępowania. (art.153 PPSA)

Tym poglądem który sąd wyrazi są związani i organ i sąd ponownie rozpoznający sprawę. Ocena prawna i wskazania (art. 153 ppsa) co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ które działanie/bezczynność w szeregu prowadzenia postępowania był obszarem zaskarżenia czyli wiążę. Żeby ten wyrok sądu nie był tylko sobie, żeby miał jakieś znaczenie i był respektowany ustawodawca wzbogacił w taki sposób że kazał i temu sądowi który będzie ponownie sprawę rozpoznawał i organowi który będzie ponownie sprawę rozpoznawał kierować się treścią oceny wyrażonej przez sąd.

art. 153 ppsa

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia

Pytanie 23

Prawomocność orzeczenia sądu administracyjnego i powaga rzeczy posądzonej w postępowaniu sądowo-administracyjnym

Prawomocność orzeczenia to są sprawy ściśle związane ze sobą. Prawomocność orzeczenia sądu administracyjnego wymaga rzeczy osądzonej w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Prawomocność orzeczenia sądu administracyjnego oraz powaga rzeczy osądzonej w psa.

Prawomocność to jest zagadnienie uregulowane w art.168 §1 (prawomocność formalna).

Kiedy orzeczenie jest prawomocne formalnie? Kiedy nie przysługuje od niego środek odwoławczy-po orzeczeniu II-go instancyjnym; kiedy termin minie na zaskarżenie - to wtedy też będzie prawomocny formalnie.

Prawomocność materialna- powaga rzeczy osądzonej (prawomocność materialna wyroku sądu wojewódzkiego). Jaki jest sens tej prawomocności materialnej- skutek wydania prawomocnego wyroku co do sprawy, skutek polega na tym, że drugi raz tą samą sprawą się nie można zająć. Jeżeli sąd administracyjny wyda wyrok i ten wyrok się uprawomocni , wyrok z definicji rozstrzyga sprawę co do istoty, to podobne rozstrzygnięcie w tej samej sprawie jest wyłączone. Wyjątkiem jest tryb procedur nadzwyczajnych (po latach okaże się, że sędzia wziął łapówkę, czy dowody były z fałszowane = tego typu strona nie ma zdolności sądowej więc można w pewnych sytuacjach prawomocne orzeczenie NSA obalać )

PRAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ SĄDU ADMINISTRACYJNEGO

1)Formalna- W znaczeniu formalnym prawomocność oznacza niemożność zaskarżenia orzeczenia w toku instancji, czyli przy pomocy zwykłych środków odwoławczych.
Materialna- „ Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd który je wydał, lecz także inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

2)Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy.

3)Skutki prawomocności orzeczenia:
- związanie stron i sądu treścią rozstrzygnięcia. Ponadto prawomocne orzeczenie wiąże także inne sądy i inne organy państwowe, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W przypadku, gdy orzeczenie sądu wiąże oprócz stron postępowania także inne osoby mówi się, że orzeczenie ma rozszerzoną prawomocność.
- tzw. powaga rzeczy osądzonej. Prawomocny wyrok sądu administracyjnego ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Powaga rzeczy osądzonej wyklucza możliwość ponownego postępowania w tej samej sprawie między tymi samymi stronami.

4)Prawomocność orzeczenia stwierdza WSA, na posiedzeniu niejawnym, bądź NSA dopóki akta sprawy znajdują się w tym sądzie. Sąd stwierdza prawomocność orzeczenia na wniosek strony.

5)Przypadki wzruszenia prawomocnego orzeczenia- skarga o wznowienie postępowania; unieważnienie prawomocnego orzeczenia przez NSA (wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podległa orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania).

Prawomocność orzeczenia sądu administracyjnego
Prawomocność orzeczeń
Art. 168. § 1. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy.
§ 2. Mimo niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia nie stają się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny, gdy Sąd ten rozpoznaje sprawę, w której je wydano.
§ 3. Jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części pozostałej z upływem terminu do zaskarżenia, chyba że Naczelny Sąd Administracyjny może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części.
Art. 169. Prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony oraz w przypadku, o którym mowa w art. 286 § 1, wojewódzki sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta sprawy znajdują się w Naczelnym Sądzie Administracyjnym - ten Sąd.
Art. 170. Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.
Art. 171. Wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia.
Art. 172. Naczelny Sąd Administracyjny unieważnia prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania i odrzuca skargę, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawie. Sąd orzeka na wniosek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Do rozpoznania wniosku stosuje się odpowiednio przepisy o rozpoznaniu skargi kasacyjnej.

Powaga rzeczy osądzonej w postępowaniu sądowo-administracyjnym
Z treści art. 171 wynika, że wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej, tylko jednak co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Powaga rzeczy osądzonej to moc prawna prawomocnego orzeczenia co do istoty sprawy, wydanego w postępowaniu jurysdykcyjnym, wykluczająca ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy.
W przypadku 171 ppsa, granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej prawomocnego wyroku są wyznaczone przez rzeczywisty zakres rozstrzygnięcia zawartego w wyroku.
Z faktu, ze wyrok korzysta z powagi rzeczy osądzonej wynika przede wszystkim ten skutek, że niemożna wszcząć postępowania w tym samym przedmiocie i pomiędzy tymi samymi stronami, a ustalenie iż taki stan rzeczy miał miejsce stanowi podstawę do odrzucenia skargi jako niedopuszczalnej (58 § 1 pkt 4 ppsa.)

Definicja krótsza: Powaga rzeczy osądzonej (art. 171 ppsa)

Wyrok prawomocny rzeczy osądzonej tylko co do tego co stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Pod pojęciem powagi rzeczy osądzonej należy rozumieć moc prawną wydanego w postępowaniu sądowym prawomocnego orzeczenia, która to moc wyklucza ponowne rozstrzygnięcie przez sąd tej samej sprawy. Wyklucza ona bowiem możliwość ponownego rozpoznania tej samej sprawy przez sąd w postępowaniu administracyjnym z wyjątkiem przypadków uzasadniających wznowienie postępowania.

Pytanie 24

Środki dyscyplinowania organu administracji publicznej przez sąd administracyjny

Środki dyscyplinowania organu adm. publicznej przez sąd administracyjny w postępowaniu sądowo-administracyjnym
- art. 55 § 1 - grzywna (dziesięciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim ogłaszane przez Prezesa GUS) za nieprzekazanie do WSA akt sprawy wraz ze skargą w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia,
- art. 55 § 2 - jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości, tzw. wyrok zaoczny,
- art. 55 § 3 - o rażących przypadkach naruszenia powyższych obowiązków, skład orzekający lub prezes sądu zawiadamia organy właściwe do rozpatrywania petycji, skarg i wniosków,
- art. 112 - grzywna (10 x przeciętne miesięczne wynagrodzenie w roku poprzednim) nakładana na organ za uchylanie się przez organ od wykonania postanowień sądu w toku postępowania, np. sąd dopuścił dowód z dokumentu.

Pytanie 25

Skarga kasacyjna do NSA

Środkami odwoławczymi od orzeczeń WSA są - skarga kasacyjna i zażalenie

Skarga kasacyjna jest instytucją procesową, która stwarza możliwość prawną legitymowanym podmiotom żądania weryfikacji orzeczenia WSA przez NSA. NSA bowiem ma wyłącznie kompetencje kasacyjne - uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Od tej reguły jest dopuszczony wyjątek - jeżeli NSA stwierdzi że w postępowaniu przed WSA nie naruszono przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy,
a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, może uchylić zaskarżone orzeczenie
i rozpoznać skargę.

Przedmiot zaskarżenia i podstawy skargi kasacyjnej. Przedmiotem zaskarżenia tym środkiem odwoławczym są wyroki oraz postępowania kończące postępowanie w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Skarga służy od wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA). Skarga służy od postanowień, ale tylko kończących postępowanie w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Generalna zasadą jest że od każdego postanowienia w sprawie służy skarga kasacyjna. Przepisy szczególne mogą stanowić inaczej. Tak np. od postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej służy zażalenie, ale na postanowienie o umorzeniu postępowania służy skarga kasacyjna.

Podstawy skargi kasacyjnej. Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach:

-naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;

-naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Pierwsza podstawa kasacji naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie jest związana z kontrolą godności z prawem zaskarżonego działania lub bezczynności organu wykonującego AP.

Legitymację do złożenia skargi ma:

-Strona. Postępowanie sądowo-administracyjne jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym stronami są skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. Legitymację zatem do złożenia skargi kasacyjnej mają skarżący oraz organ. Legitymacje mają też uczestnicy postępowania;

-Prokurator - niezależnie od tego czy brał udział w postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela;

-Rzecznik Praw Obywatelskich - niezależnie od tego czy brał udział w postępowaniu jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela.

Cechy szczególne postępowania przed NSA (postępowanie kasacyjne)

Wstępna kontrola skargi kasacyjnej

W postępowaniu wszczętym na skutek skargi kasacyjnej można wyróżnić dwa stadia:

1) tzw. stadium przygotowawczego, które obejmuje wstępną kontrola skargi ,

2 ) stadium zasadnicze

Ad1 stadium przygotowawcze toczy się przed WSA, który dokonuje wstępnej kontroli skargi kasacyjnej: 1 ocenia zachowanie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej 2 dopuszczalności skargi kasacyjnej 3 ocenę wymagań formalnych spełnianych przez skargę kasacyjną.

Natomiast WSA nie jest uprawniony do oceny zasadności skargi kasacyjnej, bo było by to naruszenie dwuinstancyjności postępowania. Określa tylko kwestie formalne. Co do zasadności to znaczy kwestie materialne zastrzeżone są dla oceny NSA.

W ramach tej wstępnej oceny zgodnie z art. 178 ppsa WSA odrzuca skargę kasacyjną wniesioną po upływie terminie albo z innych przyczyn niedopuszczalną, i podobnie gdy taka skarga miała braki to też nie uzupełnienie tych braków w terminie np. nie dołączenie odpisu skargi kasacyjnej będzie powodowało odrzucenie przez WSA.

Przyczyny niedopuszczalności skargi kasacyjnej

1) Przyczyny podmiotowe niedopuszczalności skargi kasacyjnej:

- skarga kasacyjna jest wniesiona przez nie uprawniony podmiot bądź też została wniesiona bez zachowania przymusu radcko- adwokackiego w przypadku braku zachowania tego przymusu WSA będzie skargę kasacyjną odrzucał natomiast jeżeli w wyniku tej wstępnej oceny skarga kasacyjna jest dopuszczalna to jej odpis WSA doręcza pozostałym stroną postępowania i te pozostałe strony mogą złożyć odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie 14 dni od doręczenia odpisu skargi kasacyjnej - jest to uprawnienie. Po upływie terminu na wniesienie odpowiedzi lub po zarządzeniu doręczenia odpowiedzi wnoszącemu skargę kasacyjną, wsa niezwłocznie przedstawi skargę kasacyjną wraz z odpowiedzią i aktami sprawy NSA.

2) Przedstawienie skargi kasacyjnej i ewentualnie odpowiedzi na tą skargę wraz aktami sprawy NSA kończy postępowanie przygotowawcze przed WSA. Zarządza je przewodniczący po upływie terminu na wniesienie odpowiedzi lub po zarządzeniu doręczenia odpowiedzi wnoszącemu skargę kasacyjną.

3) Stadium zasadnicze - toczy się przed NSA, skargę kasacyjną rozpoznaje co do zasady na rozprawie w składzie trzech sędziów. Rozpoznaje taka skargę kasacyjną w granicach zakreślonych podstawami kasacyjnymi i wyjątkowo bierze pod uwagę z urzędu nieważność postępowania. Jest przy tym związany wnioskami skargi kasacyjnej co oznacza że nie może uchylić całości zaskarżonego orzeczenia gdy wnoszący skargę kasacyjną wnosi jedynie o uchylenie orzeczenia WSA w części.

Do postępowania kasacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed WSA przy czym NSA uzasadnia wszystkie orzeczenia z urzędu. Na sporządzenie uzasadnienia ustawa przewiduje 30 dni.

Art. 183. § 2. Przypadki nieważność postępowania, które to NSA musi brać pod uwagę z urzędu choćby one nie były podniesione w skardze kasacyjnej.

Nieważność postępowania sądowo-administracyjnego zachodzi wówczas, gdy:

1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna w danej sprawie;

2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej (dotyczy osób fizycznych), nie miała organu powołanego do jej reprezentowania (osoby prawne w tym zakresie) lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy jej pełnomocnik strony nie był należycie umocowany;

3) jeżeli w tej samej sprawie toczy się postępowanie wcześniej wszczęte przed sądem administracyjnym albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona;

4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy;

5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw;

6) jeżeli wojewódzki sąd administracyjny orzekł w sprawie, w której jest właściwy Naczelny Sąd Administracyjny.

Od wyroku (lub postanowienia) kończącego postępowanie w sprawie, wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny, przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Skargę kasacyjną wnosi się w terminie 30 dni od doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Skargę tę może wnieść:- strona,- prokurator lub- Rzecznik Praw Obywatelskich.

Uwaga Skarga kasacyjna zasadniczo powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. W sprawach obowiązków podatkowych ustawa przewiduje możliwość sporządzenia skargi kasacyjnej przez doradcę podatkowego. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie i można ją oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Jeżeli brak jest przepisów szczególnych dotyczących postępowania przed NSA, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym, z tym że Naczelny Sąd Administracyjny uzasadnia z urzędu wyroki i postanowienia - w terminie 30 dni od ich wydania. Drugim, obok skargi kasacyjnej, środkiem odwoławczym rozpatrywanym przez NSA jest zażalenie na postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz inne postanowienia, o których mowa w przepisie art. 194 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, czyli m.in. na postanowienia, których przedmiotem jest:

- przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu,

- zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania,

- odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku,

- odrzucenie skargi kasacyjnej,- odrzucenie zażalenia,

- ukaranie grzywną.

Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy. Po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu pierwszej instancji akta sprawy zwracane są właściwemu organowi administracji wraz z odpisem orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności.

Pytanie 26

Związanie NSA granicami skargi kasacyjnej. (art.183 PPSA)

NSA rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach skargi kasacyjnej, co oznacza, że związany jest wskazanymi podstawami skargi kasacyjnej, a zatem jeżeli nie jest to naruszenie przepisów prawa powodujących nieważność postępowania, to jeżeli stwierdzi naruszenie np. prawa materialnego, które nie zostało wskazane jako podstawa skargi kasacyjnej, nie może z tego powodu uchylić wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego (WSA). Rozpoznając skargę kasacyjną, związany jest ustawowymi podstawami skargi kasacyjnej, co oznacza, że jeżeli w skardze kasacyjnej oprócz ustawowych podstaw powołano inne naruszenia przepisów prawa, nie mogą one być wzięte pod uwagę przez NSA.

Związanie NSA granicami skargi kasacyjnej. Związanie NSA granicami skargi kasacyjnej wynikające z art. 183 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oznacza, iż kierunek i zakres badania legalności zaskarżonego orzeczenia, wyznacza strona wnosząca skargę kasacyjną. Konsekwencją powyższego jest również to, że Sąd nie może uzupełniać i domniemywać treści podstaw skargi kasacyjnej oraz jej wniosków wypowiadając się wyłącznie, co do trafności sformułowanych przez stronę elementów konstrukcyjnych skargi kasacyjnej wyznaczających jej granice. Związanie granicami skargi kasacyjnej powoduje, że jeżeli brak jest zarzutów dotyczących naruszenia konkretnych przepisów procedury sądowej, to Naczelny Sąd Administracyjny związany jest ustaleniami przyjętymi w zaskarżonym wyroku.

Konstrukcja związania NSA granicami skargi kasacyjnej - art. 183 p.p.s.a. oznacza to, że NSA bada orzeczenie WSA jedynie w zaskarżonym zakresie, a ponadto jedynie w zakresie zarzutów sformułowanych w skardze kasacyjnej, chyba że zachodzi nieważność postępowania przed WSA z przyczyn wskazanych w art. 183 § 2 p.p.s.a. tj.:

- jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna,

- jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,

- jeżeli w tej samej sprawie toczy się już postępowanie wcześniej wszczęte przez sądem administracyjnym albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona,- jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa,

- jeżeli strona została pozbawiona możliwości obrony swych praw,

- jeżeli WSA orzekł w sprawie, w której jest właściwy NSA.

A zatem jeżeli nie jest to naruszenie przepisów prawa powodujących nieważność postępowania, to jeżeli NSA stwierdzi naruszenie np. prawa materialnego, które nie zostało wskazane jako podstawa skargi kasacyjnej, nie może z tego powodu uchylić wyroku WSA.

Pytanie 27

Oddalenie, a odrzucenie skargi kasacyjnej

Oddalenie a odrzucenie skargi kasacyjnej. Oddalenie skargi kasacyjnej Zgodnie z art. 184 Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną jeżeli: nie ma ona usprawiedliwionych podstaw, albo orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.

Pierwszy powód oddalenia skargi kasacyjnej zachodzi w sytuacji, w której NSA dojdzie do przekonania, że nie nastąpiło naruszenie przepisów prawa, na które wskazywał skarżący oraz że brak jest również takich podstaw, które Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązany jest brać pod uwagę z urzędu (nieważność postępowania).

Drugi z powodów oddalenia skargi podyktowany jest ekonomią procesową, gdyż uchylenie wadliwie uzasadnionego ale trafnego orzeczenia powodowałoby, że rola sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, a któremu zwrócono sprawę do ponownego rozpoznania, ograniczyłaby się tylko do poprawienia uzasadnienia. Oddalenie skargi kasacyjnej powoduje, że orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego staje się prawomocne.

Odrzucenie skargi skierowanej do WSA lub umorzenie postępowanie przed WSA ART 180 Sytuacja powyższa ma miejsce, jeżeli skarga kasacyjna wniesiona została w sprawie, w której skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego ulegała odrzuceniu, a mimo istnienia uzasadniających to okoliczności sąd ten przeprowadził dalsze postępowanie i wydał rozstrzygnięcie w sprawie lub też jeżeli postępowanie powinno już przed sądem pierwszej instancji zostać umorzone.

W razie zaistnienia powyższych przesłanek uchylenie orzeczenia i odrzucenie skargi lub umorzenie postępowania przez Naczelny Sąd Administracyjny jest obligatoryjne i przybrać powinno formę postanowienia. Rozstrzygnięcie takie możliwe jest w odniesieniu do zaskarżonej części orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego (związanie granicami skargi kasacyjnej) i jest niezależne od zamieszczenia wniosku o to w treści skargi kasacyjnej.

Pytanie 28

Wyroki NSA uwzględniające skargę. (art.185/ i wyjątek jest w art.188 PPSA)

Wyroki NSA uwzględniające skargę kasacyjną

ORZECZENIA SĄDOWE W POSĘPOWANIU SĄDOWYM

Co do zasady orzeczenia NSA mają charakter kasacyjny to znaczy NSA nie rozpoznaje tylko uchyla i przekazuje do rozpoznania WSA taka jest podstawowa zasada. Postępowanie przed NSA może zakończyć się wydaniem następujących orzeczeń: od 184 do 188

1) oddalenie skargi kasacyjnej Art. 184. PPSA nastąpi ono wówczas:

-jeżeli skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw

- druga sytuacja kiedy NSA oddali skargę kasacyjną to sytuacja gdy zaskarżone orzeczenie WSA mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu. NSA oddala skargę kasacyjną a w uzasadnieniu swojego wyroku odnosi się do błędów uzasadnieniu orzeczenia WSA.
2) wyrok NSA uwzględniający skargę kasacyjną (wyrok kasacyjny). Wszystkie możliwe postacie:

- najbardziej typowe rozstrzygnięcie NSA tzw. wyrok kasacyjny - art. 185. Tego rodzaju orzeczenie NSA wydaje wówczas, gdy uwzględnienia skargę kasacyjną i w wyniku jej uwzględnienia uchyla zaskarżone orzeczenie WSA w całości lub w części(w zależności od żądania zawartego w skardze kasacyjnej) i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi WSA, który wydał orzeczenie, a gdyby zdarzyło się tak, że te WSA nie może sprawy rozpoznać to NSA przekaże sprawę do rozpoznania innemu sądowi wojewódzkiemu. Jest to najbardziej typowe orzeczenie kasacyjne NSA uchyla, przekazuje do ponownego rozpoznania WSA wskazując co WSA musi poprawić przy rozpoznawaniu spraw.

3) wyrok reformatoryjny Art. 188. Jest to drugi przeciwstawny wyrok. To uprawnienie w którym stanowi art. 188 ma charakter wyjątkowy a mianowicie NSA uwzględniając skargę kasacyjną może uchylić zaskarżone orzeczenie WSA i rozpoznać tą pierwotną skargę. A ta sytuacja, czy możliwość skorzystania z tego uprawnienia dotyczy jedynie sytuacji gdy: nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie przepisów prawa materialnego np. przez płynną wykładnie przepisu w takim przypadku NSA orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym wyroku WSA. Wyrok reformatoryjny nie kasuje i przekazuje do ponownego rozpoznania ale kasuje i orzeka merytorycznie to znaczy rozpoznaje skargę tak jak by to musiał zrobić WSA i w ten sposób skraca się postępowanie, ale ustawodawca po pierwsze przewidział, że NSA może ale wcale nie musi jak będzie chciał przekazać to niech przekazuje ale jeżeli sam widzi, że może już rozeznać skargę Naczelny Sąd Administracyjny może uchylić zaskarżone orzeczenie i rozpoznać skargę to może to zrobić ale są 2 warunki w jakich może to zrobić:

* nie ma żadnego naruszenia przepisów procedury przed WSA.

•jest naruszenie prawa materialnego

WAŻNE
Artykuł 188 ustawy procesowej ustanawia wyjątek od kasatoryjnej roli NSA w obecnym, dwuinstancyjnym systemie sądownictwa administracyjnego. Przepis ten zezwala na uchylenie orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego i merytoryczne rozpoznanie skargi przez sąd drugiej instancji, pod warunkiem niestwierdzenia naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a wystąpienia jedynie naruszeń przepisów prawa materialnego.

4) kolejny rodzaj orzeczenia NSA postać uwzględnienia skargi kasacyjnej reguluje - Art. 189 PPSA. , w sytuacji gdy skarga ulegała odrzuceniu albo istniały podstawy do umorzenia postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym, Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi kasacyjnej postanowieniem uchyla wydane w sprawie orzeczenie WSA i odrzuca skargę ( ta która nie odrzucił błędnie WSA) bądź umarza postępowanie jeżeli wystąpiły przesłanki do umorzenia.

1

---