Fizjologia2, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku


FIZJOLOGIA WYPOCZYNKU I PRACY, ZAGADNIENIA

Wymiana ciepła

-krew żylna, powierzchnia żyły jest zimna

-tętnica umiejscowiona głębiej ,dlatego jest ciepła.

0x08 graphic
0x08 graphic
CENTRALNY UKŁAD NERWOWY

0x08 graphic

Somatyczny Układ Nerwowy

Układ nerwów. Praca tego,

0x08 graphic
Układ Autonomiczny układu to tylko praca,

0x08 graphic
0x08 graphic
mięsni. Z ciepła wytwarza się

energia potrzebna do mięśni.

Skóra brązowa jako tkanka dodatkowa tylko u noworodka.

Jest to silna terma, która izoluje noworodka od środowiska

zewnętrznego, jest to tak zwana „brown FAT”

Mechanizm zwężania i rozszerzani naczyń krwionośnych.

Rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych to autonomiczne działanie. W przypadku obrażeń skórnych

naczynia się rozszerzają , skóra jest bardziej przekrwiona.

Utrata ciepła. Blizna jest czerwona i gorąca w dotyku.

Gruczoły potowe

utrzymanie homeostazy czyli

równowagi wewnątrz ustroju. W

przypadku zbyt wysokiej temp zewn.

organizm reguluje wew. temp,

poprzez wydzielanie potu za

pomocą gruczołów potowych.

W skład układu obwodowego układu nerwowego wchodzi układ somatyczny i autonomiczny.

Obwodowy układ nerwowy składa się z receptorów czuciowych, nerwów łączących je z ośrodkowym układem nerwowym oraz nerwów, które łączą ośrodkowy układ nerwowy z efektorami w postaci mięśni i gruczołów. Ten fragment obwodowego układu nerwowego, który kontroluje reakcje ustrojowe na środowisko zewnętrzne, określamy mianem układu somatycznego: nerwy i receptory, które czuwają nad utrzymaniem homeostazy( równowaga) wewnątrz ustroju, składają się na autonomiczny układ nerwowy.

W obrębie układu autonomicznego wyróżnia się dwa systemy; układ współczulny ( sympatyczny) i układ przywspółczulny (parasympatyczny).Funkcje nerwów układu współczulnego polegają zasadniczo na pobudzeniu aktywności rozmaitych narządów wewnętrznych oraz mobilizowaniu komórkowych źródeł energii, zwłaszcza w odpowiedzi na stres. Nerwy układu przywspółczulnego pełnią odwrotne funkcje, to jest hamują aktywność narządów wewnętrznych i tym samym umożliwią odtworzenie rezerw energetycznych, szczególnie w okresach generalnie zwolnionych.

Układ limbiczny wpływa na emocjonalne aspekty behawioru. Inny system czynnościowy mózgu i międzymózgowia. Wpływa on na emocjonalne aspekty behawioru, zachowanie seksualne, rytmy biologiczne, reakcje autonomiczne oraz zachowania motywowane, a w tym na odczuwanie przyjemności i obawę przed karą. Drażnienie niektórych okolic układu limbicznego prowadzi do wzmożonej aktywności ogólnej.

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x01 graphic
MOŻESZ mnie trochę POTRZĄSNĄĆ... śpiesz się, bo chwile są piękne ale ulotne!!

0x01 graphic
kład nerwowy

W obrębie układy nerwowego wydzielić można centralny (ośrodkowy = OUN = CUN) układ nerwowy, obwodowy układ nerwowy (peryferyjny układ nerwowy = PUN) i wegetatywny (autonomiczny = WUN) układ nerwowy.

OUN obejmuje mózgowie i rdzeń kręgowy.

PUN utworzony jest przez nerwy czaszkowe (12 par nerwów) i ich zwoje, nerwy rdzeniowe (31 par nerwów) i ich zwoje oraz receptory odbierające bodźce.

WUN składa się z układu współczulnego (dawniej zwanego sympatycznym) i przywspółczulnego (parasympatycznego).

Rdzeń przedłużony pod względem filogenetycznym należy do rdzenia kręgowego. Na brzusznej powierzchni rdzenia przedłużonego leżą wypukłości - piramidy ze szlakami piramidowymi. Bocznie leżą oliwki. Grzbiet rdzenia przedłużonego buduje dno komory IV. Na grzbiecie leży jądro pęczka smukłego i jądro pęczka klinowatego. Są to ośrodki czucia głębokiego. Przez rdzeń przedłużony przebiega kanał centralny wnikający do komory IV. Piramidy są drogami ruchowymi. Na granicy z rdzeniem kręgowym drogi te krzyżują się. Oliwki regulują napięcie mięśni.

W rdzeniu przedłużonym znajdują się jądra nerwu językowo-gardłowego, błędnego, dodatkowego i podjęzykowego). Część ta zamyka więc łuki odruchowe okolic gardzieli i twarzy (ssanie, kaszel, żucie, kichanie, łzawienie, ślinienie).

Komora IV ma kształt rombu. Przednia część rombu należy do mostu, a tylna - do rdzenia przedłużonego. W trzodzie, komora IV przechodzi w wodociąg Sylwiusza. Na dnie komory (w dole równoległobocznym) znajdują się 2 jądra nerwu błędnego. I-rzędowe ośrodki naczynioruchowe mieszczą się właśnie na dnie IV komory rdzenia przedłużonego. Wpływają na nie bodźce dopływające z kory mózgowej i z podwzgórza. II-rzędowe ośrodki naczynioruchowe są zlokalizowane w

Śródmózgowie jest najmniejszą środkowa częścią mózgowia, przykrytą przez móżdżek i półkule mózgowe. Część brzuszna tworzy konary mózgowe, w których przebiegają szlaki nerwowe z mózgu do rdzenia. Pomiędzy konarami wybiega nerw okoruchowy

0x08 graphic

WAŻNE!

Podwzgórze leży między skrzyżowaniem nerwów wzrokowych a CIAŁAMI SUTKOWYMI brzusznie do III komory. Jest powiązane z przysadką mózgową.

Zawiera ważne grupy neuronów - jądra. Spośród wielu występujących jąder istotne są: nucleus paraventricularis = jądra przykomorowe, nucleus supraopticus = jądra nadwzrokowe, nucleus anterior = jądra przednie i nucleus medialis = jądra środkowe.

Połączenia nerwowe i krwionośne przysadki mózgowej z podwzgórzem tworzą układ podwzgórzowo-przysadkowy. Neurony biegnące od jąder do płata tylnego (nerwowego) przysadki tworzą drogę podwzgórzowo-przysadkową.

Przysadkowy układ wrotny (naczyniowy; nie są to żyły wrotne, lecz długie naczynia włosowate, łączące się z naczyniami włosowatymi przysadki) łączy podwzgórze z częścią przednią (gruczołową) przysadki. Krew z tętnicy szyjnej wewnętrznej płynie do guza popielatego i wyniosłości środkowej, a następnie do części gruczołowej przysadki. Do wyniosłości środkowej docierają aksony neuronów małych podwzgórza, które mają początek w jądrach środkowych. Jądra środkowe syntetyzują liberyny (hormony uwalniające) i statyny (hormony hamujące) dla hormonów tropowych przysadki. Liberyny i statyny są transportowane aksonami do wyniosłości środkowej i guza popielatego. Przepływająca krew zabiera te hormony i transportuje je do części gruczołowej przysadki. W części gruczołowej powodują zahamowanie lub uwolnienie określonego hormonu tropowego.

0x08 graphic
W jądrach (duże neurony) przykomorowych i nadwzrokowych produkowane są hormony odkładane następnie w części nerwowej przysadki. Tymi hormonami są: oksytocyna (jądra nadwzrokowe), wazopresyna i wazotocyna (jądra przykomorowe). Wytwarzane w neuronach białko neurofizyna umożliwia transport hormonów przez aksony do części nerwowej przysadki. Początkowo hormony są gromadzone w kolbach aksonu (dolna rozszerzona część) jako pęcherzyki - kule Herringa. Odłączenie neurofizyna od hormonu umożliwia jego wydzielenie z aksonu.

W podwzgórzu występują ośrodki wegetatywne układu autonomicznego, wpływające na metabolizm tłuszczów i cukrów. Jądra środkowe tworzą ośrodek głodu, sytości i termoregulacji.

0x08 graphic
Do podwzgórza docierają włókna nerwowe z móżdżku, z kory mózgowej, z tworu siatkowatego, z układu współczulnego i z rdzenia kręgowego.

Dawniej, do podwzgórza zaliczano pole przedwzrokowe. Obecnie uważane jest za strukturę oddzielną. Pole to wykazuje dymorfizm płciowy; u mężczyzn jest 5-krotnie większe niż u kobiet. Zlokalizowane są w nim receptory dla estrogenów. U płodów i noworodków występuje białko alfa-fetoproteina wiążąca estrogeny. U osobników żeńskich estrogeny związane są przez to białko, przez co nie wywierają wpływu na neurony. Tymczasem estrogeny zwiększają masę i liczbę neuronów i paradoksalnie wywołują wystąpienie stereotypu zachowania chłopięcego (!) w pierwszym okresie życia. Związanie estrogenu przez fetoproteinę uniemożliwia wystąpienie zachowania chłopięcego u dziewczynek. U osobników męskich krąży we krwi testosteron. Testosteron nie jest wiązany przez fetoproteinę. Jednakże jest transportowany do komórek nerwowych i tam metabolizowany do estrogenów, które wywołują wzrost ilości i masy neuronów.

Wzgórze

Międzymózgowie

Nadwzgórze.

Zawzgórze

Kresomózgowie wykształca półkule mózgowe z korą mózgową i z jądrami podstawy (3 pary). Do jąder podstawy kresomózgowia należą: ciało prążkowane, przedmurze i ciało migdałowate.

Ciało prążkowane jest zespołem 3 ośrodków: jądro ogoniaste, łupina, gałka blada. Należy do układu pozapiramidowego, regulującego napięcie mięśniowe oraz koordynującego ruchy dowolne.

Do układu pozapiramidowego należy również przedmurze. Ciało migdałowate jest częścią układu limbicznego. Bierze udział w analizowaniu podniet węchowych, reguluje czynności popędowo-emocjonalne (w tym seksualne), pobieranie pokarmu; wyzwala reakcję ucieczki, wzbudzając strach.

Kora mózgowa (cortex cerebri) zbudowana jest z istoty szarej. Pokrywa półkule mózgowe kresomózgowia. W korze mieszczą się głównie perykariony i dendryty, natomiast białe wypustki aksonalne wnikają do istoty białej. Istota biała obok wypustek neuronów zawiera glejowy zrąb.

Włókna istoty białej są bezosłonkowe lub mielinowe. W istocie białej wyróżnia się drogi odkorowe (od kory do ośrodków podkorowych), drogi dokorowe (od ośrodków podkorowych do kory), drogi kojarzeniowe, czyli asocjacyjne (łączą określone ośrodki korowe w obrębie danej półkuli), drogi spoidłowe (łączą odpowiadające sobie ośrodki z obu półkul).

Półkule połączone są ze sobą za pomocą spoidła wielkiego i spoidła przedniego. Kora ma grubość od 2 do 5 mm.

Wyróżnia się korę nową (neocortex = isocortex), ewolucyjnie młodą i korę starą (archicortex = allocortex). Kora młoda pokrywa istotę białą. Kora stara natomiast pokryta jest istota białą (zakręt hipokampa). Kora stara zajmuje niewielka powierzchnie (1/12) mózgu i jest zbudowana z dwóch warstw komórek: drobinowej i piramidalnej.

Kora nowa zbudowana jest z 6 warstw:

Warstwa drobinowa, zbudowana głównie z tkanki glejowej;

Warstwa ziarnista zewnętrzna, zbudowana z neuronów piramidalnych i ziarnistych;

Warstwa piramidalna, zbudowana z neuronów piramidalnych;

Warstwa ziarnista wewnętrzna, zbudowana drobne komórki piramidalne i komórki ziarniste;

Warstwa zwojowa, zbudowana z neuronów dużych piramidalnych i z drobnych komórek ziarnistych;

Warstwa komórek wielokształtnych, zbudowana z komórek wrzecionowatych i piramidalnych.

Kora mózgowa jest pofałdowana i pobruzdowana:

Szczelina podłużna dzieli kresomózgowie na dwie półkule; półkule nie są równe pod względem wielkości; półkula lewa jest najczęściej większa od prawej.

Szczelina poprzeczna mózgu oddziela półkule od móżdżku.

Zakręt przedśrodkowy płata czołowego przebiega wzdłuż przedniej krawędzi szczeliny poprzecznej; tu mieści się ośrodek ruchów pisarskich ręki i ośrodek artykulacji mowy.

Bruzda boczna Sylwiusza oddziela płat czołowy i ciemieniowy od płatu skroniowego, w szczelinie leży wyspa.

Bruzda środkowa Rolanda rozdziela płat czołowy i ciemieniowy.

Bruzda ciemieniowo-potyliczna rozdziela płat ciemieniowy i potyliczny.

Zakręt hipokampa i zakręt obręczy leżące przyśrodkowo na powierzchni półkul są elementem układu limbicznego.

Płaty kory mózgowej:

Płat czołowy leży w przodzie od bruzdy środkowej; tu leżą ośrodki ruchowe i opuszka węchowa; umożliwia sterowanie ruchami dowolnymi i złożonymi formami zachowania; ośrodek Broca, czyli ruchowy ośrodek mowy zapewnia nadawanie mowy.

Płat ciemieniowy leży z tyłu bruzdy środkowej, zawiera ośrodki czucia dotyku i czucia głębokiego; umożliwia rozpoznawanie przedmiotów.

Styk ciemieniowo-skroniowo-potyliczny pełni funkcje kojarzeniowe, w tym dotyczące także funkcji mowy.

Płat potyliczny jest tylna częścią półkul, zawiera ośrodek wzroku, w tym ośrodek wzrokowy mowy; umożliwia analizę i integrację informacji wzrokowej.

Płat skroniowy zawiera ośrodek słuchu, w tym ośrodek słuchowy mowy; umożliwia analizę i integrację informacji słuchowej.

W korze mózgowej odgrywają się rzeczy najbardziej złożone. Ośrodek ruchowy jest w postaci bruzdy.

Układ dokrewny

0x01 graphic
substancje humoralne0x01 graphic

Homeostaza organizmu jest utrzymywana dzięki ścisłemu współdziałaniu układu humoralnego i nerwowego. Układ nerwowy działa koordynująco i integrująco na czynności komórek przez pobudzanie za pomocą prądów bioelektrycznych. Układ humoralny oddziałuje na komórki za pośrednictwem substancji chemicznych wydzielanych do krwi, limfy i innych płynów ustrojowych. Z płynów ustrojowych substancje humoralne są wychwytywane przez receptory komórek docelowych i wywołują reakcje kaskadowe zmieniające metabolizm określonej komórki.

Układ humoralny jest pojęciem szerokim, w pewnym sensie umownym i obejmuje:

Wszystkie komórki mające zdolność wydzielania substancji biologicznie czynnych, zmieniających metabolizm innych komórek ciała.

Wszystkie płyny ustrojowe do których wydzielane są aktywne substancje zmieniające czynności określonych komórek.

Układ hormonalny (gr. hormao = pobudzam) jest więc częścią układu humoralnego (łac. humor, oris = umor, oris = płyn, sok).

Podział substancji humoralnych:

Autakoidy - są to substancje wytwarzane przez różne tkanki, działające miejscowo lub odlegle (na tkanki), ale nie będące neurotransmiterami. Należą tu prostaglandyny (PG), leukotrieny, angiotensyna, bradykinina, kalikreina i histamina.

Neurohormony - substancje syntetyzowane przez neurony i oddziałujące na gruczoły dokrewne oraz inne narządy. Należą tu statyny i liberyny wytwarzane przez podwzgórze (patrz układ nerwowy) oraz wazopresyna, wazotocyna i oksytocyna - odkładane w części nerwowej przysadki.

Substancje neurohumoralne są syntetyzowane przez neurony i oddziałują na inne neurony lub komórki nie należące do tkanki nerwowej (np. na tkanki nabłonkowe, miocyty gładkie i szkieletowe). Uczestniczą w przekazywaniu pobudzenia w synapsach chemicznych - neurotransmitery (neuromediatory). Zaliczana jest tutaj: serotonina, substancja P, dopamina, encefeliny, endorfiny, adenozyna, noradrenalina, acetylocholina, glicyna, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy.

Parahormony są to związki syntetyzowane w narządach nie będących właściwymi gruczołami dokrewnymi, uwalnianymi do krwi i regulującymi procesy lub stan fizjologiczny innych tkanek (narządów), podobnie jak hormony. Należą tu renina (aparat przykłębuszkowy nerki), erytropoetyna (nerki, wątroba), somatomedyna (wątroba).

Hormony narządów układu pokarmowego zapewniają wzajemne oddziaływanie organów na siebie i regulowanie czynności całego układu. Należą tu: gastryna, gastron, sekretyna, cholecystokinina, motylina, chymodenina, wazoaktywny polipeptyd jelitowy, enteroglukagon, żołądkowy inhibitor peptydowy.

Hormony właściwe - substancje wytwarzane przez właściwe gruczoły dokrewne, o dużej specyficzności docelowej, mające zdolność zmieniania metabolizmu określonych komórek.

Hormony socjalne = feromony, są związkami pochodnymi kwasów tłuszczowych i terpenów, wydzielanymi na powierzchnię ciała. Oddziałują na inne osobniki przez receptory węchowe, najczęściej poza kontrolą świadomości. Odpowiedzialne są za wyzwolenie instynktów, sposób zachowania i utrzymanie cech osobniczych, rasowych i gatunkowych. Nadają swoisty zapach każdemu osobnikowi. Istotna rolę odgrywają podczas poszukiwania partnera, wyzwolenia odruchów seksualnych oraz w codziennych stosunkach międzyludzkich (odczuwanie sympatii lub wrogości do określonych osób). U człowieka wydzielane są przez gruczoły apokrynowe.

Podział substancji humoralnych ze względu na charakter chemiczny:

Hormony białkowe (peptydowe, polipeptydowe i glikoproteidowe), np. glutation (peptyd), insulina (polipeptyd), wazopresyna (peptyd), hormony tropowe przysadki mózgowej.

Hormony sterydowe, np. testosteron, estrogeny, progesteron, kortykosteroidy.

Substancje pochodne aminokwasów, np. katecholaminy: adrenalina, noradrenalina; ponadto tyroksyna, serotonina, tyramina, histamina.

Substancje pochodne kwasów tłuszczowych, np. leukotrieny, prostaglandyny.

0x01 graphic
rzysadka mózgowa (hypophysis, glandula pituitaria). Waży 500-800 mg, leży w międzymózgowiu w zagłębieniu kości klinowej, w tzw. siodle tureckim. Składa się z części gruczołowej przedniej oraz z części nerwowej tylnej. Otoczona jest torebka łącznotkankową.

Część nerwowa jest połączona anatomicznie i funkcjonalnie z podwzgórzem tworząc układ podwzgórzowo-przysadkowy (patrz układ nerwowy). W części nerwowej odkładane są hormony syntetyzowane w jądrach nadwzrokowych i przykomorowych podwzgórza. Tymi hormonami są: oksytocyna, wazopresyna i wazotocyna.

Oksytocyna pobudza skurcze pęcherzyków mlekotwórczych i przewodów mlekonośnych gruczołu mlekowego w czasie laktacji. Ponadto powoduje skurcze macicy umożliwiając poród. Podrażnienie receptorów gruczołu mlekowego (w czasie ssania) lub receptorów macicy (rozciąganie) wywołuje wydzielanie oksytocyny do krwi. Hormon ten jest również ważny podczas aktu kopulacji.

U mężczyzn uczestniczy w wywoływaniu skurczu przewodów i gruczołów nasiennych.

Wazotocyna jest wydzielana u człowieka w niewielkich ilościach. Produkowana jest również w szyszynce. Zatrzymuje w organizmie sód i chlor, za którymi podąża woda. Zapobiega więc utracie wody z organizmu. U ptaków dodatkowo wywołuje skurcze macicy umożliwiając znoszenie jaj.

Wazopresyna, czyli hormon antydiuretyczny, zwiększa resorpcję zwrotną wody w krętych kanalikach nerkowych. W razie hiperosmolarności (gdy ciśnienie osmotyczne krwi przekroczy 320 mOsm/l, czyli zmniejszy się nawodnienie) następuje podrażnienie osmoreceptorów w podwzgórzu i wzmożone wytwarzanie wazopresyny. Ponadto wazopresyna kurczy przedwłośniczki i tętniczki, powodując wzrost ciśnienia krwi. Ostatnie badania dowiodły, że wazopresyna bardzo korzystnie wpływa na pamięć i proces uczenia się, pełniąc rolę neuroprzekaźnika. Wzbudza działanie cyklazy adenylowej.

Niedobór hormonu wywołuje moczówkę prostą (częste oddawanie moczu o małym ciężarze właściwym), nadmierną utratę wody i odwodnienie organizmu, z równoczesnym zatrzymaniem sodu i chloru w ustroju. Część gruczołowa przysadki obejmuje płat poprzedni i pośredni.

Płat pośredni wydziela hormon melanotropowy = melanostymulinę, zwany dawniej intermedyną. Melanotropina oddziałuje na melanocyty (patrz skóra), powodując rozpraszanie melanosomów (pęcherzyków zawierających barwnik melaninę) i przyciemnienie skóry. Podwzgórzowa melanoliberyna uwalnia melanotropinę, a melanostatyna hamuje uwalnianie melanotropiny.

Płat przedni syntetyzuje hormony tropowe:

Adrenokortykotropina - wzmaga czynności kory nadnerczy, pobudzając ją do wydzielania hormonów. Bezpośrednio nie działa na metabolizm. Hamuje proliferację komórek. Niedobór powoduje zanik kory nadnerczy. Podwzgórzowa kortykoliberyna uwalnia adrenokortykotropinę.

Folitropina = folikulostymulina = folikulotropina (gonadotropina A, I) - pobudza wzrost i rozwój pęcherzyków jajnikowych, wzmaga wydzielanie estrogenów u kobiet. U mężczyzn pobudza spermatogenezę. Wzrost stężenia estrogenów we krwi hamuje wydzielanie folitropiny u kobiet (przez zahamowanie foliberyny!). Podwzgórzowa foliberyna uwalnia folitropinę.

Lipotropina - wzbudza działanie lipazy (przez cyklazę adenylową) w tkance tłuszczowej nasilając lipolizę. Powoduje wzrost stężenia kwasów tłuszczowych i wapnia we krwi oraz zanik tkanki tłuszczowej (patrz tkanka tłuszczowa). Wykazuje synergizm z melanotropiną.

Lutropina = luteotropina (gonadotropina B, II) - pobudza pękanie pęcherzyków jajnikowych i owulację, przyspiesza tworzenia ciałka żółtego i wydzielanie progesteronu. U mężczyzn wzmaga wydzielanie testosteronu w komórkach Leydiga jąder. Dawniej uważano, że lutropina pobudza syntezę estrogenów. Obecne badania dowodzą iż hormon ten jedynie wzmaga wzrost komórek śródmiąższowych, bez wpływu na intensywność syntezy estrogenów. Progesteron hamuje zwrotnie wydzielanie lutropiny. Małe dawki estrogenów pobudzają wydzielanie, duże dawki natomiast - hamują wydzielanie lutropiny. Podwzgórzowa luliberyna uwalnia lutropinę.

Prolaktyna = laktotropina - pobudza wydzielanie mleka (hormon laktogenny) w gruczole mlekowym. Zapewnia wytworzenie stereotypu zachowań macierzyńskich. Wbrew dawnym twierdzeniom, prolaktyna u człowieka nie wpływa na stan ciałka żółtego i produkcję progesteronu. Nadmierne wydzielanie prolaktyny u kobiet powoduje mlekotok
i zahamowanie menstruacji. U mężczyzn nadmierne ilości prolaktyny są powodem wystąpienia impotencji (prolaktyna działa antygonadotropowo). Podwzgórzowa prolaktoliberyna uwalnia prolaktynę, a prolaktostatyna hamuje uwalnianie prolaktyny.

Somatotropina = hormon wzrostu - pobudza wydzielanie somatomedyn w hepatocytach. Somatomedyna umożliwia wbudowanie anionu siarki do kwasu chondroitynowego, tworząc kwas chondroitynosiarkowy. Kwas chondroitynosiarkowy jest składnikiem kości, chrząstek i tkanki łącznej właściwej. W ten sposób somatotropina wzbudza wzrost kości i chrząstek. Ponadto powoduje wzrost stężenia kwasów tłuszczowych (nasila lipolizę), aminokwasów i glukozy we krwi (nasila glikogenolizę w wątrobie). Przyspiesza wnikanie aminokwasów do komórek oraz syntezę białek strukturalnych w tkankach. Powoduje zwiększenie masy mięśni i tkanek łącznych. Zwiększa wydzielanie insuliny, która z kolei przyspiesza przenikanie glukozy z krwi do komórek ciała. Zatrzymuje w organizmie sód, chlor, potas i fosfor. Chlorek sodu przyczynia się do zatrzymania wody w organizmie. Ogólnie rzecz biorąc, somatotropina działa anabolicznie. Przyśpiesza regeneracje tkanek i zrastanie kości po złamaniach. Zostało to wykorzystane w lecznictwie przy leczeniu urazów, odleżyn, oparzeń i odmrożeń. Nadczyność w okresie rozwoju powoduje gigantyzm, niedoczynność - karłowatość. Nadczynność w wieku dojrzałym jest powodem wystąpienia akromegalii. Podwzgórzowa somatoliberyna uwalnia somatotropinę, a somatostatyna hamuje uwalnianie somatotropiny.

Tyreotropina - pobudza wzrost i rozwój komórek tarczycy oraz wzmaga wydzielanie jej hormonów: trijodotyroniny i tyroksyny. Podwzgórzowa tyreoliberyna uwalnia tyreotropinę.

0x01 graphic
arczyca (glandula,.0x01 graphic
ysepki Langerhansa.

0x01 graphic
adnercza (glandula suprarenalis). Leżą na górnych biegunach nerek, każde waży około 5-6 g i otoczone jest torebka łącznotkankową. Listewki łącznotkankowe przenikające miąższ gruczołu podtrzymują naczynia krwionośne i nerwy. W przekroju wyróżnia się strefę korowa
i rdzeniową. Rdzeń powstaje z ektodermy, a kora z mezodermy.

Kora nadnerczy wykazuje warstwowa budowę: warstwę kłębkową, pasmowatą i najgłębszą - siatkowatą.

Warstwa kłębkowa zbudowana jest z gruczołowych komórek nabłonkowych, ulegających zgrupowaniu w kuliste skupienia i pasemka o nieregularnym przebiegu (łuki). Komórki maja retikulum endoplazmatyczne gładkie (agranularne), co świadczy o produkcji ciał sterydowych. Dowodzą tego również kanalikowe grzebienie mitochondrialne. W tej warstwie syntetyzowany jest aldosteron, który jest mineralokortykosteroidem, wytwarzanym z cholesterolu, poprzez pregnenolon, progesteron i 18-hydroksykortykosteron. Mineralokortykosteroidem jest także 11-dezoksykortykosteron, który najczęściej jest przekształcany w kortykosteron lub w aldosteron.

Mineralokortykosteroidy zwiększają w nerkowych kanalikach dystalnych resorpcją zwrotną sodu, chloru i wody, a zwiększają wydalanie potasu i jonów wodorowych. Zwiększają siłę skurczową mięśnia sercowego, pobudzają syntezę glikogenu w wątrobie. Przez działanie hipokaliemiczne powoduje jednak osłabienie serca. Uczynnia zwrotne wchłanianie sodu w gruczołach ślinowych i potowych. Działa więc hipernatriemicznie.

Aldosteron, zwiększając ilość płynu pozakomórkowego, podwyższa ciśnienie krwi.

Warstwa pasmowata utworzona jest przez komórki budujące kolumny pooddzielane pasemkami łącznotkankowymi. Obecność mitochondriów z kanalikowymi (cewkowymi) cristami mitochondrialnymi, diktiosomy i rozbudowane retikulum endoplazmatyczne agranularne świadczy o dużej aktywności wydzielniczej komórek (sterydy). Syntetyzują glikokortykosteroidy: kortyzol (=hydrokortyzon), kortyzon i kortykosteron.

Glikokortykosteroidy zwiększają zawartość glikogenu w wątrobie, poprzez pobudzanie syntezy glikogenu z aminokwasów. Zwiększają zawartość glukozy we krwi przy równoczesnym zahamowaniu jej zużycia. Przyśpieszają katabolizm białek i puryn co objawia się zwiększonym wydalaniem kwasu moczowego, mocznika i amoniaku wraz z potem i moczem. Wzbudzają rozkład enzymatyczny tkanki tłuszczowej (pobudzają lipolizę), ale tylko w niektórych okolicach ciała. Pod skórą twarzy i brzucha tłuszcz jest odkładany. Zwiększają wydalanie potasu i wapnia, zatrzymując w ustroju sód i wodę. Działają przeciwzapalnie, zmniejszają liczbę limfocytów we krwi, hamują rozwój tkanek limfocytotwórczych, w tym także grasicy (zmniejszają jej masę). Znoszą działanie histaminy i hormonów grasiczych. Hamują odpowiedź immunologiczną, działają więc immunosupresyjnie. Dzięki temu glikokortykosteroidy hamują odrzucanie przeszczepów, co zostało wykorzystane w lecznictwie.

Unieczynniają hialuronidazę, zmniejszając przepuszczalność kolagenu i mukopolisacharydów, a tym samym tkanki łącznej. Powoduje to odizolowanie ogniska zapalnego od sąsiednich tkanek i brak jego poszerzania i wywoływania objawów ogólnych. Hamują reakcję alergenu z przeciwciałem, co hamuje odczyn alergiczny. Te właściwości również zostały wykorzystane w lecznictwie.

Warstwa siatkowata zbudowana jest z pasm komórek tworzących nieregularną sieć. Komórki mają wypustki łączące. Syntetyzują 17-ketosteroidy (np. dehydroepiandrosteron, androstendion, testosteron) i estrogeny.

17-ketosteroidy działają androgennie, czyli anabolicznie i maskulinizująco (w dosł. tłum. z łac.- zmężczyźniająco). Nadczynność u kobiet prowadzi do hirsutyzmu = wirylizmu (zmężczyźnienie kobiety: zarost na twarzy, przyrost masy mięśniowej, pogrubienie głosu, zanik gruczołów mlekowych, wzrost łechtaczki, pogrubienie i przyciemnienie skóry, zanik miesiączki poprzedzony zaburzeniami menstruacji).

W normalnych warunkach 17-ketosteroidy u kobiet i u mężczyzn pobudzają syntezę białek, wzrost i mineralizację kości oraz rozwój mięśni.

Niedoczynność kory nadnerczy powoduje chorobę Addisona, a nadczynność - chorobę Cushinga.

0x08 graphic
Rdzeń nadnerczy zbudowany jest z rusztowania łącznotkankowego, naczyń krwionośnych, nerwów oraz z komórek endokrynowych. Komórki endokrynowe mają granularne retikulum endoplazmatyczne, diktiosomy i pęcherzyki sekrecyjno-transportowe. Komórki syntetyzują katecholaminy: adrenalinę i noradrenalinę. Substratem do syntezy tych hormonów jest aminokwas tyrozyna.

0x08 graphic
Noradrenalina powoduje skurcz naczyń krwionośnych i podwyższa ciśnienie krwi. Receptory dla noradrenaliny (alfa-1, alfa-2; słabo działa na receptory beta-1) występują w skórze, w mięśniach szkieletowych i gładkich, w nerkach i w układzie pokarmowym. Poprzez receptory alfa i słabo przez beta-1 oddziałuje na układ naczyniowo-sercowy. Powoduje skurcz tętnic i żył, z wyjątkiem naczyń wieńcowych. Nie działa na receptory beta-2. Wzrost ciśnienia krwi powoduje na drodze odruchowej podrażnienie nerwu błędnego i zwolnienie akcji serca. Rozkurcza mięśnie gładkie jelit, obkurcza mięśnie gładkie zwieraczy, macicy i nasieniowodów. Kurczy mięśnie przywłosowe.

Adrenalina powstaje z noradrenaliny przy udziale enzymu fenylo-N-metylotransferazy. Oddziałuje na receptory alfa i beta. Kurczy naczynia krwionośne (np. nerek, jelit, skóry) i podnosi ciśnienie krwi. Rozszerza jednak naczynia w mięśniach szkieletowych, poprawiając ich ukrwienie, co jest szczególnie ważne podczas pracy fizycznej, walki i ucieczki. Powoduje także rozkurcz naczyń wątrobowych i wieńcowych. Wzmaga siłę i częstotliwość skurczu serca, potem jednak (poprzez nerw błędny) zwalnia akcję serca. Pobudza układ bodźcowo-przewodzący serca. Wzrost ciśnienia krwi jest efektem zwiększenia objętości minutowej serca Rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego (hamuje perystaltykę jelit), dróg żółciowych i oskrzeli, kurczy mięśnie śledziony.

Zwiększa stężenie glukozy we krwi, przyspiesza rozkład glikogenu (wzmaga glikogenolizę) w wątrobie, nasila glikolizę (beztlenowy enzymatyczny rozkład glukozy) w mięśniach, aktywuje lipolizę tkanki tłuszczowej zwiększając stężenie kwasów tłuszczowych we krwi, zwiększa zużycie tlenu przez komórki. Zwiększa napięcie mięśni szkieletowych i szybkość przewodzenia impulsów w płytkach ruchowych.

Wydzielanie adrenaliny zwiększa się pod wpływem strachu, bólu, śmiechu, stresu (strach i ból należą do czynników stresowych!), wysiłku fizycznego. Działa silnie lecz krótkotrwale. Rozkładana jest przez monoaminoksydazę (MAO).

Do hormonów płciowych kobiety zalicza się estrogeny i progesteron.

Estrogeny obejmują około 30 substancji, spośród których należy wymienić: estradiol, estriol, estron i 2-hydroksyestron. Zapewniają wystąpienie i podtrzymanie cech płciowych. Odpowiedzialne są za dojrzewanie płciowe dziewcząt, powodują wzrost i rozwój jajowodów, macicy i pochwy. Wzbudzają popęd płciowy u kobiet. Regulują menstruację. Zapewniają rozwój gruczołów mlekowych. Zwiększają elastyczność skóry i wzrost włosów na głowie (tylko na głowie!). Zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi, działają przeciwmiażdżycowo, zatrzymują wodę i sód w organizmie. Zapobiegają stłuszczeniu wątroby. Pobudza syntezę białek.

Progesteron wytwarzany jest przez ciałko żółte (komórki luteinowe), zatem w II fazie cyklu menstruacyjnego (po owulacji). Ułatwia zagnieżdżenie (inplantację) zapłodnionego jaja (zygoty) w macicy i zapewnia utrzymanie ciąży. Pod wpływem progesteronu następuje rozwój naczyń spiralnych w ścianie macicy, rozwój gruczołów mlekowych, zmniejszenie wrażliwości macicy na skurcze, zwiększenie wydzielania gruczołów śluzowych macicy, pobudzenie wzrostu miocytów macicy. Podwyższa temperaturę ciała, nasila metabolizm podstawowy.

W czasie ciąży progesteron jest wytwarzany również przez komórki syncytiotrofoblastu kosmówki.

Androgeny produkowane przez komórki wnękowe jajnika pobudzają procesy anaboliczne kobiety. Nadmiar ich powoduje jednak wirylizm = hirsutyzm (łac. hirsutus - szorstki /kolczasty/ na twarzy, ze względu na pojawiający się zarost męski).

0x01 graphic
echanizm naczynioruchowy

Nerwy zwężające naczynia krwionośne należą do układu współczulnego i są adrenergiczne.

Nerwy rozszerzające naczynia krwionośne należą do układu przywspółczulnego (cholinergiczne) i współczulnego (adrenergiczne). Nerwy współczulne działają rozszerzająco
w stosunku do naczyń wieńcowych serca, naczyń błony śluzowej jamy ustnej oraz naczyń mózgowych.

0x01 graphic
ocz powstaje zgodnie z hipotezą Richards`a, Cushnego i Wirtz`a. Mocz jest przesączem osocza krwi. Filtracja zachodzi pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego. Efektywne ciśnienie filtracji osocza wynosi 1,4 kPa. Zbierający się w kawernie torebki Bowmana płyn jest izotoniczny w stosunku do krwi, lecz nie zawiera białek.

Mocz pierwotny zawiera natomiast glukozę, aminokwasy, chlorki, wodorowęglany, jony, mocznik, kreatyna, fosforany i siarczany. Poszczególne składniki są resorbowane selektywnie w dalszych odcinkach układu moczowego.

0x01 graphic
termoregulacja 

Człowiek jest organizmem stałocieplnym, czyli ho a moiotermicznym. Ciepło powstające w wyniku reakcji biochemicznych ustroju podgrzewa ciało do pewnej temperatury. Nadmiar ciepła musi być usunięty, aby nie doszło do hipertermii, czyli przegrzania. Niezbędne są także mechanizmy zapobiegające nadmiernej utracie ciepła z organizmu - hipotermii (oziębienia). Ciepło przyśpiesza większość reakcji metabolicznych, dlatego zwierzęta stałocieplne wykazują intensywniejszą przemianę materii niż zwierzęta zmiennocieplne.

Wewnątrz ciała panuje wyższa temperatura niż na obwodzie. Sytuacja ta zmienia się podczas wysiłku fizycznego, kiedy to mięśnie wytwarzają dużo ciepła. Krew tętnicza dopływająca do powierzchni ciała traci ciepło, po czym schłodzona powraca żyłami do wnętrza, aby ponownie ulec nagrzaniu. W ten sposób odbywa się chłodzenie narządów wewnętrznych. Temperatura ciała waha się w ciągu doby; u człowieka maximum osiąga w dzień, a minimum w nocy. Kobiety mają wyższą temperaturę niż mężczyźni. Dzieci mają wyższa temperaturę niż osoby stare. W czasie głodu spada temperatura ciała.

Wytwarzanie ciepła nosi nazwę termogenezy. Wyróżnia się termogenezę drżeniową - podczas pracy mięśni (wytwarzanie ciepła wrasta o 200-300%) i termogenezę bezdrżeniową (uintensywnienie metabolizmu pod wpływem hormonów).

Organizm traci ciepło przez wypromieniowanie, przewodzenie i konwekcję. Przewodzenie jest to przenoszenie ciepła na chłodniejsze ciała stykające się z organizmem, w tym na powietrze. Promieniowanie ciepła polega na emitowaniu promieni podczerwonych z organizmu do otoczenia, na przedmioty o niższej temperaturze niż ciało.

Powietrze znajdujące się przy powierzchni ciała ulega ogrzaniu. Ogrzane powietrze unosi się do góry (jako lżejsze) a na jego miejsce napływa nowe, chłodniejsze. Tak najprościej mówiąc zachodzi zjawisko konwekcji. Istotnym mechanizmem utraty ciepła jest parowanie potu z powierzchni ciała. Część ciepła ucieka także wraz z powietrzem wydychanym, bogatym w parę wodną - dyszenie termiczne (ważne u zwierząt). Człowiek wraz z potem traci około 20-25% ciepła, przez konwekcje - 15%, a najwięcej przez promieniowanie - 50-60%.

Zmiany ciepłoty ciała odbierają termoreceptory. Ośrodki odbierające te informacje zlokalizowane są w podwzgórzu. W przednim podwzgórzu istnieje ośrodek utraty ciepła, a w tylnym podwzgórzu - ośrodek zachowania ciepła. Pobudzenie przedniej części przez receptory ciepła powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, zwiększenie przepływu krwi, wzmożone wydzielanie potu i nasilenie utraty ciepła (układ przywspółczulny). Pobudzenie tylnej części poprzez receptory zimna wywołuje zmniejszenie przepływu krwi, wskutek zwężenia naczyń, ponadto nasilenie termogenezy drżeniowej i bezdrżeniowej (układ współczulny). Ochłodzenie wywołuje stres, co nasila wydzielanie adrenaliny, nasilającej procesy tworzenia ciepła.

WYSTARCZY KLIKNĄĆ I ANATOMIA MÓZGU

MMÓŻGUÓZGU r

0x08 graphic

ARDNERGIA

Energię można opisać jako potencjalną i kinetyczną. Ciepło jest postacią energii, która można łatwo mierzyć!

ADEZYNOTRIFOSGORAN

ADENOZYNOTRIFOSFORAN ( ATP) JEST NOŚNIKIEM ENERGII W KOMÓRCE

CZASTECZKA ATP SKŁADA SIĘ Z TRZECH GŁOWNYCH CZĘŚCI

WIĄZANIA POMIĘDZY GRUPAMI FOSFORANOWYMI SĄ NIETRWAŁE

ATP LĄCZY REAKCJE EGZOERGICZNE I ENDOERGICZNE

ATP NIE MOŻE BYĆ PRZECHOWYWANY. WE WSZYSTKICH ŻYWYCH KOMORKACH ENERGIA JEST OKRESOWO PRZECHOWYWANA W SPECYFICZNYM ZWIAZKU CHEMICZNYM ADENOZYNOTRIFOSFORANEM ( ATP), KTÓRY MA ZDOLNOŚĆ MAGAZYNOWANIA DUŻEJ ILOŚCI ENERGI NA BARDZO KRÓTKI CZAS

WE

BARDZO WAŻNE!

CZĄSTECZKA ATP SKŁADA SIĘ Z TRZECH CZĘŚCI. ATP JEST TRIFOSFORANEM NUKLEOZYDU SKŁADAJĄCYM SIĘ Z TRZECH CZĘŚCI

_ ADENINY ZASADY AZOTOWEJ

_ RYBOZY CUKRU PIĘCIOWĘGLOWEGO

_TRZECH NIEOGRANICZONYCH GRUP FOSFORANOWYCH

WIĄZANIA CHEMICZNE ŁĄCZĄCE GRUPY FOSFORANOWE ATP SA NIETRWAŁE I MOGĄ BYĆ ŁATWO ROZRYWANE W PROCESIE HYDROLIZY. W WYNIKI HYDROLIZY ATP, CZĘŚĆ ENERGII JEST UWALNIANA I SŁUZY TWORZENIU NOWYCH WIĄZAŃ, A

CZĘŚĆ JEST TRACONA W POSTACI CIEPŁA.

0x08 graphic

0x08 graphic
ATP + WODA ADP + P. G= -7, 3 KCAL/MOL

H20

0x08 graphic
ADP- ADENOZYNODIFOSFORANEM po odłączeniu końcowej, trzeciej grupy fosforanowej pozostaje cząsteczka zwana ADP.

0x01 graphic

Uuuuuuu Maleńka!!!! To ja Twój Amadeo. Jestem trzęsący, szeleszczący, !!!!!

TEKSAŃSKA MASAKRA Z PIŁĄ WIERTNICZĄ PRZY WIĄZANIACH AMINOACETO...TO PIKUś!!!



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Fizjologia - cwiczenia, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Fizjologia wyk-ad 4-5, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Fizjologia wyk-ad 1-3, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Fizjologia1, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
FIZJOLOGIA 2, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Choroby wynikaj-ce z oty-oÂci, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
pytnia fizjologia, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
FIZJOLOGIA 2, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Fizjologia - wyklad II, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
oty-oŠ - definicja, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
pytania fizjologia cd., Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Przyczyny oty-oÂci, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Fizjologia pracy i wysi-ku, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Efekty zmniejszenia masy cia-a, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
Fizjologia - cwiczenia I - IV, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku
fizjologia, Turystyka i rekreacja wykłady, Fizjologia pracy i wypoczynku

więcej podobnych podstron