1. OMÓWIENIE POJĘCIA „ ORGANIZACJA TURYSTYKI”

Termin „organizacja” w turystyce używany jest w trzech znaczeniach:

• Jako cecha rzeczy i procesów, które uważamy za zorganizowane, stąd pojęcie „organizacja wczasów pracowniczych”, „organizacja kolonii i obozów”, organizacja usług, organizacja informacji turystycznej i reklamy, organizacja kształcenia itd.

• Jako sama rzecz, której przysługuje ta cecha, w tym kontekście mówimy: PTTK to główna organizacja turystyczna w Polsce, itp.

• Jako pewien ciąg czynności osób i instytucji zajmujących się turystyką, a w znaczeniu czynnościowym używamy terminu „organizacja” przy następujących określeniach: „główną funkcją biura podróży jest organizacja turystyki wyjazdowej i przyjazdowej” lub „podstawową formą działalności PTTK jest organizacja turystyki kwalifikowanej”.

Wg T. Kotarbińskiego organizacja to „taka całość, której składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości”.

2. HISTORYCZNY ZARYS POWSTAWANIA FORM INSTYTUCJI I ORGANIZACJI TURYSTYCZNYCH W POLSCE I NA ŚWIECIE

W starożytnej Grecji i Rzymie rozwój turystyki był ściśle powiązany ze stroną ekonomiczną, ze zwiększeniem dochodów osób prywatnych. Średniowiecze ze względu na złą sieć komunikacyjną i bardzo słaby transport nie sprzyjało wędrówkom, ale już w XVI w prymitywne obiekty noclegowe zaczęły zmieniać się w wygodnie urządzane hotele, dając początek dobrze rozwijającej się sieci hotelowej, zorganizowanej w cechy i z własną informacją dla turystów ( pierwszy cech powstał w 1356 r. w Wenecji a następne w Rzymie, Sienie i Florencji). Rozwój idei humanistycznych i odwrócenie się od ciemnoty średniowiecza przyczyniły się do powstania w XVII wieku tzw. „czystej turystyki”, która obejmowała już osoby podróżujące w celach poznawczych, zdrowotnych lub wypoczynkowych. Wiek XVIII to rozwój miast i uzdrowisk, co sprzyjało rozwojowi „miast handlowych” i obiektów hotel a następnie uzdrowisk i z tym związanych odpowiednich form turystyki (wypoczynkowa i zdrowotna). Rozwijają się na dość znaczną skalę wydawnictwa przewodnikowe, których początki sięgają połowy XVII wieku ( 1672 r. przewodnik „trasowy” napisany przez Saint Morice'a).

Wiek XIX to w dziedzinie turystyki przełom, na co wpływ miały:

• Rozwój środków transportu

• Rozwój urbanizacyjny

• Rewolucja przemysłowa

• Pierwsze zdobycze socjalne - czas wolny (we Francji, w 1833r. a w Anglii w 1848 r. pierwsze ustawy skracające czas pracy)

• Rozwój demograficzny

• Pojawienie się warstwy „średniej” (wykształconej i bogatej)

• Początki świadomej polityki państw w stosunku do turystyki

Ta sytuacja spowodowała powstanie biur turystycznych potrzebnych do obsługi ruchu turystycznego. Pierwsze biuro podróży powstało w Wielkiej Brytanii w 1841 r. a założył je Thomas Cook. Był on także emitentem pierwszych czeków podróżnych w 1879 r., co dało początek rozwojowi w turystyce operacji bezgotówkowych. W XIX wieku rozwijający się ruch turystyczny przyczynił się do powstania pierwszych organizacji turystycznych, takich jak:

• British Alpine Club -1857

• Norweski “Poznaj swój kraj” - 1861

• Oesterreichiescher Alpenverein - 1862

• Schweizer Alpen Club - 1863

• Club Alpino Italiano - 1863

• Deutscher Alpenverein - 1869

• Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie - 1873

• Ungarischer Karpatenverein - 1873

• Club Alpin France - 1874

Powstają również stowarzyszenia branżowe takie jak: Szwajcarskie Towarzystwo Hotelarskie - 1882; Austriackie Stowarzyszenie Hotelarskie - 1886.

Wiek XX to okres zainteresowania się turystyką przez władze państwowe. Pierwszy organ państwowy ds. turystyki powstał w 1901 r. w Nowej Zelandii.

Rozwój turystyki polskiej przebiegał podobnie jak turystyki europejskiej, czyli były to: wędrówki religijne, handlowe, wędrówki „za nauką”, polityczne, poznawcze. Pierwszy przewodnik pojawił się w Polsce w XVII wieku i był to „Pielgrzym polski, albo krótkie Rzymu i miast przedniejszych włoskich opisanie”, a w 1643 r. A. Jarzębski opublikował „Gościniec albo krótkie opisanie Warszawy z okolicznościami iey”. W tym czasie rozwijała się turystyka lecznicza, turystyka poznawcza, wyjazdy do szkół, ale trudno znaleźć formy organizacyjne turystyki.

O turystyce w Polsce można mówić dopiero w kontekście działalności S. Staszica, J. U. Niemcewicza i W. Pola, których słusznie uważa się za „prekursorów polskiej turystyki”. Zmiany, jakie zaszły w Europie w XIX wieku, miały znaczny wpływ na utworzenie w 1873 r Galicyjskiego (Polskiego) Towarzystwa Tatrzańskiego (szóstego na świecie), organizacji początkowo zajmującej się działalnością naukowo - turystyczną. Kolejną społeczną organizacja turystyczną było utworzone w Warszawie w 1906 r. Polskie Towarzystwo Krajoznawcze i mniej znaczące organizacje takie jak: Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie, - WTW w 1878 r., czy Warszawskie Towarzystwo Cyklistów - WTC w 1886 r. Warto jeszcze zwrócić uwagę na działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, czy Polskiego Towarzystwa Turystycznego „Beskid”.

W 1919 r. utworzono Referat Turystyki w Ministerstwie Robót Publicznych jako organ popierający turystykę krajową. W 1924 r. zaczęto tworzyć referaty turystyki w urzędach wojewódzkich, w 1932 r. utworzono Wydział Turystyki Ogólnej przy Ministerstwie Komunikacji a w 1935 r. Ligę Popierania Turystyki jako agendę rządową do wspierania rozwoju turystyki krajowej. Powstało także w tym czasie Biuro Podróży „Orbis” - 1923 r., „Gromada” - 1937 r., PTSM - 1935 r.

Po II wojnie światowej już w 1945 r. utworzono Samodzielny Wydział Turystyki w Ministerstwie Komunikacji. W 1960 r. powołano Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki, (od 1978 GKT, następnie w 1985 ponownie GKKFiT i od 1987 r. KSMiKF - Komitet ds. Młodzieży i kultury fizycznej) jako centralny organ administracji państwowej. Od 1991 r - Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki UKFiT.

Wraz z upadkiem systemu socjalistycznego nastąpił szybki rozwój przemysłu turystycznego w Polsce.

Najważniejsze wydarzenia z tego okresu to: rejestracja w 1990 r. Polskiej Izby Turystyki (PIT), uchwalenie przez Sejm 29.09.1997 r. ustawy o usługach turystycznych, w pełni zgodnej z prawem Wspólnoty Europejskiej, powołanie w 1999 r. Polskiej Organizacji Turystycznej (POT), Od czerwca 2000 r. organem centralnym odpowiedzialnym za polską turystykę jest Min. Gospodarki - Departament Turystyki.

Na terenie kraju ponadto działa wiele stowarzyszeń i organizacji branżowych takich jak: Polska Agencja Rozwoju Turystyki S.A. (PART S.A.), Krajowa Rada Organizacji Turystycznych, Hotelarskich i Gastronomicznych, Polska Federacja Campingu i Caravaningu, Polska Izba Hotelarstwa, Polskie Stowarzyszenie Hotelarstwa i Turystyki (PSHiT), Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR), Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (GOPR), i inne.

3. TURYSTYKA JAKO DZIAŁ ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

Turystyka jest jednym z działów gospodarki kraju, jest przedmiotem zainteresowania:

Parlamentu - Uchwalane są ustawy regulujące zasady związane z organizacją i działaniem podmiotów w sferze turystyki; Ustawa o usługach turystycznych - 29.08.97 (pierwsza ustawa) 2001 rok Dz. U. 55 Poz. 578 tekst jednolity. Ustawy budżetowe, ponadto funkcja kontrolna realizacji podjętych decyzji.

Prezydenta - zatwierdza ustawy.

Odpowiednich organów administracji państwowej - Prezes Rady Ministrów i Rada Ministrów prowadzą praktykę wewnętrzną i zagraniczną kierując także podmiotami, które zajmują się turystyką. Do najważniejszych koncepcji należą:

• Określanie kwalifikacji osób mogących realizować imprezy turystyczne

• Wskazanie miast, dla których wymagane są uprawnienia przewodnika miejskiego

• Ustalanie programów szkolenia i zasad egzaminowania kandydatów na przewodników i pilotów wycieczek.

• Ustalanie wymagań dla poszczególnych rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich, co do ich wyposażenia, kwalifikacji, personelu, oraz zakresu świadczonych usług, w tym usług gastronomicznych oraz trybu kontroli z tym związanej.

• Określanie sposobu prowadzenia ewidencji obiektów hotelarskich

Inne działy gospodarki związane z kształtowaniem produktu turystycznego i ruchu turystycznego to: Min. Rozwoju Regionalnego i Budownictwa; Min. Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Min. Transportu i Gosp. Morskiej; Min. Kultury i Sztuki; Min. Edukacji i Sportu; Min. Środowiska

4. ZADANIA DEPARTAMENTU TURYSTYKI MINISTERSTWA GOSPODARKI I PRACY

Od 20 czerwca 2000 r. organem centralnym odpowiedzialnym za polską turystykę jest Min. Gospodarki - Departament Turystyki. Do zadań Departamentu Turystyki w Min. Gospodarki należy:

• Opracowywanie, wdrażanie, monitorowanie oraz współudział w tworzeniu strategicznych dokumentów rządowych oraz programów wpływających na rozwój turystyki.

• Inicjowanie i opiniowanie aktów normatywnych wpływających na rozwój turystyki w szczególności w zakresie prawa podatkowego

• Prowadzenie działań związanych z rozwojem infrastruktury turystycznej w Polsce

• Dokonywanie oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych

• Prowadzenie spraw związanych z realizacją prac badawczych w turystyce - Instytut Turystyki - jednostka naukowo-badawcza.

• Podejmowanie działań w celu zwiększenia konkurencyjności polskiej oferty turystycznej

• Inicjowanie działań i prowadzenie spraw w zakresie kształcenia i szkolenia kadr dla turystyki

• Programowanie i monitorowanie wykorzystania budżetu w turystyce

• Prowadzenie spraw wynikających z zadań Ministra w zakresie uznawania nabytych w Państwach członkowskich UE kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego „przewodnik turystyczny” oraz „pilot wycieczek”

• Prowadzenie spraw związanych z rozwojem sektora turystyki w ramach Narodowego Planu Rozwoju - zintegrowanego programu operacyjnego rozwoju regionalnego

• Podejmowanie inicjatyw dotyczących kształtowania aktywnej polityki traktowanej w obszarze umów międzynarodowych, o współpracy w dziedzinie turystyki i udziału w procesach organizacji międzynarodowych

• Podejmowanie działań i prowadzenie spraw w zakresie ochrony konsumentów usług turystycznych

• Doskonalenie efektywności działań systemu promocji turystyki realizowanego przez POT i jednostki terytorialne

• Współpraca i wspieranie przedsięwzięć organizacji porządkowych działających w turystyce.

• Wykonywanie działalności wynikających z nadzoru Ministra nad POT

5. KOMPETENCJE WOJEWÓDZKIEJ ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ W ZAKRESIE TURYSTYKI

Przedłużeniem Rady Ministrów jest Wojewoda - ma zadania realizacji i kontroli postanowień RM, a także zapewnienie współdziałania jednostek organizacyjnych administracji rządowej, zapobiega zagrożeniom środowiska. Do spraw dotyczących bezpośrednio turystyki należą:

• Udzielanie zezwoleń na organizowanie imprez artystycznych, na świadczenie usług dotyczących pośrednictwa na zlecenie klienta w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych oraz kontrola działalności w tym zakresie.

• Wydawanie uprawnień przewodnikom i pilotom oraz prowadzenie ewidencji w tym zakresie

• Zaszeregowanie obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów i kategorii i prowadzenie ewidencji.

6. ROLA I ZADANIA POLSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ

Polska Organizacja Turystyczna POT , utworzona na mocy ustawy z 25 czerwca 1999r jest Państwową Osobą Prawną, rozpoczęła działalność w styczniu 2000r. Powołano ją w celu wzmocnienia promocji Polski w dziedzinie turystyki w kraju i za granicą.

POT tworzy warunki współpracy organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego i organizacji zrzeszających przedsiębiorców z dziedziny turystyki, w tym samorządu gospodarczego i zawodowego, oraz stowarzyszeń działających w tej dziedzinie. Nadzór nad POT sprawuje minister właściwy do spraw turystyki (Min. Gospodarki)

Do zadań POT należy:

• promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie,

• Własne ośrodki zagraniczne - 12, a także przy współpracy z innymi placówkami - wydziały Ekonomiczno - Handlowe w ambasadach, Instytuty Polskie.

• Organizacja wycieczek studyjnych po Polsce dla zagranicznych dziennikarzy i kontrahentów biur podróży

• Uczestnictwo w targach i wystawach turystycznych

• zapewnianie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie,

• inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej,

• Stworzenie instytucjonalnych warunków współpracy administracji rządowej, samorządów terytorialnych, organizacji zrzeszających przedsiębiorstwa i organizacje turystyczne w działaniach na rzecz promocji

• Inicjowanie powstawania ROT i LOT

• Promocja Polski jako kraju turystyki biznesowej - realizowana przez wyspecjalizowaną jednostkę - Biuro Kongresów - Polska

• Promocja Polski wewnątrz kraju - różne regiony kraju poprzez współpracę z jednostkami samorządu terytorialnego Pomoc w tworzeniu ROT i LOT

• Współpraca z już funkcjonującymi

• Zapewnienie funkcjonowania systemu informacji turystycznej.

• Działalność wydawnicza - materiały promocyjne

Cele te POT realizuje poprzez

• Publikowanie materiałów promocyjnych, organizowanie stoisk na targach, przygotowanie wystaw, pokazów, kongresów

• Przeprowadzanie analiz statystycznych, ekspertyz i studiów

• Dbałość o podnoszenie jakości usług, poprzez wspieranie działań podejmowanych przez administrację rządową i samorządową oraz organizacje turystyczne

• Zapewnienie funkcjonowania i rozwoju systemów informacji turystycznej

POT, wykonując swoje zadania, współpracuje w szczególności z:

• jednostkami samorządu terytorialnego,

• organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców z dziedziny turystyki, w tym samorządu gospodarczego i zawodowego, oraz stowarzyszeniami działającymi w tej dziedzinie,

• polskimi przedstawicielstwami zagranicznymi - w zakresie zadań wykonywanych za granicą.

Organy POT to: Rada - 12 do 18 członków powoływanych przez Ministra Gospodarki - przedstawiciele ministerstw, samorządu gospodarczego, terytorialnego, stowarzyszeń turystycznych, przewoźników. Prezes POT - powoływany przez Min. Gospodarki po zasięgnięciu opinii Rady na 4 letnią kadencję (może być prezesem przez 2 kadencje).

Struktura POT

• Dyrekcja rynków zagranicznych - podlegają jej ośrodki zagraniczne - Berlin, Wiedeń, Budapeszt, Bruksela, Paryż, Amsterdam, Londyn, Rzym, Sztokholm, Madryt, Nowy Jork

• Biuro kongresów

• Dyrekcja rynku krajowego

• Dyrekcja wydawnictw i szkoleń

• Dyrekcja finansowo - organizacyjna

POT ma program działania, budżet zatwierdzony przez Radę POT. Główne źródło finansowania to dotacje z budżetu, ale też działalność gospodarcza, wystawiennicza, doradcza, wydawnictwa, szkolenia, informacja reklamowa. Poza tym mogą to być:

• Bezzwrotna pomoc zagraniczna np. EU

• Dobrowolne wpłaty przedsiębiorców, jednostek samorządowych

• Darowizny

7. ROLA I ZADANIA REGIONALNEJ I LOKALNEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ

Regionalne Organizacje Turystyczne ROT, są stowarzyszeniami, maja różne nazwy, jest ich 15, brak na Mazowszu nie, podlegają POT - wspierają rozwój turystyki w regionach - województwach oraz współpracują z POT w zakresie koordynowania krajowego systemu informacji turystycznej i promocji regionalnej za granicą. Członkami ROT są jednostki samorządu terytorialnego, organizacje gospodarcze i zawodowe związane z turystyką oraz przedsiębiorstwa turystyczne.

Do ich zadań należy:

• Tworzenie i upowszechnianie w kraju i zagranicą atrakcyjnego wizerunku województwa

• Integracja samorządu terytorialnego, gospodarczego i zawodowego a także osób, instytucji i organizacji do działania na rzecz rozwoju turystycznego województwa

• Poprawa infrastruktury turystycznej województwa

• Staranie o zwiększenie liczby turystów odwiedzających województwo oraz zwiększenie wpływów finansowych z turystyki

• Stworzenie regionalnego systemu informacji turystycznej i powiązanie go z systemem krajowym

• Inspirowanie działań promocyjnych

Lokalne Organizacje Turystyczne LOT, są stowarzyszeniami, powstały wcześniej niż wprowadzono ustawę, stąd też rożna jest forma organizacyjno prawna, spółki prawa handlowego, fundacje itp., jest ich ok. 100. Zrzeszają gminy i powiaty, podstawowy poziom. Do zadań należy:

• Gromadzenie i aktualizacja informacji na temat miejscowych walorów turystycznych

• Tworzenie oferty turystycznej

• Tworzenie punktów informacji turystycznej jako podstawowe ogniwo inf. turystycznej

8. KOMPETENCJE SAMORZĄDÓW GMINNYCH W ZAKRESIE TURYSTYKI

Samorząd terytorialny - jest to związek publiczno prawny, który tworzony jest z mocy prawa i obejmuje społeczność danego terenu, gminy, powiaty, województwa - mieszkańcy tworzą wspólnotę samorządową.

Do kompetencji Gmin jako samorządu terytorialnego (utworzony najwcześniej, 1990r. - ustawa o samorządzie) należą sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie będące w gestii innych organów, gminy wykonują zadania własne.

Samorząd Gminy zgodnie z ustawą, może prowadzić działalność gospodarczą, tworzyć lub przystępować do spółek prawa handlowego.

Gminy ponoszą wydatki na infrastrukturę techniczną, społeczną, promocja gminu, konserwacja zabytków. Gmina ma prawo i możliwość udzielania dotacji podmiotom niepublicznym - np. organizacjom społecznym - PTTK, PTSM.

Budżet Gminy to podatki, opłaty lokalne, wpływy z majątku komunalnego, dotacje celowe z budżetu państwa.

W zakresie związanym z szeroko rozumianym rozwojem turystyki zadania te obejmują następujące sprawy:

• ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej

• gminnych dróg i ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego

• wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków, utrzymanie porządku i czystości, zaopatrzenia w energię elektryczną i gaz

• lokalnego transportu zbiorowego

• kultury

• kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych

• zieleni gminnej i zadrzewień

• porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej

• promocji gminy

• współpraca z organizacjami pozarządowymi, współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw

W gestii Gmin leży też:

• Ewidencja pól biwakowych oraz innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie

• Kontrola obiektów hotelarskich i innych obiektów świadczących usługi noclegowe

• Wydawanie zakazów świadczenia usług.

9. KOMPETENCJE SAMORZĄDÓW POWIATOWYCH I WOJEWÓDZKICH W ZAKRESIE TURYSTYKI

Samorząd Powiatowy, działalność reguluje ustawa z 05.06.1998 r. Określa kompetencje powiatu w zakresie zadań publicznych o charakterze ponadgimnnym. Wśród nich znajdują się także takie, które warunkują rozwój turystyki na terenie powiatu. Zadania podobne do zadań samorządu gminy związanie z zagospodarowaniem potrzeb ludności, powierzono mu zadania ze sfery użyteczności publicznej, nie może prowadzić działalności gospodarczej. Zaliczono do nich zadania:

• Transportu zbiorowego i dróg publicznych

• Kultury i ochrony dóbr kultury

• Kultury fizycznej i turystyki

• Gospodarki nieruchomościami

• Gospodarki wodnej

• Ochrony środowiska i przyrody

• Rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego

• Porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli

• Ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska

• Ochrony praw konsumenta

• Promocji powiatu

• Współpracy z organizacjami samorządowymi

Budżet Powiatowy pochodzi ze skarbu państwa oraz dochodów własnych - podatki, majątek własny, subwencje lub dotacje na określone zadania i cele; wydatki - takie jak gminne.

Samorząd Wojewódzki, działalność reguluje ustawa z 05.06.1998 r. Samorząd Województwa, rozumiany jako regionalna wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium, wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim. Jego kompetencje związane są z prowadzeniem polityki regionalnej, ukierunkowana ona jest na strategię wszechstronnego rozwoju regionu. Zaliczono do nich takie, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na rozwój turystyki w województwie. Wśród nich znalazły się zadania w zakresie:

• Edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego

• Kultury i ochrony jej dóbr

• Modernizacji terenów wiejskich i zagospodarowania przestrzennego

• Utrzymanie i rozbudowa infrastruktury technicznej i społecznej o znaczeniu wojewódzkim.

• Działanie na rzecz ochrony środowiska i ochrony dziedzictwa kulturowego.

• Transportu zbiorowego i turystyki

• Ochrony praw konsumentów

• Bezpieczeństwa publicznego

• Przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy

Budżet wojewódzki to podobne dochody i wydatki jak w powiatach.

Podstawowe zadania to, wpływanie za pomocą rożnych instrumentów, na rozwój gospodarczy i społeczny województwa i określenie odpowiedniej strategii rozwoju.

Dla rozwoju turystyki w układach terenowych istotne jest przyjęcie przez Samorząd kierunków rozwoju. Decydującą role odgrywa atrakcyjność turystyczna gminy lub powiatu. Przy ustalaniu kierunków rozwoju potrzebna jest analiza mocnych lub słabych stron oraz zagrożeń. Samorządy powinny się kierować zasadą zrównoważonego rozwoju - utrzymanie równowagi środowiska przy racjonalnym wykorzystaniu potencjału.

• Ochrona dziedzictwa kulturalnego

• Ochrona interesu prawnego podmiotów dotkniętych ustaleniami planistycznymi

• Sfera rozwoju bazy noclegowej i gastronomicznej - standard, liczba, charakter, wykorzystanie; bazy agroturystycznej

• Drogi i infrastruktura

• Obiekty rekreacyjne, wypożyczalnie sprzętu, szlaki turystyczne, system informacji turystycznej

• Działanie na rzecz tworzenia produktu turystycznego, inwentaryzacja tego, co było poczynione do tej pory, ustalenie produktu markowego

• Działania na rzecz rozwoju agroturystyki - program SAPART

• Rozwój własnej przedsiębiorczości, pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych

• Wychowanie dla turystyki - rozwój kadry, przewodnicy, piloci.

• Promocja gminy i produktów markowych

• Działania na rzecz utworzenia lokalnych organizacji turystycznych.

10. ZADANIA POLSKIEJ AGENCJI ROZWOJU TURYSTYKI

PART S.A. - Polska Organizacja Rozwoju Turystyki - powstała w 1993 r jako spółka akcyjna, Właścicielem 98% udziałów jest POT. Do zadań należy:

• Uczestniczenie w tworzeniu i realizacji projektów - rozwój infrastruktury turystycznej

• Wspomaganie rozwoju istniejących i nowopowstających przedsiębiorstw turystycznych w Polsce

• Dbanie o podwyższenie atrakcyjności kraju przez aktywne uczestniczenie w tworzeniu markowej infrastruktury turystycznej w Polsce

Do szczególnych zadań należą:

• Świadczenie usług doradczych z zakresu tworzenia polskich marek turystycznych

• Opracowanie planów rozwoju produktów turystycznych, biznes planów i studiów wykonalności

• Działalność wydawnicza

• Działalność inwestycyjna

• Pośrednictwo inwestycyjne i finansowe polegające na wyszukiwaniu źródeł finansowania projektów dla klientów PART

• Doradztwo w zakresie organizacji i budowy strategii turystycznych

• Kompleksowa obsługa inwestorów polegająca na doradztwie prawnym, finansowym

• Pomoc doradcza w zakresie przygotowania projektów turystycznych w Polsce

Głównym partnerem PART są samorządy terytorialne oraz podmioty gospodarcze, POT będąc udziałowcem może za jej pośrednictwem realizować swoje własne zadania ustawowe, zwłaszcza te, które podlegają na inicjowaniu infrastruktury turystycznej a także tworzenie nowych produktów turystycznych.

11. ROLA I ZNACZENIE INFORMACJI TURYSTYCZNEJ

Jednym z motywów uprawiania turystyki jest zdobycie wiedzy (informacji) o otaczającym nas świecie, dlatego też informacja turystyczna uważana jest za ważny element turystyki.

Wg Encyklopedii Powszechnej informacja to każdy czynnik, który może być wykorzystany do bardziej sprawnego, celowego działania.

Takim właśnie celom ma służyć informacja w procesie programowania, organizowania i realizowania imprez turystycznych.

Informacja turystyczna jest zespołem działań przyczyniających się do sprawnego przemieszczania się turystów w czasie i przestrzeni, ułatwiających optymalne wykorzystanie poznawczych i wypoczynkowych walorów turystyki a także bazy oraz usług turystycznych.

Z psychologicznego punktu widzenia informacja turystyczna jest istotną potrzebą odczuwaną w związku z uprawianiem turystyki. Należy do grupy potrzeb występujących w procesie wyjazdu jaki i przed nim.

Potrzeba informacji turystycznej to zapotrzebowanie na odpłatne lub bezpłatne udzielanie informacji potrzebne do podjęcia decyzji o miejscu, czasie, rodzaju, warunkach i programie wyjazdu turystycznego. Ma ona różne formy - drukowana, wizualna, prasowa, ustna.

Na znaczenie informacji w ruchu turystycznym składa się:

• Kierowanie ruchem turystycznym, co może przyczyniać się do prawidłowego rozmieszczenia ruchu w zależności od możliwości recepcyjnych regionów i miejscowości.

• Usprawnienie obsługi ruchu turystycznego, ułatwianie turystom wyboru właściwego organizatora usług turystycznych.

• Podnoszenie kultury turystyki, wyrabiając u turystów przyzwyczajenie spędzania wolnego czasu w interesujący i racjonalny sposób, kształtowanie gustów.

• Wyzwalanie chęci poznania, przekazując wiadomości o interesujących regionach, imprezach, walorach turystycznych.

• Wydłużanie sezonów turystycznych, poprzez propagowanie miejsc i regionów atrakcyjnych poza sezonem

• Kształtowanie opinii publicznej, wpływając na emocje i wolę osób do działania w określonych warunkach.

12. RYS HISTORYCZNY INFORMACJI TURYSTYCZNEJ W POLSCE

System organizacji informacji turystycznej powstał w 1963 r., był to jeden z pierwszych systemów zbierania, przetwarzania i przekazywania informacji turystycznej w Europie. Wprowadzony zarządzeniem przewodniczącego GKKFiT ( 31.05.1963 r.) Obejmował on:

Ośrodki dyspozycyjno - koordynacyjne: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej; Wojewódzkie Ośrodki Informacji Turystycznej; Regionalne Ośrodki Informacji Turystycznej i Punkty informacji turystycznej, stanowiące podstawowe ogniwo systemu informacji turystycznej

W 1997 r. zarządzeniem przewodniczącego GKKFiT z 23.03.1977 r. określono jednolity system informacji turystycznej, w związku z powstaniem 49 województw, Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej; Wojewódzkie Ośrodki Informacji Turystycznej; Punkty Informacji Turystycznej

Kolejne zmiany nastąpiły w 1994 r. Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej przekształcono w PAPT ( Polska Agencja Promocji Turystyki), przedsiębiorstwo państwowe, któremu podlegały oddziały regionalne i centralna informacji turystycznej. Organem założycielskim PAPT był UKFiT. Podstawowym zadaniem statutowym PAPT była promocja turystyki krajowej i zagranicznej turystyki przyjazdowej do Polski oraz koordynacja funkcjonowania systemu informacji turystycznej w kraju. Ogniwami tego systemu były oddziały terenowe PAPT i centrala.

• poziom ogólnokrajowy - PAPT - promocja zagraniczna i koordynacja funkcjonowania systemu informacji i promocji.

• poziom regionalny - RAPT - samodzielne przedsiębiorstwa państwowe, utworzone jako spółki prawa handlowego, dla 1 lub więcej województw ,oddziały terenowe PAPT, wojewódzka centralna IT - zadaniem ich było zapewnienie funkcjonowania systemu inf. i promocji turystycznej na danym terenie

• poziom lokalny - miejskie i gminne centra i ośrodki informacji turystycznej, działały na najniższym poziomie terytorialnym zapewniając funkcjonowanie informacji turystycznej

• punkty Informacji Turystycznej - w obiektach turystycznych, rożnych placówkach - dworce kolejowe, hotele, przejścia graniczne - działające jako placówki bez stałej obsady informatora turystycznego.

Kolejna zmiana nastąpiła w 2000 r. w związku z powstaniem POT, zmiana w zarządzaniu i organizacji informacji turystycznej. Jednym z zadań statutowych POT jest zapewnienie funkcjonowania i rozwijanie systemu polskiej informacji turystycznej. Opracowane zostały standardy:

• Formy organizacyjne i zakres działania jednostek informacji turystycznej

• Przykładowe grupy baz danych w celu ujednolicenia systemu

• Przykładowe plany centrów i punków Informacji Turystycznej - zasady funkcjonowania i schemat organizacyjny

• Znaki informacji turystycznej

Struktura organizacji Informacji Turystycznej w Polsce utworzona przez POT obejmuje 2 grupy podmiotów.

• Jednostki odpowiedzialne za organizacje informacji turystycznej na poszczególnych szczeblach administracyjnych - funkcje organizacyjno-koordynacyjne pełnią POT, ROT, LOT, gdy ich brak to pełni je samorząd lokalny

• jednostki odpowiedzialne za zbieranie, przetwarzanie i przekazywanie informacji turystycznej do podstawowych punktów IT - funkcje wykonawcze tj. odpowiedzialność za zbieranie, przetwarzanie i przekazywanie informacji pełnią wojewódzkie centra (ośrodki) informacji turystycznej, powiązane organizacyjnie z ROT lub samorządem.

POT

Wojewódzkie Centra Informacji Turystycznej

Powiatowe Informacji Turystycznej

Miejskie, Gminne Informacji Turystycznej

Bezobsługowe punkty IT Punkty IT (technologia)

13. PRZEDSIĘBIORSTWA TURYSTYCZNE - PODZIAŁ I RODZAJE

Przedsiębiorstwo turystyczne to wyspecjalizowana jednostka działalności gospodarczej zajmująca się obsługą ruchu turystycznego i zaspokajaniem potrzeb turystów.

Wg stopnia obsługi ruchu turystycznego wyróżnia się:

• Podmioty gospodarcze, których podstawową działalność i rozwój zależy od ruchu turystycznego. Należą one do bezpośredniej gospodarki turystycznej

• Inne jednostki gospodarcze, dla których organizacja i obsługa ruchu turystycznego nie są podstawowym zakresem działalności, choć w pewnym stopniu są one również realizowane. Należą one do pośredniej gospodarki turystycznej.

Wg kryterium funkcjonalnego uwzględniającego rodzaj świadczonych usług można podzielić na przedsiębiorstwa:

• Transportowe - organizacja przewozów tam i z powrotem, jak też w obrębie miejsca pobytu.

• Hotelarsko - gastronomiczne - oferują noclegi i wyżywienie, a także inne usługi związane z pobytem turystów w tych jednostkach.

• Uzdrowiskowe - usługi związane z leczeniem i pobytem w uzdrowiskach.

• Sportowo - rekreacyjne - możliwość uprawiania aktywnych form turystyki.

• Biura podróży będące łącznikiem między wytwórcami usług a turystami - będące organizatorami, pośrednikami lub agentami.

Wg kryterium własnościowego wyróżniamy:

• Przedsiębiorstwa turystyczne reprezentujące sektor publiczny - państwowe i komunalne.

• Przedsiębiorstwa prywatne - osoby fizyczne, spółki, spółdzielnie.

• Przedsiębiorstwa mieszane - spółki z udziałem kapitału państwowego i prywatnego.

Biorąc pod uwagę formy prawne przedsiębiorstw turystycznych wyróżnia się:

• Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub spółki osobowe (cywilne i jawne), różnicą jest tylko liczba partnerów. Właściciele spółek jawnych mają obowiązek zarejestrować spółkę w rejestrze sądowym oraz posługiwać się w nazwie nazwiskami wspólników. Właściciele odpowiadają za zobowiązania firmy całym majątkiem firmy oraz majątkiem osobistym. Uregulowane to jest przepisami kodeksu cywilnego.

• Spółki kapitałowe - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne. Działają na podstawie przepisów kodeksu handlowego i posiadają osobowość prawną:

• Sp. z o.o. - mogą być tworzone przez jedną lub więcej osób, odpowiedzialność tylko do wysokości swoich udziałów, bez ryzyka narażania całego majątku osobistego.

• S.A. - kapitał zakładowy dzielony na akcje, wielu właścicieli, czasami anonimowych, ryzyko utraty akcji spółki. Spółki takie mogą być przedsiębiorstwami publicznymi lub publiczno prywatnymi.

• Działalność gospodarcza turystyczna prowadzona też jest przez organizacje społeczne - PTTK, PTSM, jak też fundacje i kościelne osoby prawne.

Mając na uwadze obszar działania przedsiębiorstw turystycznych można wyróżnić podmioty gospodarcze działające na rynku lokalnym, regionalnym, krajowym, międzynarodowym.

Przyjmując za kryterium wielkość przedsiębiorstwa można wyróżnić (zgodnie ze statystyką OECED - Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) przedsiębiorstwa: Bardzo małe (1 - 19 zatrudnionych); Małe (20 - 99 zatrudnionych); Średnie (100 - 499 zatrudnionych); Duże (powyżej 500 zatrudnionych).

14. PRZEDSIĘBIORSTWA - OBIEKTY HOTELARSKIE

Hotelarstwo to działalność gospodarcza mająca na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych osób czasowo przebywających poza gospodarstwem domowym, obejmującym nocleg, wyżywienie, higienę osobistą, rekreacje i rozrywkę.

Usługa hotelarska jest to krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawianie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie w obrębie obiektu usług z tym związanych.

Usługi hotelarskie świadczone są w obiektach hotelarskich spełniających wymagania co do wielkości, wyposażenia, zakresu świadczonych usług, warunków sanitarnych i ochrony przeciw pożarowej. Usługi hotelarskie mogą być świadczone w innych obiektach niż hotelarskie pod warunkiem, że spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia, warunków sanitarnych i ochrony przeciw pożarowej.

Obiekty hotelarskie wg ustawy z 1997 r dzielimy na:

1. hotele - obiekty posiadające min.10 pokoi w tym większość 1 lub 2 osobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów.

2. motele - hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych i dysponują parkingiem.

3. pensjonaty - posiadają co najmniej 7 pokoi, świadczą usługi żywieniowe całodzienne.

4. kempingi - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach lub przyczepach, umożliwiające przygotowywanie posiłków, parkowanie, a także usługi związane z pobytem klientów.

5. domy wycieczkowe - mające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klienta.

6. schroniska młodzieżowe - przeznaczone dla turystyki młodzieżowej indywidualnej i grupowej nastawione na samoobsługę klientów.

7. schroniska - zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klienta. Schroniska górskie, stanice wodne.

8. pola biwakowe - niestrzeżone obiekty umożliwiające rozbicie namiotu.

Poza schroniskami i polami biwakowymi wszystkie obiekty objęte są kategoryzacją.

Kategoryzacja to podział obiektów zakwalifikowanych do danego rodzaju na grupy, wg z góry ustalonych kryteriów, w celu określenia ich standardu.

Standard zakładu to zespół przyjętych (ustalonych) norm, wzorców i wymagań przyjętych dla danej grupy obiektów.

Obiekty sklasyfikowano następująco:

1. hotele, motele i pensjonaty maja 5 kategorii oznaczonych *

2. domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe - 3 kategorie oznaczone cyframi rzymskimi, III najwyższa.

Nazwy rodzajów i oznaczenia kategorii obiektów hotelarskich podlegają ochronie prawnej i nie mogą być stosowane przez inne obiekty świadczące usługi hotelarskie.

Usługi hotelarskie mogą być świadczone w innych obiektach, ale po spełnieniu odpowiednich warunków określonych przez Prezesa RM, spełniające wymogi sanitarne, ochrony przeciw pożarowej, określone odrębnymi przepisami. Są to ośrodki wczasowe, kolonijne, szkoleniowo - wypoczynkowe, domy pracy twórczej, kwatery prywatne.

Zaszeregowanie obiektów dokonywane jest przez Wojewodę, w Urzędzie Wojewódzkim prowadzona jest też ewidencja i wydawane są zezwolenia na prowadzenie obiektów hotelarskich.

Pola biwakowe leżą w gestii samorządu gminnego - zaszeregowanie i ewidencja.

15. PRZEDSIĘBIORSTWA - BIURA PODRÓŻY

Biura Podróży prowadzą działalność gospodarczą w zakresie organizacji, realizacji i sprzedaży usług niezbędnych dla podróżnego i usług uzupełniających. Sprawy te reguluje ustawa o usługach turystycznych z 1997r.

Wyróżniamy: Organizatorów - do ich obowiązków należy tworzenie programu, zamawianie świadczeń, zatrudnianie pilotów i przewodników, zabezpieczenie transportu zgodnego z programem, realizowanie i rozliczanie zamawianych usług. Pośredników - ich działalność polega na zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na zlecenie klienta. Agentów - biura, których działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umowy z klientem na rzecz touroperatora i innych usługodawców.

Organizatorzy i pośrednicy zakwalifikowani zostali do działalności regulowanej w rozumieniu przepisów ustawy o usługach turystycznych z 2 lipca 2004. Muszą spełniać określone wymogi i otrzymać pozwolenie na prowadzenie działalności, wpis w rejestrze organizatorów i pośredników turystyki prowadzonym przez wojewodów. Ministerstwo Gospodarki na podstawie informacji uzyskanych od wojewodów prowadzi centralną ewidencję organizatorów i pośredników turystycznych.

Aby prowadzić działalność gospodarczą w tym zakresie trzeba spełniać określone wymogi, kierujący musi posiadać określone kwalifikacje, wykształcenie i praktykę: rok praktyki w obsłudze turystów i ukończone studia wyższe z zakresu turystyki i rekreacji, prawa, ekonomii, zarządzania i marketingu, 2 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią z zakresu obsługi turystów lub ukończone studia wyższe inne niż wymienione wyżej, 4 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią inną niż wymienione, 6 lat praktyki w obsłudze turystów w pozostałych przypadkach.

Ponadto przedsiębiorca obowiązany jest do zawarcia umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, na rzecz klientów.

16. CHARAKTERYSTYKA SAMORZĄDU GOSPODARCZEGO W TURYSTYCE

Podstawą prawną funkcjonowania organizacji samorządu gospodarczego w Polsce jest ustawa o izbach gospodarczych z dnia 30 maja 1989 r. Samorząd gospodarczy funkcjonuje w Polsce na dwóch poziomach terytorialno-organizacyjnych. Ogólnopolską organizacją samorządową, zrzeszającą głównie biura podróży, jest Polska Izba Turystyki - PIT. Oprócz struktury centralnej posiada ona sieć oddziałów wojewódzkich. Niezależnie od PIT, działają regionalne branżowe izby turystyki.

Specjalistyczną organizacją samorządu gospodarczego jest powstała w 1991 r. Izba Gospodarcza „Uzdrowiska Polskie”. Gromadzi ona instytucje działające na terenie uzdrowisk, m.in., przedsiębiorstwa uzdrowiskowe, sanatoria, rozlewnie wód mineralnych. Do głównych celów działania Izby należy rozwój i promocja uzdrowisk, reprezentowanie interesów swoich członków wobec organów i instytucji krajowych i zagranicznych, działanie na rzecz rozwoju i powstawania nowych uzdrowisk, kształcenie zawodowe w specjalnościach uzdrowiskowych, promocja uzdrowisk w kraju i za granicą, uczestnictwo w pracach legislacyjnych oraz opracowywanie standardów w zakresie uzdrowisk. Siedzibą Izby jest Warszawa.

Inną grupę turystycznych organizacji zawodowych stanowią stowarzyszenia pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, aktualnie w kraju funkcjonuje wiele tego typu organizacji. Należą do nich m.in.: Polskie Stowarzyszenie Pilotów Wycieczek Zagranicznych w Warszawie, Warszawskie Stowarzyszenie Przewodników, Centrum Przewodnictwa Tatrzańskiego. We wrześniu 200 r. Powołano Polską Federację Pilotażu i Przewodnictwa, która zamierza zintegrować środowisko pilotów i przewodników w skali całego kraju.

17. ROLA I ZADANIA POLSKIEJ IZBY TURYSTYKI

Do najważniejszych organizacji samorządowo - gospodarczych należy PIT - Polska Izba Turystyki, jest organizacją samorządu gospodarczego reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie działalności turystycznej. Zarejestrowana 10 stycznia 1990 r. i z tego tytułu ma osobowość prawną, zrzesza ok. 400 podmiotów gospodarczych, w większości biura podróży.

Zadania PIT to:

• Reprezentowanie interesów gospodarczych swych członków.

• Przyczynianie się do rozwoju turystyki.

• Organizowanie działań i współdziałanie w przedsięwzięciach wspomagających materialne warunki rozwoju gospodarczego turystyki oraz jej doskonalenie.

• Podnoszenie poziomu i kultury obsługi turystów.

• Kształtowanie i wprowadzanie zasad etyki w działalność gospodarczą.

Zadania realizowane są przez:

• Udzielanie pomocy i porad swoim członkom, organizowanie współpracy między nimi, wspieranie ich w inicjatywach gospodarczych.

• Uczestniczenie w przygotowaniu aktów normatywnych.

• Dokonywanie analiz i ocen wdrażania i funkcjonowania przepisów prawnych.

• Popieranie rozwoju kształcenia zawodowego oraz dokształcanie i wspieranie nauki zawodu.

• Inicjowanie badań rynku turystycznego i wyrażanie opinii o projektach rozwoju odnoszących się do funkcjonowania gospodarki w zakresie turystyki.

• Opracowywanie ekspertyz i opinii dotyczących działalności gospodarczej w turystyce.

• Zbieranie informacji o podmiotach gospodarczych.

• Działalność promocyjna i informacyjna o branży.

• Rozstrzyganie sporów między członkami izby na drodze postępowania polubownego

• Może podejmować działalność gospodarczą

Członkiem PIT może być każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie turystyki co najmniej rok. Musi posiadać rekomendacje 2 członków PIT oraz pozytywną opinię wojewódzkiego oddziału izby. W Polsce jest 13 wojewódzkich PIT.

Najwyższą władzą PIT jest walne zgromadzenie, które ustala kierunki i program działania izby, dokonuje wyboru rady nadzorczej i pozostałych władz. W ramach PIT działa 7 komisji: Turystyki przyjazdowej, Ekonomiczna, Inwestycji i Prawa, Szkoleń i Etyki, Turystyki Młodzieżowej, Finansowa, Turystyki Wyjazdowej, Transportu i Spraw Międzynarodowych.

PIT tworzy wojewódzkie oddziały w tych województwach, gdzie działa co najmniej 7 członków. Podstawowym zadaniem wojewódzkich PIT jest zrzeszanie członków na terenie danego województwa oraz realizacja celów statutowych izby.

18. ROLA I ZADANIA REGIONALNYCH IZB TURYSTYCZNYCH

Regionalne Izby Turystyczne, podobnie jak PIT, są organizacjami samorządu gospodarczego, reprezentującymi interesy zrzeszonych w nich podmiotów. Ograniczają one jednak terytorialny zakres swojej działalności do poszczególnych regionów, w granicach których funkcjonują. Do podstawowych zadań regionalnych izb turystycznych należy:

• reprezentowanie i ochrona interesów swoich członków

• stwarzanie warunków do rozwoju i podnoszenia standardu usług turystycznych

• organizowanie działań i współdziałanie w przedsięwzięciach zapewniających dogodne warunki rozwoju gospodarki turystycznej

• współdziałanie z organami władzy rządowej i samorządowej w zakresie tworzenia warunków do rozwoju turystyki w danym regionie

• opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących gospodarki turystycznej

• kształtowanie wizerunku turystycznego regionu oraz jego promocja

• kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej członków izby

• podnoszenie poziomu i kultury obsługi klientów

• integrowanie środowiska osób prowadzących działalność gospodarczą w zakresie turystyki

Izby mogą prowadzić działalność gospodarczą z przeznaczeniem wypracowanych środków na cele statutowe.

19. ROLA I ZADANIA STOWARZYSZEŃ AGROTURYSTYCZNYCH

Stowarzyszenia agroturystyczne są to lokalne lub regionalne organizacje grupujące rolników świadczących usługi turystyczne w swoich gospodarstwach. Aktualnie działa w Polsce ok. 50 lokalnych i regionalnych stowarzyszeń agroturystycznych. Stowarzyszenia te utworzyły w 1996 r Polską Federację Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Celem federacji jest rozwój, promocja, stworzenie wypoczynku przy zachowaniu tożsamości kulturowej i walorów przyrodniczych. Do federacji przystąpiło 40 lokalnych i regionalnych stowarzyszeń agroturystycznych.

Celem działania jest reprezentowanie interesów rolników oraz wspomaganie działalności. Do szczegółowych zadań należą:

• Organizacja, rozwój, promocja turystyki wiejskiej

• Propagowanie nowych form odpoczynku w gospodarstwach rolnych lub innych odpowiednio przystosowanych miejscach

• Reprezentowanie i ochrona interesów członków

• Tworzenie, zachowanie i ochrona walorów kulturowych i przyrodniczych

• Podejmowanie działań na rzecz ochrony środowiska i produkcji zdrowej żywności

• Aktywizacja społeczności wiejskiej w kierunku tworzenia agroturystyki

• Zapewnienie funkcjonowania systemu informacji o turystyce wiejskiej

• Kształtowanie opinii i ocen dotyczących agroturystyki.

• Współpraca z różnymi organizacjami związanymi z działalnością agroturystyczną

• Uczestniczenie w tworzeniu aktów prawnych

• Integracja członków

• Prowadzenie analizy rynku i promocji

20. SAMORZĄD GOSPODARCZY W HOTELARSTWIE

Polskie Zrzeszenie Hoteli - PZH - pracownicy hoteli. Powstało w 1962 r. do 1996 r. używano nazwy Zrzeszenie Polskich Hoteli Turystycznych -ZPHT. Reprezentuje interesy polskiego hotelarstwa, członek międzynarodowego zrzeszenia hoteli (IHA), ma 13 oddziałów wojewódzkich. Do zadań należą:

• Przestrzeganie etyki i zasad

• Ochrona interesów zawodowych

• Upowszechnianie wiedzy zawodowej, prowadzenie prac badawczych

• Wspieranie modernizacji

• Reprezentowanie polskiego hotelarstwa w kraju i zagranicą

• Prowadzenie działalności w zakresie ochrony środowiska

Członkami zwyczajnymi są hotelarze, gastronomicy, nauczyciele szkół hotelarskich oraz inne osoby fizyczne zainteresowane polskim hotelarstwem.

Izba Gospodarcza „Polskie Zrzeszenie Hoteli” - powstała w 2003 r. zrzesza ok. 100 przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie usług hotelarskich, posiada osobowość prawną. Do zadań należą:

• Reprezentowanie interesów zrzeszonych przedsiębiorców w zakresie ich działalności gospodarczej wobec organów państwowych, samorządowych i innych organizacji turystycznych.

• Dbanie o zasady etyki.

• Opracowywanie i doskonalenie norm rzetelnego postępowania w obrocie gospodarczym.

• Wyrażanie opinii o projektach gospodarczych.

• Uczestniczenie w przygotowywaniu aktów normatywnych

• Ocenianie wdrażania i funkcjonowania przepisów

• Pomoc członkom izby w rozwiązywaniu problemów ekonomicznych, organizacyjnych, prawnych związanych z działalnością przedsiębiorstw.

• Działalność promocyjna na rzecz członków

• Ułatwianie kontaktów z innymi przedsiębiorstwami w kraju i zagranicą.

Członkiem izby może być przedsiębiorca prowadzący działalność z zakresu świadczenia usług hotelarskich, oraz inne. Osoby fizyczne mają 1 osobowe przedstawicielstwo. Wykonują swoje obowiązki osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika.

Polska Izba Hotelarska - powstała w 2002 r. członkami mogą być przedsiębiorcy krajowi prowadzący działalność gospodarczą hotelarską i gastronomiczną oraz zagraniczni prowadzący działalność na terenie Polski. Do zadań należą:

• Reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów

• Kształtowanie i wprowadzanie zasad etyki

• Działania na rzecz rozwoju

• Wspieranie inicjatyw gospodarczych

• Wspieranie kształcenia zawodowego - szkłu hotelarskie, praktyki zawodowe.

• Wydawanie opinii i ekspertyz

• Uczestnictwo w pracach instytucji doradczych związanych z działalnością hotelarską i gastronomiczną

• Popieranie działań inwestycyjnych w zakresie hotelarstwa.

21. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI POLSKIEGO TOWARZYSTWA TURYSTYCZNO - KRAJOZNAWCZEGO

Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, powstało w 1950 roku z utworzonego w 1873 roku Towarzystwa Tatrzańskiego, przekształconego w 1920 roku w Polskie Towarzystwo Tatrzańskie oraz utworzonego w 1906 roku Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, jest spadkobiercą tradycji i dorobku ideowego, a także następcą prawnym majątku tych Towarzystw.

PTTK jest organizacją pozarządową działającą zgodnie z ustalonym porządkiem prawnym.

PTTK jest stowarzyszeniem prowadzącym działalność społecznie użyteczną.

• Celem statutowym PTTK jest działalność w zakresie kultury fizycznej, kultury, oświaty i ochrony środowiska.

• Celami statutowymi PTTK są również inne działania ze sfery zadań publicznych w zakresie:

• krzewienia turystyki i krajoznawstwa oraz aktywnych form wypoczynku dzieci i młodzieży, szczególnie w postaci wędrownictwa indywidualnego i grupowego, organizacji rajdów, złazów, zlotów, spływów, rejsów oraz kolonii i obozów,

• podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, w tym poprzez współdziałanie z towarzystwami i organizacjami skupiającymi i opiekującym się Polakami oraz dziedzictwem kultury polskiej za granicą,

• nauki, edukacji, oświaty i wychowania dzieci i młodzieży, szczególnie poprzez kształtowanie postaw społecznych, upowszechniania wiedzy o przeszłości, współczesności i perspektywach rozwoju Polski, szerzenia kultury turystyki i zapoznania z poznawczymi, wypoczynkowymi i zdrowotnymi walorami wędrownictwa,

• ekologii i ochrony zwierząt, ochrony dziedzictwa przyrodniczego oraz troski o racjonalne wykorzystywanie zasobów przyrody,

• upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa, szczególnie poprzez opiekę nad miejscami pamięci narodowej i organizację imprez turystycznych związanych z poznawaniem historii oręża polskiego, a także popierania wszelkich form wypoczynku służącego rozwojowi sprawności i kultury fizycznej,

• kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji,

• upowszechniania kultury fizycznej i sportu,

• PTTK skupia turystów i krajoznawców, stwarza warunki ułatwiające im wędrowanie i działalność krajoznawczą w kraju i poza jego granicami oraz reprezentuje ich interesy wobec władz i społeczeństwa.

• PTTK opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia swoich spraw może zatrudniać pracowników.

• PTTK może prowadzić działalność gospodarczą, w różnych formach organizacyjnych, z której dochód służy realizacji celów statutowych

Najwyższą władzą PTTK jest Walny Zjazd. Walny Zjazd może być zwyczajny lub nadzwyczajny.

Władze naczelne PTTK pochodzą z wyboru, Kadencja władz naczelnych PTTK trwa cztery lata. Władzami naczelnymi PTTK są:

Zarząd Główny kieruje całokształtem działalności PTTK w okresie między Walnymi Zjazdami i odpowiada za swą działalność przed Walnym Zjazdem PTTK. Fachowymi organami Zarządu Głównego są komisje, rady i zespoły. Komisjami stałymi Zarządu Głównego są:

• Komisja Turystyki Górskiej;

• Komisja Turystyki Jeździeckiej;

• Komisja Turystyki Kajakowej;

• Komisja Turystyki Kolarskiej;

• Komisja Turystyki Motorowej;

• Komisja Turystyki Narciarskiej;

• Komisja Turystyki Pieszej;

• Komisja Turystyki Żeglarskiej;

• Komisja Działalności Podwodnej;

• Komisja Imprez na Orientację;

• Komisja Krajoznawcza;

• Komisja Fotografii Krajoznawczej;

• Komisja Ochrony Przyrody;

• Komisja Opieki nad Zabytkami;

• Komisja Przewodnicka.

Główna Komisja Rewizyjna działa niezależnie od Zarządu Głównego PTTK i nie podlega mu w zakresie sprawowanej kontroli. Główna Komisja Rewizyjna jest organem kontrolującym całokształt działalności PTTK.

Główny Sąd Koleżeński działający jako sąd honorowy rozpatruje w szczególności sprawy związane z naruszeniem Statutu, postanowień i uchwał władz PTTK, nieetycznego postępowania w działalności członkowskiej, dopuszczenia się innych przewinień godzących w dobro członka PTTK bądź stowarzyszenia.

Jednostkami organizacyjnymi PTTK są oddziały i jednostki regionalne jako jednostki terenowe oraz jednostki specjalistyczne.

Oddziały PTTK są podstawowymi jednostkami organizacyjnymi Towarzystwa i posiadają osobowość prawną, którą nabywają z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o wpisaniu do rejestru.

Jednostki regionalne obejmują obszar województwa i mogą posiadać osobowość prawną, którą nabywają z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o wpisaniu do rejestru. Na terenie województwa może być powołana tylko jedna jednostka regionalna.

Jednostki specjalistyczne są powoływane przez Zarząd Główny PTTK i działają na podstawie zatwierdzonych przez niego regulaminów. Centralnymi jednostkami specjalistycznymi są:

• Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej w Krakowie,

• Centrum Fotografii Krajoznawczej w Łodzi,

• Centralna Biblioteka PTTK im. Kazimierza Kulwiecia w Warszawie

• Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Podwodnego KDP PTTK w Warszawie

Koło może być powołane uchwałą zarządu oddziału na podstawie pisemnej deklaracji minimum 10 członków zwyczajnych oddziału. Zadaniem koła jest organizacja statutowej działalności turystycznej i krajoznawczej.

Klub może być powołany uchwałą zarządu oddziału na podstawie pisemnej deklaracji minimum 10 członków zwyczajnych oddziału. Zadaniem klubu jest organizowanie i prowadzenia specjalistycznej działalności w określonej dziedzinie lub środowisku

Majątek PTTK powstaje z: wpisowego i składek członkowskich, dochodów z własnej działalności, dochodów z mienia nieruchomego i ruchomego, ofiarności publicznej, darowizn, spadków i zapisów, innych źródeł.

Przedmiotem praw majątkowych PTTK są w szczególności: nieruchomości, ruchomości, dobra niematerialne oraz środki pieniężne.

22. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI POLSKIEGO TOWARZYSTWA SCHRONISK MŁODZIEŻOWYCH

Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych zostało założone w 1926 r jako trzecia na świecie organizacja tego typu, a po II wojnie światowej reaktywowało swoją działalność w 1959 r. Jest członkiem IYHF, posiada osobowość prawną. W szkołach, uczelniach akademickich i zakładach pracy, schroniskach młodzieżowych i organizacjach społecznych działają koła PTSM. PTSM umożliwia turystom zrzeszonym w tej organizacji korzystanie z bazy schronisk młodzieżowych w wielu krajach świata. Od 1962 r. Prowadzona jest akcja przygotowywania tzw. tras typowych PTSM, czyli szlaków wykorzystujących sieć schronisk młodzieżowych.

Działalność gospodarcza PTSM to przede wszystkim budowa i prowadzenie schronisk młodzieżowych w Warszawie: ul. Agrykola ul. Myśliwiecka i ul. Smolna. PTSM ma 130 obiektów całorocznych i ok. 450 sezonowych.

Cele PTSM:

• Organizowanie, budowa, wyposażenie i prowadzenie schronisk młodzieżowych

• Organizowanie turystyki w celu zapoznania młodzieży z historią, przyrodą, dorobkiem ojczystego kraju

• Szkolenie kadr dla organizowania turystyki młodzieżowej i prowadzenia schronisk młodzieżowych

• Współpraca z zagranicznymi stowarzyszeniami schronisk młodzieżowych, a w szczególności z Międzynarodową Federacją Schronisk Młodzieżowych

23. CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ FEDERACJI CAMPINGU I CARAVANINGU

Polska Federacja Campingu i Caravaningu PFCC jest dobrowolnym zrzeszeniem osób fizycznych działających na rzecz rozwoju turystyki campingowej i caravaningowej. Federacja powstała w 1964 r. Obecnie zrzesza 240 kempingów, ponadto grupuje kluby caravaningowe oraz członków indywidualnych. PFCC jest od 1965 r. członkiem Międzynarodowej Federacji Campingu i Caravanigu IFCC. Siedzibą federacji jest Warszawa. Władzami Federacji są : Krajowy Zjazd Delegatów , Zarząd i Komisja Rewizyjna.

Do najważniejszych zadań należą:

• popularyzowanie idei campingu i caravaningu a w szczególności kształtowanie kultury zachowania na campingach w kraju i za granicą, przy poszanowaniu środowiska naturalnego.

• prowadzenie ewidencji, klasyfikacji, rekomendacji i kontroli oraz funkcjonowania i wyposażenia campingów w Polsce.

• zapewnienie poradnictwa w zakresie campingu i caravaningu

• ochrona praw i interesów turystów

• pomoc w budowie i modernizacji campingów

• krzewienie idei, wiedzy i kultury wypoczynku

• realizowanie szerokiej działalności reklamowej i promocyjnej

• inicjowanie rozwoju i modernizacji bazy campingowej i dbałość o podnoszenie poziomu i jakości usług

• współpraca z organami państwowymi, organizacjami gospodarczymi i społecznymi w kierunku rozwijania i modernizacji bazy materialnej, jak również produkcji sprzętu umożliwiającego uprawianie campingu i caravaningu.

24. ZWIĄZKI SPORTOWE PROWADZĄCE TURYSTYKĘ

Organizacją imprez turystycznych zajmują się też niektóre związki sportowe, np. Polski Związek Narciarski, Polski Związek Alpinizmu, Aeroklub Polski, Automobilklub Polski, Polski Klub Jeździecki, Polski Związek Kajakowy, Polski Związek Towarzystw Wioślarskich, Ludowe Zespoły Sportowe, Związek Żeglarski, Polski Związek Kolarski, Polski Związek Motorowy, Polski Związek Wędkarski. A także Liga Obrony Kraju, Liga Obrony Przyrody i Polski Związek Łowiecki

25. INNE ORGANIZACJE ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ TURYSTYCZNĄ

W środowisku studenckim najważniejszymi organizacjami wykorzystującymi turystykę jako środek realizacji swoich celów statutowych są organizacje samorządu studenckiego: Niezależne Zrzeszenie Studentów Polskich i Zrzeszenie Studentów Polskich. Jednym z ich zadań jest organizacja imprez turystycznych dla środowiska studenckiego.

Wśród organizacji młodzieżowych i dziecięcych działających w zakresie turystyki najważniejszymi są Związek Harcerstwa Polskiego oraz Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej.

Środowiskową organizacją skupiającą młodzież wiejską jest Związek Młodzieży Wiejskiej, który również wykorzystuje imprezy turystyczne jako środek do realizacji swoich celów statutowych, prowadzi swoje własne biuro turystyczne TAU.

Aktywność na polu organizacji wyjazdów z dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi przejawiają organizacje religijne, działające przy parafiach lub duszpasterstwach środowiskowych. Należą do nich m.in., Ruch „Światło i Życie”, Duszpasterstwo Akademickie.

Ważną rolę odgrywają organizacje dbające o bezpieczeństwo uprawiania turystyki. Są to:

Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe GOPR jest stowarzyszeniem kultury fizycznej o zasięgu ogólnokrajowym. Organizacja powstała w 1652r. jako rozszerzenie działalności TOPR na

wszystkie góry.

Terenem działania jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej ze szczegółowym uwzględnieniem regionów górskich i poza granicami kraju. GOPR działa na podstawie Ustawy o Kulturze Fizycznej z dnia 18 stycznia 1996 r. oraz Rozporządzeń Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określania warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne i szczegółowego zakresu obowiązków i uprawnień specjalistycznych organizacji ratowniczych oraz wysokości świadczeń przysługujących ratownikom górskim i wodnym.
GOPR ma swoje zadania statutowe są to: niesienie pomocy w górach ludziom, których zdrowie lub życie jest zagrożone, zapobieganie wypadkom w górach oraz ochrona środowiska górskiego. Realizuje poprzez siedem Grup Regionalnych: Grupa beskidzka, Grupa bieszczadzka, Grupa jurajska, Grupa karkonoska, Grupa krynicka, Grupa podhalańska, Grupa wałbrzysko-kłodzka.
Obszar, jaki zabezpiecza GOPR to pasma gór polskich od Karkonoszy poprzez Jurę Krakowsko-Częstochowską do Bieszczad, o łącznej powierzchni 20.410 km². To 7.200 km szlaków turystycznych i 425 urządzeń narciarskich. GOPR zatrudnia 61 ratowników etatowych, a wspomaga ich 1.078 ratowników ochotników i 298 kandydatów na ratowników.

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe TOPR istnieje od 1909r., od 1952r. jako grupa tatrzańska GOPR. Wyodrębniło się z GOPR w 1991r. i reaktywowało swoją samodzielną działalność. Jego celem jest poszukiwanie zagubionych turystów, narciarzy, wspinaczy organizowanie dla nich pomocy oraz ratowanie osób i ofiar gór na obszarze Tatr i Podhala.

Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe WOPR jest wiodącą organizacją pozarządową zajmującą się ratownictwem wodnym, zdolną do zabezpieczania obiektów rekreacyjnych i sportowych, która działa na mocy Ustawy o kulturze fizycznej z dnia 18 stycznia 1996 r. Organizacja ta powstała w 1962r., jej tradycje sięgają jednak XIX w. Celem działania WOPR jest czuwanie nad bezpieczeństwem zdrowia i życia ludzkiego na wodach śródlądowych i morskich wodach przybrzeżnych.

Eksperci WOPR są przygotowani do ujawniania zagrożeń bezpieczeństwa osób pływających i kąpiących się oraz występowania do właściwych podmiotów o usunięcie zagrożeń lub wstrzymanie eksploatacji obiektów oraz urządzeń wypoczynkowych, sportowych, rekreacyjnych
i turystycznych położonych nad wodą, a także do wydawania ekspertyz i opinii w zakresie bezpieczeństwa wodnego. Do istotnych możliwości WOPR należy dokonywanie przeglądów kąpielisk i pływalni oraz wskazywanie zagrożeń na obiektach lub w urządzeniach.

26. INSTYTUCJE NAUKOWE W TURYSTYCE

Instytut Turystyki, utworzony w 1972 roku na podstawie uchwały nr 108 Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1972 r., jest jedyną w Polsce jednostką badawczo-rozwojową prowadzącą interdyscyplinarne, kompleksowe badania w zakresie turystyki. Instytut jest jednostką samofinansującą się i działa na zasadach określonych w ustawie o jednostkach badawczo-rozwojowych. Nie otrzymuje żadnych środków na działalność statutową. Utrzymuje się wyłącznie ze sprzedaży zamawianych prac badawczych, analiz, ekspertyz, organizacji szkoleń i seminariów oraz

wykonywania innych zadań umownych.

Do statutowych zadań Instytutu należy zwłaszcza:

• prowadzenie badań naukowych, prac badawczo-rozwojowych oraz opracowywanie ekspertyz, analiz i prognoz zleconych przez centralne i terenowe organy administracji państwowej, przedsiębiorstwa, organizacje i inne jednostki prowadzące działalność w sferze turystyki,

• prowadzenie ośrodka informacji naukowej i działalność wydawnicza,

• doskonalenie kadr turystycznych poprzez organizację szkoleń, seminariów i konferencji.

W okresie swojej trzydziestoletniej działalności Instytut wykonał wiele prac i projektów badawczych, których odbiorcami byli: rząd Polski, organizacje krajowe i regionalne oraz przedsiębiorstwa turystyczne. We współpracy z Głównym Urzędem Statystycznym przygotowano modyfikację systemu statystyki turystyki w Polsce. Instytut wykonuje rocznie ponad 100 opracowań i ekspertyz dotyczących krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, regionalnych programów rozwoju turystyki oraz inwestycji turystycznych.

Ponadto do realizacji swoich celów statutowych różne formy turystyki wykorzystują również ogólnokrajowe organizacje naukowe, popularnonaukowe oraz branżowe. Należą do nich: Polskie Towarzystwo Geograficzne, Polskie Towarzystwo Leśne, jak też towarzystwa miłośników ziem i regionów i organizacje ekologiczne.

27. KSZTAŁCENIE KADR DLA TURYSTYKI

Instytut Turystyki od 10 lat monitoruje i wykonuje zadania badawcze dotyczące rozwoju kadr na potrzeby gospodarki turystycznej. Jest ekspertem w tej dziedzinie turystyki. Przedstawiciel Instytutu w latach 1991-1995 był wiceprzewodniczącym Komisji Programowej ds. Kształcenia Kadr dla Turystyki przy ówczesnym urzędzie odpowiedzialnym za sprawy turystyki w Polsce. W latach 1994-1999 przedstawiciel Instytutu był członkiem Komisji Programowej dla Zawodów Administracyjnych i Ekonomicznych powołanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, odpowiedzialnym za opracowywanie dokumentacji programowych (programów nauczania) dla zawodów turystycznych, hotelarskich i gastronomicznych.

Na terenie naszego kraju mamy dwie główne formy kształcenia kadr dla Turystyki.

Pierwszą z nich jest instytucjonalne, profesjonalne nauczanie zawodu na różnych poziomach, w różnych zakresach i kierunkach. Działa wiele Uczelni Wyższych, Szkół Policealnych i Średnich oferujących nauczanie na kierunkach „Turystyka i Gospodarka turystyczna”, „Hotelarstwo i Gastronomia”.

Drugi sposób zdobywania kierunkowych kwalifikacji zawodowych to kształcenie systemem kursowym niezależnie od posiadanych innych, wcześniejszych uprawnień zawodowych. Również doskonalenie zawodowe realizowane jest z reguły poprzez specjalistyczne kursy. Szkolenia na przewodników i pilotów wycieczek prowadzą upoważnione przez wojewodę szkoły, upoważnienia nadawane są w formie decyzji administracyjnej.

Program kursów i warunki niezbędne by wziąć udział w takich kursach reguluje Ustawa o usługach turystycznych. 3 grupy przewodników:

• górscy - upoważnieni do prowadzenia turystów po określonych obszarach górskich

• miejscy - upoważnieni do prowadzenia turystów po określonych miastach

• terenowi - upoważnieni do prowadzenia turystów po określonych województwach z wyłączeniem miast posiadających własnych przewodników.

Aby zostać przewodnikiem osoba musi być pełnoletnia, nie karana, posiadać minimum wykształcenie średnie, dobre warunki zdrowotne, należy odbyć kurs i zdać egzamin przed komisją wojewódzką.

Piloci wycieczek mają za zadanie obowiązek realizacji świadczeń objętych programem wycieczki, obowiązek opieki nad uczestnikami, spełnianie funkcji tłumacza, świadczenie podstawowych usług krajoznawczych..

ORGANIZACJA TURYSYTKI - ZAGADNIENIA

DOC.G. BIEŃCZYK I ROK, 1 SEM ; STUDIA ZAOCZNE

1

---