- 1 -

Ustawa: o Radzie Ministrów, o działach administracji rządowej, o wojewodzie i administracji w województwie, 4 ustawy samorządowe (samorządzie gminnym, powiatowym, województwa + rządowa administracja).

Konstytucja - akt podstawowej rangi, najważniejsze źródło prawa.

Na prawo administracyjne składają się trzy segmenty: prawo ustrojowe, prawo proceduralne i prawo materialne. 4 segment - część ogólna prawa administracyjnego (doktryna=teoria).

Odnosimy się do prawa, dzielimy prawo na segmenty. Nie można utożsamiać administracji z prawem administracyjnym. Administracja to oddzielny temat i przedmiot którym się interesujemy. Administracja to funkcja albo struktura organizacyjna a prawo to regulacja. Trzeba to zdecydowanie odróżnić. Kiedy mówimy o organizacji i funkcjonowaniu w administracji publicznej, to z jednej strony przedmiotem zainteresowania jest coś co określa się mianem administracji. Co to jest administracja skoro się zastanawiamy jak to działa? Musimy postawić sobie pytanie co to jest administracja. Druga rzecz - to jest prawo które ową administrację bierze w odpowiedni system i normuje, tworzy jej obraz strukturalny. Nie może gmina sobie wymyslić że nie będzie w niej wójta, nie ma możliwości tworzenia struktur administracji publicznej. Inicjatywa społeczna jest potrzebna, ale nie może się ona przekładać na tworzenie konkurencyjnych struktur czy organizacji które będą równoważne w sensie możliwości działania i skutków prawnych tego działania. Ta administracja z która mamy do czynienia jest efektem prawa, to prawo ją stworzyło, prawo ją reguluje i prawo może ją zmienić. Musimy odróżniać administrację od prawa regulującego tą administrację. Ustrój administracji - pojęcie które dotyczy problematyki organizacji administracji i funkcjonowania i oznacza ustrojowo prawne zagadnienia dotyczące administracji publicznej. Zestaw zagadnień ustrojowo prawnych i funkcjonalne prawo dotyczące organizacji.

Płaszczyzna strukturalna - struktury = organizacja, administracja jako całość, składająca się z poszczególnych części.. aparat administracyjny - cała administracja publiczna w sensie ustrojowym.

Płaszczyzna normatywnych zasad, które dotyczą owego ustroju administracji.

Płaszczyzna powiązań funkcjonalnych i organizacyjnych w ramach aparatu administracyjnego. Kierownictwo, nadzór, kontrola. Powiązanie żeby działały jako sprawny mechanizm.

Sfera kompetencyjna poszczególnych punktów administracji.

Płaszczyzna - kadry, personel administracji. Struktury same nie działają. Mechanizm strukturalny zaczyna działać kiedy wchodzą w grę ludzie. Bez ludzi administracja jest martwą konstrukcją.

Zasady ogólne, struktury organizacyjne, więzi, kompetencje i kadry = składa się na problematykę ustroju.

Regulacja - punkt odniesienia. Prawo - prawo ustrojowe. Fragment prawa które można określić jako prawo ustrojowe. Nie jest to tylko prawo administracyjne. Do organizacji administracji odnoszą się różne gałęzie prawa. To prawo ustrojowe dotyka struktur o charakterze ujęcia sfery kompetencyjnej, gdy dotykamy sfery działania administracji nie można powiedzieć ze aparat administracyjny działa wyłącznie w oparciu o prawo administracyjne. Jeśli wójt zawiera umowę w imieniu gminy działa w oparciu o prawo cywilne. Regulatorem jest nie tylko prawo administracyjne ale również np. cywilne i inne gaęzie prawa. Funkcjonowanie zamykamy w pewnych granicach, jeśli zacieśnimy kwestie funkcjonowania do tego obszaru to dominantą będzie prawo administracyjne. Ostatnia płaszczyzna - kadr , regulatorem staje się prawo urzędnicze (prawo administracyjne i prawo pracy). Jeśli mówimy o prawie ustrojowym administracji nie musimy się zgodzić z tym że to wyłącznie część prawa administracyjnego. To trzon - regulacje prawa administracyjnego i regulacje o innym charakterze normatywnym. Administracja publiczna jest swego rodzaju organizacją, może być tak traktowana z punktu widzenia nauk o zarządzaniu. Nas interesują rozstrzygnięcia prawne, które nadają tej administracji odpowiedni kształt i organizują jak ma pracować. Nie można uciec od takiej tezy, że administracja jest systemem organizacyjnym, który jako całość jest do realizacji określonych celów. Administracja jest systemem w przeciwieństwie do braku systemu. Nie jest zbiorem przypadkowych organów, jest to zaplanowany układ, czyli system. Niedoskonały, ale nie jest to przypadkowy zbiór.

Administracja - kojarzy się z podmiotem, który zarządza, administruje, wydaje jakieś rozstrzygnięcia, podmiotem który o czymś decyduje. Desygnaty pojęcia administracja to zbiór podmiotów bardziej niż czegoś innego. Podejście podmiotowe to jest. Administrację postrzegamy z jednej strony w sensie podmiotowym - podmiot który coś wykonuje. Z jednej strony administracja to podmioty administrujące, a w takiej najprostszej doktrynalnej - to ogół podmiotów administrujących, mają władzę, decydują, rozstrzygają. Aspekt przedmiotowy - funkcjonalnie. Administracja jako kategoria oznacza funkcję, działalność. Na czym ta działalność polega, jakie ma cechy, jakie ma aspekty specyficzne? Kiedy powiemy że jest administracja, a kiedy że coś administracją już nie jest. Na czym polega charakterystyka działalności o której powiemy że jest administracją? Najczęściej mamy do czynienia z dwojakim spojrzeniem:

- spojrzenie negatywne (z punktu widzenia metodologii) administrację traktuje się jako coś co nie jest ustawodawstwem i nie jest sądownictwem. Bierze się pod uwagę trójpodział władzy, powiada się że administracja to władza wykonawcza. Teoria wielkiej reszty - ta działalność o charakterze wykonawczym. To co pozostaje po odjęciu ustawodawstwa i sądownictwa.

Spojrzenie pozytywne - zmierzają do odpowiedzi na pytanie jakie są elementy charakterystyczne. Łac - administrale - decydować, zawiadywać, zarządzać, wykonywać, realizować, odpowiadać za coś. Działalność celowa. Pierwsza cecha w katalogu cech pozytywnych - wykonawcza natura działalności o charakterze organizatorskim. Pierwsza podstawa do tworzenia określenia funkcjonalnego administracji. Jest działalnością o charakterze wykonawczym i organizatorskim. Wobec czego administracja jest działalnością wykonawczą? Jest to działalność wykonawcza w stosunku do prawodawstwa, wykonuje zadania prawa. Administracja jest stosowaniem prawa, ale nie jest to do końca prawda, bo administracja jest też tworzeniem prawa tylko na pewnym poziomie - podustawowym. Stosuje - wykonuje kompetencje udzielone przez ustawę. Dopalacze - gmina może wejść z przepisami porządkowymi w materii nienormowanej, ta jest unormowana ale nie do końca. Administracja nie ma prawa stanowienia prawa ustawowego. Takie określenie że administracja jest działalnością o charakterze organizatorskim, wykonawczym jest tą podstawa do dalszego kształtowania koncepcji administracji w ujęciu przedmiotowym. Podejmowana i prowadzona w interesie publicznym. Polega na bezpośredniej praktycznej realizacji zadań i ta realizacja zadań podejmowana jest w interesie publicznym. Pozwala wyróżnic nam administrację publiczną. Stary podział na administrację publiczną i prywatną (prawo publiczne i prawo prywatne). Podział - co jest prywatne a co jest publiczne. Tradycja rzymska - jeśli dana działalność prowadzona jest na rachunek danej osoby to jest to administracja prywatna, jeśli wchodzi w grę interes publiczny możemy wtedy określić jako administrację publiczną. Administracja prywatna pozostaje poza naszymi zainteresowaniami.

Administracja prywatna może być inspiracją do tego jak ma zachowywać się administracja publiczna. Sfera administracji świadczącej - np. służba zdrowia. Bierze się przykład z tego jak działają korporacje - przenoszone na Grunt władza publiczna - jednostka. Nie rozwiazuje to problemu bo inny jest układ, np. klient - producent = zysk. Zabiega o klienta żeby zmaksymalizować zysk. W zakresie chorego pacjenta albo emeryta - tak prosto przełożyć się nie da. Administracja prywatna może być niekiedy inspirująca i wyciągania wniosku które służyć będą administracji publicznej. Przedmiotem rozważań jest administracja publiczna, oparta na kategorii interesu publicznego. Zadania, cele mają charakter publiczny. Interes publiczny - nie można powiedzieć że jest to zbiór interesów indywidualnych, bo interesy są bardzo zróżnicowane. Interes - pewna uświadomiona korzyść, pewne dobro, coś co jest wartością dla każdego, może być celem, coś co jest przypisywane jako własne, korzystne, wartościowe. wypadkowa interesów indywidualnych - niekoniecznie. Interes publiczny - korzyść którą można przypisać ogółowi, w sensie abstrakcyjnym. Dobro które działa na rzecz całego społeczeństwa, grupy. Przykład: sprowadzanie alkoholu z zagranicy, któś może nie dostać koncesji na sprowadzanie tego alkoholu więc uderza to w jego interes. Sprowadzany alkohol zalałby kraj, upadły gorzelnie, zwiększyło się bezrobocie. Interes publiczny nie zaspokaja każdego indywidualnego interesu. Interes publiczny pojawia się przy pojęciu dobro publiczne. Są to zagadnienia trudne i skomplikowane. Interes publiczny nie jest zawsze ten sam, nie zawsze ma tą samą postać. Interes publiczny jest determinantą podstawową owej działalności którą określamy mianem administracji publicznej. Charakterystyczne dla tej działalności: administracja publiczna niesie ze sobą władztwo, tkwi w niej element władczy. W praktyce mamy decyzje wójta i działalność wójta który przemawia na zebraniu mieszkańców, że lepiej jest nie palić niż palić. Wójt prowadzi działalność informacyjną ale tu władztwa nie widać. Jak się nie podoba wystapienie wójta to się wychodzi. Nie zawsze administracja jest opatrzona elementem władczym. Tam gdzie chodzi o decyzje to tak. Jest duża sfera która ma walor niewładczy - administracja realizowana w formach niewładczych. Administracja - stoi za nią autorytet władzy. Władztwo administracyjne - ma różne postaci, może obejmować przymus bezpośredni, ale jeśli mówimy o władztwie - jest to prawem opisana i dopuszczona możność kształtowania sytuacji prawnej lub faktycznej innego podmiotu. Nie musi polegać na przymusie, zastosowaniu siły, może sprowadzać się do wyrażenia wiążącej opinii.

Administracja jest działalnością organizatorską o charakterze wykonawczym, polegającą na praktycznej bezpośredniej realizacji zadań publicznych podejmowanych w interesie publicznym opatrzna władztwem i działającą na podstawie prawa. Ta działalność = administracja - jest oparta na prawie. Praworządność administracji wiąże się np. z zagadnieniem źródeł prawa, ale istota rzeczy polega na tym że działalność określaną jako administrację mogą prowadzić podmioty określone jako aparat administracyjny wyłącznie na podstawie obowiązującego prawa. Praworządność - działanie zgodne z prawem. Co nie zabronione to dozwolone - odnosi się do jednostki. Władza publiczna oprócz tego że nie może naruszać prawa to może działać tylko w takim zakresie w jakim ma legitymację prawną do tego działania. Policja nie może nic więcej zrobić niż prawo pozwala. Władza nie może się kierować zasadą że może robić to co nie jest zabronione. Ta działalność jest jeszcze opatrzona koniecznością posiadania legitymacji prawnej, musi wynikać z prawa, nie może być stosowana dowolnie, nawet kiedy ma charakter niewładczy. Akt administracyjny - charakterystyczny dla działalności administracyjnej. Formy cywilno - prawne - administracja zawiera umowy to umowa jest charakterystyczna nie tylko dla działalności administracyjnej. Możemy dodać że najbardziej charakterystyczną formą prowadzenia administracji publicznej jest forma aktu administracyjnego. Żadna inna działalność w tej formie nie będzie prowadzona. Wszystkie formy działania nie są wyróżnikiem administracji. Przedmiotowe określenie administracji ma takie konsekwencje że możemy wykonywanie administracji dostrzec u innych podmiotów władzy publicznej (np. marszałek sejmu) niż tylko aparat administracyjny. Ten segment to nie jest precyzyjne wskazanie tej działalności - jest to znaczne przybliżenie, nie rozwiążemy wszystkich kwestii wątpliwych. Przykład: nadawanie obywatelstwa - do kompetencji Prezydenta RP- czy prezydent wykonuje administrację publiczną? Nie jest to wykonywanie administracji tylko realizacji konstytucyjnych prologatyw Prezydenta. Jeśli byłby to wójt - było by to działanie administracyjne, oparte na kpa i zaskarżalne do sądu administracyjnego.

Konfrontacja tych ujęć - administracja przedmiotowa, podmiotowa. Każde ma swoje zalety i swoje wady. Wizja mieszana (proponowana) - administracja to działalność o tych cechach wykonywana przez podmioty administrujące - nie ma to sensu, bo aparat administracyjny się na tyle skomplikował tylko podmiotom które się do tego powołują. Są organy powoływane do realizacji zadań zleconych. Jak się ma pojmowanie podmiotowe do przedmiotowego? Próbuje się wartościować (nieprawidłowo) podejście przedmiotowe jest bardziej naukowe a podmiotowe - proste i banalne. Jagielski uważa: Administracja to zjawisko skomplikowane, jak moneta: na rewersie jest system organizacyjny który działa na awersie jest owa działalność, którą ktoś musi prowadzić. Do działalności musi być aparat administracyjny którą tą działalność wykonuje. Administracja publiczna to taka kategoria która ma aspekt przedmiotowy i podmiotowy. Trzeba wiedzieć że można ją traktować jako rodzaj działalności i że jest to system organizacyjny który tą działalność opisana jako administracja wykonuje w praktyce. Daje to kategorię administracji.

Dwie warstwy - zagadnienia teoretyczno prawne i normatywny wzorzec w odniesieniu do struktur itd.

- 2 -

Administracja publiczna - w sensie wyjściowym , zasadniczym. Jest publiczna bo nie jest administracją prywatną. Co to jest administracja publiczna? Określenie administracja publiczna zaczęło wchodzić do języka prawniczego dopiero po 89 r. po przemianach ustrojowych jakie nastąpiły w tym czasie. Administracja publiczna stała się wówczas i jest po dzień dzisiejszy opozycją istniejącego określenia administracja państwowa, którym posługiwała się doktryna do roku 90. administracja publiczna jest tożsama z administracja państwową. Nie ma tu prawdziwej administracji samorządowej, która nie jest tożsama w sensie prawnym z administracja państwową. Samorząd działa w ramach państwa, ma swój byt samodzielny. W latach 50-90 samorządu nie było, zastąpiony został system władzy w państwie systemem jednolitej władzy państwowej bez samorządu w związku z tym mieliśmy do czynienia z administracją wyłącznie państwową. Dlatego była administracja państwową administracja publiczną. Teraz gdy wraca samorząd w latach 90 tych powstaje instytucja prawna która w założeniach różni się od państwa. To jest administracja na zasadzie decentralizacji, mamy wykreowany segment administracji która działa w interesie publicznym ale jest czymś innym niż administracja państwowa. Z jednej strony samorząd jest traktowany jak opisany w ustawie z przeświadczeniem że jest tu potrzebna ingerencja państwa w działalność samorządu. W ramach administracji publicznej można wyróżnić administracje państwową i samorządową (2 filary administracji publicznej). Administracja publiczna w Polsce jest dualistyczna = zbudowana w oparciu o te dwa filary - państwowa i samorządowa. W ramach administracji państwowej podstawowe znaczenie ma administracja rządowa, która zawsze jest państwowa i wyczerpuje w większości tą administrację państwową, z tym zastrzeżeniem że mamy do czynienia z administracją państwową ale nie rządowa. Administracja rządowa, administracja samorządowa pod względem treści, charakteru i istoty tej działalności administracji to istota pozostaje taka sama. Nie ma różnicy przedmiotowej, poza sposobem wykonywania tej administracji. Rządowa - w systemie zcentralizowanym, a samorządowa - zdecentralizowana. Rządową i samorządową przede wszystkim rozróżniamy na gruncie podmiotowym. Lokalność i ogólnopaństwowy zakres zadań: administracja rządowa obejmuje ustawy ogólnopaństwowe, a samorządowa sprawy o znaczeniu lokalnym. Jest aktualne ale nie jest zdecydowanie ostre. Nie rozstrzyga o podziale na rządową i samorządową. Administracja rządowa - na płaszczyźnie organizacyjnej: jest to ten fragment organizacyjny administracji państwowej na czele którego stoi kierownik w postaci rady ministrów. Jest to cały system organów i podmiotów poddany pod kierownictwo rady ministrów. Rada ministrów kieruje działalnością administracji rządowej. To co jest poddane kierownictwu RM bezpośrednio lub pośrednio to jest to administracja rządowa. To co nie jest poddane kierowaniu przez RM jest to administracja nierządowa. Administracja rządowa prawie w całości wyczerpuje administrację państwową. Państwowa inspekcja pracy - reprezentują określone organy. Ustawodawca tworząc mówi że PIP podlega Sejmowi, czyli nie spełnia warunków poddania kierownictwu RM, jest spod tego kierownictwa wyjęta i przeniesiona w obszar podlegania Sejmowi. Czy to jest administracja publiczna? Jest to organ administracyjny. Nie jest to ani organizacja samorządowa ani rządowa, ale jest państwowa. Inny przykład: KRRiTV. Rządowa : zespolona i niezespolona. Administracja samorządowa może być administracją samorządu i samorząd specjalny(może występować w różnych postaciach: samorząd zawodowy, samorząd wyznaniowy, samorząd narodowościowy; dziś mamy rozwinięty samorząd zawodowy /lekarski, radców prawnych itd./, natomiast wyznaniowy i narodowościowy istniał przed wojną natomiast dziś takiego samorządu nie ma.) Samorząd jako instytucja prawna występuje dziś jako samorząd terytorialny i samorząd zawodowy.

Kto wykonuje administrację? Administracja to nie jest byt realny, staje się nim kiedy jest wykonywana w praktyce. Musi być system któremu powierzamy działanie administracji. Kto wykonuje? Jakie podmioty, struktury? Dwie grupy podmiotów wykonują administrację: podmioty administracji i podmioty administrujące. Podmioty administracji to takie które specjalnie ustanowione są specjalnie i wyłącznie do wykonywania administracji publicznej a administrowane to pozostałe które są przywoływane do wykonywania administracji przez prawo lub w wyniku porozumienia z podmiotami których administracja jest jedynym zajęciem. Podmioty administrujące - np. agencje rządowe, fundacje, fundusze specjalne. Coraz więcej jest nietypowych podmiotów administrujących (bo wchodzi też NBP, organizacje społeczne itd.). pomija się tu jednak to w ramach jakiej administracji ten ktoś administruje. Do kogo należy administracja? Nie zawsze mamy tego samego „właściciela”, kto w imieniu tego „właściciela” działa i wykonuje określone zadania? Administracja należy z jednej strony do państwa a z drugiej do innych podmiotów publiczno prawnych. Coś jest pomiotem publiczno prawnym znaczy ze należy do niego cząstka zadań. Podmiot administracji, czyli ten podmiot do którego należy administracja - „właściciel” tej administracji. Podmiotem tej administracji jest państwo i inne podmioty publiczno prawne. To są te podmioty z którymi państwo podzieliło się władzą. Pierwotnym podmiotem administracji, do którego należy administracja jest państwo. Podzielenie się władzą wynika z różnych przyczyn: politycznych, filozoficznych - przekonanie że społeczności lokalne mają prawo samorządzić się w jakimś zakresie. Państwo powinno zapewnić społecznością lokalnym w którym one same będą się zajmować swoimi sprawami. Państwo nie może zajmować się wszystkim - trzeba oddać trochę tej władzy. Państwo komunistyczne rządziło wszystkim. Z różnych źródeł kultura prawna europy opera się na zasadzie że państwo musi uwzględniać aspiracje lokalne i inne rzeczy. Powinno respektować prawa jednostki. Idea podzielenia się władzą musiała znaleźć punkt odniesienia, czyli komu ta władza? Trzeba oddać pewnym grupom społecznym - ujętymi w formułę - stały się tym zrzeszenia, korporacje. Do nich była adresowana część władzy publicznej., w ten sposób zaczął się rodzić samorząd = (korporacji) wyodrębnienie zrzeszenia osób na rzecz której państwo w drodze ustawy przekaże cześć władzy publicznej którą przekaże tej korporacji do wykonywania na własny rachunek, własną odpowiedzialność dostarczając prawem określone instrumenty do sprawowania tej władzy. Państwo wyodrębnia korporacje czyli zrzesznia osób którym przekazuje w drodze ustawowej część administracji publicznej do realizacji która to administracja staje się własnością tych zrzeszeń i które ten przydział wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek. Wspólnota zamieszkująca obszar gminny jest tą korporacją. (powiat/województwo/) Kryterium wydzielenia tego zrzeszenia wyodrębnione na drodze ustawowej. Najczęściej przekazuje się tą władzę społeczność zamieszkująca na danym obszarze. Może wchodzić w rachubę inne kryterium np. wykonywanie określonego zawodu. Powstaje samorząd terytorialny (powszechny) i samorządy specjalne. Te zrzeszenia stają się wspólnotami które dostają przydział władzy od państwa. Przydział jest na własność, te zadania przydzielone będą wykonywać we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Na skutek wydzielenia i przydzielonej części władzy publicznej powstaje samodzielny podmiot prawa publicznego. Rodzi się tu podmiotowość publiczno prawna, by być wykonawcą części administracji publicznej. Nosi to nazwę podmiotów publiczno prawnych. Te zrzeszenia to gminy, powiat, województwo, korporacja lekarzy, farmaceutów. Te które są ustanowione przez prawo. Drugi pomysł na poszukiwanie adresata to pomysł stworzenia nie korporacji ale podmiotów o charakterze i strukturze majatkowej, mówimy wtedy że chodzi tutaj o podmiot typu zakładowego czy fundacyjnego - wyodrębniony zespół środków materialnych, finansowych, infrastrukturalnych wraz z ludzmi zatrudnionymi w podmiocie i ten podmiot staje się adresatem władzy publicznej, np. uniwersytet. W Polsce ten model nie ma zastosowania, stosowane np. w prawie niemieckim. Używana w Polsce jest konstrukcja zakładów administracyjnych jako podmiotu administracyjnego a nie podmiotu administracji. Podmiot administracji to jest podmiot publicznoprawny dysponujący częścią władzy publicznej. Podmioty należące do kategorii podmiotów administracji. Państwo jest pierwotnym właścicielem administracji, pierwotnym podmiotem administracji (podmiot rozumiany jako podmiot który włada administracją). Państwo postanawia się podzielić władzą z innymi podmiotami. Szuka ich na gruncie zrzeszeń - w Polsce w postaci zrzeszeń wyłącznie. Wyodrębnione na kryterium zamieszkiwania na określonym terytorium albo wykonujące określone zawody. Te zrzeszenia stają się oddzielnymi od państwa podmiotami publiczno prawnymi. Podmiot zbudowany na podstawie zrzeszenia osób a nie wyodrębniony majątek itd. Samorząd terytorialny jest ustanowiony na podstawie kryterium powszechnego - zamieszkiwania. Wydzielenie władzy publicznej przekazanie zrzeszeniom: przydzielenie władzy tym zrzeszeniom jest dokonywane po to by te zrzeszenia tą władzę wykonywały. Tworzy się wspólnoty by były zaangażowane w wykonywanie władzy publicznej. Związek zawodowy nie jest samorządem, nie jest ustanowiony by wykonywać administracje, by państwo się dzieliło wykonywaniem władzy ( tak samo samorząd gospodarczy itd.) samorząd jest powoływany by państwo podzieliło się z nim władzą i przekazało mu część tej władzy. Jeśli instytucja ma dbać o swoich członków, walczy z organami państwowymi o wyższe pensje dla nauczycieli to nie jest to samorząd w tym rozumieniu. Sens ustanowienia samorządy to podzielenie się władza przez państwo władza publiczną. Państwo ma zapewnić ochronę samorządności. Ten samorząd poza tą podmiotowością publicznoprawną zostaje wyposażony w podmiotowość prywatno prawną (osobowość prawną) - zdolność do bycia samodzielnym podmiotem w stosunkach cywilno prawnych. Gmina jest osobną osobą prawną, odrębność jako podmiot. Ta osobowość prawna wzmacnia osobowość publiczno prawną. Posiadanie zdolności do bycia samodzielnym podmiotem w zakresie władzy publicznej - w sferze publiczno prawnej. Wyposażenie w instrumenty prawne to sprawa dalsza. Wspólnota jako adresat władzy - te wspólnoty dziś w Polsce zorganizowani są na zasadzie bezpośredniego członkowstwa. Każdy z nas jest członkiem wspólnoty gminnej. Równocześnie jesteśmy członkami korporacji powiatowej i członkami samorządu wojewódzkiego, na tej samej zasadzie. Dajemy substrat osobowy dla 3 rodzajów zrzeszeń: gminy, powiatu i województwa. Może być inne rozwiązanie, stosowane w Polsce przed wojną: osoba fizyczna była członkiem korporacji na poziomie gminy.

Podmioty administracji = podmioty do których należy administracja publiczna.

Samodzielność kompetencyjna to jedna strona całego problemu, np. jeśli nie określi skąd mają brać pieniądze na realizację tych zadań. Jeśli się nie ma pieniędzy to nie ma samorządności. Nadzór ze strony państwa - wpływanie na działalność podmiotów z którymi się władzą podzieliła i jak się ustali źródła finansowania.

Podmioty administrujące - kto administruje w imieniu „właścicieli” administracji? Muszą dysponować aparatem wykonawczym. Wśród tych podmiotów można wyłonić 2 grupy - ustanowione specjalnie do wykonywania administracji i podmioty nietypowe, które nie zostały specjalnie utworzone do wykonywania administracji. Podmioty administracji rezerwuję dla innej grupy podmiotów - patrz wyżej. Podmioty administrujące - typowe (organy, zakłady, urzędy administracyjne) i nietypowe (przywołanie ich dodatkowo, agencje , fundusze, fundacje).

Organ administracyjny - pojęcie kluczowe dla prawa ustrojowego. Prawo to normy które określają w jaki sposób coś istnieje działa i jakie ma kompetencje. Bez ludzi nie będą funkcjonować w praktyce. Jak rozwiązać to że z jednej strony buduje się organ w sensie prawnym a z drugiej nie będzie on działał bez obsady personalnej. Dwa główne kierunki traktowania organu: 1. personalistyczny i 2. obiektywny czy czysto jurydyczny. W 1. podejściu autorzy stoją na stanowisku że konstrukcja organu jest sprzęgnięta z osobą która stanowi jego obsadę personalną. Organ to osoba lub grupa osób której prawo przypisuje kompetencje, środki władcze. Nie ma obsady personalnej nie istnieje organ, dopiero gdy będzie obsadzony powiemy że działa. Podejście które ma swoją zaletę - odzwierciedla problem że co nam po istnieniu organu którego nie można uruchomić bo nie ma obsady personalnej. Wadą tego podejścia jest to że mamy do czynienia niezmiernie płynnym stanem organów tworzących aparat administracyjny. Np. jeśli umiera wojewoda to nie ma organu. Wizja to się nie sprawdza i jest nieżyciowa. 2 podejście - obiektywistyczne (formalno prawne) wyróżnia organ jako konstrukcję prawą, organ to byt prawny stworzony przez przepisy, istnieje z obsadą personalną i bez. Jego byt trwa od momentu wejścia w Zycie przepisów aż do momentu uchylenia tych przepisów. Organ istnieje aż prawo dokona jakiejś zmiany w tym zakresie, np. zlikwiduje. Ten organ jako konstrukcja prawna nie działa w praktyce, ale z tego punktu widzenia jurydycznego nie ma to znaczenia. Nieobsadzony organ nie działa, ale nie możemy powiedzieć że go nie ma. System upoważnień dokonany przez obsadę personalną, która się zmienia, przychodzi nowa obsada personalna ale organ działa. Ta koncepcja jest z pozoru formalna, ale tak naprawdę gwarantuje ciągłość wykonywania administracji i daje poczucie porządku, uniezależnia działanie organu od istnienia obsady personalnej. Pojecie organu należy do pojęć które prawo nie definiuje. Będzie opisywany organ administracji zespolonej ale to opis rodzaju a nie wyjaśnienie prawne definicji co to jest organ administracyjny. Jest to pojęcie doktrynalno prawne, wyprowadzone na podstawie obowiązującego prawa.

- 3 -

Organ może być traktowany przez pryzmat osoby lub jako abstrakcyjny podmiot będący wyłącznie wytworem prawa. Konstrukcja organu administracyjnego: 1) organ administracyjny jest wyodrębnioną jednostka organizacyjną (oddzielna całość) - na gruncie przepisów prawa. Wyodrębnienie organizacyjne składa się : wyodrębnienie struktury (wskazanie że jest to organ kolegialny np. rada) bądź wskazanie na strukturę jednoosobową (np. wojewoda). Druga wskazówką jest nazwa organu: każdy organ ma sobie przypisana nazwę, jak wojewoda, minister, rada gminy, burmistrz; która pozwala go identyfikować. 2) posiadanie własnych prawem określonych kompetencji. Zadania, zakres działania czy właściwość - w przepisach prawa. Uprawnienia obowiązki i prawa. Gdy chodzi o organy administracyjne raz ustawa mówi że ma uprawnienie, drugi że ma kompetencje. Linia rozgraniczając: kompetencje zadania właściwość rezerwowane dla aparatu administracyjnego a uprawnienia obowiązki dla innych podmiotów nie wchodzących w skład aparatu administracyjnego (jak osoba fizyczna, osoba prawna). Ten podział jest umowny. Kompetencje które służyć mają organowi, wyróżniają je jako organ. Kompetencja to prawna możność określonego zachowania się wynikająca z przepisów prawa. Określone działanie które mieści w sobie czynności prawne faktyczne, możność wydawania aktów administracyjnych, przyjęcie gości zagranicznych. Zadania - decydujący ładunek obowiązku, powinności. Kompetencje to dopuszczalność określonego działania a przy zadaniach chodzi o powinność do określonego działania. Trzecia kategoria: zakres działań - jest opisem stanu posiadanych kompetencji i zadań. Jest kategoria odzwierciedlającą co jest zapisane w prawie w odniesieniu do danego organu. Ma znaczenie gdy chodzi o rozgraniczenie pól aktywności różnych organów. Mogą one być traktowane z punktu widzenia merytorycznego albo terytorialnego. Zakres działania niejednokrotnie jest opisem tej sfery w której funkcjonuje dany organ. Np. samorząd wydaje akty prawa miejscowego - nie jest to kompetencja, określa obszar działania gminy wśród innych jeszcze obszarów. Gdzie jest pole aktywności danego organu - to określa zakres działań. Właściwość- taka kategoria która obrazuje sytuacje w której które odpowiada na pytanie który organ w danej sprawie jest przywołany do jej załatwiania. Organ właściwy to taki któremu prawo przydzieliło pewien obszar spraw. Właściwość jest szczególnie istotna w procedurach administracyjnych, gdzie określamy jaki organ wydaje decyzje w konkretnej sprawie. Właściwość w trzech rodzajach: rzeczowa, miejscowa i instancyjna. Właściwość rzeczowa nawiązuje to merytorycznego zakresu działania. Miejscowa 0- do zakresu terytorialnego. Wśród tych kategorii kompetencje zadania właściwość zakres działania kluczowe znaczenie ma kategoria kompetencji, wszystko się kreci koło kompetencji. Wśród tych 4 kategorii związanych z organem podstawowe znaczenie ma kategoria kompetencji. Organ to taki podmiot który poza wyodrębnieniem organizacyjnym posiada prawem określone własne kompetencje. Kompetencje są na tyle ważne że czasem można spotkać poglądy że organ że organ to wiązka opisanych kompetencji, jeśli podmiot nie ma kompetencji nie jest organem. Relacje między zadaniami a kompetencjami: w jednej jest ładunek możności działania w drugim ładunek powinności. Jak są ustawione te relacje? Optymalna sytuacja polega na tym że organ otrzymuje do realizacji określone zadania, prawo wytycza te zadanie i przydziela mu kompetencje jako instrumenty do realizacji tych zadań. Nie zawsze jest taka czysta sytuacja. Są zadania o charakterze ogólnych form, że organ stoi na straży - często tego rodzaju zadania w taki ogólnikowy sposób nie korespondują z nimi ustalone kompetencje. Prawne formy w postaci działań społeczno organizatorskich jak informowanie, podpowiadanie, ale nie są to prawem określone kompetencje. Gdy zadanie jest skonkretyzowane a prawo nie dostarcza kompetencji - najgorsza sytuacja, np. dopalacze - Władza chce przeciwdziałać ale nie ma instrumentów. Możemy mieć tez prawem zagwarantowane kompetencje ale nie ma zadań. 3) substrat personalny organu - nie jest to tworzący element organu, bo organ istnieje jako wyodrębniona jednostka z przypisanymi kompetencjami. Konstrukcje prawne nie działają tylko istnieją. Przez jakiś czas może nie być obsady personalnej a organ będzie istniał. Od istnienia tego elementu nie zależy byt prawny, ale zależy byt faktyczny. 4) organ działa w zakresie wykonywania funkcji administracji publicznej. Ten organ skonstruowany z tych 3 elementów jest podmiotem ustanowionym by wykonywać administrację publiczną.

Organ administracyjny - czasami się stosuje zamiennie organ administracji, czasami można się spotkać z podmiotami że podmiot administracji to jest coś innego merytorycznie niż podmiot administracyjny ( ma swoistą cechę organu). Prof. Się pod tym nie podpisuje.

Rodzaje organów. Klasyfikacja: może być mniej lub bardziej przydatna, zależy jakie są kryteria do klasyfikacji. Metoda klasyfikowania które ma jakieś punkty odniesienia, ma jakąś wartość. Ta wartością dodatkową jest że te organy w takich rodzajach występują w prawie. Z tego punktu widzenia można powiedzieć że na ta klasyfikację składają się takie grupy organów (dzielone dychotomicznie): organy centralne i terenowe, kolegialne i jednoosobowe, decydujące i pomocnicze, zawodowe i niezawodowe (społeczne) , organy przypisane sektorom administracji: organy administracji państwowej, rządowej, samorządowej.

Organy centralne i terenowe. Terytorialny zasięg właściwości. Centralne: cały kraj obejmuje. Terenowe - właściwość do części terytorium państwa. Organy centralne tworzą jednolita kategorii, a terytorialne znacznie bardziej rozbudowana klasyfikacja tych organów. Pod terenowymi mamy organy wojewódzkie, powiatowe, gminne. Kategoria organów naczelnych - dziś doktryna nie używa, ale występuje w przepisach prawnych. Konstytucja wskazywała że występują naczelne organy to której należały RM, ministrowie. Organy naczelne to najogólniej ta grupa organów które zajmują węzłową pozycję w systemie aparatu administracyjnego w państwie, która ma dwa aspekty : na trę węzłowość składa się szczególna rola merytoryczna tych organów polegają na tym ze rządza państwem (charakter polityczny) po drugie SA usytuowane na poziomie nadrzędnym w stosunku do innych organów centralnych, a tym i pozostałych organów. Jest to szczególna grupa organów centralnych. Organy naczelne odnoszą się do fragmentu organy centralne. Nie każdy organ centralny jest naczelny a każdy naczelny jest centralnym. Podział na monokratyczne i kolegialne: często występują w przepisach prawa. Organ albo jest kolegialny albo monokratyczny. Organ jednoosobowy - jaki jest skład obsady personalnej danego organu, czy jest to jedna osoba czy wiele osób. Kolegialny - którego obsadę personalną stanowi więcej niż 1 osoba, czyli od 2. Dziś od 3 osób zaczyna się kolegialny organ, a nie 2 osoby. Skład jest bardzo różnorodny, nie można ustalić górnej granicy obsady personalnej. Sejm - 460 posłów: organ kolegialny. W rachubę wchodzi tu jeszcze element polegający na swoistym wyrażaniu woli przez organ kolegialny. O organie kolegialnym możemy mówić przy założeniu ze jest to więcej jak 3 osoby i tryb wytwarzania woli jest parlamentarny, polega on na tym ze każdy członek organu kolegialnego ma głos i bierz udział na równych prawach. Etap I - wstępny kiedy jest dyskusja nad problemem i każdy członek występuje we własnym imieniu i przedstawia swoje stanowisko i etap II- przetwarza w Olę organu jako takiego. Kiedy zarząd podejmuje decyzje to jest to decyzja zarządu = całego organu. Momentem przetworzenia jest głosowanie. Głosowanie w trybie głosowania tajnego (kto za a kto przeciw trudno ustalić, wiąże się to z kwestią odpowiedzialności). Wszyscy odpowiadają za stanowisko organu, nawet Ci którzy głosowali przeciw. Zwolnienie się z odpowiedzialności = ustąpić ze stanowiska w tym organie. Organ jednoosobowy - szybciej działa, gdzie chodzi o wyważenie stanowiska tam się nadaje bardziej organ kolegialny. Cechy pozytywne organu jednoosobowego są odwrotnością cech wadliwych organu kolegialnego. Wiąże się z tym jeszcze jeden problem: rozpowszechnione jest mniemanie że tam gdzie mamy do czynienia z decydowaniem więcej niż przez jedna osobę jest to bardziej demokratyczne. Kolegialność wiedzie do demokratyzacji aparatu administracyjnego. Władza oparta na szerokiej kolegialności wcale nie była bardziej demokratyczna w latach 50-tych. Kolegialność nie działa sama przez się, musi być powiązana z szeregiem warunków. Podział ten jest klasyczny, czasem uzupełniany wskazaniem że można sobie wyobrazić inne konstrukcje, np. traktowanie organu przez pryzmat abstrakcyjnie pojmowanego urzędu. Urząd jako podmiot abstrakcyjny ani kolegialny ani jednoosobowy. Sąd np. rozstrzyga w składzie 1 albo 3 albo 5 sędziów. Na zewnątrz wychodzi wyrok sadu i nikt nie analizuje czy jest to jednoosobowy skład czy wieloosobowy. Jest taka kategoria inspekcji, np. weterynaryjna. Jak się tworzy? Ustawy tworzą inspekcję, co to jest nie wiadomo, jest to kategoria generalna. Dopiero w dalszych przepisach jest formułka że organami inspekcji są…

Organy decydujące i pomocnicze. (charakter posiadanych kompetencji). Jeśli mają decydujące kompetencje to decydujące, pomocniczy ma kompetencje własne polegające na doradzaniu i przedstawianiu stanowiska. Organy te mają swoje kompetencje tylko różnej treści.

Organy zawodowe i społeczne. Dziś jest trochę zwietrzała, bo trudno znaleźć kryterium czytelne które będzie odróżniało te organy. nie są to organy fachowe i niefachowe. Organ społeczny wcale nie musi być niefachowy, może być wybitnie fachowy w jakiejś dziedzinie. Zawodowość nie miesza się nie zawodowością i nie fachowością. Kryterium wykonywania funkcji organu przez jego obsadę personalną bądź na podstawie stosunku zatrudnienia bądź przy braku stosunku zatrudnienia. Bez względu na formę zatrudnienia (mianowanie itd.). formalny stosunek zatrudnienia jest decydujące, kryterium to nie zawsze jest sprawdzalne. Sejm to organ społeczny nie zawodowy można powiedzieć, ale są to zawodowi parlamentarzyści, pobierają wynagrodzenie; mimo braku stosunku zatrudnienia nie można powiedzieć że jest to organ społeczny. Więc kryterium to jest zawodne. Brak zatrudnienia i brak uposażenia np. zwrot kosztów podróży przy społecznym. Nie ma organu społecznego jeśli obsada personalna jest zatrudniona ale nie bierze wynagrodzenia. Dziś to rozróżnienie traci na ostrości.

Urząd administracyjny - jest podmiotem który ustanowiony jest podobnie jak organ administracyjny by wykonywać funkcje administracji publicznej. Urząd jako samo pojęcie jest wieloznaczne., mamy urząd pocztowy, urząd jako każda jednostka administracji (urząd gminy, ministerstwo), urząd jako potocznie miejsce pracy. Urząd administracyjny w znaczeniu prawno technicznym jako zorganizowany zespół środków materialnych i personalnych ujęty w jedną całość organizacyjna która jest przydatna organowi administracyjnemu jako jego aparat pomocniczy służący pomocy przy wykonywaniu zadań. Jest to aparat pomocniczy organu działający w ramach jego kompetencji. Nie można go nazywać organem pomocniczym!! Urząd administracyjny może występować pod różnymi nazwami: często nazwa urząd np. gminy, miasta; ale spotkamy także inne określenia jak ministerstwo, czasem kancelarie (prezesa rady ministrów), biura itd. Urzędy mogą być różnorodne jeśli chodzi o rozbudowę organizacyjna i skład personalny. Mogą być skromne np. kilka stanowisk pracy a mogą być potężne organizacje składające się z departamentów działów itd. Urząd jest takim podmiotem ze jest przypisany organowi, występuje zawsze przy organie. Trzecim podmiotem które są typowym podmiotem administracyjnym jest zakład administracyjny (publiczny) - podmiot który ma odrębna zasadę konstrukcyjna w porównaniu z organem. Organ można zdefiniować przez kompetencje, jest konstrukcją prawną . o charakterze zakładowym - zakład administracyjny, wyodrębniona materialnie i personalnie jedność organizacyjna wyposażona we władztwo administracyjne by realizować systematycznie zadania przez zaspokajanie potrzeb społecznych. Podobnie jak urząd. Zakład administracyjny wziął się z poszukiwania najlepszej formuły dla administracji świadczącej (kierunek administracji publicznej jaka wiąże się z troska o byt społeczny ze strony państwa, obejmuje obszar organizowania bądź wykonywania usług na rzecz społeczeństwa, które zaspokaja potrzeby wyższego rzędu jak kultury sporty czy zaopatrzenia społecznego. Gdy państwo odeszło od administracji reglamentacyjnej okazało się ze niezbędne są formy organizacyjnej które będą realizowały zadania ze sfery świadczącej. Jeśli ktoś jest chory musi się znaleźć pod opieka lekarska, czego nie zagwarantuje organ administracyjny, nie wyda decyzji ze jesteś zdrowy. W ten sposób nie załatwi sprawy, musi być powołana instytucja która usługę będzie świadczyła. Forma prawna przeznaczona dla realizacji tej sfery działania administracji publicznej. Zakład składa się : jest to wyodrębniona jednostka organizacyjna, która ustanowiona w określonym celu, tym celem jest trwale zaspokajanie potrzeb - świadczenie usług, które są świadczone na stale, zakład istnieje cały czas. Wyposażanie zakładu we władztwo administracyjne dla lepszego zorganizowania realizacji zadań i celów jakie stoją przed zakładem administracyjnym (np. uniwersytet, szkoła, szpitale, przychodnie). Zakład wykonuje i usługi i ma władztwo. Stosunki prawne jakie zachodzą miedzy zakładem a użytkownikiem maja charakter administracyjno prawny. Władztwo przejawia się w kliku aspektach: sposób realizowania z których korzysta społeczeństwo jest narzucony. konkretne możliwości wpływania organu zakładu na zachowania i działania użytkowników. Działają w oparciu o wydanie decyzji. /promowanie na następny rok studiów, stosowanie się do zakazów w muzeum np./ władztwo zakładowe obejmuje przede wszystkim na terenie zakładu. Znajduje zastosowanie konsekwencjami osób trzecich. Reżim zakładowy może być stosowany wobec osób trzecich. Czasem może on wychodzić poza ramy zakładu ale dotyczy tylko użytkowników. Stosunki z pracownikami. Władztwo zakładowe SA bardzo zróżnicowane. Inny reżim będzie w szkole a inny w zakładzie karnym. Ta konstrukcja zakładu pozostaje w takiej postaci pomimo ze powstaje więcej pyta o to czy ta konstrukcja jest do utrzymania. Znaczenie ma istnienie bądź nie władztwa zakładowego któremu trzeba się podporządkować jeśli chce się korzystać z usług. Destynatariusz - użytkownik zakładu.

- 4 -

Nietypowe podmioty administrujące jak agencje rządowe. Funkcje zadań zleconych. podmioty typowe - powołane żeby wykonywać adm publiczną a nie inne funkcje. Te podmioty nietypowe ich cechą jest to że obok funkcji administracyjnych spełniają też inne zadania. Agencje rządowe - agencja rynku rolnego, modernizacji i restrukturyzacji rolnictwa. Agencje te różnie są nazywane, występują pod nazwą agencje gospodarcze (występują zadania gospodarcze). Mogą być zaliczane do podmiotów administrujących bo obok zadań np. gospodarczych wydają różne decyzje adm. zróżnicowany status prawny agencji, są takie które można przyrównać do statusu organów administracyjnych. Z drugiej strony występują agencje które mają charakter prawny spółek prawa handlowego. Między tymi rozwiązaniami są jednostki organizacyjne określone mianem agencji, które mają swoistą strukturę organizacyjna i sferę kompetencyjna, tworzą grupę podmiotów o swoistych cechach. od strony charakterystyki prawne w ustawach są one wymienione jako państwowe jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną.

Organ i urząd nigdy nie mają osobowości prawnej, działają na rzecz czegoś innego. Struktura wewn tych agencji jest zbliżona, jest zarząd , prezes, czasami rada nadzorcza, biuro. Mogą być usytuowane na szczeblu centralnym i mogą mieć ogniwa terenowe (oddziały). Przy organie jest większa samodzielność podmiotów. Oddział jest fragmentem całości. NIK - ma swoją centrale i oddziały - wysięgniki terenowe. Organem zarządzającym agencji jest zarząd na czele z prezesem. Dlaczego agencje włączamy do podmiotów wykonujących administrację? Kwestia czy podmiot jest w strukturze aparatu adm ma duże znaczenie, jeśli w konstytucji czytamy ze poseł nie może łączyć mandatu poselskiego z administracją rządową to ważne jest co jest tą administracją rządową. Agencje mają różne zadania, dysponują funkcjami o charakterze administracyjnym ale na pierwszy plan można wysunąć element inny poza administracyjny. Sens agencji jest taki że tworzą one formę instytucjonalną za pomocą które realizowane są zadania za które gdzieś tam odpowiada rząd. Agencje realizują fragmenty polityki rządowej. Agencja mienia wojskowego np. z punktu widzenia merytoryczne agencje SA wmontowane w realizację zadań za które odpowiada rząd = administracja publiczna, w ramach realizacji tych zadań dostają różne środki prawne, wiele funkcji o charakterze adm, jak wydawanie decyzji czy prowadzenie monitoringu administracyjnego. Agencja jest organizacyjnie wmontowana w struktury działów administracyjnych, agencje są nadzorowane przez odpowiednich ministrów. Agencje należy traktować jako podmioty administrujące. Nietypowe, bo zasadniczy cel jest inny jak administracja. Zadania przypisane agencji SA zadaniami o charakterze publicznym, za ich realizację odpowiada rząd.

Fundacje - również nietypowe. Są dwojakiego rodzaju: 1)fundacje prawa publicznego - jak fundacja Ossolińskich - wykreowane na drodze ustawowej; państwo tej fundacji na początku daje jakiś kapitał żeby mogła swoje zadania rozpocząć, później pozyskuje finanse z różnych źródeł; wykonują pewne zadania administracyjne ale nie ściśle administracyjnej natury. (administracja świadcząca). 2) fundacje prywatne - działające na podstawie ustawy o fundacja z 1984, ich charakter jest odmienny, cele są wspólne; fundacje realizują cele społecznie użyteczne, jest to odrębny zasób majątkowy. Fundacja jest tworzona przez osobę prywatną. Ten kto zakłada fundację ma taka wole i musi mieć pieniądze na to. Pośrednio fundacje mogą przyczyniać się do realizacji zadań publicznych; nie administrują ale realizując zadanie które sobie postawiły włączają się w realizację zadań publicznych, czasami pewne fundacje dostają funkcje zlecone z zakresu adm publicznej (rzadko). Jest to oddziaływanie o charakterze pośrednim. Wystarczy że SA pieniądze. Zbliżone do fundacji są fundusze specjalne, należą do podmiotów administrujących, są wyodrębnionymi instytucjami po to żeby gromadzić określone fundusze i dysponować nimi na określone cele. Państwo wydziela część funduszy , oddaje temu funduszowi i określa źródła zasilania, np. państwowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Fundusze SA poza budżetem. Trzeba je traktować jako podmioty administrujące te fundusze. Fundusze celowe wyczerpują kategorie nietypowych podmiotów administrujących.

Funkcje zadań zleconych - w szerokim sensie - mamy na uwadze dokonywanie przekazywania zadań poza aparat administracyjny jak i w ramach tego aparatu. (związek zawodowy - nadzór nad bhp - związki działają na zasadzie zleconych funkcji zadań - przekazanie zadań poza aparat administracyjny). W wąskim sensie odnosi się do przekazania poza aparat administracyjny, żeby włączać do wykonywania adm różne podmioty o innych charakterze np. organizacje społeczne, związki zawodowe. Dziś wygaszona ta tendencja. PCK, polski związek łowiecki, liga obrony kraju. Zadania i funkcje administracyjne - tam gdzie mowa o funkcjach - możliwości podejmowania rozstrzygnięć władczych, a gdzie oddziaływania władczego nie ma - przekazywanie zadań. Albo przekazywane przez ustawę albo na podstawie upoważnienia ustawowego przez określony podmiot z obszaru aparatu adm., najczęściej w drodze ustawowej. Obszar związany z wnętrzem aparatu adm - przemieszczenie zadań i kompetencji, określane mianem przekazywania zadań. Różne postaci przemieszczania zadań i kompetencji: generalna zasada ze nie ma dowolności w przemieszczaniu, może być dokonywane przez prawo lub na podstawie prawa. Dwa rozwiązania: 1) dotyczy przekazywania zdań poza organ na rzecz innego podmiotu - porozumienie wojewody z gmina w zakresie przekazania zadań administracji rządowej na rzecz gminy 2) w ramach tego samego podmiotu, w ramach urzędu administracyjnego - dekoncentracja wewnętrzna. Zlecanie funkcji i zdań adm publicznej jeśli ma kreować nowe podmioty powinno być ograniczone do przekazania na zewnątrz, przemieszczanie wewnątrz nie kreuje nowych podmiotów.

Organizacja i funkcjonowanie adm publicznej. Zasady ogólne. Konstytucja, dwie ustawy: o RM i o działach administracji rządowej. Zasady na jakich oparta jest adm publiczna: fundamentalne i bardziej szczegółowe, techniczne. Fundamentalne zasady ustrojowe: założenie że polska funkcjonuje jako demokratyczne państwo prawne. Z jednej strony kanon działania władzy publicznej w granicach prawa ale mamy też reguły które wytyczają kierunek rozwiązań ustrojowych : np. zasada podziału władz. Władza może być jednolita, a może być podzielona. Podział na ustawodawczą wykonawczą i sądowniczą. Nie do końca jest stanowczy, bo SA tez inne władze zaliczane przez konstytucje do naczelnych organów państwa (NIK, Trybunał stanu, TK). Władza wykonawcza obejmuje adm publiczną (obejmuje rządzenie w sensie politycznym i administrację). Władza wykonawcza jest nieco szersza od administrowania, obejmuje też to rządzenie w sensie politycznym. Inne zasady podstawowe wynikające z konstytucji: subsydiarności (pomocniczości, komponuje się z zasadą decentralizacji, jest odpowiedzią na decentralizację która nie może być do końca zrealizowana) i decentralizacji (polega na procesie przekazywanie różnych spraw władzy publicznej z szczebli wyższych na niższe, będące jak najbliżej społeczeństwa, niektóre sprawy nie mogą być realizowane w decentralizacji; pozostaje część władzy której nie da się przekazać tym ogniwom najniższym władzy publicznej, tą pozostałość zbiera państwo i realizuje te zadania). Subsydialność ogranicza rolę państwa w tym procesie wykonywania władzy publicznej. Decentralizacja to przekazywanie władzy na najniższe poziomy w strukturze zarządzania. Zasada partycypacji samorządu terytorialnego w wykonywaniu władzy publicznej - władza publiczna nie może nie uwzględniać samorządu terytorialnego. Samorząd terytorialny nie może być w Polsce zniesiony bez zmiany konstytucji. Władza terenowa oparta jest na gminie. 3 poziomy samorządu: wojewódzki, powiatowy i gminny. Poziom gminnego to poziom samorządu lokalnego, a samorząd wojewódzki - samorządu regionalnego. Administracja oparta na zasadzie dualistycznej: rządowa i samorząd terytorialny.

Modele administracji. Ustrój administracji może być różnie kształtowany. W rozwoju historycznym w nowoczesnym państwie wykształtowały się 2 podstawowe modele władzy publ: scentralizowanej i zdecentralizowanej. Do władzy terytorialnej odnosimy. Model scentralizowany: określa się jako hierarchicznego podporządkowania: mamy do czynienia z takimi strukturami adm gdzie decydentem są wyższe organy władzy, w całości decydują o organach niższego stopnia. Zależność personalna - organ wyższego stopnia ma gestie personalną w stosunku do tego niższego stopnia. Druga płaszczyzna: podległość służbowa, która polega na możliwości wkraczania w działalność organu niższego stopnia w każdej chwili kiedy nie jest to sprzeczne z obowiązującym prawem. Instrumentem są polecenia służbowe (akt zindywidualizowany), oraz zarządzenia władzy (dotyczą spraw generalnych). Zdecentralizowana- przeciwieństwo scentralizowanej., przeniesienie kompetencji z ogniw wyższych na poziom niższy, pozostawienie temu poziomowi pewnej dozy samodzielności. Nie jest ona w 100% samodzielna, ma pewną dozę samodzielności prawnej. Decentralizacja różni się od dekoncentracji , decentralizacja w imieniu organu, przy dekoncentracji w imieniu własnym. Nie ma decentralizacji bez dekoncentracji. Decentralizacja może być także w poziomie ale wyjątkowo, jest to obniżenie poziomu zarządzania, czyli przeniesienie w dół. Scentralizowany - osadzana w takim mechanizmie określonym mianem kierownictwa. To co miedzy organem wyższego stopnia a niższego stopnia to jest to kierownictwo. W ramach systemu scentralizowanego mamy do czynienia z działaniami kierowniczymi. Kierownictwo czasem zapisane jest wprost w ustawie. Zdecentralizowana to władza trochę rozczłonkowana, mają swoja samodzielność. Działają tam gdzie mają możność działania we własnym zakresie i na własny rachunek. Spoiwo które łączy ogniwa adm zdecentralizowanej - nadzór. Nadzór od kierownictwa różni się że jest determinowany prawnie. Nadzór jest gwarantem samodzielności, jest się samodzielnym kiedy się ma pieniądze. Nasz ustrój administracji publ jest oparty na zasadzie zdecentralizowanym.

Prawo dotyczące organizacji adm. w Polsce. Na aparat adm można patrzeć różnie. Administracja centralna, podział terytorialny, administracja terenowa. W przekroju poziomym najbardziej skuteczne spoglądanie na administrację. Administracja centralna - podmioty których właściwość rozciąga się na cały obszar państwa, przeciwieństwem ich są organy terenowe. Adm centralna jako całość - pewien system organizacyjno funkcjonalny który obejmuje różne podmioty o różnym statusie prawnym, swoją właściwością obejmują cały kraj. Administracja centralna ze względu na zasięg terytorialny wydaje się w miarę jednolita. inaczej jest przy adm terenowej. Terenowa - obejmuje różne organy terenowe, mogą działać na poziomie gminy, powiatu , województwa itd. Składa się z różnych szczebli. Na centralnym system administracji obejmuje 2 poziomy: 1) administracji na poziomie rządowo politycznym i 2) administracyjno wykonawczym. W ramach organów centralnych jest grupa organów którym można przypisać charakter węzłowy w całym aparacie władzy publ. Organy naczelne wyznaczone SA przez 2 aspekty: 1) są naczelne bo mają węzłową pozycję z punktu widzenia zadań i funkcji 2) z punktu widzenia organizacyjnego. Do 1) polega na tym że mieści się tu ośrodek rządzenia państwem, 2) każdy pozostały organ centralny jest podporządkowany lub nadzorowany przez organ który należy do tej grupy organów naczelnych. wyodrębniony mamy poziom wyższy pod względem rangi i organizacyjnym. Na tym poziomie władzy centralnej mamy do czynienia z realizowanie rządzenia w znaczeniu politycznym, powołane do kształtowania polityki, wytyczania kierunków działania. 2 cecha charakterystyczna: w całym systemie administracji ten poziom rządowo polityczny odgrywa rolę zmiennej , bo co 4 lata po wyborach parlamentarnych tworzy się nowy rząd. Ten poziom rządowo polityczny uczestniczy w grze politycznej (walka wyborcza, struktura rządu na gruncie rozmieszczenia sił politycznych w parlamencie). Drugi segment - poziom administracyjno wykonawczy: z założenia nie uczestniczy w grze politycznej, jest ukształtowany by wykonywać prawo, realizować zadania ważne z punktu widzenia funkcjonowania państwa, bez względy pod jakimi barwami jest rząd (policja musi działać, straże inspekcje itd.). zarządzanie tymi segmentami niezbędnymi do utrzymania państwa to segment adm wykonawczy, polityka nie powinna tu docierać. Służby utrzymywania państwa w ciągłym ruchu i dobrej kondycji - rola adm wykonawczego segmentu. W praktyce jest inaczej, stanowiska są łakomym kąskiem dla partii politycznych, stanowiskami się dzieli w sektorze partyjnym. Stały sektor w porównaniu z rządowo politycznym. Adm wykonawczy usytuowany na niższym poziomie niż rządowo politycznym. Miejsce dla prezydenta RP - w adm wykonawczym nie; nie można go też włączyć do segmentu rządowo politycznego, bo zaczyna się od prezesa RM. Prezydent nie wchodzi do systemu administracji, jest w administracji wykonawczej, ale ma swoistą pozycję - przedstawiciela państwa w stosunkach wewn i zewn. Prerogatywy prezydenta - nie zaliczane do wykonywania administracji. Szczególna rola prezydenta. Bez podpisu prezydenta nie ma ustawy, powołuje sędziów. Administracja zaczyna się od RM.

- 5 -

Rządowo polityczny - pokrywa się z organami naczelnymi, składa się z RM, prezes RM, Ministrowie, przewodniczący komitetów określonych w ustawie, dziś ich nie ma; ale mogą się pojawić zgodnie z Konstytucją. Był taki komitet integracji europejskiej. Ten poziom pojawia się tu pojęcie rządu - w dwojakim sensie: 1) pojmowanie ścisłe: rząd to RM, rząd jest jednak bardziej pojęciem doktrynalnym, potocznym niż jurydycznym. 2) Rząd ma charakter oznaczający pewien mechanizm organizacyjno funkcjonalny który prowadzi określoną politykę. Ten rząd obejmuje nie tylko RM ale też prezesa , RM, ministrów działających w swoich gabinetach, sterujących powierzonymi im działami, pełnomocników rządu oraz wojewodowie. Rząd pojawia się jako tożsamy z RM o tyle pojęcie rządu w szerokim znaczeniu nie pojawia się przepisach. Cechą adm centralnej jest to że mamy do czynienia ze sferą polityczną. Administracja zaczyna się od RM. RM jest w systemie adm państwa, jest organek który kieruje administracją rządową. Mówiąc o adm. Centralnej musimy uwzględnić RM. Adm rządowa - jak się przedstawia całość adm rządowej? Podział adm na publiczną (rządową i nierządową) i samorządową. Wszystko co podlega kierownictwo RM jest adm rządową. Adm rządową jest ten system który podlega kierownictwu sprawowanemu przez RM. To co nie podlega to albo adm państwowa nierządowa albo adm samorządowa. Znaczenie ścisłe: RM jest organem - Konstytucja wypowiada się zwięźle, ulokowana RM w systemie władzy publicznej, przynależna do władzy wykonawczej, włączona system adm centralnej i całej adm państwa. Na szczeblu centralnym zamyka system adm rządowej. Ustawa o RM z 1996. skład RM: przesądzony przez Konstytucję RP: prezes, ministrowie i przewodniczący komitetów (nie komisji albo rad) określeni w ustawach. W składzie RM mogą się znaleźć wiceprezesi RM, mamy do czynienia z dwoma kategoriami ministrów: 1) resortowi - działowi i 2) ministrowie z powierzenia zadań, tzw bez teki. Wiceprezes RM może istnieć jako odrębne stanowisko albo może być łączone ze stanowiskiem ministra. RM jest organem kolegialnym, jest to dyrektywa podstawowa. Gdzie chodzi o konstytucyjne wytyczne musi działać na posiedzeniach, nie może być w obiegu. Różne sprawy załatwiane są obiegowo, może być stosowane w innych organach kolegialnych. Akceptacja lub nie tego co przedstawia przewodniczący - jest to wyjątek, który może zaistnieć. Podejmowanie rozstrzygnięć - zasadą jest głosowanie, ale może być wprowadzone przez wyrażenie aprobaty. /uzgodnienie stanowisk/ w przypadku kiedy nie wchodzi w grę uzgadnianie stanowisk - wtedy głosowanie. Ustawa o RM reguluje te zagadnienia. Problem ulokowania obowiązków członków RM: wskazuje na obowiązki RM art. 5 a 7 i 8 na obowiązku członka RM. Z tych przepisów wynika obowiązek lojalności członka RM wobec organu i działu, członek RM reprezentuje stanowisko ustalone przez RM. Jeśli ministrowi nie podoba się stanowisko RM to może podać się do dymisji. Reprezentowanie RM: 3 obszary reprezentowania, właściwie 4: na zewnątrz jest prezes RM, członek może być upoważniony do reprezentowania przed Sejmem np. 2) reprezentowanie przed sejmem gdy sejm rozpatruje projekt ustawy wniesiony przez RM to do reprezentowania może być określony minister a nie premier 3) stanowisko pełnomocnika rządu - powoływany dla określonych potrzeb, stanowisko tworzy RM w drodze uchwały a obsadę personalną dokonuje premier, obsada w drodze zarządzenia przez prezesa RM, działa dokąd jest potrzebny. 4) stali przedstawiciele rządu w terenie - wojewodowie. Organy wewnętrzne RM: nazwa jest nieadekwatna, tradycyjny organ wewnętrzny jest zbudowany na gruncie kolegialnym przede wszystkim , ale umocowany w ramach struktury danego organu; jednoosobowe lub kolegialne. Działa on w ramach kompetencji tego organu jak np. komisje w sejmie; one wywodzą się z członka organu macierzystego. Np. w prezydium danego organu wewnętrznego mogą być dopraszane osoby z zewnątrz, przy czym przestrzega się reguły żeby byli to członkowie organu macierzystego? Organy wewnętrzne: komitety stałe, komitety do rozpatrywania określonych spraw i rady w organie opiniodawczo doradczym. Powoływane komitety w drodze rozporządzenia. Rady i zespoły opiniodawczo doradcze - kategoria organów które mają status organów pomocniczych, zajmują się szczególnym wycinkiem zadań, odpowiada, opiniują. są wkomponowane w strukture RM. Inne organy zaliczane do wewnętrznych: rada legislacyjna, działa przy RM ale jest to organ doradczy jakich jest wiele, nie jest to organ wewnętrzny RM. Podobnie kształtują się komisje wspólne, mogą być powoływane z przedstawicieli rządu i tej instytucji lub środowiska, wypracowują one wspólne stanowisko. Komisja wspólna rządu i episkopatu, komisja wspólna rządu i samorządu terytorialnego - ciała robocze mające na celu wypracowanie jednolitego stanowiska. Komisja kodyfikacyjna może być powoływana w drodze rozp do opracowania kodyfikacji, działa poza kompetencjami RM, nie jest organem wewnętrznym. Rządowe centrum legislacji - jako państwowa jednostka organizacyjna działająca przy prezesie RM, nie jest organem wewnętrznym ale wmontowany w kancelarie prezesa RM. Kancelaria prezesa RM jest nad służbą cywilną. D202 1h.

- 6 -

Ustawa o działach w adm rządowej. Dzieli cała adm na działy. Te działy odpowiednio tytułuje pozostawiając kombinację działową premierowi. Dział adm - pewne sprawy rodzajowo wymienione w tym jednym dziale oraz pewne fragmenty organizacyjne które są elementami tego szkieletu strukturalnego określonego działu. Wykonuje minister i jego urząd, najczęściej ministerstwo. Działów jest ponad 30, jest spora liczba tych sfer spraw z określonych działów (dawniej podział resortowy, nie zasłużył się dobrze, ministrowi podporządkowywano resort, zajmowała ich polityka resortowa a nie państwowa, kiedyś 37 resortów oznaczało 37 ministrów; dziś można łączyć działy). Prezes RM dokonuje kształtowania stanowisk ministrów przez układankę z tych działów. Są jednak pewne ograniczenia: 3 działy: budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe muszą być powierzone jednemu ministrowi. Przy podziale prezes nadaje nazwy ministrom, nie obejmuje nazw działów ale nosi nazwę własną np. minister finansów. Drugie ograniczenie (z konstytucji) minister obrony narodowej musi mieć oddzielny dział i nie może nie ustanowić ministra MON. 3 ograniczenie: sprawy zagraniczne nie są powierzane np. ze sprawami wewnętrznymi; podobnie z ministrem sprawiedliwości. Pozostałe działy mogą być swobodnie przez premiera łączone. Premier dokonawszy tego ustalenia składu RM z punktu widzenia stanowisk dopasowuje do tych stanowisk osoby, przedstawia listę prezydentowi i on powołuje ministrów wg tego schematu premiera. Utrwalenie tego składu przez przypisanie formalne działów. Szczegółowy zakres ministra określa ustawa, natomiast ustawa o RM przewiduje że to premier w drodze rozporządzenia (atrybucyjne) określa szczegółowy zakres działania ministrów - jest dość szczególnym rozporządzeniem, nie jest kompatybilne z tytułem. Ustawy kreują zadania ministrów a nie rozporządzenie, konstytucja to potwierdza. Rozporządzenie atrybucyjne - jest krótkie, składa się z 4 przepisów (czasem 5), pierwszy art. to powierzający danemu ministrowi działy administracji, drugi - przydzielenie środków finansowych, trzeci - premier przypisuje ministrowi aparat pracy -> urząd administracyjny, co do zasady ministerstwo, czwarty - w załączniku określone są jednostki podporządkowane bądź nadzorowane przez tego ministra, 5- rozporządzenie wchodzi w życie z jakimś dniem. Nie określa to szczegółowego zakresu działania ministra. Konstytucja przewiduje 2 rodzaje ministrów: działowego (któremu przydzielany jest dział) i drugi minister - bez teki, czyli takim który wykonuje zadania polecone mu przez premiera, musi mieć on jakieś umocowanie do działania i to właśnie wynika z tego rozporządzenia atrybucyjnego, wtedy premier określa szczegółowo zakres działania tego ministra. Premier kieruje całym mechanizmem rządowym, może wystąpić ze zmianą tych działów. Druga część roli premiera- samodzielny organ naczelny administracji rządowej, jest to np. funkcja prawodawcza, czyli może wydawać rozporządzenia jeśli ustawy go upoważnią. Prezes RM kieruje działalnością wojewodów i nadzoruje ją; jest zwierzchnikiem służby cywilnej, nadzoruje i kieruje określonymi organami centralnymi. (1 - jest szefem rządu). W skład RM mogą wchodzić wiceprezesi RM - są to stanowiska a nie samodzielne organy, nie są one obligatoryjne, można ich nie tworzyć. Wiceprezesi RM - to nie są zastępcy prezesa RM, są to jego stali pomocnicy a zastępują tylko wtedy gdy premier powierzy im to zastępowanie na czas nieobecności np. , inaczej nie zastępują go w niczym.

Ministrowie kierujący działami - tzw ministrowie resortowi, kreuje ich prezes RM. Ministrowie wykonujący zadania powierzone im przez prezesa RM, tzw. bez teki. Minister bez teki dzisiejszy jest bez teki działowej. Ten minister tą swoją tekę jakąś ma, jest ustanawiany ze względów merytorycznych a nie politycznych. Prowadzi to do tego że na pytanie o status ministra mówimy że on jest zróżnicowany. Kierujący działem ma pozycje dwojaką - jest członkiem RM i samodzielnym organem administracji a bez teki jest członkiem ale nie jest samodzielnym organem administracji. Mogą występować wiceministrowie - sekretarz lub podsekretarz stanu - stały pomocnik ministra; jeśli minister nie może pełnić swoich funkcji to może wyznaczyć tego sekretarza na swojego zastępcę; podsekretarz i sekretarz różni się rangą i pensją i doposażeniem, merytorycznie są jednakie. Aparatem pracy ministra najczęściej jest ministerstwo.

Minister nadzwyczajny to ranga w służbie dyplomatycznej, drugie stanowisko w kolejności. Nazwa jest formalna na gruncie konwencji wiedeńskiej ale to nie jest członek RM, chociaż jest formalnie ministrem. Nie ma dziś stanowiska ministra stanu (konstytucja z 1992 było takie stanowisko).

Poziom administracyjno wykonawczy. To jest poziom adm centralnej o stopień niżej organizacyjnie w stosunku do rządowo politycznego, inaczej usytuowany merytorycznie. Ma zapewnić dobre funkcjonowanie państwa, bez względu na barwy polityczne rządu, jest to poziom który zawiaduje różnymi dziedzinami spraw z punktu widzenia codziennego funkcjonowania państwa. Na poziomie wykonawczym są różne jednostki organizacyjne, te podmioty administrujące w ramach tej płaszczyzny adm wykonawczymi to są centralne organy adm nie będące organami naczelnymi. Są stopień niżej bo każdy z tych organów jest nadzorowany ze strony np. ministrów. Wśród organów centralnych jest zróżnicowanie: dominującą grupą tych organów są organy jednoosobowe adm- kierownicy urzędów centralnych. Każdy organ naczelny jest centralny ale nie każdy centralny jest naczelnym. Dziś nie używamy pojęcia urzędów centralnych. Organy jednoosobowe nie mające tego zasobu stanowiska kierownika urzędu - jak komendant główny policji, które mają swoje urzędy w postaci komend. Występują też jednoosobowe organy o innych nazwach jak dyrektor archiwach państwowych. W ramach organów centralnych występują tez organy kolegialne - rady czy komisje, organy samodzielne o strukturze kolegialnej. Mamy fragment rozbudowany organów centralnych - pomocniczych: komisji, rad, komitetów o charakterze opiniodawczo doradczym. Na szczeblu centralnym występować będą różne podmioty o innym charakterze niż organy np. państwowe jednostki organizacyjne np. agencje rządowe.

Podział terytorialny państwa - działa w skali poszczególnych jednostek terytorialnych, które zostały wykreowane normatywnie. Jest to instytucja prawna stworzona przez przepisy prawa. Podział terytorialny to podział stworzony w drodze normatywnej; jest to rozczłonkowanie terytorium państwa na mniejsze jednostki które mają tworzyć terytorialno przestrzenną bazę dla działania administracji terenowej. Jest to podział wtórny w stosunku do takiej koncepcji adm w terenie. Najpierw próbujemy ustalić jaki kształt ma administracja a później tworzy się terytorialno przestrzenne podstawy w postaci jednostek podziału terytorialnego. Czasem określa się jako podział administracyjny państwa. Podział państwa na mniejsze jednostki terytorialne. Ten podział terytorialny jest efektem: działania poprzez ustanowienie prawa które dzieli to państwo na jednostki terytorialne i uwieńczenie koncepcji przyjętej podziału terytorialnego. Przesłanki o charakterze subiektywnym. Przesłanki obiektywne: trudno sobie wyobrazić żeby taki kraj jak Rosja operował na 2stopniowym podziale. W Polsce 5 stopni by było za dużo. Wielkość terytorium wpływa na kształt podziału. Czynniki gospodarcze jak rozmieszczenie przemysłu też stanowią przesłanki które nie mogą być pominięte. Również sieć dróg i sieć rzek np. Zespół czynników natury historycznej. Wyważenie podziału terytorialnego. Podział terytorialny szybko wrasta w teren, później ciężko z tego terenu ją wyrwać. Dziś w Polsce mamy podziały terytorialne które występują w 3 postaciach: zasadniczy czy podstawowy: podział na gminy, powiaty i województwa, budowany dla podstawowego segmentu władzy terenowej - samorządu terytorialnego /ziemia wykrojona na mapie/, wystąpią też jako jednostki samorządu terytorialnego /gmina powiat województwo/; podział specjalny - taki który nie pokrywa się z podstawowym, może być przykładem region, okręg, obwód, rejon, jednostki tworzone dla adm specjalnej, często niezespolonej, która nie mieści się w podziale podstawowym. Podział pomocniczy - jako baza terytorialno przestrzenna dla funkcjonowania samorządu społecznego w gminach, jest to podział podgminny, o tym podziale decyduje gmina. Rada gminy może podzielić na np. osiedla, sołectwa, wsie, gmina nadaje nazwę tym jednostkom i ona wyposaża te jednostki w określone zadania i kompetencje. Gmina Warszawa ma jednostki pomocnicze - dzielnice. W miastach takimi jednostkami są osiedla.

Ulokowanie miast w ramach podziału terytorialnego. Miasta to jednostki osadnicze i urbanistyczne zamknięte w granicach miejskich. Muszę się one odnaleźć w ramach podziału terytorialnego. Rozmieszczenie miast na 3 poziomach do niedawna: gromady a później gminy, część była powiatami a 5 miast były wyłączone z województw, które stanowiły województwa. Wydzielenie miasta z gminy/powiatu następuje przez ustanowienie ze władze maja status władz powiatowych/wojewódzkich. Dziś są miasta będące powiatami - powiat ziemski i powiat miejski. Ziemski wraz z miastem a miejski tworzy miasto w swoich granicach. Miasta stanowiące powiaty. Na najniższym poziomie mamy 2 rodzaje tych jednostek zasadniczego podziału: gminy terytorialne czyli wiejskie i gminy miejskie. Na poziomie powiatu - powiat terytorialny, ziemski i powiat miejski. Miasto w swoich granicach traktowane jako jednostka szczebla powiatowego. Na poziomie województwa są tylko województwa ziemskie.

- 7 -

Administracja rządowa. Ustawa o wojewodzie… Administracja publiczna w terenie dualistyczna: składa się z 2 segmentów: filarami są administracja rządowa a z drugiej samorządowa. W ramach rządowej mamy 2 podsystemy: administracja rządowa zespolona działająca pod zwierzchnictwem wojewody i druga niezespolona na którą składają się różne odrębne piony organizacyjne działające w określonych dziedzinach spraw - nie jest ona poddana zwierzchnictwu wojewody; ale działa pod oddziaływaniem wojewody. administracja samorządowa w ramach jednostek terytorialnych. Przez gminę/powiat/województwo można rozumieć jednostkę podziału terytorialnego, ale można rozumieć także jednostkę samorządu terytorialnego (wspólnotę z terytorium). Po co jest samorząd? On ma służyć wykonywaniu części administracji publicznej, nie służy żeby reprezentować społeczeństwo. Samorząd gospodarczy - nie ma powierzenia części władzy publicznej to nie są to samorządy jako instytucje prawne. Administracja rządowa: podstawa prawna która określa kształt: ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Wg tej ustawy mamy wskazanie jakie podmioty wykonują administrację rządowa i jakie podmioty ją stanowią. Administracja rządowa w szczególności w dwojakim sensie: mówi o zadaniach administracji rządowej w rozumieniu przedmiotowym: ta administracje rządowa w sensie zadań wykonują: wojewoda, organy rządowej administracji zespolonej, organy niezespolonej administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki tudzież starostwa i inne podmioty jeśli wykonywanie tych zadań jest im zlecone na podstawie odrębnych ustaw. Zlecanie zadań administracji - włączenie do wykonywania administracji. Rozumienie administracji: przedmiotowe (czy można wyróżnić jaka administrację rządowa od samorządowej w znaczeniu przedmiotowym? Nie za bardzo. Rządowa na zasadzie scentralizowanej a samorządowe zdecentralizowanej. Różnica między samorządowa a rządowa polega na tym kto odpowiada za dane zadania administracji i kto je finansuje. Jeśli z samorządowej to jest zadanie samorządowe. Administracja rządowa w sensie zadań administracji wykonywana jest nie tylko przez administrację rządowa w sensie podmiotowa czyli nie tylko przez struktury rządowej adm zespolonej i niezespolonej ale tez przez inne podmioty. Rządowa w znaczeniu organizacyjnym - wojewoda, działająca pod jego zwierzchnictwem adm zespolona i administracja niezespolona. Centralnym ogniwem adm rządowej w terenie jest wojewoda. Jest wkomponowany w pojecie rządu w znaczeniu szerokim. Wojewoda jest reprezentantem rządu w terenie. Wojewoda spełnia kilka funkcji: przedstawiciel RM w województwie, zwierzchnik adm zespolonej, jest organem rządowej administracji w województwie, nadzoruje działalność JST i ich związków, jest reprezentantem skarbu państwa w zakresie określonym ustawami, jest organem wyższego stopnia (np. odwołania) w rozumieniu kpa. Głównie: wojewoda jako przedstawiciel rządu i jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie. Pozostałe są bardzo uszczegółowione, ale również ważne. Wojewoda nie jest organem wyższym w odniesieniu do samorządu, jest nadzór wojewody ale z punktu widzenia legalnościowego, zgodności z prawem; nie sprawdza np. pod względem celowościowym, ale ma szeroko zakreślone funkcje kontrolne. Reprezentowanie skarbu państwa - w zakresie w jakim jest upoważniony przez odrębne unormowania, jest to funkcja w zaniku - przejmuje to prokuratoria generalna; ale pozostaje to jeszcze przy wojewodzie. Domniemanie właściwości przy wojewodzie - w sprawach należących do administracji rządowej w województwie - jeśli przepis nie wskazuje innego właściwego organu to można przyjąć ze właściwym w danej sprawie jest wojewoda. Wojewoda jest organ rządowej administracji zespolonej w województwie - jest organem i zwierzchnikiem administracji zespolonej. Przedstawiciel RM w terenie - organ terenowy i to obszar jego działalności,. Gospodarz województwa i samorząd województwa. Nie ma tej władzy w powiecie i gminie, nie sięga tam zespolona adm, wojewoda nie ma swojego przedłużenia niżej do powiatu czy gminy, tak jak miał wcześniej (93r). wojewoda jest usytuowany na obszarze województwa, podlega bezpośrednio prezesowi RM. Jest powoływany i odwoływany przez prezesa RM na wniosek ministra MSWiA. Wniosek nie jest wiążący dla premiera ale jest to element trybu, bez tego wniosku nie można powołać wojewody. na stanowisko wojewody określenie przesłanki żeby dana osoba mogła być wojewoda: obywatelstwo polskie, korzystanie z pełni praw publicznych, nieposzlakowana opinia, 3letni staż w kierowaniu zespołami ludzkimi, tytlu mgr , niekaralność. Obywatelstwo polskie - może współistnieć z obywatelstwem innego państwa. RP nie interesuje obywatelstwo innego państwa. (minister finansów ma podwójne obywatelstwo - również Wielkiej Brytanii). Obywatelstwo -> lojalność wobec państwa. Czasami w przepisach jest zapis że może być osoba tylko posiadająca obywatelstwo polskie jak naczelnik US. Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy wojewody albo I i II wicewojewody. Co najwyżej może być 2 wicewojewodów, powołuje ich prezes RM na wniosek wojewody. wymogi jak dla wojewody. prezes RM kieruje działalnością wojewody: wydaje wytyczne i polecenia, może żądać przekazania sprawozdań z działalności wojewody i dokonuje okresowej oceny prac wojewody. Ustawa poza możliwością kierowania działalnością wojewody przewiduje nadzór prezesa RM nad działalnością wojewody: na podstawie kryterium zgodności tej działalności z polityką rządu. Minister MSWiA- nadzoru wojewody, kontrola działalności zgodność z prawem, rzetelność i gospodarność. Ustawa przewiduje że wojewoda jest zobowiązany do przekazywania ministrowi informacji. Wojewoda działa przy pomocy wicewojewodów a także działa przy pomocy aparatu pracy który stanowi urząd wojewódzki - klasyczny urząd administracyjny, działa tam kierownik generalny urzędu. Funkcjonują tam mniejsze jednostki których kierownicy otrzymują upoważnienie do działania w imieniu wojewody, np. wydawanie decyzji. O organizacji urzędu wojewódzkiego mówi statut województwa zatwierdzany przez prezesa RM. Regulamin ustanowiony przez wojewodę. Wojewoda wydaje zarządzenia, podejmuje akty normatywne - akty prawa miejscowego w tym akty prawa miejscowego (rozporządzenia). Wojewoda może upoważnić pracowników Urzędu Wojewódzkiego do prowadzenia niektórych spraw z zakresu właściwości wojewody, w tym wydawania decyzji. Kiedy dymisja rządu - podają się do dymisji również wojewodowie i wicewojewodowie funkcje wojewody: przedstawiciel rządu i zwierzchnik administracji zespolonej. Zwierzchnik adm zespolonej: związany z rolą wojewody w województwie. Zespolenie administracyjne - taka forma organizacyjno funkcjonalna która oznacza wszystkie sprawy dotyczące administracji są skupione w jednym ośrodku władzy. To zespolenie realizowane jest w różnym stopniu, przebiega ono w 4 płaszczyznach: organizacyjnej, kompetencyjnej, finansowej i personalnej. Jeśli chodzi o zespolenie to ono jest formułą która niekoniecznie musi być przyjmowana, jest przyjmowana by uczynić w sposób bardziej przejrzysty owo kierownictwo i odpowiedzialność na określonym poziomie zarządzania, w tym przypadku na poziomie województwa. Gmina i powiat jest samorządowy, województwo które jest rządowo - samorządowe. Kto będzie odpowiadał za całokształt spraw w województwie? w powiecie odpowiada - samorząd powiatowy, w gminie - samorząd gminy a w województwie - wojewoda. Samorząd województwa zajmuje się rozwojem cywilizacyjnym regionu, wytyczanie kierunków tego rozwoju, ustalanie kierunków działania, dzielenie funduszy np. unijnych. Samorząd województwa odłączony został od bieżącego administrowania i sterowania sprawami ważnymi z punktu widzenia województwa (odpowiedzialność za całokształt spaw w województwie, zapobieganie kryzysom itd). Wojewodę trzeba było wyposażyć w instrumenty do działania: takim mechanizmem okazało się zespolenie administracyjne, które nie jest celem samym w sobie, ma pełnić role ośrodka dyspozycyjno organizacyjnego. Żeby móc odpowiadać za stan środowiska w województwie wojewoda musi mieć podzwierzchnictwo ochrony środowiska. Idea zespolenia związana jest z pomysłem utworzenia ośrodka dyspozycyjno wykonawczego którym jest wojewoda. W 2009 r ustawa nie określiła wojewody w ten sposób, bo ta ustawa oparta była na innym założeniu niż ta z 1998 r, w tej ustawie próbowano zrealizować pomysł ze wojewoda jest ograniczony wyłącznie do przedstawiciela rządu a resztę funkcji przejmuje samorząd województwa, ale idea ta nie została zrealizowana. Kompetencje polegające na decydowaniu wypierają kompetencje do kierowania, wytyczania zadań. Organami straży inspekcji i służb na poziomie województwa są wojewodowie (ustawy gałęziowe). Ustawa o policji - organem naczelnym jest minister MSWiA, a centralnym organem jest komendant główny policji., a wojewódzkim organem jest wojewoda. Wojewoda działa poprzez owym komendantów, szefów straży itd. Prawo ustanawia jako kompetentnego wojewodę działającego przez tego komendanta - jest to zespolenie kompetencyjne. Na ogół w tym ustawach gałęziowych czynione jest zastrzeżenie że Ci komendacji, inspektorzy i inne podmioty w pewnym zakresie nie działają w imieniu wojewody ale własnym, co oznacza że w jakimś zakresie owe podmioty są organami adm zespolonej, bo są realizatorami własnych zadań a nie tylko są wykonawcami kompetencji i zadań wojewody. Ten obszar własnych kompetencji inspektorów, straży to jest obszar działań operacyjno technicznych - charakterystycznych dla tych konkretnych służb i wydawanie różnych aktów indywidualnych np. w drodze decyzji. Zadania z zakresu policji np. dotyczące użycia specjalnych pododdziałów do przeciwdziałania jakimś zakłóceniom porządku publicznego to decyzji w tym zakresie o użyciu policji podejmuje wojewoda ale w zakresie czy użyć wody czy broni gumowej to jest to kompetencja policji i oni za to odpowiadają a nie wojewoda; wojewoda odpowiada tylko za polecenie użycia a za resztę policjant czy dowódca. Pozwolenie na posiadanie broni wydaje wojewódzki komendant - kompetencje i zadanie kierowników służb. Nie ma 100% zespolenia kompetencyjnego, ale jest ono zespoleniem twardym. Zespolenie personalne - pełne zespolenie byłoby gdyby wojewoda miał decydujący głos w sprawie obsadzania na stanowiskach kierowników służb; do 2009 miał szersze uprawnienia, dziś ustawa nie przewiduje rozwiązań systemowych jak poprzednia ustawa. Wojewoda jest opiniodawcą, ma mniej do powiedzenia niż ten co wyraża zgodę, czyli rola wojewody jest mniejsza. W poprzedniej ustawie Wojewoda wyrażał zgodę na obsadzenie stanowiska, teraz tylko daje opinię. Zespolenie wojewódzkie jest odróżniane od zespolenia miękkiego które występuje w powiecie., staroście powiatowemu są podporządkowaniu niektórzy kierownicy służb np. powiatowy inspektor sanitarny, ale to jest tylko zwierzchnictwo starosty i w mniejszym stopniu, mówimy że miękkie. Zwierzchnictwo w stosunku do całej administracji zespolonej przypada wojewodzie. Ustawa mówi ze wojewoda w ramach tego zwierzchnictwa koordynuj i nadzoruje działalność administracji zespolonej, kontroluje, ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania które mieszczą się w kompetencji wojewody. to zwierzchnictwo oznacza ze istnieje mechanizm wykonawczy który jest pozostawiony do dyspozycji wojewody. Zespolenie kompetencyjne nie jest 100% to na pytanie kto jest organem adm rządowej w województwie zespolonej odp jest nie wojewoda, bo to jeden z organów - najważniejszy, ale obok wojewody występują też działający samodzielnie kierownicy służb i straży. Przedstawiciel rządu w terenie - rola wojewody zapisana jest w ten sposób ze wojewoda odpowiada za wykonanie polityki RM w województwie, zostały wymienione w ustawie przykładowe funkcje i kierunki działalności jakie wojewoda realizuje, przystosowuje cele polityki RM do województwa, ma zapewnić działanie organów samorządowych i rządowych i kierować tym w sytuacjach nadzwyczajnych. W tych sytuacjach nadzwyczajnych może kierować samorządem i adm niezespoloną, w normalnych sytuacjach nie może kierować działaniem samorządu, a przy klęsce powodziowej np. tak, może oddziaływać wiążąco i wydawać polecenia służbowe także samorządom. Rządowej może wydawać polecenia nie tylko w sytuacjach nadzwyczajnych, musi powiadomić ministra jak np. wydaje polecenie organowi adm niezespolonej , żeby się nie okazało że jest to sprzeczne polecenie niż wydał temu organowi minister. Spór jest rozstrzygany przez prezesa RM. Przy zespolonej nie ma takiego problemu, bo tam zwierzchnictwo jest wojewody. wojewoda w zakresie zadań adm rządowej może żądać wyjaśnień od organów, może wstrzymać egzekucję adm. Oddzielnie potraktowano funkcję kontrolną, wojewoda w stosunku do adm zespolonej ma prawo kontrolowania i koordynowanie kierowników służb, w odniesieniu do samorządu terytorialnego wykonuje kontrole kiedy wykonuje nadzór. Wykonywanie adm rządowej przez różne podmioty która kontrola jest wykonywana jako funkcja samoistna. Kontrola w ramach zespolenia - przepisy te normują procedury, w samorządzie są podstawą prawną do wykonywania przez wojewodę tej funkcji. Kryteria w ramach kontroli przez wojewodę: wobec organów adm rządowej kryterium legalności, gospodarności, celowości i ? w odniesieniu do samorządu kryterium legalności gospodarności i rzetelności.

Adm niezespolona - to ten fragment adm rządowej w terenie która nie jest poddana zwierzchnictwu wojewody, co nie znaczy że nie jest poddana oddziaływaniu wojewody. adm ta nie wchodzi w mechanizm zespolenia, nie podlegają zwierzchnictwu wojewody. organami adm niezespolonej są organy podporządkowane odpowiedniemu ministrowi, zalicza się do nich kierowników państwowych osób prawnych, jednostek administracyjnych wykonujących zadania adm. Podmioty które stanowią adm niezespoloną, nie ma tam tych kierowników, są w 19 punktach wymienione organy administracyjne które stanowią korpus adm niezespolonej jak graniczni insp weterynaryjni, dyrektorzy urzędów górniczych, urzędów celnych, izb skarbowych. Jest to katalog zamknięty, nie można przyjąć że inny organ spoza katalogu a spełnia warunek podporządkowania ministrowi albo innemu organowi centralnemu będzie tą adm niezespoloną. Jest to katalog wyczerpujący adm niezespolonej. Kierowników powołuje się i odwołuje na podstawie odrębnych ustaw. Organy adm niezespolonej są zobowiązane do rocznych sprawozdań z działalności do wojewody, wykonywania poleceń i wytycznych wojewody, przedstawiania informacji.

Samorząd - funkcjonowała w okresie międzywojennym, przez 40 lat samorządu nie było. Jest to forma adm zdecentralizowanej ale równocześnie górna swoista oparta o udział społeczności lokalnej w rozwiązywaniu swoich spraw w pewnym zakresie. Samorząd terytorialny powstaje gdy państwo dochodzi do wniosku ze bez podzielenia się władza nie może dobrze wykonywać zadań administracji, jest to idea podzielenia się władza przez państwo. Dwa rodzaje podmiotów którym się ta władze przekaże: podmioty typy zakładowego, tworzącego jedność techniczną, które zostaną wyposażone w kompetencji i zadania albo zbudowane na bazie zrzeszenia osób; kryterium zamieszkiwania na jakimś terenie - JST. Samorząd jako adresat dzielenia się władzą. W Polsce samorząd typu korporacyjnego- nie tylko terytorialnego, ale np. zawodowego. Samorząd terytorialny odpowiada założeniom sam typu korporacyjnego. Pewna niezależność samorządu od państwa, ma część władzy od państwa do realizowania we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, otrzymał publicznoprawną osobowość, samodzielnie dzierży część tej władzy publicznej. Na 3 szczeblach zarządzania: gmina, powiat i województwa. Może wykonywać zadania przekazane przez ustawy z obszaru zadań adm rządowej, ale w pierwszym rzędzie ma zadania własne. Samorząd - zasada decentralizacji i udziału samorządu w wykonywaniu władzy publicznej. Ulokowany na wszystkich szczeblach zarządzania. Pomimo że mówimy o szczeblach sam terytorialnego nie ma to nic wspólnego ze strukturą szczeblowa, samorząd nie jest wielopoziomowy; pomiędzy gmina powiatem i województwem nie zachodzą żadne relacje, jest to odrębna jednostka samorządu. Jednostka samorządu to gmina, a organem gminy jest wójt, jednostka organizacyjna gminy jest np. szkoła. Nie ma to związku z jednostką samorządu województwa. Gmina nie podlega powiatowi, powiat nie podlega województwu. Sens ich ustanowienia polegał na wykonywaniu władzy. Każda jednostka samorządu ma inny zakres zadań i kompetencji. Największe kompetencje związane z realizacja zadań na rzecz społeczności ma gmina, ale powiat tez jest włączony do załatwiania spraw bieżącej administracji. Powiat i gmina tworzą segment zw. samorządem lokalnym, a województwo - regionalnym. Każda JST jest osobą prawną. Wyposażanie samorządu w źródła dochodu - żeby był to podmiot samodzielny działający na własną odpowiedzialność. Nie ma samodzielności bez źródeł zasilania. Kwestia nadzoru nad samorządami - nie może działać zupełnie dowolnie bez żadnej kontroli. Kwestia źródła dochodu. Organy JST - z jednej strony mówimy o organach sprawujących kontrole oraz organy wykonawcze. Mieszkańcy mają władzę - referenda. Organy wykonawczy i kontrolujący pochodzi z wyboru mieszkańców. Wójt, burmistrz, prezydent wybierani w wyborach. W powiecie - wykonawczy wybiera zarząd na czele ze starostą. Starosta wybierany przez rade województwa.

---