NICIENIE

Rozmieszczenie w świecie/ miejsce bytowania

Sposób zarażenia

Objawy chorobowe

Charakterystyczne cechy Cyklu rozwojowego / Biologia / Chorobotwórczość

Profilaktyka

Morfologia form użytecznych w diagnostyce

ROZPOZNANIE

Ascaris lumbricoides hominis = glista ludzka

Kosmopolityczny (poza klimatem zimnym i suchym) Jelito cienkie człowieka

Jajo z larwą L2. Zjadane z zanieczyszczoną glebą. NIE można zarazić się człowiek- człowiek 1-żywicielski

ASKARIOZA- Glistnica Objawy związane z migracją larw: 1) nacieki w płucach, objawy zapalenia płuc, krwioplucie, krwotoki, zaburzenia snu. 2) Ból brzucha, nudności, wymioty, brak łaknienia. 3) Mech. niedrożności jelit, ujść trzustki i dr. Żółciowych 4) Niedrożność dr. Oddechowych 5) Stan astmatyczny, wysypki

1. Samica składa jaja→ usuwane z kałem. W środ. zew. w jaju rozwój larwy L2 (I linienie). 2. Połykanie przez żywiciela→ wylęg larw w j. cienkim→ przenika ścianę jelita→ żyła wrotna→ wątroba→ żyła główna dolna→ serce→ płuca 3. Wewnątrz pęcherzyków pł. II i III linienie→ gardło→ krtań→ j. cienkie→ IV linienie- f. dorosła

- Higiena osobista - Higiena sanitarna - Nie nawozić pól fekaliami

Barwa żółta, ciało walcowate, wew. Krawędź ząbkowana. Dymorfizm pł.- samiec mniejszy z zakręconym ogonkiem.

Kał- jaja z zygotą w preparatach bezpośrednich; Plwocina, popłuczyny BAL, treść dwunastnicy- larwy; Krew- odczyny serologiczne (ELISA, wiązanie dopełniacza etc.)

Enterobius vermicularis = owsik ludzki

Kosmopolityczny Jelito grube człowieka

Larwa L3 1- żywicielski

ENTEROBIOZA- Owsika Ch. Przewlekła, nawracająca, rzadko ostra. Czasem bezobjawowo. ↓ łaknienia, ↓ masy ciała, bladość powłok, cienie pod oczami, zaburzenia snu, pobudliwość, świąd odbytu. U kobiet: zapalenie narządów płciowych.

Jajo składane w okolicy odbytu→ odruch drapania odbytu→ jaja przylepione do palców do ust (autoegzoinwazja) lub na inne przedmioty, pożywienie, kurz→ zakażenie przez przewód pokarmowy→ j. cienkie (larwa rapitopodobna) → j. grube→ 3- krotne linienie→ f. dojrzała

- Higiena osobista oraz zachowanie czystości w otoczeniu chorego ( mycie rąk, zmiany bielizny, prasowanie pościeli, podmywanie się po wypróżnieniu) - Opanowanie odruchu drapania odbytu. - Leczenie wszystkich członków rodziny.

Mały, biały, walcowaty. Dymorfizm pł. Samica 3-razy większa od samca.. Jaja owalne, asymetryczne, spłaszczone z jednej strony.

Odnalezienie owsików lub jaj w kale lub na skórze odbytu. Test przylepca lub celofanowy. Wymazy z odbytu- poszukiwanie jaj.

Trichiuris trichiura = Włosogłówka ludzka

Kosmopolityczny. Jelito grube i ślepe człowieka.

Połknięcie jaj inwazyjnych z pokarmem zanieczyszczonym ziemią.

Włosogłówczyca, trichurioza: - może być skąpoobjawowa, gdy mała intensywność inwazji: nacieki komórkowe i wybroczyny krwotoczne w miejscu wnikania, - duża intensywność inwazji: bóle brzucha, bolesne parcie na stolec, wzdęcia, nudności, biegunka, niedokrwistość niedobarwliwa, - przewlekła inwazja: utrata łaknienia, naprzemienne biegunki z zaparciami, niedożywienie, zahamowanie rozwoju fizycznego.

Samica składa pod błoną śluzową jaja zawierające niezdolne do inwazji zarodki. Zarodki rozwijają się do form inwazyjnych. Larwy wylęgają się po zaschnięciu jednego z czopów biegunowych. Przechodzą do jelia grubego i odbywają linienie do postaci dorosłej. Karmią się prawdopodobnie krwią.

Zasady higieny osobistej. Dokładne mycie owoców i warzyw. Zaniechanie użyźniania ogrodów odchodami niekompostowanymi.

Część przednia ciała cieńsza i dłuższa. Samica nieco większa od samca. Jajo - brązowożółte, o beczułkowatej budowie, na każdym biegunie przezroczysty czop.

Kał - jaja w grubym rozmazie lub metodami Kato i Miury. Kał - krwinki kwasochłonne i kryształy Charcota-Leydena.

Trichinella spiralis = Włosień Kęty

Kosmopolityczny . Człowiek i liczne gatunki zwierząt: świnia, dzik, pies, lis, wilk, kret, kot, szczur, mysz, niedźwiedź. W Polsce wywołuje endemie. Występują w mięśniach.

Stadium L2. Zjedzenie surowego, nie dogotowanego lub nie dopieczonego mięsa.

Włośnica, trichonelloza: - podwyższona temp. - silne bóle mięsni (charakterystyczne ułożenie ciała), - wybroczyny dospojówkowe i podpaznokciowe, - obrzęk powiek i twarzy, - bóle głowy, - wysypka, - czasami zespół biegunkowy (wymioty, bóle brzucha, złe samopoczucie, biegunki zielonkawobrunatne z domieszką śluzu). - zapalenie mięsnia sercowego. - zaburzenia metaboliczne. - porażenie nerwów czaszkowych, - padaczki

Kopulacja następuje pod nabłonkiem kosmków jelitowych. Larwy żyworodne. W kale nigdy nie występują jaja. Urodzone larwy - przestrzenie chłonne - przewód piersiowy - prawe serce - płuca - lewe serce - duży krwioobieg - narządy i tkanki. Nie osiedlają się w zawsze czynnym mm. poprzecznie prążkowanym. W mięśniu larwy są otorbiane w reakcji obronnej żywiciela. Później inkrustowanie torebki solami wapnia.

Sanitarne badanie mięsa w rzeźniach. Nie spożywanie surowego mięsa. Poprawa warunków hodowli świń.

Mały nicień. Przednia część cieńsza, przechodzi stopniowo w grubszą. Narządy płciowe samca i samicy pojedyncze. Samica większa od samca

Metoda trychinoskopowi lub wytrawiania materiału z biopsji mm. naramiennego lub brzuchatego łydki - Larwa. Krew - badania serologiczne. Leukocytoza ze zwiększoną liczną krwinek kwasochłonnych. Podwyższone OB

Toxocara canis

T. cati

Strongyloides stercoralis = Węgorek jelitowy

Ancylostoma duodenale

Necator americanus

Anisakis marina = Anisakis simplex Rudolphi

Żołądek: delfin, foka, morświn, wieloryb Morza i oceany półkuli N; człowiek - zarażenie przypadkowe

Larwa L3 zjadając zarażone ryby

ANISAKIOSIS = anisakiosis nudności, wymioty bóle brzucha objawy imitują wrzód żołądka lub dwunastnicy uszkodzenie błony śluzowej żołądka (wpust, odźwiernik), jelita cienkiego, Ziarniniak kwasochłonne oraz zwężenia

Jaja → do wody z odchodami żywiciela ostatecznego I żywiciel pośredni - skorupiaki => larwy L2 w jamie ciała II żywiciel pośredni - ryby (śledź, makrela, łosoś i inne) => larwy L3

Unikanie spożywania ryb słonowodnych w stanie surowym, słabo solonym lub niedowądzonym

Samce do 70mm Samice do 140mm

Krew => metody serologiczne

Wuchereria bancrofti = filaria nocturna Mason

Sporadycznie w europie Gł kraje tropikalne: Ameryka S i środkowa, Afryka, Azja S-E, Australia Naczynia krwionośne i węzły chłonne Narządy jamy brzusznej Komora przednia oka Górna powieka

mikrofilaria (aktywnie) podczas ssania krwi przez komara

WUSZERIOZA = wuszeriosis ↑ temp powiększenie węzłów chłonnych stan zapalny naczyn chłonnych => zwężenia, (czasem poszerzenia) => słoniowacizna kończyn, warg sromowych, moszny, prącia, sutków czasem bezobjawowo (gł. ♀)

Jajo → mikrofilaria podczas rozwoju rozciąga skorupkę jaja, otaczając się nią tak iż wystaje ona poza obydwa końce nicienia → migrują z naczyń chłonnych do krwionośnych; Charakterystyczny cykl dobowy; W ciągu dnia przebywają w naczyniach krwionośnych narz. wew. gł. płuc; W nocy przechodzą do naczyń obwodowych => żerujące nocą komary mają szansę się zakazić mikrofilariami => w PP komara osłonka pochodząca ze skorupki jaja zostaje odrzucona; mikrofilarie przez ścianę jelita → mięśnie (gł. tułowia) => linienie → formy inwazyjne dla człowieka => aktywnie wydostają się z komara podczas ssania przez niego krwi dojrzewanie (2 m.) w naczyniach krwionośnych/chłonnych człowieka

Ochrona przed komarami!! (niszczenie, odstraszanie, moskitiery)

Samiec: ~ 40mm, tylny koniec zagięty/spiralnie skręcony Samica: 80-100mm jaja: zawierają larwę - mikrofilarię

Krew =>: Gruby rozmaz obwodowej (pobrana między 23:00 a 01:00 w nocy; u pracujących w nocy może nastąpić odwrócenie rytmu dobowego) => mikrofilarie Odczyny serologiczne (wczesny lub późny okres inwazji brak mikrofilarii we krwi) Biopsja zmienionego węzła chłonnego =>: szukanie dorosłych nicieni

Loa loa

Kraje tropikalne: Afryka środkowa i W tk. podskórna; spojówka, krtań, OUN

mikrofilaria (aktywnie) podczas ssania krwi przez Ślepaki

LOAZA = loasis: najczęściej w okolicach stawów ograniczone, bolesne obrzęki podskórne, zanikające po kilku dniach i nawracające w innych miesiącach zmiany wypryskowe i rumieniowate wędrówka pod spojówką oka => ból, świąd, łzawienie szczególnie niebezpieczna przy lokalizacji nicienia w: krtani i OUN (zap. OMR i mózgu)

Różnice z Wuchereria B.: Skorupka jajowa mikrofilarii niewiele wystaje poza jej ciało Mikrofilarie we krwi obwodowej pojawiają się w dzień Wessane z krwią przez samice ślepaków => migracja do ciała tłuszczowego i różnych narządów => linienie => forma inwazyjna aktywnie wydostaje się z owada => wnika do tk podskórnej → osiąga dojrzałość płciową (1-3lat) dorosłe nicienie mają tendencję do wędrowania pod skórą

Zwalczanie ślepaków

Samiec: ~ 35mm haczykowate zakończenie

Krew: (między 10 a 14) => mikrofilarie ↑ eozynofilów odczyny serologiczne

Dracunculus medinensis= robak medyński

Bliski wschód, Afryka, Azja (subkontynent Indyjski!), Ameryka S tk. podskórna - Człowiek, małpy, psy, konie i inne czasem w stawach gł. nogi, rdzeniu kręgowym

larwa L3 wypicie wody z zarażonymi oczlikami

DRAKUNKULOZA = dracunculosis: Piekące i swędzące stwardnienia → pęcherze → owrzodzenie lub zropienie (zakażenie bakteryjne) biegunki nudności, wymioty zawroty głowy napady astmy czasem stawy / rdzeń kręgowy (paraplegia) czasem bezobjawowo

postać dorosła w w tk. podskórnej powoduje zmiany w skórze doprowadzające do jej pęknięcia w wodzie samica rodzi żywe larwy przez pękanie ścian jej ciała i macicy w zetknięciu z wodą; po wydostaniu larw macica cofa się a pęknięcie zasklepia; W wodzie słodkiej => larwy = pierwsze stadium rozwojowe - odpowiadają larwie rabditopodobnej połknięcie larw przez oczlika => przedostają się do jamy ciała i 2x linieją → stadium inwazyjne dla żyw. ost. człowiek wypija wodę z zarażonymi oczlikami => w jelicie uwalniają się larwy i → przebijają ścianę jelita → do krezki, krwi i chłonki => 2x linieją → tk. podskórnej, gł. kończyn dolnych (kolana, stopy) (dojrzewanie trwa ok. 1 roku) te które nie dotrą do tk. podskórnej obumierają i ulegają zwapnieniu 1-4 samic u człowieka

Picie przegotowanej lub przefiltrowanej wody

Samica: Największy nicień pasożytujący u człowieka => 320-1200mm, ϕ do 2mm Tylny koniec haczykowato zagięty Przewód pokarmowy

Płyn z pęcherza na skórze => larwy Na dnie owrzodzenia => osobniki dojrzałe Zwapniałe larwy - w tk. podskórnej rtg

• 20 tys. gatunków
  - wolnożyjące: morskie,
  słodkowodne, lądowe
  - pasożyty roślin i
  zwierząt
  (gł. kręgowców)

MIEJSCE LOKALIZACJI

W ŻYWICIELU

• j. cienkie (S.stercoralis, A.lumbricoides hominis, T.cati- kotowate T.canis-psowate)

• j. grube (E.vermicularis, T.trichiura)

• dwunastnica (A.duodenale)

• tkanka podskórna (D.medinensis, Loa loa)

• narządy wewnętrzne np. mięśnie, płuca, mózg, wątroba, serce (T.spiralis, T. canis-ludzie)

• naczynia krwionośne i węzły chłonne (W.bancrofti)

POSTACIE LARWALNE INWAZYJNE

dla człowieka:

• L2 (w jaju) - A.lumbricoides, T.cati, T.canis

• L2 (w mięśniach) - T.spiralis

• L3 (w jaju) - T.trichiura, E.vermicularis,

• L3 (ryby, oczlik) - D.medinensis

• larwa filariopodobna (aktywnie)- S.stercoralis, A.duodenale

• mikrofilaria (aktywnie) - W.bancrofti, Loa loa

• gdy formą inwazyjną jest L2 lub larwa filariopodobna, to pasożyt odbywa skomplikowaną wędrówkę w ciele żywiciela)

Są rozdzielnopłciowe (dymorfizm płciowy)

NICIENIE

(Nematoda)

• z reguły monokseniczne

• w cyklu rozwojowym 5 stadiów larwalnych L1 - L5

Ascaris lumbricoides hominis

Enterobius vermicularis

Toxocara canis / cati

Trichuris trichiura

Strongyloides stercoralis

Dracunculus medinensis=

robak medyński

Anisakis marina = Anisakis simplex Rudolphi

Ancylostoma duodenale /

Necator americanus

---