transport i spedycja międzynarodowa, Logistyka


mgr Juliusz Skurewicz

„Transport i spedycja w handlu międzynarodowym” red. Szczepaniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

egzamin 15.06 ul. Marszałkowska 115

3 pytania (poda wcześniej)

Program

  1. transport w gospodarce

  2. rynek usług transportowych

  3. gałęzie transportu

  4. przewozy multimodalne i tranzytowe

  5. polityka transportowa i zarządzanie

  6. logistyka i usługi spedycyjne

01.03.2003 - TRANSPORT I JEGO ROLA W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ

Historia transportu

Jako pierwszy rozwinął się transport morski - okres starożytny (Morze Śródziemne, Wikingowie, Azja Południowo-Wschodnia, Ameryka Południowa, wyspy Pacyfiku). Rozwój transportu kołowego nastąpił
w Europie z końcem średniowiecza - transport lokalny służący przewozowi osób a nie rzeczy. Przełomem było wynalezienie maszyny parowej i lokomotywy (XVIII i XIX w.) - rozwój transportu kolejowego. W latach 70. XX w. nastąpił rozwój transportu samochodowego (kosztem kolejowego).

Transport - proces produkcyjny poprzez który ludzie w sposób świadomy w warunkach ograniczoności zasobów dokonują przemieszczenia osób, rzeczy i energii w celu zaspokojenia swoich potrzeb. Produktem procesu transportowego jest usługa transportowa (przewozowa).

Układ osadniczy - miejsca w których ludzie mieszkają, żyją.

Układ produkcyjny - miejsca w których powstały zakłady produkcyjne

Te dwa układy jakie można wyróżnić w przestrzeni są źródłem powstawania potrzeb przewozowych.

Potrzeby przewozowe

  1. potrzeby powstające w obrębie układu osadniczego np. wymiany dóbr, edukacyjna, wymiany informacji, komunikacji międzyludzkiej

  2. potrzeby powstające w obrębie układu produkcyjnego np. dostarczanie surowców, materiałów, półfabrykatów, energii do zakładu produkcyjnego i potrzeby komunikacyjne występujące w obrębie samego zakładu produkcyjnego przy użyciu środków transportu

  3. potrzeby występujące na styku układu osadniczego i produkcyjnego - przemieszczanie się ludzi do pracy i z powrotem

  4. przewozu wyrobów gotowych z układu produkcyjnego do osadniczego gdzie następuje ich finalna konsumpcja

Cechy i właściwości transportu

  1. wtórny charakter zapotrzebowania na usługi transportowe - najpierw występuje popyt pierwotny na dobro a później w wyniku tego popytu występuje popyt na usługę transportową (z miejsca w którym jest do miejsca w którym go chcą); popyt wtórny jest komplementarny w stosunku do popytu pierwotnego (im większy pierwotny tym większy wtórny)

  2. zdolność transportu do tworzenia użyteczności miejsca i użyteczności czasowej („just in time”) przewożonego produktu

  3. właściwość zwiększania przestrzennego zasięgu rynku zbytu produktów

  4. oddziaływanie transportu na międzynarodowy podział pracy i sposób produkcji (pogłębianie się międzynarodowego podziału pracy i specjalizacji produkcji)

  5. oddziaływanie na skalę produkcji i dystrybucji dóbr

  6. oddziaływanie na rozwój gospodarczy

  7. jednoczesność produkcji i konsumpcji usługi transportowej (nie można jej wyprodukować na zapas); wysoka kapitałochłonność inwestycji w infrastrukturę komunikacyjną

Bariera transportowa - ekonomiczny skutek wtórnego charakteru zapotrzebowania na usługi transportowe. Występuje wtedy, gdy istnieje popyt na dobro pierwotne a z pewnych względów popyt na transport nie może zostać zaspokojony. Zakupione, wyprodukowane produkty nie zostają przetransportowane w efekcie czego następuje spadek produkcji i kryzys gospodarczy. Aby tego uniknąć transport musi rozwijać się równomiernie z rozwojem innych gałęzi gospodarki.

Funkcje transportu

Grupy towarowe najczęściej przewożone w skali globalnej

    1. surowce energetyczne

    2. rudy metali

    3. zboża

    4. surowce do wyrobu nawozów sztucznych

    5. towary wysoko przetworzone np. odzież

Szlaki przewozu surowców

Szlaki przewozu artykułów wysoko przetworzonych

Handel towarami wysoko przetworzonymi koncentruje się na półkuli północnej a przewóz na półkuli południowej - jest to dwubiegunowy układ wymiany międzynarodowej.

15.03.2003 - RYNEK USŁUG TRANSPORTOWYCH

Rynek

Rynek musi być konkurencyjny - rywalizacja w celu uzyskania jak najbardziej korzystnych warunków wymiany.

Kto występuje na rynku usług transportowych

  1. przewoźnicy - sprzedający usługi transportowe (strona reprezentująca podaż); mogą być firmy, które kupują miejsce i oferują to miejsce firmie przewozowej

  2. kupujący usługi transportowe - te firmy nazywamy załadowcami, najczęściej są to firmy handlowe (reprezentują popyt na usługi transportowe)

  3. pośrednicy

Formy w jakich może występować rynek usług transportowych

      1. konkurencja doskonała

Jest teoretycznym modelem, służy jako punkt odniesienia do rzeczywistych struktur rynku. Cech: