1. Model marketingu politycznego wg B. Newmana - rycina 1.9 (rozdział I, s.37) (Patu)

• Wprowadza wyraźne rozróżnienie pomiędzy procesem kampanii marketingowej a procesem kampanii politycznej

• Kampania marketingowa pomaga kandydatowi przejść przez cztery etapy kampanii politycznej: od przedwstępnej fazy kształtowania własnego miejsca kandydata polityce do jego ukształtowanego już wizerunku politycznego w fazie powszechnych wyborów

• Obie kampanie są od siebie zależne - Kampania marketingowa ma wspierać kampanie polityczną

• Na kampanię marketingową składa się:

• Segmentacja rynku wyborczego - podział wyborców na mniejsze grupy w celu efektywnego dotarcia do nich z właściwą informacją wyborczą

• Pozycjonowanie kandydata

• Polityczny marketing mix

• W podziale rynku wyborczego ważne są nie tylko cechy demograficzne np. status ekonomiczny obywateli, potrzeby, postawy, zainteresowania wchodzą w zakres tzw. Segmentacji psychograficznej

• Po zidentyfikowaniu segmentów wyborczych w każdym z nich należy określić pozycję kandydata w wieloetapowym procesie pozycjonowania. Polega on na szacowaniu silnych i słabych stron kandydata oraz jego konkurentów.

KLUCZOWYMI ELEMENTAMI POZYCJONOWANIA SĄ:

1. Wykreowanie wizerunku kandydata podkreślającego jego określone cechy osobowościowe

2. Klarowne wypracowanie i przedstawienie stanowiska wobec problematyki gospodarczej i społecznej kraju

Różnica w skuteczności strategii marketingowej zorientowanej na zmiany w marketingu gospodarczym i wyborczym

W marketingu gospodarczym strategia zorientowana na zmianę, kładąca nacisk na przekonanie konsumentów do nowo wprowadzonej marki, musi radzić sobie z wykształconym u nich przywiązaniem do marek już istniejących na rynku oraz ogólną niechęcią do wypróbowywania nowych produktów, zwłaszcza często kupowanych i mało angażujących

W marketingu politycznym konsultanci wiedząc, że już w pierwszych miesiącach popularność partii rządzącej wyraźnie spada

POLITYCZNY MARKETING MIX to wdrażanie marketingowej strategii w taki sposób, aby umiejscowić kandydata w umysłach wyborców, czyli umożliwić mu zajęcie pozycji zgodnej z planem. W tym celu należy zastosować procedurę składającą się z czterech komponentów, nazywanych także 4P:

• PRODUKT - odnosi się do platformy kampanii, która kształtuje się przez cały czas trwania kampanii politycznej i jest określona m.in. przez samego kandydata, partię, wyborców. Po ukształtowaniu się platformy kampanii tworzone są dwa kluczowe kanały przepływu informacji, za pośrednictwem, których kandydat reklamuje siebie i swoją platformę kampanii

• Przekazanie informacji od kandydata do pracowników jego sztabu wyborczego. Pośrednicy, bowiem stanowią ważne ogniwo łączące kandydata z wyborcami

• Przekazywanie informacji od kandydata i pracowników jego sztabu wyborczego do wyborców. Proces tego przekazu dokonuje się poprzez wszelkie dostępne media oraz przez bezpośrednie kontakty z elektoratem i odpowiednie materiały promocyjne

• Marketingowe badania opinii publicznej prowadzone przez cały czas trwania kampanii

Istotny wpływ na marketingową i polityczną kampanię ma sposób koncentracji na kandydacie określający strategię zarządzania przebiegiem kampanii oraz środowisko, w którym ma ona miejsce- rycina 1.9

Środowisko, w którym przebiegają kampania marketingowa i polityczna, składa się z trzech podstawowych grup czynników:

• Elementy technologiczne - telewizja, poczta, Internet

• Elementy strukturalne głównie związane z prawem wyborczym, ale także z procedurą nominowania kandydatów, regulacjami finansowymi dotyczącymi kampanii oraz prowadzeniem debat politycznych

• Siły wywierające wpływ na przebieg kampanii - kandydat, konsultanci, media

Drugim źródłem wpływu na marketingową i polityczną kampanie jest sposób koncentrowania się na kandydacie. W początkowym okresie stosowania narzędzi marketingowych w polityce aktualne były dwie koncepcje: produktu i sprzedaży partii i polityków -zakładały „ulepszanie” istniejących produktów politycznych zgodnie z przyjmowaną koncepcją polityczno - gospodarczą

Potem zmieniono koncepcję na marketingową, której centrum zainteresowania konsultantów politycznych jest odczytywanie postaw i pragnień wyborców

2. Proces marketingu politycznego wg Ph.B. Niffeneggera - ryc. 1.7 (rozdział I, s.27) (Patu)

• Stara się on ukazać zastosowanie narzędzi marketingu gospodarczego w kampaniach politycznych

• Podkreśla, że w marketingu politycznym można dostrzec wysiłki zmierzające do integracji działań w ramach marketingu mix (4P), aby skutecznie kontrolować zachowanie wyborcy

• Niffenegger twierdzi, że partia polityczna biorąca udział w wyborach parlamentarnych czy kandydat na stanowisko prezydenta musi zidentyfikować potrzeby, zainteresowania i wartości wyborców oraz zaprezentować siebie w taki sposób, aby jak najlepiej dostosować się do ich wymagań

• Jeśli nawet trafnie określa kluczowe problemy społeczne, gospodarcze czy polityczne kraju, to jednak nie jest w stanie bez systematycznych badań stwierdzić, jak te problemy przedstawiają się w umysłach różnych grup wyborców. Należy przypuszczać, że dla różnych takich grup poszczególne zagadnienia mogą mieć odmienną wagę. Stąd konieczność dostosowywania strategii wyborczej kandydata do różnych segmentów wyborców, czyli znalezienia w każdym z nich pozycji najlepszej dla siebie. Taka procedura odnosi się do pozycjonowania kandydata i wymaga badań marketingowych.

• W swoim modelu Niffenegger wyodrębnia cztery podstawowe bodźce marketingowe: produkt, promocja, cena, miejsce

1. PRODUKT - oferowany przez kandydata jest „złożonym zbiorem” wielu korzyści, jakie mogą uzyskać wyborcy, jeśli kandydat zostanie wybrany. Obietnice wyborcze wyartykułowane na poziomie platformy wyborczej są rozpowszechniane w reklamach politycznych. Tworzenie produktu w marketingu politycznym jest w zasadzie zadaniem kandydata i jego sztabu wyborczego, to jego „opakowanie” należy już prawie wyłącznie do konsultantów politycznych np., zmiana stylu mówienia, wypowiedzi

2. CENA - oferowanego przez kandydata produktu odnosi się do spostrzeganych przez wyborców kosztów, jakie ponieśliby, gdyby został on wybrany.

• Składają się na nie koszty ekonomiczne, np. wzrost podatków, cięcia budżetowe.

• Do innych kosztów zalicza się ocenę kandydata na tle wizerunku kraju - czy wyborcy spostrzegają nowego lidera jako silnego, który przyczyni się do tego, że będą oni odczuwali większą dumę czy raczej przyniesie im wstyd na arenie międzynarodowej.

• Należy jeszcze uwzględnić koszty psychologiczne wyborców (czy będą się dobrze czuli wiedząc, że dany kandydat ma określone wyznanie religijne czy pochodzenie etniczne)

• Ogólna strategia marketingowa dotycząca ceny polega na minimalizowaniu własnych kosztów kandydata i maksymalizowaniu kosztów konkurentów

3. MIEJSCE (DYSTRYBUCJA) jest tym bodźcem marketingowym, który odnosi się do bezpośrednich spotkań kandydata z wyborcami. Strategia marketingowa związana z dystrybucją przekazu kampanii łączy program pojawiania się kandydata wśród wyborców z programem pracy wolontariuszy. Opiera się on na pracy aktywistów, którzy poprzez namawianie wyborców przypinanie im znaczków i emblematów kandydata itp. Przybliżają jego wizerunek i program w bezpośrednim kontakcie ze społeczeństwem.

• Miejsca spotkań kandydata z wyborcami mogą być różne - wiece, spotkania w zakładach pracy itp.

4. PROMOCJA w głównej mierze składa się z działań reklamowych oraz kształtowania opinii publicznej poprzez bezpłatne relacje w mediach dotyczące kandydata, jego programu i kampanii

5. NIFFENEGGER wyróżnia 4 podstawowe strategie promocyjne:

• KONCENTRACJI - polega na koncentracji większości wydatków i wysiłków promocyjnych na określonych segmentach wyborców np. regionach, województwach

• WYCZUCIA CZASU - oznacza ponoszenie największych wydatków i najwyższą aktywność promocyjną, gdy kandydat ma „dobrą passę”. Jej przyjęcie jednocześnie zmusza przeciwników do intensyfikacji własnych działań i wyczerpywania zasobów

• ZMYLENIA - polega na unikaniu bezpośredniego, frontalnego ataku na mocniejszego przeciwnika, a raczej na usiłowaniach wytrącania go z równowagi tak, aby popełnił błąd. Może się ona okazać szczególnie skuteczna w wypadku kandydatów niżej notowanych

• KAMPANII NEGATYWNEJ - opiera się na bezpośrednim lub pośrednim (porównawczym) ataku na stanowiska przeciwnika i/lub jego cechy osobowe. Niffenegger radzi by posługiwać się nią jedynie w ostateczności

Model marketingu politycznego Niffeneggera sugeruje, że sztaby wyborcze powinny budować, aktualizować i wykorzystywać zaawansowane systemy informacji marketingowej - dotyczy to gromadzenia analizy danych z badan rynku politycznego, segmentacji i kanałów przekazu promocyjnego do grup docelowych.

Istotne jest także wprowadzenie regionalnych zróżnicowań, posługiwanie się mikrosegmentacją i uwzględnianie specyfiki lokalnych rynków wyborczych

Marketing mix powinien być kierowany do wyborców niezdecydowanych i na tą grupę powinien być skierowany wysiłek kampanii politycznej. Nieco mniej uwagi można poświecić wyborcom lojalnym i zdecydowanym.

3. Mapa marketingu kandydata wg P. Kotleta i N. Kotleta - rycina 1.8 (rozdział I, s. 33) (Patu)

• Profesjonalne zaplanowanie kampanii politycznej składa się z 6 głównych etapów, które muszą występować jeden po drugim - musi się odbyć jedno by odbyło się drugie:

1. Badan środowiskowych (marketingowych) - dokładna analiza otoczenia społecznego, w którym kampania polityczna ma być prowadzona, pod kątem szans i zagrożeń dla jej przebiegu. Na to otoczenie składa się: aktualny stan ekonomiczny w danym okręgu wyborczym, z którego pochodzi kandydat oraz sytuacja gospodarcza w całym kraju, nastrój elektoratu, problemu budzące największe emocje.

środowisko zawiera także PSYCHOLOGICZNY PROFIL ELEKTORATÓW, na który składa się:

• Ocena aktywności wyborców, (jaki procent bierze udział w wyborach)

• Orientacja ideologiczna elektoratu

• Ustosunkowanie się do obecnego prezydenta i nowego kandydata

• Jaka organizacja partyjna dominuje w określonym okręgu wyborczym

Ponadto otoczenie społeczne wyznaczają zmienne demograficzne elektoratów, takie jak:

• Wiek,

• Dochód

• Wykształcenie itp.

Bardzo ważne są tutaj BADANIA

2. Ocena wewnętrznej i zewnętrznej sytuacji wyborczej

• Kandydat musi podjąć oceny własnych możliwości rywalizujących kandydatów - OCENA WEWNĘTRZNA, jak również możliwości rywalizujących kandydatów - OCENA ZEWNETRZNA

• Ocena wewnętrzna polega na oszacowaniu przez kandydata własnych silnych i słabych stron oraz silnych i słabych stron organizacji swojej kampanii

• Ocena zewnętrzna polega na przyjrzeniu się analogicznym silnym i słabym stronom konkurentów

• Ocena politycznej sytuacji wyborczej wymaga także oszacowania różnych okoliczności sprzyjających dla danego kandydata

• Należy także ocenić zagrożenia, z jakimi musi poradzić SOBIE KANDYDAT

• Etap ten wymaga starannej analizy ogólnej politycznej sytuacji wyborczej oraz sytuacji bezpośrednio związanej z kandydatem i jego otoczeniem

3. Marketing strategiczny

• Koncentracja na analizie elektoratu danego kandydata w różnych okręgach

• Organizatorzy kampanii najpierw określają wszystkie segmenty wyborców znajdujące się w danym okręgu, wyróżniając tych, którzy będą i tych, co nie będą brać udział w głosowaniu

• Następnie próbują podzielić potencjalnych wyborców na określone segmenty, dla których będą się starali przygotować odpowiednią strategię marketingową.

• Etap trzeci polega na pozycjonowaniu w danym segmencie wyborczym, czyli umiejscowieniu go w strategicznie lepszym położeniu niż konkurenci. Jest to uzależnione od przyjętej koncepcji kampanii politycznej tworzenia właściwego wizerunku, odpowiedniej prezentacji problematyki wyborczej w programie, który skutecznie zaakcentuje silne strony polityka i przyciągnie elektorat.

4. Określanie celów i strategii kampanii

• Ten etap oparty jest na wcześniejszych badaniach, których wyniki określają sposób, w jaki należy tworzyć wizerunek kandydata i prezentować problematykę społeczno - gospodarczą.

• Opracowuje się takie sposoby przekazu informacji wyborczych, które będą skutecznie promować polityka. Jednocześnie przygotowuje się program kontroli działań promocyjnych podczas przebiegu kampanii, pozwalający korygować działania odbiegające od planów kampanii i niekorzystne dla kandydata

5. Planowanie komunikacji, dystrybucji i organizacji kampanii

• Opracowuje się konkretne narzędzia marketingowe

• Działalność kandydata bardzo przypomina marketing gospodarczy. Określa on, bowiem najbardziej korzystny rozdział zasobów swojej organizacji, obejmujący precyzyjne rozłożenie zadań pomiędzy poszczególne „podsztaby” kampanii

6. Kluczowe rynki kampanii

• Opracowanie metod dotarcia do podstawowych segmentów rynku wyborczego oraz metod budowania wizerunku medialnego

• Znaczenie mediów w kampanii wyborczej określa się liczbą prezentacji kandydata w środkach przekazu, wielkością poparcia oraz nakładami na wyemitowaną reklamę

• Kandydaci wykorzystują wyniki wcześniejszych badań

4. Koncepcja wszechstronnego marketingu politycznego wg J. Lees-Marshment - ryc. 1.11 i 1.12 (rozdział I, s.48-49) (Patu)

Założenia:

1. CPM ujmuje marketing polityczny jako coś więcej niż tylko komunikację polityczną

2. CPM bazuje na marketingu wszystkich zachowań organizacji politycznych, nie tylko kampanii wyborczych, lecz także tego, w jaki sposób projektowany jest „produkt”

3. CPM posługuje się koncepcjami marketingowymi, a nie wyłącznie technikami, zajmuje się, więc: produktem, sprzedażą, orientacją marketingową, ale również wywiadem marketingowym, projektowaniem produktu, direct mail, marketingiem docelowym

4. CPM włącza do swoich analiz dorobek nauk politycznych, aby lepiej uchwycić i zaadaptować tę wiedzę dla potrzeb marketingowych

5. CPM adaptuje teorię marketingową tak, aby odpowiadała naturze polityki. Dopasowuje standardowe 4P do działań podmiotów politycznych

6. CPM stosuje marketing do wszystkich politycznych zachowań organizacyjnych: grup interesów, polityki, sektora publicznego, mediów, parlamentu i samorządów lokalnych oraz partii, kandydatów i wyborców

• Produktem jest zachowanie partii w całej jego złożoności, które przejawia się cały czas (nie tylko podczas wyborów), - dlatego też kampania może przyjąć trzy różnie zaawansowane sposoby promocji tego produktu

PARTIA ZORIENTOWANA NA PRODUKT

• Argumentuje na rzecz swoich stanowisk programowych, aby przekonać do nich społeczeństwo

• Zakłada, że wyborcy uznają prezentowane idee za dobre i właściwe oraz, że poprą je w wyborach

• Odrzuca możliwość zmiany idei nawet, gdy nie ma poparcia lub w przypadku spadku liczby członków

PARTIA ZORIENTOWANA NA SPRZEDAŻ

• Koncentruje działania na „sprzedaży” argumentów swoim wyborcom

• Utrzymuje ona dominujący projekt produktu, lecz potrafi rozpoznać, że pożądani zwolennicy nie muszą automatycznie go chcieć

• Wykorzystuje wywiad marketingowy

• Posługuje się technikami reklamowymi i komunikacyjnymi, by przekonać do głoszonych racji

• Nie zmienia swojego zachowania, aby dostosować je do potrzeb ludzi, lecz próbuje ich skłonić do przyjęcia tego, co oferuje

PARTIA ZORIENTOWANA MARKETINGOWO

• Projektuje swoje zachowania, aby zaspokoić potrzeby wyborców, dostarczyć im satysfakcji

• Posługuje się wywiadem marketingowym, aby zidentyfikować pragnienia wyborców, a następnie tworzy projekt, który będzie je zaspokajał

• Działania te są wspierane i wdrażane przez wewnętrzną organizację oraz dostarczanie poprzez pracę w rządzie

• Jest sprzeczna z tradycyjnym rozumieniem polityki

• Chroni przed pojawieniem się wewnątrz partii następujących cech: arogancja, samozadowolenie, dogmatyzmu (to często w partiach Zorientowanych na produkt)

• Skoncentrowanie się na wyborcy spowodowało istotne przesunięcie siły wpływu na nominowanych kandydatów czy szefów partii na media, konsultantów, specjalistów od badań marketingowych itp. Ich znaczenie wzrasta, większą role odgrywa starannie zaplanowana organizacja działań łącząca te siły w stosowanych procedurach marketingowych.

6. Analiza pojęcia marketingu politycznego. Geneza i ustalenia definicyjne (Olejniczak)

Definicje pojęcia marketing polityczny:

- dyscyplina wiedzy zajmująca się analizą procesów wymiany między podmiotami politycznymi i ich środowiskiem oraz wewnątrz nich, ze szczególnym odniesieniem do pozycjonowania tych podmiotów i ich wzajemnej komunikacji. Rząd i ustawodawca funkcjonują zarówno jako zewnętrzni regulatorzy tych procesów, jak i jako podmioty polityczne (Andrew Locke, Phil Harris)

- zespół teorii, metod, technik i praktyk społecznych, mających na celu przekonanie obywateli, by udzielili poparcia człowiekowi, grupie, lub projektowi politycznemu (Ulicka)

Jak twierdzi dr Wiszniowski, geneza oraz elementarne pojęcia z dziedziny marketingu ekonomicznego stanowią niewątpliwie podstawę dla modelu marketingu politycznego. Tłumaczą trendy zmian, jakie spotyka się współcześnie w obszarze działań politycznych”.Droga do marketingu politycznego:

1. 1941 - marketing to „prowadzenie działalności gospodarczej, odnoszącej się do przepływu towarów i usług od producenta do konsumenta lub użytkownika”

2. 1960 - marketing to zespół określonych technik, służących zwiększaniu rentowności firm

3. 1960 kompleks marketingowy ( marketing mix - produkt, cena, dystrybucja, promocja)

4. 1965 - Barwell zwraca uwagę na rolę, jaką odgrywają klienci (obywatele)- marketingowa orientacja na klienta. „marketing jest filozofią(...)procesem intelektualnym”. Opiera się na „identyfikacji, antycypacji i satysfakcji potrzeb i nastawień konsumentów”

5. Kotler i Levy włączają metody i techniki marketingowe do pozaekonomicznych dziedzin życia - uznali, iż z punktu widzenia prowadzonych działań marketingowych można analizować kościoły, szkoły publiczne, itd.

6. Lata 70 - Kotler - marketing jako proces wymiany- przynosi korzyści obu zaangażowanym stronom

7. Lata 80- Capon i Mausner - zwracają uwagę na funkcjonalny aspekt marketingu, podkreślając jego walory technologiczne. Łączy w sobie 2 metody oddziaływania: perswazji (promocja), i adaptacji ( przystosowanie do istniejących wzorców zachowań poprzez kreowanie produktów i usług)

8. Kotler - 1990 - koncepcja marketingu społecznego - jest to szeroko pojęty „proces społeczny”, w którym równocześnie mamy do czynienia z 2 zjawiskami. Marketing społeczny dostarcza efektywnych technik wytwórcy (np. usług, ofert politycznych), a z drugiej wprowadza postulat podniesienia dobrobytu społeczeństwa jako całości. Zgodnie z tą koncepcją marketing traktowany jest jako całokształt stosunków ekonomicznych, społecznych i politycznych, a jednym z jego celów jest uwzględnienie wartości publicznych.

Marketing polityczny zawdzięcza swoje początki potrzebom samych organizacji społeczno-politycznych, a podstawowym jego celem stało się komunikowanie i zaspokajanie potrzeb podmiotów na rynku politycznym.Podmioty działające na rynku politycznym starają się umożliwić klientowi zdobycie wiedzy o swojej ofercie oraz zaprezentować się skuteczniej niż rywale. Poprzez marketing polityczny dąży się do wytworzenia takiej oferty politycznej, która wprowadzona we właściwym czasie i miejscu zaspokajałaby potrzeby i aspiracje polityczne obywateli.

Bibliografia:

• Cwalina W., Falkowski A., 2005 Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk

• Jabłoński W.A., Sobkowiak L. (red), 2002 Marketing polityczny w teorii i praktyce, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław

8. RYNEK EKONOMICZNY I POLITYCZNY. Podobieństwa i różnice (Wiolla)

MARKETING = proces planowania i realizowania pomysłów, kształtowania cen, promocji i dystrybucji myśli, towarów i usług w celu tworzenia takiej wymiany, która urzeczywistnia tak cele indywidualne, jak i organizacyjne

[za: Amerykańskie Towarzystwo Marketingowe, 1985 r.]

MARKETING POLITYCZNY = dyscyplina wiedzy zajmująca się analizą procesów wymiany między podmiotami politycznymi i ich środowiskiem oraz wewnątrz nich, ze szczególnym odniesieniem do pozycjonowania tych podmiotów i ich wzajemnej komunikacji

[za: A. Lock, P. Harris]

[dla zmęczonych desperacką nauką w przeddzień egzaminu ;) - w tabeli skrót „r.eko” oznacza to, jak dana kwestia przedstawia się w ramach rynku ekonomicznego, zaś „r.pol” - rynku politycznego ;p]

	PODOBIEŃSTWA	RÓŻNICE*
1.	Polityk, jak towar w marketingu gospodarczym, podlega swoistej “sprzedaży”. Jednak w istocie produktem nie jest sama osoba polityka. Polityk jest bowiem dostawcą usług. Produktem w tym wypadku jest platforma kampanii (na którą mogą się składać m.in.: ogólny program wyborczy kandydata; szczegółowe stanowiska kandydata wobec najistotniejszych kwestii, jakie wynikają w trakcie kampanii; wizerunek kandydata; odniesienie do zaplecza politycznego kandydata itd.)	CZAS - wybór na r.pol odbywa się w tym samym czasie (w dniu wyborów); na r.eko - bardzo rzadko mamy do czynienia z jednoczesnym wyborem produktów przez konsumentów [wyjątek „Otwarcie hipermarketu” Ani-Mru-Mru ;D] + [w kontekście czasu] SONDAŻE a BADANIA RYNKU konsumenckiego- pierwsze odnoszą się do przyszłej i niewiadomej rzeczywistości, drugie z kolei dotyczą najczęściej decyzji już podjętych
2.	Tzw. zachowanie pozakupowe i zachowanie powyborcze. Po obu rodzajach decyzji (tzn. podjętych na obydwu rynkach) konsument może poczuć żal lub satysfakcję. Dokona bowiem (tu i tu:)) analizy strat i zysków, która w przyp. r.pol przeniesie się na decyzję w kolejnej elekcji, zaś na r.eko- na kolejne zakupy	CENA - na r.eko konsument zna cenę towaru (wyrażoną w $), zaś na r.pol - wyborca nie płaci za możliwość podjęcia decyzji wyborczej. Dodatkowo na r.pol konsument nie zna ceny (tej niematerialnej), jaką przyjdzie mu płacić w ciągu kadencji wybranego polityka (jeśli ten np. będzie przynosił wstyd państwu, pełnionemu urzędowi itp.)
3.	KONKURENCYJNOŚĆ to czynnik, który konstytuuje zarówno r.eko, jak i r.pol	CHARAKTER WYBORU - na r.pol: wybór społeczny (decyduje większość głosujących i jednostka musi to zaakceptować); na r.eko- wybór jednostki (konsument wybiera sam i to, co wybierze, to dostaje;p)
4.		r.pol - w wyborach politycznych zwycięzca bierze wszystko (w wyborach większościowych). Podobna sytuacja na r.eko-tylko w przypadku monopolisty
5.		r.pol - partia czy kandydat to złożony produkt, którego wyborca nie może rozpakować. Na r.eko takie „koty w worku” też istnieją, ale jest ich stosunkowo niewiele. + na r.eko- konsument może zmienić decyzję i wybrać inny produkt, nawet jeśli wiąże się to z wysokimi kosztami; zaś na r.pol- trzeba czekać do następnych wyborów [ok, w niektórych państwach się nie czeka i sprawy załatwia się inaczej, ale to zbyt brutalne, by opowiadać o tym dr Wiszniowskiemu na egzaminie...]
6.		-na r.pol- wprowadzenie nowej marki na rynek polityczny jest stosunkowo trudne i odległe w czasie; z kolei na r.eko-często się sprawdza. + na r.pol- trudno znaleźć ponadnarodowe marki-partie; na r.eko-wiadomo, jest ich wiele, nie będę się rozpisywać
7.		-na r.eko- marki wiodące są zawsze najbardziej popularne; na r.pol- często wygrana w wyborach oznacza nagły spadek poparcia, wyrażany w sondażach
8.		-na r.eko-jako główny cel liczy się sukces finansowy; na r.pol- (i tu: UWAGA!) utrwalenie demokracji w procesach wyborczych. Naprawdę. Tzn- Newman naprawdę tak myśli ;)
9.		PRZEWAGA - na r.pol- wygrane wybory to często efekt minimalnej przewagi, a daje pozycję wiodącą; natomiast na r.eko- zdobycie pozycji wiodącej musi być efektem znacznej przewagi nad konkurencją
10.		STRATEGIE MARKETINGOWE- na r.eko- badania rynku w pełni kształtują dobór określonych strategii marketingowych. Na r.pol- często badania sondażowe sobie, a wybór polityków czy lidera partii sobie, bo i tak mają swoją wizję...

* Różnice 1-7 podane zgodnie z analizą A. Locka i P. Harrisa.

Różnice 8-10 to efekt dumania I. Newmana.

9. Definicja rynku politycznego. (Marta H)

Rynek polityczny - to ogół obywateli posiadających prawa wyborcze (konsumenci) i inne podmioty polityczne (konkurenci) ubiegające się w ramach porządku prawnego (ordynacje) o pozyskanie poparcia dla swych kandydatów (akt „konsumpcji”).

Rynek polityczny wg Cichosz - rynek polityczny stanowi część przestrzeni społecznej, w której dokonuje się wymiana dóbr politycznych pomiędzy aktorami życia politycznego - partiami, instytucjami, mass mediami i wyborcami

Aktorzy działający na rynku politycznym

1. instytucje, partie polityczne, organizacje polityczne

2. elektorat, stowarzyszenia, grupy społeczne

3. mass media

Źródło: M. Cichosz, 2002, Metody analizy i diagnostyki rynku politycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław

10. Charakterystyka rynku wyborczego. (Magda.Cz.)

Cwalina W., Falkowski, A., 2005, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, rozdział 1.

W ostatnich latach zauważono, że polityczna arena wyborcza stała się bardzo zróżnicowana. Składają się na nią grupy o różnych interesach, preferencjach itp. Zatem aby kampania była jak najefektywniejsza należy uwzględniać te upodobania, tworząc odmienne strategie dostosowane do segmentów rynku. Wymaga to dużej zręczności kandydata w tworzeniu mapy poznawczej różnych opinii, emocji i interesów. Okręgi wyborcze i prowadzone przez nie kampanie polityczne są bardzo zróżnicowane dlatego warto dobrze identyfikować w społeczeństwie grupy interesu, które poparłyby nowe rozwiązania. Takie działania wymagają jednak bardzo dużych nakładów finansowych.
Kotler i Kotler wyróżniają 5 czynników odgrywających kluczową rolę w organizowaniu kampanii politycznej i tworzących rynek polityczny, nazywanych przez nich segmentami rynku wyborczego:
1. Czynni wybory, którzy faktycznie głosują,
2. Grupy interesu, aktywiści społeczni i zorganizowane grupy wyborców, które zdobywają fundusze na prowadzenie kampanii wyborczej (np. związki zawodowe, organizacje biznesowe, ruchy praw człowieka, ruchy obywatelskie czy ekologiczne),
3. Media, które sterują „widocznością” kandydata.
4. Organizacje partyjne, które wysuwają i opiniują kandydatów oraz stanowią zaplecze organizacyjne kampanii,
5. Sponsorzy, osoby prywatne lub organizacje dokonujące wpłat finansowych na konto kandydata i jego kampanii.
Najważniejszą rolę odgrywają media! Określają one ostateczny kształt wizerunku kandydatów. Ich działanie może być jawne lub ukryte. Mogą one otwarcie popierać daną opcję polityczną, sponsorować ją lub nagłaśniać wydarzenia związane z kampanią tej opcji. Ukryta działalność polega na zakresie, w jakim dany kandydat jest prezentowany w środkach masowego przekazu. Media mogą także manipulować treścią przekazu, wyolbrzymiając lub marginalizując stanowiska kandydatów dotyczące różnej problematyki społeczno- gospodarczej kraju. Mogą one także kształtować osobowościowo- emocjonalny wizerunek kandydata, podkreślając pozytywne bądź negatywne cechy w odpowiednio przygotowanych programach informacyjnych.

12. Marketingowe koncepcje działania podmiotów rywalizacji na rynku wyborczym. (Olejniczak)

W zależności od stopnia zmian w środowiskach społecznym, kulturowym, politycznym i gospodarczym reakcje podmiotów rywalizacji muszą być szybkie, a niekiedy odmienny od planowanych na początku kampanii wyborczej. Wyrażają się one w przyjęciu jednej z 3 marketingowych koncepcji działania: niezróżnicowanego, zróżnicowanego i skoncentrowanego.

Wyszczególnienie	Preferencje i potrzeby wyborców	Atrakcyjność oferty politycznej podmiotów rywalizacji na rynku wyborczym	Głos wyborczy („produkowany”)	Wielkość rynku wyborczego	Struktura rynku wyborczego	Udział podmiotów rywalizacji na rynku wyborczym	Zasoby i możliwości podmiotów rywalizacji	Intensywność konkurentów politycznych
dz. niezróżnicowane	jednorodne	niskie	zagregowany	Mała	przejrzysta	wysoki	Duże	mała
dz. zróżnicowane	pośrednio	pośrednio	Pośrednio	pośrednio	pośrednio	pośrednio	pośrednio	pośrednio
dz. skoncentrowane	zróżnicowane	Wysoka	indywidualny	Duża	nieprzejrzysta	niski	małe	duża

Wpływ czynników na dobór koncepcji działania podmiotów rywalizacji na rynku wyborczym.

Koncepcja działania niezróżnicowanego - rynek wyborczy traktuje się jako pewną wyszczególnioną integralnie i związaną systemowo całość. Podmiot rywalizacji przyjmuje tę koncepcję gdy polityka państwa jest jednorodna a postępowanie wyborców nie jest w zasadniczy sposób zróżnicowane.

Koncepcja działania zróżnicowanego - działa na rynku wyborczym jako całości, nie traktując go jednak jako jednorodny. Podejmowane decyzje odnoszą się do celowo wyodrębnionych w jego ramach segmentów elektoratu. Szczególnie stosowana w przypadku gdy preferencje elektoratu są bardzo zróżnicowane. Poprzez tę koncepcję dąży się do wykorzystania wszystkich istotnych właściwości poszczególnych segmentów rynku wyborczego w celu osiągnięcia jak największej penetracji ideologicznej i programowej i zdobycia jak największego elektoratu.

Koncepcja działania skoncentrowanego - to wariant koncepcji działania zróżnicowanego. Nie odnosi się do rynku jako całości lecz do wyodrębnionego segmentu. Podmiot rywalizacji koncentruje swoją uwagę na wybranym, sprecyzowanym segmencie rynku wyborczego, dostosowując swoją strategię wyborczą do jego charakteru.

17. Pozycjonowanie jako wymiar segmentacji (Marta H.)

Pozycjonowanie na rynku wyborczym opiera się na psychologicznym procesie tworzenia poznawczej reprezentacji kandydata lub partii. Pozycja danego kandydata jest jego lokalizacją względem innych kandydatów biorących udział w wyborach. Określa ona sposób spostrzegania danego fragmentu rzeczywistości politycznej. Proces pozycjonowania polega na zaplanowaniu w świadomości wyborcy wyraźnego, pożądanego miejsca dla danego kandydata względem kandydatów konkurencyjnych. Planowanie miejsca wymaga już odpowiedniego zastosowania kampanijnego marketingu mix w taki sposób, aby wyborcy wyraźnie rozróżniali pozycjonowany obiekt od innych konkurencyjnych obiektów tego samego rodzaju

Źródło: Falkowski, Cwalina „Marketing polityczny”

22. Charakter systemu rządów a dynamika rywalizacji wyborczej. (Olejniczak)

Pod pojęciem systemu rządów należy rozumieć ogół relacji prawno-politycznych, jakie zachodzą między poszczególnymi organami państwa. (chodzi o reguły gry między rządem a parlamentem).

Politolog McAllister stwierdza, że system rządów wpływa na strategie wyborcze. Według niego w przypadku systemów prezydenckich decydującą rolę w trakcie kampanii wyborczej odgrywają sami kandydaci polityczni. W systemach parlamentarnych natura rywalizacji wyborczej sprowadza się do typowania przez obywateli określonych reprezentantów, ściśle powiązanych z konkretnymi partiami politycznymi. W systemach prezydenckich liczy się przede wszystkim osobowość kandydata, wygląd, aparycja, umiejętności „aktorskie”. Czynniki te górują nad aspektami programowym i ideologicznym. W systemach parlamentarno-gabinetowych o wiele bardziej uwidacznia się „partyjny”, „programowo-ideologiczny” sposób postrzegania konkretnych reprezentantów niż w systemach prezydenckich. Walory osobiste są niejako tłem dla międzypartyjnej rywalizacji wyborczej. Gdy w systemach prezydenckich w trakcie kampanii dominuje silny element rywalizacji personalnej, to w systemach parlamentarno-gabinetowych, podczas kampanii wyborczej ujawnia się duże znaczenie partii politycznych (np. zjawisko upartyjnienia wyborów). W systemach parlamentarno-gabinetowych mamy częściej doczynienia z kolektywnym przywództwem, aczkolwiek nie należy całkowicie pomijać roli lidera konkretnej partii. Partie polityczne są często kojarzone z wizerunkiem liderów partii.

Systemy parlamentarne cechują się bardziej zróżnicowanym sposobem postępowania liderów na arenie politycznej ze względu na pojawienie się wielu czynników (np. sposób wyłaniania egzekutywy, koalicyjność)

23. System partyjny a dynamika rywalizacji wyborczej (Olejniczak)

System partyjny - układ wzajemnych powiązań partyjnych między partiami politycznymi, z których każda powinna być traktowana jako matematyczna funkcja pozostałych (Herbut - 1998).

Cechami systemu partyjnego, które wpływają na jego dynamizm według Duvergera są: liczba partii znajdujących się w systemie, ich wielkość, dominujący schemat tworzenia koalicji, geograficzna lokalizacja.

Należy odnotować, że strategia działania jednej partii wywołuje natychmiastowe skutki, jeśli chodzi o funkcjonowanie pozostałych ugrupowań, i to zarówno tych określanych jako sojusznicze, jak i kształtujących opozycję polityczną. Takie zachowania partii politycznych określają treść rywalizacji politycznej na poziomie rynku wyborczego i często traktowane są jako główny „interpretator” zasad gry wyborczej, a zatem i formalnych zasad rywalizacji podczas kampanii wyborczej. Wpływają również na dobór odpowiednich technik marketingowych.

12, 22 i 23 zrobione na podstawie:

Wiszniowski, R., 2000, Marketing wyborczy, PWN Warszawa-Wrocław

38. Struktura wizerunku kandydata. (Marta H)

Rdzeniem wizerunku jest wybranie tych cech, które będą osią dla dalszych działań. Mogą nawiązywać do przekonań dotyczących wymiarów natury ludzkiej lub być konsekwencją zapotrzebowania społecznego w danym momencie i w określonej sytuacji społeczno-politycznej. Są one osią, wokół której umieszczone są cechy peryferyjne, które z kolei mają na celu nadanie kandydatowi „ludzkiego oblicza”.

Kolejnym krokiem w tworzeniu wizerunku jest „przełożenie” cech na zachowania będące ich przejawami. Są to zachowania niewerbalne (statyczne: wyraz twarzy, ubiór itp., oraz dynamiczne: zachowanie na przyjęciu, wiecu) oraz werbalne.

Wszystkie te działania mają miejsce w przestrzeni społeczno-politycznej, dlatego też konieczne jest zbieranie informacji zwrotnych od wyborców.

Źródło: Falkowski, Cwalina „Marketing polityczny”

39. Komunikacja niewerbalna wizerunku polityka. (Marta H)

4 podstawowe funkcje:

-związana z komunikowaniem interpersonalnych postaw i emocji (przekazywanie wrażenia o dominacji lub uległości oraz przyjacielskości i wrogości)

-funkcje autoprezentacyjne

-funkcje rytualne (przywitanie, pożegnanie)

-podtrzymywanie komunikacji werbalnej

Obszary niewerbalnych obszarów komunikacyjnych (Z. Nęcki):

-gestykulacja (ruchy rąk, dłoni, palców, nóg, stóp, głowy, tułowia)

-mimika twarzy (ruchy ust, oczu, brwi, powiek)

-dotyk i kontakt fizyczny

-wygląd fizyczny (wzrost, rozmiary, ubiór, malowanie)

-dźwięki paralingwistyczne (westchnienia, pomruki, płacz, gwizdanie, śmiech)

-kanał wokalny (intonacja, barwa głosu, rytm, akcent)

-spojrzenia

-dystans fizyczny między rozmówcami

-pozycja ciała

-organizacja środowiska (architektura wnętrz, urbanistyka)

Reakcja na stworzony wzorzec zachowań niewerbalnych kandydata jest stosunkowo nieprzewidywalna.

Z perspektywy kreowania wizerunku polityka za obszary komunikacji niewerbalnej szczególnie istotne i mające potwierdzenie empiryczne można uznać: mimikę twarzy, styl ubierania, uścisk dłoni oraz wzrost.

Uśmiech: w zależności od predyspozycji tempera mentalnych i osobowościowych może zaszkodzić lub pomóc (Giertych- )

Ubiór: musi być odpowiedni do sytuacji, nie przebierać się (Kuroń), kolor ubioru- najgorzej wypada zielony.

Uścisk dłoni: liczy się stanowczość

Wzrost: lepiej jak wysoki, jak niski- trzeba unikać konfrontacji (może być ciężko o ochroniarza niektórym;). Ludziom wysokim przypisujemy cechy takie jak: stanowczość, siła, zdecydowanie.

Źródło: Falkowski, Cwalina „Marketing polityczny”

40. Typy wizerunków politycznych. (Alina)

Typy wizerunków politycznych wg S. Albouya:

• Heros  charyzma, zdecydowanie, pasja w działaniu, autorytarne metody działania, działania konfliktowe, profetyczna wizja ładu, poczucie misji, np. L. Wałęsa,

• Zwykły człowiek  działania koncyliacyjne, umiar, podkreśla swoje społeczne korzenie i brak dystansu na linii polityk-wyborca, np. W. Frasyniuk,

• Ojciec  protekcjonalnie traktuje społeczeństwo, roztaczając opiekuńcze wizje, np. A. Kwaśniewski, L. Kaczyński.

• Amant  ma przyciągać atrakcyjną powierzchownością i dynamizmem charakterystycznym dla młodych ludzi, świeżość, romantyzm, np. A. Krzaklewski,

• Ekspert  chłodny analityk, którego celem jest racjonalne rozwiązywanie problemów, często akcentuje się bezpartyjność, czy nawet apolityczność, rzeczowość, kompetencje, szeroka wiedza, skuteczność, rzetelność, np. L. Balcerowicz, M. Belka.

Założyć należy, iż image osoby publicznej jest zazwyczaj pochodną stylu uprawiania przez nią polityki. W przypadku polskiej sceny politycznej podstawowe typy wizerunków można określić jako pochodne dwóch odmiennych stylów uprawiania polityki:

• konfliktowy: nastawiony na spór i walkę przy użyciu mniej lub bardzie wyrafinowanych form zdobywania poparcia,

• koncyliacyjny: polityk dąży do współpracy, potrafi budować, działa na rzecz powszechnie akceptowanej zgody

• Strategie każdego podmiotu powinny być nakierowane w taki sposób, aby w zestawieniu znaleźli się kandydaci odpowiadający różnym typom wizerunku np. wojowniczy Kaczyński i spokojny Ujazdowski,

• Istotną kwestią jest fakt, iż wiele elementów wizerunku jest wyuczanych,

• Wizerunek konfliktowy i koncyliacyjny są weberowskimi typami idealnymi, zazwyczaj nie jest tak, że polityk nastawiony jest na spór lub zgodę.

INNE TYPY:

• Szarak - człowiek niczym się niewyróżniający i niepodkreślający swej wyjątkowości. Kreacja ta nie jest tożsama z kreacja zwykłego człowieka- szarak to np. poseł, o którym nikt nie słyszał, nie bierze czynnego udziału w kreowaniu polityki ugrupowania np. większość parlamentarzystów LPR; oparty na antykreacji: jestem jednym z was, ale najlepiej będzie dla mnie jak nie będziecie na mnie zwracać uwagi; nie wymaga się od niego samodzielnego myślenia, ma swoja obecnością w masie innych szaraków uwierzytelniać decyzje podejmowane przez partyjnych liderów, pozycja szaraka jest niekiedy odskocznią do dalszej kariery dzięki umiejętnemu zaistnieniu w kręgach elit partyjnych lub na arenie medialnej, np. R. Beger czy A. Błochowaik,

• Ekscentryk - skupia na sobie uwagę mediów i opinii publicznej dzięki niekonwencjonalnym zachowaniom, przemyślanej polityce prowokacji, ma poruszyć wyborców, zmusić do działania, przysparzając swemu ugrupowaniu nowych zwolenników, wizerunek ten nie pojawia się zwykle na politycznej arenie w czystej postaci- jest on zazwyczaj podporządkowany jakiejś innej dominancie politycznego image danej osoby, np. G. Kołodko- to główna rola eksperta, ale styl, w jakim uprawia politykę, bywa niekiedy ekscentryczny, inny przykład do J. Korwin-Mikke- odbierany jako ekscentryk przez to co mówi i jak wygląda,

• Idol - podobny do herosa, tylko, że idol pojawia się wczasach stabilizacji i stagnacji; jest kompetentny, rzeczowy, ale ma tez wizje polityki i stara się ja realizować za pomocą dostępnych mu środków, jest wyalienowany ze społeczeństwa, nieco odległy, niedostępny, stosuje autokratyczne metody uprawiania polityki, charyzmatyczny, np. A. Lepper, Z. Gilowska, A Kwaśniewski,

• Błazen - zbyt daleko posunięta swoboda i brak odpowiedzialności, polityk taki trafia się w życiu partyjnym na ogół rzadko, choć pełniona przez niego funkcja jest istotna dla podtrzymania istniejącego systemu-rozładowuje napięcie i umożliwia uprawianie poważnej polityki w sposób relatywnie bezkompromisowy, działa jako wentyl bezpieczeństwa: poprzez swoją śmieszność daje wytchnienie od prawdziwych problemów. Np. J. Urban - jego konferencje były swoistym show politycznym; obecnie partie uciekają zazwyczaj od umieszczania właśnie polityka-błazna w szaragach swych elit partyjnych, błazen może w nieodpowiedzialny sposób zniszczyć poważny wizerunek danego ugrupowania lub jedynie część wizerunku, np. R. Beger i kurwiki w oczach lub A. Błochowiak i „pedały”, w tym samym czasie partia SLD przedstawiała Sejmowi projekt ustawy proponującej uznanie związków homoseksualnych .

• Luzak - stoi w centrum politycznej rywalizacji, jednak podchodzi do rzeczywistości w sposób zdystansowany, nieco ironiczny i dozwalający na niestandardowe rozwiązania, przyjecie takiej postawy pozwala na wygłaszanie złośliwych uwag, żartowanie, komentowanie dokonań innych polityków z dystansem i w nieco przewrotny sposób, jednak uwagi te powinny mieścić się w granicach politycznej poprawności, jest odpowiedzialny Np., Z. Gilowska, R. Kalisz, D. Tusk- w ich wizerunku powaga jest podszyta często ironia, jednak w sytuacjach z założenia poważnych potrafią oni przybrać odpowiedni ton.

41. Czteroelementowa procedura strategicznego usytuowania partii politycznej na rynku wyborczym G. A. Mausera (Judyta)

1) podmiotowy zakres- partia powinna dokładnie określić pola współzawodnictwa ( nazwiska konkurentów, ich wizerunki i odbiór społeczny-> czy zbliżają się do miana kandydata idealnego);

2)mapa percepcji- zbudować mapę percepcji wyborców i ustalić w jaki sposób klasyfikują oni kandydatów i jakie ich cechy uważają za istotne;

3)mapa współzawodnictwa- stworzyć/ ustalić preferencje wyborców i to, którzy kandydaci będą próbowali zdobyć głosy tych samych wyborców;

4)ocena alternatywnych strategii- dobór strategii i innych tematów, które w kampanii można jeszcze poruszyć.

46. Podejście socjologiczne do zachowań wyborczych. (Magda Cz.)

Cwalina W., Falkowski, A., 2005, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, rozdział 2.

Podejście socjologiczne jest inaczej nazywane podejściem socjalno- strukturalnym. Jest historycznie najstarszym nurtem badań zachowań wyborczych. Według niego głównym motywem głosowania jest poczucie przynależności wyborcy do określonej wspólnoty społecznej. U podstaw tego paradygmatu leży założenie o kolektywnym charakterze zachowań, innymi słowy- głosują jednostki, ale ich preferencje są zdeterminowane przez przynależność do określonej grupy.
Za pionierskie badania nad tym paradygmatem uznaje się studia panelowe pod kierunkiem Paula F. Lazarsfelda. Głównym wnioskiem było stwierdzenie, że poparcie określonego kandydata na prezydenta jest procesem grupowym. Jego elementami składowymi są: duża zgodność preferencji w rodzinach, podobne decyzje wyborcze wśród przyjaciół, współpracowników i sąsiadów, silny wpływ liderów opinii oraz mały wpływ mediów masowych. Ten model przyjmuje zatem, że akt głosowania obywatela jest uwarunkowany tym, jakie miejsce zajmuje on w ramach struktur społecznych. Wyborcy są zatem traktowani nie jak jednostki, lecz jako wspólnota o tych samych poglądach. Badacze uznali szeroko rozumiane zmienne demograficzne i geograficzne jako determinanty decyzji wyborczych. Wskazuje się między innymi na szczególną istotność przynależności klasowej, wieku, pochodzenia etnicznego, podziałów religijnych, kontekstu społecznego i wpływu sąsiedztwa w miejscu zamieszkania czy wykonywanego zawodu. Zadaniem każdego obywatela jest zatem rozpoznanie swojego statusu społecznego. Obecnie, mimo że nurt ten jest ciągle wykorzystywany, uznaje się, że jego założenia nie były prawdziwe już w momencie ich formułowania (Antoszewski, 1995). Modele oparte na takich zmiennych kładą bowiem nacisk na ciągłość i stabilność zachowań wyborczych, nie są zaś w stanie wyjaśnić zmian preferencji. Radosław Markowski analizując polską kampanię prezydencką w 1995 roku stwierdził, że w miarę jej rozwoju dochodziło do zacierania się wymiarów konfliktu społeczno- politycznego. Do podobnych wniosków doszedł Jacek Raciborski, mówiąc, że akt głosowania bazuje raczej na resentymentach (rodowód komunistyczny lub solidarnościowy) niż na stratyfikacji społecznej. W innych krajach m.in. Europy Zachodniej również informuje się o końcu podziałów klasowych i załamaniu się wzorca głosowania klasowego.

47. Podejście psychologii społecznej do zachowań wyborczych (Marta H.):

1. kluczowym punktem analiz tego nurtu jest podkreślenie pośredniczącej roli trwałych predyspozycji psychologicznych, zwłaszcza identyfikacji partyjnej, w kreowaniu zachowań politycznych. Teza ta może się wydawać banalna, jeśli nie zwróci się uwagi na podkreślenie stałości i odporności na zmianę owej identyfikacji

2. A. Cambell, P. Converse i ich współpracownicy rozumieją identyfikację partyjną jako postawę, pozytywne ustosunkowanie się emocjonalne wobec spostrzeganych obiektów na scenie politycznej: partii i kandydatów. Działa ona filtrująco na spostrzeganie świata polityki i dostarcza wyborcom wskazówek dotyczących sposobów podejmowania decyzji wyborczych, jak również sposobów interpretowania wydarzeń i problemów społeczno - politycznych. Zakłada się także, ze identyfikacje te są trwałe i mało podatne na krótkoterminowe wpływy kampanii politycznych.; w niewielkim stopniu zależą one od pozycji politycznej zajmowanej przez partię czy kandydata w konkretnych wyborach

3. D. Wood twierdzi, że każdy kraj charakteryzuje się typowymi sposobami wychowania dzieci i typowymi sposobami, w jakie dorośli poddawani są wpływom politycznym. Celem tych wpływów jest nadanie ostatecznego kształtu orientacji politycznej, której wyuczyli się w dzieciństwie i młodości. Procesy te tylko częściowo są uświadamiane przez jednostkę.

4. w ramach tego paradygmatu można wyodrębnić próby wyjaśniania zachowań wyborczych przez takie zmienne psychologiczne jak: system wartości wyznawany przez wyborcę, poczucie alienacji politycznej, satysfakcji z życia

5. B. Page wskazuje na 4 główne obszary, których nie wyjaśniają teorie lojalności partyjnej:

1. określenie stopnia, w jakim identyfikacja partyjna jest mechanicznym „nawykiem” prowadzącym do głosowania na daną siłę polityczną

2. określenie stopnia w jakim decyzje oparte na stałych preferencjach politycznych i wartościach są świadome i pełnią rolę punktu odniesienia podczas aktu głosowania

3. określenie stopnia, w jakim alternatyw dostępne podczas głosowania wpływają na afiliację partyjną

4. określenie stopnia, w jakim związki pomiędzy afiliacją i głosowaniem są jedynie pozorne i wynikają z popierania programów partii czy kandydatów politycznych

6. R. Dalton i M. Wittenberg wnioskują o zanikaniu więzi partyjnych w większości współczesnych demokracji. Towarzyszy temu coraz powszechniejsze zjawisko głosowania na konkretną osobę niezależnie od tego jaką partię reprezentuje

Źródło: Falkowski, Cwalina „Marketing polityczny”

48. Podejście ekonomiczne do zachowań wyborczych (głosowanie problemowe a retrospektywne) (Magda Cz)

Cwalina W., Falkowski, A., 2005, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, rozdział 2.

Inaczej paradygmat tej określany jest jako teoria racjonalnego wyboru. Jej twórcą jest Anthony Downs (1957). Zakłada ona, że zachowanie obywateli w sferze polityki jest racjonalne, dokonuje się celowego, świadomego wyboru. Obywatel dąży do maksymalizacji oczekiwanej użyteczności swoich decyzji. Jest w tym egoistą. Kieruje się wyłącznie własnym interesem. W konsekwencji tego głosuje on nie tyle na kandydata, co raczej na określone rozwiązanie problemu politycznego.
GŁOSOWANIE PROBLEMOWE:
- podstawą jest zdobycie informacji dotyczącej aktualnej sytuacji politycznej oraz informacji o uczestnikach rywalizacji i ich programach.
- zjawisko „własności problemów” (R. Petrocik) według którego posiadanie przez partie „na własność” określonego problemu wiąże się ze stosunkowo stabilnym zapleczem społecznym oraz z konfliktami politycznymi. Według Petrocika kampania będzie miała pożądany efekt, jeśli kandydatowi uda się zawęzić decyzję wyborczą do tych problemów stojących przed krajem, które właśnie on jest w stanie zdecydowanie najlepiej rozwiązać.
- może się jednak zdarzyć, że wyborcy rywalizujących stron poprą swoich kandydatów, ale wyborcy wahający się wycofają się z wyborów, zniechęceni narastającym konfliktem. Dlatego według niektórych badaczy najtrafniejsza może się okazać strategia formułowania przekazu niejednoznacznego.
GŁOSOWANIE RETROSPEKTYWNE:
- badania V.O. Keya- wychodzi on od twierdzenia, że „wyborcy nie są głupcami”,
- podsumowują oni w swoich głowach refleksję dotyczącą tego jaki im się żyło w okresie od ostatnich wyborów.
- inaczej określa się ten model jako: proces wyborczego nagradzania i karania” jako, że jest to jeden ze sposobów demokratycznej kontroli rządzących.
- Gregory B. Marcus wyróżnia w głosowaniu retrospektywnym dwie odmiany: głosowanie oparte na portfelu (dochodzi do niego wtedy, gdy obywatele analizują własną sytuację finansową, czyli myślą kategoriami mikroekonomicznymi) oraz głosowanie zorientowane społecznie (ma miejsce w sytuacji, gdy przedmiotem ocen jest raczej stan gospodarki narodowej). Na to w jaki sposób myślą obywatele mają wpływ: system opieki społecznej obowiązujący w danym kraju oraz aktualny stan gospodarki narodowej. Oprócz kryteriów ekonomicznych w skali mikro i makro obiektem ocen wyborców mogą być także dokonania rządzących w prawodawstwie lub obietnice wprowadzenia odpowiednich ustaw dotyczących kwestii związanych z systemami wartości takich jak: nauczanie religii w szkołach, rozliczenie nomenklatury komunistycznej czy dopuszczalność aborcji.

49. Krytyka teorii racjonalnego wyborcy (Magda Cz)

Cwalina W., Falkowski, A., 2005, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, rozdział 2.

-podstawowym zarzutem jest brak satysfakcjonującego rozstrzygnięcia kwestii, w jaki sposób wyborca jest w stanie radzić sobie z olbrzymią ilością informacji o uczestnikach walki wyborczej?
- teoria ekonomiczna zakłada idealne poinformowanie obywatela o informacji politycznej, podczas gdy może nastąpić zarówno nadmiar informacji jak i jej niedosyt.
- HEURYSTYKI eksperymenty Kahnemana i Tversky'ego- heurystyki są zasadami wnioskowania, które bywają użyteczne, lecz nie gwarantują trafności decyzji. Wyborca, który kieruje się „skrótami poznawczymi” koncentruje się raczej na pewnych, specyficznych aspektach tych informacji, natomiast pozostałe po prostu omija. Najbardziej typowymi „skrótami poznawczymi” są:
Heurystyki reprezentatywności- prawdopodobieństwo wystąpienia niepewnych zdarzeń ocenianie jest na podstawie tego, w jakim stopniu jest ono reprezentatywne dla określonej populacji,
Heurystyki zakotwiczenia- podczas formowania opinii na jakiś temat szczególnie wykorzystywane są wyraziste informacje („kotwice”),
heurystyki dostępności- prawdopodobieństwo jakiegoś zdarzenia jest szacowane na podstawie dotyczących go przykładów, które najłatwiej wchodzą do głowy,
heurystyki symulacji- zdarzenie jest bardziej prawdopodobne, jeśli stosunkowo łatwo jest wyobrazić sobie scenariusz jego zaistnienia.
- bogactwo „skrótów poznawczych” skłania do wniosku, że drobiazgowe i dobrze przemyślane decyzje polityczne są raczej wyjątkiem niż regułą.
- Popkin- uważa, że głosujący są racjonalni, tyle że jest to „racjonalność bazująca na małej ilości informacji”- zamiast skrupulatnie analizować stanowiska kandydatów, łatwiej jest skoncentrować się na poszukiwaniu najostrzejszych różnic, tworzeniu „opowieści o nich”, a ewentualne luki wypełniane są domysłami.
- EMOCJE- stwierdzono, że stosunek emocjonalny do kandydatów czy partii jest bardzo dobrym predykatorem decyzji politycznych,
 derywacja- określana jako proces, w którym decyzje wyborcze są konsekwencją jednostkowych ocen poszczególnych informacji o kandydatach i ich cechach,
 racjonalizacja- zakłada, że wybór kandydata opiera się na jego uogólnionej ocenie. Natomiast „przesłanki” tej oceny są trudne do wydobycia z pamięci. Tym samym wybór jest oparty na uogólnionym wrażeniu (Wiem, że popieram kandydata. Dlaczego? Muszę się chwilę zastanowić…)
- WŁASNA SYTUACJA MATERIALNA- David O. Sears w swoich badaniach wykazał, że sytuacja ekonomiczna wyborów nie wpływa istotnie na ich preferencje, chyba, że zostanie ona w jakiś sposób „postawiona przed ich oczyma”.
- Sears i Funk uważają, że zainteresowanie własną sytuacją bytową nie ma większego wpływu na postawy polityczne. Zdarzają się od tego wyjątki, ale dotyczą one jedynie pewnych specyficznych sytuacji,
- jeśli chodzi o „głosowanie portfelowe” to jest ono nieznacznie bardziej prawdopodobne w amerykańskich wyborach prezydenckich, gdy kandydaci często odwołują się do sytuacji materialnej obywateli, aby w ten sposób ukazać swoje stanowisko jako jedyną szansę na ich poprawę.
- decydującą rolę przy wyborach obywateli, według Searsa, odgrywają raczej dyspozycje symboliczne, czyli wyuczone, afektywne reakcje na symbole polityczne.
- PROGRAMY I POGLĄDY POLITYCZNE- zmiany na scenie politycznej podważają również założenie głoszące, że wyborca różnicuje programy polityczne obecnych na rynku partii i głosuje na najkorzystniejszą, jego zdaniem, propozycję. Wyborcy mają bardzo duże problemy z prawidłowym podporządkowaniem określonych poglądów politykom, którzy je rzeczywiście głoszą.
- badania Moniki Bednarczyk prowadzą do wniosku, że poglądy społeczno- polityczne polskich wyborców w ogóle nie przekładają się na preferencje dla określonych ugrupować politycznych.
- Philip Converse postawił tezę, że preferencje partyjne Amerykanów stanowią osobną część systemu przekonań, niepowiązaną z poglądami na konkretne kwestie polityczne. Wzajemne związki tych dwóch elementów występują jedynie u bardziej wyrobionych politycznie elit.

51. Marketingowy model zachowań wyborczych (Magda Cz.)

Cwalina W., Falkowski, A., 2005, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, rozdział 2.

- Bruce I. Newman- model zachowań wyborczych- jego podstawowym założeniem jest przyjęcie, ze wyborcy są konsumentami usług oferowanych przez polityków. Podobnie jak konsumenci na rynku dóbr konsumpcyjnych, wyborcy wybierają najlepszego ich zdaniem kandydata spośród dostępnych przedstawicieli różnych opcji.
- zgodnie z modelem zachowanie się wyborcy jest wynikiem współoddziaływania siedmiu tak zwanych domen poznawczych:
 Problemy i kierunki działań politycznych- w trzech wymiarach: polityka ekonomiczna, polityka zagraniczna i polityka społeczna. Np. Wyborcy zainteresowani wykształceniem własnych dzieci będą bardziej skłonni głosować na tego kandydata, który obiecuje podjąć działania zmierzające do zapewnienia łatwiejszego dostępu do edukacji,
 uczucia- reprezentują one emocjonalny wymiar głosowania. Domena ta wiąże się z ustosunkowaniem emocjonalnym wobec kandydata jak i uczuciami takimi jak nadzieja, odpowiedzialność, patriotyzm. Kojarzenie takich cech z kandydatem kształtuje jego wizerunek w wymiarze emocjonalno- osobowościowym.
 wizerunek kandydata- wiąże się z image-em kandydata opierających się na rzeczywistych i „dodanych” cechach osobowości.
 bieżące wydarzenia- wiążą się z problemami i programami politycznymi, które rozwijają się wraz z trwaniem kampanii.
 wydarzenia osobiste- wiążą się z wydarzeniami w osobistym życiu kandydata, które mogą być przyczyną przesunięcia głosu wyborcy na innego polityka.
 wyobrażenia społeczne- ta domena odwołuje się do spostrzeganego zaplecza społecznego kandydata, składającego się z różnego rodzaju grup wyborców, które można wyodrębnić, ze względu na kryteria demograficzne, socjo-ekonomiczne i kulturowo-etniczne. Wyobrażenia społeczne ściśle wiążą się z tworzeniem w umysłach wyborców takiego stereotypu kandydata, który odpowiada wybranym grupom społecznym.
 problemy epistemiczne- ta domena wiąże się głównie z ciekawością poznawczą wyborców i ich potrzebą poszukiwania wrażeń, czegoś odmiennego od rutyny życia politycznego.
Składający się z siedmiu domen model pierwotnie zaproponowany przez Newmana i Shetha został nieznacznie przeformułowany przez Newmana i ograniczony do pięciu domen (problematyka polityczna, wyobrażenia społeczne, osobowość kandydata, czynniki sytuacyjne i wartości epistemiczne).
Marketingowy model zachowań wyborczych wielokrotnie poddawano weryfikacji empirycznej (głównie za pomocą analizy dyskryminacyjnej)
Siedmiodomenowy model zachowań wyborczych pozwala kandydatowi dowiedzieć się , co i komu należy komunikować w swoim przekazie.

52. Klasyfikacja obywateli wg kryterium podejmowanych decyzji politycznych oraz na podstawie reakcji na formy komunikowania politycznego. (Alina)

WG KRYTERIUM PODEJMOWANIA DECYZJI POLITYCZNYCH PRZEZ OBYWATELI:

1. Wyborca zdecydowany:

• Skłonność do zainteresowania przekazem tylko takim, który odpowiada wcześniejszemu wyobrażeniu obywatela o istocie problemu; wybór głównego kanału przekazu;

• wybór podmiotu rywalizacji - stosowanie taktyki uproszczenia polityki; nie wpływają na niego techniki marketingowe, jeśli chodzi o zmianę jego zdania;

• wybiera, uważany przez niego za istotny, jeden kanał przekazu (TV, prasa, Internet) i preferowany podmiot rywalizacji (kandydat, partia),

2. Wyborca reagujący wybiórczo:

• Niezauważanie innych opinii - tylko te akceptowane przez niego z założenia (podświadomie obiera tą właśnie część przekazu); możliwe jest jedynie podkreślenie opinii pozytywnych,

3. Obywatel uświadomiony:

• obywatel posiadający doświadczenie i poglądy i nimi się kierujący (także wykorzystuje schematy poznawcze);

• jasne przekazanie komunikatu powoduje pozytywną reakcję tego wyborcy, ponieważ poszukuje on informacji dla podjęcia najlepszej decyzji;

• złożone procesy myślowe, wywierając nań wpływ, doprowadzają do dekodowania i zrozumienia przekazu;

WG REAKCJI NA FORMY KOMUNIKOWANIA POLITYCZNEGO:

1. Aktywiści polityczni:

• innowatorzy, potrafią samodzielnie podejmować decyzje, mały wpływ maja na nich komunikaty, współorganizują kampanie,

2. Obywatele z autorytetem społecznym (liderzy opinii):

• są zdecydowani i ostrożni, są względnie trwałym zapleczem, - mają wpływ na grupy społeczne i mogą je zachęcić do głosowania na osobę przez tak autorytet popieraną,

3. Obywatele idący za przykładem:

• wykonują rytualne, bezrefleksyjne czynności, pójdą za autorytetem/liderem, wysiłki promocyjne mają dowartościować liderów opinii,

4. Obywatele bierni politycznie:

• niezaangażowani w życie polityczne, wybierają, bo przekonuje ich do tego kampania wyborcza lub techniki marketingowe (mogą być aktywni wyborczo!), trzeba ich skłonić do pójścia do urny, mają niski niż średni status społeczny,

5. Obywatele wyobcowani:

• osoby tradycyjne i konserwatywne, skłonność do absencji wyborczej (nie chcą kontroli państwa) lub popierania faworyta, jeśli głosują, to strategicznie, na nich kieruje się większość wysiłków promocyjnych.

53. Klasyfikacje wyborców wg motywów podejmowania decyzji wyborczej, zachowań wyborców oraz wg motywów postępowania w wyborach. (Alina)

WG MOTYWÓW PODEJMOWANIA DECYZJI WYBORCZYCH:

1. Wyborca racjonalny

• bardziej racjonalny niż wyborca emocjonalny (nie ma ideału), trzeźwo kalkuluje, idealny wyborca racjonalny posiadałby pełną wiedzę o faktach i zjawiskach politycznych,

2. Wyborca emocjonalny

• spontaniczny, impulsywny pod wpływem kampanii, na niego ma wpływać marketing, specjaliści kampanii wyborczych kształtują właśnie takich wyborców, a kampania postrzegana jest w kategoriach małostkowości,

3. Wyborca cybernetyczny

• podejmuje decyzje w oparciu o uproszczenia i wskazania oraz schematy poznawcze, kompromis rozumu i emocji dla podjęcia określonej decyzji, decyzja na podstawie reguł: dostępności, reprezentatywności, przystosowania, antycypacji i autorytetu.

WG ZACHOWAŃ WYBORCÓW (10 TYPÓW WYBORCÓW) - WYBORCA:

1. Kierujący się znanymi twarzami:

• typ wiodący, reagują na wystawianych przez partie aktorów, sportowców i artystów estrady,

2. Utożsamiający się z opozycyjnym etosem i solidarnościowym symbolem.

3. Niekwestionowani zwycięzcy:

• promowanie mniejszości aktywnej politycznie (zagłusza pozostałe grupy elektoratu), strategia ta przynosi efekt dla nowoczesnych i zmodernizowanych ugrupowań politycznych,

4. Kierujący się utrzymaniem homeostazy politycznej:

• kierują się zasadą równowagi sił politycznych, np. różne głosowanie w zależności od szczebla wyborów,

5. Afirmujący osobowości polityczne:

• poszukiwanie kandydatów cenionych i uznanych, charyzmatycznych ze zdolnościami oddziaływania na postawy i zachowania polityczne,

6. Zintegrowani specjaliści:

• mocne więzi zawodowe ich łączą z współ-fachowcami - solidarność specjalistów,

7. Wspólnota kobiet:

• solidaryzujące się kobiety z poczuciem społecznego pokrzywdzenia i dyskryminacji,

8. Typ kombatancki:

• genetycznie związani z współwyborcami wspólnymi historiami z frontu, towarzysze broni,

9. Typ zachowawczy:

• konformistycznie nastawieni wyborcy, zawężają wybór do polityków sprawdzonych i utrzymujących się u władzy,

10. Udział w wyborach z poczucia obowiązku obywatelskiego:

• głos zgodnie z oczekiwaniami rządzących.

WG MOTYWÓW POSTĘPOWANIA W WYBORACH - WYBORCA:

1. Pozytywny

• dobrze nastawiony, opiera decyzje na sympatii i pozytywnych odczuciach dotyczących wizerunku partii/kandydata, duże znaczenie emocjonalnego wizerunku kandydata,

2. Negatywny

• decyzje pod wpływem negatywnych emocji - głosowanie przeciwko,

3. Programowy

• samodzielna decyzja na podstawie własnej wykrystalizowanej opinii na temat stanu państwa i sposobów jego naprawy,

• kontekst merytoryczny - wyobrażenie dotyczy np. rozwoju państwa, stabilizacji, modernizacji, podtrzymania itp.,

• głos na kandydata o odpowiednim programie,

4. Aksjologiczny

• uwarunkowany ideologią, systemem wartości, socjalizacja, konotacje w grupach i związkach zawodowych/ rówieśniczych, wyraźnie oddziela liberalizmu od konserwatyzmu a lewicę od prawicy, silna orientacja światopoglądowa i ideologiczna,

5. Partyjny

• poczucie przynależności i lojalności wobec partii politycznej, podkreślenie doktryny/programu partii,

6. Grupowy

• utożsamianie się z grupą społeczna bardziej niż z partią, głos na partie to lojalność wobec grupy np. zawodowej lub rodziny,

7. Niezależny

• muszą być przekonani co do słuszności rozwiązań programowych, celem kampanii nakłonienie ich go przyjęcia jakiejś lojalności grupowej czy przekonania do słuszności proponowanych rozwiązań, w dużym stopniu wpływają na wynik wyborów, trudno oszacować ich zachowania wyborcze (fluktuacja) próbuje się ich promocja zmobilizować,

8. Wyalienowani

• system polityczny jako zagrożenie dal ich egzystencji i dobrobytu, odrzucają wybory i system.

54. Stereotypy płciowe. (Alina)

Postawy seksizmu wobec kandydatek na urzędy publiczne wiążą się z kulturowo uwarunkowanymi stereotypami płciowymi (Deber).

Wyniki międzykulturowych badań, przeprowadzonych przez J. Wiliamsa i D. Best., w 30 różnych krajach, z 1982 roku wskazały na obecność w większości krajów płciowego nacechowania licznych cech, jednak różnice między płciami były raczej spostrzegane jako małe niż duże.

Z innych analiz wynika jednak, że nie istnieje cos takiego jak pojedyncze wyobrażenie “kobiety” lecz podtypy o różnej zawartości stereotypicznej.

3 główne podtypy (Fiske, Glick):

• Sexy (np. wamp) - skoncentrowana na własnym wyglądzie, chce być atrakcyjna dla mężczyzn,

• Nietradycyjny (np. feministka) - wymagająca, ambitna, inteligentna, niezależna,

• Tradycyjna (np. matka) - konformizm, podporządkowanie się, pasywność głupota, brak krytycyzmu.

• Każdemu z tych podtypów są przypisywane określone role społeczne i zawodowe.

• Taka stereotypizacja jest też podstawą różnic w percepcji wizerunków politycznych kobiet i mężczyzn. Tym samym może mieć znaczenie w uzyskiwaniu poparcia wyborczego.

Znaczenie stereotypów płciowych w kształtowaniu preferencji wyborczych, badanie:

Kira Sanbonmatsu - założenie, że płeć kandydata może pełnić rolę heurystyki, stosowanej szczególnie w sytuacji małej liczby informacji o politykach i kampanii.

Teoria schematów płciowych - punkt wyjścia do dalszych analiz (3 komponenty):

• Wielu wyborców przejawia podstawowe preferencje w zakresie popierania raczej kandydatów niż kandydatek. Stanowią one stałe predyspozycje, a nie tylko chwilowe skłonności będące rezultatem kampanii wyborczej.

• Te podstawowe preferencje płciowe mogą być wyjaśnione przez stereotypy dotyczące płci oraz przez płeć wyborców. Stereotypy obejmują przekonania, cechy oraz kompetencje do rozwiązywania określonych problemów politycznych. (przekonania, cechy, kompetencje do rozwiązywania określonych problemów) dotyczące płci, oraz przez płeć wyborców,

• Podstawowe preferencje płciowe oddziałują na zachowania wyborcze (w sytuacji wyborczej uaktywniają się stereotypy płciowe, mechanizm podejmowania decyzji o poparciu kandydata określonej płci tak przewiduje).

Badania tej babki (K. Sanbonmatsu):

• sondaż telefoniczny (przeprowadzony w marcu i kwietniu 2000 r., 455 mieszkańców Ohio), ponad połowa próby (60%) to stanowiły kobiety.

• Zmienne niezależne: cechy (emocjonalne „nadawanie się” do polityki), problemy związane z płcią (np. aborcja), kompetencje radzenia sobie z problemami politycznymi.

• Zmienna zależna: pomiar skłonności wyborców do poparcia kandydata/tki (pytanie brzmiało: Jeśli dwoje równie wykwalifikowanych kandydatów ubiegałoby się o urząd polityczny - mężczyzna i kobieta - jak myślisz, na kogo byłbyś bardziej skłonny głosować: na mężczyznę czy na kobietę?).

WYNIKI: większość kobitek respondentek faworyzowało kandydatkę (62%), natomiast większość respondentów kandydata (68%).

W celu wyodrębnienia zmiennych wpływających na preferencje wobec polityków Sanbonmatsu wykonała wielozmienną analizę regresji logistycznej. Uzyskane wyniki ułożyły się w dwa odrębne wzorce czynników wpływających na poparcie:

Czynniki wpływające na preferencje wobec kandydata. Mężczyznę - kandydata preferowały osoby, które uważały, że mężczyźni:

• Emocjonalnie lepiej nadaje się do polityki,

• Lepiej wyraża swoje poglądy w odniesieniu do wydatków rządowych,

• Wyższe kompetencje do walki z przestępczością,

• Wyższe kompetencje do prowadzenia polityki zagranicznej,

Płeć respondentów nie odgrywała w tym przypadku żadnej roli.

Preferencje wobec kandydatki:

• Bycie kobietą,

• Lepiej wyrazi poglądy w zakresie aborcji,

• Wyższe kompetencje do dbania o bezpieczeństwo socjalne.

Poparcie dla kobiety- kandydatki było istotnie większe wśród wyborczyń, które uważały, że kobieta będzie lepiej reprezentować ich stanowiska w zakresie aborcji i bezpieczeństwa socjalnego.

Druga część badań Sanbonmatsu - eksperyment(dwóm grupom respondentów przedstawiono krótkie, fikcyjne biografie pary polityków, startujących w prawyborach do amerykańskiej Izxby Reprezentantów, a następnie byli proszeni o wybór między nimi - jednej grupie dwóch polityków (T. Browna i R. Harrisa), drugiej kandydata i kandydatkę (E. Brown i R. Harrisa) i wyszło, ze kobiety miały silniejsze preferencje do popierania swojej płci. Natomiast wyborcy preferujący kandydujących mężczyzn zawsze wykazywali istotne preferencje dla osoby o nazwisku Brown, niezależnie od tego czy to był mężczyzna czy kobieta. Sugeruje to, że charakterystyka polityka jako starszego i bardziej doświadczonego (tak przedstawiono Browna) mogła przeważyć wątpliwości związane z jego płcia.

Podsumowanie:

• Stereotypy płciowe dotyczące cech kandydata, jego przekonań i kompetencji mają znaczenie w kształtowaniu preferencji wyborczych,

• Jeśli wyborcom brak informacji o politykach i ich kampanii, mogą się kierować ich płcią jako heurystyką,

• Kandydaci w swych kampaniach często starają się przezwyciężyć stereotypy płciowe, np. kobiety mogą demonstrować, że są dobrze przygotowane do pracy na stanowisku politycznym, a mężczyźni wykazywać troskę w sprawach programów pomocy społecznej,

• Muszą się oni także liczyć z utrwalonymi predyspozycjami wyborców dotyczącymi popierania mężczyzn lub kobiet,

• Kobiety mają silniejsze skłonności do popierania przedstawicielek własnej płci niż mężczyzn.

55. Trzy modele stosunków miedzy mediami, ich właścicielami a władzą: model pluralistyczny, masowy i hegemoniczny (Sikor)

1. Media - podmiot uczestniczący w rywalizacji politycznej - one kreują rzeczywistość medialną. Teraz w coraz większym stopniu rzeczywistość medialna nie odpowiada tej realnej. Różna zdarzenia są kreowane medialnie bądź nigdy nie dotarły by do wiadomości audytorium (np. dziennikarstwo śledcze). Media zajmują się polityką gdyż ta tematyka jest łatwiej przyswajana przez odbiorce niż ekonomia a poza tym na proces polityczny łatwiej mediom wpłynąć.

2. Naturalny kontakt z wyborcami to już nie interpersonalny a pośredni kontakt masowy. Od rewolucji francuskiej do końca pierwszej połowy XX w. dominował właśnie ten model.

3. Media odgrywają przynajmniej równorzędną rolę co inne podmioty polityki. Są często samoistnym podmiotem do sterowania polityką. Niektóre partie np. zieloni zawdzięczają swoje polityczne istnienie tym że dany problem stał się ,,nośny” medialnie.

4. Trzy modele relacji mediów-władzy-społeczeństwa:

Pluralistyczny: publiczność jest podmiotem najwyższej wagi, media jako przedmiot mają informować, docierać, dawać komplet informacji dotyczącej danej sprawy, tzw. model idealny, spełniają one takim przypadku służbę publiczną.

Masowy: media i właściciele mediów są głównym podmiotem procesu informowania (w zasadzie to właściciele mediów są najważniejsi w tym układzie), uprzedmiotowienie widzów, jednokierunkowe działanie mediów: nadawca - odbiorca nie istnieje sprzężenie zwrotne.

Hegemoniczny - wypadkowa 1 i 2 - podmiotem jest i widz i właściciele mediów i media. Odbiorca także jest nadawcą.

56. Rola i funkcje mediów w kampanii politycznej wg K. Jakubowicza. (Alina)

Karol Jakubowicz - rola mediów (ewolucyjny wymiar mediów w polityce):

Rola mediów	Funkcja mediów
Media jako element procesu komunikowania (społecznego i politycznego) - wywierają największy wpływ na kształt i funkcjonowanie systemu politycznego, - nie uwzględnia się treści przekazywanych przez media (tylko funkcje organizacyjna i technologiczną)	- wyborca jest poinformowany o polityce (funkcja pasywna mediów) - funkcja organizacyjna i technologiczna: działania organizatorskie, kodowanie, dekodowanie, dystrybucja przekazu przez media oraz zastosowanie
Media jako kanał komunikacyjny - pasywne, nie dynamiczne - prezentują idee już istniejące, nie tworzą nowych, - komunikowanie między politykami a publicznością środków masowego komunikowania oraz między samymi politykami	- funkcja polityczna: stosunki z państwem i ze społeczeństwem (pomost: elity - obywatele)
Media jako komunikator - wzrost aktywności (redaktorzy) - odzwierciedlają rzeczywistość społeczną, ale i ją kreują (budują układ stosunków nadawca - odbiorca) - traktowane jako podmiot i uczestnik polityki - wyprzedzają działanie polityka (więcej wiedzą i szybciej) - sterowanie polityką i manipulowanie politykami - brutalizacja języka polityki (dla przebicia się z informacją)	- funkcja polityczna: stosunki z państwem i ze społeczeństwem - funkcja normatywna (wartości społeczne i kulturowe): stosunki społeczne między nadawcą i odbiorcą

Funkcja polityczna - relacje społeczne  media (pośrednik)  państwo

Funkcja normatywna - wzorce wartości i zachowań wprowadzane przez media; kształtowanie rynku politycznego

57. Modele stosunków między mediami a politykami ( wg Blumlera i Gurevitcha) (Judyta)

1)Model wymiany- autorzy są przekonani ,iż interakcje pomiędzy dziennikarzami a politykami powinny być oparte na emocjonalnej i pozytywnej relacji, wynikają one z zasady wymiany społecznej;

• Utrzymanie ciągłości wymiany może wymagać rezygnacji z własnych interesów;

• Jest to model kooperacji w zakresie handlu informacją;

• Poza formalne reguły gry- dziennikarze i politycy zgadzają się na wzajemne zależności;

• Istnieje tu niebezpieczeństwo zbyt pozytywnego nacechowania komunikatu, a co za tym idzie może być zafałszowana rzeczywistość;

• Możliwe ,że pojawi się koniunkturalizm (zbyt daleko posunięty układ wzajemnej zależności.

2)Model adwersarzy- konflikt interesów dziennikarzy i polityków oraz wzajemna ich wrogość;

• Często media krytycznie przedstawiają polityka;

• Dziennikarze relacjonują wszystkie ważne sytuacje na rynku politycznym;

• Zabezpieczenia przed niekorzystnym wpływem polityka lub dziennikarza;

• Stres polityka- dziennikarz może ujawnić niewygodną prawdę;

• Trudne dziennikarskie pytania;

• Model ten nie uwzględnia kooperacji czy kolaboracji dziennikarza z politykiem i odwrotnie.

Należy pamiętać iż w rzeczywistości oba te modele występują wspólnie.

59. Komunikacja wyborcza (modele: hipodermiczny, rezonansu i współzawodnictwa) (Sikor)

Ogólnie można powiedzieć że modele te starają się przedstawić proces odbierania i przyswajania kampanii wyborczej przez wyborców.

Najwcześniejszym był model hipodermiczny. Zakłada on że kampania wyborcza oddziałuje na każdego wyborce niezależnie a nadawca wywiera bezpośredni wpływ na wyborcę. Marketing wyborczy polega więc na podaniu wyborcy odpowiednio pod niego skomponowany przekaz perswazyjny który go że tak powiem porwie. Głównym zagadnieniem jest więc odpowiednie skomponowanie przekazu medialnego i staranie się by dotarł on do jak największej rzeszy wyborców co zapewni sukces. Zakłada on więc że poszczególne przekazy medialne są wstanie bezpośrednio wpłynąć na zachowania wyborców. Dlatego też nazywany jest czasem modelem bezpośredniego wpływu czy ,,magicznym pociskiem”. Słabą stroną tego modelu jest fakt iż jak udowodniły badania wyborcy są skłonni do przyjmowania przekazu perswazyjnego ,,swoich kandydatów” zaś często zupełnie odrzucają przekaz przeciwników. Wyborcy zaś niezdecydowani w ogóle nie będący zainteresowani treścią przekazu nie przyswajają go.

Następnym modelem jest model rezonansu. Zakłada znacznie większą samodzielność w podejmowaniu decyzji o wyborze kandydata przez wyborcę. Co prawda jest on podatny na przekaz perswazyjny ale interpretuje go i decyduje jak na niego zareagować. To jak on ,,podejdzie” do danego przekazu jest uzależnione od dyspozycji przekonań wyborców dominujących w danym momencie. Tak więc zakłada on istnienie dwóch rodzajów sił które mają wpływ na sposób postrzegania. Można tu więc wymienić siły długoterminowe czyli postawy wyborców, ich przekonania, wartości i identyfikacje partyjne. Działają one jak swego rodzaju pryzmat który w pewien określony sposób nastawia wyborcę do danego kandydata, partii. Są też siły krótkoterminowe na które składają się głównie różnego rodzaju informacje docierające do wyborcy. Docierają one do niego z różnych stron i niosą w sobie różną treść. Mogą one wpływać na ,,podejście” do poszczególnych kandydatów. Tak więc przekaz perswazyjny musi uwzględnić te siły i dostosowywać się do warunków jakie one tworzą. (szczególnie jeśli chodzi o ten drugi rodzaj)

Model współzawodnictwa będzie ostatnim z tu wymienionych. Ten w przeciwieństwie do dwóch poprzednich główny nacisk kładzie na fakt iż kandydat nie działa w próżni a walczy o głosy z innymi kandydatami. Tak więc poszczególne jego działania będą się spotykać z reakcją konkurencji i na odwrót. Pojawienie się na arenie politycznej nowej siły może diametralnie zaburzyć dotychczasowy porządek i doprowadzić do gruntownych zmian u dotychczasowych graczy. Kwestią zasadniczą jest więc fakt iż wyborca posiadający bardzo różne źródła informacji podejmuje niezależną decyzję. Wysyła także pewne informację zwrotne ku kandydatom. Model ten więc zakłada istnienie wielu interakcji wszystkich czynników występujących podczas rywalizacji wyborczej(jest kilka poziomów tych interakcji kandydat - wyborca, kandydat - ich sztab wyborczy, kandydat - media).

60. Tendencyjność mediów (Sikor)

Kwestia tendencyjności mediów nie budzi chyba większych sporów ( przynajmniej w mojej opinii. Każde medium jest w jakiejś mierze tendencyjne gdyż jak każda organizacja ma pewne interesy które potrzebuje realizować a to w jakiejś mierze wymusza na nich takie a n ie inne działanie. Ogólnie tendencyjność mediów można omawiać w trzech zagadnieniach: to w jaki sposób dokonują selekcji materiałów, ile czasu i miejsca poświęcają poszczególnym kandydatom oraz oraz sposobu relacjonowanie. Innymi słowy przejawia się ona w tym: co, w jakim zakresie i z jakiej perspektywy będą mówiły media.

W przypadku pierwszego zagadnienia czyli selekcji materiałów przeznaczonych do rozpowszechnienia pierwsze skrzypce grają redaktorzy gazet czy wydań telewizyjnych programów informacyjnych. To oni podejmują ostateczną decyzje dotyczącą co zostanie ,,puszczone”. Na decyzje tą mają w dużej mierze takie elementy jak kultura pracy danej redakcji czy też pewne wytyczne pochodzące od kierownictwa (mogą to być zarówno ogólny pomysł na program pismo jak i bezpośrednie naciski dotyczących np. jakichś kwestii politycznych).W trochę inaczej pokazują tą kwestie wyniki badań Barekowitza (1990). Proces selekcji newsów według niego wydaje się mieć charakter grupowy. Liczy się opinia zespołu a nie pojedynczej osoby. Podstawowym kryterium decydującym o przeznaczeniu czegoś do emisji jest szeroko rozumiana ważność informacji. Kolejna badania dodały także ważny czynniki jakimi są możliwości techniczne zaprezentowania danej kwestii. Wydaje mi się że należy tu zwrócić uwagę na to iż w zależności od zorganizowania pracy redakcji rola redaktora jest większa bądź też mniejsza( to co było na Dobek :)

W przypadku miejsca i czasu poświęconego danemu kandydatowi tendencyjność mediów możemy niejako ,,mierzyć” w przypadku gazet: stroną na której znajduje się dany artykuł jak i miejscem w kolumnie(centralna najlepsza) jak i ilością zdjęć do niego dodanych (ilość słów raczej nie jest brana pod uwagę) zaś w przypadku telewizji i radia czasem antenowym. Ogólne założenie mówi że jeżeli dana stacja popiera kandydata poświęca mów więcej czasu niż temu kogo nie lubi. Działania to ma się opierać na efekcie ekspozycji który mówi że im częściej prezentowany jest jakiś bodziec, tym jest on bardziej lubiany przez osoby mające zanim kontakt. Nie zależy on od jego charakterystyk lecz tylko i wyłącznie od faktu, że pojawia się często. Efekt ten potwierdzają wyniki licznych badań choć w tekście wspomniane są badania Rossomanno i Everatt które są względem nich sprzeczne. Analiza przekazu telewizyjnego podczas kampanii prezydenckiej w Polsce (2000) pokazały że niejako w naturalny sposób częściej w telewizorni pojawia się urzędujący prezydent. Należy to tłumaczyć iż raz pojawia się on jako urzędująca głowa państwa a innym razem jako ubiegający się o reelekcję kandydat. Oczywiście mechanizm ten tyczy się także innych wyborów.

Ostatnim elementem jest sposób relacjonowania danego zagadnienia. W dużej mierze zależy to od perspektywy z jakiej będzie się pisało o danej sprawie jak o komentarzy które zostaną dodane. Jak pokazały liczne badania w tym Lewisa Donohew-a te dwa wyżej wymienione czynniki w dużej mierze zależą od postawą wydawcy ( właściciela i redaktora) a nie pewnej ogólnej opinii społecznej. Nie trzeba tu chyba udowadniać iż w praktycznie we wszystkich krajach (oczywiście tam gdzie jest względny pluralizm medialny) poszczególne redakcje przedstawiają rzeczywistość w uzależnieniu od różnego rodzaju związków biznesowo politycznych.

W przypadku wszystkich tych trzech zagadnień poszczególne media (teza oparta jest na badaniach w USA) wykazywały specyficzną sobie tendencyjność ale w ogólnym rozrachunku pojedyncze odchylenia niwelowały się wzajemnie co dawało efekt względnie obiektywną, pluralistyczną całość.

61. Sekwencyjny model oddziaływana mediów. (Alina)

Aby stwierdzić, czy rzeczywiście reklamy polityczne zmieniają wizerunek kandydata i decyzje wyborców, należy określić zależności między czterema komponentami zachowań wyborczych:

• Elementy poznawczo-afektywne (wizerunek kandydata)

• Ogólne ustosunkowanie emocjonalne wobec kandydata

• Intencja głosowania na określonego kandydata

• Decyzja dotycząca tego, na kogo głosować

Zakłada się tu przyczynowe powiązanie tych komponentów, które można ująć w postaci sekwencyjnego modelu wpływu reklamy na zachowania wyborcze.

Elementy poznawcze i emocjonalne są ze sobą powiązane i nie można ich analizować osobno. Każdy elektorat odmiennie postrzega kandydata w zależności od tego, czy go popiera czy też nie. Różnica percepcji zależy od takich zmiennych jak postawy, system wartości, czy posiadana wiedza.

I teraz tak: w trzech krajach (Polska Francja, Niemcy), przeprowadzono badanie którego polegało na tym, ze osobom testowanym pokazano po dwie reklamy każdego z kandydatów w kolejności (Polska - Wałęsa i Kwaśniewski, Francja - Jospin i Chirac, Niemcy - Kohl i Sharping). W badaniach Polskich było także pytanie o intencje głosowania - na podstawie tego kryterium łatwiej było dokonać podziału wyborców na elektoraty, co zakłada poniższy model. We Fr. I Niem. zastosowano inną procedurę.

Badanie w Polsce:

• Niewielki wpływ reklam na zachowania wyborców W. i K. Związek pomiędzy wizerunkiem a ustosunkowaniem emocjonalnym do obu kandydatów pozostaje na zbliżonym poziomie przed ekspozycja reklam i po niej. Zmieniły się jednak niektóre elementy wizerunku.

• Po obejrzeniu reklam wystąpiła konfiguracja cech składających się na obraz kandydatów w umysłach wyborców - są wrażliwi na inne cechy, czyli inaczej widzą tę sama postać.

• Stosunek emocjonalny wobec “swojego” kandydata jest w mniejszym stopniu zależny od jego wizerunku, a w większym stopniu od innych jego atrybutów, np. programu politycznego, itp. Natomiast “obcy” kandydat jest monitorowany uważniej ze względu na wyszukiwanie jego cech negatywnych czy dyskredytujących go jako prezydenta.

• Powyższe wyniki wskazują na możliwość kontrolowania stosunku emocjonalnego wobec kandydatów przez odpowiedni nacisk na istotne atrybuty - następuje rekonfiguracja wizerunku pod wpływem reklam. (reklamy spowodowały, że wyborcy z obu elektoratów byli mniej zdecydowani odnośnie swoich planowanych decyzji wyborczych).

Badania we Francji:

• Reklamy w ogóle nie wpłynęły na elektorat Jospina, natomiast w elektoracie Chiraca wzmocniły się preferencje zagłosowania na swojego kandydata. (wzrost wielkości d' - wskaźnik wrażliwości).

• Badania w Niemczech: reklamy utwierdziły w decyzji wyborców Sharpina ( wzrost wielkości d'), a osłabiły pewność w elektoracie Kohla.

Podsumowanie:

• Nie ma różnic między wyborcami w badanych krajach przed ekspozycja reklam.

• Wyborcy prezentują ten sam stopień polaryzacji odnośnie do swoich przekonań wyborczych.

• Po ekspozycji reklam sytuacja ulega zmianie - okazuje się, że w Polsce poziom niepewności wyborców staje się istotni większy, niż we Francji i w Niemczech. Poziom niepewności wyborców z tych dwóch krajów pozostaje taki sam.

62. Katza trójelementowa charakterystyka form wewnętrznego sposobu zorganizowania partii (Judyta)

Katz razem z Mairem zaprezentowali swój organizacyjny model partii politycznej opierają c się przy tym na założeniu, że jest to organizacja na wielu poziomach życia politycznego , co znajduje odbicie w wewnętrznej organizacji. Wyodrębniają w strukturze partii politycznej trzy subsystemy:

1. Partia jako organizacja wypełniająca funkcje państwowe (party in public office)

2. Partia jako organizacja „członkowska” (party on the ground)/ struktury odpowiedzialne za fukcje „życiowe”

3. Partia jako struktura biurokratyczna (party in central Office)

Ad.1

• forma organizacji aktywności reprezentantów

• obecność reprezentantów partii w konstytucyjnych organach państwowych daje jej możliwość dysponowania określonymi zasobami, które mogą zostać wykorzystane w polityce wewnątrzpartyjnej

• przedstawiciele partii uczestniczą w procesie podejmowania decyzji państwowych, a wiec mają wpływ na ich treść

• partie kontrolują stanowiska publiczne i posługują się strategiami patronatu

• urzędnicy partyjni mają dostęp do informacji i ekspertyz

• politycy są odpowiedzialni za kontakt partii z wyborcami, a ich celem jest uzyskanie poparcie wyborczego

• ta grupa jest sposobem konfrontacji obywateli z publicznymi przedstawicielami partii, promującymi idee programowe

• organizowanie grup wspierających partie np. obywateli czy znanych osobistości

Ad. 2

• grupuje członków, aktywistów i lokalnych wyborców

• opiera się na zasadzie dobrowolności

• przynależność do partii jest wynikiem indywidualnej decyzji

• zasadniczym motywem przynależności wydają się racje solidarystyczne i korzyści kolektywne

• subsystem ten może odgrywać szczególna rolę w partiach odwołujących się na arenie wyborczej do apelu opartego na schemacie tożsamości ważne jest legitymizacyjne powiązanie między partią a ich klientelą oraz zasada masowego członkowstwa

• siła partii członkowskiej  głosy wyborcze (!)+ źródło finansowania (słabnie - finansowanie partii z budżetu państwa)

• pełnią funkcję motoru sprawczego partii

Ad. 3

• zasadniczym ogniwem jest kwatera główna partii, usytuowana z reguły w stolicy kraju

• skład kwatery wchodzą:

• urzędnicy tworzący: komitet wykonawczy na czele z przewodniczącym lub sekretarzem generalnym. Mogą być np. wybierani na kongresach partii. Reprezentują partię jako organizacje członkowską.

• tzw. pracownicy biurokratyczni. W skład centralnej biurokracji partyjnej mogą wchodzić również przedstawiciele różnych organizacji, np. afiliowanych przy PP

• jedną z zasadniczych funkcji centralnej struktury biurokratycznej była m.in. realizacja odpowiedzialności partii parlamentarnej przed członkiem

• specyficzny charakter przybierają relacje między subsystemem biurokratycznym partii a subsytemem parlamentarno-gabinetowym. Wiele partii coraz powszechniej akceptuje zasadę, iż członkami centralnych organów partii stają się przede wszystkim reprezentanci partii parlamentarnej.

• Partia składa się z afiliowanych organizacji i tzw. centralnych pracowników.

• Takie zorganizowanie partii pozwala elektoratowi na dostęp na dostęp do procesu kontrolnego i decyzyjnego

74. Konsultanci w kampaniach wyborczych. Ich rola i zadania (Sikor)

Jak wiadomo sfera konsultingu politycznego powstała w USA w latach 30 i z tamtą te usługi przeniosły się na inne kraje globu(za początek uznaje się założenie pierwszej agencji konsultingowej 1933Whitaker i Baxter w Kalifornii). Partie masowe bardzo rzadko korzystały z tych usług kampanie opierając na własnych strukturach w szczególności wyznaczonych do tego komórkach partyjnych, wolontariuszach i podstawowych strukturach organizacyjnych w każdym regionie. Wraz z przechodzeniem od modelu partio masowej do wyborczej rola różnego konsultantów zaczęła rosnąć. Na ten proces wpływ miał także szybki rozwój technik tele- komunikacyjnych jak i komercjalizacja mediów. Niewątpliwie na ten proces miało także wpływ stopniowe ,,usamodzielnianie się” kandydatów od partii politycznych gdzie kandydat nie był już tylko materialną emanacją partii a konkretną osobą która zwracała się do wyborców ze swymi pomysłami. Niektórzy mówią o tym jako o procesie personalizacji polityki ale np. P R na wykładzie podkreślał że jest to jeden z efektów szerszego procesu przechodzenia od jednego modelu do drugiego.

Ogólnie tych specjalistów można podzielić na wewnętrznych czyli osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje do takowego doradztwa ale którzy są członkami danej partii bądź silnie z nią związani. Wyznają te same wartości, ideologię co aktorzy polityczni dla których pracują. Zapewnia to względnie większe zaufanie pomiędzy obiema stronami ale zarazem może ,,ograniczać” ich perspektywę działania gdyż mogą mieć problem wyjścia poza ideologiczne i organizacyjne ograniczenia. Oczywiście drugą grupę stanowią doradcy zewnętrzni którzy często mogli nawet zaczynać jako wewnętrzni konsultanci ale wraz z nabieraniem doświadczenia wybrali karierę komercyjną i założyli własne agencje. Świadczą oni usługi wszystkim a o ich marce świadczą ogromne pieniądze które płacą im partie. Jak było pozwiedzane na wykładzie w USA przyjęło się bezpośrednio korzystać z niezależnych konsultantów którzy działają na normalnych rynkowych zasadach obsługując każdego kto zapłaci. W przypadku zaś Europy partie polityczne utrzymują dość spore jeszcze grono wewnętrznych specjalistów. Niezależni zaś konsultanci świadcząc swoje usługi nie wychodzą poza obręb konkretnej rodziny partii.

Związki między partiami i doradcami często określane są jako kooperacyjne. Można mówić o uzupełnianiu się obu stron. Partie mają przewagę w zakresie informacji na temat lokalnego kontekstu kampanii, poparcia wyborców, mobilizacji elektoratu. Z kolei personel doradczy jest bardziej efektywny w technicznych i wykonawczych aspektach kampanii, jak np. realizacja produkcji dla mediów czy dostarczaniu technicznych ekspertyz. Raczej odchodzi się od tak zwanego globalnego świadczenia usług gdzie partia wyznacza tylko ogólne cele kampanii, budżet operacyjny i wybierała podstawowe elementy takie jak slogan czy spot zaś całą resztą zajmowali się specjaliści z zatrudnionej agencji. Taka metoda była charakterystyczna dla kampanii prezydenckich w USA (lata 50 i 60) a także w Europie w latach 70 i 80. Jednak pod wpływem nacisków opinii publicznej zerwano z tym sposobem.

Na koniec warto wspomnieć iż w obecnych kampaniach wyborczych coraz bardziej widoczna jest bezpośrednia walka pomiędzy poszczególnymi sztabami wyborczymi.(słynna walka na spoty podczas ostatnich wyborów parlamentarnych) Można nawet zaryzykować tezę że w niektórych wypadkach gubi się gdzieś walka o głosy a głównym celem specjalistów poszczególnych sztabów staje się finezyjne odpowiedzenie drugiej stronie.

87. Funkcje reklamy negatywnej (Patu)

• Politycy i organizacje polityczne postrzegają ją jako formę wypowiedzi i budowania poparcia politycznego

• Dla wyborców jest wyrazem debaty politycznej, czyli źródłem informacji o polityce i jej uczestnikach.

• Zdaniem W.Benoit, celem reklamy politycznej jest sprawienie, by reklamowany kandydat „wydawał się lepszy niż inni kandydaci na dany urząd dla wystarczającej dla osiągnięcia własnych celów grupy wyborców”

FUNKCJE:

1. Służy ona stygmatyzacji negatywnych cech u przeciwników politycznych. Można mówić o dwóch odmianach tych działań. Budując komunikat negatywny na temat charakteru, osobowości, kompetencji przeciwnika, można próbować zwrócić uwagę publiczności na cechy negatywne, które dotąd nie były zauważone, albo można próbować odwoływać się do negatywnych stron, słabości przeciwników, które są zapisane w świadomości publiczności.

2. Druga funkcja polega na przedstawieniu w złym świetle dokonań i prawdziwych bądź rzekomych błędów przeciwników politycznych oraz ich przyszłych planów

• Dwie wyżej opisane funkcje pozwalają na nieostry podział reklamy negatywnej na:

• Merytoryczną - odnoszącą się do kwestii problemowych oraz

• Wizerunkową - skupiającą się na cechach kandydatów

• Można również mówić o reklamie negatywnej opierającej się na faktach oraz nieprawdziwych informacjach. Słabością tej typologii jest brak rozłączności

• Reklamy negatywne służyć mogą kreowaniu postaci wroga, który w bardziej lub mniej sprecyzowany sposób zagraża kandydatowi, partii albo państwu czy społeczeństwu. Takie podejście nawiązuje do podziału świata na „naszych” i „onych”. To przykład polityki zorientowanej na konflikt, w której „nasze interesy” są w niebezpieczeństwie, co ma powodować integrację i mobilizację w głosowaniu na przedstawicieli „naszych”

• Z perspektywy wyborcy reklama negatywna stanowi źródło informacji. Zwiększa wiedzę wyborcy.

• Może grać role socjalizacyjną oraz wzmacnia funkcję porządku dziennego - agenda setting. W myśl koncepcji użytkowania i korzyści wyborcy mogą wykorzystywać media, by kontrolować, co dzieje się w kampanii, albo uczestniczyć w kampanijnym podnieceniu

88. Mausera przedmiotowe ujęcie metod prowadzenia kampanii wyborczej (Judyta)

Mauser wziął pod uwagę dwa kryteria: styl zarządzania kampanią (profesjonalny lub nie) oraz techniki komunikowania z otoczeniem( kontakt interpersonalny z elektoratem lub przez mass media). Na tej podstawie wyodrębnił metody prowadzenia kampanii wyborczych:

1)Marketingowo zorientowane kampanie polityczne- są obecnie najpopularniejszą, najpowszechniejszą metodą prowadzenia kampanii politycznej. Metoda ta charakteryzuje się tym ,iż wykorzystuje w wysokim stopniu i profesjonalnie środki komunikowania masowego ,a także że fachowo przygotowuje przekazy do elektoratu. Udział mediów w trakcie kampanii politycznej staje się jednym z podstawowych mierników efektywności działań podmiotów polityki na rynku politycznym, dlatego też można zauważyć tendencję do coraz częstszego angażowania specjalistów przez polityków.

2)Kampanie polityczne zorientowane na mass media- tu obserwujemy nieprofesjonalne sposoby komunikowania masowego. Powstające ruchy protestu wykorzystują właśnie tę metodę prowadzenia kampanii. Tego typu ugrupowania pojawiały się na przełomie lat 40/50. Jednak istniejące już w systemach narodowych partie polityczne nie dopuszczały ich do względnie zamkniętego rynku politycznego. W efekcie czego niedoświadczone politycznie organizacji zaczęły ogniskować wobec kwestii braku dostępu do areny politycznej. W tym celu zaczęły stosować środki masowego przekazu, uznając je za podstawowy sposób do wypowiadania publicznie własnych sądów politycznych. Ugrupowaniom tym chodziło głównie o zdyskredytowanie swoich rywali poprzez negatywne przekazy masowe. Sądy i opinie nie były konstruowane przez liderów lecz preparowały je media. Zdarza się, że media preparują samoistnie polityka, kształtują jego wizerunek i prezentują obywatelom! Nierzadko dochodzi do sytuacji, w której to same elity powierzają przygotowanie programów reżyserom i dziennikarzom, polegając na ich umiejętnościach. Tego typu nieprofesjonalne przygotowane kampanie polityczne mają jednak „ziołowy” charakter i bywają wykorzystywane przez współczesne nam ugrupowania ekologiczne czy antynuklearne. Często partie wykorzystujące tą technikę są nowe, kontestujące, słabe lub zwyczajnie niedoświadczone.

3) Profesjonalnie zorientowane kampanie wyborcze- profesjonalnie wykorzystane komunikowanie interpersonalne związane z bezpośrednim kontaktem z otoczeniem. Tego typu kampanie są organizowane przez specjalnie angażowanych fachowców. Ci fachowcy różnią się od tych ,którzy był prezentowani w poprzednim podpunkcie! Gdyż są to osoby nie pracujące na stałe w ramach aparatu partii.

4) Kampanie polityczne rozbudowanych „maszyn”- nieprofesjonalne wykorzystanie komunikowanie interpersonalne z obywatelami (nieefektywne). Opiera się na wykształceniu swoistego patronatu skoncentrowanego przede wszystkim na lojalności określonych segmentów społecznych wobec państwa czy partii politycznych - dziś już to straciło na znaczeniu , zatem są to kampanie kwalifikowane jako przestarzałe i nieefektywne.

5)Wraz z rozwojem nowych technologii informacyjnych praktyka komunikacyjna wzbogaciła się o nowy sposób komunikowania interpersonalnego ,chodzi o komunikowanie medialne. Owa forma komunikowania określa odrębną , dodatkową generalną metodę prowadzenia kampanii, której Mauser nie uwzględnił. Jego koncepcję należy uzupełnić o piątą metodę określoną jako medialnie zorientowaną kampanię polityczną- wideokonferencje, spotkania on Line, konferencje internetowe powszechnie stosowane już we współczesnych kampaniach politycznych.

91. Manipulacja i perswazja w polityce (Judyta)

Manipulacja- w znaczeniu ogólnym to metoda wpływania na ludzi, która polega na zakamuflowanym kształtowaniu- bez ich wiedzy i woli- poglądów, wartości, emocji i zachowań. Manipulować można treścią i sposobem przekazywania informacji. Z punktu widzenia etyki ,każda manipulacja jest zachowaniem niemoralnym. W społeczeństwie demokratycznym manipulacja jest bardziej wyrafinowana i mniej widoczna, używana przez polityków w kampaniach wyborczych. W politologii rozumiana jest jako metoda osiągania celów politycznych przez niejawne oddziaływanie na świadomość i zachowania jednostek oraz grup społecznych, której manipulator ukrywa lub przedstawia w nieprawdziwym świetle elementy działania politycznego, jego cele , podmiot, metody i skutki. Stosowana jest zwykle wtedy, gdy podmiot:

• Liczy się z silnym oporem ze strony otoczenia społecznego wobec projektowanych działań

• Nie można ujawnić przesłanek, przebiegu skutków działania

• Nie posiada społecznej legitymacji

• Napotyka na nieporozumienie własnych intencji

• Nie dysponuje wystarczającym czasem i środkami na działania perswazyjne.

Tendencja do manipulowania wzmacniana jest też makiawelicznym rozumieniem funkcji polityki i władzy, autorytarnymi predyspozycjami osobowości podmiotów ,siłą motywacji utrzymania bądź zmianami pełnionych ról politycznych. Wiążę się w większości przypadków z nierespektowaniem dobra i interesów innych podmiotów, łamaniem norm moralnych, oszukiwaniem i kłamstwem. Kryteria politycznej użyteczności wskazują na trojakie skutki manipulacji: pozytywne, negatywne i mieszane przy czym stopniowalność ich opiera się m.in. na zasadzie wyboru mniejszego zła.

Podstawowe techniki manipulacyjne: blokowanie, opóźnianie, fabularyzowanie, fragmentaryzowanie, zmniejszanie lub zwiększanie znaczenia pewnych informacji, przekazywanie fałszywych lub nieweryfikowalnych informacji, zwiększanie poczucia zagrożenia, lęku strachu, stosowanie prowokacji, wzbudzanie sytuacji derywacyjnych, kanalizacja ideałów, moralizatorstwo, etykietowanie i ośmieszanie, ingracjacja itp.

Perswazja- metoda polegająca na przekonywaniu ludzi do zaakceptowania pewnych poglądów i wynikających stąd zmian zachowań. Jest oparta na : racjonalnej argumentacji, oddziaływaniach emocjonalnych, stosuje informacje prawdziwe. Skuteczność jej w oddziaływaniach politycznych uwarunkowana jest: poziomem konfliktów w społeczeństwie, liczbą rywalizujących ośrodków decyzyjnych przekazujących zazwyczaj sprzeczne i odmienne informacje o tych samych zdarzeniach, powtarzalnością informacji w różnych mass mediach, siłą więzi łączących odbiorców z nadawcą, trafnością argumentacji.

Wadą jej jest powolność osiągania celu ,a także praktyczna nieprzewidywalność skutków- nie można uniknąć tzw. szumów, odbiorcy reagują na informacje zgodne z mechanizmem dysonansu poznawczego, intelektualno- emocjonalne oddziaływania danego podmiotu mogą zostać wyparte przez najbardziej atrakcyjnie zabiegi podmiotów.

Rodzaje perswazji:

• Racjonalna: fakty, realne korzyści z przyjęcia przekazu

• Emocjonalna: nieracjonalna, odwoływanie się do emocji pozytywnych bądź negatywnych odwołanie się np. do autorytetu czy woli boskiej

Techniki perswazji:

• Technika marchewki - korzyść z przyjęcia komunikatu

• Strategia kija - negatywne koszty niepodporządkowania się

• Technika emocji dodatnich - prezentacja treści silnie sugerująca poczucie dumy czy komfortu

• Technika emocji ujemnych - odrzucenie przekazu wiąże się ze wstydem

---