Pasożyty	występowanie	rozwój	choroba	wykrywanie
Fasciola hepatica Motylica watrobowa	Motylica wątrobowa, kosmopolityczna przywra w wątrobie i drogach żółciowych człowieka przeżuwaczy domowych (owca , koza, bydło) dzikich (świnia, dzik, osioł, zając , koń, słoń, małpa, kangur)	Wamcicy jaja (w nich zygota) Rozwój zygoty w środowisku wodnym,temp, św , tlrn 10 - 42 dni miracidium- pierwsze stadium larwalne- wykluwa się i pływa w wodzie, ma rzeskiwnika do ślimaka wodnego (błotniarka moczarowa), w trzustko- wątrobie przekształca się w workowatą sporocystę( zrzuca orzesiona osłonke) z kulami zarodkowymi z nich 2- 4 tyg, powstają redie a z nich ogoniaste cerkarie ( na boku gruczoły skorupkogenne) opuszcza ślimaka , przekształca się w meta cerkarię ( otacza się osłonką)- forma inwazyjna dla człowieka w przewodzie pokarmowym człow. Meta cerkaria uwalnia się prze jame otrzewna lub naczyniaki układu wrotnego do wątroby i przewodów żółciowych dojzalosc po 3 - 4 mies	Fascioloza- fasciolosis- postać ostra, temp, nudności wymioty, bóle mięśni i stawów, żółtaczka, powiększenie watroby i śledziony, niedokrwistość, pokrzywka zwłóknienie przewodu żółciowego wspólnego jego czesciowe zamkniecie- zapalenie drog żółciowych, ostre bole w nadbrzuszu, powiekszenie watroby, żółtaczkę, świąd, ropnie, marskość wątroby Sporadycznie inwazje do OUN, płuc, mięsni, skory, Galek ocznych. Zarażenie - niegotowane warzywa, niegotowana woda Zwalczanie : odrobaczanie zarażonych zwierzat, , niszczenie żywicieli pośrednich , unikanie jedzenia surowych roslin i wody	Badania W ostrej fazie: serologiczne( test ELISA , odczyn wiazania dopełniacza, ) W przewlekłej: Kopro skopowe, znalezienie jaj w kale lub trescie dwunastnicy We krwi (leukocytoza , podwyższone stezenie immunoglobulin klasy G M E )
Clonorchis sinensis Przywra chińska	Pd - wsch Azja ( Korea, Japonia, Chiny , Wietnam) inwazje w innych krajach spowodowane SA importem ryb zarazonych w endemicznych ogniskach Pasozytuje w drogach żółciowych człowieka, kota, psa i innych ssakow miesozernych	1 zywiciel posredni ślimaki cerkarie w wwodzie wnikaja do ryb - 2 zyciciel człowiek zjada niedogotowana rybe zawierajaca meta cerkarie w dwunastnicy ekscytacja i wnikniecie przez przewod żółciowy wspolny do watroby wywołując odpowiedz zapalna ( mechaniczne drażnienie , toksyczne prod przemiany materii)	Klonorchoza Ostre stadium : temp , dreszcze. Biegunka, bol w nadbrzuszu, zwiekszona tkliwowsc watroby , zoltaczka Stadium przewlekłe: tempe bole brzucha, uczucie dyskomfortu, z rozszerzeniem orzewodow i przerostem gruczołow sluzowych, niedrozny przewod - zatrzymanie zolci - nacieki z limfocytow—zwloknienei, zoltaczka , kamica pęcherzyka , ropnie watroby—następstwem może być ostre zapalenie trzustki	Jaja w kale lub w tresci dwunastnicy Testy serologiczne ( wiazanie dopełniacza , hemaglutynacja posrednia)
Schistosoma haematobium	Portugalia, wszystkie kraje Afryki i bliskiego wschodu oraz ogniskowo na subkontynencie indyjskim (wszedzie wokół zbiornikow wodnych , zwłaszcza blisko pol ryzowych) W splotach zylnych pęcherza moczowego i miednicy mniejszej czlowieka	Samica sklada jaja w naczyniach włosowatych splotow zylnych pęcherza moczowego , i miednicy mniejszej( większość ginie) - czesc ( dzieki kolcowi , e.proteolitycznym,ruchommiesni pęcherza) do wnętrza pęcherza - z moczem do środowiska zewn. ( nieliczne jaja do jelita grubego i za kalem nazewnatrz)—w wodzie skorupka peka, miracydium - wnika do slimaka przekształcając się w sporocyste tworzaca sporocysty potomne - z nich uwalniaja się cerkarie—4—8 tyg - opuszczaja slimaka i pływają w wodzie ( furkocerkarie) - wnikaja przez skore człowieka ( gruczoly penetracyjne) - w tkance podskórnej - z krwia do pluc , przez lewa komore serca do naczyn zylnych miednicy zyly kreskowej dolnej , watroby ,czasem oun, rdzen,trzustka lub miesien sercowy	Shistosomoza W miejscu wnikniecia do skory ( faza skorna) swiad i miejscowy odczyn zapalny ( wybroczyny obrzeki), 36h grudkowo plamkowa wysypka, może stacsie pecherzykowa.Po 4 - 10 tygodniach objawy ostrej shistosomozy ( faza toksyczno—alergiczna) podwyzszona temp, dreszcze, skurcze oskrzeli , bole Glowy, stawow, brzucha, biegunka, powiekszenie węzłów chłonnych, watroby, śledziony, obrzeki, pokrzywka na skorze. Wokresie wydalania jaj przez przywre ( faza traumatyczna rowna sie narzadowa) bole w podbrzuszu, czestomocz, krwiomocz. Nastepstwem zarazenia SA miejscowe zmiany zapalne i krwotoczne oraz przerostowe, a także brodawczakowa te scian narządów miednicy mniejszej prowadzace w konsekwencji do ich zwapnien, zbliznowacenia lub zezłośliwienia. Zwalczanie niszczenie żywicieli pośrednich, wlasciwa oswiata zdrowotna ( nie oddawanie moczu i kalu w miejscach komunikujących się z siedliskami ślimaków , zaniechanie kapieli w akwenach zanieczyszczonych)	Jaja w moczu ( osad dobowej zbiorki) kale lub zeskrobinach blony sluzowej jelita grubego. Test wylegania miracydium testy serologiczne ( elisa , antygeny krążące w surowicy, w krwi obwodowej eozynofilia i podwyższenie stężenia immunoglobulin klasy e
Schistosoma mansoni	Dorzecze Nilu, rownikowa i pd-wsch Afryka, z Madagaskarem, na półwyspie arabskim, pn-wsch wyspy m. karaibskiego. Ameryka pd U człowieka i niektórych ssakow ; paw, koczkodan szczur, opos W spoltach zylnych j. grubego ( ż krezkowa dolna)	Tak jak u haematobium ale inne slimaki pelnia role zywiciela	Tak jak u haematobium , biegunka oraz objawy czerwonki wywoluje zmiany krwotoczne polipowate, wrzodziejące lub bliznowate blony sluzowej jelita cienkiegoi grubego. Przy duzej intensywności zarazenia mogą powstawac zatory naczyn zylnych. Wprzewleklej shistosomozie stwierdza się w watrobie i śledzionie ziarniaki ( ulegaja włóknieniu co powieksza narzad) wystepuje utrudnienie krazenia wrotnego z nadcisnieniemwjego obrebie, wodobrzusze, zylaki przelyku, obrzeki, zoltaczka. Niekiedy ogniska w plucach i oun ( rdzen - hematobium i mansoni mozg -- japonicum	Tak jak u haematobium
Shistosoma JAPONICUM	NA DALEKIM WSCHODZIE U człowieka i licznych ssakow ( pies kot swinga bydlo, malpy człekokształtne) w splotach zylnych kreski ( z. kreskowa gorna)	Jak u haematobium ale żywicielem pośrednim jest slimak ziemno—wodny z rodzaju oncomelania	Shistosomoza o najciezszym przebiegu w fazie toksyczno uczuleniowej , chorzy w ciezkim stanie nieregularna goraczka,silne bole brzucha, szybko powiekszajacasie watroba i sledziona. Zoltaczka Faza narzadowa Postac Mozgowa ( zaburzenia mowy utrata pamieci , napady padaczkowe, niedorozwoj umysłowy) Jelitowej ( biegunki, krwawienia z przewodu pokarmowego, niedokrwistość, marskość watroby, wodobrzusze).
Paragonimus vestermani Przywra plucna	Przywra płucna w plucach ( człowieka ,zwierzat, rodzina ktowatych ( kot, tygrys , pantera, lew) psowatych ( pies, wilk ) swinia, szczur . w południowo- wschodniej Azji, ( Korea, Japonia, Filipiny, Chiny, półwysep malajski, Indonezja ,Bangladesz) zachodniej i centralnej Afryki	W jaju zaygota otoczona komórkami żółtkowymi musi się dostać do środowiska wodnego- powstaje miracidium i wnika do ślimaka, tam powstaje workowata sporocysta, macierzyste i potomne redie a potem cerkarie, cerkarie( krotki ogonek i drobne kolce na powierzchni) są w wodzie i wnikają do mięśni lub trzustko- wątroby skorupiaka, tam otorbiają się( meta cerkarie mogą osiedlac się także na powierzchni narzadow wewnętrznych rakow i krabow ) , człowiek zjada raka i kraba na surowo z meta cerkariami , które uwalniaja się wdwunastnicy i jakomlode przywry przenikaja przez sciane jelita czczegodo otrzewnej , przez przepone do jamy oplucnej i pluc - gdzie po dwoch - trzech miesiącach osiagaja dojrzałość plciowa i składaka pierwsze jaja. Jaja z oskrzelikow do gardla gdzie SA polykane i z kalem trafiaja na zewnatrz, czesc wydostaje się na zewnątrz z plwociną	Paragonimoza- paragonimosis- metacerkarie przechodząc przez przeponę do płuc wywołują nacieki z komórek kwaso- i obojętnochłonnych, pękająca torebka wywołuje kaszel, podbarwiona krwią wydzielina, bóle w klatce piersiowej, wysoka temp, nudności, mogą zlokalizować się w OUN, zaburzenia widzenia, padaczki, osłabienie ruchowe, porażenie połowiczne lub całkowite, objawy zapalenia opon mózgowych,	Jaja w kale, plwocinie lub popłuczynach BAL, badania serologiczne
Schistosoma haematobium	Przywra krwi w splotach żylnych pęcherza moczowego i miednicy mniejszej w Portugalii, Azji, na Bliskim Wschodzie	Samica składa jajo wewnątrz naczyń włosowatych splotów żylnych pęcherza moczowego i miednicy mniejszej- potem ginie, wydostają sie do wody- miracidium, do ślimaka, tu przekształca się w sporocystę, potem cerkarie- furkocerkarie, wnikają przez skórę, w tkance podskórnej przekształcają się w schistosomule- z krwią do płuc, przez lewą komorę serca do naczyń żylnych, niekiedy do OUN, trzustki, mięśnia sercowego	Schistosomoza- schistosomosis- związana z układem moczowym, w miejscu wniknięcia cerkari- świąd, odczyn zapalny, grudkowo-plamkowa wysypka, dreszcze, skurcze oskrzeli, bóle głowy, stawów, pokrzywka na skórze, bóle w podbrzuszu, częstomocz, krwiomocz, w przewlekłej formie- w wątrobie i śledzionie ziarniaki ulegające zwłóknieniu	Jaja w moczu, kale, zeskrobinie błony śluzowej jelita grubego, testy serologiczne
Diphyllobothrium latum	Bruzdogłowiec szeroki w jelicie cienkim czlowieka i ponad 30 gatunkow ssakow, wokół niektórych zbiorników wodnych Islandii, Grenlandii, Finlandii, Kanady, Alaski, Izraela, Wloch, SZWAJCARII, Florydy, Chin, Japonii.	Tasiemiec składa jaja ( komorki zoltnikowe okrywaja zygote) , dalszy rozwoj w środowisku wodnym lub plynnych odchodach -- powstaję orzęsione koracidium,- wykluwa się -- w jego wnętrzu larwa właściwa- onkosfera, ( trzy rodzaje hakow ) zjedzone przez skorupiaka planktonowego z rodziny widłonogów - larwa w ich jelicie zrzuca embriofor a uwolniona onkosfera za pomoca haczykow przebija sciane jelita - onkosfera przedostaje się do jamy ciala -- powstaje procerkoid, ( nastepne stadium rozwojowe) - z jedzenia zarazonego oczlika ( z wyksztalconym procerkoidem) przez rybe ( szczupak, okon,miętus,pstrag, losos) -- procerkoid uwolniony w jelicie przenika do jamy ciala, dalej domiesni lub narzadow wewnetrznych. w mięśniach przekształca się w plerocerkoid- forma inwazyjna dla człow. - w jego jelicie przeksztalca się w forme dojrzala	Difylobotrioza- diphyllobothriosis- niedrożność jelit, biegunka, bóle brzucha, niedokrwistość megaloblastyczna, niedobór wit. B12, Zwalczanie—zaniechanie spozywanie surowych,półsurowych ryb, uniemożliwienie kontaktu zbirnikow wodnych z odchodami,	W kale jaja bądź proglotydy We krwi niedokrwistość leukocytoza
Taenia Saginata Tasiemiec nieuzbrojony,	kosmopolityczny, w jelicie cienkim człowieka , kraje centralnej i wschodniej Afryki(zair, Etiopia, Kenia) , srodkowa i poludniowa Azja, bliski wschod, Ameryka poludniowa, ( Brazylia, Argentyna, Gwatemala, Ekwador), poludniowa europa( bosnia i czarnogora), kuba.	Jajo powstaje z komórki żeńskiej zapłodnionej w ootypie przez plemnik, zygota otoczona komórkami żółtnikowymi - intensywne podzialy, w macicy zarodek przekształca się w onkosferę z trzema parami hakow oraz dwiema oslonkami embrionalnymi,-- oslonka zewnetrzna w środowisku zewnętrznym latwo odpada - pozostaje onkosfera z oslonka wewnetrzna - embriofonem ( larwa może rozwijac się bydlo, koza, owca, renifer - z jaja inwazyjnego połkniętego przez żywiciela pośredniego uwalnia się onkosfera która ruchami hakow toruje sobie droge przez sciane jelita cienkiego do naczyn krwionośnych i chłonnych, -- małymi duzym obiegiem krwi do miesni szkieletowych - drugie stadium larwalne - wagier bydlęcy ( miesnie Zychwy szyi, jezyka , przelyku, )—przeksztalcaja się w nieuzbrojonego tasiemca . Skurcze wora powłokowo- mięśniowego powodują wypychanie jaj tasiemca,z jaja inwazyjnego u bydła uwalnia się onkosfera- osiedla się w mięśniach- wągier bydlęcy- larwa typu cysticercus, zarażenie człowieka per os- wągrami- one dostają się do jelita cienkiego człowieka	Tasiemczyca- teniosis- uczucie dyskomfortu, napadowe bóle brzucha, nudnosci wzrost lub upośledzenie łaknienia, obniżenie aktywności ruchowej, napięcie powłok brzucha, wzmozona perystaltyka jelit u dzieci zaburzenia wzrostu i przyrostu masy ciala. Zmniejszenie ogolnej kondycji, uczucie osłabienia,, zaburzenia snu ipamieci, naprzemienne zaparcia z biegunkami. Rzadkie objawy : długotrwała biegunka, niedokrwistość, pokrzywka, niedrożność jelit . Niekiedy proglotydy zatykaja przewody żółciowe lub trzustkowe. Zwalczanie poszukiwanie rezerwuarow, sanitarne badanie miesa w rzezniach i z uboju, nie jedzenie surowego miesa, ochrona pastwisk przed zanieczyszczeniem jajami tasiemca.	Proglotydy w kale , rzadko jaja inwazyjne Test elisa ( kopro antygeny tasiemca)
Taenia solium	Tasiemiec uzbrojony, kosmopolityczny w jelicie cienkim , w krajach o niskim stopniu higieny.Meksyk,Nikaragua, Honduras, Ekwador, Peru, Boliwia, Chile, Indie, Tajlandia, Tajwan, Korea, Gwinea.	Z onkosfery u świni powstaje pęcherzykowata larwa ( z jelita do krwioobiegu) - wągier- larwa typu cysticercus osiedla się w miesnisch jezyka,zuchwy , szyi, lędźwi, łopatki, przepony, serca, człowiek zaraża się jajem inwazyjnym na drodze egzoinwazji ( spozycie pokarmu zanieczyszczonego jajami lub calym proglotydem gdy pochodza one z tasiemca ,którym człowiek jest aktualnie zarażony to autoegzoinwazja)i autoendoinwazji, autoendo- gdy proglotydy przy ruchach antyperystaltycznych do zoladka i uwalniaja tam jaja inwazyjne) perystaltycznych wracają do jelita. - onkosfera uwolniona z otoczek przebija sciane jelita - duzymi malym obiegiem roznych narządów ,szczególnie niebezpieczne gdy do osrodkowego un i galki ocznej.	Tenioza- bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, zaparcia, bole i zawroty Glowy. Gdy dłużej trwa zaburzenia rozwoju fizycznego, obniżenie masy ciala, brak łaknienia, niedokrwistość, osłabienie, niedrożność jelit, cysticerkoza- wągrzyca- wągry cysticercus cellulosae, najgroźniejsza obejmuje korę mózgową, rdzeń kręgowy, gałkę oczną rozpoczyna się gwałtownie potem okresy remisji i zaostrzen z drgawkami, wzmożone cisnienie wsrodczaszkowe ( bole Glowy ,nudności, za burzenia widzenia i zachowania) wodogłowie, ( ucisk wagrow na mozg, ), choroba może przebiegac jako zapalenie opon i mozgu. Zwalczanie—profilaktyka oraz terapia,teniozy	Proglotydy i jaja inwazyjne w kale, badanie rentgenowskie- wągry, tomografia komputerowa mózgu , nmr test elisa ( kopro antygeny) diagnostyka serologiczna badanie histopatologiczne , plym Mozgowo—rdzeniowy,
Echinococcus granulosus	Tasiemiec bąblowcowy, człowiek i owca koza,bydlo, swinia,Kon, osiol, krolik, zajac .żywicielem pośrednim, ostateczny- pies, wilk , lis,kojot, hiena. Wystepuje w basenie morza śródziemnego ( Liban, Grecja,Cypr),ameryka poludniowa ( argentyna , brazylia, Chile,Urugwaj), w Islandii, Pd Afryce, Australii, Nowej Zelandii	Proglotyd maciczny odrywa się od strobilii wydostaje się na powierzchnię skóry psa przez odbyt , pełzając odrywają się od niego jaja,pies pyskiem zebami wylizuje je, z połkniętych jaj w żołądku , jelicie żywiciela pośredniego wydostaje się onkosfera - do naczyn krwionośnych lub chłonnych jelita cienkiego - zyla wrotna do watroby -przez naczynia wlosowate duzym obiegiem do roznych narzadow ( watroba pluca, nerki,sledziona,mozg,oko, kosci )- przeksztalca się w cerkoida typu bomblowiec , miesiąc po zarażeniu powstają drobne guzki zawierające płyn i larwe - pęcherz bąblowcowy - otacza się dwiema blonami, a żywiciel blona lacznotkankowa , wezykulacja- p.ęcherzykowanie- powrót protoskoleksa do potencji, mamy do czynienia z pęcherzem płodnym[wytwarza protoskoleksy] i płonnym pr oto skoleksy zjedzone przez psa wynicowuja się w jelicie cienkim i przytwierdzaja się do blony sluzowejprzyssawkami i hakami	Bąblowica- echinococcosis- zmiany w wątrobie, czasem płucach i nerkach, mięśniach, śledzionie, mózgu, kościach, przez wiele lat nie daje objawów, gdy pęknie pęcherz- wstrząs anafilaktyczny i wtórny rozsiew. Gdy w plucach: kaszel, skrocenie oddechu, bole w klatce piersiowej,ogniska niedodmy. Gdy w osrodkowymukladzie nerwowym objawy guza mozgu Zwalczanie—odpowiednia oswiata sanitarna, odrobaczanie psow, zaniechanie karmienia psow i lisow odpadkami poubojowymi.	Protoskoleksy w badaniu biopsyjnym, lub pęcherzu usuwanym operacyjnie badanie radiologiczne- zwapnione pęcherze bąblowca, odczyny serologiczne , usg, ct ,nmr
EEchinococcus multilocularis Bablowiec wielojamowy	W postaci dojrzalej w jelicie cienkim u lisa psa, wilka,kota. Zywicielami pośrednimi SA człowiek i drobne gryzonie mysz, szczur,norniki,malpy człekokształtne Polkula polnocna: Szwajcaria,Niemcy,Tyrol,Ameryka polnocna, miedzy kanada u USA,Syberia, alaska,polnocnagrenlandia,polnocna kanada	Onkosfera w watrobie wyrwarza wypustki otoczone blonaoskorkowa--- drobne pęcherzyki --mogą się odrywac i przerzutowa droga naczyn krwionośnych i chłonnych pęcherzyki powstaja dosc szybko. Żywiciel nie otacza ich blona lacznotkankowa , watroba i pluca najczestrzym miejscem bytowania	Echinokokoza wielokomorowa wystepuje u osob mających kontakt z kalemzarazonego lisa. W watrobie plucach wokół bablowca brak toreki lacznotkankowejcosprawia,ze nacieka tkanki i imituje nowotwor. Objawy nadciśnienia wrotnego, powiekszenie watroby i śledziony, zoltaczka i wodobrzusze,szybkowystepujace wyniszczenie organizmu
Hymenolepis nana	Tasiemiec karłowaty, kosmopolityczny, w jelicie cienkim człowieka i gryzoni czesciej w krajach o klimacie cieplym ; basem morza śródziemnego i czarnego,poludniow- wschodnia Azja, Ameryka srodkowa, poludniowe krainy ameryki polnocnej,polnocne ameryki poludniowej.	Proglotydy maciczne-- uwalniane jaj w jelicie żywiciela oderwanie się i pelanie ostatnich proglotydow , ma rozwój mono lub heterokseniczny. monokseniczny- polega na wyeliminowaniu żywiciela pośredniego przeksztalcenie onkosfery w cerkoida typu cysticerkoid w kosmkach jelitowych żywiciela ostatecznego - uwolniona w jelicie onkosfera wnika do wnętrza kosmka jelitowego -cysticerkoida - rozpad zarażonego kosmka - cysticerkoid dostaje się do swiatla jelita.	Hymenolepioza- zaburzenia równowagi, bole Glowy,brak łaknienia, anoreksja, wymioty, biegunki i zaparcia , bole brzucha, nadmierna pobudliwość, zaburzenia snu, upośledzenie rozwoju psychicznego i fizycznego dziecka, w badaniu endoskopowym zapalenia jelita z martwicą błony śluzowej Zwalczanie—higiena i zabezpieczanie srodkow spożywczych przed zanieczyszczeniami jajami inwazyjnymi	Koproskopowe badanie kału( jaja a niekiedy proglotydy)
Enterobius vermicularis Owsik ludzki,	kosmopolityczny, w jelicie grubym, (okrężnica,kątnica, wyrostek ) zarażenie- larwa L3 głownie w klimacie umiarkowanym	Jajo składane przez samicę w okolicy odbytu ( 3 warstwowe w srodku zarodki ), drapanie się dziecka, jaj przylepiają się do skóry, na rękach do ust- autoegzoinwazja, ( +retroinwazja - jaja z okolic odbytu Ida do jelita g) autoendoinwazja- samica składa jaja w okrężnicy i prostnicy wylęgają sie larwy rabditopodobne, możliwa inhalacyjna droga zakażenia ( wdychanie podeschnietych jaj, nos ,gardlo, polkniecie), normalnie- w jelicie cienkim powstaje larwa rabditopodobna, wędruje do jelita grubego- 3krotne linienie- dojrzały osobnik kopulacja samica wypelniona jajami wedruje do okolic odbytu uwolnienie jaj w okolicy krocza jaj powleczona kleista subst przyklejaja się do okolic odbytu , palcow itd Zakazenie w wyniku gryzienia palcow, ołówków, paznokci,	Owsica- enterobiosis- choroba przewlekła, nawracająca, rzadko ostra, obniżone łaknienie, masy ciała, bladość powłok, cienie pod oczyma, zaburzenia snu( bezsennlosc, koszmary), wzmożona pobudliwość nerwowa ( spowodowana drapaniem, zmiany , skaleczenia), drgawki, trudności koncentracji, zgrzytanie zębami, obgryzanie paznokci U dziewczat samice mogą dostac się do narządów płciowych i wywołać zapalenie pochwy , macicy jajowodu), Zapalenie wyrostka Obescosc pasożyta w jelicie powoduje zmiany nieżytowe bl sluzowej, drobne wybroczyny, ubytki nabłonka, przerost grudek chlonnych Zwalczanie higiena osobista, czystosc w mieszkaniu, majtki, pościel,	Owsiki w kale lub na skórze w okolicy odbytu, wymazy z rectum (jaja)
Ascaris lubricoides hominis	Kosmopolityczny, w jelicie cienkim, larwa L2 u ludności wykorzystującej odchody do użyźniania,u geofilów	Samica składa żółtobrązowe jaja, zarodek otoczony skorupka z 3 warstw jaja niezapłodnione maja inna budowe jajaz wczesna zygota która zaczyna bruzdkowac dopiero po wydaleniu z kalem do Sr zewnetrznego—> (zdolnego do zarazenia tylko ,larwy 2 stadium - odpowiednia warunki) monokseniczny, zakazeniez woda lub pożywieniem- wykluwaja się larwy-> larwy przenikają przez ścianę jelita do ukł. Krwionośnego rzadziej chłonnegozyla wrotna - watroba-- żyła główna dolna- prawa połowa serca- płuca przerywaj sciane pęcherzyka i bytuja w srodku, w płucach drugie i trzecie linienie,gardło, połknięcie, jelito a w nim czwarte linienie zabłąkane larwy tworzą guzki robacze *(ulegaja otorbieniu) Zwalczanie higiena osobista i sanitarna i nieuzywanie niekompostowanych fekaliow do nawozenia. Wytwarza inhibitory trypsyny i alfa- chymotrypsyny oraz inhibitory proteaz	Glistnica- askariosis- objawy kliniczne związane z migracją larw, w watrobie czesc z nich ginie tworząc ziarniaki, larwy w plucach to zespol Loefflera - nacieki płuc wzrost liczby krwinek kwasochłonnych we krwi), objawy zapalenia płuc ( kaszel, spastyczne skurcze oskrzeli, duszność, zaostrzony szmer pęcherzykowy. Temp) , krwawienia,Skłebione glisty: niedrożność jelit, przewodow wyprowadzających, wymioty - drog oddechowych) zarazenie plodu i jego uszkodzenie Gdy glista pasozutyje w jelicie może przechodzic do jamy otrzewnej i nerek : nawracajace bole brzucha , nudności, wymioty, brak łaknienia, nadmierne pobudzenia lub apatia, zaburzenia snu, objawy ze strony układu pokarmowego, Alergia: obrzęki powiek, zapalenia spojówek, nieprawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy dzieci, nieżyt nosa, stany astmatyczne, wysypki na skórze	Preparat bezpośredni kalu, W kale jaja z zygotą lub w 2 fazie blastomerów Larwy w plwocina, BAL , popłuczyny zoladka, Badanie endoskopowe dwunastnicy Serologia - test elisa , wiazanie dopełniacza RTG ukl pok We krwi leukocytoza z eozynofia
Strongyloides stercoralis Węgorek jeitowy	Wystepuje w subtropikalnych i tropikalnych krajach amryki, afryki, europy i prawdopodobnie pn-wsch australii pasozytuje w gornym odcinku jelita cienkiego czlowieka	Samica rozmnaża się partenogenetycznie ze zlozonych jaj wylegaja się w przwewodzie pokarmowym rabditopodobne larwy z odchodami do śr zewn 2 jaki przebieg * Heterogoniczny : w karajach tropikalnych i subtropikalnych larwy SA saprofagami odzwyaiaja się gleba i kałem i po 30 h osiagaja dojrzałość przeksztalcaja się w wolnozyjace diploidalne samice i haploidalne samce * homogoniczny : polega na eliminacji pokolenia wolnozyjacego. Larwy rabditopodobne wydalane do środowiska linieja--. Przeksztalacaj się w larwy filario podobne ( formy inwazyjne zdolne do rozwoju tylko w org zyciela głównym wrotami inwazji jest skora ale tez blona sluz jamy ustnej i przelyku larwy aktywnie di naczyn zylnych--. Prze prawa komore serca do pluc czesc z nich osiaga tam dojrzalosc plciowa( larwy rabditopodone w plwocinie) ale wielkszosc do wnętrza pęcherzyków płucnych i oskrzelikow biernie przez oskrzela i tchawice do gardzieli gdzie sa polykanegorny odcinek jelita cienkiego gdzie dojrzałość plciowa osiagaja samice pod blona sluz jelita czczego i dwunastnicy składają jaja z larwa rabditopodobnaopuszcza skorupke jajowa w swietle jelita Może ulec skroceniu ( autoinwazja - larwa rabditopodobna w filario podobna przez skore lub blone sluz do ukl zylnego serce pluca tchawica jelito)	Węgorczyca strongyloidoza w 3 fazach *skórna: swędzące zmiany skorne w miejscu wnikniecia, o charakterze babli lub rumienia weedrujacego, gdy autoinwazja zmiany w okolicy odbytu i brzucha *płucna: zapalenie pluc, temp, kaszel, splycenie oddechu, zespol Loeflera *jelitowa : bol brzucha brak łaknienia i biegunki ze stolcem podbarwionym krwia, w wyniku uszkodzenia jelita w endoskopii stwierdzamy podczas endoskopii rozlany iezyt blony sluzowej, z owrzodzeniami i naciekami sięgającymi Az do warstwy mięśniowej ,mogą powstawac zmiany w oun : zapalenia opon, zawaly lub ropnie mozgu, Zwalczanie - nie zanieczyszczac wody i gleby odchodami człowieka	Larwy rabditopodobne w trsci dwunastnicy, kale, plwocinie, popłuczynach oskrzelowo-pecherzykowych , Jaja w kale Eozynofilia we krwi Serologia ( test elisa)
Loa loa	W tkance podskórnej człowieka w krajach tropikalnych, Afryki srodkowej i zachodniej mikrofilaria	Mikrofilarie otoczone oslonka pojawiaja się we krwi obwodowej w dzien wessane z krwią przez samice ślepaków zrzucają otoczkę migracja do ciała tłuszczowego i roznych narządów , linienie, potem postać inwazyjna, larwy czynnie wydostaja się z narządów gebowych owada larwa wnika przez skórę do człowieka tam rosnie i osiaga dojrzałość plciowa, odznaczają się tendencją do wędrowania pod skórą	Loaza- loasis- ograniczone, bolesne obrzęki podskórne,(najczęściej wokół stawow) pojawiające się i znikające, zmiany wypryskowe i rumieniowe, Oko ( spojowka) ból w oku, świąd, łzawienie Ktran i oun ( zapalenie opon i mozgu”) Zwalczani - zwalczanie ślepaków,	Mikrofilaria we krwi 10 -14 , odczyny serologiczne
Trichinella spiralis Włosień kręty,	L2 w mięśniach, kosmopolityczny u czlowieka, swinia, dziik , wilk, pies, jez, kret , foka, kot, szczur , kuna, borsuk, świstak, niedźwiedź,	Larwy urodzone przez samice,-- wpadaja do przestrzeni chłonnych—wędrują do przewodu piersiowego—z krwia zylna do prawej polowy serca i pluc—przechodza przez siec naczyn włosowatych oplatających pęcherzyki plucne --przez lewą połowę serca do dużego krwioobiegu--mięsnie poprzecznie prążkowane (gł przepona i m, międzyżebrowe) larwa atakuje jedna komórkę mięśniową- przebija się przez sarkolemmę do cytoplazmy (e. histolityczne) rosna ,linieja, skręcając się spiralnie po 17 dniach drugie inwazyjne dla kolejnego zywiciela stadium) otorbianie larwinkrustowanie torebki wlosnia, dalej się rozwijają gdy zostaną zjedzone zywe otorbione larwy, w jelicie cienkim wydostają się z torebek, wnikaja pod nabłonek pokrywajacy kosmki dwunastnicy i jelita cienkiego tam po dojrzewaniu rodzą się kolejne larwy z osobników dorosłych	Włośnica- trichinellosis- Objawy związane z migracja larw : bole brzucha,bole mesni charakterystyczny układ ciała, utrudnione żucie, połykanie i oddychanie, wybroczyny dospojowkowe i podpaznokciowe, obrzek powiek twarzy, bole Glowy, wysypka , Zespołbiegunkowy ( wymioty, kurczowe bóle brzucha, biegunki, zielonkawo brunatne z domieszka sluzu, zaburzenia metaboliczne (hipo), osłabienie, zaburzenia rytmu serca, Powikłania - włosień w mozgu - majaczenia, zmiabny zachowania, zapalenia, opon i mozgu, niedowlady, porażenia nerwów czaszkowych, padaczki, zaburzenie w funkcji zwieracza odbytu i moczowodu W plucach - zapalenia w sercu - zapalenie CT ,MR Zarazenie przez zjedzenie surowego, niedogotowanego miesa Zwalczanie- sanitarne badanie miesa, niespozywanie surowego, dewitalizacja larw, poprawa warunkow hodowli swin.	Metoda trichinoskopowa (larwy wlosnia ), biopsja mięśnia naramiennego, i brzuchatego lydki, badania immunoserologiczne (test elisa) (wykrywanie antygenu krążącego, przeciwciał, krążących kompleksow immunologicznych Metoda reakcji łańcuchowe polimerazy ( PCR) We krwi leukocytoza Ob.
Trichiuris trichiura Włosogłówka ludzka	kosmopolityczny, w jelicie grubym i ślepym człowieka, larwa L3 w cieplych krajach wiecej zarazen niż w krajach klimatu umiarkowanego	Zarażenie przez połknięcie larw L3 z pokarmem zanieczyszczonym ziemią, w jelicie cienkim larwy wylęgają się po wyschnięciu jednego czopu biegunowego, idą do jelita grubego, linienie, postać dojrzała, karmią się krwią - Samica przyczepiona pod bl sluz jelita sklada jaja z zarodkami zarodki zdolne do inwazji po 17 dniach w Sr zewnętrznym człowiek zaraza się połykając jaja z pokarmem zanieczyzszonym ziemia - geofile w jelicie cienkim larwy wylegaja się po wyschnieciu jednego z czopow do jelita grubego tam linienie itd	Włosogłówczyca- trichurioza- skapoobjawowo gdy intensywność inwazji jest mala ( nacieki komorkowe i wybroczyny krwawe w miejscy wnikniecia pasożyta do bl sluz) w inwazji dużej następują objawy kliniczne, biegunka, niedokrwistość, nudności, wzdęcia, , bol brzucha, bolesne parcie na stolec, uporczywa biegunka, niedokrwistosc niedobarwliwa, W inwazji przewlekłej : utrata łaknienia naprzemienne biegunki i zaparcia, niedożywienia , zahamowanie rozwoju fiz, w endoskopii obraz podobny do wrzodziejącego zapalnia jelita Zwalczanie higiena osobista, mycie owocow i warzyw, nieuzywanie do użyźniania odchodow	Endoskopia, jaja w kale w grubym rozmazie, metodami Kato i miuro oraz sedymentacyjnymi

5

---