16. 7 NOWUCH TECHNIK ZARZĄDZANIA

• Diagram pokrewieństwa

• Diagram relacji

• Diagram systematyki

• Diagram macierzowy

• Macierzowa analiza danych

• Wykres programowy procesu decyzji

• Diagram strzałkowy

Nowe narzędzia jakości

Diagram pokrewieństwa - Diagram pokrewieństwa jest narzędziem pozwalającym na grupowanie i segregowanie danych zebranych podczas omawiania postawionego problemu. Propozycje werbalne (koncepcje, pomysły, itp.) zebrane podczas prac nad problemem, poddawane są grupowaniu w oparciu o intuicję członków zespołu. Stosując diagram pokrewieństwa pamiętać należy o przestrzeganiu zasady “odroczonego sądu”. Oznacza to, że nie należy krytykować zgłaszanych idei oraz kwestionować prób innego pogrupowania danych. Wszyscy członkowie grupy oraz zgłaszane przez nich propozycje mają taką samą “siłę” i takie same prawa podczas przebiegu metody. Końcowym efektem działania grupy jest diagram stanowiący wypadkową wszystkich koncepcji.

Diagram relacji (ang. interrelationship diagram) - nazywany także jako wykres współzależności przyczyn. Diagram ten jest graficzną prezentacją czynników składających się i wpływających na złożony problem. Wykorzystywany jest do określania wzajemnych powiązań i zależności pomiędzy czynnikami wpływającymi na zaistniałą sytuację (złożony stan rzeczy). Efektem jego stosowania jest gruntowne uporządkowanie informacji. Diagram relacji wykazuje duże podobieństwo do diagramu Ishikawy. Wskazuje on jednak nie tylko powiązania na linii “przyczyna - skutek”, ale określa ich wzajemne powiązania.

Typowym elementem stosowania diagramu współzależności jest jego użycie w połączeniu z innymi narzędziami jakości. Stosuje się go z jednym lub kilkoma narzędziami, w szczególności z diagramem pokrewieństwa, którego elementy wykorzystywane są jako punkt wyjścia przy pracy nad diagramem relacji.

Wszystkie pomysły zapisywane są na kartkach i umieszczane na tablicy. Rozmieszczenie kartek z postawionymi czynnikami zależy od przyjętej formy graficznej diagramu. Dla dużej liczby elementów stosuje się formę scentralizowaną, z problemem, umieszczonym na środku tablicy. Przy ich niewielkiej ilości, stosować można formę ukierunkowaną, z problemem, umieszczonym po lewej stronie lub u góry tablicy.

Diagram systematyki- występuje często w literaturze pod nazwą diagram drzewa lub drzewo decyzyjne. Wykorzystywany jest do metodycznego przedstawiania istotnych elementów przedsięwzięć związanych z usuwaniem niezgodności. Diagram systematyki jest hierarchiczną, graficzną prezentacją czynności potrzebnych dla osiągnięcia postawionego celu lub zadania. Jako posegregowanie detali powodujących zaistnienie problemu, przypomina on wykres Ishikawy. Użyty natomiast dla zobrazowania przebiegu kolejnych etapów procesu jest formą schematu blokowego.

Diagram matrycowy (ang. matrix diagram) - nazywany również diagramem tablicowym, służy do określania wzajemnych oddziaływań różnych rozwiązań problemu. Początkowo metoda ta stosowana była w celu rozpoznania zależności pomiędzy wymaganiami klienta a parametrami wyrobu. Stworzona tablica (matryca) pozwala na przedstawienie powiązań pomiędzy procesami lub czynnościami oraz ich “wagę” dla danego zagadnienia. Pokazuje ona, czy określone zbiory parametrów wzajemnie się sumują, tłumią, czy też nie zachodzą pomiędzy nimi żadne zależności.

Macierzowa analiza danych (ang. matrix data analysys) nazywana jest również wykresem analizy danych lub tablicową analizą danych. Stosowana jest dla tych zagadnień, dla których ocena graficzna (zależne - niezależne) wynikająca np. z diagramu matrycowego, jest niewystarczająca. Obrazuje ona zależności pomiędzy dwoma parametrami wskazane przez wyliczone dla nich wartości. Wartości te odzwierciedlają się w postaci punktów na płaszczyźnie. Wśród narzędzi jakości jest ona jedyną “cyfrową” metodą. Wyznaczanie danych liczbowych poszczególnych elementów możliwe jest dzięki zastosowaniu wspomagania komputerowego w zakresie analiz wielowariantowych.

Wykres programowy procesu decyzji (ang. process decision programme chart) nazywany jest często kartą planowania procesu decyzji lub diagramem planowania procesu decyzyjnego. Wykres ten graficznie wykazuje i przedstawia, jak wiele może występować alternatyw osiągnięcia celu. Forma graficzna wykresu zbliżona jest do diagramu systematyki. Uwzględnia on jednak dynamiczny charakter procesu, nie koncentruje się wyłącznie na chronologicznym przebiegu procedur. Wykres zawierać może również informacje dotyczące czasu trwania procedury, osoby za nią odpowiedzialne i co najistotniejsze listę możliwych środków zapobiegawczych w przypadku komplikacji.

Diagram strzałkowy (ang. arrow diagram) lub wykres sieciowy jest prostym narzędziem pozwalającym planowanie powtarzalnych procesów. Diagram stwarza bardzo pomocny plan wykonywania czynności (nawet na każdy dzień) i nadzoruje jego realizację. Przedstawia strukturę powiązań pomiędzy wszystkimi czynnościami podając czas potrzebny do ich realizacji.

---