J polski konkurs 2010 wojewódzki(1), konkurs polonistyczny

Kod ucznia …………………………………..…………………..

Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego dla Gimnazjów -etap wojewódzki

Rok szkolny 2010/2011

Drogi Uczniu!

Witaj w ostatnim etapie konkursu. Pamiętaj, aby rozwiązując zadania:

- uważnie czytać polecenia i teksty,

- poprawną odpowiedź wpisywać w wyznaczone miejsca czytelnie i wyraźnie,

- nie używać korektora,

- w razie omyłki jeden raz przekreślić błędną odpowiedz i nad nią napisać poprawną,

- sprawdzić wszystkie odpowiedzi przed oddaniem testu.

Na rozwiązanie testu masz 90 minut.

Powodzenia!

0x08 graphic

„U kogoś tam, między czymś tam, na półce czekał na mnie Melchior Wańkowicz ubrany w postarzały zielonym grzbietem garnitur. Mięsożerny ten reportaż. Pełen krwi, kawałkami ludzkiego mięsa krajany, przekładany zachłannością moździerzy i przyprawiany świstem kul dziurawiących stęsknione za wolnością serca i głowy. Masz mnie Melchior! Zatapiałem się w tej cuchnącej ludzkim fetorem książce w autobusie szynowym. Trzynaście dni i dwadzieścia godzin zamknięte w 173 stronach 8x10cm. Oczu nie mogę oderwać. „... gasną życia ludzkie w pół litanii" Nie mogę pojąć ciężaru cierpienia tych ludzi. Kończę czytać w domu. Zdarza mi się rzucać te pożółkłe kartki w kąt. Jestem zły. Gardło mi ściska. Wzruszam się. Za chwilę wracam do lektury. Nie mogę wytrzymać. Znowu Wańkowicz jakby czarami wrzuca mnie między żołnierzy. Wyobraźnia maluje makabryczny film przed oczami. Nie oszczędza szczegółów. To nie film. To relacja. Jakże okrutna!

Osiemnastoletni Beck melduje oficerowi łączności o braku amunicji. Zdają sobie sprawę, że nie ma pomocy. Ciągły ostrzał. Są w beznadziejnej sytuacji.

- Pamiętajcie, że jesteście Polakami.

- Tak jest!

Żarłoczna jest ta bestia. Na świętym miejscu zasiadł szatan. Gniecie ludzkie życia w kamienie. Ziemia przesiąknięta krwią wielu. Pożarła mnie ta pożółkła książeczka. Wańkowicz zawarł w tak małej treści tak wiele ludzkiej boleści.”

Z bloga czytelnika Wańkowicza

Nazwij styl językowy, jaki zastosował autor wypowiedzi. Jakie są wyróżniki tego stylu?- wymień dwa (0-2)

..............................................................................................................................................

Wyraź to samo za pomocą eufemizmów(0-2)

A)ludzki fetor...............................................................................................................

b)Śmierć.......................................................................................................................

Własnymi słowami wyraź treść metafor (0-2)

a) „Na półce czekał na mnie Melchior Wańkowicz ubrany w postarzały zielonym grzbietem garnitur”..............................................................................................................

b) „Pożarła mnie ta pożółkła książeczka”...............................................................................

Nazwij za pomocą dwóch frazeologizmów wrażenia autora bloga po przeczytaniu książki. (0-1)

..........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

5. „Osiemnastoletni Beck melduje oficerowi łączności o braku amunicji. Zdają sobie sprawę, że nie ma pomocy. Ciągły ostrzał. Są w beznadziejnej sytuacji.

- Pamiętajcie, że jesteście Polakami.

- Tak jest!”

Co w podanym fragmencie oznacza przypomnienie: „Jesteście Polakami”- co dowódca chce powiedzieć żołnierzom? (0-1)

...............................................................................................................................................

................................................................................................................................................

6.Czy opinia autora bloga o książce jest pozytywna czy negatywna? Uzasadnij odpowiedź.

(0-1)

.................................................................................................................................................

7. „Ciągły ostrzał” - jaki to rodzaj wypowiedzenia? (0-1)...................................................

..............................................................................................................................................

8. „Szkice spod Monte Cassino” zostały nazwane reportażem. Podaj trzy cechy utworu, które uzasadniają te nazwę. (0-2)

a)....................................................................................................................................................b)...................................................................................................................................................

c).................................................................................................................................................

0x08 graphic
Wyspa umarłych... Nagie, strome skały,

wkoło dalekie, nieskończone morze,

gaj cyprysowy, ciszą skamieniały,

spokój wód wieczny... Bóg śmierci posępny

duszom ten grodziec zostawił ostępny

i odwróciwszy twarz, odszedł w bezdroże.(...)

Tu dusze cieniom podobne, milczące,

snują się białe przez ciemną zieloność

po bladych plamach, które kładzie słońce;

lub z wąskich okien kutych w skałach ściennych,

patrzą po falach szklannych i bezdennych,

patrzą się w mglistą, wieczną nieskończoność. […] Żołnierze wchodzący na Monte Cassino po skończonej bitwie

Dusze, co serca płonęły pożarem,

te, co za wiele czuły i cierpiały;

co się pytały pod uczuć nadmiarem:

z jakiego kruszcu twarda Boża ręka

kuje pierś ludzką, że w ogniu nie pęka?

te w te spokojne, morskie idą skały.

Siadają z na dół pochyloną twarzą.

Siedzą, do głazów podobne, i… marzą.

Wyspa umarłych Kazimierz Przerwa-Tetmajer

9. Wypisz z tekstu fragment, który mógłby być tytułem zdjęcia, wyrażającym jego atmosferę (0-1)

.......................................................................................................................................................

10. Nazwij na podstawie wiersza dwie cechy Boga (0-1)............................................................

......................................................................................................................................................

11. Nazwij typ liryki, reprezentowany przez wiersz, ze względu na sposób wypowiadania się podmiotu lirycznego?(0-1)

.......................................................................................................................................................

12. W jaki sposób powstał wyraz „grodziec”? Zapisz wyraz podstawowy, formant i oboczności. (0-1)

13. Wyjaśnij pytanie zawarte w wierszu - o co pytają Boga dusze? (0-1)

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

14. Znajdź dwa podobieństwa miedzy wierszem i zdjęciem. (0-1)

a)....................................................................................................................................................

b)...................................................................................................................................................

15. Zaznacz w podkreślonych wersach średniówkę. (0-1)

Andrzej Brzozowski: Wiedźmin i historia

AB: Fantasy miała dwóch ojców: J.R.R. Tolkiena i C.S. Lewisa - notabene obaj byli mediewistami (...)

AS: To są autorzy dla gatunku kanoniczni. Mają zresztą ze sobą wiele wspólnego. Dorzuciłbym jeszcze Howarda, który pisząc równolegle z Tolkienem stworzył typ opowieści nawet częściej powielany niż Tolkiena czy Lewisa.

AB: No to pomówmy o heroic fantasy. Czy uważa Pan motyw konfliktu zielonej, dobrej Północy i pustynnego, złego Południa za klasyczny element tego typu powieści?

AS: Moja Północ wcale nie jest taka dobra - to raczej parodia Tolkiena. W moich książkach jest wiele sygnałów zaprzeczających tak jednoznacznemu podziałowi i rozpisaniu ról. Może właśnie dlatego, że pasjonuje mnie historia. I widzę na południu Rzym, a na północy Brytanię.

AB: Tolkien często tworzył nazwy i imiona, wykorzystując anagramy, np. Anduril, miecz Aragorna, jest odpowiednikiem Durandala, miecza Rolanda. W jakim stopniu wykorzystuje Pan historyczne nazwy?

AS: Nazwy, choć tajemnicze i miłe uchu, mają być sygnałami, muszą współgrać z akcją i fabułą. Z upodobaniem stosuję też nazwy, do których pasuje zapożyczone z heraldyki określenie armes parlantes, herby mówiące, naprowadzające czytelnika na jakiś ślad - czasem wiodący do erudycyjnej i językowej zabawy, czasem do materii legendarnej lub klasyki literackiej.

AB: Korzysta Pan z baśni, legend, ale istnieją przecież książki stricte historyczne. Widać u Pana solidną wiedzę historyczną.

AS: Korzystałem z tych samych źródeł, przede wszystkim z kronik Froissarta, świetnego źródła przy pisaniu o rycerzach i rycerstwie. Błędny rycerz, przy tym lekko stuknięty, to nader charakterystyczny stereotyp fantasy. Jednak literaccy rycerze to jedna sprawa, a prawda historyczna - druga. Była to wszak kasta ludzi, których głównym zajęciem było zabijanie.

AB: A wiedźmin? Przecież on też, prawda, że mimowolnie, zostaje rycerzem.

AS: Wbrew sobie i przez przypadek. Nawet ceremonia pasowania wiedźmina to swego rodzaju parodia - królowa nie ma przednich zębów, które jej właśnie wybito. Napuszona formuła i ceremoniał mocno kontrastują z przypadkowością tego zajścia.

AB: Ale pasowania na polu bitwy, za zasługi, zdarzały się w historii.

AS: Rzecz jasna, dlatego i u mnie tak się dzieje. Nie twierdzę, że nie było rycerzy prawdziwie szlachetnych, szanujących jakiś kodeks i jego przykazania typu „ust kłamstwem nie kalaj, broń dziecka i niewiasty, powalonego nie dobijaj”. Twierdzę jednak, że cała wielka i prześwietna tradycja rycerska to wymysł poetów na użytek literatury. Norma „rycerskości” była od tej tradycji krańcowo różna.

AB: Taki „nadrząd”, złożony z szarych eminencji, który ma własne ambicje, wykazuje pewne podobieństwo do rady czarodziejów u Tolkiena...

AS: Tolkien nie posunął się tak daleko, żeby w takiej radzie posadzić czarodzieja z Mordoru. Mordor był zawsze demoniczny. Wynika to z faktu, że Tolkien jest na wskroś chrześcijański. Zło u Tolkiena to zbuntowany Szatan, od momentu rokoszu przeciw Stwórcy zawsze w opozycji. Zło, które niczego nie tworzy, a pała tylko żądzą niszczenia i psucia dzieła bożego. U Tolkiena Melkor i Sauron z Mordoru nie stworzyli wszak orków i trolli, oni tylko zepsuli dzieła Stwórcy - elfy i entów. Czy z Sauronem, czy z Mordorem można usiąść do rokowań? Czy możliwe są jakiekolwiek układy, porozumienia? Nie, tu w grę wchodzą wyłącznie śmiertelne zapasy, Armagedon, Apokalipsa, Götterdammerung. Mój Nilfgaard jest inny. Nie jest demonem, lecz państwem jak każde inne. To jest Rzym. Rzym nie pała nienawiścią do Germanów, Celtów czy Daków dlatego, że wierzą w innych bogów, że są Dakami. Rzym chce ich podbić, bo Rzymowi potrzebni są niewolnicy, cyna, miedź, skóry, wosk, konie. Nie ma demonizmu. Jest polityka i biznes.

AB: Czy ten „nadrząd” nie miał jakichś korzeni w historii świata?

AS: Nie wyznaję spiskowej teorii dziejów. Co innego, jeśli chodzi o materię legendarną. Przecież każde społeczeństwo i każda kultura miały tendencję do wynajdywania jakiegoś demonicznego Starca z Gór, który gdzieś siedzi i trzęsie światem. Do tych legendarnych korzeni nawiązałem nie bez skrytej drwiny. Czarodziejki z Loży dzisiaj rządzą światem, ustalają, kto wygra bitwę, i którędy, po linii której Odry i Nysy pobiegną granice po traktacie pokojowym. Jutro zaś same będą palone na stosie. Ale przecież nie za nadużycia. Jak w wypadku templariuszy, pretekstem będzie czarna magia, prawdziwym powodem - inność, motorem - żądza władzy i biznes. Historyczna alegoria z moralną puentą.

Wywiad: (Mówią wieki)

16. Wypisz z tekstu wszystkich autorów fantasy, których wymienia Sapkowski. (0-1)

17. „Tolkien często tworzył nazwy i imiona, wykorzystując anagramy, np. Anduril, miecz Aragorna, jest odpowiednikiem Durandala, miecza Rolanda.” Co to są anagramy? (0-1)

.......................................................................................................................................................

18.Na podstawie „Wiedźmina” sformułuj słownikową definicję „heroic fantasy”? (0-2)

................................................................................................................................................

19.Wypisz z tekstu przykazanie rycerskie. (0-1)

.............................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

20.Co Sapkowski sądzi o rycerzach? Własnymi słowami wyraź opinię autora. (0-1)

............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

21. Podaj trzy wydarzenia, podczas których Wiedźmin wykazał się cechami rycerskimi. Napisz, jakie to cechy (3 różne) (0-3)

a)..............................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

b)..................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

c)..................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

22.Z jakich filmów pochodzą powyższe zdjęcia? Podpisz je. (0-1)

0x01 graphic

....................................................................................................................................................

23.Napisz własną recenzję jednego z filmów: „Korczak” albo „Lista Schindlera”, nawiązując do motywu przewodniego „Heroizm nie jest w samych bitwach, ale na wszystkich polach życia nieustannie” Zajmij przynajmniej 1/2 wyznaczonego miejsca- 25 linijek (oznaczone pogrubionymi kropkami).

.......................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................