Kod ucznia …………………………………..…………………..

Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego dla Gimnazjów -etap szkolny

Rok szkolny 2010/2011

Drogi Uczniu!

Witaj w pierwszym etapie konkursu. Pamiętaj, aby rozwiązując zadania:

- uważnie czytać polecenia i teksty,

- poprawną odpowiedź wpisywać w wyznaczone miejsca czytelnie i wyraźnie,

- nie używać korektora,

- w razie omyłki jeden raz przekreślić błędną odpowiedz i nad nią napisać poprawną,

- sprawdzić wszystkie odpowiedzi przed oddaniem testu.

Na rozwiązanie testu masz 90 minut.

Powodzenia!

Nam strzelać nie kazano. - Wstąpiłem na działo

I spójrzałem na pole; dwieście harmat grzmiało.

Artyleryi ruskiej ciągną się szeregi,

Prosto, długo, daleko, jako morza brzegi;

I widziałem ich wodza: przybiegł, mieczem skinął

I jak ptak jedno skrzydło wojska swego zwinął;

Wylewa się spod skrzydła ściśniona piechota

Długą czarną kolumną, jako lawa błota,

Nasypana iskrami bagnetów. Jak sępy

Czarne chorągwie na śmierć prowadzą zastępy. (...)

(...) Gdzież ręczna broń? - Ach, dzisiaj pracowała więcej

Niż na wszystkich przeglądach za władzy książęcej;

Zgadłem, dlaczego milczy, - bo nieraz widziałem

Garstkę naszych walczącą z Moskali nawałem.

Gdy godzinę wołano dwa słowa: pal, nabij;

Gdy oddechy dym tłumi, trud ramiona słabi;

A wciąż grzmi rozkaz wodzów, wre żołnierza czynność;

Na koniec bez rozkazu pełnią swą powinność,

Na koniec bez rozwagi, bez czucia, pamięci,

Żołnierz jako młyn palny nabija, - grzmi, - kręci

Broń od oka do nogi, od nogi na oko:

Aż ręka w ładownicy długo i głęboko

Szukała, nie znalazła - i żołnierz pobladnął,

Nie znalazłszy ładunku, już bronią nie władnął;

I uczuł, że go pali strzelba rozogniona;

Upuścił ją i upadł; - nim dobiją, skona. (...)

(...) Bóg wyrzekł słowo s t a ń s i ę, Bóg i z g i ń wyrzecze.

Kiedy od ludzi wiara i wolność uciecze,

Kiedy ziemię despotyzm i duma szalona

Obleją, jak Moskale redutę Ordona:

Karząc plemię zwyciężców zbrodniami zatrute,

Bóg wysadzi tę ziemię, jak on swą redutę.

1. Podaj imię i nazwisko autora powyższego tekstu oraz jego tytuł. (0 - 1 pkt)

Autor ............................................................................................................................................

Tytuł .............................................................................................................................................

2. Zapisz współczesną formę dopełniacza l. poj. wyrazu artyleria. (0 - 1 pkt)

......................................................................................................................................................

3. W odpowiedzi na pytania zacytuj odpowiednie fragmenty tekstu. (0 - 3 pkt)

Pytanie	Cytat
Jaka była ilość polskiego wojska?
Jakim rodzajem broni posługują się polscy żołnierze?
Jaki jest los żołnierza polskiego po przegranej bitwie?

4. Dlaczego, wg tekstu, Bóg zniszczy ziemię? Podaj trzy powody. (0 - 3 pkt)

1. ............................................................................................................................................

2. .............................................................................................................................................

3 ..............................................................................................................................................

5. Wypisz z tekstu cztery wyrazy, które występują w archaicznej formie. (0 - 2 pkt)

„Bóg wyrzekł słowo s t a ń s i ę, Bóg i z g i ń wyrzecze.

Kiedy od ludzi wiara i wolność uciecze (...)”

1 .................................................................. 2 ........................................................................

3 .................................................................. 4 ........................................................................

6. Narysuj wykres powyższego zdania złożonego i nazwij dokładnie jego rodzaj. (0 - 2 pkt)

Wykres

Nazwa zdania złożonego:..............................................................................................................

.......................................................................................................................................................

7. Nazwij układ i rodzaj rymów w wytłuszczonym fragmencie wiersza. (0 - 2 pkt)

Układ rymów:............................................

Rodzaj rymów: 1 ........................................ 2 ....................................... 3 ...................................

8. W tekście występuje nazwa własna „Petersburczany” na określenie mieszkańców Petersburga. Wpisz do tabeli nazwy rodzaju męskiego i żeńskiego mieszkańców podanych miast. (0 - 2 pkt)

Nazwa miasta	Nazwa mieszkańca rodzaju męskiego	Nazwa mieszkańca rodzaju żeńskiego
Warszawa
Białystok

9. Uwzględniając kontekst wypowiedzi, podaj dwa synonimy słowa „zastępy”, które wystąpiło w zdaniu „Jak sępy/ Czarne chorągwie na śmierć prowadzą zastępy”. (0 - 2 pkt)

1. ........................................................ 2. .......................................................

Biada! O rozważ, siostro, jak nam ojciec

zginął wśród sromu i pośród niesławy,

Kiedy się jemu błędy ujawniły,

a on się targnął na własne swe oczy;

żona i matka - dwuznaczne to miano -

splecionym węzłem swe życie ukróca;

wreszcie i bracia przy jednym dnia słońcu

godzą na siebie i morderczą ręką

jeden drugiemu śmierć srogą zadaje (...)

fragment Antygony w przekł. K. Morawskiego

10. O jakich wydarzeniach z historii rodu Labdakidów mówi Ismena? Podaj dwa z nich, wymieniając bohaterów. (0 - 2 pkt)

1 ..............................................................................................................................................

2 ..............................................................................................................................................

11. Jaki starożytny gatunek literacki reprezentuje utwór „Antygona”? Wypisz trzy jego cechy. (0 - 3 pkt)

nazwa gatunku................................................................

cechy gatunku

1 ....................................................................................................................................................

2 ....................................................................................................................................................

3 ....................................................................................................................................................

12. Wstaw odpowiednie formy wyrazów tak, aby powstał poprawny związek frazeologiczny. (0 - 2 pkt)

.................................góry lodowej bawić się w kotka i ....................................

patrzeć jak sroka w...................................... dopiec do....................................................

Relacja z przedstawienia Antygony w teatrze Odeon (fragment), Gazeta Warszawska 1844, nr 157

(1.) W końcu maja w teatrze Odeon wystawiono Antygonę Sofoklesa. (2.) Niezliczone mnóstwo ludu cisnęło się u wchodu do teatru. (3.) W sali, gdy oko spojrzało na proscenium
i stojący ołtarz Bachusa, wieńcem liści otoczony, panowała atmosfera świątyni. (4.) Zasłona zamiast wznosić się w górę rozsuwa się, sama scena podwyższona o stóp parę, połączona jest podwójnymi schodami z proscenium, które służy do śpiewów i poruszeń chóru. (5.) Publiczność - cała jest niema: niewidziane od dawnego czasu wzruszenie opanowało umysły słuchaczy, tak wielka i zwycięska, tak trwała jest potęga tego, co jest wiecznie pięknem.

13. W powyższym tekście ponumerowano wypowiedzenia. W którym z nich zawarta jest informacja o reakcji dziewiętnastowiecznych odbiorców na sztukę sprzed ponad dwóch tysięcy lat? (0 - 1 pkt)

..............................................................................................................................................

14. Wypisz z tekstu jeden fakt i jedną opinię. (0 - 2 pkt)

Fakt ...................................................................................................................................

Opinia ...............................................................................................................................

Wisława Szymborska

Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej

A ty dokąd,

tam już tylko dym i płomień!

- Tam jest czworo cudzych dzieci,

idę po nie! (...)

Nie żegnająca, nie żegnana

na pomoc dzieciom biegnie sama, patrzcie, wynosi je w ramionach,

zapada w ogień po kolana,

łunę w szalonych włosach ma.

A chciała kupić bilet, wyjechać na krotko,

napisać list,

okno otworzyć po burzy,

wydeptać ścieżkę w lesie,

nadziwić się mrówkom,

zobaczyć jak od wiatru jezioro się mruży.

Tyle wiemy o sobie,

ile nas sprawdzono.

Mówię to wam

ze swego nieznanego serca.

15. Sformułuj argument, że czyn Ludwiki Wawrzyńskiej był bohaterstwem. (0 - 1 pkt)

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

16. Wypisz imiesłowy z tekstu wiersza Wisławy Szymborskiej. (0 - 2 pkt)

imiesłów przymiotnikowy czynny ...........................................................................

imiesłów przymiotnikowy bierny .............................................................................

Krzysztof K. Baczyński

Elegia o ... (chłopcu polskim)

Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą,

haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią,

malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg

wyszywali wisielcami drzew płynące morze.

Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć,

gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami.

Odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem trwóg,

przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg.

I wyszedłeś jasny synku, z czarną bronią w noc,

i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut - zło.

Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką.

Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?

17. Przekształć wytłuszczony fragment wiersza na mowę zależną. (0 - 1 pkt)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

18. Wypisz z wiersza Krzysztofa K. Baczyńskiego po jednym przykładzie podanych środków artystycznych. (0 - 2 pkt)

1. metafory............................................................................................................................

2. epitetu................................................................................................................................

19. Napisz zaproszenie na wieczorek poetycki poświęcony poezji K. K. Baczyńskiego
    z okazji 65 rocznicy zakończenia II wojny światowej. (0 - 4 pkt)

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

proscenium - część sceny wysunięta przed kurtynę

1

3

---