PROPEDEUTYKA PEDIATRII

Opracowane pytania na zaliczenie - semestr zimowy 2010/2011

POZWÓJ FIZYCZNY I PSYCHOMOTORYCZNY DZIECKA

1.Wymień czynniki środowiskowa mające wpływ na rozwój dziecka- modyfikatory środowiskowe:

-prawidłowe żywienie (zapewnienie odpowiedniej ilości aminokwasów, witamin itp.),

-warunki socjoekonomiczne rodziny,

-zapylenie i zanieczyszczenie powietrza

-skażenie wód, gleby, roślin

-długotrwała choroba, ostre i przewlekłe choroby dziecka,

-nasłonecznienie, fauna, flora, klimat, ukształtowanie terenu,

-tryb życia,

-Uprawianie sportu,

-Pora roku (największy przyrost między połową maja a połową sierpnia),

-czynniki psychiczne, np. stres,

-zespół warunkowy charakteru (tradycyjne zwyczaje dla wsi lub miasta),

-Wykształcenie rodziców (status społeczny i ekonomiczny).

2.Zadania profilaktyczne pediatrii:

-profilaktyka płodu - zapobieganie chorobom w okresie życia wewnątrzmacicznego,

-profilaktyka płodu i niemowlęcia:

-badania skaningowe i przesiewowe w celu wyłapania stanów patologicznych,

-badanie wad metabolicznych np. w fenyloketonurii,

-szczepienia ochronne,

-badania profilaktyczne (co miesiąc w 1 roku życia, co dwa miesiące w 2 roku życia),

3.Co to jest auksologia i jakie dziedziny nauki obejmuje (gr. auksen -rosnąć, rozwijać się)?

Dziedzina nauki zajmująca się rozwojem osobniczym (czyli procesem przemian morfologicznych, fizjologicznych, psychicznych w ciągu całego życia człowieka - od zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik do śmierci) oraz wpływem na jego przebieg różnych czynników:

-Rozwój fizyczny,

-rozwój psychiczny,

-rozwój społeczny,

-rozwój seksualny.

4.Co to jest akceleracja rozwoju i czym jest spowodowana? Jest zjawisko biologiczne polegające na przyspieszeniu tempa rozwoju na przestrzeni dłuższego okresu. Zjawisko to nosi nazwę trendu wiekowego. Dotyczy ona wszystkich przejawów życia, chociaż na przebiegu równolegle dla wszystkich ras, we wszystkich szer. Geogr. Jest Procesem ciągłym. Przyczyny nie są zupełnie jasne. Wcześniejsze jej występowanie w krajach o wysokim standardzie życiowym przemawia za wpływem czynników środowiskowych, a głównie właściwego żywienia. Każde kolejne pokolenie wcześniej dojrzewa fizycznie, płciowo, szybciej przechodzi kolejne poziomy, stadia rozwojowe.

5.Wymień znane ci metody kontroli rozwoju fizycznego.

Dla oceny prawidłowości przebiegu rozwoju posługujemy się normami rozwojowym, czyli biologicznymi układami odniesienia.. Zakres normy jest wyznaczony i opisany metodami statystycznymi.W praktyce posługujemy się pomiarami:

-masy ciała na wadze lekarskiej wytarowanej z dokładnością do 10g.

-długości ciała u noworodków i niemowląt do 18 m ż na ławeczce Epsteina lub za pomocą antropometru

-wysokości ciała u dzieci od wieku poniemowlęcego.

-obwodu głowy i klatki piersiowej

-ocena proporcji ciała

-ocena procesów dojrzewania (płciowego, szkieletowego,zębowego)

-ocena rozwoju motorycznego.

METODY:

-najstarsza i najprostsza metoda

oceny rozwoju somatycznego to porównywanie uzyskanych pomiarów z danymi przeciętnymi i zamieszczonymi w tabelach (Pirqueta)

-metoda siatek centylowych

-metoda n. morfologiczna- ułożone kolejno skale poszczególnych wymiarów.

6.Do czego służą siatki centylowe?

Podaj zakres normy siatek centylowych. Są to wykresy, na których wyrysowane są linie oznaczające wentyle

danych parametrów dla danego wieku, tworzące tzw. Kanały rozwojowe obrazują w odległości (odchylenia) od średniej. Wentyle wykazują jaki odsetek dzieci znajduje się do granic

danego, a jaki ponad nim.

(3) Do 3% ponad 97%.

(10) Do 10% ponad 90%.

(97) ponad 3 % do 97%.

7. Do jakich granic na siatkach centylowych zbliżone są wartości

+/- 2 SD od średniej?

Przedział x +/- 2SD to szeroka norma (ok. 95% osobników) od 10-90 centyla.

8.Co to są morfogramy?

Morfogram -profil rozwoju somatycznego szczególnie przydatne w ocenie rozwoju dziecka z zaburzeniami hormonalnymi i chorobami genetycznymi.Pozwalają one na ocenę proporcji ciała praz jego komponent (szczególnie kostnego i tłuszczowego-POMiar grubości fałdów skórno- tłuszczowych).

9.Jakie znasz kryteria oceny wieku rozwojowego?

-wiek kostno - szkieletowy,

-wtórne cechy płciowe,

-wiek zębowy,

-wiek morfologiczny.

10.Co to jest wiek kostny i na jakiej podstawie go obliczamy?

Dojrzewanie szkieletowe obejmuje cykl przemian zachodzących w tkance kostnej, chrzęstnej, które prowadzą do osiągnięcia typowej dla osobnika struktury i czynności kości. Czas pojawienia się poszczególnych punktów kostnienia oraz zarastania chrząstek wzrostowych waha się w niewielkich granicach. Na podstawie zdjęć radiologicznych określamy stan zaawansowania w dojrzewaniu szkieletowym,tzw. Wiek kostny. Najczęściej wykonuje się RTG kośćca lewej dłoni i nadgarstka i porównuje z wzorcowymi.

11.Co to jest wiek zębowy i w jaki sposób go obliczmy? Jest to czas wyrzynania się poszczególnych zębów. Początek ząbkowania 6 mż (5-10 m ż) - dolny siekacz przyśrodkowy. 21-31 mż - wszystkie żeby mleczne. Pierwszy ząb stały- siekacz dolny przyśrodkowy.

12.Do czego służy i jakie cechy morfologiczne określa skala Tannera? Służy ona do oceniania stopnia zaawansowania przebiegu dojrzewania płciowego. U chłopców ocenia rozwój prącia, u dziewcząt rozwój gruczołu piersiowego. Rozwój owłosienia łonowego u obu płci. Skala pięciostopniowa: I K- uniesienie wyłącznie brodawki IM- meszek u podstawy prącia. IIK- pagórkowate uniesienie brodawki i całego gruczołu sutkowego. IIM- wzrost jąder, prącia, moszny. IIIM- dalszy wzrost gruczoły, brodawki o jednolitym konturze. IIIM- rozwój jąder, owłosienie łonowe, wydłużenie bata. IVK- otoczka i brodawka wyraźnie oddzielona od reszty gruczołu IVM- dalszy rozwój gonad, wyraźne owłosienie, rozwój pęcherzyków nasiennych. VK- prominencja brodawki, zarys otoczki zlewa się z resztą gruczołu. VM- gruczoły w pełni rozwinięte.

13. Dziewczynka jest w drugim stadium pokwitania wg skali Tannera. Co to oznacza?.

Gruczoł sutkowy jest w stadium „pączka”, pagórkowate uniesienie brodawki i całego gruczołu sutkowego.

Brodawki są trochę powiększone, wystające, obwódka poszerzona, skąpe owłosienie tylko na wargach sromowych, nie skędzierzawione.

14. Dziewczynka jest w trzecim stadium pokwitania. Oceny dokonano używając skali Tannera. Jakie cechy morfologiczne brano pod uwagę?

Ocenia się owłosienie łonowe i rozwój gr. sutkowego. W 3 stadium dalsze powiększenie i unoszenie gr. sutkowych i obwódki, owłosienie coraz rozleglejsze i bardziej skędzierzawione.

15. Hormony warunkujące pokwitanie.

Wzrost GnRH gonadoliberyna wydzielane przez podwzgórze, Gonadotropiny przysadkowe - h. fo;ikulotropowy FSH, luteinizujący LH, prolaktyna, Wzrost steroidów wytwarzanych przez gonady: testosteron, estrogeny, progesteron, wzrost wydzielania androgenów dhea i androstendiony, wzrost wydzielania h. wzrostu, czynników wzrostowych, insuliny.

16. Co to jest skok pokwitaniowy?

Jest to gwałtowny przyrost długości i masy ciała, rozpoczyna się u dziewcząt ok. na rok przed pierwszą miesiączką, a u chłopców na rok przed pierwszą polucją. Jako pierwszy i najsilniejszy jest przyrost długości kończyn. U dziewcząt rozpoczyna się ok. 10 rż., ze szczytem ok.12r.ż, szczególnie zaznaczony jest skok szerokości bioder i zmiany w budowie miednicy. U chłopców - początek 12,13, szczyt - 14 latwyraźnie zaznaczony skok szerokości barków i klatki piersiowej.

17. i 18. Pierwsze morfologiczne objawy dojrzewania płciowego?

Dziewczęta: rozwój gr. piersiowych, szersze biodra, zmiany w budowie miednicy, pojawienie się białej śluzowej wydzieliny w pochwie, rozwój owłosienia łonowego i pachowego, sylwetka „podlotka”;).

Chłopaki: powiększenie jąder, zmiany fizjologiczne skóry moszny, pojawienie się owłosienia łonowego, sylwetka „wyrostka”;), sylwetka bardziej szczupła, kanciasta, bardziej wydatne jabłko Adama, owłosienie pachowe.

19. Przedwczesne dojrzewanie płciowe.

Wystąpienie rozwoju wtórnych cech płciowych u dziewcząt przed 8 rż., u chłopców przed 10 rż. Objawy: rozwój drugorzędowych cech płciowych, akceleracja wzrostu, przyspieszony rozwój kośćca. Skutek: końcowy niski wzrost z zaburzonymi proporcjami kończynowo tułowiowymi.

20. Czym się przejawia dymorfizm płciowy cech somatycznych i w którym okresie życia ujawnia się?

Ujawnia się w okresie pokwitania. Wyższy wzrost u płci męskiej, większy rozrost miednicy i bardziej skośne ustawienie panewek biodrowych u dziewcząt, większy rozrost pasa barkowego i dłuższe kończyny górne i dolne u chłopców, rozrost gr. sutkowego i obfitsza tk. Tłuszczowa podskórna u dziewcząt na udach, biodrach, znaczny przyrost masy mięśniowej u chłopców, zarost na twarzy u chłopców, mutacja głosu. Już w okresie przedszkolnym ujawnia się dymorfizm płciowy w zakresie zainteresowań ruchowych - dziewczęta bawią się lalkami i preferują zabawy o mniejszej ekspresji ruchowej. Chłopcy wybierają zabawki i zabawy wymagające większego wysiłku i ruchu na większej przestrzeni.

21. Wymień hormony wpływające na rozwój płodowy.

Gonadotropina kosmówkowa hCG, progesteron, estrogen, laktogen łożyskowy=somatotropina=łożyskowy hormon wzrostu.

22. Wymień metody oceny wiekiu płodowego.

Nieinwazyjne metody obrazowania płodu usg i echo, pośrednie metody skriningowe testy biochemiczne z krwi ciężarnej, badania inwazyjne przez nakłucie powłok ciężarnej i pobranie do badań wód płodowych.

23. Określ granice czasowe okresu noworodkowego - od porodu do 28 dn.z.

i przedszkolnego - od 3 rż. do 6 rż.

24. Określ kwartalne przyrosty dł. ciała w 1 rż. Podaj średnią wartośc długości ciała noworodka w 12 miesiącu życia.

W ciągu 12 miesięcy dł. ciała zmienia się o ok. 25 cm. Średnia u chłopców 77,2 u dziewcząt 75,5.

1 m.ż.	Ch 55,4	Dz 53,4
4	65,4	63,3
8	72,3	70,7
12	77,2	75,5

1 kw 10 10

2 kw 7 7

3 kw 5 5

25. Podaj przyrosty masy ciała, długości obwodu głowy dziecka w pierwszym roku życia.

dł. ciała o ok. 22-25 cm,

masa o ok.7 kg od 1-6mż o 700-600g, od 7-12mż o 500g

obwód głowy o ok.12

26.W jakim wieku następuje podwojenie i potrojenie masy ciała.

Dwukrotne w 4mż, trzykrotne w 11 mż

27. Kiedy następuje zarośnięcie ciemiączek?

Przednie - między 10 a 18mż,

Tylne 6tż (najpóźniej do 4mż)

28. Określ i oblicz wike rozwojowy 8miesięcznego niemowlęcia u którego w badaniu fizykalnym stwierdzono obecność 6 zębów mlecznych.

W 8mż norma to siekacze środkowe górny i dolny + możliwy siekacz boczny górny.

Wzór na liczbę zebów:

Lz=wiek [mż] - 6

Liczba mż = 6+6=12mż

29. Chłopiec ma 8 lat, a jego parametry wysokości i masy ciała odpowiadają przeciętnym dla chłopca w wieku 9 lat i 6 miesięcy. Jaki jest wiek rozwojowy dziecka?

Powinien mieć:

128,4cm - a ma ok.137cm

27kg -- a ma 32kg

137 - 128.5=8.5cm ; 6/8.5=0.7 do przodu

32 - 27=5kg ; 4,1/5 = 0.82 do przodu

Zatem jest około 1,52 do przodu, wiek rozwojowy ok. 9 lat i 5 miesięcy.

30. Chłopiec w wieku 10 lat. Wysokość mieści się w przedziale 50-75 centyla, masa ciała powyżej 97 centyla. Co można powiedzieć o rozwoju fizycznym chłopca?

Wzrost:50 - 75centyla --138 - 143 cm; norma 139,4; masa powyżej 46kg, norma 33,7kg. Wnioski: chłopiec ma nadwagę, wzrost prawidłowy.

31. Masz trzech chłopców w wieku 10 lat różniących się wysokością ciała. Pozycja centyla wysokości pierwszego chłopca=75, drugiego 10-25, trzeciego >90. uszereguj ich poczynając od najwyższego.312

32. Dziewczynka ma lat i pozycję wysokości ciała =25cent., masy ciałą zaś 10 -25 centylowi. Co możesz powiedzieć o rozwoju somatycznym dziecka.

25 centyl - 106cm wysokości; norma 109,2

10 -25 centyl - 16 -17 kg; norma 19 kg

Wnioski: zbyt niska i zbyt i szczupła

106 - 109,2= - 3,2

16.5 - 19 = - 2.5

33. Dziewczyna w wieku 5 lat. Wysokość ciała mieści się w przedziale 50 - 65 centyla, masa ciała jest powyżej 97 centyla. Co możesz powiedzieć o rozwoju fizycznym tego dziecka.

Norma 109.2 ; 50-75 cent. - 110 - 112

Norma 19 kg ; 97cent - powyżej 25 kg

(ma nadwage)

111 - 109,2 = 1,8 ; 5/1.8=2,7 do przodu

25- 19 =6 ; 2.5/6 = 0.42 do przodu.

34. Scharakteryzuj okres wczesnego dzieciństwa, (poniemowlęcy 2 i 3 rok życia).

Cechuje go wyrażne zwolnienie tempa wzrastania, przyrostu wysokości.

W 2 rż ok. 12cm, w 3rż około 8cm, masy ciała 2,5 i 2 kg. Wyrażnie zmniejsza się ilośc tk. Podskórnej, wzrost masy mięśni, dziecko szczupleje. Zmiana proporcji ciała. Postawę cechuje pogłebiona lordoza lędzwiowa, uwypuklony brzuch. Dziecko doskonali ruchy lokomocyjne. Chód jest niezgrabny, nieelastyczny - stapanie na całych stopach. Doskonali się mowa dziecka , zwieksza się zasób słow ipłynnośc mowy. 3 latek wymawia i łączy proste zdania. Duża aktywność ruchowa, rozrzutność ruchów, pojawienie się ruchów naśladujących zachowanie dorosłych.

35. Scharakteryzuj okres niemowlęcy od 28 dnia do 12 miesiąca życia.

Faza najintensywniejszego rozwoju somatycznego i motorycznego w całym okresie życia zewnątrzłonowego.

Rozwój fizyczny - wzrost dł. ciała o 25cm., masy ciała o 6-7 kg. Około 3 m.ż wyrównanie obwodów głowy i klatki p.

Ciemiączko przednie zmniejsza się około 6m.ż zamyka się między 9-18mż.

Pierwsze zęby mleczne (dolne siekacze) - 6mż.

Koniec 1rż - dziecko ma 6-8 zębów.

Rozwój psychoruchowy - szybkie tempo dojrzewania ośrodków motorycznych i sensorycznych w OUN. Kształtowanie się krzywizn kręgosłupa - lordozy szyjnej (3-4m.ż unoszenie głowy), kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej( siadanie i wstawanie)

- rozwój ruchów lokomocyjnych i pionizacja ciała

-ukształtowanie chwytu oburęcznego z przeciwstawieniem kciuka,

- początek rozwoju mowy, od wokalizacji dźwięków spółgłoskowych ok.7 m.ż do wypowiedzenia ze zrozumieniem kilku słów

- nadmierny niepokój ruchowy i uogólniona reakcja na bodzce.

36. Scharakteryzuj okres przedszkolny.

4-6r.ż - wyrażne mniejsze tempo wzrastania, roczny przyrost wysokości ciała to średnio 6-8 cm., masy ciałą ok. 2kg. Dziecko jest szczupłe, wydłużają się kończyny, zmniejszenie lordozy lędźwiowej, zmniejszenie uwypuklenia brzucha, kształtuje się poprzeczny i podłużny łuk stopy, większośc dzieci ma koślawość kończyn. Ok. 6r.ż pierwszy ząb stały (pierwszy trzonowiec 6) i początek wymiany zębów mlecznych. Ruchy lokomocyjne o stale wzrastającej harmonii (biega swobodnie, chodzi, skacze). Ruchy rytmiczne i płynne, brak im precyzji.Łatwo opanowuje nowe zdolności ruchowe i sportowe - plywanie, jazda na rowerze, bardzo ruchliwe, niedoskonałe są ruchy manualne(wiązanie sznurowadeł), brak koncentracji na jednej czynności, dymorfizm płciowy w zakresie zainteresowań ruchowych.

37. Scharakteryzuj okres wczesno-szkony.

Od 7- 10/12 r.ż.

Granice - wyrżnięcie pierwszego zęba stałego oraz wystąpienie pierwszych widocznych objawów dojrzewania płciowego. Najwolniejsze w całym dzieciństwie tempo wzrastania. Roczny przyrost wysokości ok.5cm., masy ciała ok. 3-3.5 kg. Dziecko staje się „nieco pełniejsze”. Maleje przyrost obwodu głowy. Pod koniec tgo okresu rozwojowego osiąga swą ostateczną wielkość. W wieku 7-8 lat pewne przyspieszenie wzrastania tzw. „skok szkolny”.

- dojrzałość ruchów lokomocyjnych i sportowych

- refleksyjność, celowość, ekonomiczność ruchów

- zdolnośc do opanowania wielostronnych umiejętności ruchowych

- wysoki poziom sprawności fizycznej

- zainteresowanie ruchem „głód ruchu”

Około 10 r.ż przystosowanie motoryczne do szkoły

- wzrost zdolności koncentracji uwagi i precyzji pisania

- obniżenie niepokoju ruchowego

- pogłębienie różnic w rozwoju motorycznym dziewcząt i chłopców w zakresie zainteresowań rodzajem zajęć ruchowych oraz sprawności i wydolności fizycznej.

40. Co to są siatki centylowe i do czego służą?

Siatki centylowe są to wykresy, na których na osi poziomej naniesiony jest wiek dziecka w miesiącach lub latach, a na osi pionowej zaznaczona badana cecha. Na siatce zaznaczonych jest kilka linii oznaczających odpowiednie centyle. Chcąc scharakteryzować dziecko pod względem rozwoju danej cechy na odpowiedniej siatce centylowej oznaczamy punkt przecięcia dwóch prostych: pionowej wyznaczającej wiek dziecka i poziomej oznaczającej badaną cechę.

Siatki centylowe są jedną z metod oceniających rozwój fizyczny, czyli umożliwiających diagnostykę auksologiczną. Umożliwiają graficzne przedstawienie pozycji badanej cechy i odniesienia jej do normy. Wykonywane w odstępach czasowych na przestrzeni kilku lat mogą również służyć do określenia toru rozwojowego badanych cech (w praktyce najczęściej wysokości i masy ciała).

Krzywe centylowe 3 i 97 (w okresie noworodkowym 10 i 90) określają dolną i górną granicę normy. Są one najbardziej zbliżone do statystycznie interpretowanej normy, czyli granicy 2 odchyleń standardowych. W tym przedziale mieści się 95,5% populacji. Dla dzieci poza okresem noworodkowym wartości mieszczące się między 3 a 10 centylem oraz między 90 a 97 centylem stanowią pograniczne normy, strefę obserwacyjną. Dzieci w tej pośredniej strefie wymagają obserwacji i badań kontrolnych w celu wykluczenia ewentualnego procesu chorobowego, warunkującego potencjalne opóźnienie lub przyspieszenie rozwoju (wzrastania).

41. Co to jest pediatria i jakie kierunki działania obejmuje?

Pediatria jest działem medycyny zajmującym się organizmem rosnącym i rozwijającym się. Dlatego też nowoczesna nazwa pediatrii to medycyna wieku rozwojowego a obejmuje ona okres od momentu poczęcia do zakończenia rozwoju fizycznego i psychicznego jednostki (ustanie wzrostu linijnego → zarośnięcie chrząstek nasad kości długich), tj. do 18rż. (dziewczęta) lub 21rż. (chłopcy).

Kierunki działania pediatrii obejmują:

1. Fizjologię rozwojową

2. Profilaktykę (zapobieganie chorobom)

3. Diagnostykę i leczenie chorób dzieci.

42. Znaczenie fizjologii rozwojowej w praktyce lekarskiej

Fizjologia rozwojowa to dział nauki zajmujący się fizjologicznym rozwojem dziecka. Dzieki tej nauce lekarz jest w stanie określic czy rozwój dziecka przebiega poprawnie. Fizjologia rozwojowa posługuje się schematami rozwoju dziecka co pozwala określić tempo rozwoju i kolejność a tym samym przeprowadzić predykcję dla dalszego rozwoju.

43. Co to Auksjologia i metody badawcze w tej dziedzinie:

Auksjologia to nauka zajmująca się rozwojem osobniczym. Obejmuje okres od zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik do śmierci. Bada wpływ różnych czynników na rozwój: psychiczny, fizyczny, społeczny, seksualny. Do pomiarów rozwoju osobniczego posługujemy się siatkami centylowymi, testami na inteligencję, testami rozwoju społecznego oraz skalą Tannera.

44. Co rozumiesz pod pojęciem „rozwój dziecka” i jakie znasz prawa rządzące rozwojem?

ROZWÓJ DZIECKA- zmiany ukierunkowane i nieodwracalne, zachodzące pod wpływem upływającego czasu, prowadzące do osiągnięcia dojrzałości;

PRAWA RZĄDZACE ROZWOJEM:

-rozwój jest zdeterminowany czynnikami genet. i podlega dodatnim lub ujemnym modyfikacjom przez czynniki środowiska

-wrażliwość organizmu dziecka i jego poszczególnych narządów na działanie czynników środowiska zależy od tempa przemian rozwojowych

-każdy narząd i ukł. rozwija się swoim własnym tempem i rytmem

-etap rozwoju, w którym narząd jest najbardziej wrażliwy na działanie czynników środowiska to „okres krytyczny dla rozwoju narządu”

-negatywne czynniki śr. działające w ww okresie powodują zaburzenie rozwoju narządu

45. Jakie procesy składają się na rozwój? Podaj krótką charakterystykę.

1.WZRASTANIE

- powiększanie poszczególnych elementów morf. oraz wymiarów i masy ciała (poprzez rozplem i rozrost kom./tk.)

2.RÓŻNICOWANIE

-proces jakościowy

-cyto- i histogeneza- specjalizacja kom. i tk.

-organogeneza-strukturalne kształtowanie narządów

-typogeneza- formowanie typowych proporcji

3.DOJRZEWANIE

-proces jakościowy

-przebiega równolegle z pozostałymi

-doskonalenie funkcji organizmu poprzez kształtowanie się czynności narządów i ukł.

-dostrajanie się funkcji narządów w ramach całego organizmu

46.Jakie znasz metody oceny rozwoju fizycznego dziecka?

Do ocen rozwoju fizycznego dziecka posługujemy się normami rozwojowymi, czyli wartościami określonych cech organizmu człowieka uznawanymi za prawidłowe w danej populacji dla osobnika określonej płci i wieku. Dokonuje się pomiarów:

- masy ciała na wadze lekarskiej wytarowanej z dokładnością do 10g

- długości ciała u dzieci do 15-18 mż w pozycji leżącej za pomocą liberometru lub na ławeczce Epsteina, jako odległość szczytu głowy (punkt vertex - v) od płaszczyzny podeszwowej stóp ustawionych prostopadle do podudzi

- wysokości ciała u dzieci po 18 miesiącu życia (lub gdy u młodszego dziecka długość ciała wykracza poza skalę liberometru lub ławeczki Epsteina i potrafi już ono przyjąć pionową postawę) za pomocą antropometru

- obwodu głowy i klatki piersiowej.

Ponadto dokonuje się oceny:

- proporcji ciała

- procesów dojrzewania (płciowego, szkieletowego, zębowego)

- rozwoju motorycznego

Metoda siatek centylowych umożliwia obiektywną ocenę rozwoju fizycznego dziecka. Najczęściej oceniane są przebieg wzrostu, przyboru masy ciała i przyrostu obwodu głowy. Dane nanoszone są na dwie osie: oś pozioma - wiek dziecka , oś pionowa - oceniany parametr.

47. Scharakteryzuj czynniki środowiskowe mające wpływ na zdrowie i rozwój dziecka.

Wśród czynników wpływających na rozwój dziecka wyróżnia się: genetyczne, paragenetyczne (matczyne) i środowiskowe. Czynniki środowiskowe modyfikują genetycznie uwarunkowany przebieg rozwoju. Zaliczamy tu:

-czynniki biogeograficzne (klimat, ukształtowanie terenu, zasoby mineralne i wodne, świat roślinny i zwierzęcy)

- czynniki społeczno-ekonomiczne, kultura: czyli sytuacja rodzinna, zarobki, warunki mieszkaniowe, higieniczne, poziom wykształcenia, żywienie dziecka, aktywność ruchowa.

- czynniki psychiczne: zmiana środowiska dziecka, stresy (zaburzenia sekrecji hormonów).

- choroby przewlekłe dziecka

48. Co to jest trend sekularny?
Trend sekularny to nic innego jak tendencje przemian zachodzących w danym okresie. To międzypokoleniowe zmiany w rozwoju biologicznym zachodzące pod wpływem rozwoju cywilizacji.
Wyróżniamy trzy grupy zagadnień wchodzących w skład trendu sekularnego:
a) Akceleracja rozwoju � przyspieszenie rozwoju i dojrzewania,
b) Zmiana kolejności etapów rozwoju,
c) Retardacja procesów starzenia się (procesów inwolucyjnych).
A. Akceleracja
Akceleracja to inaczej wcześniejsze osiągnięcie etapów rozwoju przez osobnika. W latach 1880 â�� 1970 roku w Polsce wysokość chłopców zwiększyła się o 12% a dziewcząt o 10%. Akceleracja głównie przejawia się zwiększeniem wysokości a niżeli masy ciała. W tych latach widoczne są również zmiany w proporcjach (dłuższe kończyny, a brak zmian w długości tułowia), zwiększa się szerokość barków i klatki piersiowej, a jej głębokość nie ulega zmianom oraz zmniejsza się obwód miednicy i opuścił się znacznie biust.
Zauważamy również, iż wcześniej wyrzynają się zęby mleczne i stałe. Również wcześniej osobniki dojrzewają, wcześniej również ich dopadają choroby.
Do widocznych zmian zaliczamy również to, iż dzieci wcześniej już siadają i stoją, mają lepszą sprawność fizyczną.
Dojrzewanie przesunęło się o 3 lata. Na początku XX wieku dziewczęta pierwszą menarche (menstruację) miały w wieku około 15 lat, a teraz 12- 13. Wcześniej ostateczny wzrost kończył się pomiędzy 21 a 25 rokiem życia, a aktualnie przypada on na 18 â�� 19 lat. W XX wieku wysokość ludzi dorosłych wzrosła o 16 cm.
B. Retardacja procesów inwolucyjnych (starzenia się)
W procesach starzenia się zauważamy ogromne zmiany, między innymi przesunął się wiek

menopauzy, a mianowicie do 55 roku życia. W starożytności 40 lat to był wiek dla menopauzy. 

Patrząc na to wszystko wydaje się, iż trend sekularny niesie za sobą same superlatywy niemniej jednak ma swoje wady (utrudnia określenie normalności rozwoju, przyspieszenie dojrzałości płciowej nie niesie za sobą dojrzałości społecznej)
Mechanizm tendencji przemian nie jest w dzisiejszych czasach jeszcze do końca wyjaśniony.
Zwiększenie się wysokości człowieka w XX wieku nasilało się po pierwszej połowie stulecia. W pierwszej połowie wysokość zwiększyła się o 4 cm, a w drugiej o 12 cm.
Głównie na te wszelkie zmiany wpływają hormony stosowane w uprawach roślin i hodowlach zwierząt przyspieszające ich rozwój. Człowiek zjadając wyżej wymienione produkty sam się faszeruje tymi chorobami, przez to właśnie mają miejsce takie mutacje.
3. WIEK DOJRZEWANIA
Okres dojrzewania, zwany również pokwitaniem, to czas rozwoju człowieka, w którym osiąga młody człowiek dojrzałość; prowadzi do przekształcenia się chłopca w mężczyznę i u dziewcząt analogicznie. W tym czasie zachodzą różnorakie zmiany w organizmie na skutek działania hormonów prowadzące ostatecznie do możliwości reprodukcyjnych osobnika. Dojrzewanie zależy od indywidualnych cech osobnika i od jego pochodzenia. Okres dojrzewania składa się z kilku faz, ich kolejność jest stała.
Czasu, kiedy nastąpią dane zmiany nie możemy określić, zależy to indywidualnie od każdej osoby; np. pierwsze menstruacja czy też pierwsze polucje u chłopców zależą od tego kiedy nastąpi gotowość organizmu â�� czyli kiedy osiągnie on określony poziom rozwoju fizycznego (odpowiednią masę i długość ciała). U dziewcząt wyznacznikiem dojrzewania jest osiągnięcie przez nie wagi 50 kg.
Okres dojrzewania przebiega w trzech fazach, a mianowicie:
a) przygotowawcza â�� trwa 2-3 lata między 8 a 12 rokiem życia;
b) właściwego dojrzewania â�� trwa 4 lata, między 11 a 16 rokiem życia;
c) pełna dojrzałość â�� u dziewcząt między 16 a 18 rokiem życia, a u chłopców między 18 a 21.
Prawidłowością rozpoczęcia dojrzewania u dziewcząt jest wiek 9 â�� 16 lat, a u chłopców 10 â�� 18 lat.
A. Dojrzewanie chłopców
Chłopcy przeżywają silniej okres dojrzewania, później wchodzą oni we wszystkie fazy podokresu dojrzewania, w tym okresie u nich występują częstsze odchylenia od wartości przeciętnych. W odróżnieniu od dziewcząt chłopcy zauważalny mają w tym okresie większy przyrost tkanki kostnej i mięśniowej, a mniejszy tłuszczowej. Chłopcy również mają częstsze zaburzenia emocjonalne związane z dojrzewaniem.
W fazie przedpokwitaniowej zaczyna się u nich wydzielać testosteron. Około 11 roku życia rozpoczyna się powiększanie się jąder i zmiana zabarwienia moszny, w 12 roku życia zaś powiększa się prącie i wzrasta poziom hormonów męskich (androgenów). Około 13 roku życia na wzgórku łonowym, jak i u nasady penisa pojawia się pierwsze owłosienie, ciemnieją i stają się pofałdowane moszna. W tym czasie pokazuje się również owłosienie pachowe i pierwszy formy zarostu na twarzy.
Faza dojrzewania rozpoczyna się najczęściej w 14 roku życia, wydłuża się krtań i struny głosowe, dzięki czemu w tym okresie następuje mutacja głosu. Między 13 a 15 rokiem życia mają miejsce pierwsze polucje nocne. Pierwsze nasienie nie zawiera plemników, gdyż one pojawiają się pół roku później. Pierwsze polucje wpływają dodatnio na psychikę młodego mężczyzny, wzmacniają ją, dają poczucie dojrzałości. Dorastanie trwa od 16 do 18 roku życia (zazwyczaj), zwalniając tępo rozwoju. Kończą się procesy kostnienia, narządy i ciało osiągają ostateczne formy i wymiary. 
Te normy czasowe zacierają się, poszerzyły się granice norm rozwojowych.
B. Dojrzewanie dziewcząt
Dziewczęta dojrzewają o około 18 miesięcy wcześniej, a niżeli chłopcy. W fazie przedpokwitaniowej dziewczęta przerastają chłopców, szybciej wzrastają kości. W 11 roku życia zaokrąglają się ramiona i biodra, zwiększa się miednica. Gruczoł piersiowy zwiększa się, brodawka piersiowa unosi się ku górze i nabiera ciemnoróżową barwę. Hormony żeńskie tak zwane estrogeny przejawiają się w postaci białej wydzieliny śluzowej â�� upławy pozostawiające ślady na bieliźnie. To właśnie upławy oznaczają początek dojrzewania. W wieku 11 -12 lat pojawiają się włosy wokół warg sromowych. W końcu 12 roku życia pojawia się owłosienie pachowe i piersi nabierają ostateczny kształt. Owłosienie pachowe ostateczne jest między 14 a 15 rokiem życia.
Najwcześniej pierwszą menarche mają dziewczęta z dużych miast a najpóźniej ze wsi. W ostatnich latach badania wskazały na to, iż coraz później dziewczęta dostają pierwszą menstruację. Pierwsze miesiączki są bezowulacyjne, organizm nie jest jeszcze gotowy do zapłodnienia.
Między 15 a 18 rokiem życia (faza dorastania) następuje uregulowanie cykli miesiączkowych i wzrasta możliwość zapłodnienia. W tym momencie kształtują się ostatecznie cechy kobiece.
W czasie dojrzewania młode osobniki odczuwają silny pęd seksualny. Dziewczęta odczuwają potrzebę bliskości, miłości chłopaka. A chłopcy potrzebuję wtedy rozładowania napięcia sexualnego, ciekawi ich spełnienie ich dorosłości w stosunku do dziewcząt.
Im wcześniej rozpoczyna się dojrzewanie tym mocniejsze jest napięcie seksualne.
W tym czasie należy poświęcić jak najwięcej czasu na edukację sexualną, aby pierwsze doznania nie odbiły się negatywnie na młodzieńczej psychice.

 

49. Jakie czynniki w okresie niemowlęcym mogą powodować zaburzenia rozwoju fizycznego?

Brak zaspokojenia potrzeb fizycznych tj. niedostateczna ilość pokarmu, snu, niedobór minerałów i witamin, odcięcie od opieki i kontaktu z matką, zaburzenia rozwojowe z życia płodowego, wady genetyczne.

50. Osobnik homo- i heterozygotyczny

Heterozygota to organizm posiadający zróżnicowane allele tego samego genu (np. Aa), w tym samym locus na chromosomach homologicznych. Gamety osobnika heterozygotycznego mogą być różne, tzn. mogą zawierać zupełnie odmienny materiał genetyczny.

Kombinacja Aa oznacza, że jeden allel genu ma charakter dominujący (A) nad drugim (a), to znaczy, że w fenotypie osobnika heterozygotycznego będzie on w jakiś sposób brał przewagę nad allelem recesywnym.

Homozygota - organizm posiadający identyczne allele danego genu (np. aa lub AA) w chromosomach. Homozygoty wytwarzają zawsze gamety jednakowego typu - identyczne pod względem materiału genetycznego (danej cechy).

Wyróżnia się dwa rodzaje homozygot:

dominująca - sytuacja, gdy oba allele danego genu są dominujące (AA)

recesywna - sytuacja, gdy oba allele danego genu są recesywne (aa)

Prawa rozwojowe + przykłady

Jeśli wiemy, że dana cecha jest dominująca lub recesywna, można na podstawie praw Mendla przewidzieć, w jakim odsetku wystąpi ona fenotypowo u potomstwa, pamiętając o tym, że cecha dominująca ujawnia się u homo- i heterozygot, cecha recesywna natomiast tylko u homozygot. Przykłady chorób dziedziczonych dominująco (torbielowatość nerek, kardiomiopatia przerostowa, pląsawica Huntingtona), recesywnie (mukowiscydoza, fenyloketonuria, albinizm)

51. Akceleracja
Zjawisko przyspieszania się naturalnego tempa rozwoju dzieci i młodzieży w kolejnych pokoleniach. Dotyczy głównie rozwoju fizycznego i przejawia się osiąganiem w coraz wcześniejszym wieku określonych etapów rozwojowych i wskaźników dojrzałości (m.in. wcześniejsze ząbkowanie, intensywniejszy przyrost wysokości i wagi ciała, wcześniejsze dojrzewanie płciowe). Zmiany te przypisuje się wzrostowi poziomu kultury materialnej i poprawie warunków bytowych społeczeństw (głównie właściwe żywienie).

52. Co to jest trend sekularny; podaj przykłady

Akceleracja to zjawisko, które nosi cechy trendu sekularnego. (tyle w Nowaku)

Trend sekularny to tendencje zmian zachodzących między pokoleniami, obejmujące zmiany w rozwoju biologicznym zachodzące pod wpływem rozwoju cywilizacji. Jest to zjawisko nieewolucyjne, pozbawione podłoża genetycznego, ma charakter adaptatywny (przystosowawczy).

Trend sekularny obejmuje trzy procesy:

-zmianę kolejności etapów rozwoju,

- akcelerację rozwoju (przyspieszenie rozwoju i dojrzewania),

- retardację procesów starzenia się (procesów inwolucyjnych).

Przykłady: w najnowszej historii najwyraźniej odnotowano tendencję do zwiększania się wysokości ciała (dzieci przerastają rodziców) i szybszego dojrzewania.

53.Jakie przyczyny w okresie niemowlęcym mogą powodować zaburzenia rozwoju fizycznego?

Przyczyny które mogą powodować zaburzenia rozwoju fizycznego można podzielić na dwie kategorie. Przyczyny biologiczne ( w tym także genetyczne) i przyczyny środowiskowe.

Przyczyny biologiczne:

- niedobór hormonu wzrostu

- wady wrodzone

- infekcje( bakterie, wirusy)

-niedobory białkowe i kaloryczne (nieodpowiednia dieta)

Przyczyny środowiskowe:

- przyczyny społeczno-ekonomiczne (warunki materialne, warunki mieszkaniowe)

- opieka ze strony rodziców (spokój, miłość)

54.Jakie hormony wpływają na rozwój w okresie postnatalnym dziecka?

W pierwszych godzinach życia znacznie się zwiększa wydzielanie TSH, to prowadzi do wystąpienia dużych stężeń tyroksyny. Hormony tarczycy umożliwiają adaptację do zmiennych temperatur, zapewniają dalszy rozwój układu nerwowego. Tyroksyna powoduje rozwój receptorów insulinowych. Początek karmienia doustnego stymuluje wydzielanie hormonów przewodu pokarmowego ,a kortyzol wpływa na aktywność enzymów jelitowych. W pierwszych miesiącach życia znacznie wzrasta stężenie testosteronu w surowicy u niemowląt płci męskiej. Testosteron w tym okresie wpływa na ustalenie acyklicznej czynności podwzgórza. W okresie postnatalnym ustala się rytm wielu czynności podwzgórza. W ciągu pierwszego półrocza życia pojawiają się rytmy okołodobowe wydzielania PRL, GH, melatoniny, a na początku drugiego półrocza ustala się rytm okołodobowy kortyzolu.

55.Jakie hormony wpływają na rozwój prenatalny?

Tyroksyna(T4), trójjodotyronina (T3), gonadoliberyna (GnRH), tyreoliberyna TRH, insulina, insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1, somatostatyna SRIF, laktogen łożyskowy, estrogeny, progesteron, gonadotropina kosmówkowa hCG, testosteron

Insulina-stymuluje syntezę DNA,RNA, białek, adipogenezę płodu (u matek cukrzycowych nadmierny wzrost płodu i nadmierny rozwój tk.tłuszczowej),sekrecję IGF1

56.Wyjaśnij mechanizm działania hormonu wzrostu na rozwój

GH- jeden z głównych hormonów wpływających na rozwój postnatalny( w okresie niemowlęcym podstawowymi hormonami są hormony tarczycy). Produkowany jest w przednim płacie przysadki, wydzielanie odbywa się pulsacyjnie. Działa on przez somatomedyny (IGF insulinopodobne czynniki wzrostu). GH pobudza syntezę białek, działa hiperglikemizująco ( pobudza glikogenolizę w wątrobie), lipolitycznie(wzrost WKT we krwi). Komórkami docelowymi są np. kom. Chrząstki, kości, tk.tłuszczowej, nerek, mięśni.

IGF produkowane są w mózgu, nerkach, wątrobie, nabłonku przewodu pokarmowego. Somatomedyny zwiększają aktywność mitotyczną poprzez wzrost transportu aminokwasów do komórek i wzorst aktywności rybosomów.

Wzrost poziomu GH: wysiłek fizyczny, niskie T, pod wlewem hormonów płciowych, między 22-24h.

Spadek poziomu GH: stres, wady serca

Niedobór GH najwcześniej można rozpoznać między 2 a 3 r.ż. (dzieci mają symetryczne wszystkie części ciała lecz pomniejszone)

Nadmierne wydzielanie GH powoduje:

- gigantyzm- jeżeli ma miejsce w okresie przed zakończeniem wzrostu kośca

- akromegalię- u dorosłych

Niedobór: karłowatość przysadkową

58. Mechanizmy działania hormonów tarczycy na rozwój

- przez oś podwzgórze (TRH) - przysadka (TSH) - tarczyca (T₃, T₄),

- wpływają na szybkość metabolizmu komórek

- tzw. hormony inteligencji

- najwyższa aktywaność - FT₄

Działanie:

- wzrost anabolizmu białek (+ synergistycznie GH)

- regulacja przemiany kreatyniny w mięśniach

- aktywacja lipazy, wzrost syntezy glikogenu

- wpływ na gosp. wodno-elektrolitową

- podstawowe znaczenie we wzroście i rozwoju w okresie niemowlęcym (brak rec. dla GH)

58.Mechanizmy działania hormonów płciowych na rozwój

- przez oś podwzgórze (GRH) - przysadka (FSH, LH) - gonady (testosteron, estrogeny)

- hormony: estrogeny (estron, estriol, estradiol, progesteron); androgeny (nadnerczowe[KiM] DHEA, DHEAS oraz jądrowe [tylko M] testosteron, dihydrotestosteron)

Działanie (współdziałają z GH):

- androgeny: anabolicznie, stymulują wzrost, trądzik młodzieńczy, dojrzewanie plemników, wzrost masy mięśniowej, II i III-rzędowe cechy płciowe

- estrogeny: działanie zależy od stężenia (małe - wzrost GH, duże - spadek somatomedyn); rozwój II i III-rzędowe cech płciowych, gr. sutkowych, owulacja, miesiączka; w mniejszym stopniu: jakość tk. kostnej (rozrost i rozplem chrz. wzrostowej, regulacja kostnienia [osteoporoza po menopauzie]

- warunkują tempo rozwoju dziecka w okresie pokwitania (wspólnie z hh. tarczycy i GH)

59.Porównaj zaburzenia rozwojowe spowodowane niedoborem hormonu wzrostu i hormonów tarczycy.

Niedobór GH wrodzony:

- lalkowaty wyraz twarzy, proporcjonalna niskorosłość

- rozpoznawany najwcześniej między 2 a 3 r.ż.

Niedobór hh. tarczycy:

- opóźnienie wzrostu CUN, pojawienia się połączeń neuronów, mielinizacji

- zwolnienie tempa wzrastania (później powstają jadra kostnienia w szkielecie)

- dysgenezja (niedorozwój) nasad - nieproporcjonalna niskorosłość - krótkie kończyny, długi tułów

- niedorozwój cz. twarzowej czaszki

60.Scharakteryzuj wewnątrzmaciczny okres rozwoju; która z faz rozwoju jest krytyczna dla rozwoju i dlaczego

Okres prenatalny (280 dni, 40 tyg.)dzielimy na

-okres jaja płodowego-10-14dzień

-okres zarodkowy-3-8 tydz(intensywne podziały komórek, przyrost masy i różnicowanie się listków zarodkowych

-okres płodowy 9-40 tydz. (od 2 mies. Łożysko przejmuje czynność dostarczania tlenu i składników odżywczych;dalsze wykształcanie, wzrost i rozwój

Środowisko wewnątrzmaciczne wpływa na rozwój , masę płodu

Najbardziej niebezpieczny jest I miesiąc życia i pocz. II miesiąca, bo wtedy następuje wykształcanie się zawiązków większości narządów.

61.wymień znane ci przyczyny patologii wrodzonych

-energia promienna -przyczyna mutacji, uszkodzeń komórek

-leki i substancje chemiczne(insektycydy, cytostatyki, talidomid, aminopteryny,inne leki antymetaboliczne, kortykosteroidy, LSD, doustne leki przeciwcukrzycowe ,inne antybiotyki, witamina A w nadmiarze,Aspirin,barbiturany )

-wirusy(różyczki, cytomegalii, opryszczki, zapalenia przyusznicy, Coxsackie ,varicella , szczepionki ospowej, odry ,ECHO,prawdopodobnie grypy

-substancje toksyczne(alkohol,papierosy)

-stany niedoborowe u ciężarnych(niedobory żelaza, witamin, białka)

62.jakie znasz nieprawidłowości chromosomalne, które powodują zaburzenia rozwojowe

-stanowią ok.0.5-1%populacji

-zaburzenia liczby to: zespół Downa (trisomia 21),

Edwardsa(trisomia 18)

Patau( trisomia 13)

Turnera (XO)

Klinefeltera(XXY)

-zaburzenia struktury (delecja ,translokacja ,duplikacja)

63. Wyjaśnij od czego zależy działanie czynników teratogennych w czasie ciąży i jakie patologie powoduje.

Od okresu ciąży, siły i czasu działania. Czynniki teratogenne największy wpływ mają w okresie nasilonego rozwoju danego organu (okres krytyczny), czyli gdy zachodzą w nim najważniejsze zmiany ( podziały komórkowe i różnicowanie). Największe prawdopodobieństwo w 18-60 tygodniu, szczyt wrażliwości to 30dzien. Im silniejszy teratogen i im dłużej działa tym ma większy wpływ na rozwój wad. Ważnymi czynnikami sa też genotyp matki i genotyp płodu- od nich zależa jak organizm zareaguje na teratogen.

Teratogeny powodują:

- ciążę ekotopową, łożysko przodujące, przedwczesne oddzielenie łożyska, poronienia, przedwczesne pęknięcie błon pł,

-niedorozwój kończyn górnych i dolnych (amelia, mikromelia)

- rozszczep kręgosłupa

- małomózgowie

- mikrocefalia

- wodogłowie

- wady ucha zewnętrznego i wewnętrznego

- wady serca (ubytki w przegrodach: miedzykom, miedzyprzed, tetralogia Fallota)

- wady układu pokarmowego i oddechowego

-wady układu moczowego

- wady twarzoczaszki ( niedorozwój żuchwy, rozszczep warg i podniebienia, nieprawidłowy zgryz)

64. Wymień i omów działanie teratogennych czynników chemicznych.

Do czynników teratogennych chemicznych zaliczamy: leki (insulina, antybiotyki, przeciwnowotworowe, przeciwdrgawkowe, witamina A, kwas acetylosalicylowy leki uspokajające), hormony, alkohol, nikotyna, dym papierosowy

-alkohol: powoduje zwiekszona apoptoze kom. nabłonka nerwowego, niedobór komórek grzebieni nerwowych, deficyt molekuł adhezyjnych powodują zmiany w OUN i twarzoczaszki. Znany zespół FAS- wcześniactwo, mikrocefalia, zmiany w twarzoczaszce, wady serca i innych układów, zaburzenia neurologiczno- behawioralne ( obniżenie inteligencji, upośledzenia umysłowe różnego stopnia, problemy z koncentracja, w nauce, dysgrafia)

-palenie papierosów: działa obkurczająco na naczynia, niedotlenienie, karboksyhemoglobina, zaburza wchłanianie witamin, hormonów, skład. odżywczych co: obniża płodnośc kobiet, problemy z ciążą (łożysko przodujące, przedwczesny poródporonienia, przedwczesne pękanie błon, zaburzenia bruzdkowania, modulacji, zagnieżdżania), u dzieci FTS( zespół tytoniowy płodu): wcześniaki, niska masa urodz, niższa skala Apgar, częstsze choroby ukł. oddechowego, zaburzenia wzrostu, obniżony IQ

-insulina: mechanizm teratogenny nie znany. U kobiet chorych na cukrzycę obserwowany wzrost potomstwa z wadami wrodzonymi: małomózgowie, brak przodomózgowia, rozszczep kręgosłupa, wargi, podniebienia, wady serca, ukł pokarmowego i moczowo-płciowego

-antybiotyki: Streptomycyna uszkadza nerw słuchowy, tetracykliny powodują powstawanie żółtego lub brązowego barwnika w zębach,

- Thalidomid- lek uspokajający i nasenny, zapobiega nudnościom. Powoduje silne wady wrodzone: niedorozwój kończyn dolnych i górnych ( amelia, mikromelia), wady ucha zewnętrznego i wewnętrznego, wady serca, układu pokarm, moczowego

-leki przeciwnowotworowe: aminopteryna i metotreksat: we wczesnym okresie powoduja obumieranie płodu, poronienie, wady OUN (wodogłowie, rozszczep czaszki, przepuklina oponowa)

-leki przeciwdrgawkowe; hydantoina, trimetadion, walproat- silne teratogenny

Hydantoina- opóźnienie wzrostu wewnątrzmacicznego, małogłowie, upośledz umysłowe, niedorozwój twarzy. Trimetadion: upośledzenie umysł, zaburzenia mowy, zmiany w twarzoczaszce

-witamina A; wodogłowie, brak zakretów mózgu , wadliwy rozwój, małe zniekształcone uszy, mała szczeka, żuchwa, wady oczu, rozszczep wargi

- leki uspokajające ( Diazepam); rozszczep wargi i podniebienia

- używki; LSD- wady kończyn i ukł nerwowego, Marihuana: opóźniony wzrost wewnątrzmaciczny i upośledzenie umysłowe, Kokaina: powoduje skurcz naczyn, zmniejszenie przepływu łożyskowego i niedotlenienie płodu- wiele wad: ukł sercowo- naczyniowego, nerwowego, małogłowie, upośledzenie umysłowe, rozszczep podniebienia, wargi

65.Porównaj charakterystyczne cechy noworodka donoszonego, wcześniaka i noworodka z hipotrofią

Noworodek donoszony:

-masa urodzeniowa powyżej 2500 g

-proporcje ciała: duża główka, krótka szyja, wydatny brzuszek

-skóra różowa sprężysta

-dobrze wykształcona tkanka podskórna

-fizjologiczne wzmożone napięcie mięśni, przewaga zginaczy nad prostownikami

-układ oddechowy dobrze rozwinięty

- narządy płciowe dobrze rozwinięte

-układ nerwowy rozwinięty

-występują odruchy ssania, chwytania, szukania

-rozwinięty ośrodek termoregulacji

Wcześniak:

-masa urodzeniowa poniżej 2500g

-odmienne proporcje ciała

-niedorozwój układu oddechowego (błony szkliste, niewydolność oddechowa)

-nie wykształcony ośrodek termoregulacji

-niedorozwój narządów płciowych(dziewczynki: wargi sromowe większe nie pokrywają mniejszych, chłopcy: brak jąder w mosznie)

-niedorozwój układu pokarmowego

-niedorozwój ukł nerwowego - brak odruchów

-słabe napięcie mięśni

-ruchy rzadkie i powolne

Noworodek z hipotrofią:

- masa urodzeniowa poniżej 2500g

-zaburzone nieznacznie proporcje ciała

- reszta nie odbiega od noworodków donoszonych

66. Co oznacza pojęcie hipotrofia wewnątrzmaciczna i jakie grupy noworodków obejmuje?

-Def: hipotrofia (hipoplazja) wewnątrzmaciczną - IUGR - wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu- oznacza, że masa lub długość ciała płodu są niedostateczne w stosunku do wieku płodowego.

- w zależności od rodzaju czynnika wywołującego IUGR można wyróżnić 2 postacie wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu

- I postać: postać symetryczna (hipoplastyczna)- występuje, gdy czynnik patogenny zadziałał w I trymestrze ciąży. Deficyt masy dotyczy wszystkich części ciała płodu, towarzyszy tez niedobór wzrostu. Przyczyną są zwykle zakażenia wewnątrzmaciczne, choroby chromosomowe płodu, alkoholizm, ciąża mnoga, niski wzrost matek

- II postać: postać asymetryczna (hipotroficzna)- występuje gdy czynnik patogenny zadziałał w 2 lub 3 trymestrze ciąży. Występuje asymetria budowy ciała, a niedobory wzrostu występują niezależnie od niedoboru masy ciała. Następuje zmniejszenie ilości glikogenu i tkanki tłuszczowej oraz niedorozwój wszystkich narządów płodu oprócz mózgu, serca i nadnerczy, chronionych przez kompensacyjnie zwiększony przepływ krwi kosztem innych układów. Najczęstszymi przyczynami tej postaci hipotrofii są: niewydolność łożyska, cukrzyca ciężarnych, nadciśnienie tętnicze, niedożywienie matki.

- hipotrifia wewnątrzmaciczna obejmuje noworodki donoszone ważące poniżej 2500g oraz Wycześniaki

- lepiej rokują noworodki donoszone z niedoborem masy

67.Co określa masa urodzeniowa noworodka?

Noworodki ze względu na masę urodzeniową można podzielić na:

-hipertroficzne(powyżej 97 centyla)

-hipotroficzne

Wyróżnia się stopnie małej masy ciała:

2500-1501- mała masa ciała (LBW)

1500-1001- bardzo mała masa ciała (VLBW)

1000-751- skrajnie mała masa ciała (ELBW)

750-501-niewiarygodnie mała masa ciała(ILBW)

68. Przyczyny nadmiernej urodzeniowej masy ciała u noworodków.

-bardzo często u podstawy tego zaburzenia leżą wpływy genetyczne, istnieje ścisła zależność między wzrostem rodziców ( zwłaczsza matki) a masą urodzeniową

-cukrzyca, 50% dzieci, których matki chorują na cukrzycę, rodzi się z nadmierną masą ciała, dodatkowo są one niedojrzałe czynnościowo, pojawia się fetopatia cukrzycowa, zaburzenia metaboliczne, glikemia jest podwyższona

69. Reguły wyrzynania zębów mlecznych.

- zawiązki zębów mlecznych powstają od 3 do 6 mż. płodowego, zębów stałych od mż płodowego do 2 mż pozapłodowego, wyj. są zawiązki zębów mądrości, które

tworzą się ok.5 rż.

-prawidłowo pierwsze zęby mleczne ukazują się w 7-8 mż

-mniej więcej co 2 mięsiące wyrzynają się po 2 dalsze zęby

-zakończenie wyrzynania zębów mlecznych przypada ok. końca 2 rż

-chronologicznie:

siekacze środkowe- żuchwa 6-9 mż, szczęka 7-9 mż

siekacze boczne - 9-12 mż, 8-10 mż

kły - 15-20 mż, 16-20 mż

trzonowe pierwsze - 10-16 mż, 10-16 mż

trzonowe drugie - 20-28 mż, 22-30 mż

70. Co to jest wiek zębowy i jak go obliczamy.

-najczęściej określa się go od drugiego półrocza życia do ok. 30 mż na podstawie czasu wyrzynania się zębów mlecznych,

-u chłopców wyrzynanie zębów mlecznych rozpoczyna się wcześniej, natomiast dziewczynki szybciej tracą zęby mleczne

-kolejnym punktem wiekowych, od którego można rozpocząć dalszą ocenę wieku zębowego jest 6 rż, kiedy to rozpoczyna się wyrzynanie zębów stałych,

-porównując liczbę zębów z tabelą normy wiekowej ich wyrzynania się lub siatką centylową wieku zębowego można ocenić stopień zaawansowania tej cechy lub ujawnić ewentualne odchylenia

-szczególne znaczenie ma czas wyrzynania się zębów, związanych z okresami intensywnego wzrastania: pierwsze zęby trzonowe, boczne i środkowe zęby sieczne żuchwy, boczne zęby sieczne szczęki, kły żuchwy, drugie zęby trzonowe

Ad.71 i 72 Podział ten wynika z ryzyka aneuploidii(aberacji chromosomowych) u płodu w oparciu o objawy USG

71. Jakie znasz małe objawy zaburzeń genetycznych

Objawy małe zwiększają ryzyko aneuploidii do wartości nie przekraczającej 1:100

-torbiele splotów naczyniówkowych,

-echogenne jelito,

-echogenne ognisko śródsercowe,

-hipoplazja środkowego paliczka 5-ego palca dłoni z klinodaktylią,

-poszerzenie miedniczek nerkowych,

-skrócenie innych kości długich,

-pojedyncza tętnica pępowinowa,

-nieprawidłowa budowa małżowiny usznej i jej skrócenie,

-podwyższenie oporności tętnicy pępowinowej,

-poszerzenie nosa,

-zaburzenia rytmu serca

72.Jakie znasz duże objawy zaburzeń genetycznych

Objawy "duże" to te anomalie, które zwiększają ryzyko wystąpienia aneuploidii u płodu do wartości wyższej od 1:100.

-pogrubienie fałdu potylicznego,

-obecność wady serca,

-uogólniony obrzęk płodu,

-przepuklina pępkowa,

-wodogłowie,

-holoprozencefalia,

-znamienne skrócenie kości ramiennej,

-atrezja dwunastnicy

73.Co to jest płodowy zespół alkoholowy? Jakie są jego skutki?

Jest to zespół spowodowany spożywaniem alkoholu przez ciężarną w ilości 150g dziennie- spożywany w mniejszych ilościach też może okazać się szkodliwy. Najbardziej szkodliwe jest spożycie dużej ilości w krótkim czasie

Cechy charakterystyczne występujące u dziecka:

- upośledzenie umysłowe

- wady kończyn z ograniczeniem ruchu

- małogłowie

- wrodzone wady serca

- wady nerek

74.Wymień rodzaje czynników teratogennych i co one powodują.

- ALKOHOL Picie alkoholu w czasie ciąży zwiększa ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego czy też wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. przedostaje się do płodu poprzez łożysko i nie ulega metabolizmowi.Szczegolnie narazony jest rozwijający się mózg płodu, gdyż alkohol może doprowadzić do obumarcia części komórek mózgowych. skurcz naczyń pępowinowych, zaburzając przepływ składników odżywczych i tlenu do płodu,zwiększając ryzyko jego niedotlenienia i niedożywienia. Dzieci matek pijących alkohol w czasie ciąży częściej rodzą się przedwcześnie, z wadami rozwojowymi (głównie wadami twarzoczaszki i serca), a u noworodków obserwuje się objawy abstynencji alkoholowej. Przyjmowanie alkoholu w czasie ciąży może również doprowadzić do ciężkiego zespołu alkoholowego (FAS) u dziecka lub do efektów działania na płód (FAE). Alkoholowy syndrom płodu (FAS) charakteryzuje się między innymi: spowolnienie wzrostu ciała, charakterystyczny wygląd twarzy w wieku noworodkowym i niemowlęcym, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, upośledzenia czynności intelektualnych, a takżeośrodkowego układu nerwowego, upośledzenia czynności intelektualnych, a także zniekształcenia czaszki i mózgu. Efektami spożywania alkoholu w tym czasie są min.: niska wada przy urodzeniu, przedwczesny poród, poronienie, mała głowa, deformacja twarzy, krótkowzroczność, deformacja organów wewnętrznych, wady serca lub szmery, mały mózg, obniżenie w rozwoju intelektualnym, niski poziom inteligencji, drażliwość i płaczliwość w okresie niemowlęcym, słaba koordynacja ruchowa.

-PALENIE PAPIEROSÓW n iebezpieczny dla dziecka zwłaszcza od 4 miesiąca ciąży. Dym tytoniowy zawiera związki węgla, smołę, nikotynę, które poprzez krążenie matczyno-płodowe przenikają do dziecka i kumulują się w jego krwi. dochodzi do tzw. hipotrofii płodu, co znaczy, że dziecko jest mniejsze i waży mniej niż powinno a także rozwija się niesymetrycznie. tzw. zespołem ponikotynowym. Zwiększone jest również ryzyko porodu przedwczesnego, nieprawidłowego położenia płodu, przedwczesne oddzielenie łożyska i innych patologii. U dzieci palaczek częściej obserwuje się nadpobudliwość, obniżoną odporność, zwiększone ryzyko alergii, częste choroby układu oddechowego, gorszy rozwój jak również częściej zdarza się śmierć łóżeczkowa. niebezpieczne jak samo palenie jest tzw. palenie bierne jedna z przyczyn poronień i przedwczesnego porodu.

-NARKOTYKI wpływa na opóźnienie rozwoju płodu, stwarza ryzyko przedwczesnego porodu, a także jest przyczyną wysokiej śmiertelności okołoporodowejzedwczesnego porodu, a także jest przyczyną wysokiej śmiertelności okołoporodowej. Najbardziej niebezpiecznym narkotykiem dla kobiet w ciąży jest kokaina. Dziecko w łonie matki może doznać porażenia na skutek nagłego wzrostu ciśnienia krwi. Zwężenie naczyń krwionośnych w obrębie łożyska i macicy sprawia, że do płodu dociera znacznie mniej tlenu oraz substancji odżywczych. Jest to jedną z przyczyn odklejenia się łożyska od ścianki macicy, porodu przedwczesnego lub urodzenia martwego płodu.uzależnionych matek od kokainy łatwo się denerwują, dostają drgawek oraz nie reagują na przytulanie. Podobne działanie ma amfetaminamfetamina, jednakże dodatkowo może ona powodować zaburzenia rozwoju serca i układu żółciowego. Przypuszczalnie przyczynia się także do powstania u dziecka rozczepu podniebienia oraz zaburzenia rozwoju uzębienia i wzrostu.
- niektóre antybiotyki (np. z grupy tetracyklin), środki uspakajające, przeciwbólowe, obniżające ciśnienie krwi oraz leki hormonalne, niektóre antybiotyki (np. z grupy tetracyklin), środki uspakajające, przeciwbólowe, obniżające ciśnienie krwi oraz leki hormonalne

- BAKTERIE kiły oraz wirusy różyczki i HIV - różyczkę w pierwszych miesiącach ciąży, może stracić dziecko lub urodzićje z upośledzonym wzrokiem, słuchem lub sercem

- Infekcje wywoływane przez pierwotniaki.Najgroźniejszą chorobą jest toksoplazmoza.

-PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE poważne wady rozwojowe, białaczki czy też samoistnego poronienia. W przyszłości może być przyczyną wystąpienia nowotworu.

75.Podaj cechy zespołu Downa

-trisomia 21-22 pary

-wiek matki ma bardzo duży wpływ(im starsza tym prawdopodobieństwo choroby większe)

-niedorozwój umysłowy

-hipotonia mięśniowa

-skośne szpary powiekowe z fałdem nakątnym

-szeroki nos

-małe usta

-duży język

-poprzeczna bruzda dłoniowa

-obniżenie kąta pochylenia panewek biodrowych

76. Podaj cechy zespołu Edwardsa

-trisomia 17-18 pary

- niska masa urodzeniowa noworodka (dystrofia wewnątrzmaciczna)

- deformacje czaszki

- nisko osadzone, dysplastyczne małżowiny uszne

- pojedyncza bruzda zgięciowa dłoni

- nadmiar skóry na szyi

- szeroko rozstawione brodawki sutkowe

- anomalie szkieletu:( krótki mostek,zwichnięcie stawów biodrowych, deformacje zgięciowe palców, nakładające się na siebie palce,stopa końsko-szpotawa,rozszczep tylny kręgosłupa,dodatkowe ciemiączko)

-wady serca(prztrwały przewód tętniczy,ubytek przegrody miedzykomorowej)

-wady rozwoju nerek

-drgawki

-niepełnosprawność intelektualna

1. Podaj cechy zespołu Pataua (z wikipedii, bo w książce nie znalazłam)

-trisomia 13 chromosomu

-duże ryzyko poronienia

-70% dzieci umiera w ciągu pierwszego roku życia

Cechy:

• niska masa urodzeniowa;

• ubytek skóry skalpu (aplazja skóry głowy);

• holoprozencefalia przebiegająca z wadami narządu wzroku (anoftalmią, mikroftalmią, hipoteloryzmem lub cyklopią) nieprawidłowo wykształconym nosem oraz tzw. trąbką (proboscis), rozszczepem wargi i (lub) podniebienia;

• wady małżowin usznych (niskie osadzenie, zniekształcenie małżowin);

• anomalie kończyn (polidaktylia pozaosiowa, ustawienie palców w kształcie "kurka od strzelby", pojedyncza bruzda zgięciowa, wydatna pięta);

• wady sercowo-naczyniowe (przetrwały przewód tętniczy, dekstrokardia, ubytek przegrody międzykomorowej, ubytek przegrody międzyprzedsionkowej);

• wady nerek (torbielowatość nerek, wodonercze);

• wady rozwojowe mózgowia i cewy nerwowej;

• napady drgawek;

• hipotonia mięśniowa;

• przepukliny, przepuklina pępkowa;

• naczyniaki włośniczkowe w okolicy czoła;

• wnętrostwo;

• wady rozwojowe macicy.

78. Jakie znasz zespoły genetyczne dotyczące chromosomów płciowych? Opisz cechy.

1. Całkowity brak chromosomu Y (45X0) - zespół Turnera

• niski wzrost

• nieprawidłowe proporcje ciała (budowa ciała krępa, krótka szyja, krótkie kończyny dolne)

• dysgenezja gonad; objawy: opóźnione dojrzewanie płciowe, brak pierwszej miesiączki, pierwotna niepłodność, obniżenie poziomu estrogenów, podwyższony poziom gonadotropin

• macica mała z wąską szyjką, wąska pochwa

• cechy dymorficzne; m.in.: nadmiar skóry na karku, płetwiasta szyja, uboga mimika, opadanie powiek, zmarszczka nakątna, zez, wady zgryzu, wysokie podniebienie, koślawość łokci i kolan, szeroka klp, skolioza, dysplazja paznokci, liczne znamiona barwnikowe

• wady narządów wewnętrznych, np.: wrodzone wady serca, zwiększone ryzyko nadciśnienia tętniczego, wrodzone anomalie nerek (nerka podkowiasta, zdwojenie układu moczowego, nieprawidłowe ułożenie nerek, torbielowatość nerek), choroby tarczycy (częściej Hashimoto, niedoczynność), zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Leśniowskiego - Crohna, marskości wątroby, celiakii, zapalenia ucha środkowego, upośledzenia słuchu, osteoporozy, predyspozycje do otyłości

• zaburzenia osobowości

2. Trisomia płciowa (47XXY) - zespół Klinefeltera

• wysoki wzrost

• słabiej rozwinięte mięśnie

• bardziej kobieca (gynoidalna) sylwetka, wynikająca z charakterystycznej budowy klatki piersiowej i miednicy

• dłuższe niż przeciętnie kończyny górne i dolne

• cechy dysmorficzne: pacjenci z kariotypem 47,XXY nie mają w zasadzie charakterystycznych cech dysmorficznych, które ułatwiałyby rozpoznanie w okresie przedpokwitaniowym. U około 40% mężczyzn XXY stwierdza się taurodontyzm (powiększone zęby trzonowe); dosyć częsta jest klinodaktylia

• objawy radiologiczne: zmniejszenie kąta podstawy czaszki, pogłębienie tylnego dołu czaszkowego, nadmiernie upowietrznione zatoki klinowe, małe lub średnich rozmiarów siodło tureckie z nadmiernie rozwiniętymi wyrostkami przednimi i tylnymi, zmniejszenie grubości żuchwy na wysokości jej kąta

• nieprawidłowy przebieg dojrzewania płciowego: dojrzewanie pacjentów z zespołem Klinefeltera zaczyna się prawidłowo, ale poziom testosteronu stopniowo maleje i drugorzędowe cechy płciowe nie wykształcają się prawidłowo. Normalnie rozwija się prącie

• u mężczyzn 47,XXY często rozwija się obustronna, niebolesna ginekomastia i rzadko występuje mutacja głosu

• obserwuje się zmniejszenie rozmiaru jąder, które dodatkowo mają nieprawidłowo twardą konsystencję;

• zaburzenia zstępowania jąder

• w gonadach nie zachodzi spermatogeneza, czego konsekwencją jest azoospermia i niepłodność, dotycząca blisko 100% pacjentów z zespołem Klinefeltera; objętość ejakulatu jest prawidłowa

• obniżone libido, częste są problemy z erekcją

• rozmieszczenie owłosienia może być typowo męskie, zwykle jednak jest ono skąpe

• Inteligencja pacjentów na ogół nie odbiega od normy

• nadwaga, tendencja do otyłości,

3. Trisomia chromosomu X (47XXX) - nadsamica

• wyjątkowo dobrze zaznaczone trzeciorzędowe cechy płciowe żeńskie

• wysoki wzrost

• brak problemów z płodnością

• może wystąpić lekkie upośledzenie

4. 48XXYY i 48 XXXY

• gynoidalna sylwetka, nieprawidłowo rozwinięte drugorzędowe cechy płciowe, hipogonadyzm hipergonadotropowy, ginekomastia.

• 48XXYY nasilone są zaburzenia psychiczne, chorzy są zwykle nieśmiali, ale mogą być kompulsywni i agresywni

• 48XXXY mają cechy dysmorficzne i wady wrodzone:

• hiperteloryzm oczny

• płaską nasadę nosa

• synostozę promieniowo-łokciową

• klinodaktylię V palca

Ich jądra i prącie są małe.

5. 49XXXXY (zespół Fraccaro)

• niski wzrost;

• nasilone cechy dysmorficzne (hiperteloryzm, płaską nasadę nosa, mongoidalne ustawienie szpar powiekowych), mogą urodzić się z rozszczepem podniebienia i języczka, nierzadkie są wady wrodzone serca) najczęściej przetrwały przewód Botalla), stopa wydrążona (pes cavus), kolana koślawe (genu valgum), hipotonia i wiotkość w stawach.

• zaburzenia psychiczne

79.Wymień grupy czynników środowiskowych wpływających na rozwój dziecka

Do czynników środowiska biogeograficznego, określanych jako modyfikatory rozwoju fizycznego zalicza się:

- przyrodę martwą i żywą

-klimat, w jakim wzrasta organizm

- rodzaj terenu kształtujący pewne odrębności motoryczne

Natomiast w obrębie środowiska społeczno-ekonomicznego:

- zamożność

- poziom wykształcenia i kultury rodziców

- atmosfera w domu

- higiena życia

- stopień urbanizacji miejsca zamieszkania

- tradycje i obyczaje

- siedzący tryb życia (odrabianie lekcji, czytanie, oglądanie programów telewizyjnych, spożywanie posiłków)

- niewłaściwe obuwie i ubiór

- nieodpowiednie noszenie tornistra z książkami, niedostosowanie ławki szkolnej do warunków fizycznych dziecka

- złe oświetlanie i odległość od tablicy w szkole

- ograniczanie aktywności ruchowej

80.Jakie znasz przyczyny powstawania wad wrodzonych

Etiologia wad

1podział

•Czynniki genetyczne (aberracje chromosomowe, mutacje pojedynczych genów, uwarunkowania

wielogenowe)

•Czynniki srodowiskowe (teratogeny)

•Czynniki mieszane

2podział

dzielimy na embriopatie (wady uwarunkowane genetycznie oraz wady powstałe w trakcie wykształcania się zawiązków narządów pod wpływem czynników teratogennych) i fetopatie (powstałe po 3 mies ciąży)

czynniki teratogenne:

-energia promienna

-leki i substancje chemiczne (np. trucizny, jady)

-zakażenia wirusowe (najczęściej różyczka, cytomegalia, opryszczka, odra, być może grypa)

-substancje toksyczne (pochodzenia endogennego i egzogennego; alkohol, palenie tytoniu)

- stany niedoborowe ciężarnych (niedobór każdego ze składników pożywienia może upośledzac rozwój dziecka)

- hypertermia matczyna

- cukrzyca

- arszenik, alkohol, ołów w wodzie pitnej

- niedobór kwasu foliowego

- choroby zakaźne

- stres (pobudza gruczoły odpowiedzialne za wydzielanie adrenaliny. Adrenalina przedostaje się do krwi matki i ta drogą może być przekazana płodowi)

- dieta matki

- niedobory witamin (zwłaszcza A, B2)

NOWORODEK

1.Cechy morfologiczne noworodka donoszonego:

1)proporcje ciała: 0,25 głowa, 0,5 tułów 0,25 Kończyny. Krótka szuja, beczkowata klp. Duży brzuch, krótkie kończyny.

2)śred dł. Ciała 50-52cm, masa 3,5 kg

3) głowa 33-38cm, jest o 1-2 cm więcej niż obwód klp., mózgoczaszka większa od twarzoczaszki., obecność niezarośniętych szwów czaszkowych, obecne ciemiączka przednie i tylne, duży język, brak zębów 4) skóra różowa po urodzeniu obecna maź i meszek płodowa.

2.Do czego służy skala Apgar? Jakie parametry ocenia?

Umożliwia ona ocenę stanu noworodka. Ocenę tę należy prowadzić u każdego noworodka pod koniec 1 min. Po urodzeniu i ewentualnie potówrzyć po 2,5,10,15,30 min. Życia. Każdy objaw punktuje się w skali 0-2, następnie sumuje się punkty i Ocenia wg sumy punktów 0-10 stan noworodka. Skala Apgar ocenia:

1.Oddech 0-brak 1- poniżej 100/min, nieregularny, płytki 2-ponad 100/min. Regularny, krzyk głośny.

2.Czynność serca 0-brak 1-poniżej 1,67 2-powyżej 1,67.

3.Efekt drażnienia błony śluzowej nosa 0-brak odruchu 1-lekki grymas 2-kaszel i kichanie.

4.Napięcie mięśni 0-wiotkie 1-słabe, nieznaczne ruchy kończyn 2-silne, aktywne, energiczne.

5.Aktualne zabarwienie skóry 0-blada 1-głowa i tułów różowe, kończyny sine 2-różowa 8-10- Noworodek w dobrym stanie 5-7 - Stan średni i noworodek silne, oddech nieregularny,<4 - Stan ciężki, noworodek wiotki, blady, siny, z bezdechem.

5.Oceń stan noworodka którego skala Agar wynosiła w 1 min. 2, w 5 min 6, w 10 min 7 pkt. Jakie są prognozy rozwojowe?

Noworodek ten jest w stanie średnim. Bezpośrednio po porodzi wymagał pomocy. Punktacja w 5 minucie wskazuje na to iż stan dziecka polepszył się, udzielona pomoc okazała się skuteczna. Dziecko to ma duże szanse na prawidłowy rozwój.

6.Co rozumiemy przez pojęcie wiek płodowy i w jaki sposób możemy go ocenić?

Wiek płodowy oceniamy na podst. kryteriów dojrzałości morfologicznej i neurologicznej wg skali Dubowitza. Na ich podst. można określić wiek płodowy z dokładnością do 1-2 tyg. Wiek płodowy określamy też wg. Skali Goldberga i Ballada. Wiek płodowy mówi nam o dojrzałości noworodka. Jest to czas trwania ciąży w tygodniach.

7.Na czym polega skala Dubowitza i na podstawie jakich cech jest określana?

Służy ona do oceny wieku płodowego noworodka. Oceny tej dokonuje się na podst. Kryteriów dojrzałości morfologicznej i neurologicznej. Cechy na podstawie których jest określana:

Cechy zewnętrzne: obrzęk, grubość i wygląd skóry, przeświecanie i kolor skóry, meszek płodowy, bruzdy na stopach, szerokość brodawki piersiowej, obwódka brodawki piersiowej, kształt małżowiny usznej, sprężystość małżowiny, narządy płciowe. Objawy neurologiczne: pozycja ułożenia, zgięcie dłoni,stopy, kąt podkolanowy, pięta do ucha, objaw szarfy, zdolność utrzymywania głowy, objaw podwieszenia.

8.Określ zaburzenia rozwojowe u noworodka urodzonego o czasie, którego ob.wód głowy mieści się w granicach 10-25 centyla, masa ciała <10 centyla, długość w granicach 10-25 centyla.

Obwód głowy tego dziecka i jego długość mieszczą się w granicach szerokiej normy, natomiast masa znajduje się na pograniczu normy, w strefie obserwacyjnej.

10.Proporcje ciała noworodka,

0,25 głowa, 0,25 kończyny, 0,5 tułów, więcej w pkt. 1. Obwód głowy=obwodowi klp. Ok. 3 m. ż.

11.Co powoduje i ile wynosi fizjologiczny spadek masy ciała u noworodków? Rozpoczyna się w 1 d.ż. Osiągając max 3-4 dnia. Następnie krzywa masy wraca stopniowo do poziomu urodzeniowego, osiągając go ok. 8 dnia. U niektórych powrót do pierwotnej masy ok. 3-4 tyg. U wcześniaków powrót trwa dłużej. Prawidłowy spadek nie przekracza 10% masy ciała, większy jest nieprawidłowy. Spadek jest spowodowany utratą wody (wymioty połkniętych wód płodowych, utrata z moczem i Smółką, utrata przez płuca i skórę, wysychanie pępowiny), oraz rozpadem zapasów glikogenu i tłuszczów.

12. Wymiary u donoszonego noworodka:

obwód głowy 33-38cm,

obwód klp. 31-36 cm,

o 1-2 cm < od głowy.

13.Na czym polega prawidłowa adaptacja noworodka do życia pozałonowego?

a) ustalenie krąż pozapłodowego,

b) uruchomienie oddychania,

c) opanowanie aktu ssania, czynności trawienia i wchłaniania,

d) uruchomienie wydalania kału i moczu,

5)termoregulacja

14.Opisz przyczyny wyzwalające pierwszy wdech u noworodka.

(Nowak'87) zwiększenie zawartości CO₂ we krwi, zmniejszenie prężności tlenu i zmiana pH krwi, które pobudzają ośrodek oddechowy w rdz. Przedłużonym bezpośrednio i pośrednioza pomocą chemoreceptorów w aorcie i kłębkach szyjnych. Inne - zetknięcie skóry z chłodniejszym powietrzem - bodziec termiczny i proprioceptywny.

15. Podaj ile wynosi obwód głowy donoszonego noworodka - 34-35cm i dziecka rocznego - 46-47cm

16. Odruchy występujące u noworodka i czas ich zaniku.

a) ssania, b) połykania, c) pełzanie w ułożeniu na brzuchu, d)szukanie sutka=ryjkowy ok. 3mż, e)podparcia do 4mż, f) chwytny dłoni i stóp - dłonizanka ok. 7mż,stóp 10mż, g) Moro ok. 5mż, h)Babińskiego jest od 2-3tyg do 8-12mż, i)Chrostka do 8mż.

18. Objawy fizjologiczne okresu noworodkowego.

-żółtaczka fizjologiczna,

-spadek masy ciała od 1d max w 3-4, wyrównanie w 8dż, przyczyny utrata wody wymioty, mocz smółka, wysychanie pępowiny, zużycie glikogenu,

-zaburzenia hormonalne

-przejściowa niedoczynność przytarczyc -spadek poziomu Mg i Ca,

-obniżona krzepliwość,

-oddawanie smółki -ciemny stolec,

-policytemia, - leukocytoza nawet do20tys,

-obniżona odporność,

-brzuszny tor oddychania,

-akcja serca 120-160/min

-charakt. odruchy neurolog- ssania…

-zaburzenia termoregulacji,

-przejściowa hipoglikemia,

19. Wiek ciążowy to czas trwania ciąży

Prawidłowy czas od momentu zapłodnienia 270 dni, od ostatniej miesiączki 280 podział noworodki a)donoszone - ur 38 a 42 tyg,

b) przenoszone po 42

c) wcześniaki między 22 a 37.

20. Podział w zależności od stopnia rozwoju wewnmacicznego

a)niedojrzałe=wcześniaki,

b)dojrzałe, c)dojrzałe z wewnmacicznymopóźnieniem rozwoju. Podział w zal od masy:

a)eutroficzne - masa odpow. do wieku ciążowego,

b)hipertroficzne - za duża masa >97

c)hipotroficzne za mała <3centyl,

asymetr i symetryczna

21. Wcześniak to noworodek urodzony przedwcześnie - między 22 a 37 tyg ciąży, wykazujący pewne cechy niedojrzałości do życia pozamacicznego, zarówno pod względem morfologicznym jak czynnościowym.

22 patrz pyt 20

23. Cechy morfologiczne wcześniaka

Masa ciała między 10 a 90 centylem w stos do wieku płodowego (<2500g)

1000-1500 wcześniaki niedojrzałe do zycia pozamacicznego

<1000 wcześniaki niezdolne do życia

Wcześniak z masą ok. 1000

Dł ciała ok.36cm, duża głowa, kończyny wiotkie, cienkie, cienka skóra pozbawiona praktycznie tk. Tłuszczowej, przez skórę widać naczynia, paznokcie nie pokrywają opuszków palców, włosy na głowie jak puch, guzki sutkowe często nieobecne chrząstki małżowin usznych mają tzw. Przeciwrąbek, skóra pomarszczona, kości czaszki miękkie, szwy szerokie, klp miękka, wiotka, powłoki brzuszne cienkie, rozstęp mm prostych brzucha, wargi sromowe mniejsze nie wystają pza wargi sromowe większe, często brak zstąpienia jąder do moszny, wcześniak leży bezwładnie, przyjmuje pozycję jaką mu się nada. W gr. wcześniaków z wyższą masą ciała stwierdza się równolegle do masy wyższy stopień dojrzałości narządów i układów. Wcześniaki z masą 200-2500 często niewiele różnią się pod względem dojrzałości czynnościowej od noworodków donoszonych.

24. grupy noworodków określone mianem „noworodek z niską masą ciała”

Masa ciałą <2500g.

1)wcześniak urodzony między 22 a 37 tyg.Ciąży

2)urodzone po 37 tyg. Ciąży, czyli po prawidłowym okresie trwania ciąży , często przenoszone - noworodki dystroficzne, noworodki z dystrofią wewnątrzmaciczną o urodzeniowej masie ciała poniżej 3 centyla w stosunku do masy naleznej wg czasu trwania ciąży.

25. Zaburzenia adaptacyjne wcześniaków

1. tkanka płucna niedojrzała morfologicznie i czynnościowo

-naczynia włosowate słabo wykształcone, bardzo wąskie utrudniona wymiana O2

- słaby rozwój układów sprężystych w tkance płucnej- hiperkapnia, kwasica, sinica

-słaby rozwój mięśni oddechowych

- mniejsza czynnościowa pojemność rezerwowa

-niższa odporność na niedotlenienie

2.układ krążenia: hipowolemia, skurcz włośniczek, bradykardia, regulacja termiczna ciała mniejsza(Temp. Zwykle 36C)

3. układ nerwowy: brak odruchu Moro, chwytnego, słabo wykształcony odruch ssania i połykania

4. skłonność do: - napadów bezdechu, sinicy, wymiotów, zachłyśnięć, twardziny skóry noworodków, zespołu błon szklistych, DIC, hiperkapni, kwasicy

5.niska odporność na zakażenia

6.niski poziom Hb

7. czas krwawienia i krzepnięcia wydłużony

8. Poj. Żołądkowa mała, słabsza zdolność trawienia przewodu pokarmowego

9. czynność nerek upośledzona

10. żółtaczka fizjologiczna bardziej nasilona dłuższa.

26. Hipotrofia - dystrofia wewnątrzmaciczna.

Noworodki dystroficzne to now. z za małą masą urodzeniową w stosunku do wieku ciążowego(poniżej 3 centyla)

Są także określone jako noworodki z opóźnionym wzrastaniem wewnątrzmacicznym. Urodzone po 37 tyg. Trwania ciąży czyli po prawidłowym okresie trwania ciąży.

27. Cechy noworodków z dystrofią wewnątrzmaciczną.

Now. dystroficzne - niedożywione

1. długość ciała zbliżona do długości ciała now. donoszonych

2. wychudzenie

3 skóra zwykle: pomarszczona, sucha, „za obszerna”, bez mazi płodowej.

4.rzadko zaburzenia oddychania i kwasica

5. często hipoglikemia z powodu niskiego poziomu glikogenu w wątrobie

6.cechy niedomogi immunologicznej zwłaszcza typu komórkowego

7. słabiej rozwinięte płuca, nerki, wątroba, grasica

8. często pępowina zażółcona.

28. Czynniki wywołujące dystrofie wewnątrzmaciczną.

1. niski poziom rozwojowy uwarunkowany genetycznie

2. niedożywienie wewnątrzmaciczne

3. niedotlenienie wewnątrzmaciczne

4. wady rozwojowe płodu, aberracje chromosomalne: zespół Downa, zespół Turnera, Karłowatość

U matki

5. zakażenie płodu

6. Konflikt Rh

7. choroby serca, nerek

8. odklejenie łożyska

9. ciężka praca fizyczna

10. brak ruchu, niedobór snu, przemęczenie.

29. Czynniki paragenetyczne.

Są to czynniki endogenne( org. Matki) i niedziedziczne, które wpływają na płód w okresie rozwoju wewnątrzmacicznego i rzutują na rozwój dziecka w okresie postnatalnym. Są to czynniki stymulujące. Są to np. :

budowa i jakość narządu rodnego matki, budowa i jakość łożyska,

właściwości i jakość jaja

gra hormonalna matki,

metabolizm matki,wiek matki, stan zdrowia matki, używki, brane leki, tryb życia matki, liczba przebytych ciąży.

Czynniki paragenetyczne powodują że dzieci są bardziej podobne do matki niż ojca.

30. Czynniki teratogenne.

Są to czynniki powodujące powstanie wad wrodzonych w okresie życia wewnątrzmacicznego. Są czynnikami

Egzogennymi, których wpływ zależy od czasu, w którym zadziałają. Powodują powstanie gametopatii, blastopatii(od momentu zapłodnienia do 14 dnia życia), embriopatii, feltopatii

(działają ujemnie na zarodek w okresie do 8 tyg. życia, lub płód w okresie od 9-40 tyg życia)

1. fizyczne: - ultradźwięki, mikrofale, urazy mechaniczne, en.promienista

2. chemiczne:- leki i subst. Chemiczne(cytostatyki, sterydy, antybiotyki, leki uspokajające)

- subst. Toksyczne: nikotyna, alkohol, narkotyki,

3. biologiczne: - czynniki infekcyjne: wirusy(różyczka, cytomegalia, )

Pierwotniaki(T.gondii)

Bakterie(krętek blady)

- stany niedoborowe ciężarnej: niedobór Fe, - niedokrwistość, witaminy D3 - krzywica, niedożywienie - dystrofia.

- ciężka praca fizyczna.

31. Embriopatie.

Są to uszkodzenia spowodowane prze czynnik teratogenny miedzy 15 a 72 dniem po zapłodnieniu. Są to najcięższe uszkodzenia powodujące nieodwracalne zmiany w układach i narządach czyli tzw. Wady wrodzone.

Np. - wada serca - w postaci otworu w przegrodzie międzykomorowej

- zaburzenia rozwoju powłok skórnych

- wytrzewienie niedorozwój powłok brzusznych

- przepuklina oponowo - rdzeniowa.

32. Fetopatie.

Są to uszkodzenia spowodowane przez czynniki teratogenne między 72 dniem po zapł. a końcem ciąży. Są to wady lżejsze dotyczące uszkodzenia funkcji, zaburzenia rozwoju narządów, które mogą być niekiedy odwracalne, np. zmiany zapalne w układach.

33. Gametopatie.

Uszkodzenia komórek rozrodczych spowodowane działaniem czynników teratogennych, do których może dojść na długo przed zapłodnieniem.

34. Co to jest płodowy zespół alkoholowy? Podaj charakterystyczne cechy tego zespołu.

Jest to zespół spowodowany spożywaniem alkoholu przez ciężarną w ilości 150 gramów dziennie,(spożywany w mniejszych ilościach też może okazać się szkodliwy)

Charakterystyczne cechy:

- upośledzenie umysłowe, małogłowie, wrodzone wady serca, wady nerek, opóżniony rozwój wewnątrzmaciczny, rozszczep podniebienia, charakterystyczna twarz, (krótkie szpary powiekowe, wygładzona rynienka podnoskowa).

35. Noworodek urodzony w 38 tyg., z masą urodzeniową powyżej 90 centyla to noworodek duży w stosunku do wieku płodowego(LGA), odpowiedni do wieku płodowego (AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego(SGA)

Odp. Duży(LGA)

36. Noworodek urodzony w 34 tyg., z masą urodzeniową pomiędzy 10 -90 centylem to to noworodek duży w stosunku do wieku płodowego(LGA), odpowiedni do wieku płodowego (AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego(SGA)

Odp. Odpowiedni (AGA)

37. Noworodek urodzony w 36 tyg., z masą urodzeniową poniżej 10 centyla to noworodek duży w stosunku do wieku płodowego(LGA), odpowiedni do wieku płodowego (AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego(SGA)

Odp. Mały (SGA)

38. Noworodek urodzony w 43tyg., z masą urodzeniową poniżej 10 centyla to noworodek duży w stosunku do wieku płodowego(LGA), odpowiedni do wieku płodowego (AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego(SGA)

Odp. Mały (SGA)

39. Wymień metody oceny dojrzałości nerwowo - mięśniowej.

Patrz pytanie 7 ( skala Dubowitza)

UKL MOCZOWY

1. Gospodarka wodno-elektrolitowa dziecka - zasadnicze różnice w porównaniu z człowiekiem dorosłym.

Niemowlę wydala na dobę ok. 20% swej ogólnej ilości wody, dorosły - ok. 5%. Przyjmuje natomiast 1l., co stanowi 50% wody pozakomórkowej lub 14% masy ciała. Dorosły przyjmuje ok 2l., co stanowi 14% wody pozakomórkowej i 3,5% masy ciała. Gdyby dorosły musiał przyjmować tyle wody co niemowlę, to wypijałby ponad 10l na dobę. Większe zapotrzebowanie na wodę u niemowląt jest uzasadnione zwiększoną przemianą materii i większą ilością “odpadków metabolicznych”, a przede wszystkim mniejsza zdolnością zagęszczania moczu. Zapotrzebowanie to zmienia się w zależności od temp. otoczenia, ruchliwości dziecka, intensywności przemiany materii i ilości przyjmowanego pokarmu. Niemowlęta odznaczają się większą wodochwiejnością i mniejszą zdolnością homeostazy wodnej, zwłaszcza utrzymania stałości płynu wewnątrzkom. i dlatego łatwiej u nich zarówno o zatrucie wodne, jak i odwodnienie. Wydalanie wody odbywa się przez nerki (50%), ze stolcami (10), przez płuca (12%), skórę (25%).

Regulacja ilości i rozmieszczenia wody i elektrolitów odbywa się podobnie jak u dorosłych jednak jest ona mniej sprawna (mniejsza zdolność zagęszczania moczu, mniej sprawne wydalanie sodu i kwaśnych produktów przemiany materii, mniejsza zdolność wytwarzania amoniaku, większa utrata wody ze stolcami w razie biegunki i znacznie większa niewidoczna utrata wody przez płuca i skórę).

2. prawidłowy wynik analizy moczu.

AMYLAZA 43-641 U/l (Vitros) 1,0-17 U/godz.
FOSFOR mmol/dobę12,9-42

CHLORKI mmol/dobęN 2-10 Dz 15-40 D 110-250

GALAKTOZA N < 3,33 mmol/l D < 0,08 mmol/dobę

WAPŃ mmol/dobę1,25-3,77 (niski Ca w diecie) 2,50-7,50 (wysoki Ca w diecie)

GLUKOZA mmol/dobę< 2,78

17-KETOSTERYDYmg/dobę
14 dni - 2 rż < 1,0
2-6 rż < 2,0
6-12 rż1-6
12-14 rż 3-10
14-16 rż5-12
M 8-22
K 6-15

KORTYZOL mg/dobe
Dz 2-27
M3 5-55
D 10-100

KREATYNINA7-25 mmol/dobe
Klirens 1-2,8 ml/sek.
KWAS MOCZOWY 1,48-4,42 mmol/dobe
MAGNEZ 3-5 mmol/dobe
MIEDŹ 0,047-0,55 µmol/dobe
MOCZNIK 428-714 mmol/dobe
POTAS 25-125 mmol/dobe

MUKOPOLISACHARYDY
mg/mmol kreatyniny
15 dni - 2 mż 21,9-45,7
2 mż - 1 rż 16,5-32,7
1-5 rż 5,3-20,9
D 1,2-18,6

SÓD mmol/dobe
6-10 rż chłopcy 41-115
dziewczynki 20-69
10-14 rż chłopcy 63-177
dziewczynki 48-168
D 40-220

W - wcześniaki; Nd - noworodki donoszone; N - niemowlęta (dzieci do 1 rż); Dz - dzieci od 1-12 rż; Mł - młodzież od 13-18 rż; D - dorośli; M - mężczyźni; K - kobiety; mż - miesiąc życia; rż - rok życia; mc - masa ciała;

3. Podaj prawidłowe wartości diurezy dobowej u niemowlęcia.

Ok. 250-500cm³

4. Na czym polega rola nerki dziecka w gospodarce kwasowo-zasadowej.

Rola nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej polega na wydalaniu jonów wodorowych głównie z fosforanami i przez aminogenezę, wydalaniu reszt kwasowych oraz zwrotnym wchłanianiu wodorowęglanów.

5. Podaj zasadnicze różnice anatomiczne w budowie układu moczowego niemowlęcia i człowieka dorosłego.

Nerki mają kształt płatowaty. Kora jest stosunkowo grubsza, warstwa nabłonkowa komórek kłębuszka składa się z komórek sześciennych a nie płaskich.

6. Podaj zasadnicze różnice czynnościowe w budowie układu moczowego niemowlęcia i człowieka dorosłego.

Porównanie czynności nerek dzieci z nerkami dorosłych dokonujemy w przeliczeniu na powierzchnię ciała. Nerki noworodka wykazują pod wieloma względami mniejszą sprawność w porównaniu z nerkami starszych dzieci i dorosłych. Przepływ krwi przez nerki wynosi 30% wartości dorosłego, przesączanie kłębkowe zaś 30-50% wartości u dorosłego. Mniejsza jest czynność cewek nerkowych (mniejsza zdolność zagęszczania moczu -> hiperelektrolitemia). Izostenia fizjologiczna spowodowana mniejszym wytwarzaniem ADH. Kwasica fizjologiczna spowodowana zmniejszona zdolnością regulacji kwasowo-zasadowej (niewydolność w tworzeniu amoniaku). Przejściowa aminoacyduria i cukromocz. Przesączanie kłębkowe osiąga pełną dojrzałość ok 12mż., natomiast cewek moczowych - pod koniec 2mż.

7. Podaj kliniczne objawy odwodnienia.

ODWODNIENIE (dehydratacja) = stan nadmiernej utraty wody z organizmu dające o sobie znać w postaci zmęczenia, rozdrażnienia, widocznego zwolnienia procesów życiowych; mocz jest skąpy i ciemny, pocenie się jest zmniejszone, przyspieszona akcja serca, obniżone ciśnienie krwi; skóra chwycona między dwa palce zwiotczała, tworzy fałd, który bardzo powoli się wyprostowuje (chwycenie skóry i puszczenie wolno jest najważniejszym sposobem dowiedzenia się o stanie uwodnienia organizmu).
Stanom odwodnieniowym często towarzyszą zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, zwłaszcza kwasica.

KARDIOLOGIA

1.JakaSr.Częstośc oddechow:

28-60(sr45)Akcja Serca:u noworodkowr.100-180(sr.125) 2)Pr.Częstość u niemowlat: akcji Serca -90-140(sr115) i oddechow 40-30

3.Pr.Częstość w okr. przedszkolnym akcji serca 75-115(sr95) i oddechu 28-25

4.Czest w okresie wczesnoszkolnym akcji serca 70-110(sr90) i oddechow-ponizej 25

5.Zmiany częstości akcji serca i oddechu w poszczególnych okr.rozwojowych :AKCJA SERCA noworodkowr.100-180(sr.125) 90-

u niemowlat:140(sr115)

wczesne dziecinstwo:80-130(sr 105) przedszkolny 75-115(sr95) wczesnoszkolnym 70-110(sr90) szkolny 65-110 (sr85) młodzienczy60-110 (sr75):ODDECHY28noworodek:60(sr45)niemowleta: 40-30 i w wieku od 2_5lat:28-25 dorosli 16:

6.Pr.Częstość i wartości u noworodkow akcji serca 100-180(125) ciśnienia a)po porodzie-sk:70(+-16)rozk46(+-12) b) po 3tyg-sk:75(+-16)rozk 40(+-16) i niemowlat akcji serca 90-140(sr115)ciśnienia sk:89(+-29)rozk:60(+-10)

7.PodajCharakterystyczne cechy krazenia płodowego:

a)małe łożysko krążenia płucnego i mały przplyw przez tkanke plucna b)kilkakrotne mieszanie się krwi utlenowanej z niuetlenowana

c)tylko do watroby dopływa krew w pełni utlenowana, w pozostałym układzie tętniczym krew jest w róznym stopniu zmieszana z krwia niutlenowana

d)duza zawartsc hemoglobiny płodowej

e)szybszy obieg krwi

f)obecność niezamknietego otworu owalnego i przewodu Botala

8.PodajZmiany zachodzące w układzie krazenia noworodka:

a)zarosniecie przewodu tętniczego i wzrost ciśnienia w tetnicy głownej

b)zwiekszenie dopływu krwi utlenowanej z żyły płucnej do lewego przedsionka-wzrost ciśnienia przedsionku lewym

c)zamkniecie otworu owalnego d)wzrost masy miesna sercowego e)spadek częstości tetna

f)wzrost ciśnienia skurczowego , zmniejszanie sie ciśnienia rozkurczowego do 3tygodnia zycia i jego wzrost po3 tygodniu

9.NaCzymPol.Adaptacja układu krazenia do zycia pozałonowego-pyt 8

10.Pozostałości krążenia płodowego u niemowląt mogą być

pozostały otwarty przewód tętniczy, otwarty otwór owalny.

11.Granice stłumienia względnego serca u dzieci 3-5lat gr.gorna: II miedzyzebrze gr.lewa:1-2cm w lewo od linii środkowo-oboj lewej.. gr. prawa: prawa linia przymostkowa

12.Okresl powyżej 5roku Granice serca-stłumienie względne: gr.gorna: II miedzyzebrze gr.lewa:w linii środkowo-obojczykowej. gr. prawa: prawa linia przymostkowa i uderzenie koniuszkowe: w linii środkowo-obojczyk V miedzyzebrze

13.Jakie Granice serca niemowlat -stłumienie względne-gr.gorna: 2 zebro; gr.lewa: 2 cm w lewo od linii środkowo-obojczykowej. gr. prawa: prawa linia przymostkowa i uderzenie koniuszkowe: 1-3 cm w lewo od l.sr-oboj IV miedzyzeb

14.Jakie znasz i czym SA spowodowane niewinne niemiarowości rytmu serca u dzieci-?niemiarowosc oddechowa?

-nadkomorowe pobudzenia dodatkowe w okresie powkitania

-okołozatokowe wędrowanie rozrusznika

- proste rozkojarzenie przedkomorowe->zwolnienie pracy węzła zatakowoego rytm komór zostaje narzucony z węzła przedsionkowo-komorowego. Zjawisko to występuje u dzieci z dystrofią nerwowogenetatywną a niekiedy u dzieci z chorobami pasożytniczymi w skiket p[obudzenia splotu słonecznego

-niemiarowość oddechowa->wywołana zwiększonym powrotem żylnym w czasie wdechy

15.Przyczyny szmerów przygodnych, charakterystyka

a)klasyczny-przy mostku, wzdłuż linii łączącej 3 prz -m-ż. z koniuszkiem s. - przyczyna nieznana prawdopodobnie jest to drgania strun ścięgnistych i mięśni brodawkowych7-10lat

b)wyrzutowy tetnicy płucnej- (2 m-ż) w fazie skurczowej, w pozycji lezacej, opóźnienie rozwoju pnia płucnego w stosunku do prawej komory

c)buczenie żylne nad żyłąmi szyjnymi, tuz pod obojczykiem po odgieciu do tyłu lub skreceniu głowy, to szmer skurczowo-rozkurczowy, zaburzenia przepływu w żyłach szyjnych dziecka->żyły SA szerokie workowate wiotkie->mogą się zaklinować zgiąc2-6lat

d)szmer wyrzutu lewej komory

jest zbliżony do szemru tętnicy płucej ale znacznie cichszy dobrze słyszalny w II prawuym międzyżebrzu.

e)sz.sercowo- płucny

wypełnianie się uciśniętych pod wpływem serca pęcherzyków płucnych->lewa krawędź serca

f)szmer piszczącej lalki

16. Przyczyny szmerów czynnościowych:

-zaburzenia  nie związane z wadą serca,często w stanach patologicznych poza układem krążenia,w których dochodzi do zwiększonego wyrzutu serca np. niezmieniona zastawka,rozciągnięcie pierścienia włóknistego przez powiększoną komorę

17)Kiedy zarasta otwor owalny-około 4 miesiaca zycia konczy się zarosniecie, ale zamkniety czynnosciowo zostaje kilka minut po porodzie:

18)Kiedy zarasta przewód Bottala-zarasta ok. 8-10tyg , a jego zwężenie w pierwszych godzinach zycia po porodzie

19)Na czym polega badanie fizykalne układu krazenia?

UKL.ODDECHOWY

1.Jaka jest średnia częstość oddechów zdrowego noworodka? 25-60/min

2. Co to jest surfaktant i jaką pełni rolę?

Jest to czynnik powierzchniowy, wytwarzany po 20 tygodniu życia płodowego przez pneumocyty II rzędu. W jego skład wchodzą glikoproteiny (8%), fosfolipidy (85%) i lipidy naturalne (cholesterol, WKT- 7%). Tworzy cienką warstwę na powierzchni światła pęcherzyków płucnych, utrzymuje ich prawidłowe napięcie, zapobiega zapadaniu się, zmniejsza napięcie powierzchniowe. Chroni przed niedodmą wydechową. Jest to detergent biologiczny. Jego skład zmienia się z wiekiem płodu- początkowo sfingomielina przeważa nad lecytyną, w dalszym rozwoju występuje przewaga lecytyny.

3. Jakie zaburzenia wywołuje brak surfaktantu i u jakich noworodków się ich spodziewamy?

Prowadzi do niedodmy i zespołu błon szklistych. Objawy braku surfaktantu to niewydolność oddechowa, objaw sztywnych płuc- wypełnianie płuc powietrzem prowadzi do dużego wysiłku. Spodziewamy się go u wcześniaków urodzonych przed 34 tygodniem- wtedy jest wytwarzana jego największa ilość. Można go podawać dotchawiczo po urodzeniu.

4. uwarunkowania anatomiczne sprzyjające zakażeniom układu oddechowego u niemowląt.

- wąskie przewody nosowe bogato ukrwione

- słabo rozwinięte zatoki przynosowe i sitowe boczne, nierozwinięte zatoki czołowe

- krótka i szeroka trąbka słuchowa

- lejkowata krtań

- krótkie bogato ukrwione drogi oddechowe

- światło oskrzeli bezwzględnie wąskie, oskrzele prawe odchodzi pionowo od tchawicy

- słabo rozwinięte mięśnie gładkie oskrzeli

- słabo wykształcony aparat rzęskowy

- beczkowata klatka piersiowa, brzuszny tor oddechowy

- brak odruchu kaszlu

- słabo rozwinięte migdałki podniebienne i gardłowe

- mniejsza powierzchnia pęcherzyków, grubsze przegrody

5. czynniki sprzyjające zakażeniom układu oddechowego u dzieci

- krótka i szeroka trąbka słuchowa

- lejkowata krtań

- krótkie bogato ukrwione drogi oddechowe

- słabo rozwinięte mięśnie gładkie oskrzeli

- słabo wykształcony aparat rzęskowy

- mniejsza powierzchnia pęcherzyków, grubsze przegrody

6. czynniki etiologiczne zakażeń układu oddechowego u dzieci

- wirusy- mykowirusy, RSV, paragrypy, grypy, picornawirusy

- bakterie- gronkowce, paciorkowce, H.influenzae, pneumokoki, Pseudomonas aeruginosa

- mykoplazmy,

- grzyby- Candida albicans

- pierwotniaki- Pneumocystis carinii, Toxoplasma gonidii

- riketsje

7. Granice płuc dziecka w wieku przedszkolnym

linia płuco P płuco L

przymostkowa V ż IV ż

środkowooboj. VI ż VI ż

pachowa śr. VII ż VIII ż

łopatkowa X ż X ż

przykręgowa XI ż XI ż

8. Etapy rozwoju układu oddechowego

- faza gruczołowa- 4-16 tydzień- zawiązki oskrzeli głównych i płuc

- faza kanalikowa- 16-24 tydzień -rozwój nabłonka oskrzelowego i gruczołów śluzowych, pierwsze pęcherzyki płucne. W 18 tygodniu płuca są zdolne do czynności, ale nie jest wydzielany surfaktant, dlatego dzieci umierają. Surfaktant jest produkowany od 24 tygodnia.

- faza pęcherzykowa- od 24 tygodnia życia płodowego do 2 roku życia- rozwój pęcherzyków. Od 25 tygodnia wcześniak może już przeżyć.

ŻOLTACZKI

1. przyczyny żółtaczki fizjologicznej u noworodków.

- nadmierna produkcja bilirubiny- nadmierny rozpad erytrocytów (HbF), policystemia (następstwo głodu tlenowego w okresie życia płodowego)

- zaburzenia transportu bilirubiny- niedobór albumin

- zaburzenia metabolizmu wątrobowego bilirubiny- niedobór białek transportujących hepatocytów Y i Z, niedobór transferazy i dehydrogenazy glukuronowej

- wchłanianie zwrotne bilirubiny bezpośredniej z jelit- upośledzona perystaltyka, niedobór flory jelitowej, obecność - glukuronidazy

2. kryteria żółtaczki fizjologicznej.

- występuje u noworodków w dobrym stanie, nie wymaga leczenia.

- ujawnia się po pierwszej dobie życia, stężenie bilirubiny < 5mg%

- maksymalne stężenie bilirubiny całkowitej <12 mg%, u wcześniaka <15mg%

- tempo narastania nie większe niż 0,3mg/h i 5mg/d

- stężenie bilirubiny bezpośredniej nie większe niż 1,5-2 mg%

- ustępuje samoistnie w ciągu 10 dni u noworodków i 14 dni u wcześniaków

UKL.KRWIóTWORCZY

1. niedokrwistość fizjologiczna-co to jest, czym jest spowodowana, kiedy występuje.

Niedokrwistość to stan obniżenia ogólnej zawartości hemoglobiny z lub bez obniżenia liczby erytrocytów. Ilość Hb zmniejsza się u wcześniaków do 8g%, u noworodków urodzonych o czasie do 10 g%.

Występuje w 2-3 miesiącu życia, dlatego jest nazywana niedokrwistością fizjologiczną noworodków, niedokrwistością 3 miesiąca życia, niedokrwistością końca I kwartału życia. Rozpad ertyrtocytów przewyższa ich produkcję, związana z zanikiem źródeł krwio tworzenia poza szpikowego, niedoborem Fe, małe wydzielanie erutropetyny, krotki czas życia erytrocytów.

2. Jak zmienia się obraz czerwonokrwinkowy w zależności od wieku dziecka?

Noworodek rodzi się z poliglobulią adaptacyjną.

- hemoglobina- spada od 20g%po urodzeniu do 10 g% w 2 miesiącu życia, potem jej poziom rośnie u dziewczynek do 14g% u chłopców do 16 g%

- hematokryt- w pierwszym dniu 0,6 , potem spada stopniowo do 0,33 w 2 miesiącu, potem rośnie do 0,4- 0,54

- erytrocyty- liczba spada od 5,6 mln w 1 dniu życia do 3,4 mln w 2 miesiącu, potem rośnie do 4,8 mln/mm³ u dziewczynek i do 5,4 mln/mm³ u chłopców

- retikulocyty- 1 doba- 25-65 ‰ 2 doba- 5-15 ‰. W 1 miesiącu spada do 3 ‰. W 3 miesiącu 15 ‰, u dorosłych 8 ‰

3. prawidłowe wartości morfologii krwi u noworodków.

	1 doba	1 miesiąc
Hemoglobina (g%)	19,5	14
Hematokryt	0,6	0,4
Erytrocyty (mln/mm^3)	5,6	4
MCV (um^3)	98-122	94-150
MCH (pg)	33-41	29-45
MCHC (g%)	31-35	24-36
Retikulocyty ‰	50‰	3‰
Leukocyty (tys/mm^3)	22	11
Monocyty (% leukocytów)	8	8
Trombocyty (tys/mm^3)	250	260
Limfocyty (% leukocytów)	25	54

4. Prawidłowe wartości leukocytozy i obrazu białokrwinkowego u noworodków.

Leukocyty: 1-3 dzień 9-34 tys/mm³, potem 5-19,5 tys/mm³

- neutrofile- 60-70 %

- bazofile- 0-1 %

- eozynofile- 1-5 %

- monocyty- 1-11%

- limfocyty- 20-60%

5. zmiany obrazu białokrwinkowego w przebiegu rozwoju dziecka.

- po urodzeniu duża liczba leukocytów, w 2-3 dniu spada do normy

- dominują neutrofile, limfocytów jest mniej

- 4-7 dzień- spada ilość neutrofili a rośnie liczba limfocytów- pierwsze skrzyżowanie

- okres względnej limfocytozy

- 6-7 rok życia- drugie skrzyżowanie- spada liczba limfocytów, rośnie liczba neutrofili

- monocyty, bazofile i eozynofile pozostają na stałym poziomie

6. wymień przyczyny niedokrwistości fizjologicznej.

- słaba aktywność szpiku z powodu małej ilości erytropoetyny

- skrócenie czasu życia erytrocytów i zwiększony ich rozpad z powodu zawartości HbF

- większe zapotrzebowanie na kwas foliowy i żelazo i za mała ich podaż

- niedobory pokarmowe- dieta mleczna

UKL. NERWOWY

1.Odruchy fizjol. w 1 kwartale życia:

-ssania i połykania

-Moro „obejmowania”

-płaczu

-ryjkowy (szukania sutka)

-chwytny „małpi”

-cofanie

-skręcanie tułowia

-stąpania (podparcia)

-Babińskiego od 2-3tyg.ż. do 8-12m.z.

-pełzania

-pływania

-toniczny szyjny

2.Odruchy neurol. utrzymujace się powyżej 6 m.ż.:

-spadochronowy

-chwytny nóg

-Landaua

-ssania

3.Do którego miesiąca utrzymuje się odruch Moro? -do 5 m.ż.

4.Prawidłowy skład płynu mózgowo-rdzeniowego niemowlęcia:

-barwa- wodojasny

-ilosc- 100-200 ml

-cisnienie 100-200 mmHg

-pleocytoza(ilość kom w mm³)-do 7

-białko-15-35 mg%

Albuminy 80%

Globuliny 20%

-glukoza50-70 mg%

-chlorki 116-130 mmol/l

5.Objawy oponowe u niemowląt i dzieci starszych:

Podmiotowe: bóle głowy, nudności, wymioty, światłowstręt, przeczulica skóry

Przedmiotowe:

-sztywnośc karku

-Brudzińskiego- karkowy, policzkowy(nie badany u niemowląt), łonowy

-Kerniga- górny, dolny

-Flataua- karkowo-źreniczny, karkowo-midriatyczny

-Flataua-erekcyjny

-Ammosa (o. „trójnoga”)

-Lewkowicza (łóżeczkowy)

6.Ocena funkcji ukl. nerw. u noworodkow i niemowlat (oznaki zaburzeń)

-nadmierne odginanie głowy

-prężenie kończyn dolnych (baletowe ustawienie stopy)

-trudności odwodzenia, zginania podczas ubierania

-drżenie kończyn

-silne zaciskanie piąstek (po 3 m.ż.)

-niechęć do leżenia na brzuchu

-nadmierna ruchliwość

-niepokój

-małe zapotrzebowanie na sen

-trudności w utrzymaniu kontaktu wzrokowego

7.Motoryka duża (cefalokaudalna)- poruszanie sie w przestrzeni (postawa i lokomocja)

8.Prawo rozwoju motoryki- mówi o tym, ze czynności celowe rozpoczynają sie od glowy i postepuja w strone nóg

9. motoryka mala - dotyczy czynności związanych z chwytaniem (koordynacja wzrokowo-ruchowa)

10.prawo rozwoju motoryki malej (motoryki proksymodystalnej) mowi o tym, ze funkcje celowe stawow zaczynaja sie od stawow polozonych bliżej linii środkowej ciała, np. dziecko najpierw celowo porusza stawem ramiennym, potem łokciowym itd.

11.Kroki milowe w rozwoju psychomotorycznym-zwrotne punkty rozwojowe czynności ruchowych:

-trzymanie główki (3 m.ż.)

-siedzenia (6-7 m.ż)

-chodzenie (z końcem 1 r.ż.)

KRZYWICA, KOŚCI, SKÓRA

1.Działanie parathormonu:

-uwalniany przez przytarczyce

-działania związane z gosp. wapniowo-fosforanowa

-brak- hipokalcemia, tężyczka

-działa na kości- zwiększa osteolizę, uwalniając Ca i P do płynu pozakom.

-zwiększa stężenie Ca w surowicy

-działa na kanaliki nerk. Pobudzając wchłanianie zwrotne Ca i hamując resorpcję zwr. fosforanów->fosfouria, hipofosfatemia (we krwi)

-zwiększa wchłanianie Ca w jelitach (pobudza syntezę 1,25 (OH)₂D₃)

-zmniejsza odkładanie soli miner. w kościach

2.Objawy krzywicy kwitnącej (czynna)-rozwija się po kilku tyg. (bez leczenia prowadzi do wybujania tk.kostnej i przerostów przedokostnowych kości co powoduje powstanie:

-deformacja klp (klp kurza)

-deformacja czaszki (caput quadratum- powiekszenia guzów czołowych ciemieniowych)

-bransolety krzywicze (zgrubienie nasad dalszych kości przedramienia i podudzia)

-różaniec krzywiczy (zgrubienie połączeń kostnych i chrzęstnych żeber)

-garb krzywiczy (kifoza kręgosłupa)

-rozmiekanie potylicy

-tęzyczka

3.Objawy kostne krzywicy:

*wczesne:

-rozmiękanie i spłaszczenie potylicy

-rozmiekanie kosci czaszki w pobliżu szwów, powiekszenie ciemiączka przedniego, opóźnienie jego zarastania

-różaniec krzywiczy

-deformacja klp tzw. Bruzda Harrisona (wciągnięcie żeber przyczepionych do przepony)

*późne -> pkt 2

-skrzywienie kończyn dolnych (wygięcie na kształt litery O i X)

-deformacja miednicy

-plaskostopie

-opozniony wzrost

-opoznione wyzynanie zębów

4.Rozpoznawanie krzywicy u niemowlęcia:

-na podstawie objawów ogólnoustrojowych i kostnych,

-zdjęcia rtg nasady kości (zmniejszenie uwapnienia kości bliższej cz. przynasadowej, poszerzenie cz. przynasadowej z wklęśnięciem w cz. środkowej, tw kształt kielicha, nierówna i nieostra linia nasady)

-oznaczanie poziomu Ca, fosforanów, fosfatazy zasadowej (wzrost- norma 50-360), PTH, kalcytriolu w surowic, oznaczanie fosforanów i cAMP w moczu

5.Objawy zwiastunowe (ogólnoustrojowe) krzywicy:

-drażliwość

-niepokój

-kręcenie głową

-pocenie się głowy w czasie karmienia

-wzmożony dermografizm skóry

-skłonność do zaparć

-amoniakalny zapach moczu

-brak apetytu-> słabe przyrosty masy

-zaburzenia snu

-wiotkość mięsni

6. profilaktyka krzywicy

-rozpoczyna się już w ciąży (racjonalne odżywianie, pełne pokrycie białkowe, witaminowe, mineralne, przebywanie na słońcu, przyjmowanie 1500-2000j.m./d Wit D)

-odpowiednie żywienie niemowląt (z mleka kobiecego wchłaniane 70% Ca)

-dodatkowe dostarczanie wit.D

-przebywanie dzieci na słońcu

7.Czynniki sprzyjające wystąpieniu krzywicy u niemowląt:

-intensywny wzrost

-nieodpowiednie żywienie

-niedostateczne nasłonecznienie

-brak środkow pobudzających wchłanianie Ca

-brak suplementacji Wit D

8.Podstawowe funkcje skóry:

-mechaniczna ochrona narządów wew. (warstwa rogowa naskórka, włókna)

-amortyzacja sił działających od zewn. (włokna kolagenowe, retikulowe, elastyczne, podściółka tłuszczowa)

-czynność ochronna przed bodźcami mech., biol., chem. fiz (warstwa rogowa naskórka, płaszcz wodno-łojowy, kwaśne pH, kw.urokainowy i cumelaniny w warstwie rogowej chroniące przed prom UV)

-termoregulacja (naczynia włosowate, grucz.potowe, tk.podskórna)

-gospodarka wodno-elektrolit. (zapobieganie nadmiernej utracie wody-subst.miedzykomorkowa naskórka, plaszcz wodno-lipidowy)

-wydzielanie dokrewne (adipocyty)

-funkcja immunol. (SALT, kom. Langerhansa, keratynocyty, bialka)

-funkcja metaboliczna-synteza cholekalcyferolu

9.Najczęsciej występujące zmiany skórne u noworodkow i niemowlat:

-potówki

-prosówki

-pleśniawki

-trądzik noworodkowy

10.Prosówki- drobne czerwone krostki pojawiające się na twarzy, skórze tułowia dziecka. (włokna kolagenowe, retikulowe, elastyczne, podściółka tłuszczowa)

Zaczopowane ujscie gruczołu potowego umozliwia namnażanie się bakterii i tworzenie procesu zapalnego (ropne-biala ropna wydzielina na czubku)

11.Działanie witaminy D3

Dostarczana z zewnatrz z pożywieniem lub wytwarzana w skórze z 7-dehydrocholesterolu przedostaje się do wątroby, w mikrokosmkach ulega hydrolizie przy C25-> 25-hydroksycholekalcyferol-> transport do nerek w połączeniu z nośnikiem białkowym-> hydroksylacja przy C1-> 1,25-dihydroksychlekalcyferol-> aktywacja syntezy swoistego bialka transportowego ułatwiającego transport Ca orzez sciane jelita-> glowna rola we wchłanianiu i regulacji gospodarki wapniowej i odkladaniu Ca w kosciach

12.dawki profilaktyczne wit.D₃ stos. u niemowląt urodzonych o czasie:

Metoda dawek codziennych-1000j.m/dobe (2-3 kropli)

Dla dzieci ze zlych war.srod-2000jm

1mg Wit D=40000jm

13.Dawki profilakt Wit D₃ u wcześniaków

od 7 dnia zycia po 3000-4500jm/dobe (7-10kropli) /1500-2000jm??/

14.Zródła Wit D dla niemowlęcia

-pozywienie (mleko matki, produkty mleczne,a jarzyny liściaste)

-promieniowanie nadfioletowe-nasłonecznienie

-preparaty farmaceutyczne-suplementy

15.W jaki sposow noworodek może tracic ciepło:

-przez parowanie-ok. 0,6 kcal/g wody wyparowanej (ze skory, z powietrzem wydychanym)

-promieniowanie- utrata ciepla w wyniku transferu ciepla z ciala do stałych pow. otoczenia, nie mających kontaktu z dzieckiem (sciana inkubatora)

-przez przewodzenie-bezposredni kontakt skory z chlopdna powierzchnią (materacyk)

-przez unoszenie- ochładzający wpływ przepływającego powietrza otaczającego dziecko (wielkość utraty zalezy od szybkości przepływu powietrza)

SZCZEPIENIA

2. Co to jest niepożądany odczyn poszczepienny?

Są to objawy kliniczne pojawiające się w związku ze szczepieniem. Mogą wiążać się z wieloma przyczynami pojawiają się w ciągu 4 tyg od szczepienia. Dolicza się do nich:

miejscowe

-obrzęk wykraczający pozxa najbliższy staw, obrzęk zaczerwienienie i bolesność >3dni, zropienie, powiększenie wężłów chłonnych>1cm lkub powstanie przetok z węzłów

b ogólnoustrojowe

-reakcja alergiczna w ciągu 24 h od podania, reakcja anafilaktyczna do wstrząsu włącznie, gorączka>39stop, ciągły płacz (utrzymujący się >3h), Odra poronna, uogólnione zakażenie prątkiem gruźlicy, bóle stawów trombosytopenia, różyczka, zapalenie ślinianek przyusznych, posocznica śmierc dziecka z niewyjaśnionych przyczyn w ciąguy 30 dni od szczepienia objawy z OUN: ecefealopatia pod postacią drgawek zmiany zachowania i zaburzeń świadomości

3. Jakie szczepienia wykonywane są w okresie noworodkowym?

BCG/ WZW I pierwsza doba życia

4. Wymień szczepienia obowiązujące w pierwszym roku życia

BCG(1 doba) BCG 12mż; WZW I(1 dobra życia) II (2mż)III(3/4(mż) IV(12mż); DiPerTe I(2mż) II(3/4mż) III(5mż); polioI(2 mż) polioII(3/4mż)polioIII(5mż)

5. Podaj schemat szczepienia przeciwko wzw typ B w pierwszym roku życia..

I-1 dobra życia, II-2mż,III3/4mż(co 6 tyg)

6. Wymień względne i bezwzględne przeciwwskazania do szczepień ochronnych.

- niedobory immunologiczne np., agammaglobulemia, dysgammaglobulemia, niedobory składowych dopełniacza zaburzenia fagocytozy; immunosupresja(podawanie kortykosteroidów lub cytostatyków radioterapia-2 tyg przed i do 3 miesięcy po zaprzestaniu); ciąża, ostre infekcje, okres zaostrzenia i stany niewyrównania choroby nowotworowej, narastające objay neurologiczne ( polio, krztusieć); narastające wodogłowie, Krztuśca nie szczepi sięu pacjentów pacjentów chorobami metabolicznymi, zwyrodnieniowymi OUN, oraz twardziną guzowatą

Przeciwstkazania do BCG

+odczyn tuberkulinowy, przebyta gruźlica, dzieci do 4 tyg od przechorowania ostrych zakaźnych tujach jakj wiatrówka, Odra, różyczka, w przypadku pierwszego szczepienia ciężki stan noworodka(zamartwica, wcześniactwo, lub choroba hemolityczna.

ŻYWIENIE

1. Wymień różnice jakościowe między mlekiem ludzkim i krowim.

Kazeina w mleku krowim występuje w 10krotnie większym stężeniu, trudniej ulega trawieniu. Laktoalbumina i laktoglobulina mleka kobiecego są gatunkowo swoiste i łatwiej strawne. W mleku kobiecym znajduje sie 5 razy więcej wolnych aminokwasów, 25% ogólnej ilości azotu w postaci azotu niebiałkowego oraz 33 razy więcej tauryny (ułatwia wchłanianie tłuszczów). Większy odsetek białka oraz jonów kwaśnych zawartych w mleku krowim powoduje większe nagromadzenie kwaśnych produktów przemiany materii. Większe stężenie mleku krowim Ca, Na, K, P i Cl powoduje obciążenie nerek. Wapń z mleka kobiecego wchłania się lepiej. Oligosacharydy zawarte w mleku kobiecym maja działanie hamujące wirusy grypy i bakterie E. Coli. W mleku kobiecym są IgA i IgM identyczne z surowiczymi.

2. Wymień zalety pokarmu kobiecego.

- optymalny dla rozwoju dziecka skład pokarmu kobiecego,

- korzystny wpływ na rozwój odporności,

- jałowość i świeżość,

- łatwość podawania,

- wzmacnianie poprzez więź biologiczną wzajemnej więzi uczuciowej.

3. Wymień podstawowe zasady karmienia piersią.

Noworodka przystawia się do piersi na krótko zaraz po porodzie, z potem po 8-12h. Najbardziej fizjologicznym karmieniem jest “karmienie na żądanie”, tzn wtedy kiedy noworodek zapłacze. Czas karmienia reguluje samo niemowlę ale nie powinien od przekraczać 15 min. Dogodna pozycja dla matki i dziecka.

4. Wymień względne i bezwzględne przeciwwskazania do karmienia piersią.

Ze strony niemowląt: galaktozemia, biegunka fermentacyna z niedoboru laktazy, konflikt serologiczny, fenyloketonuria. Względnie rozszczep podniebienia, wyniszczenie dziecka, ciężkie zaburzenia ukł. oddechowego i krążenia.

Ze strony matki: ciężkie choroby zakaźne, wyniszczające, poważna niewydolność krążenia. Względnie ropień piersi, banalne choroby zakaźne, leczenie antybiotykami.

5. Jakich składników mineralnych i witamin może być za mało w pokarmie kobiecym?

Wit D, C, B, żelazo, cynk, mangan, miedź

6. Wymień pokarmy, których należy unikać w diecie niemowlęcej.

Mleko krowie i jego przetwory, produkty zawierające gluten (zbożowe z wyjątkiem kukurydzy), wołowina, cielęcina, ryby owoce cytrusowe, banany, orzechy, migdały, pomidory, seler, poziomki, truskawki, czekolada, miód, groch, fasola, pokarmy barwione.

7. Co to jest mleko początkowe? Wymień preparaty.

4-6mż. Skład maksymalnie zbliżony do mleka kobiecego. Białko/Kazeina=60/40, wzbogacenie w taurynę. kw. linolowy/kw. linolenowy=5-15 (w mleku kobiecym 10). Cukry wzbogacone w laktozę. Skł. mineralne Fe, Mn, Zn, Cu. Wyższe st. wit. E.

APTAMIL 1, BEBIKO 1, NAN 1, GERBER 1, BEBILON 1, LAKTOWIT 0, HUMANA1

8. Co to jest mleko modyfikowane?

Mieszanka mleczna, odżywka (formuła). Pokrywa zapotrzebowanie na niezbędne skł. odżywcze. Na bazie mleka kobiecego. Składem zbliżony do mleka kobiecego, zapewnia prawidowy rozwój i metabolizm dziecka.

9. Co to jest mleko następne (podaj preparaty). Kiedy wprowadzamy je do żywienia niemowląt?

5-12mż. Serwatka/Kazeina=30/70. Liczne zmiany dotyczące tłuszczów, węglowodanów, skł. Min. (wzbogacone w Fe)

NAN 2, BEBILON 2, HUMANA 2, GERBER 2, BEBIKO 2R

10. Ułóż dietę dla dziecka w wieku 6 miesięcy karmionego naturalnie.

5 posiłków/dobę wielkości 150-180ml. 3-4 dziennie karmienie piersią. Raz dziennie zupa jarzynowa z dodatkiem 10gr. mięsa z bezglutenowym kleikiem, lub papka jarzynowa z mięsem. Sok, lub przecier owocowy z dodatkiem kleiku bezglutenowego.

11. Ułóż dietę dla dziecka w wieku 5 miesięcy karmionego sztucznie.

5 x 180ml. 4 razy mieszanka mleczna modyfikowana (mleko następne z dodatkiem bezglutenowych, złożonych węglowodanów). 60ml. soków z owoców, lub 100gr. skrobanego jabłka. Raz zupa - papka jarzynowa.

12. Kiedy do diety dziecka wprowadzamy soki, zupa jarzynowa, mięso i jajko?

Soki w 4mż, Zupa 5mż, mięso 6mż, jajko - żółtko w 8mż, całe jajko w 11mż.

13. Kiedy do diety dziecka można wprowadzić gluten?

10mż.

14. Jaki procent zapotrzebowania energetycznego pokrywają tłuszcze w diecie niemowlęcia a jaki u dorosłego człowieka?

Niemowlę 40-55%, dorośli 25-35%

15. Jakie znasz wielonienasycone kw. tłuszczowe i jaką rolę spełniaj w organizmie dziecka?

NNKT (niezbędne nienasycone kw. tł.), muszą być dostarczane z pożywieniem. Są substratem do powstawania prostaglandyn, prostacyklin, leukotrienów i tromboksanu. Związane z frakcja błon kom., wpływają na przepuszczalność bł. kom. i aktywność enzymatyczną. Poprawiają ostrość widzenia, zapewniają prawidłowy rozwój psychomotoryczny. Niedobór - zaburzenia czynności CUN, widzenia i wzrastania. Przykłady: kw. linolenowy i linolowy.

PUFA (długołańcuchowe nienasycone kw. tł.) powstają na drodze enzymatycznej z NNKT. Przykłady: AA i DHA. Bogate w PUFA są tk. mózgowa i siatkówka oka.

16. Jaki jest skład tłuszczowy mleka matki?

Trójglicerydy - ponad 98%, diglicerydy, wolne kw. tł., fosfolipidy, cholesterol, NNKT, PUFA

17. Wymień choroby wynikające z nieprawidłowego żywienia w wieku dziecięcym.

Kwashiorkor, fenyloketonuria, galaktozemia, celiakia

18. Co jest najczęstszą przyczyną alergii pokarmowej u noworodków i niemowląt?

- rodzinne występowanie chorób alergicznych,

- karmienie niemowlęcia od urodzenia mlekiem krowim,

- podwyższony poziom IgE we krwi pępowinowej,

- infekcje przewodu pokarmowego,

- biegunki wirusowe i bakteryjne,

- zaburzenia odporności komórkowej i humoralnej,

- najczęściej uczulają białka mleka krowiego, często również jaja, mąka, ryby, orzechy, soja, zboża glutenowe i cytrusy.

19. Jakich produktów żywnościowych należy unikać w diecie niemowlęcia z rodziny obciążonej atopią?

Zamiast mleka hydrolizaty kazeinowe i serwatkowe. Nie należy stosować mleka koziego. Wykluczenie cielęciny i wołowiny. Do 1rż. wyklucza się żółtko i białko jaja, zboża glutenowe i cytrusy. Do 2rż. Wyklucza się orzechy, ryby, czekoladę i kakao. W rodzinach wysokiego ryzyka choroby atopowej wyłączone karmienie piersią przez 6m-cy, eliminacja alergenów z diety matki, wprowadzenie pokarmów stałych w diecie niemowlęcia powyżej 6mż. Wykluczenie mleka krowiego do 1rż.

20. Co to jest dieta bezglutenowa?

Dieta przestrzegana profilaktycznie do 1rż. ze względu na możliwość wystąpienia nietolerancji na gluten. Unikanie produktów bogatych w gluten takich jak: mąki, pszenica, pieczywo, jęczmień, owies. Zastępowanie ich kukurydzą i ryżem, lub produktami skrobi pszennej.

21. Wymień mieszanki lecznicze stosowane w alergii pokarmowe.

Niemowlęta - zamiast mleka hydrolizaty kazeinowe lub serwatkowe, preparaty o wysokim stopniu hydrolizy białka. Nutramigen (hydrolizat kazeiny bez laktozy i galaktozy), pro-sobee (mleko sojowe)

22. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 2mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

6x dziennie 110-130ml. Mleko początkowe.

23. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 3mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

6x dziennie po 150ml. Mleko początkowe.

24. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 4mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

6x dziennie po 150ml. Mleko początkowe.

1x dziennie 30-60 ml. soku z owoców, lub 50mg. skrobanego jabłka.

25. Jaka mieszankę mleczną można zastosować u dziecka 8. miesięcznego (podaj przykłady mieszanki).

Mieszanka mleczna modyfikowana - mleko następne (5-12mż.)

NAN 2, GERBER 2, BEBILON 2, HUMANA 2, BEBIKO 2R, BEBIKO 2GR

26. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 9mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

5 posiłków dziennie. 2x po 200ml kaszki na mleku modyfikowanej, z dodatkiem owoców. 1x kisiel mleczny z ½ żółtka na mleku następnym, lub deser owocowy. 1x 200ml zupki - papka jarzynowa + 15gr mięsa. 1x kisiel owocowy, owoce, lub kompot + chrupki kukurydziane i biszkopt bezglutenowy.

27. jaka mieszankę można zastosować u noworodka karmionego sztucznie (podaj rodzaj mieszanki, ilość i objętość karmienia).

7x 90-110ml mleko początkowe

UKL.POKARMOWY

1.Różnice między zdolnością trawienia i wchłaniania białęk u noworodka i człowieka dorosłego:

1 wchłaniania białka nawet u wcześniaków=80-90%

2 cechą charak. Dla okresu noworodkowego jest wchłanianie białek w procesie pinocytozy nie zdegradowanych i częściowo zdegradowanych makromolekuł

3 trawienie zewkom jest początkowo minimalna

4 funkcja enzymów proteolitycznych jest prawidłowa ale jest hamowana przez specjalne inhibitory

5 aktywność enzymatyczna lizosomów jelita jest prawidłowa ale białka są zabezpieczone przed trawieniem specjalnymi receptorami

6 przejści pepsynogenu w pepsynę tak jak u dorosłych uwarunkowane obecnością HCl. Całkowita ilość HCl wydzielanego na godzinę zwiększa się stopniowo z wiekiem ale wartość taką jak u dorosłych osiąga w 15rż

7 aktywność pepsyny w soku żołądkowym u noworodka =10% w 4mż=50%wartości dorosłego w 2rż = zbliżona do osoby dorosłej

od ok4rż istnieje pełna zdolność trawienia białek tłuszczów węglowodanów

2 różnice między zdolnością trawienia i wchłaniania tłuszczów noworodków dorosłych

1 trawienie i wchł. U nowo. Ma niską sprawność

2 wykorzystanie tłuszczów wcześniaków 65-70% u niemowląt 80-85% u dorosłych 95%

3 ok. 10% tłuszczów tłuszczów now jest wchłanianych na drodze pinocytozy w postaci biernej

4 lepsze wykorzystani tłuszczów przez niemowlęta karmione pieriśą uwarunkowane jest obecnością lipazy w pokarmi kobiecym

5 aktywność lipazy trzustkowej u now. Jest dostateczna . w ciągu 2latr wzrasta 20X

6 lipaza żołądkowa do 3mż hydrolizuje 10-0% kw tłuszczowych

7 u now słabsze wiązanie kw żółciowych z tłuszczami

- ujemny bilans kw żółciowych w wątrobie ( wątrobie now wchłania się 4%)

- niskie wydzielanie kw żółciowych przez wątrobę

8 w ślinie obecna lipaza podjęzykowa ( mały wpłych na trawienie u now i dorosłych)

3 Różnice zdolności trawienia i wchłaniania cukrów u now i dorosłych

1 trawienie cukrów rozpoczyna się w jamie ustnej pod wpływem amylazy ślinowej rozszczepiającej skrobię. Aktywność jej w pierwszych tygodniach życia rośnie. Amylaza trzustkowa też początkowo niewykrywalna. Dopiero od -4 mż dostateczne wydzielanie amylazy. Pod koniec 1 rż aktywnośc amylazy wystarczająca do trawienia choć niższa niżu dorosłych

2 wielocukry trawione u now przez glukoamylazę jelitową amylaze pokarmu kobiecego

niemowlęta w 1 mż nie trawią w ogóle skrobi 2-3 mż 20-50% 4-6mż ok. 70%

3 trawienie dwucukrów akt. Maltazy akt sacharozy Akt laktazy4:2:1

sacharoza i maltaza są prawdopodobnie enzymami adaptacyjnymi

4 cukry proste

zdolnośc wchłanianai glukozy od 4,5g/h do 30g/h u dorosłych wchłanianie czynne cukrów osiąga pełną sprawność w 2 półroczu życia

5 procesy wchłąnianai cukrów dojrzewają w ciągu I półrocza

4 różnice anatomiczne między przew pok noworodka i dorosłego

1 poj jamy ustnej

pod koniec 1rż dziecko może połknąć obj ok. 1 łyżeczki =5-6ml a osoba dorosła 1 łyżki =15-17ml

2 wydzielanie śliny

do 4-5 mż niewielkie czego wynikiem jest kwaśne pH w jami ustnej-> pleśniawki

3 w ciągu pierwszych 2mż na skutek obniżonego ciśni3enia w dolnym zwieraczu przełyku często reflux . ok. 6 tyg życia osiąga wartość jak u dorosłego

4 poj żołądka

po urodzeniu 20-30ml w 4 tygodniu 120ml w 1 rż 460 u dorosłego 3000ml pH bez. Po urodzeniu 6 między 3a6 rz spada do 2,2 od 4-6mż ph=3,5 -5 kształt żołądka nowo- workowaty dorosły -hakowaty

5 jelito cienkie dł j. niemowlęcia= dl ciemieniowo śledzionowa x10

dl jelita noworodka=260cm dl jelita dorosłego 4-5m

kosmki mają kształt palistya nie liściasty

czas pasażu jelitowego u now ok. 13h a u dorosłego do 56-63h

6 j grube dl u now=40 cm a u dorosłego jest 3-4Xdłużsaze

skład flory bakteryjnej zależy od pożywi4enia motoryki wydzielania HCl kw żółciowych karmienie naturalne-50% lactolacillus bifotus??? Karmienie sztuczne iu dorośli - e.coli, beztlenowce bacteroedes

7 wątroba

masa u nowo =4,5%masy ciała a u dorosłego 2,5%

u now wątroba wystaje spod łuku żębrowego

u now małe wydzielanie kw żółciowych

u now większa zdolność regeneracji th wątrobowej w porównaniu z dorosłymi

aktywność poszczególnych enzymów obniżona (w różnym stopniu) u nowo

8 trzustka

czynność wewnątrzwydzielnicza u now ma dostateczną wydajność pełną wydajność osiąga z końcem 1rż

9 now rodzi się z jałowym przewodem pok

10 noworodek oddaje stolce pod postacią gęstej kleistej ciemnozielonej smółki ok. 3-4 dnia stolce stopniowo przechodzi w niemowlęce ( żółte lub lekko brązowe, półpłynne później bardziej gęste woń lekko kwaśna

u now liczba stolców 6/24h u dorosłego 1/24h

no oddaje stolce beziwdnia

11 u now młodszych niemowląt możliwość wchłaniania w całości przeciwciał i częściowo tylko rozłożonych białek

5 kształtowanie anat przewodu pok do 3 miesiąca życia płodowego

ok. 6m ż pł. Przewód uzyskuje względną sprawność czynnościową pełną sprawność uzyskuje w 2 roku ż . aż do tego czasu mimop pozornej wydolności istnieje pewna niedomoga czynnościowa ujawniająca się przy nadmiernym obciążaniu p .pok

6odwodnienie

wynik ujemnego bilansu wodnego powoduje zakłócenia w krążeniu płynów zaburzenia uwodnienia kom, zmniejszają się, upośledzenie transp, uszkodzenia narządów

I izotoniczne nadmierna utrata płynów izotonicznych: krwotoki biegunki, oparzenia

II hipotoniczne straty elektrolitów większe niż wody przyczyny: niedobór mineralo i glikosteroidów

III hipertoniczne straty wody większe niż elektrolitów przyczyny: niedostateczny pobór wody

7,8 objawy odwodnienia

Izo hipo hiper

napięcie skórywiotka wiotkaciastowata

ciemiączka zapadnięte zapadniętezapadniete

OUN senność apatia

T normalna obnizonapodwyższona

Tętno szybkie nitkowate szybkie

Pragnienie wzmożone osłabione silnie wzmożone

SZCZEPIENIA

1.Co to jest niepożądany odczyn poszczepienny?

Są to objawy kliniczne pojawiające się w związku ze szczepieniem. Mogą wiążać się z wieloma przyczynami pojawiają się w ciągu 4 tyg od szczepienia. Dolicza się do nich:

miejscowe

-obrzęk wykraczający pozxa najbliższy staw, obrzęk zaczerwienienie i bolesność >3dni, zropienie, powiększenie wężłów chłonnych>1cm lkub powstanie przetok z węzłów

b ogólnoustrojowe

-reakcja alergiczna w ciągu 24 h od podania, reakcja anafilaktyczna do wstrząsu włącznie, gorączka>39stop, ciągły płacz (utrzymujący się >3h), Odra poronna, uogólnione zakażenie prątkiem gruźlicy, bóle stawów trombosytopenia, różyczka, zapalenie ślinianek przyusznych, posocznica śmierc dziecka z niewyjaśnionych przyczyn w ciąguy 30 dni od szczepienia objawy z OUN: ecefealopatia pod postacią drgawek zmiany zachowania i zaburzeń świadomości

2.Jakie szczepienia wykonywane są w okresie noworodkowym?

BCG/ WZW I pierwsza doba życia

3.Wymień szczepienia obowiązujące w pierwszym roku życia

BCG(1 doba) BCG 12mż; WZW I(1 dobra życia) II (2mż)III(3/4(mż) IV(12mż); DiPerTe I(2mż) II(3/4mż) III(5mż); polioI(2 mż) polioII(3/4mż)polioIII(5mż)

4.Podaj schemat szczepienia przeciwko wzw typ B w pierwszym roku życia..

I-1 dobra życia, II-2mż,III3/4mż(co 6 tyg)

5. Wymień względne i bezwzględne przeciwwskazania do szczepień ochronnych.

- niedobory immunologiczne np., agammaglobulemia, dysgammaglobulemia, niedobory składowych dopełniacza zaburzenia fagocytozy; immunosupresja(podawanie kortykosteroidów lub cytostatyków radioterapia-2 tyg przed i do 3 miesięcy po zaprzestaniu); ciąża, ostre infekcje, okres zaostrzenia i stany niewyrównania choroby nowotworowej, narastające objay neurologiczne ( polio, krztusieć); narastające wodogłowie, Krztuśca nie szczepi sięu pacjentów pacjentów chorobami metabolicznymi, zwyrodnieniowymi OUN, oraz twardziną guzowatą

Przeciwstkazania do BCG

+odczyn tuberkulinowy, przebyta gruźlica, dzieci do 4 tyg od przechorowania ostrych zakaźnych tujach jakj wiatrówka, Odra, różyczka, w przypadku pierwszego szczepienia ciężki stan noworodka(zamartwica, wcześniactwo, lub choroba hemolityczna.

1

---