Czy możliwe jest wydanie decyzji o odmowie zatwierdzenia przebiegu granicy ustalonego w protokole granicznym, w tym także na podstawie zgodnego oświadczenia stron. Proszę uzasadnić odpowiedź.

W świetle przepisów rozdziału 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne /Dz.U. nr 30 poz. 163 ze zm./ organ administracji państwowej wydaje w postępowaniu rozgraniczeniowym trzy rodzaje decyzji: decyzję o rozgraniczeniu /art. 33 ust. 1/, decyzję o umorzeniu postępowania administracyjnego w przedmiocie rozgraniczenia w związku z zawarciem przez strony ugody przed upoważnionym geodetą /art. 105 par. 1 Kpa w związku z art. 31 ust. 4 ustawy/ albo decyzję o umorzeniu postępowania i przekazaniu sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi /art. 34 ust. 2 ustawy/. Nie jest natomiast możliwe wydanie decyzji "o odmowie zatwierdzenia" przebiegu granicy ustalonego w protokole granicznym, w tym także na podstawie zgodnego oświadczenia stron. Dla takiego orzeczenia nie ma podstawy prawnej /art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa/.

Proszę podać jakich granic dotyczy akt ugody sporządzony przez geodetę przeprowadzającego ustalenie przebiegu granic nieruchomości oraz jakie dane powinien ten akt dodatkowo zawierać oprócz danych z protokółu granicznego.

§ 14. 1. Geodeta sporządza akt ugody, jeżeli doprowadzi do jej zawarcia. Akt ugody należy sporządzić oddzielnie dla każdej linii granicznej, która w całości lub na niektórych odcinkach była sporna. Obejmuje ona wyłącznie sporne odcinki granicy.

2. Treść ugody nie może wykraczać poza przedmiot związany z rozgraniczeniem.

3. Po sporządzeniu aktu ugody geodeta wykonuje czynności, o których mowa w § 11 pkt 2 i 4.

§ 21. 1. Akt ugody powinien zawierać dane, o których mowa w § 20 ust. 1 pkt 1-4, 8, 10 i 12-14

1) imię i nazwisko geodety oraz numer jego uprawnień zawodowych,

2) numer i datę postanowienia o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego oraz upoważnienia dla geodety,

3) oznaczenia nieruchomości przez określenie ich położenia, numerów działek ewidencyjnych, numerów ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów,

4) informacje dotyczące stron i ich pełnomocników,

8) szkic graniczny,

10) opis utrwalenia punktów granicznych,

12) wzmiankę o odczytaniu dokumentu stronom przed podpisaniem,

14) datę sporządzenia dokumentu oraz podpisy stron i geodety.

a ponadto:

1) opis przedmiotu sporu z podaniem granic wskazanych przez strony oraz wynikających z dokumentacji,

2) opis wzajemnych ustępstw,

3) szczegółowy opis granicy uznanej za obowiązującą po podpisaniu aktu ugody,

4) informację, że zawarta ugoda posiada moc ugody sądowej.

2. Akt ugody sporządza się według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do rozporządzenia.

Geodeta przeprowadzający rozgraniczenie stwierdził, że granice istniejące na gruncie pokrywają się z dokumentami stanowiącymi podstawę do ich ustalenia, jednak mimo to obydwie strony postępowania pozostawały w sporze, którego nie udało się zakończyć aktem ugody. Jaki winien być dalszy tok postępowania geodety i organu prowadzącego postępowanie rozgraniczeniowe?

§ 13. W razie sporu co do przebiegu granicy, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Podczas negocjacji geodeta przedstawia stronom wszystkie dowody i argumenty za proponowanym przebiegiem granicy, a także informuje, że w razie braku ugody do rozpatrzenia sprawy właściwy jest sąd.

§ 15. Jeżeli przebieg granicy nie może być ustalony na postawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron, a strony nie zawarły ugody, geodeta:

1) wykonuje tymczasowe utrwalenie i pomiar granic:

a) wskazanych przez strony,

b) określonych na podstawie dokumentów,

c) przebiegających według ostatniego spokojnego stanu posiadania, a w razie braku możliwości jego określenia - zgodnie ze stanem istniejącym na gruncie,

2) sporządza protokół graniczny,

3) opracowuje opinię dotyczącą przebiegu granic.

Kto i w jakim trybie rozstrzyga w sprawach o rozgraniczenie nieruchomości. Należy wymienić wszystkie znane przypadki.

Etap administracyjny

Administracyjną fazę postępowania o rozgraniczenie otwiera złożenie przez zainteresowanego podania do wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Organ ten prowadzi rozgraniczenie w trybie postępowania administracyjnego. W toku tego postępowania biegły geodeta odtwarza na gruncie przebieg granic na podstawie śladów, znaków granicznych, dokumentów z ewidencji gruntów (map) i punktów osnowy geodezyjnej. W braku tych danych geodeta przyjmuje od stron oświadczenia na temat przebiegu granicy. Jeżeli nie ma sporu co do przebiegu granicy, postępowanie kończy się decyzją administracyjną o ustaleniu przebiegu granicy. Organ administracji przekazuje sprawę sądowi z własnej inicjatywy, jeżeli nie można ustalić przebiegu granicy decyzją (czyli gdy zaistnieje spór).

Etap sądowy

W fazie sądowej postępowanie o rozgraniczenie prowadzi sąd rejonowy w trybie postępowania nieprocesowego, kończącego się wydaniem postanowienia, od którego służy uczestnikom apelacja do sądu okręgowego. W postępowaniu o rozgraniczenie dopuszczalne są wszelkie dowody, choć w praktyce zdecydowanie największe znaczenie majądokumenty, zwłaszcza mapy. W sądowym postępowaniu o rozgraniczenie wymagane jest wykazanie tytułu własności nieruchomości. Regułą jest przeprowadzenie dowodu z oględzin spornej granicy i z pisemnej opinii biegłego geodety, który przedstawia sądowi mapę geodezyjną z zaznaczonym przebiegiem granicy według danych z ewidencji gruntów oraz, w razie potrzeby, według wskazań właścicieli. Czyni to postępowanie o rozgraniczenie kosztownym, zwłaszcza jeżeli opinii jest kilka.

W myśl art. 153 Kodeksu cywilnego przesłanką dopuszczalności rozgraniczenia jest sporność granicy - w konsekwencji sąd oddali wniosek o rozgraniczenie, jeżeli okaże się, że granica nie jest sporna. Jeżeli jest, sąd dokona rozgraniczenia. W pierwszej kolejności dąży się do ustalenia stanu prawnego przebiegu granicy, tzn. bierze się pod uwagę wszelkie przypadki nabycia i utraty własności spornych gruntów, w szczególności w drodze zasiedzenia i uwłaszczenia. Jeżeli stanu prawnego nie da się ustalić, sąd ustali przebieg granicy na podstawie ostatniego spokojnego stanu posiadania. Jeżeli i tego stanu nie da się ustalić, sąd ustali przebieg granicy uwzględniając wszelkie okoliczności; w tym ostatnim przypadku może przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną. Rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu według stanu prawnego jest orzeczeniem deklaratoryjnym, natomiast według ostatniego spokojnego stanu posiadania i według wszelkich okoliczności - konstytutywnym. W postanowieniu o rozgraniczeniu sąd winien zamieścić rozstrzygnięcie o nakazaniu wzajemnego wydania części nieruchomości nie znajdujących się w posiadaniu właścicieli, ponieważ inaczej postanowienie nie będzie się nadawać do przymusowego wykonania w drodze egzekucji.

Geodeta upoważniony przez Wójta do przeprowadzenia rozgraniczenia w trakcie rozprawy granicznej otrzymał od Prezesa Spółki z o.o. „JUSTICJA” notarialne pełnomocnictwo do reprezentowania przez ww Spółkę interesów strony w osobie Kowalskiego Jana w przedmiotowym postępowaniu rozgraniczeniowym. Jednocześnie przedłożył aktualny wypis z KRS, stwierdzający, ze jednoosobowo reprezentuje Spółkę. Proszę podać jakie w tym przypadku powinno być postępowanie geodety.

Geodeta nie może przyjąć takiego pełnomocnictwa, ponieważ zgodnie z KPA pełnomocnictwa można udzielić osobie fizycznej art. 33 KPA. 

Gmina chce kupić nieruchomość od prywatnego właściciela. Według jakich zasad należy przyjąć granice tej nieruchomości. Jakie są możliwe sposoby postępowania jeżeli w ewidencji gruntów stwierdzimy błąd w ustaleniu tej granicy.

• Granice nieruchomości nabywanych na własność jednostek samorządu terytorialnego przyjmuje się wg istniejącego stanu prawnego a jeśli stanu takiego nie można stwierdzić, wg. stanu ujawnionego w ewidencji gruntów. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, nie wstrzymuje się czynności związanych z nabyciem nieruchomości, co nie wyłącza roszczeń pomiędzy właścicielami nieruchomości, których granice zostały ustalone w sposób wyżej podany.

• Jeśli w ewidencji gruntów stwierdzimy błąd to powinniśmy poprawić zapisy w ewidencji zgodnie z przepisami o prowadzeniu ewidencji gruntów.

• Na wniosek strony można dokonać rozgraniczenia tej nieruchomości. Jeśli ważny interes społeczny za tym przemawia a brak jest wniosku strony można dokonać rozgraniczenia z urzędu.

Proszę podać jakie warunki muszą zostać spełnione, aby geodeta mógł dokonać wznowienia znaków granicznych. Jakie czynności prawne wykonuje geodeta uprawniony oraz jakie prawa i obowiązki posiada właściciel nieruchomości, dla którego ten geodeta realizuje powyższe zadanie? Jak należy postąpić jeżeli w trakcie tych czynności zaistnieje spór graniczny?

Czynności prawne geodety przy wznowieniu znaków granicznych są następujące:

1) zawiadomienie stron, za zwrotnym poświadczeniem odbioru na 7 dni przed terminem wznowienia, w

tym informacja o skutkach niestawiennictwa,

2) sporządzenie protokołu wznowienia znaków granicznych.

Prawa i obowiązki właściciela to:

1) obowiązek współdziałania z właścicielami gruntów sąsiadujących, oraz wspólnego ponoszenia

kosztów urządzenia i utrzymania znaków granicznych.

2) udział w postępowaniu i podpisaniu (lub nie podpisaniu) protokółu wznowienia znaków granicznych,

3) możliwość wystąpienia do Sądu o rozstrzygnięcie ewentualnego sporu co do położenia znaków

Granicznych

6) W przypadku sporu granicznego strona może złożyć wniosek o rozgraniczenie nieruchomości.

Proszę podać jakie warunki muszą zostać spełnione, aby geodeta mógł dokonać wyznaczenia punktów granicznych ujawnionych uprzednio w ewidencji gruntów i budynków. Jakie czynności prawne wykonuje geodeta uprawniony oraz jakie prawa i obowiązki posiada właściciel nieruchomości, dla którego ten geodeta realizuje powyższe zadanie? Jak należy postąpić jeżeli w trakcie tych czynności zaistnieje spór graniczny?

Na możliwość wyznaczenia punktów granicznych ujawnionych uprzednio w ewidencji gruntów i budynków wskazuje w art. 39 ust. 5 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne [11], jeżeli tylko:

- istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia

(z zasobu geodezyjnego i kartograficznego, udostępnione przez zainteresowane osoby, organy i jednostki organizacyjne),

- nie ma sporu zainteresowanych stron.

(Natomiast w przypadku braku dokumentacji geodezyjnej, będącej podstawą określenia przebiegu granic działek ewidencyjnych, albo braku ich wiarygodności (patrz § 64 ust. 1 Instrukcji technicznej G-5 [52]) lub, gdy nie odpowiadają obowiązującym standardom technicznym, to na podstawie § 37 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków [40], dane dotyczące przebiegu granic działek ewidencyjnych pozyskuje się w wyniku

terenowych pomiarów geodezyjnych lub fotogrametrycznych, poprzedzonych ustaleniem przebiegu tych granic na gruncie.)

Szczegółowe zasady ustalania przebiegu granic określono w § 38 tego rozporządzenia, wskazując w nim na bezwzględne wymogi:

• właściwego i terminowego zawiadomienia stron w trybie art. 32 pgik, a więc przepisów o rozgraniczaniu nieruchomości (wezwanie do stawienia się na gruncie doręczone za zwrotnym poświadczeniem odbioru nie

• później niż 7 dni przed wyznaczonym terminem),

• ustalenia przebiegu granic na gruncie przez uprawnionego geodetę w oparciu o zgodne oświadczenia woli zawiadomionych i obecnych osób złożone do protokołu granicznego,

• oznaczenia na gruncie ustalanych punktów granicznych przez wykonawcę w sposób umożliwiający ich pomiar (np. markowanie). Trwała stabilizacja może nastąpić z inicjatywy i na koszt zainteresowanych stron,

• zachowania wzoru protokołu ustalenia przebiegu granic działek do celów ewidencji gruntów i budynków, określonego w załączniku nr 3 do ww. rozporządzenia.

Gdyby podczas ustalania przebiegu granic działek ewidencyjnych wynikł spór graniczny, a mimo to jedna z zainteresowanych stron złożyła wniosek w sprawie aktualizacji operatu ewidencyjnego, to właściwy organ (starosta) powinien przeprowadzić postępowanie administracyjne (zgodnie z art. 105 kpa), jednocześnie informując zainteresowanych, że żądanie to nie może być zrealizowane przed organem prowadzącym ewidencję gruntów i budynków, bowiem nie jest on powołany do rozstrzygania sporu granicznego. Informacja powinna także zawierać wskazanie stronom, w jakim trybie i w jakich sytuacjach mogą dochodzić swoich racji w postępowaniu administracyjnym lub bezpośrednio przed sądem.

Proszę podać jakie warunki muszą zostać spełnione, aby geodeta mógł dokonać przyjęcia granic dla celów ewidencji gruntów. Jakie czynności prawne wykonuje geodeta uprawniony oraz jakie prawa i obowiązki posiada właściciel nieruchomości, dla którego ten geodeta realizuje powyższe zadanie? Jak należy postąpić jeżeli w trakcie tych czynności zaistnieje spór graniczny?

Warunki:

W ramach postępowania podziałowego geodeta nie ustala przebiegu granic zewnętrznych działki, lecz tylko je przyjmuje. Z takiego rozumienia przepisów rozporządzenia wynika, że przed dokonaniem podziału geodezyjnego działki (nieruchomości) jej granice powinny być ewidencyjnie określone; nie powinny być przedmiotem sporu granicznego.

Przyjęcie granic, za Hycnerem i Hanusem (2007), jest czynnością wykonywaną w trakcie podziału nieruchomości, polegającą na przedstawieniu stronom granic zewnętrznych nieruchomości podlegającej podziałowi według dokumentacji zgromadzonej w ewidencji gruntów i budynków. Granice te były kiedyś ustalone i nie są przedmiotem sporu.

Czynności prawne:

Na czynności przyjęcia granic nieruchomości, według stanowiska Głównego Geodety Kraju (Biuletyn Informacyjny GGK Nr 2/2006), popartego § 4 i 6 rozporządzenia w sprawie rozgraniczania nieruchomości [38], składa się badanie księgi wieczystej nieruchomości podlegającej podziałowi lub innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości oraz danych wskazanych w katastrze

nieruchomości.

Prawa i obowiązki właściciela:

Spór graniczny

W wypadku, gdy operat ewidencyjny zawiera wiarygodne i standardowe dane o przebiegu granic nieruchomości podlegającej podziałowi, to spór graniczny ujawniony w procesie przyjmowania granic tej nieruchomości nie stanowi przeszkody do kontynuowania prac związanych z opracowaniem projektu podziału nieruchomości, chyba że:

- na wniosek zainteresowanych wszczęte zostanie postępowanie rozgraniczeniowe dotyczące spornych granic, lub

- właściciel nieruchomości podlegającej podziałowi zdecyduje o przerwaniu prac.

Proszę określić w jakich przypadkach o rozgraniczeniu nieruchomości decyduje wójt (burmistrz, prezydent miasta) a kiedy sąd. Proszę wymienić w kolejności ważności kryteria jakimi powinien się kierować geodeta przy ustalaniu przebiegu granicy w postępowaniu rozgraniczeniowym, a jakie zastosuje sąd przy ustalaniu granicy oraz podać jakie warunki może lub musi uwzględnić sąd przy rozstrzygnięciach o rozgraniczeniu nieruchomości.

1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, jeżeli zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu granicy nastąpiło na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron.

2. Jeżeli w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania ww. decyzji, upoważniony geodeta tymczasowo utrwala punkty graniczne według ostatniego stanu spokojnego posiadania, dokumentów i wskazań stron, oznacza je na szkicu granicznym, sporządza opinię i całość dokumentacji przekazuje właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).

3. W opisanej sytuacji wójt (burmistrz, prezydent miasta) umarza postępowanie administracyjne i przekazuje sprawę z urzędu do rozpatrzenia sądowi.

4. Sąd rozpatruje sprawy o rozgraniczenie nieruchomości w trybie postępowania nieprocesowego.

Geodeta:

1. Czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

2. Przy ustalaniu przebiegu granic bierze się pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej.

3. Jeżeli jest brak danych, o których mowa w ust. 2, lub są one niewystarczające albo sprzeczne, ustala się przebieg granicy na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy.

4. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Ugoda zawarta przed geodetą posiada moc ugody sądowej.

Sąd:

W pierwszej kolejności dąży się do ustalenia stanu prawnego przebiegu granicy, tzn. bierze się pod uwagę wszelkie przypadki nabycia i utraty własności spornych gruntów, w szczególności w drodze zasiedzenia i uwłaszczenia. Jeżeli stanu prawnego nie da się ustalić, sąd ustali przebieg granicy na podstawie ostatniego spokojnego stanu posiadania. Jeżeli i tego stanu nie da się ustalić, sąd ustali przebieg granicy uwzględniając wszelkie okoliczności.

Rozgraniczenie gruntów pokrytych wodami stanowiącymi własność Skarbu Państwa z gruntami przyległymi do tych wód polega na ustaleniu linii brzegu. Kto i jakiej formie dokonuje ustalenia linii brzegu?

 Linię brzegu ustala w drodze decyzji:
1) właściwy terenowy organ administracji morskiej - dla morskich wód wewnętrznych,
2) właściwy wojewoda - dla wód granicznych oraz śródlądowych dróg wodnych,
3) właściwy starosta realizujący zadanie z zakresu administracji rządowej - dla pozostałych wód.

W jaki sposób, kto i na podstawie jakiej dokumentacji dokonuje się ustalenia granic jednostek podziału terytorialnego kraju np. gmin?

Kto i w jaki sposób

Główny geodeta kraju:

Zakłada i prowadzi, we współpracy z właściwymi organami administracji publicznej, bazę danych, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 4, oraz prowadzi na podstawie tej bazy, państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, zintegrowany z ewidencją gruntów i budynków oraz ewidencją miejscowości, ulic i adresów, umożliwiający gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie danych dotyczących:

• granic państwa,

• granic jednostek podziałów terytorialnych kraju,

Dokumentacja

1. W rejestrze ewidencjonuje się przebieg granic podziału terytorialnego na podstawie danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Dane dotyczące granic państwa ewidencjonuje się na podstawie:
1) przepisów ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. Nr 78, poz. 461, z późn. zm.3));
2) umów międzynarodowych;
3) dokumentów geodezyjnych i kartograficznych sporządzanych przez Straż Graniczną w związku z wykonywaniem przez nią zadań związanych z osadzaniem i utrzymywaniem znaków granicznych na lądzie oraz sporządzaniem, aktualizacją i przechowywaniem granicznej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej

---