Krew i preparaty krwiopochodne

Rola krwi

• Transport tlenu i dwutlenku węgla substancji odżywczych, hormonów, produktów przemiany materii

• Regulacja temperatury ciała ciśnienia we wszystkich narządach

• Homeostaza wewnątrzustrojowa (gospodarka białkami, elektrolitami, lipidami)

• Regulacja pH.

• Udział w procesach obronnych organizmu

• Hemostaza (białka osocza + płytki )

TBW - 60% masy ciała (600 ml/kg)

Objętość krwi: 60 ml/kg m.c.

• osocze (40 ml/kg) - 60%

• elementy morfotyczne (20 ml/kg) - 40%

Osocze

• 90% woda

• Białka: albuminy, globuliny, fibrynogen

• Substancje odżywcze: glukoza, aminokwasy, lipidy

• Produkty przemiany materii: kwas mlekowy, mocznik, kreatynina, kwas moczowy

• Gazy oddechowe: tlen i dwutlenek węgla

• Elektrolity: K, Na, Ca, Mg, Fe, Cl, J, itd..

• Osocze krwi pozbawione fibrynogenu nazywa się surowicą krwi.

Wskaźniki: układ czerwonokrwinkowy

• RBC -liczba krwinek czerwonych

• HCT (Ht, PCV) -hematokryt

• HGB -stężenie hemoglobiny we krwi

• MCV -średnia objętość krwinki czerwonej

• MCH -średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej

• MCHC -średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej

• RDW - miara zróżnicowania wielkości erytrocytów

• R -retykulocyty

Wskaźniki: układ białokrwinkowy

• WBC - leukocyty

• LY, LYM, LYMP, LYMPH -limfocyty

• NE, NEU, NEUT, GRAN -neutrocyty

• Mo, MONO -monocyty

• Eo, Eos - eozynocyty

• Ba, BASO - bazocyty

• MXD, MID -średnie i duże krwinki białe : eozynocyty, bazocyty, monocyty, blasty, itd.

• LUC - duże komórki nie zawierające peroksydazy: erytroblasty, pobudzone limfocyty, plazmocyty, limfoblasty, mieloblasty peroksydazoujemne

Wskaźniki: płytki

• PLT -liczba płytek krwi

• MPV -średnia objętość płytki krwi

UKŁAD CZERWONOKRWINKOWY

• W warunkach prawidłowych w organizmie człowieka powstaje około 2,5 x 10¹¹ erytrocytów na dobę

• Czas życia erytrocytów wynosi około 120 dni

• Erytrocyt jest bezjądrową komórką, kształtu dwuwklęsłej soczewki (dyskocyt)

• Głównym składnikiem erytrocytów jest hemoglobina

HCT

• Hematokryt stanowi frakcję objętościową

erytrocytów w pełnej krwi i zależy od ich

ilości i objętości

• NORMA

♀ 37- 47%

♂ 40- 54%

UKŁAD BIAŁOKRWINKOWY

• Krwinki białe są bezbarwnymi, jądrzastymi komórkami

• Krwinki białe produkowane są w szpiku kostnym i tkance limfatycznej

• Podstawową funkcją krwinek białych jest obrona ustroju przed mikroorganizmami

• W warunkach prawidłowych rozróżniamy 5 rodzajów krwinek białych ( leukocytów)

• Ich liczba waha się 4-10 tys./mm3 (zależy to od czynników fizjologicznych jak i chorobowych)

• Zwiększenie ilości białych krwinek nazywa się hiperleukocytozą (często, ale nie zawsze powoduje białaczkę), a niedobór leukopenią.

RODZAJE KRWINEK BIAŁYCH

• Granulocyty obojętnochłonne- neutrofile

• Granulocyty kwasochłonne- eozynofile

• Granulocyty zasadochłonne- bazofile

• Monocyty

• Limfocyty

UKŁAD HEMOSTAZY

• Płytki krwi są bezjądrzastymi komórkami o średnicy 2- 4 mm, zbudowane są z lipidów i białek w 1 ml krwi znajduje się 250 tys. płytek. Ich czas „przeżycia” wynosi 8- 10 dni

• Niedobór płytek krwi to trombocytopenia, a ich nadmiar to trombocytowa

AUTOTRANSFUZJA

Transfuzja autologiczna to przetoczenie każdego preparatu krwiopochodnego, którego biorcą jest dawca tego preparatu.

Podział:

• Przedoperacyjne pobieranie krwi własnej chorego

• Hemodilucja śródoperacyjna

• Przetoczenie krwi wynaczynionej śródoperacyjnie(z pola operacyjnego) lub pooperacyjnie (z drenażu)

Wskazania

• Zabezpieczenie krwi dla chorych z tzw. rzadkimi grupami krwi

• Zapobieganie chorobom przenoszonym drogą transfuzji krwi homologicznej (AIDS, wzw, kiła, CMV)

• Zmniejszenie objętości krwi homologicznej przetaczanej podczas zabiegu operacyjnego

Przeciwskazania

• osoby z dodatnimi wynikami badań w kierunku kiły lub chorób wirusowych (HBs Ag,anty-HCV, anty-HIV).

• aktywne zakażenia bakteryjne.

• osoby z chorobami układu krążenia :

• ciężkie zwężenie aorty,

• niestabilna choroba wieńcowa,

• ostatnio przebyty zawał serca,

• wady serca przebiegające z sinicą,

• ciężkie postacie nadciśnienia tętniczego,

• niewydolność krążenia mózgowego.

• osoby z chorobami układu nerwowego:padaczka,guzy mózgu.

Powikłania

• Niedokrwistość (należy pamiętać o stosowaniu preparatów żelaza w okresie pobierania krwi autologicznej ),

• Hipowolemia,

• Możliwość błędów w: dokumentacji, identyfikacji „dawcy”, oznakowaniu preparatu.

KRYTERIA KWAIFIKACJI CHORYCH DO PRZEDOPERACYJNEGO DEPOZYTU KRWI

• WYDOLNY UKŁAD KRĄŻENIA

• BRAK CZYNNEJ INFEKCJI

• HEMATOKRYT POWINIEN WYNOSIĆ 30%, A STĘŻENIE HEMOGLOBINY > 11g/dL PRZED KAŻDYM POBOREM

• NIE MA LIMITU WIEKU

• WAŻNA JEST ŁATWOŚĆ DOSTĘPU DO ŻYŁY

Jednorazowo pobiera się maksymalnie 2 jednostki krwi, co stanowi ~ 10% całkowitej objętości krwi krążącej. Zazwyczaj pobiera się 1 jednostkę/tydzień, na 2-4 tygodni przed operacją. Minimalny czas od ostatniego pobrania do zabiegu powinien wynosić 72 godziny.

SPOSÓB POBIERANIA KRWI

•Pobieranie krwi własnej może odbywać się co 3-7 dni (jeżeli stężenie hemoglobiny i hematokrytu nie spada poniżej dopuszczalnych wartości),

•Ostatnie pobranie należy przeprowadzić co najmniej 72 godziny przed planowanym zabiegiem,

•Należy pamiętać, że pobrana krew ważna jest 35 dni.

Przetaczanie krwi autologicznej

• Stosując krew autologiczną należy przestrzegać wszystkich zasad obowiązujących dla krwi allogenicznej,

• Przed przetoczeniem należy dokonać wszystkich czynności identyfikacyjnych (sprawdzenie tożsamości i porównanie jego danych z informacjami umieszczonymi na każdym pojemniku przetaczanego składnika),

• Należy wykonać pełną próbę zgodności.

• Niewykorzystany składnik autologiczny nie może być użyty do przetoczenia innemu biorcy ani do fabrycznego frakcjonowania; należy go zniszczyć w sposób obowiązujący dla krwi allogenicznej

WADY PRZEDOPERACYJNEGO DEPOZYTU KRWI WŁASNEJ

• NIE ELIMINUJE RYZYKA KONTAMINACJI BAKTERIAMI ANI PRZECIĄŻENIA KRĄŻENIA

• NIE ELIMINUJE RYZYKA BŁĘDU NATURY ADMINISTRACYJNEJ ZWIĄZANEGO Z NIEZGODNOŚCIĄ GRUP ABO

• KOSZT WIĘKSZY NIŻ DEPOZYTU ALLOGENICZNEGO

• POBRANA KREW NIE ZAWSZE JEST PRZETACZANA

• POWODUJE PRZEDOPERACYJNĄ NIEDOKRWISTOŚĆ I STWARZA PRAWDOPODOBIEŃSTWO PRZETOCZENIA KRWI ALLOGENICZNEJ

HEMODILUCJA ŚRÓDOPERACYJNA

• Krew chorego pobierana tuż przed rozpoczęciem zabiegu operacyjnego, a przetaczana w czasie jego trwania lub po jego zakończeniu,

• Zazwyczaj dokonuje się krwioupustu 2-3 j. krwi, jednocześnie przetacza się odpowiednią objętość krystaloidów lub koloidów:

• ilość krystaloidów = 3ml krystaloidów na 1ml krwi pobranej

OSTRA, NORMOWOLEMICZNA HEMODILUCJA

• POSTAĆ UMIARKOWANA -( Ht 26-30% )

• POSTAĆ SKRAJNA-( Ht 15-20% )

Pobór krwi odbywa się na sali operacyjnej, a ilość pobranej krwi wyliczana jest według obowiązujących reguł.

MECHANIZMY KOMPENSUJĄCE UTRZYMANIE DOWOZU TLENU DO TKANEK

● Ⴍ RZUTU SERCA

● Ⴍ OBJĘTOŚCI WYRZUTOWEJ

● Ⴍ PRELOAD (ZMNIEJSZENIE LEPKOŚCI KRWI)

● Ⴏ AFTERLOAD

● KONIECZNE UTRZYMANIE NORMOWOLEMII

HEMODILUCJA ŚRÓDOPERACYJNA

• Zalety

• 1.Poprawa przepływu krwi przez

• mikrokrążenie (↓opór obwodowy)

• 2. Utrata krwi o mniejszym hematokrycie

• 3. Mniejsza częstość powikłań zakrzepowo-zatorowych w okresie pooperacyjnym

• 4. Spadek erytrocytów zwiększa rzut serca, co zapobiega powikłaniom dilucji

KORZYŚCI OSTREJ NORMOWOLEMICZNEJ HEMODILUCJI (ONH)

• NIE WYMAGA TESTÓW LABORATORYJNYCH

• ZMINIMALIZOWANIE RYZYKA BŁĘDÓW LUDZKICH (krew pozostaje na sali operacyjnej)

• BEZPIECZEŃSTWO ONH (rozpoczyna się po wprowadzeniu do znieczulenia, utrzymywane jest więc ciągłe monitorowanie)

• NIE WYMAGA OD CHOREGO DODATKOWEGO CZASU

Wskazania i przeciwwskazania (niedokrwistość, ch. serca) ustala lekarz prowadzący w porozumieniu z lekarzem anestezjologiem.

Lekarz szpitalnego banku krwi powinien sprawować merytoryczny nadzór nad przeprowadzeniem całego zabiegu.

HEMODILUCJA ŚRÓDOPERACYJNA

1.Krew pobiera się o standardowych pojemników do krwi,

2.Oznakowanie pojemnika:

• Dane personalne chorego (imię, nazwisko, data urodzenia),

• Data i godzina pobrania krwi,

• Podpis lekarza przeprowadzającego zabieg.

• Adnotacja: tylko do celów autotransfuzji.

3. Przechowywanie:

• pobraną krew można przechowywać w temp.

• pokojowej maksymalnie do 6 h.

4.Reinfuzja

• zwrotne przetoczenie krwi własnej chorego

• następuje po zakończeniu zabiegu operacyjnego,

• przetaczać najpierw krew ostatnio pobraną (więcej cz. krzepnięcia, więcej płytek krwi, wyższy Ht)

• w przypadku nadmiernego przeciążenia układu krążenia i konieczności zmniejszenia objętości krwi krążącej należy podać diuretyki,

• przed przetoczeniem krwi obowiązuje dokładna

• identyfikacja każdego przetaczanego pojemnika,

Zabieg hemodilucji powinien być udokumentowany w formie protokołu.

Przetoczenie krwi wynaczynionej śródoperacyjnie

Krew z antykoagulantem odzyskiwana podczas operacji jest filtrowana i zbierana w specjalnym pojemniku i jest poddana procesowi separacji, koncentracji (zagęszczanie) i płukania (oczyszczanie) wykonany przez urządzenie, a w następstwie krew jest oddana temu samemu pacjentowi.

Redukcja zapotrzebowania na krew i odpowiednich komponentów krwi podczas krwawienia śródoperacyjnego oraz redukuje:

• Przenoszenie infekcji drogą krwi

• Przeciążenie cyrkulacji

• Obrzęk płuc

• Hemoliza lub wstrząs anafilaktyczny podczas transfuzji

• Wystąpienie zmian immunologicznych

• Próbę krzyżową krwi

ZAGROŻENIA

•posocznica,

•hemoliza,

•małopłytkowość,

•DIC,

•rozsiew komórek nowotworowych.

PRZECIWWSKAZANIA

•zakażenia bakteryjne rany operacyjnej,

•choroby nowotworowe,

•urazy wielonarządowe.

POWIKŁANIA

• ZABURZENIA METABOLICZNE

• KWASICA METABOLICZNA

• OBNIŻENIE STĘŻENIA WAPNIA, MAGNEZU

• WZROST STĘŻENIA CHLORKÓW

• KOAGULOPATIA Z ROZCIEŃCZENIA

• HEMOLIZA

• ZATOR POWIETRZNY

Wskazania do przetoczenia krwi i preparatów krwiopochodnych

Ilość i częstość przetaczania

• Ilość przetaczanego składnika krwi zależy od natężenia jego niedoboru u chorego oraz od szybkości narastania niedoboru.

• Częstość przetaczania zależy od czasu przeżycia lub czasu półtrwania danego składnika. Krwinki czerwone można przetaczać nawet raz na miesiąc i rzadziej, krwinki płytkowe 2 razy w tygodniu lub częściej. Granulocyty codziennie.

• Niedobór objętości krwi

• Stany niedoboru osocza i jego składników białkowych

• Niedobór erytrocytów i hemoglobiny

• Stany niedoboru płytek krwi i leukocytów

• Stany wymagające transfuzji wymiennej krwi

• Stany prowadzące do przewlekłych niedokrwistości

• Zastosowanie cpb

Płyny konserwujące

• 63-70 ml. płynu konserwującego w pojemniku do pobierania krwi

• Zapobieganie szybkiej utracie wartości biologicznej - co najmniej 70% krwinek konserwowanych musi przeżyć u biorcy 24 godziny!

• Sposoby przedłużenia:

• Ochłodzenie do temperatury +2 - +6 stopni

• Dodanie stabilizatorów

ACD - kwas cytrynowy, cytrynian sodu, dekstroza - czas przechowywania 21 dni, nadmiar cytrynianu!

CPD - dodatkowo z dwuwodorofosforanem sodowym, który podtrzymuje glikolizę, wydłuża do 28 dni przeżycie, ale dopuszcza się przechowanie do 21 dni

CPD-1-adeninowy - wydłużenie do 35 dni

ZAWSZE dodaje się także glukozę!

• Stabilizatory służą jedynie krwinkom czerwonym - brak wpływu na płytki i leukocyty

Koncentrat krwinek czerwonych

• Nieuszkodzone, żywotne erytrocyty, pozostałe składniki- osocze, leukocyty, płytki, płyn konserwujący

• Wymaga próby zgodności

TERMINY PRZECHOWYWANIA

• Roztwór CPDA krew pełna i KKCz 35 dni

• Roztwór CPD krew pełna i KKCz 21 dni

• Roztwór ACD krew pełna i KKCz 21dni (obecnie używany w preparatyce plazmaferezy manualnej i automatycznej)

• Roztwory wzbogacające (uzupełniające): ADSOL, AS-2, SAGM (zawieraja chlorek sodowy, adeninę, glukozę, mannitol lub cytrynian trójsodowy mannitol, dwuwodorofosfonian sodowy lub guanozynę), objętość tych roztworów waha się od 80 do 110 ml.

Umożliwia to przechowywanie KKCz do 42 dni.

OZNAKOWANIE PREPARATU
(etykieta umieszczana na pojemniku)

• Nazwa placówki, w której otrzymano preparat;

• Nazwa preparatu np..” Koncentrat Krwinek Czerwonych lub skrót KKCz”

• Grupa układu ABO i Rh (słownie ”Rh dodatni” lub „Rh ujemny”); w Polsce dodatkowo kod kolorowy - A - niebieski, B - czerwony, AB - żółty, 0 - biały w ramce.

• Inne oznaczone antygeny krwinek czerwonych i innych;

• Nr preparatu (odpowiadający numerowi donacji)

• Ilość preparatu;

• Rodzaj płynu konserwującego;

• Data pobrania ;

• Data ważności;

• Informacje ,dotyczące wyników badań w kierunku nosicielstwa kiły i chorób wirusowych(umieszcza się dopiero po wykonaniu testów);

• Wskazówki (np. toczyć natychmiast)

Preparaty krwiopochodne

• Krew pełna konserwowana (KPK)

• Koncentrat krwinek czerwonych (KKCz)

• Koncentrat krwinek czerwonych z roztworem wzbogacającym (KKCz/RW)

• Koncentrat krwinek czerwonych z roztworem wzbogacającym, pozbawiony kożuszka leukocytarno-płytkowego (KKCz/RW-bez. Koż. L. pł.)

• Koncentrat krwinek czerwonych - otrzymany metodą aferezy (automatyczną) (KKCz-Af.)

• Przemywany koncentrat krwinek czerwonych (PKKCz)

• Ubogoleukocytarny koncentrat krwinek czerwonych (UKKCz)

• Mrożony koncentrat krwinek czerwonych (MKKCz)

• Napromieniony koncentrat krwinek czerwonych (NKKCz)

• preparaty na zamówienie np. krew uniwersalna (krwinki O Rh( -) w osoczu AB)

• Każda jednostka przetoczonego KKCz podnosi poziom hemoglobiny o 1 do 1,5g/dl, a hematokryt o 3 do 5 procent u pacjenta o przeciętnej wadze.

• Najczęstszą przyczyną krwawień po masywnych przetoczeniach krwi konserwowanej jest niedobór płytek krwi

Wskazania

• Leczenie niedokrwistości u chorych normowolemicznych, u których konieczne jest jedynie zwiększenie zdolności przenoszenia tlenu oraz zwiększenie liczby krwinek czerwonych

• KKcz może być stosowany do transfuzji wymiennych u noworodków

• Podczas przetaczania krwi konserwowanej może wystąpić zatrucie cytrynianem polegające na spadku poziomu wapnia zjonizowanego w surowicy krwi

• Po przetoczeniu choremu każdych 5 jednostek krwi konserwowanej należy rutynowo:skontrolować stężenie potasu i wapnia; wykonać badanie gazometryczne;
  skontrolować poziom hemoglobiny i hematokryt
  KONCENTRAT GRANULOCYTARNY (KG)
  Zadaniem granulocytów jest fagocytoza

• Zawiera zawieszone w osoczu granulocyty otrzymane przy użyciu separatorów komórkowych od jednego dawcy (po stymulacji czynnikiem wzrostu) w ilości ≥3-7 x1010 zanieczyszczone leukocytami, krwinkami czerwonymi oraz 3-7 x 1011 krwinek płytkowych.

• Obecnie stosowany jedynie wyjątkowo jednocześnie z antybiotykami w zakażeniach w przebiegu leukopenii. Może wywoływać szybką alloimmunizację.

• Zawsze wymaga napromienienia i przetoczenia jak najszybciej

• Preparat sporządza się na indywidualne zapotrzebowanie

• Przetaczać po wykonaniu próby zgodności z krwinkami dawcy KG.

• Przechowywać w temp. 20o-24o C, trwałość 24 h od chwili pobrania

KONCENTRATY KRWINEK PŁYTKOWYCH

• Koncentrat krwinek płytkowych(KKP) - otrzymany metodą manualną,

• Zlewany koncentrat krwinek płytkowych (Zl.KKP),

• Koncentrat krwinek płytkowych- otrzymywany metodą aferezy (automatyczną) (KKP-Af.)

• Ubogoleukocytarny koncentrat krwinek płytkowych (UKKCz)

• Mrożony koncentrat krwinek płytkowych (MKKP),

• Uniwersalny koncentrat krwinek płytkowych (Uniw.KKP),

• Przemywany koncentrat krwinek płytkowych (PKKP),

• Napromieniany koncentrat krwinek płytkowych (NKKP)

Metoda manualna- odwirowanie krwi dawcy z osocza bogato płytkowego

1j.KKP stanowią krwinki płytkowe uzyskane przez odwirowanie 1j. krwi pełnej, a następnie połączone w jeden preparat bezpośrednio przed wydaniem najczęściej złożony z 4-6 j.

KKP uzyskany tą metodą zawiera jednak znaczne zanieczyszczenia leukocytarne

Afereza- separator komórkowy automatyczne lub półautomatyczne zlanie wypreparowanych z krwi pełnej kożuszków leukocytarno-płytkowych + 1j. FFP →preparat 5-cio jednostkowy.

Preparat podlega równocześnie na etapie zlewania procesowi filtracji pozbawiony jest leukocytów < 1x106 -(preparat ubogolekocytarny )

KKP - Terminy ważności:
w temp 20-24°C w mieszadle

• KKP w pojemnikach zwykłych - do 3 dni;

• KKP w pojemnikach „oddychających”- do 5 dni;

• Preparaty krwinek płytkowych zlewane przechowywane w temp 20 -24 °C otrzymywane:

- met. zamkniętą 5 dni (dzień pobrania najstarszej jednostki liczy się jako dzień 0);

- metodą otwartą 6 godzin od zakończenia preparatyki.

Metodą aferezy (automatyczną, z separatora)

- met. otwartą przez 24 godziny;

- zamkniętą, w pojemniku „oddychającym” - 5 dni.

Przemywany KKP - 2 godziny od zakończenia preparatyki

1 jednostka- ilość płytek z odwirowania 1 jednostki krwi pełnej 1 jednostka zawiera 45-95 x 10 ⁹ zawieszonego w 50 ml osocza

• Przetaczane płytki krwi powinny być zgodne w układzie ABO. Przetoczenia RhD dodatnich KKP pacjentom RhD ujemnym- w wyjątkowych sytuacjach, a pisemne polecenie dokonania takiej transfuzji musi wydać lekarz

• Jednorazowo przetacza się 4-6 j. KKP

• Przetoczenie 6-8 jednostek standardowego koncentratu krwinek płytkowych prowadzi do wzrostu liczby płytek we krwi biorcy o około 50 000/mikrolitr

• Małopłytkowość poniżej 10 tyś spowodowana niedostatecznym wytwarzaniem płytek krwi

• Małopłytkowość z rozcieńczenia

• Nieprawidłowości płytek krwi

PREPARATY OSOCZOWE

• Osocze świeżo mrożone (FFP),

• Osocze mrożone,

• Osocze pozbawione czynnika VIII (osocze bez cz.VIII),

• Krioprecypitat,

• Koncentraty czynnika VII

• Koncentraty czynników zespołu protrombiny

• Albuminy,

• Fibrynogen

• Immunoglobuliny

• Antytrombina III

• Trombina

• Gastrotrombina

• Fibryna zawiera w swoim składzie labilne i stabilne osoczowe czynniki układu krzepnięcia, w tym czynnik VIII, albumina, globuliny i inne białka osocza

Wskazania:

• Zaburzenia układu krzepnięcia

• DIC

• niedobór antytrombiny III

• zaburzenia krzepnięcia po masywnej transfuzji

• zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP),

• plazmafereza lecznicza

• odwrócenie efektu działania pochodnych kumaryny, jeżeli konieczne jest szybkie uzyskanie hemostazy (krwawienie, zabieg operacyjny ze wskazań życiowych).

• wrodzonym izolowanym niedoborze czynników krzepnięcia -gdy brak jest odpowiednich koncentratów.

Należy przetaczać FFP zgodne w zakresie grup układu AB0 z biorcą

• Karencja: Jednostki przeznaczone do użytku klinicznego powinny być uprzednio poddane
  co najmniej 16- tygodniowej karencji.

• Karencjonowanie polega na przechowywaniu składnika krwi przez co najmniej 16 tygodni i sprawdzeniu po tym czasie wyników oznaczeń markerów wirusów u dawcy, z którego krwi uzyskano dany składnik.

• Za karencjonowany uznaje się składnik krwi pochodzący z krwi dawcy, dla którego, w co najmniej dwóch badaniach uzyskano ujemne wyniki oznaczeń markerów HIV, zapalenia wątroby typu B i C oraz kiły. Pierwsze badanie, jest to badanie wykonane w dniu karencjonowanej donacji, zaś ostatnie (drugie) badanie musi być przeprowadzone z próbek pobranych po upływie, co najmniej 16 tygodni. Karencja ma na celu eliminację „okienka serologicznego” u dawcy, czyli wczesnego okresu zakażenia.

Krioprecypitat

Frakcja globulin uzyskana z 1 jednostki osocza , metodą kontrolowango rozmrażania, zagęszczona do objętości 25 ml.

Zawiera większość czynnika VIII, IX, XIII z osocza

Przechowywany przez 1 rok  zamrożony a w temp. < -25°C dwa lata.

Wskazania :

- hemofilia A i choroba von Willebranda, niedobór cz.XIII

- niedobór i zmiany jakościowe fibrynogenu, DIC.

Przetoczenie jednej jednostki krioprecypitatu na 7-10 kg mc prowadzi do zwiększenia stężenia fibrynogenu w osoczu u chorego bez masywnego krwawienia o około 70 mg%

Dawkowanie: - średnio 1-2 op. / 10 kg mc

Albuminy

• Albumina jest głównym białkiem osocza krwi - stanowi 60% wszystkich zawartych w nim białek, produkowana jest przez wątrobę.

• Prawidłowy poziom albuminy we krwi ludzkiej wynosi od 3,5 do 5,0g / dl.

• Pełni ona kluczową rolę w utrzymaniu ciśnienia onkotycznego, niezbędnego do zachowania prawidłowej proporcji, między ilością wody zawartą we krwi a ilością wody w płynach tkankowych.

• Transportuje niektóre hormony, leki i kwasy tłuszczowe i ma działanie buforujące pH

• Przetoczenie 100 ml 25% roztworu albumin powoduje powiększenie objętości osocza u dorosłego o 500 ml

• Albumina jest produkowana ze osocza ludzkiego metodą frakcjonowania.

• Ciśnienie onkotyczne 20% roztworu albumin wynosi 80 mmHg

• Roztwór wolny jest od drobnoustrojów i wirusów, nie zawiera substancji pyrogennych i toksycznych, nie powinien zawierać żadnych zanieczyszczeń ani wykazywać zmętnienia.

Wskazania:

• stany hipowolemii i niedobiałczenia (wstrząs krwotoczny lub septyczny)

• plazmafereza lecznicza

• hipoalbuminemia (niewydolność wątroby), oparzenia.

• leczenie obrzęków opornych na leczenie diuretykami w stanach niedobiałczenia .

Przeciwwskazania :

• uczulenie na białka osocza

Koncentrat cz. VIII

Czynnik antyhemofilowy lub czynnik VIII otrzymuje się przez frakcjonowanie puli osocza ludzkiego (FFP).

Wskazania

- profilaktycznie lub leczniczo w celu zapobiegania lub

- zahamowania krwotoku u chorych na hemofilię A.

DAWKOWANIE:

• Indywidualne

Gammaglobulina

• Liofilizowana ludzka immunoglobulina poliwalentna, o szerokim zakresie przeciwciał przeciwko bakteriom, wirusom i innym czynnikom patogennym, wyprodukowana z puli osocza.

Preparat zawiera immunoglobuliny (96% białka całkowitego) głównie klasy IgG oraz IgA i IgM w ilościach śladowych i ok. 3% albuminy.

Podanie Sandoglobuliny powoduje uzupełnienie niedoboru przeciwciał IgG, zmniejszając ryzyko zakażenia

Wskazania:

- profilaktyka i leczenie zakażeń chorych z pierwotnymi i wtórnymi zespołami niedoboru odporności,

- leczenie samoistnej plamicy małopłytkowej i zespołu Kawasaki,

- leczenie ciężkich zakażeń bakteryjnych i wirusowych,

- profilaktyka zakażeń u wcześniaków,

- zapobieganie nawracającemu poronieniu

NovoSeven
REKOMBINOWANY CZYNNIK VIIa

• 
  W zatrzymywaniu krwawień i zapobieganiu nadmiernemu krwawieniu podczas operacji i innych inwazyjnych zabiegów u pacjentów: z hemofilią wrodzoną, z hemofilią nabytą, z niedoborem czynnika VII

• Pacjenci z obrażeniami ciała po urazach, niekontrolowany krwotok zagrażający życiu, gdy standardowe postępowanie chirurgiczne i uzupełniające w celu uzyskania hemostazy jest nieskuteczne.

• Pacjenci w okresie okołooperacyjnym , kiedy kontynuacja, lub zakończenie zabiegu operacyjnego jest niemożliwe z powodu niekontrolowanego krwawienia z przyczyn niechirurgicznych.

• Pacjenci w okresie przedoperacyjnym, kiedy rozpoczęcie zabiegu operacyjnego jest niemożliwe z powodu masywnych zaburzeń krzepnięcia. Istnieje ryzyko krwotoku śródoperacyjnego, a stan kliniczny nie pozwala na zapewnienie odpowiedniego czasu i/lub warunków do przygotowania chorego do operacji.

Zalecana dawka - 90-120μg/kg

Droga podania - iniekcja dożylna w ciągu 2-5 min.

Częstość stosowania - co 2-3 godz. do uzyskania poprawy, potem co 4-12 godz

Antytrombina III

• Fizjologiczny inhibitor układu krzepnięcia, hamuje trombinę oraz aktywowane czynniki IX, X, XI, XII

• Zapobieganie i leczenie zaburzeń zakrzepowych i zakrzepowo- zatorowych, przy wrodzonym lub nabytym braku antytrombiny III

Zasady przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych

Rozporządzenie określa sposób i organizację leczenia krwią w zakładach opieki zdrowotnej w tym: obowiązki pielęgniarek, położnych i ratowników.Określa odpowiedzialność personelu:

Lekarzy za:

• Ustalenie wskazań do przetoczenia

• Uzyskania ustnej zgody pacjenta na przetoczenie krwi lub jej składników

• Uzyskanie pisemnego oświadczenia od pacjenta o odmowie przetoczenia krwi lub jej składników

• Wypełnienie i złożenie zamówienia na krew lub jej składniki

• Poinformowanie pacjenta o ryzyku i korzyściach wynikających z przetoczenia

identyfikację biorcy i kontrolę dokumentacji przed przetoczeniem

• Makroskopową ocenę pojemnika z zawartym w nim składnikiem krwi pod kątem uszkodzeń pojemnika, obecności skrzepów, strątów, zmętnienia, hemolizy

• Prawidłowe udokumentowanie zabiegu przetoczenia- w historii choroby, książce transfuzyjnej oraz karcie informacyjnej pacjenta

• Sporządzenie raportów o wszelkich nieprzewidzianych zdarzeniach, a w szczególności o błędach i wypadkach związanych z przetoczeniem

Pielęgniarki za:

• Czynności związane z pobraniem próbek krwi od pacjentów

• Identyfikację biorcy i kontrolę dokumentacji przed przetoczeniem

• Prawidłowe przygotowanie sprzętu do przetaczania krwi i jej składników

• Prawidłowe przygotowanie pacjenta

• Zapewnienie bezpieczeństwa pacjentowi i personelowi

• Informowanie lekarza o objawach występujących w trakcie i po przetoczeniu, mogących świadczyć o powikłaniach poprzetoczeniowych

• Prawidłowe udokumentowanie zabiegu przetaczania w książce raportów pielęgniarskich i historii pielęgnowania

• Pielęgniarka oddziałowa jest odpowiedzialna za:

- prowadzenie ewidencji osób uprawnionych do przetaczania krwi i jej składników

- zapewnienie na każdym dyżurze co najmniej 1 osoby posiadającej uprawnienia do przetaczania krwi i jej składników

Próba zgodności serologicznej

• Wykonywana przed transfuzją wybranych składników krwi, w celu wykazania zgodności serologicznej między krwią dawcy i biorcy. Próbę zgodności serologicznej ocenia się jako zgodną, jeżeli nie wystąpiła aglutynacja lub hemoliza krwinek w reakcji między krwinkami dawcy a surowicą/ osoczem biorcy

• Wynik próby zgodności krwi jest ważny 48 godz. od momentu pobrania próbki krwi od pacjenta. Po upływie tego czasu, badanie należy wykonać powtórnie z nowej próbki krwi

Przygotowanie sprzętu

Do pobrania na oznaczenie grupy krwi i na próbę zgodności krwi

• Skierowanie na badanie grupy krwi - badanie wykonuje się w przypadku braku wyniku określającego grupę krwi

• Skierowanie na wykonanie próby zgodności

• Zamówienie na krew i jej składniki

• Zestaw do pobrania krwi

• Probówka:

• Na krew z antykoagulantem o pojemności 3-5 ml lub

• - na skrzep- do pobrania krwi od noworodka

Do przetoczenia krwi lub jej składników

• Krew lub składnik krwi

• Zestaw do przetaczania krwi i jej składników

• Preparat do dezynfekcji skóry

• Zestaw do założenia kaniuli obwodowej

• Strzykawka 5- 10 ml z 0.9% NaCl

• Rękawice jednorazowego użytku

Przygotowanie pacjenta

• Zapewnienie pacjentowi wygodnej pozycji w czasie pobierania krwi, zakładania kaniuli do żyły obwodowej i w czasie przetaczania krwi lub jej składników

• Informuje pacjenta o:

• celu i istocie wykonywanych zabiegów, w tym przetaczania krwi i jej składników

• konieczności zgłaszania wszystkich niepokojących objawów, np. niepokój, dreszcze, świąd, wysypka, duszność, zaczerwienienie skóry wokół wkłucia, mdłości, wymioty, ból- brzucha, kończyn, ok. lędźwiowej, w klatce piersiowej.

• Przed przetoczeniem krwi lub jej składnika, po 15 minutach, po zakończeniu, 2 godz. po przetoczeniu każdej jednostki- dokonuje pomiaru parametrów: RR, HR, temperatury ciała

Pobranie krwi na oznaczenie grupy krwi, czynnika Rh oraz na próbę zgodności

• Dokument stwierdzający grupę krwi pacjenta, to wynik wpisany w karcie identyfikacyjnej grupy krwi, legitymacji honorowego dawcy lub wynik z pracowni serologii transfuzjologicznej; niewiarygodnym wynikiem jest zapis w karcie informacyjnej z pobytu w szpitalu

• Gdy brak grupy krwi i „krzyżówki”

• krew jest pobierana z zachowaniem odstępu czasowego, z dwóch niezależnych wkłuć, najpierw na grupę krwi, a następnie na próbę zgodności

• aby wyeliminować błąd związany z nieprawidłową identyfikacją biorcy, wskazane jest aby krew pobierały dwie osoby (1 na grupę, druga na krzyżówkę)

• w obecności pacjenta- na podstawie danych uzyskanych od pacjenta, a jeżeli to niemożliwe danych z karty gorączkowej lub historii choroby) wpisuje na etykiecie probówki: nazwisko, imię, datę urodzenia chorego lub jego pesel, datę i godz, pobrania krwi)

• gdy brak danych- symbol NN, oraz numer księgi głównej i numer księgi oddziałowej

Po pobraniu krwi pielęgniarka:

- sprawdza zgodność danych na skierowaniach z danymi na etykietach probówek

- na skierowaniach odnotowuje datę i godzinę pobrania oraz składa czytelny podpis

- przekazuje niezwłocznie do Pracowni Transfuzjologii próbki z krwią i skierowania oraz pisemne zamówienie na krew i jej składniki

Przetaczanie krwi lub jej składników

• Lekarz/ pielęgniarka:

Dokonuje kontroli każdej otrzymanej jednostki krwi lub jej składnika, polegającej na:

- identyfikacji pacjenta- porównanie jego imienia i nazwiska, daty urodzenia lun numeru pesel i grupy krwi z danymi określonymi na formularzu zawierającym wynik próby zgodności

- porównaniu wyników grupy krwi na formularzu zawierającym wynik próby zgodności krwi z grupą krwi na etykiecie pojemnika

• porównaniu numeru donacji na etykiecie pojemnika krwi lub jej składnika z numerem donacji na formularzu zawierającym wynik próby zgodności krwi

• Sprawdzeniu, czy jednostka krwi lub jej składnik został przygotowany zgodnie ze specjalnymi zaleceniami zawartymi w zapotrzebowaniu

• Sprawdzeniu daty ważności krwi lub jej składnika

• Lekarz dokonujący oceny składa czytelny podpis na formularzu wyniku próby zgodności krwi, kwalifikując krew do jej transfuzji

Pielęgniarka

• Dezynfekuje ręce

• Zakłada rękawice

• Przygotowuje preparat do przetoczenia, ponownie sprawdza dane pacjenta- pyta o nazwisko, ewentualnie sprawdza kartę gorączkową

• Dokonuje pomiaru parametrów, dokumentuje je( przed rozpoczęciem, po 15 minutach, po zakończeniu, po 2 godz.)

• Przepłukuje kaniulę dożylną NaCl 0.9%- sprawdzenie drozności

• Podłącza przygotowany preparat

• Po zakończeniu, kaniulę należy przepłukać 1-2 ml NaCl 0.9%

• Dokumentuje w książce raportów i w historii pielęgnowania

Uwaga!!!

• Aby wykonać próbę zgodności krwi noworodka, należy do Pracowni Transfuzjologii dostarczyć próbkę krwi dziecka i próbkę krwi matki

• Przez 1 zestaw można przetoczyć do 4 jednostek krwi pełnej lub KKcz pod warunkiem, że przetaczanie krwi nie będzie trwało dłużej niż 4 godziny

• Nie wolno podawać żadnych leków do przetaczanej krwi lub jej składnika

• Po przetoczeniu worki wkładamy do czerwonego worka i przechowywać przez 5 dni w temp. 2-6 C, w lodówce specjalnie do tego przeznaczonej Pojemniki są odpowiednio zabezpieczane przed zakażeniem wtórnym (szczelne zamknięcie drenu zestawu poprzez zacisk lub węzeł) i opisane (imię, nazwisko, data urodzenia pacjenta, data i godzina rozpoczęcia i zakończenia przetoczenia preparatu).

• Lekarz odpowiedzialny za przetoczenie powinien być obecny podczas rozpoczęcia przetoczenia zawartości każdego pojemnika z krwią lub jej składnikiem

• Pacjent, któremu przetoczono krew w warunkach ambulatoryjnych, może być zwolniony do domu po okresie krótszym niż 12 godzin na podstawie wpisu lekarza w książce transfuzyjnej.

• Nie można przetaczać jednej jednostki krwi pełnej lub KKCz dłużej niż 4 godziny, a jednej jednostki KKP lub osocza - dłużej niż 30 minut.

• Ogrzewanie krwi można przeprowadzać wyłącznie w specjalistycznym urządzeniu zaopatrzonym w termometr i system alarmowy.

Zaleca się ogrzewanie krwi w przypadku:

•   dorosłych - jeżeli szybkość przetoczenia przekracza 50 ml/min;

•   dzieci - jeżeli szybkość przetoczenia przekracza 15 ml/min;

•   noworodków - w przypadku przetoczenia wymiennego;

•  biorcy z klinicznie znaczącymi przeciwciałami typu zimnego.

• Przetoczenie krwi lub jej składnika, z wyjątkiem KKP i osocza, pobranych z banku krwi lub centrum należy rozpocząć nie później niż w ciągu 30 minut od ich dostarczenia.

• Z banku krwi należy sukcesywnie pobierać pojedyncze jednostki krwi.

• W wyjątkowych przypadkach, jeżeli przewiduje się dłuższy czas do rozpoczęcia transfuzji, krew należy przechowywać w zwalidowanej przeznaczonej wyłącznie do tego celu lodówce, w temperaturze od 2 °C do 6°C. Temperaturę w lodówce należy sprawdzać i zapisywać co 8 godzin.

• Przetoczenie KKP i rozmrożonego osocza należy rozpocząć niezwłocznie po ich otrzymaniu

• Po zakończeniu przetaczania należy pacjenta obserwować przez 12 godzin

• Ukończenie szkolenia w zakresie przetaczania krwi i jej składników daje uprawnienia pielęgniarce do wykonywania przetoczeń przez okres 4 lat. po tym okresie należy odbyć szkolenie uzupełniające

Zasady przetaczania krwi przed wykonaniem próby zgodności krwi

• w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia

• wydanie KKCz grupy 0Rh (-) ujemny, z dołączonym formularzem skierowania na krew do pilnej transfuzji. Oryginał dokumentu zostaje w historii choroby a kopia trafia do Pracowni Transfuzjologii

• Osoba odbierająca krew do pilnej transfuzji, jednocześnie dostarcza próbki krwi pacjenta do wykonania próby krzyżowej dla wydanych jednostek.wynik próby zgodności dołącza się do dokumentacji z adnotacją ” krew przetoczono przed wykonaniem próby zgodności krwi”

Powikłania poprzetoczeniowe

Następstwo błędów administracyjnych

• źle opisana próbka krwi

• źle zidentyfikowany pacjent

• błędnie oznaczona grupa krwi

Wczesne powikłania poprzetoczeniowe

• Reakcje hemolityczne

• Zakażenia bakteryjne

• Odczyn anafilaktyczny

• Ostre poprzetoczeniowe uszkodzenie płuc- TRALI

• Duszność poprzetoczeniową

• Nie hemolityczne reakcje gorączkowe

• Wysypkę - pokrzywka

• Nie immunologiczne- zakażenie bakteryjne, zatory, zatrucie cytrynianem, zastoinową niewydolność krążenia

Reakcje anafilaktyczne przy przetaczaniu krwi może występować częściej u chorych, u których stwierdza się niedobór immunoglobulin klasy IgA

Opóźnione powikłania poprzetoczeniowe

• Reakcje hemolityczne

• Poprzetoczeniową skazę małopłytkową

• Poprzetoczeniową chorobę przeszczep przeciw biorcy

• Przeniesienie zakażeń

• Przeładowanie Fe

• Objawy kliniczne po 2-3 dniach lub tygodniach

Ostry poprzetoczeniowy odczyn hemolityczny

• Najbardziej dramatyczne powikłanie poprzetoczeniowe

• Wstrząs, DIC, ostra niewydolność nerek

• Transfuzja krwi niezgodnej układowo AB0, w wyniku błędu identyfikacyjnego, lub u biorcy z wytworzonymi przeciwciałami wskutek wcześniejszych transfuzji lub ciąż

• Gorączka z dreszczami, niepokój, bóle lędźwiowe, zaczerwieniony mocz, hipotensja, nudności, duszność, zaczerwienienie, wstrząs, DIC

• U biorców nieprzytomnych- krwawienie w polu operacyjnym, hipotensja, hemoglobinuria

leczenie przeciwwstrząsowe- aktywne leczenie hipotensji, zapewnienie wystarczającego przepływu krwi przez nerki- ocena wydalanego moczu, leki moczopędne- furosemid, mannitol, dopamina.

Zapobieganie

• hemoliza może wystąpić nawet przy zgodnej próbie krzyżowej

• momentem krytycznym jest rozpoczęcie przetoczenia, osoba przetaczająca ma bowiem ostatnią szansę zapobieżenia pomyłce, a jest zarazem pierwszą, która może wykryć odczyn poprzetoczeniowy

Gorączkowy odczyn niehemolityczny

• Przeciwciała biorcy reagują z antygenami obecnymi na błonach komórkowych przetoczonych limfocytów i granulocytów= obecnością przeciwciał przeciw leukocytom krwi dawcy

• Wzrost temperatury ciała o 1 C lub więcej

• Brak objawów hemolizy

• Objawy ustępują samoistnie lub po podaniu leków przeciwgorączkowych

Może rozpocząc się wkażdym okresie- wczesnie a nawet 2 godz po, występuje u wielokrotnych biorców, należy pamiętać, że może być to 1 objawostrego odczynu hemolitycznego

Pokrzywka

• u alergików,

• Przeciwciała przeciw antygenom białek IgE

• Rumień miejscowy, swędzenie, bąble pokrzywkowe

• Przed przetoczeniem -1 godz. leki antyhistaminowe

• Zapobieganie- preparaty komórkowe płukane

Odczyn anafilaktyczny

• Reakcja alergiczna, - przeciwciała anty IgA z IgG

• Występuje już po kilku mililitrach, brak gorączki, kaszel, skurcz oskrzeli, zaburzenia oddechowe, niestabilność układu krążenia, nudności, kurczowe bóle brzucha, wymioty, biegunka, wstrząs, utrata przytomności

• Autotransfuzja, składniki od wyselekcjonowanych dawców IgA ujemnych, składniki komórkowe płukane

Związane z transfuzją ostre uszkodzenie płuc TRALI

• Przeciwciała przeciw antygenom układu HLA, lub swoistym antygenom granulocytarnym zawartym w osoczu dawcy lub biorcy doprowadzające po przetoczeniu do zlepiania się leukocytów i osadzania się tych agregatów w płucach

• Objawy przypominają ARDS - duszność, sinica, obrzęk płuc

• Zazwyczaj 6 godzin po przetoczeniu, występuje gorączka

• Zapobieganie - autotransfuzja, preparaty ubogoleukocytarne.

Poprzetoczeniowe przeciążenie krążenia TACO

• Przeciążenie objętościowe ukł. krążenia, spowodowane zbyt szybkim przetaczaniem lub przetoczenie zbyt dużej objętości

• Chorzy z niewydolnością krążeniowo- oddechową, noworodki

• Zaburzenia oddychania, ciężki ból głowy, kaszel, sinica, wzrost ciśnienia skurczowego lub nagły wzrost RR o ponad 50%

• Właściwa ocena stanu uk. krążenia, monitorowanie OCŻ, podawanie leków moczopędnych przed transfuzją, wolne przetaczanie- 1ml/kg m.c./h

Wstrząs septyczny

• Bakterie lub endotoksyny w przetaczanym preparacie- pseudomonas, escherichia coli

• Wysoka gorączka, dreszcze, ból w okolicy lędźwiowej i klatce piersiowej, wstrząs, hemoglobinuria, DIC

• Czas transfuzji 1 jednostki KKCz maksymalnie do 4 godzin, nie zwlekanie z transfuzją po wydaniu preparatu na oddział, unikanie niepotrzebnego grzania preparatów przed transfuzją, właściwy transport preparatów

Zatrucie cytrynianem

• Cytrynian wiąże wapń doprowadzając do spadku stężenia wapnia zjonizowanego w surowicy

• Drętwienie, mrowienie, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia neurologiczne, spadek RR, wzrost OCŻ, w EKG przedłużenie QT

• pomiar stężenia Ca we krwi

• leczenie - podawanie Ca (chlorek wapnia, glukonian wapnia)

Późna hemoliza

• Po przetoczeniu krwinek z antygenem do którego biorca wytworzył w przeszłości przeciwciała, w ciągu 3-7 dni dochodzi do niszczenia przetoczonych krwinek

• Gorączka, spadek Hb, żółtaczka, hemoglobinuria, ONN leczenie jak w ostrym odczynie hemolitycznym

• Zapobieganie: autotransfuzja, preparaty od wyselekcjonowanych dawców

Małopłytkowość poprzetoczeniowa, plamica poprzetoczeniowa

• pojawiająca się nagle, 5-15 dni po przetoczeniu krwi. Stanowi stan zagrożenia życia z powodu 10% ryzyka wystąpienia krwawień do OUN.

• W przebiegu choroby może dojść do spadku poziomu trombocytów poniżej 5 tys./mm3, co stanowi poważne ryzyko krwawień (w tym krwawień śródczaszkowych oraz z przewodu pokarmowego, będących stanem zagrożenia życia), stanowiących przeciwwskazanie do przeprowadzania wielu zabiegów diagnostycznych i leczniczych. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego powstają alloprzeciwciała przeciwko płytkom zarówno dawcy, jak i biorcy.

• Leczenie wlewy dożylne IgG w dawce 1 g/kg m.c. przez 1-2 dn

Przeładowanie żelazem

• U chorych z B talasemią, w zespołach aplastycznych, hemolitycznych, w niedokrwistości syderoblastycznej

• 1 j KKCz = 250 mg Fe związanego z hemoglobiną

• Zapobieganie desferoksyamina

Przeniesienie drobnoustrojów

• Teoretycznie istnieje ryzyko przeniesienia każdej infekcji

• Zapobieganie: autotransfuzja, przetaczanie bezpieczniejszych preparatów- FFP po karencji, albumina zamiast osocza, czynniki krzepnięcia zamiast osocza lub płytek krwi

Potransfuzyjna choroba przeszczep przeciw gospodarzowi TA-GvHD

• Niezdolność biorcy do odpowiedzi immunologicznej na przetoczone limfocyty T dawcy

• Objawy: 8- 10 dni po przetoczeniu w ciągu 3- 4 tygodni prowadzą do zgonu chorego

• objawy skórne początkowo pojawiają się na tułowiu a następnie na kończynach- rumień, plamisto- grudkowa osutka

• Nudności, wymioty, wodnista biegunka, gorączka, pancytopenia, wzrost aminotransferaz i bilirubiny

• Krwawienie i infekcja w wyniku pancytopenii są przyczyną zgonu chorego

• Leczenie- mało skuteczne- sterydy, cyklosporyna, immunoglobuliny, istotną rolę odgrywa profilaktyka- napromieniowanie składników krwi

• Poddanie składników krwi działaniu promieniowania jonizującego γ (gamma) powoduje zniszczenie limfocytów T dawcy, których proliferacja w organizmie biorcy jest odpowiedzialna za chorobę TA-GvHD. Zahamowanie rozrostu limfocytów T odbywa się na skutek uszkodzenia DNA jądra limfocytu bezpośrednio przez promieniowanie lub pośrednio poprzez produkty radiolizy, którymi są wolne rodniki o niszczącym działaniu biologicznym

• skraca ich termin ważności KKCz do 28 dni od momentu pobrania.

Napromieniowaniu można poddać tylko te KKCz, które były przechowywane nie dłużej niż 14 dni.

Wskazania kliniczne do stosowania produktów napromieniowanych:

• wrodzonej lub nabytej niewydolności układu immunologicznego

• przetoczeń u płodów i noworodków

• leczenia immunosupresyjnego

• przetaczania koncentratu granulocytarnego

• przetaczania składników dobranych w układzie HLA

• przetoczeń składników od dawców rodzinnych (pokrewieństwo I i II stopnia). Należy pamiętać o konieczności napromieniowania składnika nawet wówczas, gdy układ immunologiczny biorcy jest w pełni sprawny.

Postępowanie po stwierdzonym odczynie potransfuzyjnym

• Przerwać przetaczanie

• Powiadomić lekarza odpowiedzialnego za przetoczenie

• Odłączyć pojemnik ze składnikiem krwi wraz zestawem do przetaczania, podłączyć sól fizjologiczną

• Sprawdzić dane na wszystkich pojemnikach i dokumentach

• powiadomić placówkę, z której otrzymano krew,

• pobrać od chorego ok. 10 ml krwi do suchej, jałowej probówki oraz 2-5 ml krwi do probówki z EDTA, pobrać krew na badania mikrobiologiczne

• przekazać do RCKiK pobraną próbkę krwi chorego i wszystkie pojemniki z resztkami preparatów krwi, które były przetoczone; przekazać również wszystkie próbki krwi biorcy pobrane przed transfuzją oraz przechowywane w pracowni serologicznej próbki krwi dawców, z którymi była wykonywana próba zgodności,

• wysłać do placówki służby krwi wypełniony formularz zgłoszenia odczynu poprzetoczeniowego.

• Informacja o wystąpieniu odczynu umieszczana jest w karcie informacyjnej.

Probówki z EDTA są głównie stosowane do analizy hematologicznej krwi pełnej

Myślenie jest lepsze niż wiedza posiadana, lecz nie tak dobre jak umiejętność postrzegania
W. Goethe

29

---