Kazusy dra Swaczyny

PRAWO CYWILNE

Część ogólna

Spis treści

1. Przedmioty stosunku cywilnoprawnego 2

2. Osoby fizyczne 5

3. Ochrona dóbr osobistych 9

4. Forma czynności prawnych 12

5. Wady oświadczeń woli 14

6. Treść czynności prawnej 16

7. Zawarcie umowy 19

8. Przedstawicielstwo 22

9. Przedawnienie 25

- Przedmioty stosunku cywilnoprawnego -

1. Waldemar otrzymał od swojego przyjaciela kilkanaście sadzonek krzewów ogrodowych. Ponieważ pora roku nie była sprzyjająca do posadzenia ich w ogrodzie, Waldemar poprosił znajomego ogrodnika o zasadzenie sadzonek w szklarni i przechowanie do wiosny.

Kto jest obecnie właścicielem sadzonek?

2. Leszek zawarł z miastem K. umowę, na mocy której mógł sprzedawać grzaniec galicyjski na płycie Rynku w K. w okresie od 1 do 31 grudnia 2007 r. za zapłatą określonej sumy na rzecz miasta. Okazało się jednak, że z powodu choroby żony, którą będzie się musiał opiekować przez najbliższe tygodnie, nie będzie w stanie zająć się sprzedażą grzańca. Miejsce na Rynku chętnie przejąłby znajomy Leszka - Roman, który sam chciałby sprzedawać grzaniec i byłby gotów zapłacić Leszkowi wyższy czynsz, niż Leszek jest zobowiązany uiścić na rzecz miasta K. Leszek uważa to rozwiązanie za bardzo korzystne, ponieważ mógłby zająć się chora żoną, a równocześnie nie tylko nie musiałby dopłacać do interesu, ale jeszcze osiągnąłby niewielki zysk.

Czy Leszek powinien uzyskać zgodę miasta K. na odstąpienie Romanowi miejsca na Rynku?

Zob. art. 659 § 1, art. 668 § 1, art. 693 § 1 oraz art. 698 k.c.

3. Katarzyna pożyczyła od swojego kolegi Franciszka 500 zł. Na zabezpieczenie wierzytelności o zwrot pożyczki strony zawarły umowę zastawu twardego dysku komputera Katarzyny. Komputer został również wydany Franciszkowi.

Czy doszło do ustanowienia zastawu?

Zob. art. 306 i 307 k.c.

4. Tomasz kupił sobie Fiata 126 p. Auto miało już kilkanaście lat, jego karoseria była w opłakanym stanie. Jedynie silnik samochodu był w znakomitej kondycji, ponieważ poprzedni właściciel jeździł nim sporadycznie i przez cały okres eksploatacji auta przejechał tylko 60 000 km. Dwa miesiące później Tomasz dostał interesującą ofertę pracy za granicą i postanowił wyjechać z kraju. Zaczął szukać kupca na samochód. Bezskutecznie. Jedynie Roman był gotów kupić silnik samochodu. Tomasz zawarł więc z Romanem umowę sprzedaży silnika, który był zamontowany we wciąż jeszcze sprawnym samochodzie. Umówiono się, że, już po wyjeździe Tomasza Roman odbierze sobie silnik od mechanika, który wymontuje go z auta.

Czy umowa sprzedaży jest ważna?

Por. wyrok SN z dnia 5 września 2002 r., II CKN 829/00, Lex nr 55566.

5. Andrzej był właścicielem nieruchomości gruntowej, na której znajdował się posadowiony na fundamentach dom. Dom bardzo spodobał się Jerzemu, który chciałby go kupić. Andrzej jednak nie chciał się wyzbywać własności gruntu, choć nie był przywiązany do domu. W końcu Andrzej i Jerzy zawarli formie pisemnej przedwstępną umowę sprzedaży domu. Termin zawarcia umowy przyrzeczonej oznaczono na dwanaście miesięcy od zawarcia umowy przedwstępnej.

Czy umowa ta może wywołać zamierzone przez strony skutki?

Zob. art. 389 i 390 k.c.

Por. wyrok SN z dnia 20 stycznia 1970 r., III CRN 476/69, OSN 1970, nr 9, poz. 162.

6. Katarzyna kupiła od swojego sąsiada działkę przylegającą do jej nieruchomości. Umowę zawarto w formie aktu notarialnego. Na działce tej i na nieruchomości wzniesiono dom. Budynek był posadowiony w połowie na dotychczasowej nieruchomości Katarzyny, a w pozostałej części - na działce kupionej od sąsiada. Po pewnym czasie sąsiad został całkowicie ubezwłasnowolniony. W odrębnym postępowaniu ustalono także nieważność umowy sprzedaży działki ze względu na wadę oświadczenia woli występującą w chwili zawierania umowy sprzedaży po stronie sąsiada.

Jaki jest prawny status budynku?

Zob. art. 151 k.c.

Por. postanowienie SN z dnia 9 lutego 2007 r., III CZP 159/06, Lex nr 272465.

7. Czesław zawarł z Lidią umowę sprzedaży budynku, znajdującego się na nieruchomości Lidii i przeznaczonego do rozbiórki. Wykonanie umowy miało polegać na tym, że Czesław przeprowadzi rozbiórkę budynku i zabierze uzyskany materiał.

Czy umowa ta jest ważna w świetle art. 46 i 48 k.c.?

Zob. wyrok SN z dnia 10 października 1980 r., III CRN 206/80, OSN 1981, nr 5, poz. 85.

8. Anna odziedziczyła po swoim dziadku las. Nie miała jednak serca do zajmowania się jego uprawą. Wydzierżawiła go zatem Leszkowi. Po kilku miesiącach wichura połamała większość drzewostanu rosnącego na wydzierżawionej nieruchomości. Leszek przystąpił do usuwania powalonych drzew z zamiarem sprzedaży pozyskanego w ten sposób drewna.

Czy Leszek jest uprawniony do spieniężenia drewna? Jaka byłaby odpowiedź, gdyby nie powstał wiatrołom, a Leszek bez konsultacji z Anną wyciął cały drzewostan z zamiarem urządzenia na nieruchomości pola golfowego?

9. Spółka z o.o. X zajmowała się produkcją mebli. Stolarnia znajdowała się na nieruchomości stanowiącej przedmiot własności spółki X. Z kolei montownia była zlokalizowana na gruncie, którego spółka X była użytkownikiem wieczystym. Spółka X sprzedała w pisemnej umowie spółce Y maszyny znajdujące się w stolarni. Następnie w formie aktu notarialnego zawarto dwie umowy obejmujące sprzedaż nieruchomości oraz użytkowania wieczystego. Wreszcie w odrębnej umowie zawartej na piśmie doszło do przeniesienia praw do znaku towarowego, pod którym spółka X prowadziła produkcję, oraz dokumentacji technicznej produkowanych przez X mebli. Wkrótce W zażądał od spółki Y zapłaty 800 000 zł z tytułu zaległej ceny surowców do produkcji zamówionych przez X przed zawarciem umów miedzy X i Y.

Czy żądanie W jest uzasadnione?

Por. wyrok SN z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 705/04, OSN 2006, nr 6, poz. 103.

10. Janina prowadziła przedsiębiorstwo ogrodnicze, w którym hodowała różne gatunki kwiatów ozdobnych. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia zdecydowała się jednak zakończyć działalność i sprzedała swoje przedsiębiorstwo spółce z o.o. Ogrodex Zobowiązania Janiny z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej wynosiły w chwili zawarcia umowy 35 000 zł. Po kilku miesiącach, borykający się z brakiem kapitału na niezbędne inwestycje zarząd Ogrodexu postanowił sprzedać przedsiębiorstwo innej spółce z o.o. o nazwie Polflower. Zobowiązania Ogrodexu w związku z prowadzeniem gospodarstwa ogrodniczego wynosiły 50 000 zł. Z kolei Polflower podejmując konieczne inwestycje zaciągnął kredyty nadłączną sumę 300 000 zł.

Kto, według jakich zasad i w jakim zakresie odpowiada za wspomniane zobowiązania?

Por. wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2007 r., V CSK 18/07, OSP 2008, nr 9, poz. 97.

- Osoby fizyczne -

1. Żona Juliana wystąpiła z wnioskiem o jego całkowite ubezwłasnowolnienie. W trakcie postępowania sąd ustalił, że Julian od lat oddaje się stopniowo pogłębiającemu się nałogowemu pijaństwu. Do typowych objawów jego zachowania się należało przepijanie zarobków, zaciąganie pożyczek na kupno alkoholu, brutalne traktowanie żony, awanturowanie się w domu, zdrady małżeńskie, czy podejrzewanie małżonki o takie zdrady. Do tego należy dodać rujnowanie finansowe rodziny, zaniedbywanie obowiązków alimentacyjnych i niszczenie mienia domowego. Julian wchodził tez w kolizje z prawem. Biegły stwierdził, że Julian nie jest psychicznie chory. Wykazuje jednak pewne cechy degradacji społecznej, typowej dla alkoholika: nigdzie dłużej nie może być zatrudniony, wpada często w konflikty z otoczeniem i ma obniżoną zdolność do pracy. Jego alkoholizm nałogowy graniczy z alkoholizmem przewlekłym.

Jakie powinno być postanowienie sądu?

Zob. postanowienie SN z dnia 18 maja 1972 r., II CR 138/72, OSN 1972, nr 12, poz. 221.

3. Szesnastoletni Andrzej odziedziczył po swoim dziadku obraz Jerzego Nowosielskiego. Był to jedyny składnik jego majątku o większej wartości. Ponieważ potrzebował pieniędzy na motor, zaniósł obraz do antykwariatu i sprzedał go za 15 000 zł. Umowę zawarł niedoświadczony pracownik, który nie przywiązywał żadnej wagi do wieku sprzedającego. Kiedy o transakcji dowiedział się właściciel sklepu, zwrócił się do ojca Andrzeja o potwierdzenie umowy. Ojciec bez wahania udzielił zgody na piśmie, jako że sam lubił jazdę na motorze, a dotychczas nie mógł sobie pozwolić na taki zakup. Dopiero miesiąc później znajomy matki Andrzeja powiedział jej, że sprzedany obraz jest wart co najmniej 75 000 zł. Matka Andrzeja zażądała więc od właściciela antykwariatu - ku rozpaczy męża i syna - zwrotu obrazu oferując oddanie 15 000 zł.

Czy żądanie zwrotu obrazu jest uzasadnione?

4. Maciej H. od dawna nadużywał alkoholu. W lipcu 1999 r. uległ poważnemu wypadkowi, spadając z rusztowania na budowie z wysokości 10 metrów. W wyniku upadku doznał złamania kręgosłupa i od pasa w dół jest sparaliżowany. W czasie leczenia, zgodnie z zaleceniami lekarskimi, otrzymywał środki przeciwbólowe - narkotyki. W wyniku długotrwałego stosowania środka, będącego pochodną morfiny, nastąpiło u Macieja H. uzależnienie psychiczne i somatyczne. W związku z tym jego żona wystąpiła z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie męża.

Czy słusznie?

Zob. postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1983 r., I CR 480/82, OSN 1983, nr 10, poz. 158.

6. Władysław został częściowo ubezwłasnowolniony. Jego kuratorem ustanowiono syna ubezwłasnowolnionego - Janusza. Postanowienie o ustanowieniu kuratora nie zawierało żadnych innych rozstrzygnięć. Janusz zawarł w imieniu Władysława umowę najmu domku rekreacyjnego. Wynajmujący wkrótce znalazł jednak korzystniejszą ofertę i stwierdził, że umowa Janusz nie był umocowany do zawarcia umowy, która wskutek tego jest nieważna.

Czy stanowisko wynajmującego jest trafne? Jak przedstawiałaby się ta kwestia, gdyby umowę zawarł Władysław za zgodą Janusza?

7. Andrzej sprzedał Janowi po niezwykle korzystnej cenie działkę budowlaną, położoną w bardzo atrakcyjnej części miasta. Siostra Andrzeja, dowiedziawszy się o transakcji, postanowiła doprowadzić do odzyskania przez brata nieruchomości, ponieważ w jej przekonaniu kupujący wykorzystał nieporadność upośledzonego umysłowo Andrzeja. W tym celu siostra wystąpiła z wnioskiem o częściowe ubezwłasnowolnienie jej brata. Sąd wniosek uwzględnił. Kuratorem dla Andrzeja została ustanowiona jego siostra. Siostra niezwłocznie oświadczyła Janowi, że nie wyraża zgody na zawarcie umowy sprzedaży i w związku z tym umowa jest nieważna, a nieruchomość powinna zostać wydana Andrzejowi. Jan w odpowiedzi na to oświadczenie odparł, że w chwili zawierania umowy Andrzej mógł rozporządzać nieruchomością samodzielnie i późniejsze ubezwłasnowolnienie nie ma wpływu na zawartą umowę sprzedaży.

Kto ma rację?

8. Tomasz kupił mieszkanie od Rafała. Zataił jednak przed sprzedawcą i notariuszem, że jest całkowicie ubezwłasnowolniony. Uczynił to, ponieważ przeszedłszy pomyślnie terapię dla alkoholików uporał się z nałogiem i jego zdaniem brak było już podstaw do utrzymywania ubezwłasnowolnienia. Miesiąc przed zawarciem umowy złożył zresztą wniosek o uchylenie postanowienia o ubezwłasnowolnieniu. Pół roku później sąd uwzględnił wniosek.

Czy umowa sprzedaży jest skuteczna? Jak przedstawiałaby się ta kwestia, gdyby Tomasz był częściowo ubezwłasnowolniony?

9. Szesnastoletnia Katarzyna dała w prasie ogłoszenie, że wypłaci 500 zł temu, kto znajdzie jej kota, który zaginął tydzień temu. Po trzech dniach zgłosił się znalazca i zażądał wypłacenia nagrody. Drzwi otworzyła matka Katarzyny, która przyjęła kota, ale odmówiła wypłacenia pieniędzy. Stwierdziła bowiem, że córka dała ogłoszenie bez jej zgody, a poza tym 500 zł za znalezienie zwykłego dachowca to gruba przesada.

Czy i ewentualnie wobec kogo przysługuje znalazcy roszczenie o wypłacenie przyrzeczonej przez Katarzynę sumy?

10. Rodzice Renaty od lat byli po rozwodzie. Ojciec został w wyroku rozwodowym pozbawiony władzy rodzicielskiej, ale ostatnio utrzymywał kontakty z córką. Renata dostała od niego na piętnaste urodziny 500 zł. Już dawno upatrzyła sobie sukienkę, której dotychczas nie mogła sama kupić. Rodzice także nie chcieli kupić tej sukienki - matka uważała, że sukienka jest po prostu brzydka, a ojciec był zdania, że prawie 1000 zł za kawałek materiału, to nieco za dużo. Szczęśliwym trafem sukienka dotrwała do wyprzedaży, podczas której można ją było kupić za jedyne 480 zł. Renata nie namyślając się długo kupiła w tajemnicy przed matką sukienkę. Ubrała się w nią na urodziny swojego chłopaka i oczarowała uczestników spotkania. Kupno sukienki wyszło na jaw, kiedy matka Renaty zauważyła ją w koszu z brudnymi ubraniami. Natychmiast odniosła sukienkę do sklepu i zażądała zwrotu pieniędzy twierdząc, że jej córka dokonała zakupu bez konsultacji z nią. Ekspedientka nie przyjęła jednak sukienki i odmówiła zwrotu pieniędzy. Wyjaśniła matce Renaty, że wprawdzie możliwy jest zwrot zakupionych rzeczy w ciągu 30 dni, jednak dotyczy to tylko przedmiotów nieużywanych, czego żadną miarą nie można było powiedzieć o sukience przyniesionej do sklepu.

Czy ekspedientka mogła odmówić przyjęcia sukienki i zwrotu pieniędzy?

11. Jacek w wieku szesnastu lat zaczął prowadzić bloga, w którym umieszczał kilka razy w miesiącu posty zawierające jego przemyślenia dotyczące rozmaitych, ważnych dla niego spraw. Wkrótce skontaktował się z nim Tadeusz, przedstawiciel portalu internetowego, który zamierzał uruchomić dział dla nastolatków. Tadeusz uważał, że Jacek ma ogromny talent literacki i namówił go na pisanie raz w miesiącu felietonów do nowo powstającego serwisu. Jacek bez konsultacji z rodzicami zawarł z wydawcą portalu umowę, na mocy której zobowiązał się do pisania felietonów, za które otrzymywał wynagrodzenie po 600 zł. Nowa forma aktywności twórczej tak pochłonęła Jacka, że zaczął się uczyć coraz gorzej. Rodzice Jacka postanowili więc zakończyć jego przygodę dziennikarską. Ojciec wysłał do wydawcy portalu pismo, w którym oświadczył, że „zrywa umowę zawartą przez syna, ponieważ nie wyraził zgody na jej zawarcie”.

Czy jacek jest zobowiązany do napisania kolejnego felietonu?

12. Podczas wakacji Jolanta, która niedawno ukończyła siedemnaście lat, zarobiła pracując jako kelnerka w ośrodku wypoczynkowym 2000 zł. Za zarobione pieniądze kupiła okazyjnie doga de Bordeaux. Szczeniak natychmiast stał się ulubieńcem całej rodziny, mimo że strasznie się ślinił i potrafił przyozdobić ściany aż po sufit. Jolanta była zapaloną biegaczką i wyobrażała sobie, że będzie z Brysiem - bo tak nazwano nowego domownika - biegać po okolicznych łąkach. Okazało się jednak, że Bryś już samo wyjście na skwerek obok domu uważał za niezwykle forsowne i w ogóle nie przejawiał jakiegokolwiek zainteresowania aktywnością fizyczną. Na jednym ze spacerów Jolanta poznała panią Hannę, która od dwóch tygodni mordowała się ze swoim beaglem o imieniu Ben. Szczeniaka rozpierała energia i najwyraźniej potrzebował dużej dawki ruchu, czego pani Hanna ze względu na chore nogi nie mogła mu zapewnić. Sfrustrowane zwierzę dosłownie obracało w drzazgi domowe sprzęty. Jolanta i pani Hanna postanowiły więc zamienić się psami, które i tak będą przecież widywać na spacerach. Nieoczekiwanie jednak zaprotestowali rodzice Jolanty, którzy nie wyobrażali sobie już życia bez Brysia.

Czy sprzeciw rodziców Jolanty może zniweczyć zamierzoną transakcję?

13. Jan został uznany za zmarłego. Jednakże nie umarł. Już po uprawomocnieniu się orzeczenia o uznaniu za zmarłego zawarł z Wojciechem umowę sprzedaży swojej nieruchomości. Po pewnym czasie Wojciech uznał, że zrobił zły interes, a dowiedziawszy się o tym, że Jan był uznany za zmarłego, zażądał od niego zwrotu pieniędzy twierdząc, że umowa jest nieważna. Jan jest innego zdania.

Czy Wojciech może żądać zwrotu pieniędzy?

- Ochrona dóbr osobistych -

1. Dwudziestoletni Tomasz, który był dotknięty niedorozwojem umysłowym i z tego powodu został całkowicie ubezwłasnowolniony, porysował gwoździem karoserię samochodu Jarosława. Opiekę nad Tomaszem sprawowała jego matka, która niezwłocznie przeprosiła właściciela samochodu i naprawiła szkodę. Incydent ten jednak na tyle zdenerwował Jarosława, że postanowił on ostrzec innych mieszkańców osiedla przed niebezpiecznym, jego zdaniem, młodzieńcem. Porozklejał na osiedlu plakaty, w których przestrzegał przed „debilem o umysłowości szympansa”, podając przy tym imię i nazwisko Tomasza obok jego zdjęcia. Matka Tomasza w imieniu syna zażądała od Jarosława usunięcia plakatów i zapłaty 5000 zł na rzecz Fundacji Pomocy Osobom Niepełnosprawnym z tytułu naruszenia czci. Jarosław odmówił zadośćuczynienia tym żądaniom, twierdząc, że napisał prawdę, a poza tym Tomasz w ogóle nie czuje się urażony plakatami. W istocie, Tomasz widząc na tablicach ogłoszeń swoją podobiznę głośno wyrażał zadowolenie z popularności, jaka go nieoczekiwanie spotkała.

Czy żądania wystosowane przez matkę Tomasza są uzasadnione?

14. Władysław wystąpił z pozwem przeciwko Mariannie, żądając wpłacenia 5000 zł na rzecz parafii, na której terenie znajduje się cmentarz, gdzie pochowano jego matkę. Powód zarzucił pozwanej naruszenie czci jego matki Franciszki przez kierowanie pod jej adresem jeszcze za życia matki obraźliwych wypowiedzi. W szczególności przez: wypowiedzenie w obecności Franciszki zdania, że „morzyła głodem swojego męża Stanisława, sama zjadając lepsze produkty”, określenie Franciszki jako osoby leniwej; używanie nazwiska rodowego poszkodowanej w kontekście i intencjach obraźliwych. W trakcie postępowania dowodowego, ustalono, że istotnie Marianna wypowiedziała powyższe sformułowania.

Jakie powinno być orzeczenie sądu?

Zob. wyrok SA w Lublinie z dnia 5 kwietnia 1991 r., I ACr 50/91, OSA 1991, nr 3, poz. 15.

15. W dzienniku „Mównica” ukazał się artykuł zatytułowany „Wacław dixit”. Wacław był prefektem Kościoła Orędowników Kosmicznego Umysłu. Zgodnie z proroctwem Konstatinusa - założyciela tego związku wyznaniowego - członkowie Kościoła powinni oczekiwać pojazdu kosmicznego, który zabierze ich do krainy wiecznej szczęśliwości. Autor artykułu krytycznie odniósł się do ostatniej wypowiedzi Wacława, że „ten element doktryny nie powinien być interpretowany dosłownie”. Przeciwstawił słowom Wacława esej Anny, która wcześniej w swojej rozprawie teologicznej analizowała sens proroctwa Konastantinusa: „Myśl sformułowana tak niechlujnie przez Wacława nie jest jego myślą oryginalną, jak zresztą wszystko, co mówi i pisze. To tylko zwulgaryzowanie dociekań Anny.”. Artykuł zakończył się słowami: „Jak ponuro i prymitywnie brzmi niechlujna i bełkotliwa wypowiedź Wacława na tle wytwornych, ale zrozumiałych dla każdego sformułowań Anny! Jak temu człowiekowi, który w rzeczywistości nigdy nie przestał być prostackim kaznodzieją, nie wstyd kompromitować siebie, związku religijnego, któremu szefuje, i narodu, do którego kiedyś należał.” Wacław nie był zachwycony artykułem; uznał jednak, że ktoś taki, jak autor wspomnianego artykułu, nie jest w stanie go obrazić i wkrótce o sprawie zapomniał. Tymczasem Wanda, która była wiceprefektem Kościoła, poczuła się bardzo dotknięta tym bezpardonowym atakiem na osobę będącą dla niej najwyższym autorytetem w moralnym i religijnym. Łączyły ją ponadto z Wacławem więzy długoletniej przyjaźni sięgającej czasów, gdy oboje uczęszczali na seminaria Konstantinusa. Wanda postanowiła bronić przed sądem czci Wacława. Wystąpiła przeciwko wydawcy „Mównicy” z pozwem obejmującym żądanie zamieszczenia przeprosin na pierwszej stronie gazety podkreślając, że czuje się osobiście dotknięta publikacją.

Czy powództwo to powinno zostać uwzględnione? Czy rozstrzygnięcie byłoby takie samo, gdyby Wanda nie znała osobiście Wacława i nie zajmowała w strukturze organizacyjnej Kościoła żadnej funkcji?

Por. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2004 r., I CK 484/03, OSN 2005, nr 4, poz. 69.

16. Jeszcze w gimnazjum u Anny pojawiły się pierwsze symptomy choroby psychicznej. Objawy się nasilały i w końcu Anna została całkowicie ubezwłasnowolniona. W wieku dwudziestu lat jej stan na tyle się poprawił, że matka, która była jej opiekunką wystąpiła z wnioskiem o uchylenie ubezwłasnowolnienia. Anna uchodziła wśród znajomych za atrakcyjną kobietę, sama jednak nie była pewna swoich wdzięków. Postanowiła więc poddać się swoistemu testowi. Umieściła na forum internetowym „Pokaż się z najlepszej strony” zdjęcia, na których występowała nago. Zachęcona entuzjastycznymi komentarzami internautów, dodała jeszcze kilka zdjęć przedstawiających ją wraz z Leszkiem (jej chłopakiem) w intymnych sytuacjach. Uczyniła to bez wiedzy Leszka. Pewnego dnia, przejrzawszy najnowsze wpisy na forum, wyłączyła komputer. Naciskając przypadkowo odpowiednią kombinację klawiszy spowodowała jednak hibernację systemu. Kiedy matka Anny włączyła komputer, ku jej zdumieniu na monitorze ukazały się zdjęcia umieszczone na forum. Mimo zabiegów utrudniających identyfikację sfotografowanych osób, z łatwością rozpoznała na nich córkę i domyśliła się, kim jest towarzyszący jej mężczyzna. Matka Anny, po nieudanej próbie skłonienia córki do usunięcia zdjęć z forum, sama wystosowała do administratora pismo z takim żądaniem. O sprawie dowiedział się także Leszek i również zażądał od prowadzących serwis usunięcia wszystkich zdjęć umieszczonych przez Annę.

Jak powinien postąpić administrator forum?

17. Gazeta lokalna „Wieści” zamieściła reportaż o nadużyciach w urzędzie gminy. Publikacja wywołała burzę i niemalże doprowadziła do odwołania dyrektora urzędu. Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające wykazało jednak ponad wszelką wątpliwość, że o żadnych nieprawidłowościach nie może być mowy. Gmina wystąpiła więc do sądu z pozwem przeciwko wydawcy „Wieści”, w którym domagała się opublikowania na pierwszej stronie przeprosin oraz zapłaty zadośćuczynienia w wysokości 40 000 zł. Pozwany wykazał w procesie, że dziennikarze rzetelnie zbadali dostarczone im przez informatorów dokumenty, które okazały się tak dobrze sfałszowane, że mógł to ocenić jedynie biegły. Zarazem urząd gminy, który poproszono przed publikacją o zajęcie stanowiska co do sformułowanych zarzutów, zignorował prośbę redakcji.

Czy żądania gminy powinny zostać uwzględnione?

Por. wyrok SN z dnia 11 stycznia 2007 r., II CSK 392/06, Lex nr 276219; uchwała SN(7) z dnia 18 lutego 2005 r., III CZP 53/04, OSN 2005, nr 7-8, poz. 114.

- Forma czynności prawnych -

1. Niewidomy Zdzisław pożyczył od Janiny 6000 zł. Umowę zawarto na piśmie w obecności Lucyny. Zdzisław złożył swoje oświadczenie woli w ten sposób, że pod tekstem umowy uczynił tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku Janina wypisała jego imię i nazwisko umieszczając swój podpis. Kiedy Janina zażądała zwrotu pożyczonej sumy, Zdzisław stwierdził, że nie wie o co chodzi, ponieważ on nie pożyczał od niej żadnych pieniędzy.

Czy umowa pożyczki jest ważna? Czy Janina może w ewentualnym procesie przeprowadzić dowód z przesłuchania Lucyny i Zdzisława na okoliczność zawarcia umowy pożyczki?

Zob. uchwała SN z dnia 27 października 1977 r., III CZP 81/77, OSN 1978, nr 8, poz. 131.

2. Jakub wynajmował Hannie garaż. W pisemnej umowie najmu zastrzeżono, iż najem wygasa 31 sierpnia 2005 r., a przedłużenie umowy najmu może nastąpić jedynie na piśmie pod rygorem nieważności. Po 31 sierpnia 2005 r. Hanna nadal jednak używała garażu Jakuba, płacąc mu jak dawniej co miesiąc czynsz, za który otrzymywała od Jakuba pokwitowanie. Jakub zmarł 11 marca 2007 r. Jego syn - Zygmunt, uzyskawszy stwierdzenie nabycia spadku po ojcu, zażądał od Hanny R. natychmiastowego zwrotu garażu, twierdząc, że umowa najmu garażu wygasła 31 sierpnia 2005 r. Hanna R. odparła, ze najem został przedłużony zgodnie z art. 674 k.c. i Zygmunta obowiązuje miesięczny termin wypowiedzenia z art. 673 k.c.

Rozstrzygnij spór.

Por. wyrok SN z dnia 15 maja 1980 r., II CR 110/80, OSN 1980, nr 11, poz. 222.

3. Grafik Roman był winien Jackowi 1200 zł z tytułu umowy pożyczki. Sabina zamówiła u Romana cykl portretów swojej córeczki. Zapłata miała nastąpić w ten sposób, że Sabina przejmie dług Romana u Jacka, który wyraził na to zgodę. Oświadczenia stron zostały złożone za pomocą poczty elektronicznej.

Czy przejęcie długu było ważne?

Zob. art. 522 k.c.

4. Jerzy wziął w leasing samochód ciężarowy w przedsiębiorstwie prowadzonym przez Pawła. Umowę zawarto na piśmie. Niestety, plany biznesowe Jerzego się nie zrealizowały i nie był on obecnie w stanie spłacać rat leasingowych. Paweł i Jerzy podjęli negocjacje, w których uzgodniono, że Jerzy nie będzie musiał spłacać rat przez najbliższe pół roku, a potem jednorazowo spłaci zaległe raty i będzie spłacał raty bieżące. Uzgodniono także, że zarówno zaległe, jaki przyszłe raty będą powiększone o 20 %. Uczestnikiem tej rozmowy był także Roman, asystent Jerzego. Minęło sześć miesięcy i Jerzy spłacił wszystkie zaległe raty w pierwotnej wysokości i odmówił płacenia rat powiększonych o 20 %. Stwierdził przy tym, że ustne ustalenia zmieniające wysokość rat są nieważne, a poza tym Paweł i tak nie byłby w stanie udowodnić, że doszło do zawarcia takiej umowy. Paweł wystąpił przeciwko Jerzemu z pozwem, w którym domaga się zapłaty podwyższonych rat. Zamierza udowodnić zawarcie umowy zmieniającej wysokość rat przeprowadzając dowód z przesłuchania stron oraz z przesłuchania Romana, który został tymczasem zwolniony z pracy przez Jerzego i byłby gotów opowiedzieć przed sądem o uzgodnieniach podjętych między Jerzym i Pawłem.

Czy sąd powinien uwzględnić powództwo?

5. Jan, świadczący usługi transportowe, otrzymał od spółki z o.o. „SuperLeasing” ofertę zawarcia umowy lesingu samochodu dostawczego. Oferta miała postać wydruku komputerowego, a pod tekstem był podpis prokurenta, odbity sposobem mechanicznym. Warunki oferowane przez „SuperLeasing” były bardzo korzystne, toteż Jan natychmiast napisał na komputerze pismo, w którym oświadczył, że przyjmuje ofertę. Następnie pismo własnoręcznie podpisał i wysłał pocztą do oferenta.

Czy zawarto ważną umowę leasingu?

Zob. art. 709² k.c.

6. Anna miała wierzytelność wobec Jakuba o zapłatę 30 000 zł. Zarazem pożyczyła od Julii 20 000 zł. W celu zabezpieczenia wierzytelności Julii ustanowiono na wierzytelności przysługującej Annie wobec Jakuba zastaw. Umowę zawarto na piśmie w dniu 30 lipca 2007 r., a Anna natychmiast pisemnie zawiadomiła Jakuba o ustanowieniu zastawu. Tydzień później Julia udała się z dokumentem umowy do notariusza, który umieścił na nim klauzulę „widziano dnia 6 sierpnia 2007 r.”. Kiedy nadszedł termin spłaty wierzytelności Anny wobec Jakuba, Julia zażądała od Jakuba złożenia dłużnej sumy do depozytu sądowego, ponieważ jej wierzytelność wobec Anny nie była jeszcze wymagalna.

Czy Jakub powinien zastosować się do tego żądania?

Por. art. 329 i 334 k.c.

7. Andrzej postanowił ustanowić na rzecz Piotra użytkowanie na swoim przedsiębiorstwie, w którego skład wchodziła m.in. nieruchomość, wykorzystywana do składowania surowców. W tym celu udał się do notariusza i złożył stosowne oświadczenie w formie aktu notarialnego. Piotr z kolei złożył oświadczenie tej samej treści w formie pisemnej. Następnie wymienili się dokumentami, obejmującymi wspomniane oświadczenia.

Czy umowa ta jest ważna? Zob. art. 245 § 2 zd. 2 k.c.

8. Piotr udzielił Tomaszowi poręczenia za dług zaciągnięty przez Karola. Swoje oświadczenie Piotr przesłał Tomaszowi w postaci elektronicznej, opatrując je bezpiecznym, weryfikowanym przy pomocy ważnego certyfikatu, podpisem elektronicznym. Tomasz nic na to nie odpowiedział. Mimo upływu terminu, Tomasz nie dostał od Karola zapłaty, dochodzi więc jej od Tomasza.

Czy zasadnie?

9. Przedsiębiorca Tomasz zawarł z przedsiębiorcą Janem na piśmie umowę najmu. Tomasz (wynajmujący) zadzwonił pewnego razu do Jana i złożył Janowi przez telefon oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia. Tomasz domaga się wydania lokalu.

Czy zasadnie?

- Wady oświadczenia woli -

1. Tomasz znajdujący się w fazie głodu alkoholowego sprzedał meble ze swojego mieszkania. Nie miał innego sposobu zdobycia pieniędzy, a nie mógł powstrzymać się przed zakupem alkoholu. Domaga się teraz zwrotu mebli od nabywcy, który nic nie wiedział o stanie Tomasza. Tomasz gotów jest zwrócić zapłaconą cenę.

Czy roszczenie Tomasza jest zasadne?

18. Joanna chciała sprzedać swojej siostrze Karolinie nieruchomość. Okazało się jednak, że ze sprzedażą wiążą się poważne koszty i że w tym konkretnym wypadku lepiej byłoby, gdyby czynność ta miała postać darowizny. Siostry spisały więc notatkę, z której wynikało, że Karolina zapłaci Joannie sto tysięcy złotych. U notariusza natomiast zawarły umowę, która miała postać umowy darowizny. Joanna domaga się teraz od Karoliny zapłaty, ta jednak odmawia.

Czy roszczenie Joanny jest zasadne? Jakie byłoby rozwiązanie gdyby przedmiotem umowy był samochód?

19. Piotr był wierzycielem Karola z tytułu umowy pożyczki. Ponieważ Piotr miał wiele długów i ciągle zagrażali mu wierzyciele umówił się ze swoim wujem Tomaszem, że dla pozoru zawrą umowę cesji wierzytelności na Tomasza. Tak też się stało. Tomasz natomiast sprzedał wierzytelność dalej Wojciechowi. Wojciech dochodzi teraz od Karola zapłaty.

Czy zasadnie?

20. Historyk sztuki Jan jeździł po wsiach szukając wartościowych przedmiotów. Dostrzegł nad łóżkiem jednej starszej kobiety cenną ikonę, którą ocenił na osiemnasty wiek. Nic o tym nie mówiąc, zwrócił się do staruszki oferując jej nabycie obrazu nad jej łóżkiem za cenę znacznie poniżej rzeczywistej wartości obrazu. Staruszka uważając obrazek za rzecz znikomej wartości zgodziła się. Po dwóch miesiącach, dowiedziawszy się o rzeczywistej wartości ikony, złożyła Janowi oświadczenie o uchyleniu się od skutków swojego oświadczenia woli. Domaga się zwrotu obrazu, będąc gotowa do zwrotu uiszczonej przez Jana ceny.

Czy jej roszczenie jest zasadne?

21. Karol zaciągał kredyt w banku. Poprosił swojego kolegę Łukasza o poręczenie, przekonując go o swojej całkowitej wypłacalności. Karol jednakże wypłacalny nie był. Bank udzielił Karolowi kredytu, którego zabezpieczeniem było poręczenie Łukasza. Ponieważ Karol nie zwrócił Łukaszowi kredytu w terminie, bank domaga się zapłaty od Łukasza. Łukasz złożył oświadczenie na piśmie, że uchyla się od skutków swojego oświadczenia woli.

Czy bank będzie mógł się domagać zapłaty?

22. Joanna była w ciąży. Chciała wynająć mieszkanie. Właściciel mieszkania spytał ją, czy jest w ciąży. Joanna zaprzeczyła i strony zawarły umowę najmu na dwa lata. Wynajmujący dowiedział się o ciąży Joanny i złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli. Domaga się teraz wydania lokalu.

Czy zasadnie?

23. Piotr miał kredyt w banku, ale popadł w tarapaty finansowe. Bank dowiedział się o tych problemach. Urzędnik banku udał się do ojca Piotra i oświadczył, że jeżeli ni udzieli poręczenia Piotrowi, to majątek Piotra zostanie zlicytowany i przedsiębiorstwo Piotra upadnie. Ojciec udzielił poręczenia. Bank dochodzi od ojca Piotra zapłaty. Ojciec złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli.

Czy Bank może się domagać zapłaty?

24. Zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością składał się z trzech osób. Nabywali nieruchomość. Sprzedawca zapewnił władze spółki, że jest to nieruchomość budowlana. Okazało się jednak, że jest to nieruchomość rolna i nie może być przekształcona w budowlaną. Jeden z członków zarządu wiedział jednak o tym stanie rzeczy. Spółka reprezentowana przez dwóch członków zarządu złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli i domaga się zwrotu kwoty zapłaconej tytułem ceny.

Czy zasadnie?

25. Piotr zamierzał zakupić 100 par butów do swojego sklepu za cenę 2000 zł. Jego sekretarka pomyliła się jednak i napisała 20.000 zł, czego Piotr nie zauważył. Podpisał więc pismo i zostało ono wysłane hurtownikowi Józefowi. Józef z radością przyjął ofertę. Piotr złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli. Józef domaga się jednak zapłaty.

Czy zasadnie?

26. Przedsiębiorca Karol wynajął lokal na 10 lat, w którym pragnął uruchomić małą restaurację z ogrodem. Okazało się, że obok zaczęto wznosić zakład utylizacji odpadków mięsnych. O tym, że zakład taki ma być wzniesiony wynajmujący, przedsiębiorca Robert wiedział, ale nie powiedział. Karol ustnie oświadczył Robertowi, że uchyla się od skutków swojego oświadczenia woli. Tymczasem minął rok od zawarcia umowy. Wtedy Karol złożył swoje oświadczenie ponownie w formie pisemnej. Karol domaga się zwrotu dotychczas uiszczonego czynszu.

Czy zasadnie?

- Treść czynności prawnej -

1. Karolina zamierzała kupić sobie nowego laptopa. Stary, którego używała od trzech lat, był wprawdzie sprawny, ale od początku go nie lubiła (miał ohydną, szarą obudowę) i szukała jakiegokolwiek pretekstu usprawiedliwiającego kupno nowego urządzenia. Wprowadzenie na rynek kolejnej wersji popularnego systemu operacyjnego stało się znakomitym uzasadnieniem do wymiany sprzętu. Laptopem zainteresował się Kamil, który swego czasu - bez powodzenia - interesował się także jego właścicielką. Kiedy omawiano warunki umowy, Kamil wspomniał, że chętnie kupi laptopa, ponieważ wciąż jest to sprzęt całkiem dobrej klasy, a poza tym i tak będzie go chroniła osiemnastomiesięczna rękojmia za wady. Karolina puściła tę ostatnią uwagę mimo uszu, choć dobrze wiedziała, że okres rękojmi wynosi rok. Umowę zawarto. Kiedy Kamil dowiedział się o rzeczywistym zakresie obowiązywania rękojmi, zażądał od Karoliny zwrotu pieniędzy za zwrotem laptopa.

Czy żądanie to jest uzasadnione? Por. art. 84 k.c.

27. Leszek sprzedał Pawłowi trzynastoletnie Porsche Carrera. W umowie ustalono wysokość odsetek z tytułu opóźnienia z zapłatą ceny na 1 % dziennie. Mimo upływu terminu płatności Paweł nie kwapił się z uiszczeniem ceny. Po dwóch miesiącach Leszek poinformował go, że zamierza wystąpić z powództwem o zapłatę ceny sprzedaży i odsetek. Wówczas Paweł stwierdził, że chce mu zwrócić samochód i o całej sprawie zapomnieć. Jego zdaniem umówione odsetki przekraczają odsetki maksymalne i w konsekwencji umowa sprzedaży jest nieważna.

Czy pogląd Pawła jest trafny?

Por. art. 359 k.c.

28. Bank udzielił Janinie kredytu z roczną karencją spłaty. W celu zabezpieczenia wierzytelności z tego tytułu ustanowiono hipotekę na należącym dla Janiny gruncie, na którym znajdował się dom letniskowy. W umowie kredytu zastrzeżono, że wierzytelność banku staje się natychmiast wymagalna w razie zbycia przez Janinę przedmiotu hipoteki. Ponadto w umowie znalazło się następujące postanowienie: „Nieważność poszczególnych postanowień nie wpływa na ważność pozostałych składników umowy.” Rok po wypłaceniu pieniędzy Janina sprzedała obciążoną nieruchomość. Wówczas bank zażądał natychmiastowej spłaty kredytu wraz z odsetkami od dnia wypłaty pieniędzy. Janina zgadza się jedynie na zwrot kapitału, a odmawia zapłaty odsetek. Twierdzi, że umowa kredytu jest nieważna i nie może stanowić podstawy żądania zapłaty odsetek. Zastrzeżenie natychmiastowej spłaty wierzytelności na wypadek zbycia przedmiotu hipoteki jest bowiem w jej ocenie sprzeczne z prawem, a bez tego zastrzeżenia bank nie udzieliłby jej kredytu.

Oceń stanowiska stron.

Por. art. 72 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Zob. wyrok SN z dnia 8 października 2004 r., V CK 670/03, OSN 2005, nr 9, poz. 162; wyrok SN z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 81/05, OSP 2007, nr 2, poz. 17.

29. Zofia była właścicielką kamienicy. Jeden z lokali wynajmował na czas nieoznaczony Tadeusz, który płacił bardzo niski czynsz. Zofia miała kupca na lokal zajmowany przez Tadeusza i chciała go skłonić do opuszczenia zajmowanego mieszkania. Tadeusz nie zamierzał jednak rezygnować z wyjątkowo korzystnych warunków najmu. Zofia zaproponowała zatem Tadeuszowi, że sprzeda mu na korzystnych warunkach inny lokal, jeżeli Tadeusz wypowie stosunek najmu. Tadeusz przystał na taką propozycję i strony zawarły w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży nieruchomości lokalowej pod warunkiem zawieszającym, że Tadeusz w ciągu miesiąca wypowie najem. Następnego dnia Tadeusz złożył w sądzie wieczystoksięgowym wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej sprzedanej nieruchomości lokalowej warunkowego roszczenia o przeniesienie własności. Tymczasem wspomnianym lokalem zainteresował się Jan i zaoferował o wiele wyższą cenę niż określona w umowie miedzy Tadeuszem i Zofią. Ta ostatnia nie wahała się ani chwili i sprzedała Janowi mieszkanie. Nieświadomy niczego Tadeusz trzy dni później, czyli dwa tygodnie od zawarcia umowy sprzedaży z Zofią, wypowiedział umowę najmu. Następnie zażądał od Zofii przeniesienia na niego własności lokalu. Zofia odmówiła twierdząc, że umowa sprzedaży była nieważna.

Oceń stanowiska stron.

Zob. art. 157 i 673 k.c.; art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów …; art. 626⁷ § 1 i 2 k.p.c.; art. 5, 8 i 16 ust. 2 pkt 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Por. postanowienie SN z dnia 5 marca 1999 r., I CKN 1069/98, OSNC 1999, nr 9, poz. 160.

30. Filip kupił od Beaty dwumiesięcznego beagle'a. Pies według zapewnień sprzedawczyni pochodził od rasowych rodziców z jej hodowli. Rodowodu nie miał ponoć tylko dlatego, że należał do zbyt licznego miotu i urodził się jako ostatni. Szczeniak był śliczny i Filip, dla którego był to pierwszy własny pies, nie zauważył niczego wzbudzającego niepokój. Zawarto umowę sprzedaży. Czas mijał i nabytek Filipa coraz mniej przypominał beagle jego kolegów. Miał zakręcony ogon, długie nogi i bardzo nie lubił wysiłku fizycznego. W końcu po pięciu miesiącach, upokorzony docinkami kolegów, zdecydował się na radykalny krok. Napisał do Beaty pismo, w którym zażądał zwrotu pieniędzy i przyjęcia psa z powrotem. Równocześnie zastrzegł w tym piśmie, że jego żądanie nabierze mocy dopiero wówczas, gdy Beata nie dostarczy mu w ciągu dwóch tygodni szczeniaka spełniającego wszystkie parametry beagle'owatości.

Jakie skutki wywarły działania Filipa?

- Zawarcie umowy -

1. Jarosław, który był ograniczony w zdolności do czynności prawnych, złożył bez zgody kuratora u pośrednika w handlu używanymi samochodami ofertę sprzedaży swojego samo-chodu marki Seicento nr rej. KR 03594 za cenę 12 000 zł. Samochodem zainteresował się Henryk, który oświadczył, że przyjmuje warunki Jarosława. Następnego dnia Henryk doszedł jednak do wniosku, że zrobił zły interes. Oświadczył Jarosławowi, że umowa go nie wiąże, ponieważ Jarosław złożył ofertę bez zgody przedstawiciela ustawowego i oferta ta była nieważna.

Czy stanowisko Henryka jest trafne?

31. Kolekcjonerka zabytkowych mebli, Joanna zamierzała kupić od znajomego kolekcjonera z sąsiedniej miejscowości Zygmunta, dziewiętnastowieczny sekretarzyk. W tym celu wstępnie przygotowała sobie ofertę zawarcia umowy sprzedaży, określając w niej mebel i cenę. Po podpisaniu oferty położyła ją na biurku i postanowiła jeszcze raz sprawę przemyśleć. Tymczasem Zygmunt przy okazji załatwiania jakichś spraw w miejscu zamieszkania Joanny postanowił ją odwiedzić. Gdy wszedł do gabinetu Joanny zauważył na biurku ofertę kupna sekretarzyka, którego od dawna nie mógł się pozbyć. Bardzo się ucieszył i zapytał Joannę, kiedy chce odebrać mebel. Joanna nie miała już jednak zamiaru wysyłać oferty i zaczęła zastanawiać się jak uniknąć kłopotliwej dla niej transakcji.

Oceń opisany stan faktyczny.

32. Anna i Marzena zawarły umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości. W umowie ustalono cenę, oznaczono nieruchomość oraz termin do którego umowy miałaby być zawarta. Mimo upływu terminu Anna, która miała kupić nieruchomość, uchyla się od zawarcia umowy. Marzena wystąpiła do sądu z powództwem o stwierdzenie obowiązku Anny złożenia niezbędnego oświadczenia woli. Sąd wydał orzeczenie, zgodnie z żądaniem, zawartym w powództwie Marzeny. Marzena domaga się teraz zapłaty za nieruchomość.

Czy zasadnie?

33. Wojciech wjechał na parking płatny. Parkingowy domaga się zapłaty za parking. Wojciech oświadczył jednak, że nie ma najmniejszej ochoty zawierania jakiejkolwiek umowy parkingowym. Zamknął samochód i poszedł. Prowadzący parking domaga się zapłaty.

Czy zasadnie?

34. Tomasz złożył Karolowi oświadczenie, że chce mu sprzedać swój samochód za 10 tys. zł. Oświadczył ponadto, że będzie oczekiwał na odpowiedź Karola dwa dni, ale zastrzega sobie prawo sprzedania pojazdu w tym czasie także komuś innemu. Następnego dnia do Tomasza zgłosił się Piotr i zaoferował korzystniejszą cenę niż 10 tys. zł. Tomasz sprzedał Piotrowi samochód, którego jednak jeszcze nie wydał. Tego samego dnia pojawił się Karol i oświadczył, że ofertę przyjmuje. Domaga się od Tomasza wydania samochodu, będąc gotowym do zapłaty ceny.

Czy Karolowi przysługuje roszczenie o wydanie pojazdu?

35. Piotr prowadził hurtownię a Grzegorz mały sklep. Grzegorz zamόwił u Piotra 200 zestawów pisaków szkolnych, określając ich cenę. Następnego dnia Piotr wysłał Grzegorzowi e-mailem list, z którego wynikało, że ofertę przyjmuje. Grzegorz jednak rozmyślił się i zanim otrzymał e-mail od Piotra (ale już po jego wysłaniu), zadzwonił do Piotra i oświadczył, że odwołuje ofertę. Piotr jednak dostarczył pisaki i domaga się zapłaty.

Czy zasadnie?

36. Prowadzący sklep Stefan złożył hurtownikowi Tomaszowi ofertę zakupu 200 kg mandarynek, które za wymienioną w umowie cenę miały być dostarczone w terminie 20 dni. Tomasz oświadczył, że ofertę przyjmuje, ale dostarczy je za 25 dni. Na ten list Stefan nie odpowiedział. Po upływie 25 dnia Tomasz przywiózł Stefanowi mandarynki. Stefan odmawia ich przyjęcia. Tomasz domaga się od Stefana zapłaty.

Czy zasadnie?

37. Przedsiębiorca prowadzący księgarnię wysyłkową przesłał do banku komentarz do prawa bankowego z listem, że oferuje sprzedaż takiego komentarza za określoną cenę. W treści oferty było także sformułowanie, z którego wynikało, że oferent uzna ofertę za przyjętą, jeżeli książka w terminie tygodnia nie zostanie odesłana wydawcy. W banku książkę położono na półkę i z wydawcą już się nie kontaktowano. Wydawca dochodzi od banku zapłaty.

Czy zasadnie?

38. Karol, importer owoców, od dwóch miesięcy dostarcza do sklepiku Anny winogrona. Przesłał Annie nową ofertę, podnosząc dotychczasową cenę za kilogram o 10%. Anna na tę ofertę nie odpowiedziała. Karol przyjechał z nową partią owoców i domaga się zapłaty.

Czy zasadnie?

39. Przedsiębiorca Tomasz złożył przedsiębiorcy Karolowi pisemnie ofertę sprzedaży partii ubrań (cena i przedmiot zostały odpowiednio oznaczone). Oferta doszła do Karola na początku maja. Ten jednak był w podróży i zapoznał się z nią dopiero pod koniec maja. Wtedy też wysłał do Tomasza list z przyjęciem oferty. Na ten list Tomasz odpowiedział, że się zgadza, wysyła towar i domaga się zapłaty. Karol się jednak rozmyślił i przesłał Tomaszowi fax., że zamówienie cofa. Tomasz domaga się od Karola zapłaty i odebrania towaru.

Czy zasadnie?

40. Piotr ustnie z Karolem zawarli umowę sprzedaży 2000 papeterii w kolorze zielonym. Obaj prowadzili sklepy. Następnego dnia Karol przesłał Piotrowi pismo, z którego wynikało, że potwierdza dokonanie zakupu partii 2000 czerwonych papeterii. Piotr na to pismo nie odpowiedział. Dostarczył następnie Karolowi zielone papeterie. Karol odmawia przyjęcia i domaga się dostarczenia papeterii czerwonych.

Czy zasadnie?

41. Została przeprowadzona aukcja, której przedmiotem była sprzedaż nieruchomości. W wyniku aukcji została wybrana oferta Stefana, który zaproponował najwyższą cenę. Z warunków aukcji wynikało, że każdy z jego uczestników musi wnieść wadium, co też się stało. Stefan jednak uchyla się od zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Organizator aukcji domaga się zawarcia umowy.

Czy zasadnie?

42. Wojciech podjął z Karolem negocjacje dotyczące sprzedaży nieruchomości. Strony po kilku dniach zaciętych rokowań uzgodniły wszelkie postanowienia umowy i postanowiły, że następnego dnia zjawią się u notariusza aby zawrzeć w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży nieruchomości. Karol, ktόry miał sprzedać nieruchomość nie zjawił się jednak. Wojciech pożyczył od kolegi pieniądze na zakup nieruchomości. Pożyczka była oprocentowana. Ponieważ Karol definitywnie odmόwił stawienia się u notariusza, Wojciech dochodzi od Karola zapłaty odszkodowania w wysokości odsetek, ktόre ma zwrόcić pożyczkodawcy.

Czy zasadnie?

- Przedstawicielstwo -

1. Helena była pełnomocnikiem spółki z o.o. „Owoce & Warzywa”. Spółka O.&W. potrzebowała 10 000 zł na zakup nowej partii owoców południowych. Helena zwróciła się więc o pożyczkę do swojego znajomego Leszka, z którym przyjaźniła się od lat. W umowie pożyczki Helena nie występowała jako pełnomocnik spółki O.&W. Leszek wiedział jednak, że Helena przez pożyczkę chce wspomóc swojego mocodawcę. Wyjątkowa podaż owoców południowych spowodowała, że spółka O.&W. poniosła znaczne straty i nie miała pieniędzy na zwrot pożyczki, zaciągniętej przez Helenę. Leszek zażądał od Heleny zwrotu pieniędzy. Helena odparła jednak, że była jedynie pełnomocnikiem spółki O.&W. i nie zamierza odpowiadać za zobowiązania spółki.

Kto ma rację w sporze?

Zob. wyrok SA w Łodzi z dnia 7 września 1993 r., I ACr 415/93; OSA 1994, nr 3, poz. 17; wyrok SA w Krakowie z dnia 13 stycznia 1999 r., I ACa 851/98, TPP 2003, nr 4.

2. Z uwagi na planowany kilkumiesięczny wyjazd za granicę Janina udzieliła w formie aktu notarialnego swojej koleżance Katarzynie pełnomocnictwa do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości, która stanowi przedmiot własności Janiny. Już po wyjeździe Janiny Katarzyna otrzymała od niej list, w którym napisano, że pełnomocnictwo do sprzedaży nieruchomości jest już nieaktualne, ponieważ Janina jednak zamierza podarować wspomnianą nieruchomość swojej siostrze.

Czy pełnomocnictwo został skutecznie odwołane?

Por. wyrok SN z dnia 4 listopada 1998 r., II CKN 866/97; OSN 1999, nr 3, poz. 66.

3. Przedsiębiorca Filip udzielił ustnie Kamilowi pełnomocnictwa do zawarcia umowy o przejęcie długu Filipa względem Andrzeja. Kamil zawarł taką umowę w formie pisemnej z prowadzącą własną firmę Gabrielą za zgodą Andrzeja, wyrażoną na piśmie. Wkrótce jednak Gabriela postanowiła wycofać się z umowy i oświadczyła, że przejęcie długu było nieważne, ponieważ Kamil nie miał pełnomocnictwa w odpowiedniej formie.

Czy pogląd Gabrieli jest trafny?

Zob. art. 522 k.c.

Zob. wyrok SA w Gdańsku z dnia 15 maja 1991 r., I ACr 153/91; OSA 1991, nr 2, poz. 7.

4. Tadeusz zawarł z Ryszardem umowę zlecenia, w której Ryszard zobowiązał się kupić dla Tadeusza działkę budowlaną w Zawoi za cenę nie wyższą niż 200 000 zł. Równocześnie Tadeusz udzielił Ryszardowi w formie aktu notarialnego pełnomocnictwa do kupna działki budowlanej w Zawoi, nie określając w pełnomocnictwie ceny. Ryszard kupił wspomnianą działkę za 260 000 zł, sądząc na podstawie rozmów z mieszkańcami Zawoi, że nie jest to cena wygórowana.

Czy umowa sprzedaży jest wadliwa?

5. Piętnastoletni Józef odziedziczył po swoim dziadku kamienicę. Rodzice Józefa powierzyli zarząd kamienicy Ludwikowi, udzielając mu równocześnie na piśmie pełnomocnictwa do dokonywania wszelkich czynności objętych zakresem jego obowiązków. Minęły już cztery lata od powierzenia zarządu kamienicy Ludwikowi.

Czy Ludwik nadal jest pełnomocnikiem?

Zob. wyrok SN z dnia 9 marca 1983 r., I CR 34/83; OSN 1983, nr 11, poz. 180.

6. Konrad na piśmie ustanowił pełnomocnikiem w zakresie zarządu swoją kamienicą Stanisława. W pewien czas po udzieleniu pełnomocnictwa Stanisław został całkowicie ubezwłasnowolniony. Mimo to Stanisław w kilka dni po uprawomocnieniu się postanowienia o ubezwłasnowolnieniu zawarł umowę najmu jednego z pomieszczeń w kamienicy Konrada.

Czy druga strona umowy może żądać od Konrada wydania pomieszczenia?

7. Stefan udzielił Celinie pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego do sprzedaży garażu, którego był właścicielem. Zanim doszło do zawarcia umowy sprzedaży Stefan został całkowicie ubezwłasnowolniony. Już po uprawomocnieniu się postanowienia o ubezwłasnowolnieniu odwołał pełnomocnictwo Celiny. Celina jednak sprzedała garaż Urszuli.

Czy Stefan nadal jest właścicielem garażu?

8. Wanda udzieliła Arkadiuszowi pełnomocnictwa na piśmie do zawierania w jej imieniu poza lokalem przedsiębiorstwa umów sprzedaży zniczy, produkowanych przez firmę Wandy. Następnie utraciła zaufanie do swojego współpracownika i odwołała pełnomocnictwo przez uczynienie na dokumencie opatrzonej podpisem wzmianki: „Odwołuję pełnomocnictwo”. Przez roztargnienie pozostawiła jednak ów dokument w rękach Arkadiusza. Arkadiusz przekreślił wzmiankę o odwołaniu pełnomocnictwa i na podstawie tak spreparowanego dokumentu zawarł umowę sprzedaży zniczy z Krystianem, prowadzącym kwiaciarnię.

Czy Wanda jest związana tą umową?

9. Dariusz zawarł z Lidią w formie aktu notarialnego umowę przedwstępną, w której strony zobowiązały się do zawarcia umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, przysługującego Dariuszowi. Równocześnie Dariusz udzielił Lidii w formie aktu notarialnego pełnomocnictwa do zawarcia tej umowy. W pełnomocnictwie zastrzeżono, że jest ono nieodwołalne i nie gaśnie z chwilą śmierci mocodawcy lub pełnomocnika.

Czy pełnomocnictwo to jest ważne? Czy rozwiązanie byłoby inne, gdyby umowę przedwstępną zawarto w formie pisemnej?

Zob. wyrok SN z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 832/97; OSN 1999, nr 3, poz. 50.

- Przedawnienie -

1. Witold zamówił portret u malarza Jerzego. Portret został wydany 12 maja 2005 r. Witoldowi, który jednak zwlekał z umówioną zapłatą. Jerzy 13 czerwca 2007 r. wystąpił przeciwko Witoldowi z pozwem o zapłatę za namalowanie portretu. Witold uznał, że nie ma sensu udawanie się na rozprawę, ponieważ po tak długim czasie jego zobowiązanie na pewno już wygasło.

Oceń stanowisko Witolda.

Zob. art. 646 k.c.

2. Olga, która prowadziła hotel, od lat zatrudniała firmę Norberta do wykonywania bieżących napraw i remontów. Współpraca początkowo układała się znakomicie. Olga była zadowolona z jakości usług Norberta i sama w terminie płaciła za przeprowadzone prace. Za jeden z remontów - wymianę instalacji ciepłowniczej - jednak nie zapłaciła. Norbert wykazywał dużą cierpliwość, jednak po upływie dwóch i pół roku od terminu płatności zażądał zapłaty, zapowiadając wniesienie sprawy do sądu. Podczas rozprawy Olga zrzekła się zarzutu przedawnienia, ponieważ nie chciała stracić wypróbowanego i solidnego kontrahenta. Zapadł wyrok zasadzający zapłatę na rzecz Norberta. Potem jednak się rozmyśliła i wniosła apelację, w której odwołała zrzeczenie się zarzutu przedawnienia równocześnie podniosła en zarzut.

Jakie orzeczenie powinien wydać sąd drugiej instancji?

Por. wyrok SN z dnia 19 marca 2002 r., IV CKN 917/00, Lex nr 54485

3. Franciszek napisał książkę o Powstaniu Warszawskim, która ukazała się na rynku w grudniu 1996 r. W jednym z rozdziałów autor zamieścił informację, że Krystyna była agentką Gestapo. Wzmianka ta bardzo dotknęła Krystynę, która natychmiast wystosowała do Franciszka list z żądaniem przeprosin i sprostowania krzywdzącego ją twierdzenia. Żądanie to ponawiała jeszcze wielokrotnie, jednakże bez efektu. W końcu w styczniu 2007 r. postanowiła dochodzić swoich roszczeń przed sądem, żądając sprostowania, przeprosin oraz zapłaty 10 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Franciszek nie przejął się tym , ponieważ był pewien, że po z górą dziesięciu latach od publikacji książki nic mu już nie grozi.

Czy pogląd Franciszka jest trafny?

4. Leszek prowadzący sklep ze sprzętem elektronicznym w dniu 6 lipca 2007 r. zawarł z Konradem umowę. W umowie tej Leszek zobowiązał się przenieść na Konrada własność ciekłokrystalicznego telewizora marki „Sony” o przekątnej ekranu 42”. Natomiast Konrad, który prowadził przedsiębiorstwo transportowe, zobowiązał się, że w zamian przewiezie z Gdyni do Krakowa partię sprzętu elektronicznego, sprowadzonego przez Leszka z Tajwanu.

Jaką umowę zawarły strony? W jakim terminie przedawniają się roszczenia stron?

Zob. art. 554 oraz 792 k.c.

Zob. wyrok SN z dnia 6 stycznia 2000 r., I CKN 315/98; OSP 2000, nr 10, poz. 145.

5. Katarzyna 23 listopada 2007 r. pożyczyła Janinie L. 4 000 zł. Strony nie określiły terminu zwrotu pożyczki.

Kiedy przedawni się roszczenie Katarzyny S. o zwrot pożyczki?

Zob. art. 722 i 723 k.c.

6. Tadeusz i Janina byli małżeństwem. Mieli syna Pawła, który w wieku trzech lat odziedziczył po swoim dziadku cenną kolekcję znaczków pocztowych. Kiedy Paweł miał pięć lat, jego ojciec wyprowadził się z domu, zabierając klaser ze znaczkami. Rok później sąd orzekł rozwód między Tadeuszem i Janiną. W wyroku rozwodowym sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej Janinie, pozostawiając Tadeuszowi uprawnienie do decydowania w ważniejszych sprawach dziecka. Kiedy Paweł skończył osiemnaście lat, wytoczył przeciwko ojcu powództwo o wydanie zbioru znaczków. Podczas procesu Tadeusz bronił się twierdząc, że po tylu latach jego syn nie może już skutecznie dochodzić wydania znaczków.

Czy sąd powinien uwzględnić powództwo?

Por. uchw. SN z dnia 15 września 1967 r., III CZP 62/67, OSN 1968, nr 3, poz. 38; uchw. SN (7) z dnia 25 listopada 1968 r., III CZP 65/68, OSN 1969, nr 5, poz. 83.

7. W czerwcu 1992 r. Maria „pożyczyła” od znajomego Janusza nową włoską maszynę do pisania, którą miała zwrócić za dwa miesiące. Maria nie zwróciła jednak maszyny w terminie. Dokładnie rok później Janusz ożenił się z Marią, lecz małżeństwo to nie układało się dobrze. W 1996 r. małżonkowie rozeszli się i zamieszkali osobno, a w lipcu 1998 r. sąd orzekł rozwód Marii i Janusza Wyrok uprawomocnił się 31 sierpnia 1998 r. Dnia 20 sierpnia 2007 r. Janusz wystąpił do sądu przeciwko Marii o zwrot maszyny, która stanowiła jego własność. Maria podniosła zarzut, że roszczenie o zwrot oddanej jej do używania maszyny do pisania, uległo przedawnieniu w 2002 r.

Czy stanowisko Marii M. jest zasadne?

8. Ryszard - mimo trwającej od 10 lat ciężkiej choroby psychicznej, uzasadniającej niewątpliwie jego całkowite ubezwłasnowolnienie - nie został dotychczas ubezwłasnowolniony. Jedenaście lat temu - a dokładnie 17 listopada 1997 r. - Ryszard kupił od Arkadiusza okazyjnie cenny obraz, który miał odebrać następnego dnia. Arkadiusz umiejętnie przez lata unikał kontaktów z Ryszardem, uchylając się od wydania obrazu. Siostra Ryszarda wystąpiła do prokuratora z wnioskiem o wytoczenie na rzecz brata powództwa przeciwko Arkadiuszowi o wydanie obrazu. Arkadiusz nie przejął się tym zbytnio, ponieważ jest przekonany, iż roszczenie o wydanie obrazu zdążyło się już przedawnić.

Oceń stanowisko Arkadiusza.

9. W dniu 21 grudnia 2003 r. Weronika pożyczyła od Szymona 3 000 zł. Ustalono, że zwrot pożyczki nastąpi 21 grudnia 2005 r. Weronika jednak ociągała się ze zwrotem pieniędzy, a 7 stycznia 2008 r. Szymon otrzymał list, w którym Weronika stwierdziła, że wprawdzie jest winna Szymonowi 3 000 zł, ale nie zamierza ich oddać, ponieważ z uwagi na niezachowanie formy pisemnej umowy fakt jej zawarcia będzie nie do udowodnienia.

Kiedy przedawni się roszczenie Szymona o zwrot pożyczki?

Kazusy cz. ogólna dr Bartłomiej Swaczyna

6

SN 1968: „1. Przepis art. 121 pkt 1 k.c., w myśl którego w czasie trwania władzy rodzicielskiej bieg przedawnienia co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom, nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, ma zastosowanie także do roszczeń alimentacyjnych.

2. Przedawnienie co do wymienionych roszczeń biegnie nie tylko wtedy, gdy władza rodzicielska nie przysługuje obojgu rodzicom, lecz także wówczas, gdy władza ta nie przysługuje tylko temu z nich, od którego dziecko dochodzi alimentów.”

SN 1967: „W odniesieniu do okresowych świadczeń alimentacyjnych, zasądzonych na rzecz małoletniego dziecka wyrokiem rozwodowym pod rządem kodeksu rodzinnego z 1950 r. od tego z rodziców, któremu sąd nie powierzył wykonywania władzy rodzicielskiej, bieg przedawnienia nie rozpoczyna się przez czas trwania władzy rodzicielskiej zobowiązanego.”

1. Zmiana przedmiotowo istotnych części umowy, decydujących o jej rodzaju, powoduje odnowienie zobowiązania. Odnowienie to może polegać na zobowiązaniu dłużnika do alternatywnego (przemiennego) świadczenia, innego niż było przewidziane w dotychczasowej umowie.

2. W razie przekształcenia sprzedaży przez zobowiązanie się kupującego, który nie uiścił ceny, do przemiennego świadczenia usług na rzecz sprzedawcy, przepis art. 554 k.c. nie ma zastosowania do tak przekształconej umowy.

„Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia skutkuje przeobrażenie z mocy prawa zobowiązania naturalnego w zaskarżalne roszczenie. Dochodzi do przekształcenia zobowiązania naturalnego w skuteczne zobowiązanie zupełne. Ten skutek materialnoprawny może być zniweczony odwołaniem zrzeczenia się korzystania z zarzutu przedawnienia dokonanym przed prawomocnym zakończeniem postępowania. Dopuszczalność omawianego odwołania uwzględnia procesowy charakter złożonego oświadczenia woli. Powszechnie przyjmuje się, że dopuszczalne jest odwołanie czynności procesowych stron. Pozwany może zatem odwołać dokonane zrzeczenie się korzystania z zarzutu przedawnienia w złożonej apelacji.”

„Umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości, zawarta w zwykłej formie pisemnej, nie stanowi uzasadnionej przyczyny zrzeczenia się odwołania pełnomocnictwa do zbycia tej nieruchomości osobie trzeciej (art. 101 § 1 k.c.), udzielonego przez właściciela nieruchomości drugiej stronie umowy przedwstępnej.”

„Pełnomocnictwo procesowe udzielone adwokatowi przez przedstawiciela ustawowego małoletniego dziecka w jego imieniu nie wygasa z chwilą dojścia do pełnoletności. Uzyskanie pełnoletności ma jedynie ten skutek, że ustaje przedstawicielstwo ustawowe. Okoliczność ta pozostaje jednak bez wpływu na udzielone w imieniu dziecka pełnomocnictwo, które może odwołać ono samo.”

„Zawierając umowę sprzedaży nieruchomości pełnomocnik powinien legitymować się pełnomocnictwem notarialnym (art. 99 § 1 k.c. w związku z art. 158 k.c.), jednakże niezachowanie tej formy pełnomocnictwa nie powoduje nieważności umowy zawartej w formie prawem przepisanej. Skutki nieważności odnosiły się tylko do pełnomocnictwa (art. 73 § 2 k.c. w związku z art. 99 § 1 k.c.), a więc powstałaby przewidziana w art. 103 §1 k.c. sytuacja, w której pełnomocnik działałby bez umocowania. Wówczas możliwa jest konwalidacja umowy w sposób określony w art. 103 § 1 k.c., a taka możliwość zastrzeżona jest na korzyść strony, w imieniu której działa nieumocowany pełnomocnik.”

„1. Pełnomocnictwo rodzajowe powinno określać rodzaj czynności prawnej objętej umocowaniem oraz jej przedmiot. Jeżeli rodzaj czynności prawnej nie jest w pełnomocnictwie określony w sposób wyraźny, dla ustalenia rzeczywistej woli reprezentowanego mają zastosowanie reguły interpretacyjne obowiązujące przy tłumaczeniu oświadczeń woli (art. 56 i 65 k.c.).

2. Przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają żadnej formy odwołania pełnomocnictwa przez mocodawcę nawet w sytuacji, gdy forma taka była zastrzeżona dla udzielenia pełnomocnictwa.”

SA Kraków 1999: „W cudzym imieniu działa tylko ten, kto ujawnia wobec osoby trzeciej, że zarówno skutki dokonywanej czynności prawnej, jak i rola strony tej czynności mają dotyczyć osoby reprezentowanej (tzw. contemplatio domini). Contemplatio domini musi być dla osoby trzeciej rozpoznawalne, tzn. musi wynikać z zachowania osoby składającej oświadczenie lub kontekstu sytuacyjnego, w którym to zachowanie następuje. Wystarcza dorozumiane wskazanie osoby reprezentowanej (tzw. contemplatio domini tacita), co ma miejsce wtedy, gdy kontekst sytuacyjny, w którym następuje złożenie oświadczenia, pozwala rozpoznać osobie trzeciej, iż dokonywana czynność (jej skutki, a zarazem rola strony) ma dotyczyć innej osoby niż składająca oświadczenie.”

SA Łódź 1993: „Z samej istoty pełnomocnictwa wynika, że pełnomocnik w celu wywołania bezpośredniego skutku dla mocodawcy swojej czynności dokonanej z osobą trzecią (z którą zawiera umowę) - musi oświadczyć osobie trzeciej, że działa nie we własnym imieniu, lecz w imieniu swego mocodawcy i musi wymienić osobę mocodawcy. W przeciwnym razie należy uznać, że działał on we własnym imieniu, a nie jako pełnomocnik osoby trzeciej.

Przewidziane bowiem w art. 97 k.c. domniemanie pełnomocnictwa ma zastosowanie jedynie do osób działających w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności i nie może być rozciągane na inne sytuacje tym bardziej wówczas, gdy osoba zawierająca umowy jest prezesem firmy, która może zawierać podobne transakcje oraz jest pełnomocnikiem innej firmy.”

„Jeżeli powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej uzależnione jest wyłącznie od woli stron, to takie zastrzeżenie, jako objęte treścią czynności prawnej, nie może być kwalifikowane jako warunek w rozumieniu art. 89 k.c.”

SN 2006: „Zastrzeżenie w umowie tzw. klauzuli salwatoryjnej nie wyłącza stosowania normy art. 58 § 3 in fine k.c., bowiem funkcje spełniane przez każdy z tych instrumentów nie są tożsame.”

SN 2004: „1. Rozwiązanie z mocą wsteczną umowy stanowiącej źródło stosunku zobowiązaniowego o charakterze trwałym jest sprzeczne z naturą tego zobowiązania.

2. Postanowienia umowy wzajemnej nie mogą naruszać ekwiwalentności świadczeń.”

Jeżeli strony w zamiarze zapobieżenia dorozumianemu kontynuowaniu dzierżawy (art. 694 k.c. w związku z art. 674 k.c.) zastrzegły w umowie, że ich oświadczenie woli co do przedłużenia powinno być dokonane pod rygorem nieważności na piśmie (art. 76 zdanie 1 k.c.), to niezachowanie tej formy wyłącza możność powoływania się przez dzierżawcę na wyrażenie przez wydzierżawiającego w jakikolwiek inny sposób (art. 60 k.c.) woli przedłużenia tej dzierżawy.

SN 2005: „Wykazanie przez dziennikarza, że przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych działał w obronie społecznie uzasadnionego interesu oraz wypełnił obowiązek zachowania szczególnej staranności i rzetelności, uchyla bezprawność działania dziennikarza.”

Jeżeli zarzut okaże się nieprawdziwy, dziennikarz zobowiązany jest do jego odwołania.

SN 2007: „Żądanie dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie powinno być przez powoda skonkretyzowane. Powód nie może pozostawić sformułowania treści oświadczenia sądowi, ponieważ dopiero konkretna treść postulowanego oświadczenia może być poddana osądowi. Nie oznacza to jednak, że sąd orzekający jest ściśle związany wskazaną przez powoda treścią oświadczenia. Sąd może ingerować w żądaną treść oświadczenia przez ograniczenie jej zakresu czy uściślenie określonych sformułowań.”

„Znieważenie Papieża może naruszać dobra osobiste - w postaci uczuć religijnych i przyjaźni - osoby duchownej, którą z Papieżem wiąże stosunek bliskości i szczególne więzy emocjonalne.”

„Dobra osobiste, których ochronę przewiduje art. 23-24 k.c. nie są zbywalne, ani w drodze spadkobrania, ani też w drodze innych czynności prawnych (między żyjącymi).”

Narkomania, stanowiąca w rozumieniu art. 13 § 1 i art. 16 § 1 k.c. jedną z postaci schorzeń psychicznych, może stanowić podstawę ubezwłasnowolnienia osoby nią dotkniętej także wtedy, gdy osoba ta popadła w narkomanię na skutek stosowania leków zawierających narkotyki.

„Ze sformułowania art. 16 § 1 k.c. wynika, że podstawę ubezwłasnowolnienia całkowitego lub częściowego stanowić nie może pijaństwo w ogóle, ale pijaństwo mające charakter zaburzeń psychicznych.

Przepis art. 552 § 2 k.p.c. nie ma zastosowania w sytuacji, gdy postępowanie o ubezwłasnowolnienie z powodu pijaństwa zostało wszczęte bez zażądania przez sąd przedstawienia zaświadczenia poradni przeciwalkoholowej.”

„Za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą nie tylko pierwszy nabywca przedsiębiorstwa, ale także kolejni nabywcy.”

„Nabycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 526 k.c. (obecnie art. 55⁴ k.c.) mogło nastąpić także w wyniku zawarcia kilku umów.”

„Umowa, w której strony będące zbywcą i nabywcą zawierają porozumienie dotyczące rozbiórki budynku, ma na względzie likwidację budynku, a więc w konsekwencji nie ma ona na celu stworzenia odrębnego przedmiotu własności budynku, nie podporządkowanego zasadzie superficies soli cedit i przepisom art. 46 i 48 k.c. kodeksu cywilnego.

Ważność umowy dotyczącej rozbiórki budynku znajdującego się na cudzym gruncie powinna być oceniona w szczególności pod kątem widzenia jej niesprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Oprócz tego umowa taka nie powinna zmierzać do obejścia obowiązujących przepisów prawa (art. 58 § 1 k.c.).”

„1. Można wystąpić z roszczeniami głównymi, chroniącymi własność nieruchomości gruntowej nawet wówczas, gdy na gruncie posadowione są części budynku nie będącego jego częścią składową.

2. Jeżeli przekroczenie granicy nieruchomości sąsiedniej nastąpiło bez winy umyślnej, to powództwo windykacyjne (podobnie zresztą jak negatoryjne) nie jest skuteczne, gdyż właściciel nieruchomości sąsiedniej nie może żądać "przywrócenia stanu poprzedniego", chyba że bez nieuzasadnionej zwłoki sprzeciwił się przekroczeniu granicy lub grozi mu niewspółmierna szkoda. W przypadku zaś, gdy przekroczenie granicy nastąpiło z winy umyślnej lub wprawdzie z winy nieumyślnej, lecz właściciel sąsiedniego gruntu niezwłocznie sprzeciwił się przekroczeniu lub grozi mu niewspółmiernie wielka szkoda, to wówczas właścicielowi nieruchomości sąsiedniej przysługują wszystkie środki ochrony własności rzeczy (art. 222 k.c.).”

„Pod rządem art. 518 i 533 k.c. Nap. właścicielem budynku może być kto inny niż właściciel gruntu, a budynek będący przedmiotem prawa powierzchni stanowi odrębną nieruchomość. Dopóki na działce stoi budynek mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, do którego powodowie nie mają tytułu, dopóty ich roszczenie windykacyjne nie może odnieść skutku.”

„1. Orzeczenie o obowiązku zwrotu świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy uznanej za nieważną nie stanowi naruszenia zakazu określonego w art. 321 § 1 k.p.c.

2. Przedmiotem umowy sprzedaży, zgodnie z art. 535 k.c., mogą być tylko rzeczy, a nie ich części składowe, o jakich mowa w art. 47 k.c.”

---