INSTRUKCJA TECHNICZNA IT 246

DOTYCZĄCA ODDYMIANIA

BUDYNKÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

ROZPORZĄDZENIE Z DNIA 22 MARCA 2004 R.,

OPUBLIKOWANE W DZIENNIKU URZĘDOWYM Z DNIA 1 KWIETNIA 2004 R.

MINISTERSTWO SPRAW WEWNĘTRZNYCH, BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO I SWOBÓD LOKALNYCH

NR NOR : INTE0400223A

Przepisy rozporządzenia wchodzą w życie trzy miesiące po ich opublikowaniu,

tzn. 1 lipca 2004 r.

1. ZAKRES PRZEDMIOTOWY

W rozdziale IV pierwszej części drugiej księgi regulaminu zapobiegania bezpieczeństwa z dnia 25 czerwca 1980 r. określono cele, zasady i obowiązki związane z oddymianiem obiektów użyteczności publicznej.

W określonych przypadkach postanowienia regulaminu precyzują przepisy szczegółowe właściwe dla danego rodzaju obiektu. Celem niniejszej instrukcji jest określenie reguł przeprowadzania oddymiania poprzez opisanie rozwiązań umożliwiających :

• ochronę przed dymem i oddymianie klatek schodowych ;

• oddymianie korytarzy poziomych ;

• oddymianie pomieszczeń dostępnych dla ludności.

Zastosowane rozwiązania powinny być kompatybilne.

Instrukcja nie wyklucza możliwości adaptacji rozwiązań podanych w rozdziałach 3-7, uzyskane rezultaty muszą być jednak jednakowe, tj. :

• należy zapewnić skuteczną wymianę powietrza w zadymionej strefie ;

• proces stratyfikacji i przemieszczania się dymów nie powinien ulec zakłóceniu.

2. PODSTAWOWE POJĘCIA

Dla celów niniejszej instrukcji stosuje się następujące nazewnictwo :

Klapa dymowa : urządzenie odprowadzające dym i ciepło połączone z elementem konstrukcyjnym oddzielającym wnętrze budynku od przestrzeni zewnętrznej, przy czym kąt odchylenia od pionu tego elementu konstrukcyjnego jest większy lub równy 30^o.

Powierzchnia geometryczna klapy dymowej : powierzchnia otworu mierzona na płaszczyźnie wyznaczonej przez powierzchnię dachu w miejscu jej przecięcia się ze strukturą klapy, nie pomniejszona o powierzchnię zajmowaną przez układy sterowania, żaluzje i inne przeszkody.

Współczynnik przepływu : stosunek przepływu rzeczywistego, mierzonego w określonych warunkach, do przepływu teoretycznego klapy (Cv). Współczynnik ten uwzględnia przeszkody znajdujące się wewnątrz klapy, takie jak układy sterowania, żaluzje, trawersy, itp. a także efekt wiatru bocznego.

Powierzchnia czynna klapy dymowej : iloczyn powierzchni geometrycznej i współczynnika przepływu.

Fasadowe okno oddymiające : urządzenie odprowadzające dym i ciepło lub doprowadzające powietrze połączone z elementem konstrukcyjnym oddzielającym wnętrze budynku od przestrzeni zewnętrznej, przy czym kąt odchylenia od pionu tego elementu konstrukcyjnego nie przekracza 30^o.

Powierzchnia geometryczna okna oddymiającego : powierzchnia, jaką okno oddymiające zwalnia w obrębie ościeżnicy gdy znajduje się w pozycji otwartej.

Powierzchnia wolna okna oddymiającego : rzeczywista powierzchnia, przez którą przedostaje się powietrze, mniejsza lub równa geometrycznej powierzchni otworu, po uwzględnieniu ewentualnych przeszkód (mechanizmów otwierających, krat, itp.), przy czym, w przypadku okien uchylnych (do wewnątrz lub na zewnątrz, w poziomie lub w pionie) i obrotowych (o pionowej lub poziomej osi obrotu), okno musi się otwierać przynajmniej pod kątem 60^o. W przypadku okien przesuwnych, za powierzchnię wolną uznaje się powierzchnię zwolnioną przez przesuwaną część okna.

Powierzchnia wolna obliczeniowa okna oddymiającego : powierzchnia wolna otrzymana po zastosowaniu kryteriów obliczeniowych podanych w Dodatku VII do normy NFS 61-937. Pionowa powierzchnia zawarta między górną częścią otwartego okna oddymiającego i sufitem powinna być co najmniej równa powierzchni rozpiętej między oknem a ościeżnicą, w przeciwnym razie za powierzchnię rozpiętą uznaje się tę powierzchnię pionową. Trójkąty boczne są brane pod uwagę tylko wtedy, gdy w odległości mniejszej niż ½ wysokości okna znajduje się boczna przeszkoda lub gdy przestrzeń między oknami jest mniejsza od tej odległości. Powierzchnia ta nie przekracza powierzchni geometrycznej okna (rys. 1).

Powierzchnia czynna okna oddymiającego : powierzchnia, którą określa się po przeprowadzeniu badania i uwzględnieniu ewentualnych deformacji spowodowanych podniesieniem temperatury. Jednak do czasu zdefiniowania procedury badawczej, powierzchnię czynną uzyskuje się poprzez pomnożenie powierzchni wolnej (lub powierzchni wolnej obliczeniowej) okna przez współczynnik a 0,5.

Wylot wentylacyjny : otwór wylotowy kanału nawiewnego lub wywiewnego, zazwyczaj zamknięty klapą wentylacyjną.

Powierzchnia geometryczna wylotu wentylacyjnego : powierzchnia, jaką klapa wentylacyjna zwalnia w obrębie ramy gdy znajduje się w pozycji otwartej.

Powierzchnia wolna wylotu wentylacyjnego : rzeczywista powierzchnia, przez którą przedostaje się powietrze, mniejsza lub równa powierzchni geometrycznej otworu, po uwzględnieniu ewentualnych przeszkód (mechanizmów otwierających, krat, itp.).

Klapa wentylacyjna : zdalnie sterowane urządzenie zamykające umieszczone w świetle wylotu oddymiającego obsługującego kanał wentylacyjny.

Rys. 1. Definicje dotyczące okien oddymiających

Powierzchnia geometryczna : Sg = L x H

Powierzchnia rozpięta między oknem a ościeżnicą : St = L x H x sinα

Powierzchnia pionowa między sufitem a oknem : Sv = L x h

Powierzchnie boczne uwzględniane gdy d ≥ H/2 : Sl = (H x cosα) (H x sin α)

3. WYMOGI DOTYCZĄCE ODDYMIANIA GRAWITACYJNEGO

3.1. Zasada działania

Oddymianie z wykorzystaniem ciągu naturalnego dokonuje się poprzez naturalne ujścia dymu i otwory napowietrzające połączone bezpośrednio bądź za pomocą kanałów z przestrzenią zewnętrzną i rozmieszczone w sposób zapewniający skuteczną wymianę powietrza w pomieszczeniu.

3.2. Odprowadzanie dymu

Odprowadzanie dymu dokonuje się poprzez:

• fasadowe okna oddymiające ;

• klapy dymowe ;

• wyloty wentylacyjne.

Żaden z wymiarów powyższych otworów nie może być mniejszy niż 0,20 m.

3.3. Doprowadzanie powietrza

Doprowadzanie powietrza dokonuje się poprzez :

• fasadowe okna oddymiające;

• drzwi oddymianego pomieszczenia wychodzące na zewnątrz lub na łatwo przewietrzalne pomieszczenia;

• wyloty wentylacyjne.

Żaden z wymiarów powyższych otworów nie może być mniejszy niż 0,20 m.

W drodze wyjątku powietrze można doprowadzać mechanicznie, ale jedynie w połączeniu z ujściami dymu takimi jak klapy oddymiające. Wentylatory nawiewne powinny odpowiadać wymaganiom podanym w punkcie 4.7, przy prędkości przepływu powietrza przez wylot wentylacyjny nie przekraczającej 5 m/s.

3.4. Charakterystyka kanałów wentylacyjnych

3.4.1. Kanały wentylacyjne powinny odpowiadać następującym wymogom :

• ich przekrój powinien być co najmniej równy powierzchni wolnej wylotów wentylacyjnych obsługiwanych przez nie na danej kondygnacji ;

• stosunek największego i najmniejszego wymiaru ich przekroju powinien być mniejszy lub równy 2.

3.4.2. Pionowe kanały wywiewne mogą zawierać co najwyżej dwa załamania o kącie odchylenia od pionu nie przekraczającym 20 stopni.

Długość poziomych przyłączy do kanałów wywiewnych na kondygnacjach nie powinna przekraczać 2 m, chyba, że udowodni się wystarczającą wielkość przepływu. Udowadnianą wielkość przepływu oblicza się dla dymu o temperaturze 70^oC, przy temperaturze zewnętrznej + 15^oC i braku wiatru.

3.4.3. Kanały wentylacyjne powinny być wykonane z materiałów klasy M0 lub A2 s2 d0 i posiadać wytrzymałość ogniową ¼ h. Kanały nawiewne jako kanały wentylacyjne przebiegające przez pomieszczenia powinny wykazywać się taką samą izolacyjnością ogniową jak ściany tych pomieszczeń. Kanały wywiewne są natomiast kanałami oddymiającymi, które testuje się na działanie ognia wewnętrznego i powinny one posiadać wytrzymałość ogniową równą izolacyjności ogniowej ściany, przez którą przebiegają.

Spełnienie tych wymagań można uzyskać poprzez umieszczenie kanałów w powłoce, pod warunkiem, że w powłoce znajdują się tylko kanały, a jej wytrzymałość ogniowa jest równa wytrzymałości przecinanych przez kanały ścian.

3.5. Położenie ujść dymu i otworów napowietrzających

3.5.1. Przy rozmieszczaniu otworów napowietrzających i ujść dymu należy w miarę możliwości brać pod uwagę przeważające kierunki wiatrów.

Ujścia dymu należy umieszczać w taki sposób, aby żaden element konstrukcji ani wystroju nie zakłócał odpływu dymu.

3.5.2. Ujścia klap dymowych i kanałów wywiewnych powinny znajdować się poza tymi częściami dachu, które według artykułu CO7 wymagają szczególnej ochrony. Ponadto, odległość pozioma między ujściami a otworami drzwiowymi i okiennymi sąsiednich budynków powinna wynosić co najmniej 4 metry. Jeśli zachowanie takiej odległości nie jest możliwe, należy podjąć wszelkie kroki w celu uniknięcia rozprzestrzeniania się pożaru (np. montaż daszku ochronnego).

3.5.3. Odległość między klapami dymowymi i kanałami oddymiania grawitacyjnego a górującymi nad nimi przeszkodami powinna być co najmniej równa wysokości tych przeszkód. Maksymalna wymagana odległość wynosi 8 metrów.

3.5.4. Zewnętrzne punkty poboru świeżego powietrza nie mogą znajdować się w strefie mogącej ulec zadymieniu.

3.6. Charakterystyka urządzeń oddymiających

3.6.1. Klapy dymowe, klapy wentylacyjne i okna oddymiające muszą być zgodne z normą NFS 61-937.

3.6.2. Ręczne układy sterowania powinny umożliwiać otwieranie klap dymowych, okien oddymiających i klap wentylacyjnych w strefie oddymiania (może to być kondygnacja, pomieszczenie, sekcja, przedział, korytarz lub odnoga korytarza). W przypadku oddymiania i napowietrzania poprzez uruchamialne urządzenia zabezpieczające (DAS), ich otwarcie powinno odbywać się jednocześnie po zadziałaniu na ten sam element urządzenia sterującego. W przypadku jednorazowych urządzeń sterujących do pneumatycznego zasilania alarmowego (APS) zastosowanych do oddymiania sekcji o powierzchni powyżej 500 m², wyzwalanie powinno być uzyskiwane poprzez pojedyncze ręczne zadziałanie na odpowiedni element urządzenia alarmowego.

W przypadku jednorazowych urządzeń sterujących do pneumatycznego zasilania alarmowego (APS) podłączonych do instalacji otwierania i zamykania, obsługa uruchamiania alarmowego i powrotu do stanu gotowości powinna odbywać się bez konieczności dokonywania operacji na nabojach po każdym otwarciu i zamknięciu (funkcja automatycznego odpowietrzania).

Jeśli zastosowano system bezpieczeństwa pożarowego (SSI) kategorii A lub B, sterowanie ręczne powinno odbywać się wyłącznie z centrali uruchamiania stanu alarmowego (CMSI) zgodnej z normą NFS 61-934. W przypadku systemów bezpieczeństwa pożarowego (SSI) kategorii C, D i E, sterowanie ręczne powinno odbywać się za pomocą urządzenia sterująco-sygnalizacyjnego (DCS), urządzenia zgrupowanego sterowania ręcznego (DCMR) lub urządzenia sterowania ręcznego (DCM) zgodnego z normą NFS 61-938. Urządzenia sterowania ręcznego (DCM) powinny znajdować się przy głównym wejściu do pomieszczenia/pomieszczeń.

3.6.3. Jeśli wymagają tego przepisy, sterowanie oddymianiem w strefie oddymiania (ZF) powinno odbywać się automatycznie za pomocą zainstalowanego w pomieszczeniu czujnika wykrywania pożaru. Sterowanie automatyczne uzupełnia w takim wypadku sterowanie ręczne scentralizowaną jednostką sterowania ręcznego (UCMC) z centrali uruchamiania stanu alarmowego (CMSI).

Automatyczne sterowanie urządzeniami oddymiającymi w innych częściach budynku obsługiwanych przez ten sam system oddymiania pozostaje zdezaktywowane do czasu ustania przyczyny, która spowodowała zadziałanie instalacji. Oddymianie innych części budynku powinno być możliwe dzięki ręcznemu sterowaniu scentralizowaną jednostkę sterowania ręcznego (UCMC).

3.6.4. W normalnych warunkach użytkowania powinno być możliwe uzyskanie powrotu do stanu gotowości (zamknięcia) klap dymowych, okien dymowych i klap wentylacyjnych z poziomu strefy oddymiania lub całego pomieszczenia w przypadku pomieszczeń wielosekcyjnych.

3.7. Charakterystyka wylotów i klap wentylacyjnych

3.7.1. Wyloty wentylacyjne powinny być zamknięte klapami wentylacyjnymi -ognioszczelnymi w przypadku klap nawiewnych i ognioizolującymi w przypadku klap wywiewnych - o takiej samej klasie wytrzymałości ogniowej jak kanały wentylacyjne. Klapy wentylacyjne w pozycji gotowości pozostają zamknięte. W przypadku kanałów zbiorczych (shunt), nie stawia się żadnych wymagań w kwestii odporności ogniowej klap. Ponadto, jeżeli kanał obsługuje tylko jedną kondygnację, instalacja klapy wentylującej nie jest obowiązkowa. Jeśli jednak klapa zostanie zainstalowana, nie jest wymagany określony stopień odporności ogniowej.

3.7.2. Stosunek największego i najmniejszego wymiaru wylotu wentylacyjnego powinien być mniejszy lub równy 2.

3.8. Charakterystyka klap dymowych

Podane niżej cechy klap dymowych zostały określone w odniesieniu do przyszłych norm europejskich, których stosowanie zacznie być wymagane po upływie okresu przejściowego ustalonego w rozporządzeniach przewidzianych artykułem 1 dekretu nr 92-647 z dnia 8 lipca 1992 (z późn. zm.) w sprawie dopuszczania do użytku wyrobów budowlanych, odnoszących się do tego rodzaju urządzeń. Do tego czasu zastosowanie mają przepisy artykułu GN 14.

Klapy dymowe powinny posiadać klasę niezawodności działania Re 300 (300 cykli otwarcia i zamknięcia). Klapy dwufunkcyjne, dymowo-wentylacyjne, są poddawane 10 000 próbnym otwarciom do pozycji wentylowania.

Obowiązująca klasa obciążenia śniegowego to SL 250 (25 daN/m²) dla obiektów położonych na wysokości do 400 m oraz SL 500 (50 daN/m²) dla obiektów położonych na wysokości do 800 m. Dopuszczalna jest także klasa SL 0, jeśli w danym regionie nie występują opady śniegu lub jeśli zastosowane rozwiązania konstrukcyjne zapobiegają gromadzeniu się śniegu (np. łączny kąt nachylenia klapy i spadku dachu > 45^o lub rozwiązanie antyśniegowe przy klapach z owiewkami). Powyżej 800 m należy instalować klapy klasy SL 500 wyposażone w rozwiązania konstrukcyjne zapobiegające gromadzeniu się śniegu.

Wymagana klasa niezawodności działania w niskich temperaturach otoczenia to T00 (0^oC), a klasa odporności na wysoką temperaturę B₃₀₀30 (300^oC przez 30 min).

3.9. Okna i drzwi wykorzystywane do oddymiania

Drzwi używane do naturalnego doprowadzania powietrza mogą być uruchamiane bezpośrednio.

Podobnie, w niektórych pomieszczeniach, jeśli tak stanowią przepisy szczegółowe, dopuszcza się otwieranie okien poprzez bezpośrednie zadziałanie na element służący do ich obsługi.

Urządzenia te nie są uważane za uruchamialne urządzenia zabezpieczające (DAS) w rozumieniu normy NFS 61-937.

4. WYMOGI DOTYCZĄCE ODDYMIANIA MECHANICZNEGO

4.1. Zasada działania

4.1.1. Oddymianie z wykorzystaniem ciągu mechanicznego polega na mechanicznym usuwaniu dymu i naturalnym lub mechanicznym doprowadzaniu powietrza przez otwory, których rozmieszczenie zapewnia skuteczną wymianę powietrza w pomieszczeniu. Wymiana powietrza może być wspomagana poprzez względne podwyższenie ciśnienia w pomieszczeniach chronionych przed dymem.

4.1.2. Do oddymiania można wykorzystać istniejący w budynku system stałej wentylacji (instalację odświeżania powietrza, ogrzewania, klimatyzacji), jeśli tylko spełnia on wymogi opisane w tym rozdziale i nie zakłóca naturalnego przemieszczania się dymu. Dopuszcza się stosowanie filtrów i wygłuszaczy [sound trap?] w instalacji nawiewnej przy zachowaniu warunków określonych w artykułach CH 32 i CH 38.

4.2. Usuwanie dymu

Usuwanie dymu odbywa się przez wyloty wentylacyjne podłączone do wentylatora wyciągowego.

4.3. Doprowadzanie powietrza

4.3.1. Mechaniczne doprowadzanie powietrza odbywa się przez wyloty podłączone do wentylatora nawiewnego.

4.3.2. Naturalne doprowadzanie powietrze odbywa się poprzez :

• fasadowe okna oddymiające ;

• drzwi oddymianego pomieszczenia wychodzące na zewnątrz lub na łatwo przewietrzalne pomieszczenia ;

• niezabudowane klatki schodowe ;

• wyloty wentylacyjne.

4.4. Charakterystyka kanałów wentylacyjnych

Kanały do naturalnego doprowadzania powietrza powinny odpowiadać parametrom wskazanym w punkcie 3.4.

Kanały wyciągowe i kanały nawiewne powinny spełniać parametry wskazane w punkcie 3.4.3. Ponadto powinny się one charakteryzować odpowiednią szczelnością powietrzną, a ich całkowita przepuszczalność powinna być mniejsza niż 20% wartości wymaganej na najniekorzystniejszym poziomie.

W zbiorowych kanałach wyciągowych należy wywołać podciśnienie.

4.5. Położenie ujść dymu i otworów napowietrzających

Położenie ujść dymu i otworów napowietrzających powinno być zgodne z wymaganiami, które określono w punktach 3.5.1., 3.5.2. i 3.5.4 dla oddymiania z wykorzystaniem ciągu naturalnego.

4.6. Wyloty i klapy wentylacyjne

4.6.1. Prędkość przepływu powietrza przez otwory napowietrzające powinna być zawsze mniejsza niż 5 m/s. Wymiary otworów do naturalnego doprowadzania powietrza powinny być dostosowane do całkowitej wielkości wyciągu. Wielkość przepływu powietrza nawiewanego powinna stanowić 0,6-krotność wyciągu.

4.6.2. Wyloty wentylacyjne powinny być wyposażone w klapy, które pozostają zamknięte w pozycji gotowości i spełniają wymagania określone w punkcie 3.7.1.

4.7. Charakterystyka wentylatorów

4.7.1. Wymiary wentylatorów nawiewnych i wyciągowych powinny odpowiadać parametrom obsługiwanej przez nie instalacji oraz wielkości przepływu równej przepływowi nominalnemu powiększonemu o dopuszczalną przepuszczalność (rzędu 20%). Pomiaru wielkości przepływu określonych w niniejszej instrukcji technicznej dokonuje się w temperaturze pokojowej. Sterowanie wentylatorami odbywa się za pomocą skrzynki przekaźnikowej zgodnej z normą NFS 61-937.

4.7.2. Wentylatory wyciągowe oraz elementy łączące je z kanałami powinny spełniać swoją funkcję przez godzinę przy dymie o temperaturze 400^oC lub posiadać klasę odporności F₄₀₀900.

Łączenie między wentylatorem wyciągowym a kanałem wentylacyjnym powinno być wykonane z materiału klasy M0 lub A2 s2 d0.

Wymagania te nie dotyczą wentylatorów nawiewnych.

4.7.3. Sygnał o otwarciu i zamknięciu odłącznika wentylatora powinien być przesyłany do centrali bezpieczeństwa pożarowego lub stanowiska pozostającego pod stałą kontrolą. Wymóg ten spełnia skrzynka przekaźnikowa.

4.7.4. Przewody elektryczne zasilające wentylatory oddymiające powinny odpowiadać wymaganiom określonym w artykułach serii EL.

4.7.5. Wentylatory wyciągowe powinny być zainstalowane na zewnątrz budynku albo w osobnym pomieszczeniu technicznym posiadającym ściany o izolacyjności ogniowej 1 h. Drzwi wejściowe do tego pomieszczenia powinny posiadać klasę izolacyjności ½ h i być wyposażone w samozamykacz. Wentylacja pomieszczenia powinna być kompatybilna z działaniem zainstalowanych w nim urządzeń.

4.8. Urządzenia sterujące

Urządzenia sterujące powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami określonymi w punkcie 3.6 dla oddymiania z wykorzystaniem ciągu naturalnego. Ponadto, powinny one uruchamiać wentylatory z maksymalnym przesunięciem czasowym równym 30 s, umożliwiającym zadziałanie uruchamialnych urządzeń zabezpieczających (DAS, tj. klap wentylacyjnych i dymowych), realizujących funkcję oddymiania i segmentacji strefy oddymiania.

4.9. Zatrzymywanie wentylatora

Zgodnie z normą NFS 61-932 punkt 8.4.3, zatrzymywanie każdego wentylatora oddymiającego powinno być możliwe z tego samego miejsca, w którym znajduje się jego urządzenie ręcznego uruchamiania alarmowego. Realizacja tej funkcji powinna odbywać się jedynie z poziomu dostępu II (w rozumieniu normy NFS 61-931).

5. ROZWIĄZANIA DLA ZABUDOWANYCH KLATEK SCHODOWYCH

5.1. Oddymianie poprzez naturalną wymianę powietrza

Wymiana powietrza w klatce schodowej odbywa się poprzez otwarcie w jej górnej części klapy dymowej o powierzchni geometrycznej 1 m² lub okna oddymiającego o takiej samej powierzchni wolnej oraz doprowadzenie powietrza przez otwór o tej samej powierzchni, zdefiniowany w punkcie 3.3, usytuowany w dolnej części klatki schodowej (Rys. 2).

Rys. 2. Oddymianie poprzez naturalną wymianę powietrza

Urządzenie sterujące systemem oddymiającym umieszcza się na dole klatki schodowej. W normalnych warunkach użytkowania, uzyskanie powrotu do stanu gotowości (zamknięcia) klapy powinno być możliwe z dołu klatki schodowej lub z ostatniego piętra. Drzwi wykorzystane do doprowadzania powietrza nie są uruchamialnymi urządzeniami zabezpieczającymi (DAS) systemu oddymiania.

5.2. Wywoływanie nadciśnienia

Rys. 3. Wywoływanie nadciśnienia

Jeżeli, wyjątkowo, nie można zastosować oddymiania grawitacyjnego, klatkę schodową należy wprowadzić w stan nadciśnienia za pomocą nawiewu mechanicznego obowiązkowo skojarzonego z oddymianiem pomieszczenia bezpośrednio połączonego z klatką schodową (Rys. 3). Zwiększanie ciśnienia powinno odbywać się jednocześnie z oddymianiem i być uruchamiane przez urządzenie sterujące oddymianiem.

Uzyskane nadciśnienie powinno wynosić między 20 i 80 Pa, przy wszystkich drzwiach wychodzących na klatkę schodową zamkniętych. Wielkość przepływu powinna pozwalać na przepływ powietrza przez drzwi wejściowe zagrożonego pomieszczenia większy lub równy 0,5 m/s, przy drzwiach na innych kondygnacjach zamkniętych.

6. ROZWIĄZANIA DLA KORYTARZY ZABUDOWANYCH

6.1. Oddymianie poprzez naturalną wymianę powietrza

Oddymianie grawitacyjne zabudowanych korytarzy poziomych powinno odbywać się na warunkach opisanych w punkcie 3, zgodnie z następującymi zasadami :

• otwory napowietrzające i ujścia dymu rozmieszcza się naprzemiennie, w układzie piątkowym lub nie, biorąc pod uwagę lokalizację zagrożeń. Otwory napowietrzające muszą być co najmniej tak liczne jak ujścia dymu. Pozioma odległość między otworem napowietrzającym a ujściem dymu, mierzona wzdłuż osi ciągu komunikacyjnego, nie powinna przekraczać 10 m dla odcinków prostych i 7 m we wszystkich innych wypadkach. Jeśli jeden wylot oddymiający obsługują dwa wyloty napowietrzające, odległości między wylotami powinny być mniej więcej jednakowe (rys. 4) ;

Rys. 4. Przykłady rozmieszczenia wylotów oddymiających

• drzwi do pomieszczeń dostępnych dla ludności, które nie znajdują się pomiędzy otworem napowietrzającym i oddymiającym, powinny być oddalone od jednego z nich nie więcej niż o 5 m ;

• minimalna powierzchnia wolna otworu napowietrzającego lub ujścia dymowego na jednostkę przepustową korytarza (ilość jednostek zaokrągla się do pełnych wartości) wynosi 10 dm² ;

• górna część wylotów napowietrzających powinna znajdować się nie wyżej niż 1 m od podłogi ; wyloty najlepiej umieszczać w pobliżu drzwi działowych i drzwi wychodzących na klatkę schodową;

• dolna część wylotów oddymiających powinna znajdować się co najmniej 1,80 m nad podłogą ; wyloty oddymiające powinny w całości znajdować się w górnej trzeciej części wysokości korytarza;

• wyloty oddymiające można zastąpić klapami dymowymi albo fasadowymi oknami oddymiającymi o powierzchni geometrycznej równej powierzchni wolnej wylotów, wyposażone w urządzenia sterujące spełniające wymogi określone w punkcie 3.6.2;

• korytarze i odcinki komunikacyjne na tej samej kondygnacji nie mogą być obsługiwane przez tą samą instalację, chyba że wchodzą w skład jednej strefy oddymiania.

6.2. Oddymianie mechaniczne

Oddymianie mechaniczne zabudowanych korytarzy poziomych powinno odbywać się na warunkach określonych w punkcie 4, zgodnie z następującymi zasadami:

• wyloty nawiewne i wyciągowe należy rozmieścić równomiernie, w układzie piątkowym lub nie, biorąc pod uwagę lokalizację zagrożeń;

• odległość pozioma między wylotem nawiewnym a wylotem wyciągowym, mierzona wzdłuż osi korytarza, nie powinna przekraczać 15 m dla odcinków prostych i 10 m we wszystkich innych przypadkach. Jeżeli jeden wylot wyciągowy obsługują dwa wyloty nawiewne, odległości między nimi powinny być mniej więcej jednakowe;

Rys. 5. Przykłady rozmieszczenia wylotów oddymiania mechanicznego

• drzwi pomieszczeń dostępnych dla ludności, które nie znajdują się pomiędzy otworem napowietrzającym i oddymiającym, powinny być położone od jednego z nich w odległości nie dalszej niż 5 m ;

• górna część wylotów nawiewnych powinna znajdować się co najwyżej 1 m od podłogi ; wyloty nawiewne najlepiej umieszczać w pobliżu drzwi działowych i drzwi wychodzących na klatkę schodową. Jeśli powietrze doprowadza się za pomocą okien oddymiających, ich powierzchnia wolna powinna znajdować się w niższej połowie wysokości pomieszczenia ;

• dolna część wylotów wyciągowych powinna być umieszczona co najmniej 1,80 nad podłogą ; wyloty wyciągowe w całości powinny znajdować się w górnej trzeciej części wysokości korytarza ;

• wielkość wyciągu w każdym odcinku korytarza zawartym między wylotem wyciągowym i nawiewnym powinna wynosić co najmniej 0,5 m³/s na jednostkę przepustową korytarza (ilość jednostek zaokrągla się do pełnych wielkości), z tym że całkowity wyciąg dla korytarza (lub odnogi korytarza) nie może przekraczać 8 m³/s (rys. 6) ;

Rys. 6. Wielkości przepływu i minimalne odcinki dla oddymiania mechanicznego

• w czasie pracy systemu oddymiającego, przy wszystkich drzwiach na klatce schodowej zamkniętych, różnica ciśnień między klatką schodową a oddymianym korytarzem powinna być mniejsza niż 80 Pa ;

• korytarze i odnogi korytarzy znajdujące się na tej samej kondygnacji nie mogą być obsługiwane przez tą samą instalację (kanały i wentylatory), chyba że wchodzą w skład tej samej strefy oddymiania.

7. ROZWIĄZANIA DLA POMIESZCZEŃ DOSTĘPNYCH DLA LUDNOŚCI

7.1. Oddymianie grawitacyjne pomieszczeń

7.1.1. Podstawowe pojęcia

Pojęcia używane dla grawitacyjnego oddymiania budynków to powierzchnia czynna ujścia dymu i sekcja oddymiania.

Rys. 7. Podstawowe pojęcia

Stosuje się następujące pojęcia (rys. 7) :

Kurtyna przedzielająca : pionowe oddzielenie umieszczone poniżej obrębu dachu lub stropu powstrzymująca poziome rozprzestrzenianie się dymu i gazów pożarowych.

Jeżeli kurtyny przecinają się z istniejącymi przewodami lub urządzeniami, należy zachować odpowiedni luz montażowy.

Sekcja oddymiania : wolna przestrzeń pomiędzy podłogą a stropem lub dachem, ograniczona kurtynami przedzielającymi.

Powierzchnia sekcji oddymiania : powierzchnia otrzymana przez poziomy rzut przestrzeni sekcji oddymiania.

Wysokość referencyjna (H) : średnia arytmetyczna wysokości najwyższego i najniższego punktu dachu, stropu lub sufitu podwieszanego, mierzona od wierzchniej powierzchni podłogi. Nie uwzględnia się sufitów podwieszanych, jeśli w ponad 50% składają się one z prześwitów lub jeśli przestrzeń pomiędzy dachem a sufitem podwieszanym w ponad 50% pozostaje niezajęta. Najmniejszy wymiar otworów w suficie podwieszanym wynosi 5 mm (rys. 8 i 9)

Rys. 8. Sufit podwieszany zawierający ponad 50% prześwitów.

Rys. 9. Sufit podwieszany nie zawierający 50% prześwitów.

Wysokość warstwy wolnej od dymu (Hl) : wysokość warstwy położonej poniżej kurtyn przedzielających lub, przy ich braku, poniżej warstwy dymu, w której możliwe jest korzystanie z lokalu.

Wysokość warstwy dymu (Ef) : różnica między wysokością referencyjną a wysokością wolną od dymu.

7.1.2. Sekcje oddymiania i oddzielenia pod dachem

Oprócz wskazań dotyczących oddymiania grawitacyjnego określonych w punkcie 3, instalacje oddymiania w pomieszczeniach powinny spełniać następujące warunki :

• pomieszczenia o powierzchni powyżej 2000 m² lub długości powyżej 60 m dzieli się na sekcje oddymiania o możliwie równej powierzchni nie przekraczającej 1600 m². Długość sekcji oddymiania nie powinna przekraczać 60 m. Jeśli to możliwe, powierzchnia sekcji nie powinna być mniejsza niż 1000 m². Sekcje wyznacza się za pomocą kurtyn przedzielających lub poprzez odpowiednią konfigurację pomieszczenia bądź dachu ;

• dolna krawędź kurtyny przebiega zazwyczaj poziomo. Jednak przy nachyleniu dachu lub sufitu ponad 30%, zadaniem kurtyn oddzielających nie jest powstrzymywanie przemieszczającego się dymu, ale kierowanie go ku klapom dymowym. W takim przypadku kurtyny instaluje się równolegle do spadku dachu, a za wysokość warstwy dymu przyjmuje się ich najmniejszą wysokość (rys. 10).

Rys. 10. Kurtyny przedzielające i ich linia pod dachem

Ponadto kurtyny przedzielające powinny powstrzymywać przemieszczanie się dymu w kierunku tych szybów pomiędzy kondygnacjami, które nie biorą udziału w oddymianiu.

Funkcję kurtyny przedzielającej mogą pełnić :

• elementy konstrukcji budynku (dach, belki, ściany) ;

• kurtyny stałe, sztywne lub elastyczne, o klasie odporności ogniowej ¼ h lub DH 30, wykonane z materiału klasy M1 lub B s3 d0 ;

• kurtyny ruchome (DAS), sztywne lub elastyczne, o klasie odporności ogniowej ¼ h lub DH 30, wykonane z materiału klasy M1 lub B s3 d0.

Wysokość warstwy wolnej od dymu musi być równa co najmniej połowie wysokości referencyjnej; zawsze przewyższa ona nadproża i nigdy nie jest niższa niż 1,80 m.

Wysokość warstwy dymu jest równa co najmniej :

• 25% wysokości referencyjnej (H), gdy jest ona mniejsza lub równa 8 m ;

• 2 m, przy wysokości referencyjnej powyżej 8 m.

Wysokość warstwy dymu można jednak zmniejszyć w celu zachowania minimalnej wysokości warstwy wolnej od dymu. Pociąga to za sobą konieczność zwiększenia powierzchni oddymiania i obliczenia współczynnika a (patrz aneks). W budynkach o wysokości referencyjnej powyżej 8 m i najdłuższym wymiarze poniżej 60 m kurtyny przedzielające nie są obowiązkowe. Współczynnik a oblicza się wtedy dla wysokości warstwy dymu równej 1 m.

7.1.3. Położenie ujść dymu

Przy dachach/stropach o nachyleniu mniejszym lub równym 10%, pozioma odległość pomiędzy każdym punktem sekcji oddymiania a ujściem dymu nie powinna być większa od czterokrotności wysokości referencyjnej, przy czym odległość ta nie może przekraczać 30 m. Na każde 300 m² powierzchni należy przewidzieć co najmniej jedno ujście dymu. Przy dachach/stropach o nachyleniu powyżej 10%, ujścia dymu należy umieszczać jak najwyżej, a ich środek nie może być położony poniżej wysokości referencyjnej budynku. W przypadku dachów dwuspadowych (z wyjątkiem dachów Sched), klapy należy umieścić równomiernie na każdej z połaci.

7.1.4. Sposób obliczania powierzchni czynnej ujść dymu na potrzeby oddymiania

Powierzchnie mające realizować funkcję odprowadzania dymu muszą znajdować się w strefie zadymionej. Powierzchnie mające realizować funkcję doprowadzania powietrza muszą znajdować się w strefie wolnej od dymu. Rozmieszczenie otworów napowietrzających powinno zapewniać skuteczną wymianę powietrza w budynku.

I. Pomieszczenia o powierzchni mniejszej lub równej 1 000 m²

Jeśli powierzchnia oddymianego pomieszczenia nie przekracza 1000 m², powierzchnia czynna ujść dymu powinna odpowiadać 1/200 powierzchni budynku mierzonej w rzucie poziomym. Można jednak przyjąć także wielkość powierzchni czynnej obliczoną za pomocą tabeli podanej w aneksie dla pomieszczenia o powierzchni 1000 m² o tej samej wysokości referencyjnej i wysokości warstwy dymu.

Całkowita powierzchnia wolna otworów napowietrzających w pomieszczeniu powinna być co najmniej równa powierzchni geometrycznej ujść dymu w tym pomieszczeniu.

W przypadku budynków o powierzchni poniżej 300 m², których oddymianie nakazują przepisy szczegółowe, za otwór napowietrzający i/lub ujście dymu można uznać okno (rys. 11) ; powierzchnia wolna przeznaczona do odprowadzania dymu powinna znajdować się w górnej połowie wysokości budynku, ponad 1,80 m nad podłogą. Powierzchnia wolna przeznaczona do doprowadzania powietrza powinna znajdować się poza strefą wyznaczoną do odprowadzania dymu, określoną powyżej

Rys. 11. Oddymianie za pomocą okna.

II. Pomieszczenia o powierzchni powyżej 1000 m²

Wielkość powierzchni czynnej oddymiania określa się według rodzaju obiektu (od którego zależy powierzchnia ognia), w oparciu o wysokość referencyjną (H) i wysokość warstwy dymu (Ef).

Powierzchnię czynną oblicza się mnożąc powierzchnię każdej sekcji oddymiania przez współczynnik a (wyrażony w procentach), przy czym nie może być ona niższa od powierzchni obliczonej dla sekcji o powierzchni 1000 m². W aneksie podano tabelę z wartościami współczynnika a oraz dwa wzory na jego obliczenie.

Jeżeli dach (lub sufit podwieszany) przebiega poziomo, lecz posiada zmienne wysokości, powierzchnię czynną dla każdej sekcji oblicza się przyjmując za wysokość referencyjną wysokość najwyższej części sekcji. Powierzchnię czynną ujść położonych w pozostałych częściach sekcji koryguje się na zasadach podanych w punkcie 7.1.4. III. (rys. 12).

Rys. 12. Podział pomieszczenia na sekcje oddymiania

W pomieszczeniach o tylko jednej sekcji oddymiania, całkowita powierzchnia wolna otworów napowietrzających powinna być co najmniej równa całkowitej powierzchni geometrycznej ujść dymu.

W pomieszczeniach o wielu sekcjach oddymiania, powietrze można doprowadzać poprzez sekcje skrajne. Powierzchnia wolna otworów napowietrzających powinna być co najmniej równa sumie powierzchni geometrycznych ujść dymu dwóch sekcji wymagających największej czynnej powierzchni oddymiania.

III. Korekta powierzchni czynnych ujść dymu w pomieszczeniach o powierzchni powyżej 1000 m²

Powierzchnię czynną klapy dymowej należy zwiększyć lub zmniejszyć mnożąc ją przez współczynnik efektywności w zależności od tego, czy klapa położona jest poniżej czy powyżej wysokości referencyjnej (rys. 13). W tym ostatnim przypadku maksymalna długość ewentualnych pionowych kanałów przyłączeniowych wynosi 10 średnic hydraulicznych, z wyjątkiem rachunkowego udowodnienia dopuszczalności długości większych (średnica hydrauliczna = 4 x przekrój kanału/obwód kanału).

Rys. 13. Korekta powierzchni czynnej (H dodatnie)

Współczynnik efektywności (e) zależy od wysokości warstwy dymu (Ef) i różnicy wysokości (H) (dodatniej lub ujemnej) położenia klapy względem wysokości referencyjnej. Oblicza się go według następującego wzoru :

e = (I + ∆H/Ef)^1/2

Ten sam współczynnik efektywności stosuje się dla powierzchni czynnej wylotów oddymiających (rys. 14).

Przy fasadowych oknach oddymiających, współczynnik efektywności odnosi się do powierzchni czynnej otworu położonej w strefie zadymienia ; wysokość H oznacza różnicę poziomów między wysokością referencyjną a średnią wysokości górnych i dolnych punktów części okna położonej w strefie zadymienia.

Rys. 14. Korekta powierzchni czynnej (∆ ujemna)

W przypadku budynków oddymianych jedynie za pomocą fasadowych okien oddymiających położonych na tej samej wysokości, korekta staje się bezcelowa jeśli za wysokość referencyjną uzna się średnią górnych i dolnych punktów.

Rys. 15. Oddymianie poprzez okna fasadowe

7.1.5. Oddymianie przestrzeni powstałych w wyniku łączności miedzy trzema lub mniej kondygnacjami

Urządzenia oddymiające powinny się znajdować w linii szybu łączącego kondygnacje.

Ruchu dymu w kierunku szybu nie należy wstrzymywać kurtynami.

Powierzchnię czynną ujść dymu oblicza się dla najniższej kondygnacji na tych samych zasadach jak w przypadku pomieszczeń o powierzchni powyżej 1000 m², a wartość współczynnika a określa się dla wysokości całej stworzonej w tej sposób przestrzeni i wysokości dymu na najwyższej kondygnacji (rys. 16).

Rys. 16. Oddymianie grawitacyjne dwóch kondygnacji

7.2. Oddymianie mechaniczne pomieszczeń

7.2.1. Sekcje oddymiania i oddzielenia pod dachem

Jeśli dla danego pomieszczenia dostępnego dla ludności przewidziano oddymianie z wykorzystaniem ciągu mechanicznego, powinno się ono odbywać na następujących zasadach :

• pomieszczenie należy podzielić na sekcje na tych samych zasadach jak w przypadku oddymiania naturalnego (punkt 7.1.2) ;

• wysokość kurtyn przedzielających powinna wynosić co najmniej :

- 25% wysokości referencyjnej gdy jest ona mniejsza lub równa 8 m ;

- 2 m przy wysokości referencyjnej powyżej 8 m ;

• w pomieszczeniach o wysokości referencyjnej powyżej 8 m i najdłuższym wymiarze poniżej 60 m, można nie instalować kurtyn dymowych : wielkość wyciągu oblicza się wówczas dla całego pomieszczenia.

7.2.2. Położenie wylotów wyciągowych

Przy dachach i stropach o nachyleniu poniżej 10% odległość pozioma między wylotem wyciągowym a każdym punktem sekcji nie może być większa od czterokrotności średniej wysokości pod sufitem. Fragment podłogi obsługiwany przez wylot nie powinien mieć kształtu wydłużonego, a stosunek jego długości i szerokości nie powinien przekraczać 2.

W sekcjach gdzie nachylenie dachu lub sufitu przewyższa 10%, ujścia dymu należy umieszczać jak najwyżej.

7.2.3. Sposób obliczania wielkości przepływu

Wielkość wyciągu na godzinę powinna być równa co najmniej 12-krotności objętości sekcji.

Szybkość wyciągu na 100 m² nie może być większa niż 3 m²/s. Wielkość ta nie może wynosić mniej niż 1,5 m³/s dla pomieszczenia, z wyjątkiem pomieszczeń przeznaczonych na poczekalnie zdefiniowanych w punkcie I artykułu AS 4.

Jeden wentylator może obsługiwać co najwyżej wyloty z dwóch sekcji ; jego wydajność może być wówczas równa wydajności wymaganej dla większej z sekcji.

Powietrze doprowadzane jest w sposób naturalny lub mechaniczny ; otwory napowietrzające mogą znajdować się w sekcjach peryferyjnych.

7.2.4. Oddymianie przestrzeni powstałych w wyniku łączności między trzema lub mniej kondygnacjami

Dla oddymiania mechanicznego przyjmuje się wydajności zalecane w punkcie 7.2.3. Oddymianiu podlegają :

• całość pomieszczenia ; wyloty oddymiające znajdują się w linii szybu a przepływ dymu nie jest ograniczany kurtynami dymowymi ;

• każda z kondygnacji ; poszczególne kondygnacje są oddzielone od szybu kurtynami dymowymi.

7.2.5. Mechaniczne systemy oddymiania wspólne dla kilku pomieszczeń

a) Jeden system oddymiania mechanicznego może służyć do oddymiania dwóch pomieszczeń położonych na tej samej kondygnacji i oddzielonych ścianami ognioodpornymi. Minimalna wielkość wyciągu powinna być większa lub równa wyciągowi odpowiadającemu oddymianiu większego z pomieszczeń. Instalacja oddymiająca powinna zachowywać izolacyjność ogniową między pomieszczeniami.

b) Jeden system oddymiania mechanicznego może służyć do oddymiania kilku pomieszczeń położonych na tej samej kondygnacji i oddzielonych ścianami ognioodpornymi. Minimalna wielkość wyciągu powinna być równa lub większa od wyciągowi odpowiadającemu jednoczesnemu oddymianiu dwóch największych pomieszczeń.

c) Gdy system oddymiania obsługuje kilka kondygnacji, wydajność oddymiania oblicza się dla największej z kondygnacji.

d) Otwory doprowadzające powietrze w każdym z pomieszczeń powinny odpowiadać kryteriom określonym w paragrafie 7.2.3.

7.3. Kompatybilność między oddymianiem grawitacyjnym i oddymianiem mechanicznym

W tym samym budynku można zastosować jednocześnie system oddymiania grawitacyjnego i system oddymiania mechanicznego dla różnych stref oddymiania. Nie należy uruchamiać oddymiania mechanicznego jeśli poszkodowana strefa oddymiania nie jest oddymiana za pomocą tego systemu.

8. WYMAGANIA DOTYCZĄCE INŻYNIERYJNYCH ROZWIĄZAŃ

ODDYMIAJĄCYCH

Alternatywnie do zaleceń ilościowych zawartych w rozdziałach 3 do 7, parametry systemów oddymiania można określać także w oparciu o metody inżynieryjne.

Uzyskane parametry muszą zapewnić osiągnięcie celów oddymiania określonych w artykule DF1 Regulaminu bezpieczeństwa. Tak na przykład ciągi komunikacyjne uważa się za zdatne do użytku jeśli spełnione są następujące wymogi :

• odpowiednia wysokość strefy wolnej od dymu (musi być ona co najmniej równa połowie wysokości referencyjnej, wyższa od nadproży drzwi i nie mniejsza niż 1,80 m) ;

• temperatura strumienia ciepła nie stanowi zagrożenia dla ludzi.

Metody inżynieryjne powinny umożliwić symulowanie przebiegu zjawisk związanych z oddymianiem i jego kontrolowaniem poprzez systemy wentylacji pożarowej naturalnej i/lub mechanicznej. Opis metody inżynieryjnej powinien zawierać obowiązkowo :

• pełny wykaz wszystkich przyjętych założeń, parametrów i danych liczbowych ;

• symulacje udowadniający dostateczny stopień kontroli oddymiania dla ściśle określonych wartości parametrów ilościowych odnoszących się do systemów oddymiania uwzględnionych przy symulacjach ;

• prezentację wyników symulacji i wnioski dotyczące efektywności zalecanych systemów oddymiania.

Parametry systemu oddymiania uwzględnione w metodzie inżynieryjnej (zwłaszcza charakterystyka użytych materiałów) powinny być zgodne z wymaganiami określonymi w rozdziałach 3-7. Upoważnione instytucje mogą zażądać przeprowadzenia prób in situ dla zatwierdzenia parametrów zastosowanego systemu oddymiania.

9. OKREŚLANIE POWIERZCHNI CZYNNEJ INSTALACJI KLAP DYMOWYCH

LUB SYSTEMU ODPROWADZANIA DYMU

(Zastosowanie punktu 7.1.4. [II] dotyczącego lokali o powierzchni powyżej 1000 m²).

Jeśli obowiązek oddymiania wynika z rozdziałów zawierających wymagania szczegółowe dla określonych rodzajów obiektów, oddymiane lokale dzieli się na kalsy w zależności od przewidywanej wielkości ognia :

Klasa 1

Ośrodki opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych

Sale koncertowe, sale wykładowe, sale konferencyjne, sale przeznaczone dla stowarzyszeń, sale dzielnicowe, sale projekcyjne, sale widowiskowe z wydzieloną przestrzenią sceniczną.

Restauracje, kawiarnie, bary, piwiarnie i stoiska z napojami.

Hotele turystyczne, domy z umeblowanymi pokojami do wynajęcia, pensjonaty.

Pomieszczenia wspólne w ośrodkach noclegowo-opiekuńczych.

Sale gier.

Ośrodki oświatowe.

Ośrodki opieki zdrowotnej.

Ośrodki kultu religijnego.

Urzędy, banki, biura.

Kryte obiekty sportowe. Muzea.

Klasa 2

Sale widowiskowe ze zintegrowaną przestrzenią sceniczną, której dekoracja zawiera elementy klasy M0 lub M1.

Sale wielofunkcyjne.

Kabarety.

Lokale taneczne i dansingi.

Klasa 3

Sale widowiskowe ze zintegrowaną przestrzenią sceniczną, których dekoracja zawiera elementy klasy M2 lub elementy drewniane klasy M3.

Sklepy, centra handlowe i przynależne galerie.

Biblioteki, centra dokumentacji i archiwa dostępne dla ludności.

Hale i sale wystawiennicze.

10. TABELA Z (PROCENTOWYMI) WSPÓŁCZYNNIKAMI SŁUŻĄCYMI DO OKREŚLANIA CZYNNEJ POWIERZCHNI ODDYMIANIA INSTALACJI KLAP DYMOWYCH LUB SYSTEMU ODPROWADZANIA DYMU

Wartości współczynników dla wysokości warstwy dymu i średniej wysokości podsufitowej innych niż wymienione w tabeli otrzymuje się poprzez interpolację linearną (przyjmując za punkt wyjścia wysokość warstwy dymu) lub zastosowanie podanych poniżej wzorów. W żadnym wypadku nie należy ekstrapolować.

Wysokość referencyjna (m)	Wysokość warstwy wolnej od dymu (m)	Wysokość warstwy dymu (m)	Klasa 1	Klasa 2	Klasa 3

Współczynnik pozwalający na określenie powierzchni czynnej instalacji klap dymowych lub systemu odprowadzania dymu jest funkcją, która zależy od powierzchni ognia (Af), średniej wysokości podsufitowej (H) i wysokości warstwy dymu (Ef).

Jako powierzchnię ognia przyjmuje się :

• 9m2 dla klasy 1;

• 18 m2 dla klasy 2;

• 36 m2 dla klasy 3.

Jeżeli wysokość warstwy dymu jest przekracza połowę wysokości referencyjnej, wyliczenia dokonuje się dla :

Ef = H/2

Współczynnik oblicza się przy użyciu dwóch wzorów. Pierwszy z nich odnosi się do dużego ognia :

α1 = 0,13 x 4√Af x √(H-Ef)³ x 0,6

16 x √Ef

Drugi wzór stosuje się dla ognia małego :

α2 = 0,043 x (H + 1,5√Af x - Ef)^s/2

16 x √Ef

Wzór dla dużego ognia stosowany jest dla wszystkich pomieszczeń klasy 3.

Wzór dla małego ognia obowiązuje dla pomieszczeń klasy 1 i 2, jeśli wysokość warstwy wolnej od dymu przewyższa dwukrotność teoretycznej średnicy ognia (D) :

D = √4Af/п

Jeżeli wysokość warstwy wolnej od dymu jest niższa od tej wartości, używa się zazwyczaj wzoru dla dużego ognia.

INSTRUKCJA TECHNICZNA IT 246 dotycząca oddymiania budynków użyteczności publicznej - rozporządzenie z dnia 22 marca 2004

28

---