Pobierz oryginalny załącznik.

1. Jednostki miary kąta- podać zależności pomiędzy jednostkami (jak przelicza się je między sobą?)

• Miara stopniowa(oparta na systemie sześćdziesiętnym; kąt pełny ma wartość 360º, 1º dzieli się na 60', zaś 1' na 60'')

• Miara gradowa (jednostka podstawową jest kąt pełny podzielony na 400równych części, zwanych gradami, z kolei 1grad[^g] dzieli się na 100centygradów[^c], a ten na 100decymiligradów[^cc] )

• Miara łukowa kąta na którym zatoczono łuk kołowy ze środkiem znajdującym się w wierzchołku kąta, jest to stosunek długości łuku odciętego przez ramiona kąta do długości promienia tego łuku. Jednostką jest radian. Miara łukowa dla kąta pełnego wynosi 2π.

     Zależności i formuły na zamianę miar:

• 180º=200^g=π

• stopnie>grady: α^g=(10/9)αº

• grady >stopnie: αº=0,9*α^g

• stopnie >radiany: α=αº(π/180º)

• radiany>stopnie: αº=α(180º/π)

• grady>radiany: α=α^g(π/200^g)

• radiany grady>: α^g=α(200^g/π)

• Pomiar długości taśmą stalową- podać poprawki i redukcje (z wzorami) wprowadzane do pomierzonych odległości.

• Poprawka komparacyjna-polega na wyznaczeniu rzeczywistej długości taśmy

Lrz-ln=∆lk, gdzie: lrz-dł rzeczywista, ln-dł nominalna, ∆lk-poprawka komp. pojedynczego odłożenia taśmy, ∆d_k-całej pomierzone odległości


tk=20ºC 

• Poprawka termiczna: lrz + lrz*α(tp-tk), gdzie: α-współczynnik rozszerzalności liniowej stali, tp- temp pomiaru, tk- temp komparacji

∆lt=∆lk+ln*α(tp-tk), gdzie gdzie ∆l_t- wartość poprawki termicznej

∆lt>0 dla tp>tk d=n*ln+r

∆dk=ln+(r/ln)*∆lt ∆dt=[n+(r/ln)]*∆lt, gdzie: ∆dt-poprawka termiczna dla całego odcinka

∆dt=dn*α(tp-tk)

• 
  Poprawka na nachylenie terenu: (zawsze ujemna)

      Cosβ=ds. > d=scosβ

      ∆dp=d-s=scosβ-s=s(cosβ-1)-poprawka na nachylenie terenu

      ∆dp= -h²/2s     ∆dp= -2s*sin²(β/2) 

Redukcja: bezpośrednio podczas pomiaru w tereniu, poziomując taśmę, lub rachunkowo na podstawie znajomości odległości niezredukowanej i kąta nachylenia terenu w stosunku do poziomu. 

3. Przykład obliczeniowy do pytania 2- dane: pomierzona odległość, poprawka komparacyjna, temperatura pomiaru, różnica wysokości początku i końca odcinka lub kąt nachylenia odcinka.

4. Podaj definicję mapy, skali mapy oraz podział map w zależności od skali.

MAPA => graficzny obraz powierzchni Ziemi, innego ciała niebieskiego lub nieba, zmniejszony w sposób określony matematycznie (odwzorowania kartograficzne, skala), uogólniony(generalizacja kartograficzna) i umowny(sporządzony z zastosowaniem umownych znaków)

SKALA MAPY => stosunek długości odcinka na mapie do rzutu poziomego tego odcinka w terenie.

d/D=1/M, gdzie: M-mianownik skali mapy, D- odległość rzeczywista, d- odl na mapie

D=d*M

Podział map w zależności od skali: 

skala	Nazwa mapy	Dokładność skali mapy
1: 500 1:1 000 1:2 000 1:5 000	Mapa zasadnicza (podstawowa) instrukcja k-1 Mapy wielkoskalowe	5cm 10cm 20cm 50cm
1:10 000 1:25 000 1:50 000 1:100 000	Mapa topograficzna Mapy średnioskalowe	1m 2,5m 5m 10m
1: 200 000 …	Mapy ogólnogeograficzne Mapy małoskalowe

 

5. Przykłady rachunkowe na obliczenie skali, pola powierzchni na mapie lub pola powierzchni w terenie na podstawie pola na mapie.

6. Podaj definicję pojęcia „mapa zasadnicza” - stosowane skale, treść mapy zasadniczej itp. (instrukcja K1)

Mapa zasadnicza - jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych, osnowy geodezyjne, opisy i kontury użytków gruntowych, stabilizowane (trwałe) punkty graniczne, numery ewidencyjne działek, numery porządkowe budynków, nazwy ulic i oznaczenia dróg publicznych, granice : działek, obrębów.  

Skale:

1. skala 1:500 - dla terenów o znacznym obecnym lub przewidywanym zainwestowaniu (miasta)

2. skala 1:1000 - dla terenów małych miast, aglomeracji miejskich i przemysłowych, oraz terenów osiedlowych wsi będących siedzibami gmin

3. skala 1:2000 - dla pozostałych zwartych terenów osiedlowych, terenów rolnych o drobnej, nieregularnej szachownicy stanu władania oraz większych zwartych obszarów rolnych i leśnych na terenach miast,

4. skala 1:5000 - dla terenów o rozproszonej zabudowie wiejskiej oraz gruntów rolnych i leśnych na obszarach pozamiejskich.

7. Zasada konstrukcji podziałki poprzecznej ( transwersalnej).

Zasada konstrukcji podziałki poprzecznej polega na uzupełnieniu podziałki liniowej liniami równoległymi do postawy podziałki. Ze względu na metryczny system powinno być 10 linii poziomych.

Konstrukcja podziałki transwersalnej:

• Wykreślamy podziałkę liniową

• Rysujemy równoległe linie w równych odstępach, wystawiamy prostopadłe z końców baz, cechujemy dolną i górną lewą bazę działkami elementarnymi

• Wykreślamy ukośne linie równoległe łączące końce działek elementarnych wg zasady kreska dolna poprzednia z kreską górną następną.

• Opisujemy końce baz, działki elementarne oraz linie równoległe podziału pionowego.

• Geodezyjny układ współrzędnych prostokątnych płaskich - podać oznaczenia osi, wyprowadzić wzory na: azymut, długość i przyrosty współrzędnych.  

Przyrosty współrzędnych: 

Azymut: 

Długość:  

            W rachunku wyrownawczym sprawdzic czy są wyprowadzenia 

9. Przykład rachunkowy na obliczenie azymutu, długości ze współrzędnych.

10. Przykład rachunkowy na obliczenie współrzędnych punktów na domiarach prostokątnych.

11. Opisać (z wzorami) kolejność obliczeń kątowego wcięcia w przód (bez użycia form rachunkowych) - dane współrzędne dwóch punktów oraz pomierzone kąty wcinające na tych punktach.


        a). obl azymut A_AB i odległość d_AB  ze współrzędnych

b). z twierdzenia sinusów obliczamy bok d_AC.

a/sinα = b/sinβ = c/sinγ = 2R

       gdzie R-promień 

             Dane:A(x,y), B(x,y), α, β    

 c). Obliczamy azymut (boku _AC) A_AC = A_AB -α

      d). Obliczenie współrzędnych p-tu c

            Xc = x_A + d_AC * cos A_AC    Yc = y_A + d_AC * sin A_AC

      e). Kontrola : obliczamy ze współrzędnych kąta c

            α+β+c = 180º 

12. Podać ( z wzorami) kolejność obliczeń liniowego wcięcia w przód (bez użycia form rachunkowych) - dane współrzędne dwóch punktów oraz pomierzone długości wcinające.




Twierdzenie cosinusów:




Dane: A(x,y), B(x,y), d_AC, d_BC 

      a). Obliczamy d_AB, A_AB

      b). Obliczamy kąt γ

            


      c). Obliczamy azymut A_AC=A_AB ± γ

      d). Obliczamy współrzędne punktu c

            Xc = x_A + d_AC * cos A_AC

            Yc = y_A + d_AC * sin A_AC 

13. Przykład rachunkowy do pytania 11 i 12.

14. Co to jest ciąg poligonowy? - Podać elementy mierzone i obliczane. Podać podział ciągów poligonowych.

CIĄG POLIGONOWY => jest wielobokiem otwartym lub zamkniętym, którego wierzchołki (punkty załamania) są punktami poziomej osnowy geodezyjnej. W ciągu obserwacjami są kąty wierzchołkowe i długości boków wieloboku. Ciągi mogą występować pojedynczo lub zespołowo, tworząc sieci poligonowe.  

Mierzone są kąty na każdym załamaniu poligonu, a między sąsiednimi punktami mierzone są odległości.

Obliczane są współrzędne prostokątne wszystkich punktów w sieci( azymuty boków i przyrosty). 

Ze względu na kształt ciągi poligonowe dzielą się na zamknięte i otwarte.

Przyjmując jako kryterium podziału sposób nawiązania, rozróżniamy ciągi:

• Niezależne (bez nawiązania)

• Nawiązane jednopunktowo

• Nawiązane wielopunktowo

• Jakie warunki geometryczne muszą być spełnione w ciągu poligonowym otwartym i zamkniętym?

1).Ciąg poligonowy zamknięty- zaczyna się i kończy w tym samym punkcie, którego współrzędne są znane. 

Suma przyrostów: [∆X] = 0        [∆Y] = 0

[β wew] = (n-2)180º

[β zewn]= (n+2)180º 

2).Ciąg poligonowy otwarty- w zasadzie jest zawsze nawiązany obustronnie do punktów o znanych współrzędnych. Jest zamkniętym wielobokiem.  

16. Przykład rachunkowy na obliczenie poligonu zamkniętego lub otwartego (dane kąty i długości oraz azymut jednego boku).

17. Średnia arytmetyczna - podać wzór, i jej własności.

ŚREDNIA ARYTMETYCZNA 

18. Średnia arytmetyczna ogólna- podać wzór i jej własności. Co to jest waga obserwacji?

ŚREDNIA ARYTMETYCZNA OGÓLNA  

WAGI => są to liczby odwrotnie proporcjonalne do wartości kwadratu błędu średniego, gdyż pomiary o wyższej precyzji mają mniejsze błędy i na odwrót.  

19. Systematyka (podział) błędów obserwacji - opisać każdy z podanych błędów.

a).systematyczne, przypadkowe, grube.

Grube - „personalne” - źródłem takiego błędu jest zawsze brak uwagi obserwatora

Systematyczne - źródłem są instrumenty pomiarowe, środowisko, człowiek bądź och dowolne zestawienie. Mogą być eliminowane przez właściwą rektyfikację instrumentów, stosowanie odpowiedniej procedury obserwacyjnej lub na drodze rachunkowej.

Przypadkowe - są to błędy, jakie zostają po usunięciu błędów grubych i systematycznych. Ich źródła tkwią w niedoskonałości zmysłów ludzkich niedoskonałości instrumentów pomiarowych i wpływie środowiska na pomiary geodezyjne. Błędy te nie mogą być wyeliminowane z pomiaru. 

b). absolutne, względne  
 

c). prawdziwe pozorne

Przez błąd rozumiemy różnice między obserwacją pewnej wielkości a wartością prawdziwą, która na ogół nie jest znana. Ponieważ Wielkość prawdziwa nie jest znana, również błąd prawdziwy nie jest znany. Na szczęście wielkość prawdziwą można oszacować, a tym samym można również oszacować błąd prawdziwy. Oszacowanie błędu prawdziwego jest zwane błędem pozornym  

     błąd prawdziwy- ε= L-l, gdzie L-wartość prawdziwa

      błąd  pozorny = v= x-l gdzie v-błąd pozorny, l-obserwacja, x-wartość najprawdopodobniejsza 

Błędy pozorne są miarą wzajemnego zbliżenia wielokrotnego pomiaru tej samej wielkości.

d). średnie, graniczne, przeciętne

            m- błąd średni

            p= 0,68 -prawdopodobieństwo nieprzekroczenia

            błąd graniczny - m_gr = 3 m(m-błąd średni)

            p =0,997

            [vv] = min

            v= x-l 

                 (x-l₁)²+(x-l₂)²+ … + (x-l_n)² = min

                  (x-l₁)²+(x-l₂)²+ … + (x-l_n)² = 0 

            nx - [l] = 0 

            x = [ l ] : n     <= średnia arytmetyczna  

20. Podać wzory na błędy średnie: pojedynczego spostrzeżenia, błąd średniej arytmetycznej (dla obserwacji jednakowo i niejednakowo dokładnych) oraz błąd funkcji obserwacji. Wyjaśnić znaczenie użytych oznaczeń.

• Błąd średni pojedynczego spostrzeżenia

- błąd średni pojedynczego spostrzeżenia

      - błąd średni obserwacji typowej

• Błąd średni średniej arytmetycznej (dla obserwacji jednakowo i niejednakowo dokładnych).

-jednakowo dokładne


- niejednakowo dokładne

Gdzie:

           - M- błąd średni średniej arytmetycznej

           - n- liczba obserwacji

           - vv - suma poprawek obs.

           - m_o - błąd średni pojedynczego pomiaru

           - p - waga obserwacji ?? 

• Błąd średni funkcji obserwacji

m_F - błąd funkcji f

l₁, l₂, …, l_n - obserwacje

m₁, m₂, …, m_n - błędy średnie obserwacji

dla obserwacji jednakowo dokładnych m₁=m₂=m_n=m₀

21. Przykład rachunkowy do pytania 18.

22. Przykład rachunkowy na obliczenie błędu średniego funkcji obserwacji.

23. Opisać w punktach kolejność wyrównania sieci poligonowej metoda punktów węzłowych - podać wzory, ( gdy potrzebne).

1). Dzielimy sieć poligonową na ciągi poligonowe otwarte łączące:

      - dwa punkty węzłowe;

      - punkt dany i pkt węzłowy;

      - łączący dwa p-kty poligonowe dane.

2). Wybieramy azymuty węzłowe

3). Obliczamy najbardziej prawdopodobne wartości azymutów węzłowych metodą średniej arytmetycznej ogólnej przyjmując wagi ciągów ze wzoru p = (10/n)! gdzie n=liczba kątów w ciągu.

4). Obliczamy teoretyczne sumy kątów w każdym ciągu poligonowym ze wzorów:

            [β_L] = A_k - A_pocz + n * 180º

            [β_P] = A_pocz - A_końc + n * 180º 

5). Rozrzucamy odchyłki kątowe równo na wszystkie kąty (biorąc pod uwagę dokładność pomiaru kąta).  

      Np. [β]^teoret. = 1000 ^g -> 7 kątów

             [β]^prakt. = 999^g97^c

                  f_β = -3 ^c  

            3^c = 300^cc / 7 = 42,8571…

6). Obliczamy współrzędne p-któw węzłowych metodą średniej rytm. Ogólnej przyjmując wagi ze wzoru: 

      p= 1000/L , gdzie L- długość ciągu (suma długości boków l₁+l₂+…+l_n).  

7). Obliczamy odchyłki teoretyczne w przyrostach ∆X, ∆Y ze wzorów: 

      f_∆X = ( Xk-Xp ) ^prakt. - ( Xk - Xp ) ^teoret.

            ze współ ze współrzędnych

            obliczonych wyrównanych 

      f_∆Y = [∆Y]^prakt. - [∆Y]^teoret.  

8). Obliczanie odchyłki liniowej dla każdego ciągu poligonowego

9). Obliczamy wszystkie pozostałe współrzędne w ciągu poligonowym rozrzucając odchyłkę proporcjonalnie do długości boków.  

24. Podaj znaczenie geometryczne odchyłek f_β, f_x, f_y, f_l, w ciągu poligonowym. Jak się te odchyłki oblicza?

25. Co rozumiesz pod pojęciem dowiązanie bezpośrednie i pośrednie ciągu poligonowego?

26. Systematyka (podział) szczegółów terenowych w zależności od wymaganej dokładności pomiaru (zgodnie z instrukcją techniczną).

Dokładność pomiarów szczegółów (Instrukcja G-4 2002):

I grupa szczegółów	± 0,10 m
II grupa szczegółów	± 0,30 m
III grupa szczegółów	± 0,50 m

 

      I grupa - szczegóły jednoznacznie identyfikowalne w terenie o dużym znaczeniu:

      - punkty osnów geodezyjnych

      - stabilizowane punkty graniczne

      - szczegóły infrastruktury granicznej, w tym

* budynki

* elementy komunikacji (drogi, ulice, chodniki, linie kolejowe, tramwajowe, mosty, wiadukty, tunele itp.)

* elementy naziemne sieci uzbrojenia terenu (włazy kanalizacyjne, zasuwy gazowe, wodociągowe, hydrant, studzienki elektryczne), słupy sieci energetycznych, latarnie uliczne itp.

      II grupa - szczegóły niejednoznacznie identyfikowalne o dużym znaczeniu:

      - zieleń miejska (trawniki, zieleńce, parki, drzewa itp.)

      - budowle ziemne (rowy, wały, ziemianki itp.)

- linie przebiegu infrastruktury podziemnej (przebieg sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, gazowe, energetycznej, cieplnej, światłowodowej itp.)

III grupa - szczegóły o granicach trudnych do jednoznacznego określenia:

- granice wód lądowych

- granice klasyfikacji gleboznawczej gruntów

- granice użytków gruntowych 

27. Opisz w punktach pomiar szczegółów metodą domiarów prostokątnych- podaj sprzęt, technologię pomiaru itp.

Sprzęt- dwie tyczki, taśma ruletka i węgielnica.

(Technologia-?) 

Metoda ta polega na określeniu położenia punktu P względem boku osnowy pomiarowej na podstawie dwóch miar: odciętej l i rzędnej h.  

Miara bieżąca (odcięta) l - jest odległością rzutu prostokątnego punktu sytuacyjnego na linię pomiarową od punktu początkowego linii pomiarowej.

      Domiar (rzędna) h- jest odległością punktu sytuacyjnego od linii pomiarowej.  

Rys str 371(J) 

Zdejmowany punkt sytuacyjny P należy zasygnalizować tyczką, a następnie za pomocą węgielnicy określić i oznaczyć położenie rzutu prostokątnego P' tego punktu na linię pomiarową AB, po czym odczytać na rozciągniętej wzdłuż niej taśmie wartość odciętej l = AP'. Odcinek rzędnej h= PP' domierza się ruletką. ( odcięta i rzędna zgodnie ze swymi nazwami są współrzędnymi prostokątnymi w układzie linii pomiarowej).

Po dokonaniu zdjęcia wszystkich punktów sytuacyjnych przypadających na aktualne odłożenie taśmy przesuwa się ją do następnego przyłożenia i kontynuuje rzutowanie.  

…371(J) 
 

28. Opisz w punktach pomiar szczegółów metoda biegunową - podaj sprzęt, technologię pomiaru itp.

(Technologie-?) 

Sprzęt- dalmierz elektrooptyczny, łaty, zwierciadła

Przy pomiarze szczegółów metodą biegunową odległość do szczegółu może być mierzona: optycznie, elektrooptycznie, bezpośrednio.

Na każdym stanowisku instrumentu należy zaobserwować kierunki nawiązujące do dwóch punktów osnowy pomiarowej (ostatni odczyt na stanowisku powinien być ponownie wykonany na kierunek nawiązujący).

Zapisy kierunków i długości wykonuje się w dzienniku pomiarowym lub rejestruje automatycznie w zależności od typu instrumentu, z równoczesnym sporządzaniem szkicu polowego.

Łaty, dalmierze lub zwierciadła należy ustawić na mierzonych punktach terenowych. 

1. Spoziomowanie instrumentu na punkcie o znanej współrzędnej.

2. Nawiązanie się na punkt o znanej współrzędnej

3. Wykonanie drugiego kontrolnego nawiązania na punkt o znanej współrzędnej

4. Pomiar kąta pionowego i poziomego oraz odległości skośnej do mierzonego szczegółu

5. Ponowne wykonanie nawiązania po zakończeniu pomiaru szczegółów

29. Przykład rachunkowy z obliczania współrzędnych pikiet pomierzonych metoda biegunową- dane: współrzędne punktów nawiązania, pomierzone kierunki i odległości.

30. Podział niwelacji z uwzględnieniem metody pomiaru oraz dokładności.

1). Niwelacja geometryczna

- niwelacja w przód , niwelacja ze śroka -  wykonywaną przy użyciu niwelatorów,            polegającą na pomiarze długości odcinków pionowo ustawionych łat geodezyjnych; 

2). Niwelacja trygonometryczna -  przy użyciu tachimetrów, polegającą na pomiarze odległości poziomej oraz kąta pionowego 

3). Niwelacja barometryczna - najmniej dokładną, wykorzystującą regułę zmiany wartości ciśnienia atmosferycznego w zależności od wysokości nad poziomem morza. 

4). Niwelacja hydrostatyczna - najdokładniejsza 

5). Niwelacja GPS - przy użyciu odbiornika gps. Polega na obliczeniu wysokości elipsoidalnej którą wyznaczają stacje bazowe sieci geodezyjnej np. ASG.  

31. Niwelacja geometryczna ze środka- zasada pomiaru. Jakie błędy eliminują się dzięki zastosowaniu tej metody?

W tej metodzie pomiaru różnic wysokości ustawiamy łaty na obu punktach A i B niwelowanego odcinka, a niwelator umieszczamy w ten sposób, aby instrument stał na prostej łączącej te dwa punkty. Stawiamy go nad punktem, stanowiącym środek odległości między dwoma łatami.

W celu otrzymania właściwych znaków mierzonych różnic wysokości należy ustalić kierunek posuwania się z niwelacją wzdłuż ciągu. Jeśli jako punkt początkowy zostanie obrany punkt A, to punkt A będzie zwany punktem „wstecz” podczas gdy punkt B będzie zwany punktem „w przód”. Dokonując odczytów na łacie przy poziomej osi celowej niwelatora na punkt wstecz l_w oraz na punkt w przód l_p, różnicę wysokości zdefiniujemy za pomocą wzoru :

                        ∆H_AB= l_w - l_p

      Posuwając się z pomiarem w przeciwnym kierunku, czyli od punktu B do punktu A, otrzymamy różnicę wysokości ∆H_BA o tej samej wartości bezwzględnej. Ale o znaku przeciwnym, czyli:

                        ∆H _BA= - ∆H _AB

Aby przy ustalonym kierunku posuwania się z niwelacją zawsze otrzymywać różnicę wysokości z właściwym znakiem, należy zapamiętać, że od odczytu wstecz zawsze należy odejmować odczyt w przód.

Dla wyeliminowania omyłek i zwiększenia dokładności pomiaru należy na każdym stanowisku niwelacji ze środka mierzyć dwukrotnie różnicę wysokości pomiędzy sąsiednimi punktami wiążącymi. Dzięki temu można na bieżąco sprawdzić wyniki pomiaru i eliminować pomyłki, unikając w ten sposób powtarzania niwelacji całego ciągu, gdyby ewentualny błąd został wykryty.  

Dzięki zastosowaniu tej metody eliminuje się:

• Wpływ zakrzywienia powierzchni Ziemi i refrakcji

• Nierównoległość os celowej do osi libelli

• Wpływ błędów niepoziomego ustawienia osi celowej

• Ponad to z jednego stanowiska można określać przewyższenia na odcinkach równych podwójnej dopuszczalnej długości celowej.

• Niwelacja geometryczna „w przód” - technologia pomiaru i zastosowanie.

Podczas pomiaru tym sposobem różnicy wysokości ∆H_AB niwelator znajduje się na jednym końcu niwelowanego odcinka, zaś na drugim jest ustawiona pionowo łata niwelacyjna, na której wykonujemy odczyt w przód - (p) .

Na stanowisku niwelatora - (A) mierzymy łatą lub ruletką wysokość instrumentu- (i), zastępującą odczyt wstecz.

Różnica wysokości ∆H_AB jest równa  różnicy i - p. Gdy wysokość stanowiska A jest znana, wtedy wysokość punktu ustawienia łaty wyrazi się wzorem: H_B = H_A + i - p. Suma wysokości stanowiska i wysokości instrumentu: H_A + i stanowi wysokość osi celowej - Hc, która na danym stanowisku jest wartością stałą.  

Niwelację w przód stosujemy tam, gdzie to jest konieczne, tzn.:

     - przy przechodzeniu przez niektóre przeszkody naturalne, np. wąwozy, bagna, szerokie rzeki, itp.

- gdy niwelacje łączy się ze zdjęciem sytuacyjnym metodą biegunową, czyli podczas niwelacji punktów rozproszonych

- przy masowym wyznaczaniu wysokości punktów terenowych z jednego stanowiska, przy czym wysokości te nie służą do określenia wysokości następnych punktów (np. przy niwelacji terenowej metodą punktów rozproszonych błędy wyznaczenia wysokości nie przenoszą się na dalsze punkty, lecz są zlokalizowane). 

33. Opisz błędy występujące przy niwelacji geometrycznej - w zależności od: instrumentu, obserwatora, środowiska.

1). Niedoskonałość instrumentu

2). Niedoskonałość zmysłów człowieka

3). Wpływ środowiska 

Ad. 1).

• Nierównoległość osi celowej do osi libeli. Błąd ten dotyczy wyłącznie niwelatorów libelowych.

Eliminacja- niwelacja ze środka

• Błąd miejsca zera łat.

  Eliminacja- mierzenie na jedną łatę, lub parzysta liczba stanowisk

• Niedokładne spoziomowanie osi celowej

• Błąd podziału łaty

Ad. 2).

            - błędy odczytu łaty (przy szacowaniu łaty)

            - odchylenie łaty od pionu (każda łata powinna mieć libellę). 

Ad. 3).

• Zakrzywienie powierzchni Ziemi. Ponieważ przyjmujemy, że Ziemia jest kulą, linie pionu na stanowisku instrumentu i łaty nie są do siebie równoległe, lecz zbieżne, a oś celowa coraz bardziej odbiega od „poziomej” powierzchni kuli. Eliminacja przez ustawienie niwelatora w środku między łatami (niwelacja ze środka).

• Refrakcja pionowa przyziemna
  

Im bliżej Ziemi, tym bardziej skręci 

• Osadzanie łat i niwelatora (wszystko osiada na skutek ciężaru własnego).

Eliminacja- jeśli uzupełnimy pomiar dodatkową serią dwu odczytów, ale w odwróconej kolejności, wówczas można z tych czterech odczytów otrzymać prawidłowy wynik, uwolniony od wpływu osiadania łat. 

34. Niwelacja techniczna reperów - podaj w punktach zasady pomiaru.

35. Opisz w punktach kolejność sprawdzania poziomości osi celowej ( w niwelatorach samopoziomujących) lub nierównoległości osi celowej do osi libeli (w niwelatorach z libelą).

36. Przykład rachunkowy do pytania 35 - dane odczyty na łatach przy pomiarze ze środka i z końca.

37. Co rozumiesz pod pojęciem „interpolacja warstwic”?

INTERPOLACJA WARSTWIC => to zespół czynności, których zadaniem jest wyznaczenie punktów o wysokościach zgodnych z cechami przecinających je warstwic wzdłuż odcinków łączących na mapie sąsiednie pikiety.

Interpolacja dotyczy tyko tych odcinków spadu, które na szkicu polowym połączono nieprzekreśloną linią, będącą symbolem jednostajnego spadku.

Interpolację warstwic można wykonać następującymi sposobami:

1. Rachunkowo (analitycznie) poprzez obliczenie i odmierzenie odpowiednich odległości na odcinkach spadu,

2. Graficznie za pomocą siatek linii równoległych lub zbieżnych

3. Graficznie za pomocą konstrukcji wykonanych przyborami kreślarskimi,

4. Mechanicznie przy użyciu tzw. interpolatorów,

5. Automatycznie w ramach komputerowego opracowania mapy za pomocą odpowiedniego programu.

38. Opisz zasadę pomiaru odległości dalmierzem elektromagnetycznym.

pomiar odległości przeprowadza się na podstawie pomiaru czasu, w jakim powraca sygnał radiowy wyemitowany w kierunku przedmiotu (dalmierz impulsowy), lub na podstawie różnicy faz fal elektromagnetycznych: emitowanej i rejestrowanej 

39. Dokładność pomiaru odległości dalmierzem elektromagnetycznym- podaj wzór i opisz występujące w nim zależności.

D = ½ v*t+k 

Stała k łączy ze sobą wpływ różnicy między centrem mechanicznym dalmierza, a jego centrem elektronicznym. Najczęściej wartość stałej k wyznacza się na krótkim odcinku poprzez porównanie odległości pomierzonej i długości wyznaczonej inną metodą, zazwyczaj o rząd dokładniejszą. Odcinek, na którym wykonywane są pomiary powinien mieć około 5-10 metrów.

Błąd zmiany częstotliwości  - Pod wpływem różnych czynników, głównie jednak na skutek starzenia się kwarcu, częstotliwość wzorcowa dalmierza ulega zmianie. Powoduje to zmianę skali mierzonych nim długości.

Błąd cykliczny wynika z tzw. sprzężeń pasożytniczych występujących między częścią nadawczą a częścią odbiorczą dalmierza. Na sygnał powracający nałożony jest niejako sygnał zakłócający o tej samej częstotliwości. Błąd cykliczny pojawia się także w elektrycznym przesuwniku fazy. 

40. Narysuj układ osi teodolitu. Jakie warunki geometryczne pomiędzy osiami powinny być spełnione?

Warunki- 144(J)

Warunki : Libeli,  siatki kresek, pionu optycznego, kolimacji, inklinacji, miejsca zero, mimośrodu kręgu poziomego, mimośrodu kręgu pionowego.


 

41. Opisz w punktach sposób wyznaczania kolimacji w teodolicie.

41. Na wysokości osi celowej obieramy dowolny punkt, zaznaczamy go krzyżykiem, najlepiej na ścianie.

42. Celujemy na ten punkt w dwóch położeniach lunety dokonując odczytu z kręgu poziomego

43. Różnica tych odczytów powinna być równa 200 gradów.

44. Nadmiar bądź niedobór tej różnicy jest podwojonym błędem kolimacji

42. Opisz w punktach sposób wyznaczania inklinacji w teodolicie.

42. wybieramy dowolny punkt P na wysokości około 10 m. (dach dudynku)

43. pod tym punktem na wysokości osi celowej ustawiamy liniał

44. celujemy do punktu P blokujemy alidadę względem spodarki ( leniwka)

45. opuszczamy lunetę na wysokość naszego liniału

46. czynność tą powtarzamy w drugim położeniu lunety.

47. Porównujemy odczyty z liniału z tych dwóch położeń.

48. Różnica jest podwojonym błędem inklinacji

43. Opisz błędy występujące przy pomiarze kąta poziomego- podziałem na błędy instrumentu, spowodowane przez obserwatora i środowisko.

1). wichrowatość limbusa, skrzywienie osi, mimośród alidady i osi celowej, błąd kolimacyjny i inklinacyjny, nierówny podział limbusa.

2). Niecentryczne ustawienie teodolitu, niedokładność odczytów, nie skorygowanie poprawek TiC

3). zmiany warunków atmosferycznych lub wstrząsów w czasie pomiaru.  

44. Dlaczego pomiar kątów poziomych wykonujemy przy dwóch położeniach koła pionowego?

Ponieważ w pomiarach sytuacyjnych najważniejszy jest pomiar kąta i odległości, mierząc w dwóch położeniach lunety możemy wykluczyć błąd kolimacji.

45. Opisz metody pomiaru kąta poziomego- podaj technologię i wzory, (gdy potrzebne).

1) Kątowa

Każdy kąt pomiędzy dwoma kierunkami na stanowisku pomiarowym mierzy się niezależnie. Celujemy na cel po lewej stronie, a następnie po prawej. Powtarzamy czynności w drugim położeniu lunety teodolitu. 

2) kierunkowa

Metoda kierunkowa polega na celowaniu do kolejnych punktów P1,P2,..., które wyznaczają pęk kierunków, wychodzących ze stanowiska S i wykonaniu w I i II położeniu lunety odczytów kierunków, kończąc odczytem zamykającym (ponownie na punkt wyjściowy). Odczyt początkowy i zamykający nie powinny sie różnic od siebie o wartość ±2m (m - dokładność pojedynczego odczytu) 
Po obrocie lunety i alhidady do drugiego położenia, rozpoczyna się druga półseria od ponownego wycelowania do punktu początkowego.

46. Niwelacja trygonometryczna- zasada wyznaczania różnic wysokości, podaj wzory, gdy potrzebne.

Wyznaczenie wysokości odległych od siebie o wiele km punktów lub wyznaczenie wysokości wysokich wież i kominów fabrycznych. W tych przypadkach stosujemy metodę niwelacji trygonometrycznej.

Niwelacja trygonometryczna polega na wyznaczaniu przewyższenia na podstawie odległości  i kąta nachylenia celowej.

Niwelacja trygonometryczna polega na pomiarze kąta pionowego α i odległości d_AB między dwom punktami. W tym celu wykorzystuje się teodolit z wmontowanym dalmierzem. Dodatkowo należy pomierzyć wysokość instrumentu i oraz wysokość sygnału t.

            H_A + i + d_ABtgα = H_B + t

Czyli różnica wysokośći ∆H_AB wynosi:

            ∆H_AB = d_ABtgα + i - t

Podany wzór jest słuszny tylko dla krótkich odległości, gdyż nie uwzględnia kulistości Ziemi i wpływu refrakcji na pomiar kąta α.  

47. Refrakcja pionowa-, na czym polega, jaki ma wpływ na dokładność pomiaru kąta pionowego.

Nie wolno odczytywać z łaty wysokości mniejszych niż 0,50 cm. Impuls przechodzi przez warstwy o różnej gęstości po czym się załamuje się. Warstwy te są nie zwykle cienkie więc nasza celowa będzie miała postać łuku.  

48. Wyznaczanie wysokości punktów niedostępnych - podaj przykładowe konstrukcje wzory itp.

49. Analiza dokładności wyznaczanie różnicy wysokości metoda niwelacji trygonometrycznej -dane: kąt pionowy, odległość pomierzona, współczynnik refrakcji pionowej i ich błędy.

50. Przykład rachunkowy do pytania 49.

51. Co rozumiemy pod pojęciem „sieć geodezyjna lokalna” i „sieć geodezyjna nawiązana”- podaj przykłady wraz z rysunkami.

Sieć geodezyjna lokalna -jest układ współrzędnych geodezyjnych posiadający własny początek układu, 


52. Pomiary mimośrodowe-, kiedy się je wykonuje. Wyprowadzić wzór na mimośród celu i stanowiska.

---