Kakaowiec

Kakaowiec właściwy jest wiecznie zielonym drzewem należącym do rodziny roślin zatwarowatych. Pierwotnie rósł u podnóży Andów w dorzeczach rzek Amazonki i Orinoko, skąd drogą handlową dostał się do Ameryki Środkowej. Tam, już w I tys. p.n.e. uprawiali go Majowie, którzy z ziaren kakaowca przyrządzali pierwszą „gorącą czekoladę” (tcacahoua), a ich następcy Aztekowie używali ich ponadto jako afrodyzjaku oraz obiegowej waluty. Od odkrycia Ameryki przez Hiszpanów uprawa kakaowca przybrała charakter globalny: zaczęto je uprawiać w Afryce i Azji. Obecnie największe uprawy kakaowca na świecie znajdują się na Wybrzeżu Kości Słoniowej

Choć istnieje aż 20 rodzajów drzew kakaowca, tylko trzech z nich używa się do produkcji czekolady. Najrzadszą i najcenniejszą odmianą kakaowca jest Criollo z tej odmiany, uprawianej głównie w Wenezueli, wytwarza się najdelikatniejszą i najbardziej aromatyczną czekoladę. Z uwagi na trudność w uprawie, udział Criollo w światowej produkcji wynosi zaledwie 5 -10%. Druga odmiana kakaowca Forastero, jest najbardziej powszechna: stanowi 80-90% światowej produkcji. Jest najbardziej odporna na choroby i najprostsza w uprawie, lecz otrzymywane zeń kakao odznacza się najniższą jakością. Trzecia odmiana kakaowca Trinitero, uprawiana przede wszystkim na Antylach, jest hybrydą odmian Crillo i Forastero, a więc stanowi kombinację cech obu gatunków. Posiada owocowy, lekko kwaskowaty i niekiedy korzenny aromat.

Drzewa kakaowe uprawia się w pasie okołorównikowym, pomiędzy zwrotnikiem Raka na północy, a zwrotnikiem Koziorożca na południu. Panuje tam klimat tropikalny, odznaczający się dużą ilością opadów, stałą temperaturą i wysokim nasłonecznieniem. Drzewo kakaowe najlepiej rośnie na stanowiskach zacienionych, na glebie żyznej i wilgotnej. W naturalnych warunkach osiągają wysokość 10-15 metrów (czasem krzew do 5 metrów wysokośi). Kwiaty kakaowca są niewielkie, wyrastają bezpośrednio z pnia lub starszych gałęziach (konarach) oraz posiadają kolor biały, różowy lub czerwonawy. Liście rosną naprzeciwlegle, są ciemnozielone, cienkie, lancetowate i osiągają długość 40 cm.

Owoce kakaowca są owalne i przypominają kształtem pogrubiony ogórek. Mają gładką lub bruzdkowaną powierzchnię i zielony, żółty, czasami czerwonobrunatny kolor. Wewnątrz nich znajduje się od 20 do 60 okrągłych ziaren (ziaren kakaowych), które otoczone są słodko pachnącym, czerwonawym miąższem.

Ziarna kakaowca zawierają ok. 40-50% tłuszczu oraz ok. 20% białka i 10% skrobi oraz alkaloidy: teobrominę i kofeinę. Ich najważniejszym aktywnym składnikiem jest teobromina- alkaloid o działaniu podobnym do kofeiny

Kwiaty owoce przekrój owocu kakaowca

Pierwsze zbiory przeprowadza się, gdy kakaowce osiągną wiek ok. 6 lat. Ponieważ są to rośliny zimozielone, okres zbioru trwa aż pięć miesięcy i przeprowadza się go dwa razy w roku. W Zachodniej Afryce główny zbiór rozpoczyna się w okolicach września, a drugi mniejszy, pomiędzy majem a czerwcem. Robotnicy uzbrojeni w maczety lub noże zatknięte na długich bambusowych kijach odcinają owoce i pozwalają, by te spadły na ziemie, a następnie dojrzały. Potem owoce miażdży się i wydobywa ze środka od 20 do 60 ziaren. W kolejnym etapie ziarna poddaje się fermentacji w specjalnych pojemnikach, suszy na słońcu i pakuje w worki. Następnie transportuje się je do fabryk, gdzie odbywa się produkcja czekolady.

Najwięksi producenci na świecie w tonach:

countries	Item	2006 rok
Côte d'Ivoire	Cocoa beans	1372000
Indonesia	Cocoa beans	769386
Ghana	Cocoa beans	734000
Nigeria	Cocoa beans	485000
Brazil	Cocoa beans	212270
Cameroon	Cocoa beans	164553
Ecuador	Cocoa beans	87561
Togo	Cocoa beans	73000
Colombia	Cocoa beans	52014
Papua New Guinea	Cocoa beans	51100

---