ANDRAGOGIKA - OPRACOWANIE ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN

1. POJĘCIE I PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA ANDRAGOGIKI

Nauki pedagogiczne - podział:

Andragogika wywodzi się z myśli Aleksandra Kappa który w 1833 roku napisał rozprawę filozoficzną „O wychowaniu w ujęciu Platona”. Jest to cykl kształcenia osób dorosłych. Wywodzi się on z gr. anner w dopełniaczu Andros - dzielny dorosły mężczyzna człowiek + ago - prowadzenie.

Przedmiot badań w znaczeniu szerokim - bada i opisuje wszelkie aspekty aktywności edukacyjnej dorosłych. zainteresowaniami badawczymi jej obejmuje problematykę wychowania, samowychowania, kształcenia i samokształcenia dorosłych.

Przedmiot badań w znaczeniu wąskim - andragogika to subdyscyplina nauk pedagogicznych, której przedmiotem badań i zainteresowań naukowych są cele, przebieg, warunki, skutki i prawidłowości intencjonalnego, świadomego, celowego oraz organizowanego kształcenia i wychowania dorosłych oraz ich samokształcenia i samowychowania.

Przedmiotem zainteresowania tej nauki jest trójstopniowy:
- zajmuje się możliwościami rozwoju ludzi dorosłych, ich edukacją,
- procesami, które składają się na edukację. W obrębie tych procesów jeszcze bardziej szczegółowymi procesami,
- odpowiednie instytucie w których ten proces zachodzi, np. szkoła, przychodnia lekarska, biblioteka, czytelnia, zakłady pracy.

Co jest przedmiotem zainteresowania andragogiki?

Wychowanie dorosłych w szerszym tego słowa znaczeniu, dokonujące się w różnorodnych instytucjach.

Tradycyjnie andragogikę dzielimy na:

1. Andragogikę ogólną - która bada i opisuje cele edukacji dorosłych, politykę oświatową, organizację instytucji edukacyjnych i kulturalnych, metody i techniki oraz narzędzia badań oraz procedury badawcze andragogiki,

2. Dydaktykę dorosłych (dydaktykę andragogiczną) - czyli teorię nauczania - uczenia się dorosłych oraz właściwości procesu samokształcenia dorosłych,

3. Teorię wychowania dorosłych - która bada i opisuje organizację, przebieg i wyniki procesu wychowania i samowychowania ludzi dorosłych,

4. Historię oświaty dorosłych i myśli andragogicznej.

2. IDEA „OŚWIATY DLA LUDU”

Idee oświaty dla ludu z przełomu XVIII i XIX w. przyczyniły się do wprowadzenia n.m. w szkołach elementarnych, parafialnych itp. W Polsce idee te podjęła Komisja Edukacji Nar., wskazując na wychowawcze wartości pieśni „tyczącej się różnych robót gospodarczych, potrzeb i powinności człowieka”. Komisja Edukacji Nar. zadbała również o muz. wykształcenie przyszłych nauczycieli. Wiek XIX przyniósł, także w Polsce, rozwój n.m. w szkołach średnich, a także unowocześnienie metod.

• Koniec XVIII wieku

• Pierwsze szkoły dla ludu: XVIII / XIX w.

• Stanisław Staszic - 1817 - W-wa - szkoły niedzielne dla terminantów

• Deryzery Chłapowski i Maciej Mielżyński

• 1873r. - Chłopienice - szkoła zimowa dla włościan

3. IDEA „POPULARYZACJI WIEDZY”

• wiek XIX

• Staszic

• Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze (kasa pożyczkowa)

• Dobra hrubieszowskie - dom społeczny 1816

• Gmach dla Towarzystwa Przyjaciół Nauk (pałac Staszica)

• Współorganizator UW 1816

• Założyciel Akademickiej Górniczej Szkoły

• Wykłady publiczne, Kazimierz Osiński

• 1779r. Pracownia chemiczna w Collegium Nobilium

• Stanisław Michalski - Biblioteka Krajowa

4. ALFABETYZACJA W XIX I NA POCZĄTKU XX WIEKU

• Konrad Prószyński (wł. Kazimierz Promyk) -> na drzwiach od stodoły litery, ludzie zaciekawieni -> nauka czytania całymi sylabami ; autor książki pt.: „Elementarz, na którym nauczysz się czytać w 5 albo 8 tygodni”, „Obrazowa nauka czytania”, „Gazeta Świąteczna" umieszczał tam teksty, które były pisane przez chłopów, którzy dopiero co nauczyli się pisać

• Działania kobiet: 1905 - Stowarzyszenie Kursów dla Analfbetów Dorosłych

• Szkoły guwernantek, prywatne pensje dla dziewcząt, kursy naukowe dla kobiet (Latający [Babski] uniwersytet)

• Sieć czytelni ludowych na Wielkopolsce

• W Galicji szkoły dla kobiet Adriana Bronieckiego

5. IDEA „WIEDZY DLA WSZYSTKICH”

• każdy ma się kształcić niezależnie od posiadanej już wiedzy

• Helena Radlińska - 1913- pierwszy podręcznik andragogiki w Polsce - "Praca oświatowa, jej zadnia, metody, organizacje." Zawarte są w niej 2 postulaty:
  1. wiedzy dla wszystkich-dla każdego wiedza odpowiadająca jego preferencjom;
  2. prawdziwa wiedza dla każdego czlowieka.
  

• OŚWIATA DOROSŁYCH W II RP

• oświata pozaszkolna

• nowe zadania: wyższy poziom intelektualny obywateli, lepsze przygotowanie zawodowe

• Wolna Wszechnica Polska - uczelnie; pierwsze środowisko andragogiczne, 1925 Studium Pracy Społeczno - Oświatowej przy Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy

• Instytut Oświaty Dorosłych - pozauczelniane; 1919 - 1929 poradnia, placówka; 1929 - 1939 psychologiczno - pedagogiczne uwarunkowania uczestnictwa w oświacie dorosłych” Biuletyn Informacyjny”

7. POCZĄTEK NAUKOWEJ FAZY ROZWOJU ANDRAGOGIKI

• II RP

• 2 główne ośrodki naukowe: 1) wolna wszechnica polska (pierwsze środowisko andragogiczne przez Radlińską stworzone, angragogika jako nauka 2) instytut oświaty dorosłych (robią tu pomoce dydaktyczne dla nauczycieli dorosłych i tu jest tez poradnia dla nich (nauczycieli)

• wykłady na Uniwersytecie Poznańskim z metodyki nauczania dorosłych

• Uniwersytet Jagielloński - wykłady z edukacji pozaszkolnej

8. DOROSŁOŚĆ W UJĘCIU PRAKSEOLOGICZNYM

Podejście prakseologiczne, czyli podejście zachowawcze, ponieważ każdy człowiek osiąga pewien stan, który jest potem niezmienny.

2 aspekty:

1. aspekt behawioralny - podejmowanie względnie stałych zachowań przypisanych ludziom dorosłym

2. aspekt motywacyjny - posiadanie stosunkowo niezmiennych cech osobowości, które są warunkiem gotowości i umiejętności do podejmowania zachowań uznawanych za dorosłe, ze względu na aspekt behawioralny.

9. DOROSŁOŚĆ W UJĘCIU ANTROPOLOGICZNYM

Podejście antropologiczne - całożyciowa, dynamiczna wartość wychowania. Człowiek jest potencją samego siebie w każdym momencie swojego życia. Odnosi się do człowieka jako gatunku.

Dzisiaj jestem bardziej dorosła niż byłam wczoraj.

10. DOROSŁOŚĆ JAKO KATEGORIA OBIEKTYWNA I SUBIEKTYWNA

Olga Czerniawska

1. Wymiar obiektywny - odnosi się do normy społecznej oraz do formy życia ludzkiego określonej ramami chronologicznymi i przyjmuję się to jako normy formalno - prawne, np.: 18 lub 21 lat.

2. Wymiar subiektywny - który wyraża się w przeżyciach jednostki, która pod wpływem wydarzeń osobistych lub społecznych postrzega siebie jako osobę dorosłą i która uzewnętrznia normy przypisywane tej fazie życia, realizując określony jej wzór.

11. DOROSŁOŚĆ W UJĘCIU JÓZEFA KARGULA

Dorosłość = aktywność człowieka w płaszczyźnie:

~ pracy zawodowej

~ rodziny

~ czasu wolnego

nadkompensacja - zbyt duże poświęcanie się przyjemnościom, zabawie, czasowi wolnemu

12. DOROSŁOŚĆ W UJĘCIU PATRYCJI CROSS

Dorosłość jest to proces zmian biologiczno - społeczno -kulturowych. Społeczeństwo wymusza na człowieku powstawanie ról (np. .już najwyższy czas, byś wyszła za mąż)

13. DOROSŁOŚĆ W UJĘCIU M. KNOWLES'A

Dorosłość = rezultat ciągu zmian i przekształceń struktur psychicznych człowieka, które dokonują się w procesie całożyciowego dojrzewania.

Proces dojrzewania toczy się na wielu płaszczyznach i obejmuje całą egzystencję człowieka.

14. MOCNY I SŁABY MODEL ROZWOJU (CECHY MODELU)

1. mocny model rozwoju:

• powszechność rozwoju - zmiana dotyczy wszystkich

• konieczność rozwoju - nikt tego nie uniknie

• nieodwracalność rozwoju - zmian nie da się cofnąć

• przewidywalność rozwoju - osiąganie pewnych norm rozwojowych właściwych dla danego wieku

• wynik końcowy rozwoju

mocny model rozwoju = biologiczny rozwój organizmu = zakończenie procesu dojrzewania (zdolność do posiadania własnego potomstwa i opiekowania się nim)

2. słaby model rozwoju

• rozwój spełnia tylko niektóre cechy mocnego modelu rozwoju

• powszechność i konieczność

15. ROZWÓJ W KONCEPCJI Z. PIETRASIŃSKIEGO I D. LEVINSONA

Cechy rozwoju w koncepcji Z. Pietrasińskiego:

• rozwój jest efektem ubocznym codziennych działań

• rozwój może być intencjonalny lub spontaniczny

• rozwój jest powszechny i nieunikniony

• kierowanie własnym rozwojem jest podporządkowane kierowaniu własnym życiem

• kierowanie życiem wg Pietrasińskiego: nadawanie własnemu zachowaniu takiego ukierunkowania i struktury, które sprzyjają realizacji istotnych dla danej osoby wartości w dużym przedziale czasu.

Mądrość wg Pietrasińskiego:

~duża wiedza o znaczeniu praktycznym

~umiejętność trafnej oceny i rozwiązywania praktycznych problemów życiowych

• ta koncepcja jest bardzo optymistyczna i dlatego lubimy Pietrasińskiego

Rozwój u Daniela Levinsona:

• rozwój związany jest ze zmianą struktury życia człowieka, rozumianej jako podstawowy w danym czasie wzorzec jego aktywności i powiązań z otoczeniem

• polega na wielokrotnych przemianach struktury życia

• odrzuca hierarchiczną gradację okresów rozwoju

Podstawowe pojęcia koncepcji:

1. era życia

• wielki obszar czasowy - ponad 20 lat

• ery = makrostruktura cyklu życia

• dzieciństwo i dorastanie (przeddorosłość)

• wczesna dorosłość

• wiek średni

• późna dorosłość

• faza (stadium) życia

• mniejszy obszar czasowy, na który podzielone są ery

• okresy przejścia między erami (4-5 lat)

• rozpoczynają się w ściśle określonym wieku człowieka (możliwe odchylenie =/- 2 lata)

• struktura życia

• oznacza podstawowy wzorzec aktywności człowieka i jego powiązań z otoczeniem

• centralna pozycja 1,2 lub 3 elementów

• budowanie struktury - wykorzystywanie struktury - okres przemian struktury

• cykl życia

• cykliczne następstwo okresów (faz) życia /następujących po sobie okresów zmian i względnej stabilności/

• droga życiowa (bieg życia)

• budowanie, wykorzystywanie i przekształcanie struktury życia

• czynniki zmian struktur życia

• zmiany organizmu i wydarzenia zewnętrzne

• decyzje i działania zależne od człowieka

Pietrasiński	Levinson
Powszechność	Powszechność
Konieczność	Konieczność
Aktywność	Aktywność
Brak fazowości	Fazowość

16. KOMPETENCJA BIOGRAFICZNA

• umiejętność współtworzenia (nie jest jedynym autorem swojego życia; szereg czynników) własnego życia i rozwoju oraz wspomagania rozwoju innych ludzi

• jest szczególnym rodzajem mądrości

• dzieli się na: myślenie biograficzne i wiedzę autokreacyjną

17. MYŚLENIE BIOGRAFICZNE

• myślenie o swoim życiu, planowanie ?

• refleksja biograficzno-czynnościowa - najpierw myślimy o swojej biografii, a potem czy to, co w życiu robimy, pozwoli nam osiągnąć to, czego chcemy

• refleksja czynnościowo-biograficzna - antycypujemy wyniki naszych codziennych działań

• obie teorie zakładają, że człowiek myśli o sobie i o swoim rozwoju

18. WIEDZA AUTOKREACYJNA

1. Społeczna

• potoczna - ze zwyczajów

• naukowa

• źródła wiedzy

• indywidualna

• sami wypracowujemy

• spostrzeżenia

• uogólnienia

19. CHARAKTERYSTYKA ROZWOJU W KONCEPCJI D.LEVINSONA

Rozwój u Daniela Levinsona:

• rozwój związany jest ze zmianą struktury życia człowieka, rozumianej jako podstawowy w danym czasie wzorzec jego aktywności i powiązań z otoczeniem

• polega na wielokrotnych przemianach struktury życia

• odrzuca hierarchiczną gradację okresów rozwoju

Podstawowe pojęcia koncepcji:

1. era życia

• wielki obszar czasowy - ponad 20 lat

• ery = makrostruktura cyklu życia

• dzieciństwo i dorastanie (przeddorosłość)

• wczesna dorosłość

• wiek średni

• późna dorosłość

• faza (stadium) życia

• mniejszy obszar czasowy, na który podzielone są ery

• okresy przejścia między erami (4-5 lat)

• rozpoczynają się w ściśle określonym wieku człowieka (możliwe odchylenie =/- 2 lata)

• struktura życia

• oznacza podstawowy wzorzec aktywności człowieka i jego powiązań z otoczeniem

• centralna pozycja 1,2 lub 3 elementów

• budowanie struktury - wykorzystywanie struktury - okres przemian struktury

• cykl życia

• cykliczne następstwo okresów (faz) życia /następujących po sobie okresów zmian i względnej stabilności/

• droga życiowa (bieg życia)

• budowanie, wykorzystywanie i przekształcanie struktury życia

• czynniki zmian struktur życia

• zmiany organizmu i wydarzenia zewnętrzne

• decyzje i działania zależne od człowieka

20. „MODEL ŁAŃCUCHA INTERAKCJI” PATRYCJI CROSS

Podejmowanie aktywności edukacyjnej wyjaśnia psychiczny mechanizm oczekiwań.

• Świadome dążenie człowieka do osiągnięcia ważnych dla siebie celów (wartości)

• Przekonanie, że można je osiągnąć dzięki edukacji

• Różnorodność celów (jedni chcą karierę zawodową, inni ->wszechstronny rozwój etc.)

~ wysoka / niska samoocena:

• przekonanie o możliwości sprostania (lub nie) wymaganiom związanym z uczeniem się

• zależy od wcześniejszych doświadczeń edukacyjnych

~ pozytywne / negatywne postawy wobec kształcenia:

• wysoka samoocena -> pozytywna postawa wobec kształcenia

• postawy wzmacniane przez osoby znaczące lub środowisko społeczne (np. miejsce pracy, bo gro osób pracujących z nami jest nastawionych na naukę nowych rzeczy lub też na odwrót)

~ wysoka motywacja do podejmowania nauki:

• pozytywna postawa

• wysoka samoocena]

• przekonanie o możliwości osiągnięcia celów dzięki edukacji

~ bariery - przeszkody obniżające osiągnięcia celów dzięki edukacji

• ekonomiczne - dorośli muszą płacić za edukację ; edukacja poza miejscem zamieszkania, dojazd, mieszkanie, jedzenie, książki

• społeczne - w domu jest ktoś, kto wymaga 24h opieki ; nie podejmuje edukacji, gdyż rodzina protestuje, bo nie będzie miał, kto ją obsłużyć

• sieć szkolnictwa - takie tereny, gdzie jest bardzo dużo szkół i instytucji kształcenia -> centralna i zachodnia Polska; najsłabiej wschodnia polska ; czasem kiepskie dojazdy lub po prostu brak połączeń

• indywidualne - osoby niepełnosprawne

• informacyjne - ludzie chcieliby się czegoś nauczyć, ale nie wiedzą, gdzie mogliby tego dokonać

~ informacje

• poradnictwo oświatowe dla dorosłych: jak człowiek dorosły może poradzić sobie z pojawiającymi się barierami?

Okresy przejściowe najbardziej korzystne na edukację wg Cross:

• alternatywne wartości - praca jako wolontariusz

• nowe cele - w końcu zdam maturę

• racjonalne działanie - wyplenić emocje ->myślenie racjonalne

• psychiczna pustka - terapeutyczne znaczenie

pozytywna postawa

+

wysoka samoocena

+

przekonanie o możliwości osiągnięcia celów

=

wysoka motywacja do działania/ kształcenia

21. KONCEPCJA „SIŁ POLA” HARRY'EGO MILLERA

Miejsce w strukturze klasowej społeczeństwa

+

możliwości zaspokojenia swoich potrzeb

=

pole aktywności edukacyjnej

/niska pozycja -> niższy poziom wykształcenia -> niskie zarobki -> jego potrzeby zaspokajane w dużo mniejszym stopniu aniżeli osoby z wyższej pozycji/

Niższa klasa niższa:

4 pozytywne siły:

1. niezaspokojone potrzeby podstawowe - mobilizacja do nauki

2. zmieniające się technologie - z miotły na maszynę

3. niezaspokojona potrzeba bezpieczeństwa (dot. Kobiet)

4. polityka rządu - premiowanie ludzi, którzy się uczą

negatywne siły:

1. orientacja działaniowa (dotyczy mężczyzn) - w edukacji trzeba posiedzieć i pomyśleć

2. niechęć do kształcenia się i celów klasy średniej - nie chcą się uczyć z racji doświadczeń z przeszłości

3. względny brak szans zawodowych po ukończeniu kształcenia - szkoda wysiłku

4. ograniczone uczestnictwo w organizacjach

5. słabe więzi rodzinne - rodzina mobilizuje, ale brak tych więzi ; silne więzi koleżeńskie w tej warstwie demobilizują

Niższa klasa średnia

Pozytywne siły:

1. zaspokojone potrzeby podstawowe - mogą skupić się na nauce

2. zaspokojona potrzeba bezpieczeństwa - odłożone środki na czas kryzysu

3. potrzeba wysokiej pozycji społecznej - stale wyższa pozycja w strukturze obywatelskiej etc.

4. Zmieniające się technologie

5. Uczestnictwo organizacyjne

6. Akceptacja wzorów kariery życiowej klasy średniej

7. Znajomość procesów oświatowych

22. TECHNOLOGICZNY MODEL PRACY Z LUDŹMI DOROSŁYMI

Wiedza = naukowa = obiektywna

Rzeczywistość wg Karla Raimonda Poppera:

• świat I - zewnętrzny wobec człowieka

• świat II - związany ze świadomością człowieka (świadome i nieświadome treści świadomości)

• świat III - świat naukowy; to, co wytwarza mózg człowieka

treści kształcenia = wiedza świata III

Całokształt podstawowych wiadomości i umiejętności z dziedzin nauki, techniki, kultury, sztuki oraz praktyk społecznych przewidzianych do opanowania przez uczniów w szkole. /J.Półturzycki/

Nauczyciel w modelu technologicznym:

• centralny element edukacji

• ekspert

• decydent - zdecyduje, czego i jak będzie uczył się dorosły człowiek, a także kiedy i w jakiej kolejności

• odpowiada za efekty kształcenia

• profesjonalista - metody i środki kształcenia:

• metoda podająca - oparta na słowie np. wykład, dyskusja

• metoda praktyczna - wykonywanie pewnych ćwiczeń

• metoda problemowa - rozwiązywanie jakiegoś problemu

• metoda oparta na pokazie - np. ćwiczenia chemiczne

• konformista

Uczący się dorosły w modelu technologicznym:

~ przyswajanie wiedzy = obraz świata

~ reprodukcja wiedzy - zapamiętywanie i odtworzenie wiedzy

~ konformista - wobec nauczyciela i wobec przekazywanych mu treści, uczący nie neguje podawanej wiedzy

Edukacja (wiedza) w modelu technologicznym:

• zorientowana technologicznie

• instrumentalna - jest instrumentem, który ma pomóc dorosłemu człowiekowi w życiu

• zinstytucjonalizowana - odbywa się w instytucjach

23. HUMANISTYCZNY MODEL PRACY Z LUDŹMI DOROSŁYMI

Człowiek = użytkownik wiedzy

Potrzeba człowieka = motywacja edukacyjna

Potrzeba = rozbieżność między posiadanym a pożądanym poziomem kompetencji

3 podstawowe kategorie potrzeb edukacyjnych wg Knowles'a:

1. kompetencje techniczne

2. potencjał osobowościowy

3. indywidualna tożsamość i dojrzałość życiowa

Nauczyciel w modelu humanistycznym:

• konsultant, doradca, opiekun

• zaspokaja potrzeby dorosłych

• funkcje nauczyciela:

• diagnostyczna

• planistyczna

• motywacyjna

• metodyczna

• udostępniania

• ewaluatyczna (pomóc dorosłemu ocenić swoje postępy w nauce)

Uczący się dorosły w modelu humanistycznym:

• centralny element

• podmiot

• współodpowiedzialny za efekt

• samoocena

Wiedza w modelu humanistycznym:

• wyselekcjonowana

• walor użyteczności

• nie podporządkowana podziałowi na dyscypliny naukowe

• wykorzystuje doświadczenie uczących się i nauczycieli

24. KRYTYCZNY MODEL PRACY Z LUDŹMI DOROSŁYMI

Wiedza = władza

Najważniejsza jest wiedza

Wiedza w modelu krytycznym:

• przekazywana i tworzona w interakcjach społecznych

• internalizacja - uwewnętrznienie wiedzy, traktujemy jako własną i oczywistą

• symbolizacja doświadczenia świata życia codziennego

• zróżnicowana

• podstawowy materiał dydaktyczny - wiedza świata życia (doświadczenie)

Człowiek w epoce ponowoczesnej:

• konsumpcyjny wzór życia i konsumpcyjna kultura

• człowiek = konsument

• więcej konsumpcji - lepsza jakość życia

• świat życia = supermarket

• wolność człowieka = wolność konsumencka - edukacja krytyczna ma wyzwolić człowieka z tego

Edukacja krytyczna:

~ cel: lepsza jakość życia człowieka

~ uczący się - poszukuje się

~ nauczyciel ułatwia poszukiwanie

Nauczyciel w modelu krytycznym:

• służba społeczna

• zadanie nauczyciela: przerwanie kręgu zniewolenia

• różne role

• ważna osobowość nauczyciela

• metoda edukacji: dialog

25. UCZEŃ W TRZECH MODELACH PRACY Z LUDŹMI DOROSŁYMI

Uczący się dorosły w modelu technologicznym:

~ przyswajanie wiedzy = obraz świata

~ reprodukcja wiedzy - zapamiętywanie i odtworzenie wiedzy

~ konformista - wobec nauczyciela i wobec przekazywanych mu treści, uczący nie neguje podawanej wiedzy

Uczący się dorosły w modelu humanistycznym:

• centralny element

• podmiot

• współodpowiedzialny za efekt

• samoocena

26. NAUCZYCIEL W TRZECH MODELACH PRACY Z LUDŹMI DOROSŁYMI

Nauczyciel w modelu technologicznym:

• centralny element edukacji

• ekspert

• decydent - zdecyduje, czego i jak będzie uczył się dorosły człowiek, a także kiedy i w jakiej kolejności

• odpowiada za efekty kształcenia

• profesjonalista - metody i środki kształcenia:

• metoda podająca - oparta na słowie np. wykład, dyskusja

• metoda praktyczna - wykonywanie pewnych ćwiczeń

• metoda problemowa - rozwiązywanie jakiegoś problemu

• metoda oparta na pokazie - np. ćwiczenia chemiczne

• konformista

Nauczyciel w modelu humanistycznym:

• konsultant, doradca, opiekun

• zaspokaja potrzeby dorosłych

• funkcje nauczyciela:

• diagnostyczna

• planistyczna

• motywacyjna

• metodyczna

• udostępniania

• ewaluatyczna (pomóc dorosłemu ocenić swoje postępy w nauce)

Nauczyciel w modelu krytycznym:

• służba społeczna

• zadanie nauczyciela: przerwanie kręgu zniewolenia

• różne role

• ważna osobowość nauczyciela

• metoda edukacji: dialog

27. WIEDZA W TRZECH MODELACH PRACY Z LUDŹMI DOROSŁYMI

Edukacja (wiedza) w modelu technologicznym:

• zorientowana technologicznie

• instrumentalna - jest instrumentem, który ma pomóc dorosłemu człowiekowi w życiu

• zinstytucjonalizowana - odbywa się w instytucjach

Wiedza w modelu humanistycznym:

• wyselekcjonowana

• walor użyteczności

• nie podporządkowana podziałowi na dyscypliny naukowe

• wykorzystuje doświadczenie uczących się i nauczycieli

Wiedza w modelu krytycznym:

• przekazywana i tworzona w interakcjach społecznych

• internalizacja - uwewnętrznienie wiedzy, traktujemy jako własną i oczywistą

• symbolizacja doświadczenia świata życia codziennego

• zróżnicowana

• podstawowy materiał dydaktyczny - wiedza świata życia (doświadczenie)

28. EDUKACJA DOROSŁYCH I CAŁOŻYCIOWE UCZENIE SIĘ - ROZUMIENIE R. EDWARDS'A

Edukacja dorosłych - metafora pola działalności

• jasno określona funkcja

• wyraźnie określona granica

• jedno wejście i wyjście

• właściciel może zatrudnić pracowników tak jak zarządca pola jakiś rolników

Całożyciowe uczenie się - metafora wrzosowiska:

• granice otwarte lub zacierające się

• różne cele

• wielu właścicieli lub nieokreślona struktura własności

• pojęcie transegercyjne -wykraczające poza rejony edukacji

Konsekwencje idei całożyciowego uczenia się:

~jednostki i społeczności uczenia się = priorytet w edukacji

~uczenie się obejmuje całe życie człowieka

29. RODZAJE ORGANIZACJI A RODZAJE EDUKACJI

1. organizacja biurokratyczna (era producentów) a edukacja

organizacja:

• hierarchiczna struktura /zarząd/

• informacje „z dołu do góry”

• decyzje „z góry na dół”

edukacja:

• terminowanie (majster)

• awans pionowy (o 1 szczebel do góry)

• uczenie się od zajmujących wyższe stanowiska

• kształcenie towarzyszące obowiązkom zawodowym

2. organizacja adaptatywna (era konsumentów) a edukacja

organizacja:

• reaguje na potrzeby konsumentów

• zadania zmieniające się zależnie od producentów

edukacja:

• w miejscu pracy

• edukacja pracownika - wysokie kompetencje

3. organizacja organiczna a edukacja

organizacja:

• brak produkcji standardowej

• produkty niepowtarzalne

• produkty, usługi - twórcze zadania

edukacja:

• program uczenia się jako jedyny program rozwoju zawodowego - samodzielnie uczenie się

30. UCZĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO -POGLĄDY R. EDWARDS'A

• Lata 60. i 70. - społeczeństwo wolne i demokratyczne - wszyscy ludzie mogą się uczyć

• Lata 70. - wolny rynek edukacyjny - korzystanie z różnych instytucji, by poszerzyć swoją wiedzę

• Lata 90. - otwarte sieci uczenia się - ludzie mogą zaspokajać potrzeby poznawcze

31. UCZĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO - POGLĄDY P. ALHEITA

1. poziom makrospołeczny

• popularyzacja społeczeństwa klasowego nowe atrybuty przynależności społecznej, style życia, doświadczenia (płeć, pokolenie)

• dyfuzja wiedzy:

• wiedza fenomenem zależnym od własnych kontekstów

• media - rzeczywistość drugiego stopnia

2. poziom mikrospołeczny

• zmiany biograficznego wymiaru aktywności:

• erozja tradycyjnych stanów życia (rodzina, praca)

• załamanie klasycznych środowisk społecznych (po rozwodach, przejściu na emeryturę)

• biograficzne wzory radzenia sobie

• wzór biograficznej sieci

• biograficznego patchworku - nowe środowisko społeczne (mężczyźni zdobywają dyplomy, często niepotrzebne, kobiety wielokrotnie zmieniają środowisko: zawodowe -rodzinne; kształci się, ale to nie ma wpływu na karierę zawodową)

• biografii zaprojektowanej - kreowanie siebie, reżyserowanie własnej tożsamości

• zagrożenie anomicznym wzorem biografii (powstają zgrupowania poza prawem - np. grupy rodzinno-mafijne)

3. poziom mezospołeczny

• organizacje, przedsiębiorstwa, stowarzyszenie, kompania, instytucje edukacyjne

• inwestycje edukacyjne - ukierunkowane na kapitał społeczny - ludzie muszą zacząć działać wspólnie

• UCZĄCE SIĘ SPOŁECZNOŚCI

• Thomas Sergiovvani

• Takie grupy ludzi, które przebywają razem w rzeczywistości fizycznej lub wirtualnej, ponieważ posiadają wspólny cel. Proces uczenia się jest nierozerwalnie związany z innymi członkami społeczeństwa. Ma charakter społeczny. Jeśli społeczność ma być efektywna, powinna zmierzać do osiągnięcia wspólnot:

1. wspólnota relacji

• bliskie, nieformalne związki

• wzajemna akceptacja

• współpraca

• wiedza ma wartość autoteliczną

• wspólnota myśli

• podzielamy system wartości

• świadomie skonstruowana

• wspólne tworzenie znaczeń

• wspólnota miejsca

• przestrzeń fizyczna, geograficzna, wirtualna

• wspólne przebywanie

• spotkanie i dialog

• współdziałanie

• wspólnota pamięci

• zwyczaje, rytuały, tradycje wytworzone i przekazywane

• tożsamość jednostki i tożsamości

• wspólnota praktyki

• wspólne działanie

Ucząca się społeczność:

• zawiązywanie się społeczności uczących się

• nieformalny charakter uczenia się (doświadczenie)

• liderzy - muszą być wybrani i zaakceptowani przez społeczność

• konstruowanie wiedzy

• niebezpieczeństwa

33. IDEA KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO NA KONFERENCJI W MONTREALU

II Międzynarodowa konferencja Oświaty Dorosłych (2. po wojnie)

1. od oświaty zastępczej do oświaty właściwej

2. od dalszego uczenia się do ustawicznego kształcenia

Kształcenie ustawiczne:

• całożyciowa edukacja człowieka

• integralna część życia - edukacja pojawia się w różnych okresach życia

• wartość autoteliczna - sama w sobie; przeciwieństwo instrumentalnej, coś jest ważne dla mnie jako samo z siebie

Konsekwencje - > podjęte działania:

1. system oświaty i wychowania jako zintegrowana struktura

2. nowe cele kształcenia - sposoby i narzędzia samodzielnego zdobywania wiedzy

3. dostępność do edukacji, jeżeli ma być powszechna - istnienie różnych barier np. niechęć ludzi dorosłych do uczenia się

4. wielość i różnorodność form, drożność pozioma i pionowa, elastyczność organizacyjna, otwartość

34. IDEA KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO - KONCEPCJA R. KIDD'A I E. FAURE'A

Robert Kidd, Toronto 1966r.

3 wymiary edukacji ustawicznej:

1. kształcenie w pionie - kształcenie ludzi w różnych szkołach na różnych poziomach

2. kształcenie w poziomie - równolegle do kształcenia w pionie; kształcenie, dzięki któremu można rozwijać własne zainteresowania

3. kształcenie w głąb - wiąże się z jakością kształcenia

E. Faure - raport, 1972

Edukacja ustawiczna jako zasada:

• łączne dostosowanie struktury, treści i metod kształcenia - nie można dokonywać tylko jednej zmiany, np. metod kształcenia

• idea praktyki oświatowej każdego państwa - każdy może realizować na miarę swoich możliwości

• podstawa społeczeństwa wychowującego

• indywidualizacja kształcenia - ludzie są różni; edukacja powinna dostosować się do potrzeb różnych ludzi; kształcenie dotyczy całej osobowości człowieka

• zmiany dotyczące instytucji oświatowych, dostępności, form uczenia się - różne formy uczenia się: stacjonarne i niestacjonarne

35. IDEA KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO - KONCEPCJA P. LENGRAND'A

Paul Lengrand, 1965

Międzynarodowy Komitet ds. Rozwoju Oświaty Dorosłych

„kształcenie ustawiczne jest to zespół działań i zadań zmierzających do stworzenia nowego systemu edukacyjnego”

36. IDEA KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO - KONCEPCJA R. WROCZYŃSKIEGO I E. SUCHODOLSKIEGO

• edukacja permanentna to problem filozofii, a nie pedagogiki

• 3 źródła edukacji permanentnej:

• doświadczenia wynikające z kształcenia dorosłych - pewne nauki tylko dla dorosłych

• postęp nauki i techniki - społeczeństwo musi się uczyć po to, by się rozwijać, także gospodarczo

• przekształcanie się stylu życia człowieka - oddalanie się od kultury; coraz chętniej zwracają uwagę na sprawy materialne

• 3 rodzaje alienacji człowieka:

• dotyczy struktury życia społecznego - każdy człowiek żyje w strukturze, która została mu narzucona

• dotyczy świata rzeczy - coraz częściej o wartości człowieka decyduje portfel

• dotyczy kultury - kultura nie może być niezrozumiała dla człowieka, bo nie wzbudza emocji i w ten sposób jest tylko stratą czasu

37. PODSTAWOWE POJĘCIA: ANALFABETA, ANALFABETA WTÓRNY, PÓŁANALFABETA, ANALFABETA FUNKCJONALNY

• analfabeta - wg UNESCO: osoba powyżej 15 r.ż., która nie umie przeczytać, napisać i zrozumieć krótkiego prostego tekstu dotyczącego życia codziennego

• półanalfabeta - człowiek powyżej 15 r.ż., który umie czytać, ale nie umie pisać

• analfabeta wtórny - zapomniał umiejętności czytania, pisania i liczenia; przyczyny: umiejętności słabo utrwalone lub niewykorzystywane

• analfabeta funkcjonalny - osoba, która opanowała umiejętność czytania i pisania na bardzo niskim poziomie, uniemożliwiającym jej wykorzystanie tych umiejętności w życiu w różnych sytuacjach społecznych

38. PRZYCZYNY ANALFABETYZMU W KRAJACH BIEDNYCH

• Nieuczęszczanie dzieci do szkół

• ponad 135 mln dzieci na świecie, w tym 60% dziewcząt

• uwarunkowania kulturowe np. zakaz uczęszczania do szkół dziewcząt wydany przez Talibów

• Brak szkół i nauczycieli

• przyczyna: wyż demograficzny w krajach Trzeciego Świata

• Migracja ludności do miast

• przepełnienie szkół

• obniżenie jakości kształcenia

• Zbyt krótki okres uczęszczania do szkół

• krótszy niż 5 lat

• powtarzanie klas

• przerywanie nauki, bo:

• rodzice posyłają dzieci do pracy

• rodzice nie widzą potrzeby posyłania dzieci do szkoły

• kształcenie odległe od realiów życia

• Oszczędzanie kosztem oświaty - pieniądze odebrane szkołom i nauczycielom przeznaczana na obronność i wojsko

39. PRZYCZYNY ANALFABETYZMU W KRAJACH BOGATYCH

• jakość edukacji - międzynarodowy raport na temat alfabetyzacji z 1990r.:

• Francja: 100 tys.rocznie kończy szkołę bez kwalifikacji

• Brazylia: ponad 35 mln młodzieży (powyżej 15 r.ż) bez ukończonej szkoły

• duża liczba imigrantów

• USA rocznie ponad 1 mln o niskim poziomie alfabetyzacji, bez znajomości języka

• mała świadomość istnienia zjawiska

• opinia publiczna, rząd, środki masowego przekazu, władze oświatowe - brak wiedzy na temat analfabetyzmu

• zjawisko uznane za wyeliminowane lub dotyczące imigrantów i ludzi starszych mieszkających na wsi

• niepełne rozpoznani zjawiska

• dewaluacja wiedzy i kultury

• wzrost cen książek i gazet

• sieć bibliotek

40. „WALKA Z ANALFABETYZMEM”

• alfabetyzacja funkcjonalna

• alfabetyzacja + przygotowanie się do pracy

• gmina - rybołóstwo

• Indie - uprawa pszenicy

• alfabetyzacja kulturalna

• alfabetyzacja + odwołanie się i wykorzystanie dziedzictwa kulturowego

• program alfabetyzacji

• Paulo Freire

• Poznawanie kultury i sytuacji uczestników kursu

• Program oparty o słowa - klucze

• Obrazy związane ze słowami

• Dyskusja

• Słowa - sylaby - nowe słowa

• po 30h zajęć - uczestnicy umieją zapisać i przeczytać krótki tekst

• wykształcił ok. 1mln. Ludzi

41. ISTOTA I ODMIANY KSZTAŁCENIA KORESPONDENCYJNEGO

Kształcenie Korespondencyjne (definicja UNESCO 1979r.)

Edukacja prowadzona za pośrednictwem i pomocą poczty bez kontaktów bezpośrednich między nauczycielem a uczniem. Kształcenie jest realizowane przez pisane lub drukowane i nagrane materiały przesyłane do ucznia, którego postępy są ustalone przez pisemne lub drukowane ćwiczenia przekazywane nauczycielom do kontroli i poprawy, a następnie zwracane uczniom z uwagami i oceną.

Prekursorem kształcenia korespondencyjnego był Isaac Pitman (1813-1897)

Uczył ludzi stenografii wysyłając uczniom materialy.

Historia kształcenia korespondencyjnego

1837r-Isaac Pitman(Anglia) -kursy korespondencyjne stenografii

1856r.-Ch.Toussaint i G.Landenscheidt (Berlin) - szkoła korespondencyjnego nauczania języków obcych

1868r.- (W.Brytania) Kształcenie korespondencyjne na uniwersytetach

1873r.-Anna T.Ticknor (Boston) - Towarzystwo propagowania nauki domowej

1881r.

Odmiany Kształcenia Korespondencyjnego:

1.Zindywidualizowane Kształcenie- kiedy chce i jak chce, nauka w domu- w momencie gdy chce otrzymać dyplom musi poddać się ocenie

Kontakt listowny (materialny)

2.Nadzorowane Kształcenie korespondencyjne

Kontakt bezpośredni ma charakter uzupełniający

3.Kształcenie Korespondencyjne + bezpośrednie

(nauczanie indywidualne +zbiorowe)

Sesje ,konferencje ,konsultacje

Spotkanie ma zazwyczaj charakter konsultacji indywidualnych

Charakter Grupowy - sesje, konferencje - każdy przygotowuje się do referatu

Kształcenie bezpośrednie jest uzupełnieniem dla kształcenia korespondencyjnego

4.Kształcenie Korespondencyjne + nauczanie tv + zajęcia bezpośrednie + konsultacje telefoniczne + komputer - kształcenie na odległość (kształcenie zdalne)

5.Cząstkowe kształcenie korespondencyjne = samokształcenie (+porady) + nauka stacjonarna

Korespondencyjne kształcenie w zakresie niektórych przedmiotów lub treści programowych

42. POJĘCIE I CECHY KSZTAŁCENIA NA ODLEGŁOŚĆ

Kształcenie na odległość = kształcenie zdalne (wirtualne, „on-line”)

Jest to edukacja przeznaczona dla słuchaczy , którzy znajdują się poza terenem placówki edukacyjnej oferującej dany program kształcenia.

Kształcenie odbywa się całkowicie lub w przeważającym stopniu na odległość poprzez przekazywanie słuchaczom treści kształcenia. Ukazujących się w określonym następstwie czasu i logicznym porządku oraz za pośrednictwem dowolnego środka komunikacji.

Cechy Kształcenia Na odległość

-Wykładowca i słuchacze w różnych miejscach

-Możliwe komunikowanie się wykładowcy ze słuchaczami oraz słuchaczy między sobą

- możliwa komunikacja asynchroniczna (kontakt nie dzieje się natychmiast ale po jakimś czasie np email) i synchroniczna (odbywa się w danym momencie np. videorozmowy

-Wykorzystanie nowoczesnych środków przekazu

Sposoby komunikowania się w kształceniu na odległość

1. wideo + audiokonferencje +druk +email +faks

2. audiokonferencje +druk +email +faks

3. komputer podłączony do sieci i bazy danych +druk +telefon +faks

4. druk +email +wideo +audiokasety +telefon +faks

43. KSZTAŁCENIE OTWARTE - NA PRZYKŁADZIE UNIWERSYTETU OTWARTEGO W WIELKIEJ BRYTANII

Kształcenie otwarte to układ który daje możliwość uczenia się w czasie, miejscu i tempie odpowiadającym własnym warunkom i wymaganiom ucznia. Szczególny nacisk położony jest na znoszenie barier, stwarzanych przez odległości osobiste lub zawodowe zobowiązania lub konwencjonalne struktury kursów które często uniemożliwiają ludziom uczestniczenie w nich, a w tym samym ograniczają dostęp do potrzebnego im wykształcenia.

Harold Wilson (1916-1995)

Przewodniczący partii pracy ; premier rządu

Raport:

Najgorzej uposażeni najrzadziej istnieją w wykształceniu, wówczas w W.Brytanii -ksztalcenie wyższe było elitarne

Open University 1969r.

-Inicjatywa H. Wilsona

-realizatorem był Jennie Lee (późniejszy minister edukacji w rządzie Wilsona)

-Krytykowany na początku istnienia:

-prawdziwe kształcenie jedynie w kontakcie bezpośrednim

-kształcenie korespondencyjne uznawane a najgorsze w W.Brytanii

Zasady rekrutacji:

-kolejność nadsyłanych zgłoszeń

Ponad 200 tys. Studentów rocznie (po 10 latach isnienia)

Rodzaje studiów:

-Studia przeddyplomowe

Rozpoczynane przed studiami dyplomowymi

Przygotowywanie do studiowania- samodzielnego kształcenia- przygotowują do korzystania z Internetu

-Studia dyplomowe

Można uzyskać najniższy dyplom bakałarza -bachelor -licencjat

Żeby zdobyć dyplom trzeba zebrać daną liczbę punktów dyplomowych

-Studia podyplomowe oraz dla prowadzących badania naukowe

Po ich ukończeniu otrzymuje się tytuł doktora lub doktora habilitowanego

Dyplom honorowy wystarczy żeby podjąć studia podyplomowe

Istota Kształcenia Otwartego

-zniesienie barier edukacyjnych

-kształcenie zakończone dyplomem i tytułem / lub nie

-autonomia i samodzielność studentów- samodzielne ułożenie ścieżki edukacyjnej

-student + jego środowisko =środowisko edukacyjne

-partnerskie relacje nauczyciel - student

- indywidualizacja kształcenia

-zróżnicowane formy, metody i środki dydaktyczne

Elementy procesu kształcenia otwartego

-Materiały do studiowania- teksty, artykułu, fragmenty prac

-pakiety do studiowania

-programy telewizyjne i radiowe

-wykorzystanie komputerów (wypożyczanie studentom)

-szkoły rezydencjalne- w trakcie wakacji spotkania bezpośrednie

- konsultacje w ośrodkach lokalnych-nie są obowiązkowe

Grupy korepetycyjne-spotkania studentów z wykładowcami

-nieformalne grupy studenckie

-proces oceniania -prace +egzaminy +sprawdzian (ustny lub pisemny)

-Kursy podstawowe-I poziom -przekonanie uczestników do tego że mogą się uczyć

Organizacja Open University

-centra studiowania w W.Brytanii (13)

-ośrodki konsultacyjne za granicą (46) m.in. Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Szwecja, Francja, Niemcy, Szwajcaria

-ośrodki terenowe

44. ISTOTA I ETAPY KSZTAŁCENIA Z ZASTOSOWANIEM METODY BIOGRAFII EDUKACYJNEJ

Biografia edukacyjna nie jest ani autobiografią ani historią życia.

Jest ona wersją historii życia, którą dorosły ma stworzyć by móc się zastanowić nad przebiegiem procesu własnej nauki.

P.Dominice

Twórcą jest Pierre Dominice - prof. Uniwersytetu Genewskiego

Istota Metody

-niewielki projekt badawczy -proces uczenia się ludzi dorosłych jest połączony z badaniami

-refleksja nad doświadczeniami związanymi z uczeniem się

-zależność miedzy uczeniem się a kontekstem społecznym (interakcje między ludźmi związane z kontekstem kulturowym

-proces uczenia się badany od wewnątrz -przyglądnie się od strony dynamiki procesu, u różnych jednostek, spoglądanie na proces z pkt widzenia ewaluacji

-ludzie dorośli potrafią badać proces uczenia się oraz interpretować własne doświadczenia

Podstawowy cel metody:

-zrozumienie własnego procesu uczenia się z tym procesem kształcenia związane jest konstruowanie własnej biografii

Biografia a Autobiografia

Biografia-inspiracja badacza, czyjaś historia życia, ludzie zachęceni przez kogoś tworzą biografię

Autobiografia-potrzeba samego Autora (do spisania historii swojego życia) brak zewnętrznych inspiracji

Etapy Kształcenia w metodzie biografii edukacyjnej

1.Dostarczenie informacji o idei zajęć

-wymagania-należy uczęszczać na zajęcia regularnie bo inaczej psuje się pracę grupy

-organizacja- dostosowanie do potrzeb grupy

-plan zajęc- trwaja ok. 2h/tygodniowo

-zaangażowanie -konieczność; aby zdobyć informacje trzeba mówić o sobie

2. Przedstawienie teoretycznych i metodologicznych założeń metody

-podstawy teoretyczne

Teoria krytyczna- szkoła frankfurcka -poddawanie krytyce istniejące społeczeństwo, odrzucanie ideałów

Hermeneutyka -interpretacja narracji

Teoria ugruntowana-zbieranie faktów i uogólnienie ich do teorii

Socjologia

Uczenie się przez doświadczenie

-własne badania biograficzna-historia życia

-historia badań biograficznych

F.Znaniecki -badania nad funkcjonowaniem chłopów poza granicami państwa - w USA

Biografia Edukacyjna w kształceniu i badaniach- wyjaśnienie sensu

3.Tworzenie Małych grup

-losowo czasami dobieranie samodzielnie

-6-8 osób

-20 tygodni pracy -seminaria 2godzinne

-pisemny kontrakt- wszyscy muszą zaakceptować wspólnie wypracowane zasady, min obowiązek uczęszczania na zajęcia, zachowanie tajemnicy, odnośnie treści zajęć do możliwości przytoczenia historii np. w domu, trzeba uzyskać pisemną zgodę uczestnika którego to jest historia

-praca pisemna -wyjaśnienie problemu uczenia się, nazwanie go, uzasadnienie dlaczego ten, a nie inny

4.Prezentacja narracji

( o owym problemie )

-przygotowanie do ustnej narracji

-zawartość narracji

-pomoc w tworzeniu narracji -jakie elementy powinna zawierać, jak zbierać informacje

-zbieranie materiałów -rozmowy z bliskimi

-prezentacja narracji

-rejestracja-nagrywanie wypowiedzi na mikrofon -odtworzenie przy grupie -omówienie narracji przez całą grupę -omówienie czego zabrakło, nad czym należy się jeszcze skupić

5.Przygotowanie pisemnych narracji

(odbywa się w przerwie semestralnej)

-pisanie narracji

-nagranie +notatki z dyskusji (materiały)

-proces pisania i styl pisania biografii edukacyjnej- (język jakim powinniśmy się posługiwać)

I os. ,użyteczne środki retoryczne - tak jakbyśmy mówili

6.Interpretacja Biografii Edukacyjnej (najważniejszy etap!!!!)

-jedna biografia dla każdego -każdy przynosi swoją biografię i przekazuje ją losowo przydzielonej osobie -ma ona podlegać analizie -łatwiej jest spojrzeć komus na obcą mu biografię i ją ocenić niż na swoja

-analiza otrzymanej biografii

-wskazówki -temat główny, struktura, kluczowe doświadczenia, sposoby myślenia, dyskusja grupowa -należy myśleć tak jak twórca biografii

7. Ocena procesu edukacji

-omówienie tematu -sesja plenarna -rejestracja poruszanych tematów, opowiedzianych w biografiach

-pisemna ocena procesu biografii edukacyjnej -pozytywy i negatywy przebiegu zajęć

-omawianie ocen w grupach -ocena procesu kształcenia

-raport na sesji plenarnej -spotkanie wszystkich studentów, łącznie z efektami

Ad.6- pkt najważniejszy

-myslenie refleksyjne -dzieki niemu są w stanie odkryć własny proces uczenia się

-tworzenie wiedzy- brak wiedzy podawanej, trzeba ją samemu konstruować

-znaczenie wydobywania z doświadczenia -nadawanie znaczenia doświadczeniom

-myslenie krytyczne -złożoność życia +czynniki społeczne spostrzeżenie że życie jesy niezwykle złożone, nie wszystko zalezy od ich własnych decyzji, zastanawianie się nad wpływem wcześniej zdobytej wiedzy i wcześniejszych doświadczeń

-społeczny kontekst uczenia się -społeczeństwo w którym żyjemy może mieć duży wpływ na edukację człowieka. Człowiek żyjemiedzy ograniczeniami a możliwościami

-radzenie sobie z przeszłością-poczucie kontroli nad własnym życiem

45. EFEKTY KSZTAŁCENIA Z ZASTOSOWANIEM METODY BIOGRAFII EDUKACYJNEJ

• Konstruowanie tożsamości

• zmiana tożsamości w narracjach

• niekończąca się walka o tożsamość (zmienia się w ciągu całego życia, konstruuje się ją w biografiach edukacyjnych)

• Odkrywanie autonomii

• wyzwalanie się od dominacji rodziny, szkoły, środowiska społeczno-kulturowego

• Odkrywanie potrzeb edukacyjnych

• potrzeby edukacyjne kształtuje społeczeństwo konsumpcyjne i role społeczne

• Odkrywanie procesu myślenia

• Konstruowanie wiedzy w procesie myślenia

• Odkrywanie sposobu myślenia dorosłych

• Odwoływanie się do układów odniesienia: kultury, środowiska, szkoły, zawodu, płci

46. TEORIA DEFICYTU I TEORIA AKTYWNOŚCI - KONSEKWENCJE EDUKACYJNE

Teoria deficytu:

• lata 40. XX wieku - USA i Europa

• lata 50. - Polska

• dojrzałość - procesy degradacji

• model defektu: całkowita utrata zdolności intelektualnej -> starszy człowiek = zużywający się mechanizm

• model ograniczonego używania: opóźnienie starzenia się = wykorzystanie swoich możliwości

Edukacja dorosłych pomija starszego człowieka:

• utrata zdolności uczenia się

• zjawisko straty - ograniczenia i niemożności

Propozycje zajęć dla starszych osób:

• zachowania aktywne: zabawa, hobby, podróże

• placówki oświaty pozaszkolnej oraz o innym przeznaczeniu

Teoria aktywności:

• 1949

• Cavan, Burgers, Havighurst, Geldhammer

• Starzenie się = zjawisko społeczne

• Zmiana ról społecznych - przekształcenie obrazu samego siebie - napięcie psychiczne

• Spostrzegają siebie jako kogoś innego w chwili przejścia na emeryturę, negatywny wizerunek - „nikomu niepotrzebni”

Działania zastępcze zamiast pracy zawodowej:

• zależnie od stanu zdrowia i możliwości

• wysiłek fizyczny

• przyjemne spędzanie czasu

• dostosowanie do potrzeb indywidualnych ludzi

47. TEORIA WYŁĄCZANIA I TEORIA AKTYWNOŚCI MADDOXA - KONSEKWENCJE EDUKACYJNE

Dwie koncepcje starzenia się /przeciwstawne/:

1. teoria wyłączania:

• wycofywanie się z życia społecznego z wiekiem

• przyczyny: zmęczenie, stan zdrowia, frustracje

• inspiracje seniora i społeczeństwa (społeczeństwo wycofuje starszych z różnych sfer życia -> szczególnie z pracy)

• zadania edukacji dorosłych:

• przeciwdziałanie wycofywaniu się seniorów z interakcji

• oddziaływanie na świadomość zbiorową i/lub

• pomoc w zaakceptowaniu konieczności wycofywania się (edukacja = terapia)

• teoria aktywności

• Maddox i współpracownicy

• Zaangażowanie się w życie społeczeństwa (starszy człowiek powinien skupić uwagę na innych)

• Aktywne przystosowanie się do warunków życia = zadowolenie z życia i szczęście

48. „SZKOŁA BOŃSKA” - KONSEKWENCJE EDUKACYJNE

• Hans Thomae

• 1972

• perspektywa osobowości

• wiele czynników warunkujących starzenie się -< najważniejszy obraz siebie

• konstytucja fizyczna i psychiczna a interakcje i przystosowanie:

• zróżnicowanie formy aktywności

• pomoc w przystosowaniu się do zmian

• integracja seniorów ze społeczeństwem

• partycypacja w życiu społeczeństwa

• dopieszczenie do edukacji formalnej albo tworzenie specjalnych uczelni dla osób starszych

49. TEORIA KOMPETENCYJNA - KONSEKWENCJE EDUKACYJNE

Teoria kompetencyjna:

• Lata 80. XX wieku

• Starość = samodzielny okres życia człowieka

• Kompetencja = zdolność do przyjęcia odpowiedzialności za swoje życie i samodzielne jego kształtowanie

• Zdarzenia typu „strata”

• Nieodkryty kapitał społeczny

• Wzrost liczby uczących się osób starszych

• Oczekiwania seniorów w kwestii pomocy

50. POSTAWY WOBEC STAROŚCI B. NEUGARTEN

Aktywność +satysfakcja z życia

I.

Teorie aktywności (w teoriach tych przyjmuje się, że naturalny proces starzenia się pozwala osobie starszej na podtrzymanie dotychczasowej aktywności w życiu społecznym, rodzinnym a także zawodowym. Łączy się także ze zdolnością korzystania z posiadanych kompetencji i możliwością ciągłego uczenia się rzeczy nowych)

1.Zmiana rodzaju aktywności

Różnorodność zajęć -wysoka satysfakcja

2. Jeden rodzaj aktywności

Pasja-satysfakcja

3.aktywność na poziomie średniego wieku

Utrzymanie poziomu aktywności -zadowolenie

II.

Teorie wycofywania (wyłączenie się z życia społecznego jest nie tylko naturalną, ale funkcjonalnie ważną potrzebę rozwojową człowieka w okresie późnej dorosłości - jest ono korzystne, sprzyja bowiem pogłębionej refleksji nad własnym życiem, ponownej interpretacji zdarzeń  życiowych  a często nadawaniu im nowego, pozytywnego znaczenia).

1.wycofanie się z życia

Obserwator z „bujanego fotela” - satysfakcja

2.wycofanie się z aktywnego życia

Jedna rola społeczna-satysfakcja

3.Apatyczność-brak aktywności

Mało aktywni wcześniej -niewielkie oczekiwania

III

Teorie stresu starości (wiążą się z koniecznością poradzenia sobie z obniżoną sprawnością psychiczną i fizyczną oraz pogarszającym się stanem zdrowia; zaakceptowaniem zmian w wyglądzie zewnętrznym; akceptacją nowej pozycji społecznej; umiejętnością podjęcia nowych ról społecznych i rodzinnych; akceptacją nieuchronności śmierci; umiejętnością przyjęcia nowej perspektywy życiowej, inną percepcją czasu i przestrzeni.

1.Oczekiwanie pomocy i współpracy otoczenia

Możliwe wybranie i podtrzymanie aktywności -zadowolenie, jeśli ma pomoc

2.Całkowita dezintegracja

Słaba kontrola siebie, konieczna pomoc, niska satysfakcja życiowa

51. PROCES PRZECHODZENIA NA EMERYTURĘ

1.Faza przedemerytalna

2.Faza miodowego miesiąca

3.Faza rozczarowania

4.Faza reorientacji

5.Faza stabilności

6.Faza końcowa

PROGRAMY PRZEDEMERYTALNE

Szwajcaria

10-15 lat przed emeryturą dla 50latków -zajęcia cykliczne lub 2dni seminarium

Ostatni rok pracy -12-16 godzin stażu

Program stażu przedemerytalnego

-Prawne i ekonomiczne ramy emerytury

-zmiany życiowe

-zabezpieczenie przed zubożeniem

-profilaktyka i higiena zdrowotna

-poszukiwanie starości

PÓŁTURZYCKI „KSZTAŁCENIE OTWARTE - ZAŁOŻENIA I DOŚWIADCZENIA”

• CECHY KSZTAŁCENIA OTWARTEGO:

• system kształcenia otwartego odpowiada celom i możliwościom osób podejmujących kształcenie i w trakcie studiów cele i możliwości te rozwija

• składa się z dwóch programów: pierwszy obejmuje działania organizowane i prowadzone przez uczelnię, drugi przewiduje zadania wykonywane przez uczących się

• umożliwia naukę z pominięciem barier rekrutacyjnych w postaci określonego cenzusu czy egzaminu wstępnego i umożliwia kształcenie bez ubiegania się o dyplom czy stopień akademicki

• cele kształcenia są określone bardzo jasno, co pozwala projektować ich osiąganie i dokonywać oceny efektów

• podstawowa zaleta to zdolność do przyjmowania większej liczby studentów bez konieczności zwiększania kosztów

• system ten w przekazie wykorzystuje nie tylko druk, ale także dźwięk i obraz oraz inne techniki ułatwiające uczenie się

• procesem uczenia się kieruje student, a nie nauczyciel ; testy i oceny służą głownie diagnozie osiągnięć celów

• system ten ułatwia uczącemu się osiągnięcie niezależności poprzez właściwe wykorzystanie nauczycieli akademickich i środków dydaktycznych

• uznanie studenta i jego otoczenia za środowisko edukacyjne, dążenie do wzbogacania tego środowiska, a nie tworzenia wyspecjalizowanych środowisk dydaktycznych, w których występują bariery czasu, miejsca i przestrzeni

• organizacja aktywnej współpracy z lokalnymi i regionalnymi ośrodkami dydaktycznymi określającymi je jako ważne czynniki wzbogacania środowiska studenta i uznanie uczenia się za naturalną i ciągłą działalność człowieka w jego środowisku, w ten sposób urzeczywistnienie idei społeczeństwa wychowującego

• WYBRANE UCZELNIE PROWADZĄCE KSZTAŁCENIE OTWARTE (PROSZĘ OMÓWIĆ TRZY)

• Open University 1969r.

• studenci i absolwenci reprezentują wysoki poziom

• z doświadczeń tej placówki korzystano w Iranie, Izraelu, Pakistanie i innych krajach

• zorganizowanie nowoczesnego systemu kształcenia zdalnego z wykorzystaniem radia i telewizji

• kursy przygotowawcze i kursy podstawowe umożliwiają zdobycie wiedzy w niezbędnym zakresie zgodnie z uzupełniającym programem

• prowadzenie badań w specjalnie utworzonym do tych celów Instytucie Technologii Kształcenia

• uniwersytet Paryż VIII - Vincennes 1968r.

• z inicjatywy Edgara Faure'a

• założenie: odejście od tradycyjnych form i zasad stosowanych w szkolnictwie

• kształcenie w trybie stacjonarnym

• odrzucenie selekcji wstępnej - przyjmowanie wszystkich chętnych, także kandydatów bez matury

• kandydaci przyjmowani niezależnie od kwalifikacji, wieku, statusu społecznego, narodowości, zatrudnienia

• Wayne State University w Detroit

• duża uczelnia, z bogatymi tradycjami

• różne formy kształcenia dorosłych

• 1973 - Kolegium Ustawicznego Kształcenia a w jego ramach czteroletni autonomiczny program University Studies and Weekend College - studia głównie dla robotników

• od kandydatów wymagane jest świadectwo ukończenia szkoły średniej

• otwartość tej uczelni nie polega na przyjmowaniu każdego, ale na umożliwieniu uzyskania przez robotników wyższego wykształcenia ogólnokształcącego - pozwala podnieść poziom wykształcenia

• OSIĄGNIĘCIA KSZTAŁCENIA OTWARTEGO

• zwiększenie liczby osób kształcących się w uczelniach wyższych zwłaszcza ze środowisk nieuprzywilejowanych i zaniedbanych oświatowo

• obniżenie kosztów kształcenia od 50% do 70% w różnych uczelniach

• możliwość indywidualnego doboru treści, form i metod kształcenia

• nowe formy pracy: w małych grupach, konsultacje indywidualne

• multimedialne rozwiązania w kształceniu

• wprowadzenie jednostek tematyczno - programowych unites de valeur oraz kredytów punktowych

• rozwinięcie form i metod kształcenia zdalnego z wykorzystaniem środków i rozwiązań multimedialnych

• badania i weryfikacje przez specjalnie powołane instytuty lub badawcze grupy robocze

• możliwość wzajemnej wymiany doświadczeń i tworzenia nowych placówek i instytucji znacznie doskonalszych i sprawniejszych

• stworzenie możliwości naturalnej wersyfikacji nauczycieli akademickich odpowiadających w swej pracy za działalność dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą

• model innowacyjny w zakresie przygotowań i powoływania uniwersytetów otwartych na przykładzie doświadczeń brytyjskich, japońskich, amerykańskich oraz innych

• ożywienie działalności kulturalnej, oświatowej i naukowej w środowisku, w którym działa uniwersytet otwarty, jego oddziały, czy punkty konsultacyjne

SKIBINSKA „STAROŚĆ W ŚWIADOMOŚCI STARSZYCH KOBIET”

• OBIEKTYWNY I SUBIEKTYWNY WYMIAR STAROŚCI

• obiektywny -> faza życia wyznaczona zgodnie z obowiązującą normą społeczną przez wiek demograficzny; społeczne normy związane z funkcjonowaniem biologicznym, społecznym i psychicznym;

• subiektywny -> odczuwanie starości przez człowieka, do indywidualnego jej przeżywania; związany z wydarzeniami, które w indywidualnym doświadczeniu człowieka zostały utożsamione z późną dorosłością

• SYTUACJE, W KTÓRYCH KOBIETY UŚWIADAMIAJĄ SOBIE SWOJĄ STAROŚĆ

• wydarzenia traumatyczne - śmierć ukochanej osoby

• wydarzenia krytyczne - zmiana miejsca zamieszkania, koniec kariery zawodowej

• obserwowanie zmiany zachowań innych ludzi wobec starszej kobiety

• zmiany regresywne w zakresie pamięci

• zmiany zewnętrzne zachodzące w wyglądzie obserwowane w lustrze

• porównywanie siebie teraz i kiedyś

• CZYNNIKI POZWALAJĄCE KOBIETOM ZAAKCEPTOWAĆ (LUB ODRZUCIĆ) WŁASNĄ STAROŚĆ

-akceptacja ma charakter absolutny (usytuowanie starości w życiu jako kolejnego etapu w życiu) lub warunkowy

• piękny okres życia, który ma istotne zalety -> wzrost ilości czasu wolnego, czas odpoczynku

• porównanie z życiem młodych osób(młodzi więcej problemów)

• przyjemny okres w życiu, jeśli człowiek wie, co zrobić

• zdobyta życiowa wiedza i doświadczenie ułatwiają funkcjonowanie

• doświadczenie cierpienia ułatwia pogodzenie ze śmiercią

• akceptacja powinna wynikać z faktu niemożności uniknięcia tego etapu

• starość jest ok., jeśli człowiek nie jest ograniczony z racji słabej kondycji fizycznej

• lęk przed długą chorobą, która uniemożliwi poruszanie się

• lęk ze względu na przekazy medialne, kreujące wizerunek starszej osoby

• JAKOŚĆ ŻYCIA STARSZYCH KOBIET

• zdobywanie dalszej wiedzy

• samodzielne organizowanie sobie życia

• planowanie zwłaszcza podróży, jakie kobiety chciałyby odbyć

• napisanie książki autobiograficznej, wierszy etc.

• niektóre brak planów

• powtórne małżeństwo w jesieni życia

• czasem dyskryminacja starszych osób, bo preferuje się młode pokolenie

• proponowanie aktywnego trybu życia

DELORS

• UCZYĆ SIĘ, ABY WIEDZIEĆ

Tzn. aby zdobyć narzędzie rozumienia

• opanowanie narzędzi wiedzy, a nie zdobycie encyklopedycznych definicji

• środek i cel życia ludzkiego

• jego istotą jest radość jaką daje zrozumienie

• nie można wiedzieć wszystkiego ze względu na ogrom wiedzy, jednakże specjalizacja musi być wsparta jakąś szczątkową ogólną wiedzą

• zdobywanie wiedzy - ćwiczenie pamięci i uwagi

• pamięć -antidotum na zalew informacji

• proces uczenia się nigdy nie jest zakończony i zawsze można go wzbogacać

• UCZYĆ SIĘ, ABY ŻYĆ WSPÓLNIE

Aby uczestniczyć i współpracować z innymi na wszystkich płaszczyznach działalności ludzkiej

• jedno z największych wyzwań przed współczesną edukacją

• idea nauczania w szkole do nie uciekania się do przemocy

• niestety panuje atmosfera konkurencji

• edukacja -> 2 drogi: stopniowe odkrywanie Innego zaangażowanie we wspólne projekty jako skuteczną metodę unikania lub rozwiązywania konfliktów

• odkrywanie Innego przez poznanie siebie

• nauczyciele szkodliwi jeśli zabijają ciekawość w dziecku

• wspólne projekty - przy nich zapomina się o waśniach między współpracownikami

• UCZYĆ SIĘ, ABY BYĆ

Dążenie pokrewne z innymi

• pełny rozwój każdej jednostki: umysł i ciało

• w szybko zmieniającym się świecie trzeba przyznać szczególne miejsce wyobraźni i kreatywności

• rozwój człowieka to pełny rozkwit jego osobowości jak i form ekspresji i zaangażowania

• UCZYĆ SIĘ, ABY DZIAŁAĆ

Tzn.. aby móc oddziaływać na swoje środowisko

• kwestia kształcenia zawodowego

• przygotowanie zawodowe powinno się zmieniać w miarę zmieniających się warunków na rynku

• od kwalifikacji do kompetencji

BRZEZIŃSKA „WSPOMAGANIE ROZWOJU CZŁOWIEKA DOROSŁEGO”

• RÓŻNICE W STRUKTURZE WIEDZY ORAZ MOTYWACJI EDUKACYJNEJ MIĘDZY DORSŁYMI A DZIEĆMI

• niezależnie od wieku nowa wiedza jest poznawana przez pryzmat już posiadanej

• dobry nauczyciel szuka miejsca od którego może rozpocząć swoją działalność

• u dzieci wiedza ma charakter proceduralny jest wiedzą jak... jak to działa etc. Źródło wiedzy: doświadczenie

• Dorośli obok wiedzy naturalnej, istnieją struktury wiedzy mniej lub bardziej naukowej ; źródło wiedzy: doświadczenie + droga przekazu społecznego; wiedza deklaratywna, czyli taka typu wiedza, że...

• Różnica polega na tym, że inaczej dzieci, a inaczej dorośli strukturują wiedzę i inaczej z niej korzystają

• Niezależnie od wieku nauczaniu sprzyja motywacja wewnętrzna stosowana ciekawością

• Dzieci potrafią się uczyć tylko wg programu wewnętrznego, stopniowo stają się gotowe by uczyć się pod kierunkiem nauczyciela w zgodzie z programem zewnętrznym

• Dorośli już dobrze opanowali tę umiejętność, ale niesie to ze sobą ryzyko - kształtowania się kolekcji wiadomości.

• RÓŻNICE WE WRAŻLIWOŚCI NA KONTROLĘ I OCENĘ ORAZ W DOMINUJĄCYCH FUNKCJACH PSYCHICZNYCH UCZĄCYCH SIĘ DOROSŁYCH I DZIECI

• u dziecka dominujące funkcje psychiczne to funkcja spostrzegania, a potem funkcja pamięci

• u dorosłego dominują funkcje wyższe związane z myśleniem pojęciowym i to one są nadrzędne, bo organizują cały proces uczenia się

• co do oceny i kontroli to u dorosłych bardzo silne jest poczucie własnej odrębności jako osoby i poczucie godności. Efekt? Duża wrażliwość na taką kontrolę i ocenę, która nie oddziela osoby od jej zachowań i wytworów

• dzieci: słaba orientacja co do samego siebie, bo jego świadomość dopiero się kształtuje

• RÓŻNICE W NASTAWIENIU DO UCZENIA SIĘ I PODATNOŚCI NA ZMIANY MIĘDZY DOROSŁYMI A DZIEĆMI

• dzieci: skupianie się na samym procesie uczenia się albo działania

• dorośli koncentrują się głownie na efekcie

BIAŁA KSIĘGA

• ROZWÓJ SPOŁ. INFORMACYJNEGO I KONSEKWENCJA DLA EDU. DOROSŁYCH

• nie jest powiedziane, że nowe technologie obniżają poziom zatrudnienia

• technologie informacji przekształciły formę pracy

• maszyny zastępują ludzi

• rozwój niezależnej pracy indywidualnej

• rozwój trzeciego sektora gospodarki (handel i usługi)

• nowe formy organizacji pracy

• decentralizacja zarządzania

• płynny czas pracy

• szybkość wymiany informacji, nowe możliwości kształcenia -poprzez Internet

• PROCESY GLOBALIZACJI I ICH KONSEKWENCJE DLA EDU. DOROSŁYCH

• globalizacja - swobodny przepływ dób, usług i kapitałów

• otwartość na świat

• z drugiej strony świat niepewny

• Europa go podtrzymuje :D -> polityka handlowa, harmonizacja techniczna,

• Lepsze wykorzystywanie światowych surowców - wymaga to przygotowania ludzi

• PRZEMIANY CYWILIZACJI NAUKOWO-TECHNICZNEJ I ICH KONSEKWENCJE DLA EDU. DOROSŁYCH

• wiedza naukowa - jej rozwój przyspieszony, coraz bardziej jest rozpowszechniona

• „know-how” wysoka specjalizacja z kreatywnością

• bardzo często ten postęp techniczny jest uważany za zagrożenie

• trzeba pokazywać silny związek między wiedzą, a techniką, bo to uspokaja aja aja aja XD

• cel procesu kształcenia - rozwijanie autonomii jednostki i jej zdolności zawodowych

• KONCENTRACJA W EDU. NA KULTURZE OGÓLNEJ

• jednoczesny postęp i rozwój wszystkich grup ludzi w celu zniwelowania ewentualnych różnic które mogłyby potem wystąpić

• rozumienie świata - widzimy jego sens, rozumiemy podstawowe procesy

• kultura ogólna - zdolność do uchwycenia istoty rzeczy, rozumienie i wypowiadanie sądów

• wielostronny rozwój każdej jednostki

• kultura instrument zrozumienia świata istniejący poza dziedziną nauczania

• PRZYDATNOŚĆ DO ZATRUDNIENIA W SPOŁ. UE

• akumulacja wiedzy podstawowej, wiedza techniczna, umiejętności społeczne

• kraje europejskie ostatnio postawiły na skoncentrowanie nauczania wokół czytania, pisania, liczenia

• nauczanie języków, najlepiej co najmniej dwóch już na etapie szkolnym

• pracownicy będący mistrzami w swoim fachu i tacy, którzy mogą innych nauczyć tego, co robią

• stworzenie i rozwinięcie przydatności do zatrudnienia wymaga: urozmaicenia ofert edukacyjnych, stworzenia dróg przejść pomiędzy poszczególnymi stopniami w hierarchii zawodowej, zwiększania doświadczenia przedzawodowego, otwarcie wszelkich możliwości dla mobilności

• TRADYCYJNA I NOWOCZESNA DROGA KSZTAŁCENIA W KRAJACH UE

• Tradycyjna

• dyplom

• ludzie pragną posiadać dyplom ukończenia najatrakcyjniejszych dróg zawodowych

• chcą jak najdłużej pozostawać w systemie edukacyjnym

• tendencja do wydłużania studiów

• chodzi o przyswojenie takiego postępowania, które nadałoby wartość kwalifikacjom, niezależnie od sposobów ich zdobycia i które wzmocniłyby potencjalne możliwości każdego, odpowiadając szerzej na potrzeby jednostki i przedsiębiorstwa

• nowoczesna

• wejście w sieć współpracy, kształcenia i doskonalenia

• każdy powinien znaleźć dla siebie miejsce w instytucjonalnych systemach kształcenia

• dostęp do nich musi być szerzej otwarty

• system bezpiecznej akredytacji - ci, których formalny system edukacji zniechęca, będą zachęcani do rozwijania swoich umiejętności

• wzajemne uznawanie dyplomów w Unii

• uregulowanie kwestii prawnych, prawo pobytu etc.

• Człowiek powinien mieć dostęp do kształcenia przez całe życie

• Osobowa karta kompetencji - wyszczególnione najważniejsze umiejętności danej osoby

• Współpraca instytucji

TURNER

1. główne zadania w okresie przejścia we wczesna dorosłość:

• położenie kresu strukturze życia z okresu dorastania i opuszczenie świata z ery przeddorosłości - stawanie się coraz mniej zależnym od swojej rodziny

-charakter zewnętrzny: opuszczenie domu rodzinnego, uniezależnianie się finansowe, wchodzenie w nowe role, stanie się bardziej autonomicznym i odpowiedzialnym

- charakter wewnętrzny: zróżnicowanie między sobą i rodzicami, dystans psychologiczny i zmniejszanie się emocjonalnej zależności od rodziny

• przygotowanie bazy do zycia w dorosłym swiecie, zanim stanie się jego częścią - poznanie samego siebie i świata - plany na przyszłość, zdefiniowanie koncepcji dorosłego życia, definicja swojej osoby

2. wejście struktury zycia we wczesna dorosłość (22-28)

• pomost między wartościami osobistymi i uznawanymi przez społeczeństwo

• badanie różnych opcji i możliwości oferowanych przez świat -skrystalizowanie definicji siebie jako dorosłego (nie ostatyczny)

• działanie zgodnie z dokonanym wyborem zawodu, partnera, stylu życia czy wartości

3. Przekroczenie 30 roku zycia (28-33)

• Praca nad słabymi punktami zycia i tworzeniem podstaw do bardziej zadowalającej struktury

4. kulminacyjna struktura życiowa wczesnej dorosłości: (33-40)

• znaleźć odpowiednie miejsce w społeczeństwie; „połozyć fundamenty, zbudować gniazdo i energicznie działać w ramach ustalonego wzorca

• praca nad postępem i pomyślnym dążeniem do przodu i wzwyż

5. 3 zadania okresu średniej dorosłości:

• Ocena przeszłości

• Zainicjowanie nowego okresu życia

• Doświadczenie INDYWIDUACJI - stosunek wobec świata i siebie

6. przekroczenie 50…

• podobne jak poprzednio

KARGUL

1. Oświata dorosłych:

• Funkcja KOMPENSACYJNA - niewystarczające kompetencjeedukacja (uczę się bo trzeba)

• Dobrowolne uczenie się chce być mądrzejsza

Fizjokraci:

• Rolnictwo - czysty produkt społeczeństwa - koncepcja szkoły ekonomicznej

• Zwolennicy wśród KEN

• Praca na roli - źródło prawdziwego bogactwa - z tego utrzymują się inne grupy społeczne

• Szerzenie wiedzy rolniczej - chłop światły będzie zdolny do intensywnej pracy, poprawi swoje położenie, nauczy się stosować wynalazki rolnicze

Życie religijne:

• Anglia 1812-16: szkoły dla dorosłych; czytanie - można samodzielnie studiować biblię i przeżywać jej treści

• Rozwój czytelnictwa w ogóle -

• Za przykładem Anglii: Irlandia i Dania

Rewolucja przemysłowa:

• Gwałtowne zmiany techniczne ekonomiczne i społeczne: produkcja maszynowa, dynamiczna gospodarka, coraz więcej ludzi poza rolnictwem- nowe kwalifikacje

2. Przez oświatę ludu do solidaryzmu społecznego:

• Praca u podstaw i praca organiczna

• Wyższe klasy społeczne chciały zachować dotychczasowa kulturę feudalną i trochę przeszkadzały - wykształcony chłop może mieć większe potrzeby

• Mimo to prowadzono oświatę: chłop może dostrzeże korzyści w oddaniu spraw pod władzę pana; współpraca dworu ze wsią - i tak pan będzie decydował o wszystkim

• Ziemianie tylko mogli znać psychikę chłopską - mogli prowadzić specyficzna oświatę chłopów

• Wychowania w duchu chrześcijańskim -zespolenie oświeconego ludu z ziemiaństwem i wartościami kultury narodowej

3. Edukacja dla ludu:

• Nawiązanie do niemieckich AGRARYSTÓW - oświecony chłop może przyczynić się do podniesienia życia i poziomu ekonomicznego całego kraju; nowa organizacja życia - samorządy

• Uwłaszczeni chłopi - nowe prawa, ale i obowiązki - utylitarny charakter oświaty - praca, oszczędność, obowiązek obywatelski, rządność

• Wydawnictwa, czasopisma dla chłopów, stowarzyszenia społeczno - kulturalne

• Kultura ludowa - trzeba podtrzymywać i rozwijać

• Nawet zauważono że chłopi mają pozytywne cechy: zdrowe uczucia, chłopski rozum i bogata wyobraźnię

4. Partie socjalistyczne:

• Adresaci: również klasa robotnicza

• Uświadomiona klasa niższa przedstawiciele świadomych bojowników o wyzwolenie społeczne i narodowe

• Szkółki robotnicze, odezwy, broszury, popularyzowanie literatury marksistowskiej

• Nowa kultura socjalistyczna: świadomość własnej roli i siły

• Zapowiedź bezpłatnej i bezwyznaniowej, ale obowiązkowej edukacji, czasu na naukę i rozrywkę wyzwolenie ekonomiczne klas pracujących

• Po odzyskaniu niepodległości: realizacja działań integracyjnych scalenie w jeden organizm społeczeństwa i przysposobienie do życia we własnym państwie

• Przymusowe nauczanie żołnierzy - analfabetów, 3 klasy szkoły podstawowej

• Okres międzywojenny - sprowadzenie edukacji do nauczania - edukacja pełni funkcję KOMPENSACYJNĄ

5. II RP

• Formy edukacji, w której kreatorami są sami uczestnicy - zasada dialogu: wszyscy (dorośli) są uczniami i nauczycielami: każdy ma wiedzę, którą może się podzielić (tak w Anglii już w 1891 roku, ale w Polsce słabo)

• Powstanie partii samokształceniowych (polska) - zindywidualizowane formy uczenia się ; Edukacja dorosłych = uczenie się (dopiero wtedy)

6. po II Wojnie Światowej:

• 1948-49 centralizacja wszelkich działań, w tym także oświatowych - kursy dla analfabetów dla pracowników różnych zawodów (centralnie ujednolicony program) redukcja deficytu wykształcenia formalnego (skutki wojny) , przygotowanie pracowników do wszystkich szczebli administracji i przedsiębiorstw państwowych (deklaracja o upowszechnieniu oświaty wprowadzana w czyn) - funkcja KOMPENSCYJNA

7. PRL

• 2 formy aktywności edukacyjnej: czytelnictwo i samokształcenie (z wyjątkiem lat 1949-55)

• Ale ograniczone samokształcenie bez ingerencji władz państwa socjalistycznego

• „samokształcenie kierowane”, tylko hobbistyczne na własną rękę

• 80's nowa tendencja do postrzegania roli, zadań i funkcji oświaty dorosłych - humanistyczne koncepcje edukacji człowieka (jak na zachodzie)

Edukacja dorosłych - wymaganie edukacji rozwoju indywidualnej jednostki, umożliwiające jej uczenie się - odejście od kształcenia „zgodnie z potrzebami gospodarki i kultury narodowej)

8. 90's XX wieku

• Gwałtowna zmiana stylistyki mówienia, pisania i dyskutowania o uczeniu się dorosłych:

„oświata dorosłych” - „edukacja dorosłych” - uwzględnienie aktywność edukacyjną człowieka dokonującego autonomicznych decyzji

• Tożsamość, autonomia, autoteliczność, wolność wyboru, autoedukacja - nowy kontekst uczenia się dorosłych

• Podważenie sensu „wychowania dorosłych”, podnoszenie wartości „wspomagania rozwoju”

• Gdyby systemy oświatowe nie reagowały na zmiany społeczno-polityczne mogłyby być odrzucone przez społeczeństwo ; pojawienie się naturalnych mechanizmów regulujących kształt oświaty dorosłych, rezygnacja z jakichkolwiek ingerencji centralnych (może troszkę wytworzenie złudzeń niż zaspokojenie rzeczywistych potrzeb)

• Nowe hasła (nowoczesność, otwartość, innowacyjność - każdy może interpretować na swój własny sposób); słowa-klucze (Polak musi być Europejczykiem i takie tam, które nie maja konkretnego znaczenia) - chęć akceptacji przez Zachód

• Nowa wizja „ja” niż w PRL

• Zapotrzebowanie na nowe usługi oświatowe (kursy, szkolenia) w ciągu 10 lat powstał rynek oświatowych z różnoraka ofertą

• Mimo to i tak trzeba zachęcać albo zmuszać ludzi do edukacji: przyczyny makrospołeczne (emigracja ludzi do innych krajów - nie znają języka) i mikrospołeczne (utrudniony dostęp społeczności lokalnych do instytucji kształcenia) - są ludzie z brakami wykształcenia formalnego lub wiedzy pozwalającej na przystosowanie się do życia społecznego

9. Polska XXI wiek (szanse)

• Uczenie się człowieka dorosłego - nie obligatoryjny obowiązek, ale dobrowolnym wyborem

• Przekaz informacji o oferowanej wiedzy (reklama) - wytworzenie pozornego poczucia wolności wyboru, dążenie do tego, aby uczniowi dorosłemu dać taka wiedzę jakiej oczekuje - szansa wzajemnej akceptacji nauczyciela i ucznia dorosłego

• Autorskość danej formy kształcenia - coś specyficznego, a jednocześnie kojarzy się z odpowiedzialnością konkretnej firmy edukacyjnej za efekty - uczestnik nie wybiera anonimowej instytucji (w razie czego trzeba na kogoś zrzucić winę )

• Atrakcyjna wizja siebie i świata dzięki podniesieniu swoich kompetencji

• Odejście od haseł: wszechstronny rozwój osobowości czy kształcenie bezinteresowne na rzecz specjalistycznej wiedzy - pragmatyzm

• Zjawisko pozytywnych snobizmów związanych z aktywnością edukacyjna - sukces dzięki edukacji - takich ludzi naśladujemy

10. XXI wiek (zagrożenia)

• Manipulacja hasłami - złudzenie łatwych osiągnięć rozczarowanie, agresja przeciwko firmie edukacyjnej negatywne opinie o sensie kształcenia

• Rynek edukacyjny powstaje w chaosie i patologii społecznej:

Reklama i obietnice nie realizują tego co trzeba

Kursy tylko teoretyczne

Spełnianie tylko aktualnych oczekiwań kursantów (kurs prawa jazdy nie uczy jak jeździć, ale jak zdać)

• Nauczyciele dorosłych na kursach nie maja wiedzy pedagogicznej - brak kompetencji

• oszuści i kombinatorzy - nikt nie ma na to wpływu, bo właściciel firmy sam reguluje wszystkie kwestie

• Negatywne wzory osobowości - 5% Polaków bezrobotnych dostrzega osobę wykształconą jako ideał godny naśladowania; raczej „człowiek zaradny i kombinator”

• Lęk przed nowością u ludzi mających za sobą młodość

11. „Bazar oświatowy”

• Nie ma autorytetów, apelu o posłuszeństwo i postrzeganie norm

• Nie da się zdefiniować celów

• Społeczeństwo nie jest już jednolite i twarde

• Nie ma jednoznacznych odpowiedzi - niedookreśloność i wieloznaczność form edukacji

12. Cechy współczesnej edukacji:

• Edukacja: nieinstytucjonalna, spontaniczna, nieplanowana, wyznaczana przez codzienność

• T. Aleksander: wielowariantowość (różne odmiany poszczególnych form edukacji)

Otwartość (związek ed z innymi dziedzinami życia, reagowanie na potrzeby dorosłych)

Ścisły związek z potrzebami określonych grup społecznych

Brak ścisłego ukierunkowania programowego

• W innych krajach jednym z podstawowych zagadnień wokół którego koncentruje się aktywność edukacyjna jest życie społeczne (globalne i lokalne) - w naszym kraju dostrzega się ta potrzebę, ale na razie jest skupiona wokół ośrodków akademickich (miasto)

12. Rynek edukacyjny:

• Wolny rynek Prowadzi do nierówności i niesprawiedliwości w społeczeństwie powiększanie korzyści grup sprawujących władzę i powiększenie się różnic społeczno-ekonomicznych

• Możliwość kupowania łatwiejszych dróg do intratnych pozycji zawodowych

• Możemy wybierać spośród różnych ofert, ale to niekoniecznie równa się z partnerstwem ucznia i nauczyciela

• Nie są zaspokajane indywidualne potrzeby ucznia - obowiązuje standard

• Selekcja uczniów - pogłębianie się różnic

4 filary edukacji: (taki bonus)

• „uczyć się aby działać” - praca ma coraz bardziej charakter personalny; Ważniejsze kompetencje niż kwalifikacje taki u nas

• „uczyc się aby wiedzieć”

• „uczyc się aby żyć wspólnie”

• „uczyć się aby być” - własny rozwój

30

---