do nauki, II semstr studia


1. Definicja rynku finansowego i jego podstawowe funkcje.

Rynek finansowy tworzy mechanizm -przepływu środków pieniężnych między podmiotami posiadającymi nadwyżki finansowe i zainteresowanymi korzystnym ulokowaniem tych nadwyżek a podmiotami poszukującymi źródeł finansowania i skłonnymi do poniesienia związanych z tym kosztów. Przepływy mogą mieć charakter krótkookresowy i wtedy mówimy o przepływach pieniądza. Natomiast przepływy długoterminowe to przepływy kapitału mające na celu finansowanie działalności inwestycyjnej.

Rynek finansowy obejmuje ogół transakcji kupna-sprzedaży instrumentów finansowych służących pozyskaniu i lokowaniu pieniądza i kapitału.

Instrumenty finansowe są to:

- papiery wartościowe,

Funkcje rynku finansowego:

1. alokacja pieniądza i kapitału - za pośrednictwem rynku finansowego następuje przepływ pieniądza lub kapitału do użytkowników,

2. funkcja mobilizacji kapitału - z drobnych nadwyżek finansowych lokowanych np. przez gospodarstwa domowe powstają znaczące źródła finansowania np. przedsięwzięć inwestycyjnych,

3. wycena pieniądza i kapitału - cenami są stopy %, notowania papierów wartościowych, notowania innych instrumentów finansowych,

4. transformacja pieniądza i kapitału - na rynku finansowym następuje zamiana jednych instrumentów finansowych na inne.

2. Definicja instrumentu finansowego i jego podstawowe podziały

Przez instrument finansowy rozumie się określone zobowiązanie finansowe (stosunek kredytowy) lub inaczej roszczenie majątkowe kapitałodawcy w stosunku do kapitałobiorcy. Instrumenty finansowe z punktu widzenia aspektu własnościowego można podzielić na:

Instrumenty udziałowe dają prawo dawcy kapitału do udziału w majątku emitenta. Są one dokumentem potwierdzającym własność kapitału zaangażowanego w działalność gospodarczą; właściciel kapitału na tej podstawie ma prawo do dywidendy. Podstawowymi rodzajami tych instrumentów finansowych są:

Instrumenty wierzytelnościowe mają charakter długu - są świadectwem udostępnienia kapitału na pewien czas - do momentu zapadalności. Oznacza to iż w momencie zapadalności emitent musi zwrócić kapitał posiadaczowi instrumentu. Istnieją również takie instrumenty przy których zwrot kapitału nie jest wymagany - np. skrypty wieczyste. Podstawowe przykłady instrumentów dłużnych to:

Z tytułu ich posiadania odnosi się korzyść finansową głównie w postaci procentu.

Wszystkie wyżej wymienione instrumenty to tzw. instrumenty bazowe w oparciu o które tworzy się instrumenty pochodne (derywaty). Ich wartość kształtuje się jako pochodna instrumentu podstawowego. Stwarzają one prawo do kupna lub sprzedaży instrumentu pierwotnego w przyszłości po określonej cenie albo do odpowiedniego rozliczenia pieniężnego. Do instrumentów pochodnych zaliczamy:

Innym kryterium podziału instrumentów finansowych jest sposób generowania przez nie dochodów. Wyróżnia się instrumenty

Kolejnym kryterium jest przynależność sektorowa emitenta kreującego dany instrument finansowy. Na tej podstawie wyróżniamy:

Kryterium podziału instrumentów finansowych noże być również ich okres zapadalności, czyli czas od ich emisji do ich wykupu. Na tej podstawie wyróżniamy:

3.Definicja papieru wartościowego i jego ogólna istota.

Papier wartościowy - podstawowy instrument rynku finansowego. Z tytułu jego posiadania właściciel może mieć jedno z następujących praw:

a. prawo do współwłasności majątku (udziały, akcje)

b. prawo do określonego procentu lub innych pożytków (obligacje, inne instrumenty długu)

c. prawo do otrzymania w przyszłości określonych aktywów lub do rozliczenia pieniężnego

(instrumenty pochodne)

Papier wartościowy można zdefiniować jako dokument stwierdzający fakt dokonania transakcji odpłatnego udostępnienia kapitału, co daje kapitałodawcy określone prawa.

4. ogólna struktura rynku finansowego z punktu widzenia rodzaju instrumentu

Rynek finansowy dzieli się na:

a. rynek pieniężny (lokaty międzybankowe, bony skarbowe, bony komercyjne, certyfikaty depozytowe, weksle) .

b. rynek kapitałowy (akcje, certyfikaty inwestycyjne, kwity depozytowe, obligacje: skarbowe, komunalne, przedsiębiorstw)

c. rynek instrumentów pochodnych (forwards, futures, opcje, swapy)

d. rynek depozytowo-kredytowy (lokaty bankowe, kredyty bankowe, pożyczki)

e. rynek walutowy (waluty)

5. Różnica między rynkiem kapitałowym i pieniężnym

Podział na rynek kapitałowy i pieniężny jest najbardziej spopularyzowanym podziałem rynku finansowego. Stosowanymi kryteriami podziału są:

Rynek pieniężny definiuje się jako segment rynku finansowego przez który podmioty gospodarcze finansują swoją działalność, a okres kredytowania nie przekracza 1 roku. Można powiedzieć, że główna funkcja rynku pieniężnego sprowadza się do przynoszenia dochodu od wolnych w danym momencie kapitałów i od zapewnienia ciągłości w regulowaniu zobowiązań. Do podstawowych instrumentów rynku pieniężnego zalicza się:

Rynek kapitałowy to segment rynku na którym zawierane są transakcje instrumentami finansowymi o wykupie powyżej roku z przeznaczeniem uzyskanych środków na cele inwestycyjne. Rynek kapitałowy jest więc miejscem mobilizacji wolnych funduszy w okresie średnio i długoterminowym na cele modernizacyjno-inwestycyjne przedsiębiorstwa. Jedną z podstawowych cech tego rynku jest fakt, iż składa się on z wielu segmentów i występuje na nim znaczna liczba podmiotów. Stopień ryzyka na rynku kapitałowym jest znacznie wyższy niż na pieniężnym. Wynika to z lokowania kapitału na znacznie dłuższy okres. Transakcje zawierane na rynku kapitałowym mają przeważnie znacznie większą wartość niż te zawieranie na rynku pieniężnym. Stopa zwrotu zwrotu z kapitału na rynku kapitałowym jest przeważnie wyższa od stopy zwrotu na rynku pieniężnym Na rynku kapitałowym przedmiotem obrotu są papiery wartościowe. Obrót nimi podlega uregulowaniom ustawowym.

6. Rynek pieniężny i jego podział ze względu na wielkość obrotów

Ze względu na wielkość transakcji na ryku pieniężnym wyróżnia się rynek centralny, zwany również hurtowym, oraz rynek detaliczny.

Rynek hurtowy obejmuje duże transakcje, na ogół między bankami i innymi instytucjami finansowymi oraz dużymi przedsiębiorstwami. Pożyczkobiorcami na tym rynku są banki, często również bank centralny, przedsiębiorstwa o silnej pozycji finansowej, jak również rząd. Z kolei pożyczkodawcami mogą być wszyscy, dysponującymi dużymi kwotami gotówki (wszyscy dysponujący gotówką mogą kupić emitowane walory). Rynek nie zawsze musi mieć określone miejsce działanie, ponieważ transakcje mogą być zawierane za pośrednictwem łącz telekomunikacyjnych. Jego podstawowa funkcja sprowadza się do obracania pakietami walorów w poszukiwaniu najlepszej ich lokaty na krótki termin.

Rynek detaliczny tworzą banki udzielające kredytów krótkoterminowych. Zakresem działania może on obejmować cały kraj lub jedynie wybrany region. Przyjmuje się również, że drobne transakcje papierami wartościowymi (np. wekslami) to także detaliczny rynek pieniężny. Banki działające na rynku detalicznym mogą również być uczestnikami rynku hurtowego.

7. Indeksy rynku lokat międzybankowych

W Polsce funkcjonują dwa indeksy rynku lokat międzybankowych, którymi są WIBOR i WIBID. Są one odpowiednikami indeksów rynku angielskiego LIBOR i LIBID.

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) jest roczną stopą procentową, po jakiej bank jest skłonny udzielić kredytu innym bankom

WIBIB (Warsaw Interbank Bid Rate) jest roczną stopą procentową , która bank jest gotów zapłacić za środki przyjęte w depozyt od innych banków.

Obie stopy są obliczane jako średnia arytmetyczna kwotowań 10 banków mających status dilera rynku pieniężnego, czyli banków dopuszczonych do zawierania transakcji z NBP. Stawki te są obliczane z fixingu po odrzuceniu najwyższego i najniższego kwotowania. Oba indeksy są obliczane dla środków przekazywanych na jeden dzień (T/N), jeden tydzień (1W), jeden miesiąc (1M), trzy miesiące (3M) oraz sześć miesięcy (6M). Są one nie tylko punktem odniesienia w operacjach banku z klientami, lecz odzwierciedlają również rzeczywistą cenę pieniądza na rynku międzybankowym.

8. Charakterystyka bonów skarbowych

Bony skarbowe nazywane są również wekslami skarbowymi lub dłużnymi papierami wartościowymi skarbu państwa. Pierwszy raz zostały wyemitowane w Anglii w 1870 roku. Ich okres zapadalności wynosi od kilku tygodni od jednego roku.

Bony skarbowe są krótkoterminowymi papierami wartościowymi emitowanymi przez skarb państwa w celu sfinansowania potrzeb budżetu państwa. Stanowią dogodny instrument krótkoterminowego kredytu do finansowania narastającego w czasie deficytu budżetowego. Kredyt ten stanowi zazwyczaj źródło finansowania potrzeb skarbu państwa w długim okresie. Odbywa się to przez uzyskiwanie środków z nowej emisji w celu wykupienia poprzedniej emisji. Podstawową cechą bonów skarbowych jest zerowy stopień ryzyka, co czyni je bardzo atrakcyjnymi papierami lokacyjnymi dla banków oraz instytucji finansowych. W związku z brakiem ryzyka papiery te mają bardzo niskie oprocentowanie, co świadczy o niewielkim koszcie uzyskania kredytu przez skarb państwa. Ich dodatkowym atutem jest wysoka płynność, osiągana dzięki dobrze rozwiniętemu rynkowi wtórnemu. Ponadto bony skarbowe są wykorzystywane przez banki centralne do regulowania obiegu pieniądza w gospodarce. Bony skarbowe sprzedawane są z dyskontem, co oznacza, że ich cena jest niższa od wartości nominalnej. Cena bonów ustalana jest w trakcie przetargu, podczas którego uczestnicy licytują ile są wstanie zapłacić za nominalną wartość bonu. (np. ile zapłacą za każde 10000 zł nominalnej wartości bonu w dniu jego wykupu). Dyskontem bonu skarbowego nazywamy różnicę między wartością nominalną bonu (np. 10000) a wartością, po której go nabyto. Kwota dyskonta jest kosztem, który ponosi wystawca bonu. Z kolei dla jego nabywcy jest informacją o stopie zwrotu, którą uzyskuje z inwestycji. Emitent bonów może je odkupić przed terminem ich zapadalności. Odkup następuje również w drodze przetargu, organizowanego przez agenta emisji, w trakcie którego uczestnicy podają cenę za którą chcą sprzedać każde 10000 wartości nominalnej bonu. Odsprzedaż bonów odbywa się więc również z dyskontem. Po upływie terminu ważności bonów są one odkupowane przez emitenta. Wykup odbywa się wtedy po cenie nominalne. Po okresie wykupu bony skarbowe nie podlegają oprocentowaniu. Obrót bonami skarbowymi odbywa się również na rynku wtórnym. Stopy procentowe na tym rynku kształtują się pod wplywem gry popytu i podaży, a zapotrzebowanie na nie wiąże się także z ich konkurencyjnością wobec lokat międzybankowych. Ich przewagą na rynku finansowym jest ich zbywalność. Dodatkowo bank centralny udziela pod ich zastaw kredytu lombardowego.

9. Rynek pierwotny bonów skarbowych w Polsce

Bony skarbowe sprzedawane są z dyskontem, co oznacza, że ich cena jest niższa od wartości nominalnej. Cena bonów ustalana jest w trakcie przetargu, podczas którego uczestnicy licytują ile są wstanie zapłacić za nominalną wartość bonu. (np. ile zapłacą za każde 10000 zł nominalnej wartości bonu w dniu jego wykupu). Dyskontem bonu skarbowego nazywamy różnicę między wartością nominalną bonu (np. 10000) a wartością, po której go nabyto. Kwota dyskonta jest kosztem, który ponosi wystawca bonu. Z kolei dla jego nabywcy jest informacją o stopie zwrotu, którą uzyskuje z inwestycji. Emitent bonów może je odkupić przed terminem ich zapadalności. Odkup następuje również w drodze przetargu, organizowanego przez agenta emisji, w trakcie którego uczestnicy podają cenę za którą chcą sprzedać każde 10000 wartości nominalnej bonu.

10. Interpretacja dyskonta

Dyskonto bonu skarbowego - różnica między wartością nominalną bonu (10 000zł) a wartością po której go nabyto (bieżąca wartość rynkowa = bieżąca cena).

Dyskonto:

D = N - P

D - kwota dyskonta

N - wartość nominalna (10 000zł)

P - wartość rynkowa (bieżąca cena)

Roczna stopa dyskonta:

d = D/N *360/n*100

n - liczba dni od momentu zakupu bonu do dnia jego wykupu

Interpretacja dyskonta:

    1. dla emitenta - świadczy o wielkości jego kosztu

    2. dla nabywcy - ważna jest informacja o stopie zwrotu, którą uzyskuje z zainwestowanego w bony skarbowe kapitału.

11. Zalety emisji KPD przedsiębiorstw z punktu widzenia emitenta, agenta i inwestora

KPD są to krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw , zwane też papierami dłużnymi przedsiębiorstwa, skryptami dłużnymi lub papierami komercyjnymi.

EMITENT

KPD jest instrumentem rynku pieniężnego zobowiązującym emitenta do wykupu papieru w określonym terminie według podanej na nim wartości nominalnej. Jest to zatem krótkoterminowa pożyczka udzielona emitentowi bez zabezpieczenia.

Powodem szerokiego wykorzystania emisji papierów komercyjnych jest stosunkowo
niski koszt uzyskania środków finansowania działalności firmy. Wynika to z faktu wyeliminowania ogniwa pośredniczącego, czyli banku w kojarzeniu inwestorów i firm chcących ich środki zagospodarować. Bank spełnia jedynie funkcję techniczną - nadzoruje emisję. Stąd też koszt pozyskiwania środków na emitowanie papierów, zwłaszcza jeżeli emitent uzyskuje wysokie notowania w agencjach ratingowych, jest mniejszy w porównaniu z kosztem kredytu bankowego. Oprocentowanie KPD jest najniższe wśród alternatywnych form finansowania firmy i niewiele wyższe niż oprocentowanie obligacji rządowych.

Typem papieru komercyjnego jest tzw. asset backed paper, co oznacza że papier wartościowy zabezpieczony jest przez aktywa emitenta. Zwiększa to pewność i popularność na rynku, a ponadto umożliwia większą emisję przedsiębiorstwom zajmującym dalsze miejsca na liście ratingowej.. Zaletą dla emitenta jest także możliwość rolowania- mimo iż KPD służą do uzupełnienia kapitału obrotowego przedsiębiorstwa, mogą być także wykorzystywane do finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych.

Rolowanie polega na ciągnieniu transzy następnej w celu zgromadzenia środków na finansowanie transz następnych ( przeprowadzanie kolejnej emisji w dniu zapadalności poprzedniej).

W stosunku do kredytu bankowego KPD są nie tylko tańszym ale także bardziej elastycznym źródłem finansowania przedsiębiorstwa.

Taniość wynika z faktu, iż firma nie musi spełnić wszystkich wymogów niezbędnych do uzyskania klasycznego kredytu. Ponadto daje to możliwość powtarzania emisji a zatem przejścia od bieżącego do średnio i długookresowego finansowania ( przedsiębiorstwo nie jest poddawane kontroli bankowej, nie musi podawać celów na jakie chce wyemitować KPD).

Większa elastyczność spowodowana jest tym, że firma ma swobodę działania w stosunku do banku oraz tym, że bardziej elastycznie ustalane są okresy płatności i stopa procentowa, co oznacza że emitent dopasowuje wielkość emisji do swoich rzeczywistych potrzeb.

Kolejną cechą zaletą jest krótki czas pozyskiwania środków - zazwyczaj kilka dni. Emisja papierów wpływają na zwiększenie wiarygodności emitenta i zaufania do niego na rynkach finansowych.

AGENT

Emisja KPD odbywa się zazwyczaj za pośrednictwem agenta ( organizatora) emisji, którym jest biuro maklerskie banku.

INWESTOR

KPD są dla inwestora alternatywą depozytów bankowych. Oferują one wyższą niż depozyty stopę zwrotu, która ponadto przewyższa stopę rentowności bonów skarbowych. Stwarzają możliwość dywersyfikacji ryzyka w portfelu inwestycyjnym, dopasowania długości okresu trwania inwestycji do rzeczywistych potrzeb inwestora, odsprzedaży papieru przed okresem zapadalności bez utraty odsetek. Inwestorzy mogą dochodzić roszczeń gdyż to oni ponoszą ryzyko. Po stronie inwestorów występują zazwyczaj przedsiębiorstwa duże gdyż nominały KPD opiewają na wartość do 1 mln zł (firmy ubezpieczeniowe, banki i inne instytucje finansowe). KPD dają zatem możliwość zagospodarowania odpowiednich kwot wolnej gotówki. Inwestorzy ponoszą stosunkowo małe ryzyko i maja możliwość wyboru papieru dłużnego o żądanym terminie zapadalności i odzyskania gotówki przed tym terminem na rynku wtórnym.

12. Opisz emisję KPD firm

Emisja KDPF:

  1. odbywa się za pośrednictwem agenta (organizatora) emisji - biura maklerskie banku,

  2. agent wykupuje od firmy emitenta całą emisję po określonej cenie i organizuje dalszy obrót (odsprzedaje innym inwestorom na rynku wtórnym). Agent może również zorganizować przetarg na emitowane papiery na rynku pierwotnym.

  3. mają okres wykupu krótszy niż 1 rok,

  4. występują w formie zdematerializowanej (dzięki temu uzyskuję się m.in. płynność w obrocie tymi papierami na rynku wtórnym, na czym szczególnie zależy ich nabywcom - muszą mieć możliwość szybkiego sprzedania tych papierów),

  5. stąd też biura maklerskie dążą do zapewnienia kwotowań ciągłych w obrocie nimi (w każdej chwili są gotowe do ich kupna lub sprzedaży - same kwotują brakującą stronę: podają cenę kupna i sprzedaży).

Procedura emisyjna KPDF:

  1. przedsiębiorstwo składa zlecenie emisji u organizatora emisji (agenta), przedkładając dokumentację finansową (dokumenty te stanowią podstawę do przygotowania programu emisji oraz memorandum emisyjnego dla inwestorów.

W programie emisji określa się:

- nominalną kwotę emisji (górny limit zadłużenia),

- termin wykupu (termin zapadalności),

- harmonogram przeprowadzenia kolejnych emisji w przypadku emitowania papierów w transzach,

- umowę o linię kredytową w celu podtrzymania płynności papierów na rynku.

  1. po uruchomieniu emisji jej agent zajmuje się:

  1. w celu zagwarantowania płynności papierów na rynku powołuje się gwaranta (najczęściej jest to bank).

Jeśli kwota emisji jest bardzo duża, to bank wspierający emisję może zorganizować konsorcjum, które zapewni linię kredytową.

Czasami gwarantem emisji są spółki „matki”, które nie pobierają prowizji od spółek „córek” (obniżają się łączne koszty emisji).

  1. sprzedaż KPDF odbywa się na zasadzie dyskonta

nominalna wartość emitowanych skryptów dłużnych przedsiębiorstwa - dyskonto (koszt zaciągnięcia pożyczki) = wpływy z ich sprzedaży (brutto) - koszty obsługi i prowizja = wpływy netto emitenta

  1. na rentowność (stopę zwrotu) wpływają:

- stopień wiarygodności kredytowej firmy emitującej,

- rentowność bonów skarbowych,

- aktualna sytuacja na rynku finansowym.

f) z uzyskanych wpływów emitent pokrywa:

KORZYŚCI:

DLA EMITENTA:

DLA INWESTORA:

Schemat procedury emisyjnej krótkoterminowyh papierów dłużnych firm

13. Omów istotę certyfikatu depozytowego i ich rodzaje.

Certyfikaty depozytowe pojawiły się w momencie gdy depozyty bankowe stały się mniej atrakcyjnym źródłem finansowania dla inwestorów i zaczęto wybierać źródła alternatywne.

Certyfikaty depozytowe są to papiery wartościowe emitowane przez banki komercyjne w celu pozyskania środków pieniężnych. Różnią się od depozytów tym, iż inwetor chcący zrezygnować i zbyć certyfikat zbywa go po cenie uwzględniającej przysługujące mu odsetki od daty nabycia certyfikatu do daty jego zbycia.

Funkcjonują one zarówno na rynku pierwotnym jak i wtórnym. Mogą być emitowane w walutach obcych. Mogą być wykorzystywane do transkakcji spekulacyjnych.

Rodzaje certyfikatów depozytowych:

  1. krótkoterminowe certyfikaty o stałym oprocentowaniu emitowane na okres od 1 miesiąca do 1 roku. Oprocentowanie od dnia emisji do dnia wykupu jest stałe. Jego wysokość może być negocjowana między stronami w dniu emisji.

  2. długoterminowe certyfikaty o stałym oprocentowaniu emitowane na okres od 1 roku do 5 lat.

  3. dyskontowe certyfikaty depozytowe, emitowane po cenie nizszej niż wartość nominalna. Wartość nominalną certyfikat uzyskuje w dniu zapadalności.

  4. certyfikaty depozytowe ze zmienną stopą procentową emitowane na okres od 3 miesięcy do 5 lat. Ich oprocentowanie jest zrelatywizowane do innej stopy rynku pieniężnego i zmienia się wraz z nią.

14. Pojęcie i ogólna istota rynku kapitałowego

Rynek kapitałowy to ogół transakcji kupna-sprzedaży, których przedmiotem są instrumenty finansowe o okresie wykupu dłuższym od roku. Środki uzyskane z emisji tych instrumentów mogą być przeznaczone na działalność rozwojową emitenta.

Na rynku kapitałowym występują:

. Podmioty indywidualne oraz jednostki gospodarcze, które chcą lokować wolne środki na dłuższe

okresy tak, aby uzyskać moż1iwie najwyższą stopę zwrotu

. Podmioty gospodarcze poszukujące wolnego kapitału do zagospodarowania. Dążą do uzyskania

stopy zwrotu z inwestycji większej od stopy oprocentowania wkładów oszczędnościowych.

. Inwestorzy - przedsięwzięcia prowadzą w oparciu o motywy spekulacyjne

Cechy rynku kapitałowego:

- składa się z wielu segmentów: rynek pierwotny. i wtórny, publiczny i niepubliczny, giełdowy i

pozagiełdowy

- większa liczba podmiotów niż na rynku pieniężnym. W transakcjach uczestniczą też przedsiębiorstwa

w charakterze pożyczkodawcy lub/i pożyczkobiorcy

- najbardziej znaczącymi uczestnikami rynku są przedsiębiorstwa, instytucje finansowe i

ubezpieczeniowe, jednostki samorządu terytorialnego i osoby fizyczne

- ryzyko większe niż na rynku pieniężnym ze względu na długi termin zwrotu z inwestycji

- bezpośrednie powiązanie z bankiem centralnym przez co niższa przeciętna wartość zawieranych

transakcji niż na rynku pieniężnym

- relatywnie wysoka stopa zwrotu (zwłaszcza w długich okresach) ale podatna na wahania i

zróżnicowana dla poszczególnych instrumentów. Generalnie zmiany stóp zwrotu różnych

instrumentów podążają w podobnym kierunku

- towarem są papiery wartościowe

- za szkodę z tytułu "złej jakości" wyemitowanego papieru wartościowego odpowiadają władze spółki­

emitenta, wprowadzający papier do obrotu oraz uczestniczące w przygotowaniu emisji firmy

doradcze .

- elementem tworzenia zysku i konkurencji między uczestnikami rynku jest informacja jest towarem, a zysk z informacji jest porównywany do zysku nadzwyczajnego

- wysoka konkurencja, także między nabywcami papierów wartościowych. Konkurują ze sobą

wszystkie podmioty występujące na rynku

15. Na czym polega szczególność pap. wart. jako towaru na rynku?

Na rynku kapitałowym towarem są papiery wartościowe czyli określone dokumenty stwierdzające istnienie pewnego prawa własności (np. akcja) lub potwierdzające powstanie wierzytelności (obligacje). Obrót nimi jako dobrami szczególnymi podlega regulacjom ustawowym. Szczególność ta wynika stąd, że nabywca pap. wart. inwestuje swoje środki ale nie zaspokaja żadnej swojej [potrzeby fizycznej, materialnej. Inwestycja ta łączy się z reguły z odłożeniem konsumpcji w czasie i oczekiwaniem na określony dochód w przyszłości. Szczególną cechą pap. wart. jest też fakt, że nie jest to towar o określonych cechach fizycznych, jakościowych itp., więc trudno określić jego jakość. Dlatego na rynku kapitałowym przyjęto zasadę, że o tym, czy dany pap. wart. może wejść na rynek regulowany decyduje komisja dopuszczeniowa, która sprawdza, czy dany pap. wart spełnia określone wymogi formalne.

16. Alokacyjna funkcja rynku pierwotnego

Podmioty posiadające wolne środki finansowe inwestują je na rynku pierwotnym w takie inwestycje, które ich zdaniem zapewnią zadowalającą stopę zwrotu. Wybierają inwestycje, które uważają za najbardziej rentowne z punktu widzenia wyceny rynkowej) czyli przedsiębiorstwa o ustabilizowanej sytuacji finansowej, osiągające dobre wyniki i cieszące się dobrą opinią na rynku. Alokacja kapitału poprzez rynek pierwotny ma głównie charakter długookresowy, gdyż wysoka stopa zwrotu z inwestycji może być osiągnięta tylko w długim okresie.

17. Funkcja realokacji kapitału na rynku wtórnym

W wyniku dokonywanego pomiędzy inwestorami obrotu papierami wartościowymi, następuje realokacja ulokowanego już w przedsięwzięciach inwestycyjnych kapitału. Obrót ten powodowany jest zmianami warunków gospodarowania oraz ustawiczną wyceną rynkową (poprzez rynek giełdowy) dokonanych inwestycji. Kapitał przemieszcza się do tych inwestycji, które zgodnie z wyceną rynkową są najbardziej rentowne. Realokacja kapitału odbywa się najczęściej poprzez przeprowadzanie przez inwestorów analizy porównawczej alternatywnych inwestycji.

18. Rola subemitenta inwestycyjnego i uslugowego w procesie emisji w Polsce

W Polsce rolę gwaranta emisji pełni subemitent inwestycyjny, z którym emitent lub wprowadzający papiery wartościowe do obrotu publicznego może zawrzeć umowę o subemisję inwestycyjną. Polega ona na nabyciu papierów wartościowych oferowanych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, na które inwestorzy nie złożyli zapisów w trakcie ich przyjmowania. Gdy zawiodą inwestorzy, subemitent inwestycyjny przejmuje emisję i sam decyduje, co będzie robił z przyjętymi papierami. Subemitentem inwestycyjnym mogą być wyłącznie:

Rolę underwritera (tzn. inną formą gwarantowania emisji jest jej przejęcie w całości przez instytucję rynku kapitałowego, specjalizującą się w obrocie papierami wartościowymi. Zdecydowana większość emisji odbywa się za pośrednictwem banków inwestycyjnych i dużych domów maklerskich, pracujących na własny rachunek, których wówczas nazywa się underwriter.) w Polsce pełni subemitent usługowy, którym mogą być wyłącznie:

Subemitent usługowy podpisuje umowę z emitentem lub wprowadzającym, w ramach której zobowiązuje się nabyć na własny rachunek całość lub część papierów wartościowych danej emisji w celu ich odsprzedaży w pierwszej ofercie publicznej lub w obrocie pierwotnym.

Umowę na subemisję usługową oraz inwestycyjną emitent może o ile walne zgromadzenie akcjonariuszy wcześniej wyrazi na to zgodę.

19. Pojęcie kwitu depozytowego i rola banku depozytowego i banku powierniczego w ich emisji

KWIT DEPOZYTOWY

- w swej istocie podobny do akcji, ma te same prawa co akcja zwykła,

- jest papierem wartościowym,

- jest użyteczny, gdy rynek danego kraju jest słabo rozwinięty lub gdy przez dłuższy okres czasu występuje na danym rynku bessa,

- operuje się nim na rynku obcego państwa przez rynek pierwotny lub wtórny,

- dla firmy- emitenta oznacza to możliwość gromadzenia kapitału na rynkach zagranicznych na potrzeby rozwojowe,

- kwity depozytowe są emitowane w trybach:

a) ADR- podporządkowane regułom rynku amerykańskiego,

b)GDR- podporządkowane regułom rynków innych krajów, gdzie mają być wprowadzone do obrotu,

- jest dokumentem inkorporującym prawo własności do jednej lub wielu akcji spółki oraz prawa z nimi związane,

- podstawą jego emisji jest określona liczba akcji spółki, która podlega zdeponowaniu,

- emitowane w oparciu o akcje już istniejące lub przyszłe,

- emisja i obrót kwitami odbywa się na zagranicznych rynkach kapitałowych,

- wyróżniamy 2 rodzaje emisji kwitów depozytowych:

1) niesponsorowana (bez udziału emitenta akcji),

2) sponsorowana (na podstawie formalnej umowy między spółką- emitentem a bankiem depozytowym).

W emisji kwitów depozytowych uczestniczą:

1. emitent akcji

2. inwestorzy nabywający kwity

3. bank depozytowy

4. bank powierniczy

ROLA BANKU DEPOZYTOWEGO

  1. emisja i umarzanie kwitów depozytowych,

  2. pełnienie funkcji agenta spółki na rynkach zagranicznych w zakresie przenoszenia i rejestrowania zmiany prawa własności kwitów, obsługi i wspierania kontaktów emitenta z posiadaczami kwitów przez przekazywanie informacji o nim, raportów, itp., przekazywania dywidendy na konto nabywców kwitów oraz reprezentowania ich interesów na walnym zgromadzeniu spółki,

  3. osoba posiadająca kwit depozytowy może scedować na bank depozytowy sposób głosowania zdeponowanymi akcjami na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, jak również może zażądać umorzenia kwitu prosząc bank depozytowy o wypłatę pieniędzy za ich sprzedaż - źródłem dochodu banku są prowizje pobierane przy wystawianiu i umarzaniu kwitów.

ROLA BANKU POWIERNICZEGO

Bankiem powierniczym może być:

  1. krajowa filia banku depozytowego w kraju emitenta

  2. wybrany bank krajowy

20. Emisja sponsorowana i niesponsorowana kwitów depozytowych

Kwit depozytowy jest papierem wartościowym inkorporującym prawo własności do jednej lub wielu akcji spółki oraz prawa z nimi związane. Podstawą jego emisji jest określona liczba akcji spółki, która podlega zdeponowaniu. Kwity te są emitowane i stanowią podmiot obrotu na zagranicznych rynkach kapitałowych. Ze względu na rodzaj emisji kwitów wyróżnia się emisję niesponsorowaną i sponsorowaną.

Emisja niesponsorowana dobywa się bez udziału emitenta akcji na podstawie których emitowane są kwity depozytowe. Jej mechanizm polega na tym że inwestor zagraniczny - bank inwestycyjny lub inna instytucja finansowe - kupuje określony pakiet akcji danej spółki na rynku lokalnym, które następnie składa w banku depozytowym, który na tej podstawie emituje kwity depozytowe, z których każdy odzwierciedla prawo do jednej lub kilku zdeponowanych akcji. Kwit ten staje się prawomocnym papierem wartościowym na rynku innego kraju. Wyemitowane przez bank kwity depozytowe w emisji niesponsorowanej są następnie przekazywane inwestorowi deponującemu, który może je dalej odsprzedać. Emisje niesponsorowane są na ogół przeprowadzane we wczesnym stadium rozwoju rynku kapitałowego kraju emitenta akcji, na którym inwestorzy zagraniczni interesują się akcjami niektórych firm, ale na którym występuje duże ryzyko inwestycyjne.

Emisje sponsorowane są znacznie bardziej popularne. Emisja odbywa się na podstawie umowy zawieranej między emitentem akcji, a bankiem depozytowym, którym na ogół jest znany bank działający w kraju gdzie maja być emitowane kwity depozytowe. Z inicjatywą emisji sponsorowanej wychodzi zazwyczaj spółka emitująca akcje, która wspólnie z bankiem depozytowym ustala sposób przeprowadzenia emisji oraz jej strukturę. Do tego dochodzi jeszcze z reguły bank inwestycyjny organizujący emisję i rozprowadzenie kwitów depozytowych. Emisja kwitów depozytowych może być przeprowadzona zarówno w oparciu o akcje już istniejące jak i akcje nowych emisji. Istnienie emisji niesponsorowanej nie zamyka spółce drogi do przeprowadzenia emisji sponsorowanej, również emisja niesponsorowana może być przekształcona w emisję sponsorowaną.

21. Wyjaśnij pojęcie emisji publicznej i niepublicznej oraz oferty publicznej

Emisja publiczna- proponowanie nabycia papierów wartościowych w dowolnej formie i w dowolny sposób, skierowane do co najmniej 100 osób lub nieoznaczonego adresata.

W obowiązujących uregulowaniach ustawodawca położył nacisk na kontrolę oferowania konkretnych papierów wartościowych. KPWiG dopuszczała papiery wartościowe do obrotu. Obecnie Komisja ma za zadanie sprawdzać czy spełnione są wymogi formalne.

Rozróżnienie emisji publicznej od niepublicznej następuje na podstawie sposobu złożenia samej propozycji nabycia, nie ma zaś znaczenia fakt zawierania transakcji w wyniku kierowania publicznej propozycji nabycia.

Papiery wartościowe będące przedmiotem oferty publicznej nie muszą być wprowadzane do obrotu na rynku regulowanym, a więc poddawane określonym rygorom rynku wtórnego, np. spełniania wymogów informatyzacji w postaci sporządzania raportów okresowych i bieżących.

Może być również tak, że dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu na rynku regulowanym lub ich wprowadzenie do alternatywnego systemu obrotu nie musi być poprzedzone ofertą publiczną, co oznacza, że spółka publiczna będzie mogła pozyskiwać kapitał na rynku niepublicznym.

Na rynku pierwotnym spółki mogą dokonywać emisji papierów wartościowych wielokrotnie, ich ilość zależy od sytuacji na rynku kapitałowym, czyli zapotrzebowania inwestorów na walory danej spółki oraz od możliwości realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych. Emitowane papiery wartościowe będące przedmiotem oferty publicznej lub dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, bądź wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu (obrót na rynku regulowanym oraz w systemie alternatywnym określa się mianem obrotu zorganizowanego) powinny mieć postać zdematerializowaną- nie mogą one występować w formie fizycznego dokumentu.

Postać zdematerializowaną muszą mieć również papiery emitowane przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski. Formę fizycznego dokumentu (o ile emitent tak postanowi) mogą mieć papiery wartościowe będące przedmiotem oferty publicznej nie podlegające dopuszczeniu do obrotu na rynku regulowanym albo wprowadzone jedynie do alternatywnego systemu obrotu.

Emisja niepubliczna- kierowane są do mniejszej liczby inwestorów niż 100.

Oferta publiczna - dostarczanie na terytorium Polski, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych papierów wartościowych.

22. Ogólna charakterystyka procesu sporządzania prospektu emisyjnego

Prospekt emisyjny może być w formie jednolitego dokumentu lub zestawu dokumentów, w skład którego wchodzą:

- dokument rejestracyjny (informacje o emitencie)

- dokument ofertowy (warunki oferty)

- dokument podsumowujący (najważniejsze informacje i czynniki ryzyka)

Te 3 dokumenty mogą być przedstawiane do zatwierdzenia przez KNF oddzielnie.

Prospekt powinien odpowiadać wymogom przyjętym w Uni Europejskiej, by był ważny na terenie całej UE (zasada jednolitego paszportu). Musi zawierać minimalny zakres informacji (w zależności od rodzaju emitowanego papieru wartościowego i jego emitenta). Informacje powinny być prawdziwe, rzetelne i kompletne, istotne dla oceny sytuacji gospodarczej, finansowej i majątkowej oraz perspektyw rozwoju emitenta lub podmiotu udzielającego zabezpieczenia wierzytelności wynikających z emitowanych papierów wartościowych.

Prospekt powinien być podany do publicznej wiadomości w co najmniej l z trzech sposobów:

- przez zamieszczenie w co najmniej jednej gazecie ogólnopolskiej

- w postaci drukowanej

- w postaci elektronicznej

Jest ważny 12 miesięcy od daty udostępnienia do publicznej wiadomości.

27. Rola pasywna i aktywna domu maklerskiego w przeprowadzaniu emisji.

Rola pasywna - pełniąc rolę pasywną dom maklerski lub grupa domów maklerskich jedynie pośredniczy pomiędzy emitentem walorów a ich nabywcami (inwestorami) w rozprowadzaniu emisji, udostępniając w tym celu, za odpowiednią opłata, sieć swoich placówek. Widać stąd, że instytucje te (dystrybutorzy) nie biorą na siebie żadnego ryzyka za dojście do skutku danej emisji, przez co rozumie się jej rozprowadzenie w odpowiednim terminie; np. w przypadku akcji musi to nastąpić w ciągu trzech miesięcy od momentu rozpoczęcie emisji.

Rola aktywna - dom maklerski pełniący rolę aktywną przy rozprowadzaniu emisji, bierze na siebie także ryzyko jej alokacji w odpowiednim terminie. Staje się więc gwarantem dojścia do skutku, co oznacza iż jeżeli cała pula wyemitowanych walorów nie zostanie wykupiona przez inwestorów w ustawowym terminie, to dom maklerski zakupi resztę, którą może zostawić w swoi portfelu przez dłuższy okres lub sprzedać po wprowadzeniu do obrotu giełdowego, zarabiając lub tracąc w zależności od tego, jak ukształtuje się ich cena rynkowa w porównaniu z ceną emisyjną. W przypadku pełnienia aktywnej funkcji przy rozprowadzaniu emisji dom maklerski pobiera jednak wyższą, niż w sytuacji jedynie pośrednictwa, opłatę od emitenta.

28. Subemisja usługowa.

Polega na tym, że subemitent usługowy (którym mogą być wyłącznie: dom maklerski, bank, zagraniczna firma inwestycyjna lub konsorcjum tych podmiotów) podpisuje umowę z emitentem lub wprowadzającym, w ramach której zobowiązuje się nabyć na własny- rachunek całość lub część papierów wartościowych danej emisji w celu ich dalszej odsprzedaży w pierwszej ofercie publicznej lub w obrocie pierwotnym.

29. Subemisja inwestycyjna.

Polega ona na nabyciu papierów wartościowych oferowanych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, na które inwestorzy nie złożyli zapisów w trakcie ich przyjmowania. W praktyce oznacza ona, że gdy zawiodą inwestorzy, subemitent inwestycyjny przejmuje emisję i sam decyduje, co będzie robił z przejętymi papierami. Subemitentem inwestycyjnym mogą być wyłącznie: dom maklerski, otwarty fundusz emerytalny, fundusz inwestycyjny, bank, zakład ubezpieczeń, zagraniczna instytucja finansowa mająca siedzibę w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub konsorcjum tych podmiotów.

30. Określanie ceny emisyjnej poprzez metodę stałej i zmiennej ceny.

Metoda stałej ceny - inwestorzy nabywają emitowane papiery wartościowe po stałej cenie, którą określa emitent, ewentualnie w porozumieniu ze swoim doradcą inwestycyjnym. Zapewnia on sobie w ten sposób uzyskanie pewniej stałej kwoty kapitału, pod warunkiem, że wszystkie akcje zostaną rozprowadzone.

Metoda zmiennej ceny - inwestorzy, którzy chcą nabyć akcje spółki - emitenta muszą przystąpić do przetargu. Cena zostaje wówczas ustalona na podstawie ofert zgłoszonych przez inwestorów. Metoda ta jest szczególnie zalecana w sytuacji stosunkowo dużej nadwyżki popytu nad podażą na rynku kapitałowym, a także gdy spółka sama ma kłopoty z określeniem poziomu ceny emisyjnej waloru.

31. Ogólna charakterystyka metody book bulding.

Book bulding - jest to metoda oparta na technice marketingowej (badaniach lub testach rynkowych), uważana za najbardziej właściwy sposób ustalania ceny emisyjnej papieru wartościowego. Podstawą tej metody jest proces tworzenia księgi popytu (potencjalnych zamówień) na emitowane akcje spółki. W tym celu powołuje się konsorcjum dystrybucyjne, będące zarazem gwarantem przyszłej emisji, które dodatkowo musi ściśle współpracować z zarządem spółki w celu wypracowania najbardziej efektywnego sposobu rozprowadzenia emisji. Metoda ta składa się z kilku faz:

  1. Budowanie księgi popytu (ustalanie widełek ceny emisyjnej, rozpoczęcie ankietowania inwestorów instytucjonalnych, sporządzenie księgi popytu)

  2. Określenie rekomendacji dla zarządu firmy - emitenta odnośnie do poziomu ceny emisyjnej (ustalanie ceny emisyjnej, zawarcie umowy gwarancyjnej, opublikowanie ceny emisyjnej i warunków umowy gwarancyjnej)

  3. Okres subskrypcji emisji

  4. Rozpoczęcie przyjmowania zapisów (zamknięcie przyjmowania zapisów, wstępne wyniki subskrypcji emisji)

Zamknięcie subskrypcji.

32. Przedstaw poziomy emisji kwitów depozytowych ADR

Kwit depozytowy jest papierem wartościowym inkorporującym prawo do jednej lub wielu akcji spółki oraz prawa z nimi zwiazane. Podstawą ic h emisji jest liczba akcji spółki. Kwity te są emitowane i stanowią przedmiot obrotu na zagranicznych rynkach kapitałowych.

W drodze emisji kwitów depozytowych firna uzyskuje możliwość rozszerzenie rynku danego kraju na rynki zagraniczne.

Pierwszy raz taki instrument pojawił się na rynku amerykańskim pod nazwą ADR - amerykański kwit depozytowy. ADR podlagają regułom rynku amerykańskiego. Jego wprowadzenie miało ułatwić oywatelom amerykańskim inwestowanie w papiery wartościowe emitowane przez spółki z innych krajów.

Występuje kilka poziomów emisji ADR. Ich klasyfikacja może przebiegać wg kryterium formy obrotu (publiczny, niepubliczny) oraz systemu notowań (giełdowy, pozagiełdowy).

Najprostszym sposobem wejścia spółki zagranicznej na rynek kapitałowy Stanów Zjednoczonych jest emisja ADR poziomu pierwszego.

Emisję trzeba zarejestrować w komisji dopuszczeniowej. Ten sposób emisji zwania także spółkę z obowiązku dostosowania rachunkowości do stadardów amerykańskich. Nabywcami mogą być inwestorzy amer. oraz podmioty z innych państw. Do korzyści płynących z emisji ADR poziomu pierwszego zaliczamy:

- wzrost zainteresowania akcjami spółki na giełdowym rynku w kraju spółki- emitenta

- wejście na rynek USA zwiększy uznanie dla spółki na rodzimym rynku i wpłynie pozytywnie na notowania

- faza wstępna do uruchomienia następnych stopni emisji kwitów depozytowych

Emisja ADR poziomu drugiego - kwity są przedmiotem obrotu publicznego na jednej z giełd lub w elektonicznym systemie notowań NASDAQ. Spółka ma obowiązek zarejestrowania emisji w amerykańskiej komisji dopuszczeniowej. Musi podporządkowa się jej wymogom informacyjnym, dostosować księgowość do standardów amerykańskich.

Postawą ich emisji są wcześniej wyemitowane akcje. Spółka nie pozyskuje kapitału, wzrasa jedynie jej prestiż. Jest to takżę wstępny etap gromadzenia środków na rynku amerykańskim.

Trzeci poziom emisji kwitów depozytowych umożliwia wprowadzenie ich do obrotu publicznego i handel nimi na giełd amerykańskich. Wymaga zgody komisji dopuszczeniowej, spełnienie wymogow informacyjnych oraz dostosowania wszelkiej sprawozdawczości i księgowości do standardów amerykańskich. Realizowany na podstawia nowej emisji akcji spółki, stanowi źródło pozyskania kapitału.

Istnieją też RADR, które są oferowane w ramach oferty niepublicznej, kierowanej do określonej grupy inwesorów, którymi mogą być jedynie kwalifikowani inwestorzy instytucjonalni posiadający portfel papierów wartościowych o wartości co najmniej 100 mln dolarów. Składają oni zazwyczaj zamówienia do księgi popytu. Nie wymagają rejestracji akcji w komisji dopuszczeniowej. Emisja odbywa się na podstawie akcji z nowych emisji, oznacza to możliwość gromadzenia kapitału. Notowania prowadzi się na rynku pozagiełdowym.

33. Rynek wtórny - istota i funkcje.

Rynek wtórny (secondary market) można określić jako rynek transakcji w których nie bierze udzialu emitent. Obrót walorami odbywa się między samymi inwestorami, z czego wynika, że emitent nie jest zasilany w kapitał. Nie może on bowiem, w myśl odpowiednich przepisów, odkupywać od inwestorów swoich akcji (po za pewnymi przypadkami wynikającymi z umarzania akcji). Na tym rynku poprzez obrót papierami wartościowymi proponuje się sprzedaż praw z wyemitowanych wcześniej walorów niż sprzedaż takich praw przez podmioty nie będące ich emitentem. Porównując go z rynkiem pierwotnym można powiedzieć, iż na rynku wtórnym występują te same podmioty, ale bez emitenta. Poprzez giełdę działa także underwriter, który stara się sprzedać nie rozprowadzone na rynku pierwotnym walory, których emisję wykupił od emitenta. Główną cechą występowania na rynku wtórnym jest czekanie na uzyskanie większych korzyści w stosunku do tych, które przynoszą np. lokaty bankowe.

Trzy funkcje rynku wtórnego:

- mobilizacja kapitału + realokacja

- transformacja kapitału

- ocena kapitału

Transformacja kapitału jest domeną giełdy papierów wartościowych.

Oznacza możliwość natychmiastowej zamiany formy ulokowanego kapitału. Możliwość ta powinna dotyczyć transformacji wierzytelności finansowej na pieniądz lub wymiany jednych walorów na inne, bardziej korzystne z punktu widzenia podmiotu posiadającego oszczędności.

Funkcja mobilizacyjna

Rynek wtórny mobilizuje kapitał, gdyż umożliwia jego przepływ od podmiotów posiadających go w nadmiarze (wolne środki pieniężne) do podmiotów zgłaszających na niego zapotrzebowanie. Chodzi przede wszystkim o umożliwienie emitentom zasilania w środki kapitałowe poprzez pojawienie się nowych emisji akcji lub obligacji. To z kolei zależy od wysokości cen papierów wartościowych i organizacji rynku wtórnego. Inwestorzy są bowiem z reguły bardziej skłonni do zakupu papierów wartościowych, jeżeli ich inwestycja nie łączy się z ryzykiem długoterminowego zamrożenia środków, czy istnieje możliwość ich łatwej sprzedaży w momencie, gdy sobie tego będą życzyć. Ponadto wzrost cen na giełdzie będzie przyciągać nowe kapitały, które zaczną nakręcać koniunkturę. Rynek wtórny dostarcza również wielu istotnych informacji, które można wykorzystać do oceny powodzenia planowanej emisji i określenia jej warunków.

Funkcja oceny kapitału

Rynek wtórny pozwala na dokonanie wyceny wartości firmy i oceny kapitału. Wycena firmy dokonuje się na giełdzie; jej wartość wynika z iloczynu ceny giełdowej akcji i ilości wyemitowanych akcji. Natomiast ocena kapitału odnosi się głównie do. spółek emitujących papiery wartościawe będące w obrocie pozagiełdowym. Spółki te ustalając cenę emisyjną swojego waloru orientują się na ceny walorów notowanych na giełdzie. Są one dla tych spółek swego rodzaju punktem odniesienia. Ceny w obrocie pozagiełdowym w dużym stopniu oscylują wokół cen giełdowych. Pozwala to spółce emitującej walory zorientować się, jak dużo kapitału może ona zebrać.

34. Przejrzystość i płynność rynku wtórnego. Rynek stały, tani i bezkolizyjny.

Przejrzystość rynku jest postrzegana jako łatwość dostępu niezbędnych inwestorowi informacji o występujących na rynku walorach oraz o ich emitentach. Większa przejrzystość rynku wpływa pozytywnie na powiększenie się jego. obrotów oraz oddziałuje mobilizująco na kapitał. Stąd też konieczność utrzymania określonego stopnia przejrzystości rynku wtórnego, co powoduje wprowadzanie formalnych uregulowań w zakresie dopuszczania i notowania papierów wartościowych, czego podstawą są odpowiednie wymogi w zakresie przekazywania potrzebnych informacji o działalności emitentów.

Płynność rynku jest rozumiana jako stopień koncentracji wtórnej podaży i wtórnego popytu na określony papier wartościowy.

Rynek, na którym dokonała się znaczna koncentracja obrotów, określa się mianem stałego, taniego i bezkolizyjnego.

Rynek jest stały wtedy gdy, występuje na nim duża liczba zleceń sprzedaży i zakupu. Kontrahenci mogą bowiem wówczas liczyć, iż w każdej chwili zrealizują zamierzone transakcje.

Przy dużej ilości transakcji giełdowych ich koszt staje się niski, co powoduje, że taki rynek nazywa się tanim.

Rynek bezkolizyjny rozumiany jest jako ten, na którym transformacja kapitału odbywa się zgodnie z określonymi przepisami lub zwyczajami i poprzez odpowiednią organizację rynku.

35. Jak jest zorganizowany w Polsce pozagiełdowy rynek regulowany?

W Polsce przez rynek regulowany rozumie się stały system obrotu papierami wartościowymi dopuszczonymi do tego obrotu, zorganizowany w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert nabycia i sprzedaży tych papierów zapewniony jest powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie oraz zachowane są jednakowe warunki nabywania i zbywania tych papierów.

Rynek ten podlega nadzorowi KPWiG. Warunki, jakie musi spełnić rynek regulowany określa w swoim rozporządzeniu minister właściwy ds. instytucji finansowych. Obliguje ono m.in. spółkę prowadzącą rynek regulowany do zapewnienia warunków do prowadzenia sprawnego i bezpiecznego obrotu na tym rynku, a w tym zakresie do przebiegu zawieranych transakcji i rozliczeń.

Poza tym, wtórny obrót papierami wartościowymi może być również prowadzony poprzez alternatywny system obrotu (ATS- Alternative Trading System lub ECN- Electronic Communication System), którego organizatorem może być firma inwestycyjna lub spółka prowadząca rynek regulowany.

Przez ATS rozumie się wielostronny system obrotu dokonywanego poza rynkiem regulowanym, którego przedmiotem są papiery wartościowe.

Rynek regulowany oraz ATS nazywa się rynkiem zorganizowanym. Podstawowym warunkiem jego prowadzenia jest zapewnienie koncentracji podaży i popytu, umożliwiającej zawieranie transakcji między uczestnikami tego systemu. ATS jest przede wszystkim szansą dla małych i średnich przedsiębiorstw, które chcą pozyskać kapitał, a których nie stać na poniesienie kosztu wejścia na giełdę. System ten jest ogniwo pośrednie między rynkiem prywatnym (nieregulowanym) a rynkiem giełdowym (regulowanym). Może on być również wykorzystywany przez fundusze typu private capital dla wprowadzenia tam swoich spółek kapitałowych.

Polski rynek regulowany papierów wartościowych dzieli się na rynek giełdowy i pozagiełdowy. Różnią się one między sobą stosowanymi wymogami informacyjnymi i zasadami dopuszczania do obrotu notowanych na nich walorów, natomiast podmioty je prowadzące są zobowiązane do zapewnienia:

  1. odpowiedniej koncentracji podaży i popytu na danym rynku (płynność rynku);

  2. bezpiecznego i sprawnego przebiegu transakcji (bezkolizyjność rynku);

  3. upowszechnienia jednolitych informacji o kursach i wielkości obrotów papierami wartościowymi;

Regulowany rynek pozagiełdowy w Polsce może być prowadzony wyłącznie przez spółkę akcyjną, której jedynym przedmiotem działalności jest prowadzenie rynku pozagiełdowego lub innej działalności w zakresie organizowania obrotu instrumentami finansowymi, np. ATS. Ponad to, spółka taka może organizować rynki wyodrębnione pod względem rodzajów papierów wartościowych lub innych instrumentów finansowych oraz rodzaju ich emitentów. Kapitał zakładowy spółki prowadzącej regulowany rynek pozagiełdowy nie powinien być mniejszy od 7,5 mln PLN, a jej akcje mogą być wyłącznie imienne. Spółka prowadząca regularny rynek pozagiełdowy powinna uzyskać pozwolenie KPWiG. Komisja zatwierdza także statut spółki oraz regulamin dokonywanego na jej rynku obrotu.

36. Jak jest zorganizowany w Polsce giełdowy rynek regulowany?

Polski rynek regulowany papierów wartościowych dzieli się na rynek giełdowy i pozagiełdowy. Różnią się one między sobą stosowanymi wymogami informacyjnymi i zasadami dopuszczania do obrotu notowanych na nich walorów. Podmioty je prowadzące są zobowiązane do zapewnienia:

  1. odpowiedniej koncentracji podaży i popytu na walory (płynność rynku);

  2. bezpiecznego i sprawnego przebiegu transakcji (bezkolizyjność rynku);

  3. upowszechnienia jednolitych informacji o kursach i wielkości obrotów papierami wartościowymi;

Rozliczanie zawartych transakcji na rynku regulowanym oraz w ATS w zakresie zdematerializowanych papierów wartościowych dokonywane jest za pośrednictwem KDPW (izba rozrachunkowa giełdy). Regulowany rynek giełdowy może być tworzony przez spółkę akcyjną, której jedynym przedmiotem działalności jest prowadzenie giełdy papierów wartości. Kapitał zakładowy tej spółki wynosi co najmniej 40 mln PLN. Spółka prowadząca giełdę może w ramach organizowania rynku giełdowego wyodrębnić rynek oficjalnych notowań giełdowych, zwany dalej rynkiem oficjalnych notowań. Powinien on spełniać dodatkowe- w stosunku do minimalnych wymogów rynku regulowanego, warunki dotyczące emitentów papierów wartościowych oraz papierów wartościowych będących przedmiotem obrotu na tym rynku. Szczegółowe warunki, jakim powinien odpowiadać rynek oficjalnych notowań oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku określa odpowiednie rozporządzenie ministra właściwego ds. instytucji finansów .

Ponad to, spółka prowadząca giełdę może organizować rynki wyodrębnione pod względem rodzajów papierów wartościowych lub innych instrumentów finansowych, jak również rodzajów ich emitentów. Spółka ta może organizować ATS.

37. Zlecenia giełdowe, market, limit i stop order.

Transakcje giełdowe dokonywane przez maklera na rzecz jego klientów odbywają się na

podstawie składanych przez nich w biurze maklerskich zleceń.

Biorąc pod uwagę jedynie akcje stwierdzamy, że zlecenia kupna-sprzedaży mogą mieć dosyć

zróżnicowany charakter. .

Ich najważniejsze rodzaje obecnie to; market order, limit order, stop order.

1. market order - jest to zlecenie wykonywane w bardzo krótkim czasie od momentu otrzymania (np. na New York Stoch Exchange praktycznie w ciągu kilku minut).

W tej sytuacji inwestor sam śledzi zmiany kursów interesujących go walorów, podejmuje decyzje o realizacji transakcji i przekazuje maklerowi do wykonania.

Szybkość podjęcia i realizacji decyzji jest w tym przypadku ważna, ponieważ w tym samym czasie podobną decyzję może podjąć inny inwestor, a następny pakiet może być oferowany po gorszej cenie. Są jednak również takie sytuacje w których oferowana cena może być lepsza. Zwykle jednak inwestor podejmuje decyzje przeczuwając określoną tendencję kursu. W praktyce więcej takich przypadków występuje przy sprzedaży niż przy zakupie. Zlecenia market order są bardzo popularne na dużych giełdach, na które przychodzą wielcy inwestorzy wyposażeni w odpowiedni sprzęt komputerowy. Mogą być nimi zainteresowane również firmy maklerskie. .

2. limit order - ( zlecenie z limitem ceny). W tym zleceniu podstawą jest określenie granicy ceny, przy której transakcja sprzedaży lub kupna dla klienta jest możliwa do zrealizowania. Klient może określić limit ceny kupna akcji; np. na poziomie 60 zł ( co oznacza: nie po wyższej cenie niż) lub ceny sprzedaży akcji, np. na poziomie 50 zł ( co oznacza: nie po niższej cenie niż). Podstawą składania zleceń limit order jest przypuszczenie, iż kursy akcji przyjmują korzystne dla inwestora tendencje i będzie on miał wyższą korzyść niż przy zakupie natychmiastowym. Oczywiście skala tej korzyści będzie zależeć od trafności przewidywania zmiany kursu. Zlecenie to może być również zamienione na zlecenie market order, np. w trakcie śledzenia sytuacji na rynku giełdowym przez dużych inwestorów. Zlecenia limit order stosuje się zazwyczaj, gdy zmiany kursów mają charakter cykliczny, tzn. gdy cena danego waloru waha się w pewnym przedziale wartości. Jest to swego rodzaju zabezpieczenie przed dokonaniem transakcji w złym momencie. Zlecenia limit order mają określony czas ważności lub są ważne na czas nieokreślony ( do momentu odwołania ).

W Stanach Zjednoczonych takim terminem jest najczęściej l dzień ( tzn. do końca danego dnia w którym zostało zawarte ), w Europie czas ten jest zwykle dłuższy, np. w Niemczech trwa do końca danego miesiąca, a następnie jest automatycznie unieważniane. Dla dłuższych okresów stosowane bywają zlecenia o charakterze otwartym ( open order ), które pozostają ważne aż do momentu odwołania.

3. Stop order - zlecenie jest to również ograniczone limitem cenowym i bywa stosowane na ogół na giełdach o mchu ciągłym, gdzie transakcje mogą być dokonywane w ciągu całej, zwykle kilkurodzinnej, sesji giełdowej. Jest ono w pewnym sensie odwrotnością zlecenia limit order. Różnica między nimi polega na tym, iż przy realizacji zleceń limit order makler ma obowiązek poczekania do momentu, w którym kursy osiągną odpowiedni. poziom ( podane limity), natomiast przy zleceniu stop order makler powinien przystąpić do realizacji transakcji, wycofując się jednak, gdy np. cena sprzedaży spadnie zbyt nisko, a cena kupna wzrośnie zbyt znacząco. Oznacza to, iż cena jest określana mniej korzystnie w stosunku do aktualnej ceny rynkowej waloru, czyli dla sprzedaży poniżej jego bieżącej wartości, a dla kupna powyżej. Inwestorowi zależy bowiem na realizacji transakcji w warunkach niewiele odbiegających od aktualnych, podczas gdy w zleceniu limit order inwestorowi chodzi o uzyskanie ceny przynajmniej trochę lepszej od aktualnej.

Na przykład, jeśli cena akcji w danym momencie wynosi 100 dol., to stop order może być określone na poziomie np. 95 dol. Przy sprzedaży lub 105 dol. Przy kupnie. Można powiedzieć, że jest to typowe zlecenie dla osób potrafiących spekulować na giełdzie.

38. Rola i zadania Komisji Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzory Finansowego w Polsce jest Komisją do spraw dopuszczeń, pełni nadzór nad rynkiem kapitałowym. Funkcjonuje jako centralny organ administracji rządowej, nad którą nadzór sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Do zadań Komisji należy: .

- Podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu i rozwojowi rynku finansowego - chodzi w szczególności o zapewnienie bezpieczeństwa obrotu, przestrzeganie reguł uczciwego obrotu i ochronę inwestorów,

- Zatwierdzenie prospektu emisyjnego oraz prowadzenie ewidencji papierów wartościowych będących przedmiotem oferty publicznej i dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonych do alternatywnego systemu obrotu,

- Sprawowanie nadzoru nad działalnością podmiotów nadzorowanych oraz nad wykonywaniem przez te podmioty obowiązków związanych z ich uczestnictwem w obrocie na rynku finansowym - chodzi głownie o wypełnianie obowiązków informacyjnych,

- Przygotowanie projektów aktów prawnych związanych z nadzorem i funkcjonowaniem rynku

finansowego,

- Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku

finansowego

Komisja wydaje także zezwolenie podmiotom gospodarczym na prowadzenie działalności maklerskiej oraz dokonuje wpisu na listę maklerów papierów wartościowych lub doradców inwestycyjnych osób, które w odpowiednim postępowaniu kwalifikacyjnym uzyskały wynik pozytywny. Wpis na listę oznacza przyznanie uprawnień do wykonywania zawodu maklera.

39. Rola i zadania Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.

KDPW od listopada l 994r. jest instytucją wydzieloną z Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, zorganizowany w formie spółki akcyjnej; a jego akcjonariuszami mogą być wyłącznie spółki prowadzące giełdę lub rynek pozagiełdowy, domy maklerskie, skarb państwa, NBP oraz banki. Nie może on mieć celu zarobkowego, a jego akcje są tylko imienne. Do głównych zadań tego organu należy m. in.:

- Rejestrowanie zdematerializowanych papierów wartościowych oraz innych instrumentów finansowych nie będących papierami wartościowymi, które zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu,

- Nadzorowanie zgodności wielkości emisji z liczbą papierów wartościowych,

zarejestrowanych w depozycie papierów wartościowych, znajdujących się w obrocie,

- Obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec uprawnionych z papierów wartościowych ­ wypłata dywidendy na rachunki inwestorów,

- Rozliczanie transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz w alternatywnym systemie

obrotu w zakresie zdematerializowanych papierów wartościowych, .

- Zapewnienie prawidłowego :funkcjonowania obowiązkowego systemu rekompensat.

KDPW jest także odpowiedzialny za utworzenie obowiązkowego systemu rekompensat w celu gromadzenia środków, przez odpowiednie opłaty wnoszone obligatoryjnie przez domy maklerskie, na zrekompensowanie inwestorom w środkach pieniężnych wartości utraconych papierów wartościowych i praw majątkowych z tytułu świadczonych na ich rzecz usług w przypadku ogłoszenia upadłości domu maklerskiego ze względu na to, iż jego majątek nie wystarczy nawet na opłacenie kosztów postępowania sądowego.

43. Klasyfikacja zleceń na GPW w Warszawie.

Występujące na GPW w Warszawie zlecenia można podzielić na kilka rodzajów.

1. Limit ceny. Ze względu na to kryterium wyróżnia się zlecenia z limitem ceny i zlecenia bez

limitu ceny, wśród których wyróżnia się zlecenia:

a. "po cenie rynkowej" (PCR) :

b. "po cenie rynkowej na otwarcie" (PCRO)

c. "po każdej cenie" (PKC)

2. Dodatkowy warunek wykonania. Uwzględniając to kryterium możemy wyróżnić zlecenie z:

a. "minimalną wielkością (wolumenem) wykonania" (Wmin)

b. "wielkością (wolumenem) ujawnianą" (WUJ)

c. "limitem aktywacji" (LimAkt)

3. Termin ważności zlecenia. Uwzględniając to kryterium możemy wyróżnić następujące

zlecenia:

a. "ważne do końca sesji giełdowej" (DZIEŃ) - zlecenie to jest ważne do końca sesji w

bieżącym dniu, a jeśli nie zostało zrealizowane, to po zakończeniu sesji zostajeusunięte z arkusza zleceń .

b. "ważne domyślnie" (DOM) - zlecenie to (lub jego niezrealizowana część) ważne jest

bezterminowo

c. "ważne do pierwszego wykonania" (WiN) - zlecenie to musi być wykonane natychmiast po wprowadzeniu do arkusza zleceń lub po fazie otwarcia, a jego niezrealizowana część jest anulowana

d. "wykonaj lub anuluj" (WuA) - zlecenie to musi być wykonane w całości natychmiast po wprowadzeniu do arkusza zleceń (ważne jest do momentu zawarcia pierwszej transakcji), a gdy nie może być zrealizowane w całości, jest anulowane

e. "ważne do określonej daty" - zlecenie to ma określony termin ważności Zlecenia z limitem ceny: WiN, WuA Zlecenia bez limitu ceny: PCR, PCRO, PKC

44. Pojęcie indeksu giełdowego i ich podstawowe rodzaje.

W celu zobrazowania sytuacji na giełdzie oraz porównania z sytuacją na innych giełdach. każda giełda oblicza i podaje do publicznej wiadomości pewne syntetyczne mierniki, które wyrażają łączną zmianę kursów notowanych na niej walorów w czasie sesji giełdowej. Miernik taki nosi nazwę indeksu giełdy lub wskaźnika giełdy czy rynku. Obrazuje on zarazem rentowność inwestowania w określony portfel rynkowy, którego struktura w tym przypadku odpowiada strukturze portfela, na podstawie którego oblicza się dany indeks giełdowy. Z tego względu jest on traktowany jako swoisty instrument finansowy, na który są zawierane określone kontrakty.

Funkcje:

- informacyjna (o systemach giełdy)

- rola w tzw. benchmarkach, czyli portfelach wzorcowych. Oznacza to, że osoby odpowiedzialne za

decyzje inwestycyjne w instrumentach finansowych starają się, by rentowność poczynionych

inwestycji była większa od rentowności portfela wzorcowego.

Podział indeksów:

l. indeksy dochodowe (zalicza się do nich te, przy obliczaniu których bierze się pod uwagę

zmiany cen wszystkich spółek notowanych na danym rynku giełdowym oraz

uwzględniające dywidendę i prawa poboru przypisane akcjom), np. WIG, WIRR

2. indeksy cenowe (to taki, przy obliczaniu którego wykorzystuje się jedynie zmiany cen walorów wchodzących w jego skład. Przy jego obliczaniu nie trzeba brać pod uwagę wszystkich walorów notowanych na danym rynku giełdowym, lecz jedynie ich określoną liczbę.),np. WIG20, MIDWIG

Indeksy polskiej giełdy:

· Warszawski Indeks Giełdowy (WIG)

· Warszawski Indeks Giełdowy (WIG20)

· Warszawski Indeks Giełdowy Średnich Spółek (MIDWIG)

· Warszawski Indeks Rynku Równoległego (WIRR)

· Warszawski Indeks Narodowych Funduszy Inwestycyjnych (NIF)

45. Pojęcie akcji oraz jej ceny nominalnej, emisyjnej i rynkowej oraz relacje między nimi.

Akcja (stock, share) jest papierem wartościowym (dokumentem) oznaczającym prawo jej posiadania do współwłasności firmy, która ją wyemitowała, czyli spółki akcyjnej. Zalicza się ją do grupy papierów udziałowych - stwierdza ona udział w spółce akcyjnej. Z kolei z punktu widzenia przynoszonego posiadaczowi akcji dochodu kwalifikuje się ją do grupy papierów o zmiennym dochodzie. Osoba nabywająca akcje danej spółki staje się jej akcjonariuszem, czyli współwłaścicielem majątku, co oznacza że z tego tytułu ma określone prawo do uczestnictwa w podziale wypracowanego przez spółkę zysku oraz majątku w przypadku jej likwidacji. Każda nabyta akcja jest dowodem współwłasności jednakowej (równej) części majątku spółki. Kapitał wniesiony przez wszystkich akcjonariuszy z tytułu nabycia wyemitowanych przez spółkę akcji nazywa się kapitałem zakładowym. Każda akcja musi mieć określoną wartość (cenę) nominalną, wyrażoną w jednostkach pieniężnych. Przez wartość nominalną akcji rozumie się równą w stosunku do innych część kapitału zakładowego. Jest ona ustalana przez akcjonariuszy - założycieli spółki w przypadku jej powoływania do życia lub wynika z podzielenia wartości majątku spółki przez ustaloną liczbę emitowanych akcji w sytuacji zamiany jej formy organizacyjnej na spółkę akcyjną. Emitowane akcje powinny mieć tę samą wartość nominalną i nie może być niższa od l grosza.

Każda akcja prócz wartości nominalnej ma cenę emisyjną (cena jej sprzedaży akcjonariuszom na rynku) oraz cenę rynkową (wartość rzeczywistą), która może się zmienić zgodnie z prawem popytu i podaży. Wynika stąd, że ostatnia wielkość może się dowolnie różnić od ceny nominalnej akcji (może być mniejsza lub większa). Z kolei cena emisyjna akcji musi być różna lub wyższa od jej wartości .nominalnej; różnica ze sprzedaży akcji po cenie emisyjnej wyższej pod wartości nominalnej zasila kapitał zapasowy spółki.

46. Akcja imienna i na okaziciela. .

Akcje można podzielić na wiele rodzajów ze względu na różne kryteria. Generalnie jednak, biorąc pod uwagę sposób przenoszenia własności, możemy wyróżnić akcje imienne i na okaziciela. Pierwsze (akcje imienne) tym różnią się od drugich, iż w treści zawierają także nazwisko właściciela (nabywcy). Musi ono być również wpisane do księgi akcyjnej prowadzonej przez zarząd spółki. Księga ta może mieć formę zapisu elektronicznego. Z posiadaniem akcji imiennych łączą się pewne ograniczenia związane ze zbywalnością. Na ogół ich zbycie wymaga oświadczenia woli posiadacza, zgłoszenia nowego właściciela do zarządu w celu wpisania go do księgi akcyjnej i zgody organów spółki. Toteż akcje imienne przed wprowadzeniem do obrotu giełdowego powinny być zamienione na akcje na okaziciela. Akcje imienne mogą być opłacone w części (minimum 25%) przed ich objęciem; następne wpłaty muszą być zgodne z terminarzem określonym w statucie. Jeżeli akcje imienne nie zostały opłacone w całości, to dywidendę spółka wypłaca proporcjonalnie do dokonanej wpłaty .

Natomiast akcje na okaziciela muszą być opłacone w całości przed pobraniem.

Zdecydowana większość występujących w obrocie akcji to akcje na okaziciela. Ich zbywanie

(przenoszenie praw współwłasności) odbywa się poprzez wręczenie dokumentu, jeżeli akcja

występuje w formie materialnej, lub przez odpowiednie przeksięgowania na rachunkach inwestycyjnych posiadacza i nabywcy, jeżeli występuje w formie zdematerializowanej. W Polsce przedmiotem obrotu giełdowego są tylko akcje na okaziciela.

47. Formy występowania akcji.

Akcje mogą występować w formie materialnej (fizyczny dokument) lub zdematerializowanej. Pierwsza forma (forma materialna )oznacza, że dokument akcji powinien być sporządzony na piśmie i zawierać m.in. następujące informacje: pełną nazwę emitenta, wartość nominalną akcji, serię i numer, siedzibę spółki, czy jest to akcja imienna, czy na okaziciela, a także podpisy przedstawicieli zarządu, datę emisji i zarejestrowania spółki, uprawnienia szczególne z akcji, ograniczenia co do rozporządzania akcją i wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych. Do dokumentu akcji może być dołączony kupon dywidendowy, odcinany przy pobieraniu dywidendy. Akcjonariusze spółek publicznych mogą otrzymywać imienne świadectwa depozytowe, wystawiane przez podmioty prowadzące rachunki papierów wartościowych (rachunki inwestycyjne).

Akcja w wymiarze zdematerializowanym to dokument w postaci zapisu elektronicznego w pamięci komputera. Obecnie zdecydowana większość istniejących na rynkach kapitałowych akcji ma formę zdematerializowaną. Jest to jeden z wymogów występowania ich w ofercie publicznej, a przede wszystkim w obrocie giełdowym. Ich zbiorowy odcinek powinien być przekazany przez emitenta do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, który prowadzi centralny rejestr akcji i obrotu nimi.

48. Prawa wynikające z akcji zwykłych-ogólna charakterystyka.

Są nimi prawa korporacyjne i prawa majątkowe.

Do pierwszej grupy należy:

1. Prawo do uczestnictwa w spółce akcyjnej, które oznacza, że akcjonariusz nie może być z niej usunięty. .

2. Prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i współdecydowania o sprawach będących przedmiotem jego obrad. Każdy akcjonariusz może uczestniczyć w zwoływanym na ogół raz w roku przez zarząd spółki walnm zgromadzeniu, na którym przedstawia się jej wyniki finansowe (ekonomiczne), poddając je ocenie akcjonariuszy, i dyskutuje kwestie mające istotne znaczenie dla rozwoju spółki.

3. Bierne prawo wyborcze do organów spółki, które oznacza, że akcjonariusz może zostać wybrany do zarządu lub rady nadzorczej spółki, której akcje posiada. Akcjonariusz ma także czynne prawo wyborcze, sprowadzające się do głosowania w wyborach członków władz spółki.

4. Prawo mniejszości, które pozwała na odpowiednie zabezpieczenie interesów tych akcjonariuszy, którzy nie dysponują większością akcji, ale posiadają ich pewną liczbę. Typowymi przykładami są: prawo żądania zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia akcjonariuszy

Druga grupa praw z tytułu posiadania akcji zwykłych to prawa majątkowe. Należą do nich:

1. Prawo do udziału w zysku rocznym (dywidendy), z czego wynika możliwość uzyskania części wypracowanego przez spółkę w danym okresie zysku, proporcjonalnie do ilości posiadanych akcji, ponieważ na jedną akcję zwykłą przypada równa część zysku przeznaczana na walnym zgromadzeniu do podziału wśród akcjonariuszy. Zysk przeznaczony do podziału wśród akcjonariuszy rozdzielany jest w stosunku do wartości nominalnej akcji, a nie do ceny jej nabycia przez akcjonariusza. .

2. Prawo poboru akcji nowych emisji. Prawo to jest bardzo ważne dla akcjonariusza, ponieważ przez nowe emisje akcji do grona dotychczasowych akcjonariuszy dochodzą nowi, co powoduje tzw. rozwodnienie kapitału i może doprowadzić do pogorszenia pozycji tych poprzednich. Aby zapewnić dotychczasowym akcjonariuszom utrzymanie ich stanu posiadania praw do majątku spółki, prawo poboru uprawnia ich do subskrybowania określonej liczby nowych akcji, z reguły w określonym stosunku do ilości już posiadanych akcji. Oznacza to, że jeżeli statut spółki lub walne zgromadzenie akcjonariuszy zatwierdzające nową emisję nie postanowi inaczej, to dotychczasowi akcjonariusze będą mieli prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w przyjętym stosunku.

3. Prawo do części wartości majątku w przypadku likwidacji spółki (części wpłaconego do spółki kapitału)

po pokryciu jej zobowiązań. Oznacza ono, że akcjonariusze-powinni otrzymać ­odpowiednio do ilości posiadanych akcji spółki - część jej majątku z masy upadłościowej, ale po zaspokojeniu zobowiązań wobec innych wierzycieli. Należna kwota wpłacana jest zazwyczaj w gotówce i stanowi o wartości tego prawa.

49. Opisz rodzaje akcji uprzywilejowanych w Polsce.

Nabycie akcji zwykłych(common stocks) daje akcjonariuszowi określone prawa:

a) Prawa korporacyjne:

  1. prawo do uczestnictwa w spółce akcyjnej

  2. prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i
    współdecydowanie o sprawach będących przedmiotem jego obrad

  3. bierne prawo wyborcze do organów spółki

  4. prawo mniejszości

b) Prawa majątkowe:

1.prawo do dywidendy

2.prawo poboru akcji nowych emisji

3.prawo do części wartości majątku w przypadku likwidacji spółkiAkcje uprzywilejowane (preferred stocks) od akcji zwykłych różnią się tym, że z ich posiadaniem związane są dodatkowe uprawnienia poza wyżej opisanymi. W Polsce uprzywilejowanie akcji może dotyczyć:

a) liczby głosów przypadających na jedną akcję na zgromadzeniu akcjonariuszy

Uprzywilejowanie akcji co do liczby głosów przypadających na jedną akcje nie może przekroczyć 2 głosów. Uprzywilejowanie to nie może być stosowane w spółkach publicznych, a także wygasa w przypadku zamiany takiej akcji na akcję na okaziciela lub jej zbycia wbrew zastrzeżonym w statucie warunkom.

b) wysokości wypłacanej na jedną akcji dywidendy

Akcja uprzywilejowana w zakresie dywidendy nie może upoważniać akcjonariusz do jej otrzymania przed jej wypłatą z tytułu akcji zwykłej. Dywidenda ta może być większa, ale najwyżej o 50% od dywidendy wypłacanej z tytułu posiadania akcji zwykłej.

Akcje nieme(akcje, które nie maj ą prawa głosu)mogą być uprzywilejowane co do dywidendy bez ograniczania jej wysokości oraz mogą korzystać w danym roku dywidendowym z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami. Akcjonariuszowi uprawnionemu z akcji niemej, któremu nie wypłacono całej dywidendy albo jej części w danym roku obrotowym, przysługuje wyrównanie z zysku w łatach następnych, nie później jednak niż w ciągu trzech kolejnych lat obrotowych, ale tylko pod warunkiem, że statut dopuszcza możliwość wyrównania z zysku. Wypłata dywidendy jest uzależniona od wykazania zysku przez spółkę w danym roku obrachunkowym.

Prawo to może być także rozszerzone na możliwość wypłaty zaległej dywidendy z zysku wykazanego przez spółkę w przyszłych latach.

Uprzywilejowanie w zakresie dywidendy nie stosuje się do zaliczek dywidendowych. Zniesienie wyżej opisanych przywilejów na mocy uchwały walnego zgromadzenia powoduje automatyczne uzyskanie przez akcjonariusza prawa głosu związanego tą akcją.

c) prawa akcjonariusza do przypadającego na daną akcję majątku

likwidowanej spółki

W Polsce występuj ą także uprzywilejowane akcje o specjalnym charakterze uprzywilejowania tzw. akcje złote (golden shares).

Posiadaczowi tych akcji dają szczególne uprawnienia decyzyjne na zgromadzeniu akcjonariuszy np. prawo weta w niektórych, istotnych dla spółki sprawach przyporządkowanie wielokrotności głosów akcji zwykłych.

Akcje złote służą także uhonorowaniu osób wyjątkowo zasłużonych dla spółki, np. jej założycieli, właścicieli i menedżerów.W Polsce akcje uprzywilejowane muszą być imienne. Rodzaje i sposób uprzywilejowania określa statut spółki. Kodeks spółek handlowych reguluje w niektórych przypadkach zakres uprzywilejowania.

50. Wyjaśnij pojęcie akcji użytkowej

Spółka może wydać akcje użytkowe wyłącznie jeśli jest ot przewidziane w jej statucie. Akcje te mogą otrzymać akcjonariusze w zamian z akcje umorzone; nie określa się dla nich wartości nominalnej. Akcje użytkowe nabierają charakteru papierów wartościowych, ponieważ zawierają pojedyncze prawa częściowe przysługujące akcjonariuszom zwykłym, które najczęściej sprowadzają się do zobowiązań spółki wobec akcjonariuszy. Takimi prawami użytkowymi mogą być:

Poszczególne prawa mogą obowiązywać pojedynczo lub być ze sobą powiązane, jak również ich materializacja może być odniesiona do różnych mierników. Na przykład udział akcji użytkowych w rocznym zysku jest uzależniony od wypracowanej nadwyżki lub zysku bilansowego, albo też od stopy dywidendy przypadającej na akcje uprzywilejowane lub założycielskie. Według polskiego kodeksu spółek handlowych w zamian za akcje umorzone spółka może wydać świadectwa użytkowe, które uczestniczą, jeśli statut nie stanowi inaczej, na równi z akcjami nie umorzonymi w dywidendzie oraz podziale nadwyżki majątku likwidowanej spółki pozostałej po pokryciu wartości nominalnej akcji nieumorzonych. Poza tym świadectwom użytkowym nie przysługują inne prawa związane z akcjami zwykłymi.

51. Akcje nieme.

Na giełdach (szczególnie w Wielkiej Brytanii) w coraz-większej ilości zaczynają się pojawiać tzw. akcje milczące (nieme) (non-voting shares). Charakteryzują się one tym, że ich właściciel bez względu na to, ile ich posiada, nie ma prawa głosu na walnym zgromadzeniu, a zatem nie może wpływać na losy firmy. Naprawdę nie ma to większego znaczenia, ponieważ .zdecydowana większość inwestorów uczestniczących w transakcjach giełdowych nie jest zainteresowana wpływaniem na losy firmy (współzarządzaniem). Akcje te są emitowane przez małe lub średnie firmy, o pewnej perspektywie rozwoju, które zabezpieczają się w ten sposób przed spekulacyjnym wykupywaniem pakietów kontrolnych przez ich konkurentów w celu przejęci nad nimi kontroli. Emisję akcji milczących dopuszczają także polskie przepisy.

Tego typu akcje mogą być uprzywilejowane co do dywidendy bez ograniczania jej wysokości oraz . mogą korzystać w danym roku dywidendowym z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami. Akcjonariuszowi uprawnionemu z akcji niemej, któremu nie wypłacono całej dywidendy albo jej części w danym roku obrotowym, przysługuje wyrównanie z zysku w latach następnych, nie później jednak niż w ciągu trzech kolejnych lat obrotowych, ale tylko pod warunkiem, że statut dopuszcza możliwość wyrównania z zysku.

52. Pojęcie obligacji i jej główna charakterystyka.

Obligacja jest papierem wartościowym poświadczającym wierzytelność, czyli zobowiązanie dłużne emitenta wobec jej właściciela na określoną sumę wraz z zobowiązaniem do wypłaty oprocentowania w określonych terminach. .

Może także zawierać zobowiązanie emitenta do określonego świadczenia niepieniężnego. Z tego względu zaliczana jest do grupy papierów wartościowych wierzytelnościowych, w odróżnieniu od akcji, która jest papierem udziałowym.

- Obligacje, podobnie jak akcje, mogą być papierami na okaziciela, które obecnie przeważają na rynku i nie ma żadnych ograniczeń w zakresie ich zbywalności, oraz imienne, w stosunku, do których emitent może ewentualnie wprowa4zić pewne ograniczenia lub zakaz zbywalności.

- Z punktu widzenia emitenta obligacja stanowi możliwość ( instrument) czasowego korzystania z pozabankowych funduszy, zwykle średnio lub długoterminowych.

- Emisje obligacji uważa się za zaciągnięcie długu pozabankowego.

- Wartość nominalna obligacji to przypisana każdej pojedynczej obligacji danej emisji jednakowa kwota pieniędzy ( zazwyczaj pewna okrągła suma, np. 100 czy 1000), oznaczająca wielkość udzielonej emitentowi pożyczki z tytułu jej nabycia.

- Obligacje występujące w obrocie na rynku wtórnym (na giełdzie) mają cenę rynkową, która

wynika z gry sił popytu i podaży.

- Termin wykupu obligacji, zwany również terminem zapadalności, oznacza okres od daty jej emisji do momentu, w którym powinien nastąpić wykup jej wartości nominalnej, czyli zwrot zaciągniętej przez emitenta pożyczki.

- Obligacje mogą mieć wpisaną w warunki emisji klauzulę o przedterminowym wykupie. Pozwala ona emitentowi na jej wykup wg zapisanych warunków przed upływem pierwotnego okresu zapadalności.

- Odsetki to wypłacane systematycznie obligatariuszowi, w naznaczonych przez warunki emisji terminach wykupu obligacji, płatności naliczane w stosunku do jej wartości nominalnej według, również zapisanej w warunkach, stopy oprocentowania.

- Emisja obligacji może być zabezpieczona lub niezabezpieczona.

53. Rodzaje świadczeń z obligacji (wykupu obligacji).

Świadczenie z obligacji może mieć charakter: ·Pieniężny

· Niepieniężny.

Świadczenie pieniężne polega na zapłacie należności głównej lub należności ubocznych ( odsetek) w sposób określony w warunkach emisji oraz w terminach określonych w warunkach emisji.

Za należność uboczną uważa się również różnicę między ceną nominalną a ceną emisyjną obligacji (obligacje zerokuponowe).

Świadczenie niepieniężne może w szczególności polegać na przyznaniu obligatariuszowi:

l. Prawa do udziału w przyszłych zyskach emitenta, które on osiągnie m.in. dzięki zaciągniętej

pożyczce.

2. Prawa do zmiany obligacji na akcje spółki będącej emitentem tych obligacji ( obligacje

zamienne - taką możliwość musi jednakże przewidywać statut spółki).

3. Prawa pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji spółki będącej emitentem

tych obligacji ( obligacje z prawem pierwszeństwa).

54. Podział obligacji ze względu na rodzaj emitenta.

Ze względu na rodzaj emitenta wyróżniamy obligacje:

- Skarbowe

- Komunalne

- Przedsiębiorstw

Obligacje skarbowe.

Emitentem obligacji skarbowych jest skarb państwa (rząd). Są one zazwyczaj długoterminowe (15-30 lat). ale mogą też być emitowane na okresy krótsze, np. od I roku do 10 lat, lub do I roku. W tym ostatnim przypadku chodzi zazwyczaj o bony skarbowe. Obligacje te są emitowane w celu pokrycia deficytu budżetowego, co łatwiej jest zrobić niż obcinać wydatki budżetowe lub podnosić wpływy do budżetu w drodze wzrostu podatków. Ze środków uzyskanych z emisji obligacji skarbowych rząd finansuje na ogół swoje wydatki inwestycyjne.

Obligacje komunalne.

Są one na ogół długoterminowe. ale bywają też emitowane na okresy krótkie, np. rok lub poniżej roku, w celu zlikwidowania luki w kasie miejskiej. Ich emitentem są władze lokalne (samorządowe) lub ich agencje. Mogą także być emitowane przez przedsiębiorstwa lokalne działające w sektorze publicznym, np. szpitale lub szkoły wyższe. Środki uzyskiwane z obligacji municypalnych przeznacza się głównie na finansowanie rozwoju infrastruktury drogowej, bazy transportowej, budownictwa mieszkaniowego, jak również na budowę szkół, szpitali, instytucji użyteczności publicznej itp.

Obligacje przedsiębiorstw.

Wspólną cechą tych obligacji jest to, iż emitowane są w taki sposób, aby przemawiały do masowego klienta. Ścierają się tutaj interesy nabywców obligacji, którzy chcieliby wysokiego oprocentowania i gwarancji zwrotu pożyczonego kapitału, z interesami emitentów, którzy z kolei chcą płacić niskie odsetki i jak najdłużej przetrzymywać uzyskane środki.

Przedsiębiorstwa emitują obligacje z reguły z 2 powodów:

I. Zapotrzebowanie na dodatkowe fundusze na okres dłuższy niż I rok, wynikające z potrzeb

inwestycyjnych,

2. Możliwość uzyskania tańszego źródła finansowania w stosunku do emisji akcji, bo odsetki od obligacji przedsiębiorstwo płaci przed zapłaceniem podatku, a dywidendę płaci się z zysku

netto.

Wśród najważniejszych emitentów obligacji wymienia się:

- Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej ( elektrownie, elektrociepłownie, firmy

telekomunikacyjne),

- Firmy transportowe (kolej, przewoźnicy lotniczy),

- Korporacje przemysłowe,

- Banki i inne instytucje finansowe.

Obligacje przedsiębiorstw charakteryzują się bardzo zróżnicowanym stopniem ryzyka, ale na ogół jest ono wyższe niż w przypadku obligacji skarbowych i municypalnych.

55. Podział obligacji ze względu na sposób oprocentowania.

Biorąc pod uwagę sposób oprocentowania możemy wyróżnić obligacje:

- O stałej stopie oprocentowania

- O zmiennej stopie oprocentowania

- Zerokuponowe.

Obligacje oprocentowane wg stałej stopy nazywa się papierami wartościowymi o stałym dochodzie. Współcześnie na rynkach kapitałowych występują one w przeważającej ilości. Charakteryzują się tym,

iż ich posiadacze otrzymują stały kupon odsetkowy przez cały czas życia obligacji.

Obligacje oprocentowane wg stałej stopy można podzielić na:

- obligacje podlegające wykupowi:

- obligacje nie podlegające wykupowi (z tytułu ich posiadania inwestor otrzymywał

bezterminowo stały kupon, zwany rentą wieczystą.)

Obligacje o zmiennej stopie oprocentowania pojawiły się na rynkach kapitałowych w latach siedemdziesiątych. Nazywane są papierami o zmiennym dochodzie, ponieważ przynoszony przez nie dochód nie jest z góry określony. Jego wielkość waha się w zależności od zachowania się parametru, w stosunku, do którego naliczane jest oprocentowanie tych obligacji. Takim parametrem może być np.

stawka LIBOR. .

Wśród obligacji ze zmiennym oprocentowaniem bywają również takie których oprocentowanie składa się z dwóch części: .

- pierwsza część to stały kupon,

- druga część jest zmienna.

Obligacje zerokuponowe. czyli bez kuponów odsetkowych. Pojawiły się one w latach osiemdziesiątych XX w. I mają tę cechę, iż są emitowane od razu z dyskontem do ich wartości nominalnej. Oznacza to, iż nabywca takiej obligacji kupuje ją w momencie emisji znacznie poniżej wartości nominalnej i musi czekać na zwrot jej równowartości do terminu wykupu. Różnica między wartością nominalną tej obligacji a ceną zakupu przez inwestora stanowi kwotę skumulowanych odsetek ale otrzymanych jednorazowa w momencie .wykupu.

56. Kwestia zabezpieczeń emisji obligacji.

Z punktu widzenia sposobu zabezpieczenia obligacji wyróżnić można następujące ich rodzaje:

- zabezpieczone pierwszą hipoteką - zabezpieczający majątek jest wpisywany na pierwszym

miejscu w księdze wieczystej,

- zabezpieczone drugą lub generalną hipoteką - zabezpieczający majątek jest wpisywany na

drugim miejscu do księgi wieczystej lub w ogóle jest wpisywany,

- zabezpieczone innymi papierami wartościowymi posiadanymi przez emitenta

- podporządkowane, czyli zabezpieczone innym instrumentom, co oznacza. że zobowiązania z

tego zabezpieczenia będą spłacone dopiero po uregulowaniu zobowiązań wobec posiadaczy

innych obligacji,

- noty korporacyjne - prawo do masy upadłościowej realizuje się po zaspokojeniu wszystkich

roszczeń z tytułu innych papierów wartościowych.

Emisja obligacji może być zabezpieczona lub niezabezpieczona. Współcześnie na rynku kapitałowym przeważają obligacje niezabezpieczone. Wynika to z faktu. iż w większości przypadków są one emitowane przez przedsiębiorstwa i instytucje, które mają ugruntowaną pozycję na rynku i ich sytuacja finansowa nie budzi zastrzeżeń. Emisja tych obligacji jest na ogół tańsza od emisji obligacji zabezpieczonych, z którymi łączą się określone koszty wynikające z wyceny zabezpieczającego majątku, wpisami notarialnymi, otrzymaną gwarancją itp.

Zabezpieczeniem może być całość lub część majątku emitenta; może nim być też gwarancja innego podmiotu.

W przypadku obligacji emitowanych przez niektóre instytucje finansowe mogą one być zabezpieczone majątkiem dłużników tych instytucji.

57. Pojęcie obligacji zamiennej i jej istota.

Ze względu na prawa lub przywileje związane z zakupem wyróżnia się obligacje:

- zwykłe

- zamienne

- z prawami poboru, zwane warrantami.

Obligacje zamienne są instrumentem łączącym cechy długu i akcji. Są one skonstruowane w taki sposób, iż początkowo jest to dług, od którego płaci się odsetki, który w określonym terminie, zwanym okresem konwersji, może być wykupiony albo zamieniony na akcje i wtedy staje się kapitałem własnym.

Korzyści. które może odnieść emitent obligacji zamiennych:

- oprocentowanie obligacji zamiennych jest niższe niż zwykłych, co jest ceną tego przywileju. Ich emisja może pozwolić emitentowi na uzyskanie źródła finansowania tańszego od kosztu kredytu lub kosztu emisji innych papierów dłużnych.

- Emisja obligacji zamiennych zmniejsza tzw. stopień ,,rozwodnienia" zysku przypadającego na akcję. W wyniku konwersji obligacji na akcje dochodzi do powiększenia kapitału i zwiększenia liczby akcji.

- Ewentualna konwersja obligacji umożliwia Zamianę długu na kapitał zakładowy, co oznacza, niewymagalnie zwrotu długu. Jednak emitent nie zawsze wie, o jaką sumę kapitał ten będzie podwyższony, gdyż decyzje o zamianie podejmuje obligatariusz.

- Warunki dotyczące emisji obligacji zamiennych są zazwyczaj mniej rygorystyczne, ponieważ

z reguły są obligacjami podporządkowanymi

- Przy emisji obligacji zamiennych emitent może także próbować zabezpieczyć się przed zbyt

dużym wzrostem rynkowych kursów akcji w okresie konwersji.

- Inną opcją, którą może zawierać obligacja zamienna, jest opcja jej sprzedaży przez obligatariusza przed okresem zapadalności.

60. Sposoby emisji obligacji na rynku pierwotnym

Emisja obligacji może odbywać się przez emisję publiczną lub w drodze oferty skierowanej do indywidualnych adresatów. Za publiczną uważa się emisję, która skierowana jest do 300 lub więcej adresatów. W przeciwnym wypadku emisję uważa się za niepubliczną. Polskie obligacje mogą być imienne lub na okaziciela. Nie mogą one być wydawane przed ustanowieniem zabezpieczeń przewidzianych w emisji. Emitent może także w warunkach emisji obligacji wprowadzić zakaz lub ograniczenia zbywania obligacji imiennych.

61. Transakcja terminowa i jej istota.

Biorąc pod uwagę kryterium czasu dostawy i rozliczenia transakcji zawieranych na giełdzie, transakcje te możemy podzielić na:

- natychmiastowe (kasowe)

- terminowe

Przez transakcje kasowa rozumie się zawarcie umowy kupna lub sprzedaży określonego dobra po wyznaczonej cenie, przy czym jego dostawa oraz zapłata następują natychmiast. Oznacza to, iż kupujący otrzymuje dobro, a sprzedający gotówkę w momencie zawierania transakcji ( w handlu giełdowym odpowiednie zapisy na kontach kontrahentów czasami mogą się pojawić w terminie do 2 dni od chwili zawarcia transakcji, ze względu na system rozliczeniowy). W transakcji kasowej praktycznie eliminuje się ryzyko, że jedna ze stron nie wywiąże się z warunków zawartej umowy, bowiem w momencie dojścia jej do skutku następuje dostawa dobra oraz zapłata za nie.

Transakcja terminowa polega na zawarciu umowy zobowiązującej sprzedającego do dostarczenia określonego co do ilości i jakości dobra, będącego jej przedmiotem, a kupującego - do jego odebrania

w wyznaczonym terminie, po cenie ustalonej w momencie zawierania umowy. Zamiast dostarczenia i odebrania przedmiotu transakcji, jej urnowa może zobowiązywać strony do dokonania równoważnego

z tymi czynnościami rozliczenia pieniężnego. Zawarcie kontraktu terminowego oznacza oddzielenie w czasie momentu zawarcia umowy od momentu dostarczenia dobra i zapłaty za nie, zazwyczaj na

dłuższy okres niż przysłowiowe 2 dni giełdowe, służące do rozliczenia transakcji natychmiastowych. Przedmiotem kontraktu terminowego może być bardzo wiele towarów, takich jak np. produkty rolne, surowce, metale, a także waluty, papiery wartościowe czy stopy procentowe lub indeksy giełdowe. Charakterystyczną cechą kontraktu terminowego jest więc fakt, że jego strony, wyznaczając określoną cenę dobra będącego jego przedmiotem, uwzględniają między sobą, że jego realizacja nastąpi w ustalonym późniejszym terminie.

Kontrakty terminowe nie stanowią w miarę jednorodnej grupy.

Ich trzy podstawowe rodzaje to: _

- forwards (zyski i straty oblicza się w dniu realizacji kontraktu)

- futures ( zyski i straty oblicza się każdego dnia do momentu wygaśnięcia kontraktu)

- opcje

Innym podziałem transakcji terminowych jest ich podział na:

- rzeczywiste (fizyczne dostarczenie instrumentu bazowego w momencie realizacji

kontraktu)

- nierzeczywiste (dokonuje się-tylko rozliczenia gotówkowego kontraktu w stosunku do

ostatecznego kursu rozliczeniowego)

Typowym przykładem transakcji rzeczywistych są kontrakty forwards, a transakcji nierzeczywistych kontrakty futures, w których w zdecydowanej większości nie występuje efektywna dostawa instrumentu bazowego w przewidzianym terminie.

62. Pojęcie transakcji natychmiastowej i terminowej

Transakcja natychmiastowa (kasowa) - zawarcie umowy kupna lub sprzedaży określonego dobra po

wyznaczonej cenie, przy czym jego dostawa oraz zaplata następują natychmiast. Oznacza to, iż

kupujący otrzymuje dobro, a sprzedający gotówkę w momencie zawarcia transakcji. W transakcji tej praktycznie eliminuje się ryzyko, że jedna ze stron nie wywiążę się z warunków zawartej umowy, bowiem w momencie dojścia jej do skutku następuje dostawa dobra oraz zaplata za nie.

Transakcja terminowa - polega na zawarciu umowy zobowiązującej sprzedającego do dostarczenia

określonego co do ilości i jakości dobra, a kupującego - do jego odebrania w wyznaczonym przyszłym terminie, po cenie ustalonej w momencie zawierania umowy.

63. Bezwarunkowa i warunkowa transakcja terminowa.

Transakcje bezwarunkowe - do których należą kontrakty forwards i futures, to takie w których kontrahenci w dniu realizacji transakcji bezwarunkowo muszą wykonać zobowiązania wynikające z zawartej umowy.

Transakcje warunkowe - do których zalicza się opcje, nabywca może odstąpić od jej wykonania, jeżeli uzna, iż z punktu widzenia osiągnięcia zysku jest to nieopłacalne.

64. Rzeczywista i nierzeczywista transakcja terminowa.

Transakcje rzeczywiste - to fizyczne dostarczenie instrumentu bazowego w momencie realizacji transakcji, przykładem są kontrakty forwards.

Transakcje nierzeczywiste - dokonywanie rozliczenia gotówkowego kontraktu w stosunku do ostatecznego kursu rozliczeniowego, przykładem są kontrakty futures.

65. Ogólna charakterystyka kontraktu forwards.

Kontrakt terminowy forward jest umową zobowiązująca jedną ze stron do dostawy, a drugą do przyjęcia określonego dobra w ustalonym terminie, w określonej ilości oraz o określonej jakości, a także po cenie wyznaczonej w momencie zawierania umowy. Przedmiotem kontraktów są najczęściej produkty rolne, metal szlachetne, ropa naftowa, waluty, akcje itp.

W transakcji biorą udział 2 strony oraz niekiedy pośrednik (diler).

Wszystkie warunki kontraktu są ustalane przez strony w procesie negocjacji, co oznacza, że jest to kontrakt nie standaryzowany albo inaczej na zamówienie. Zawarcie kontraktu nie wymaga wniesienia depozytu, a płatność następuje dopiero po dostawie dobra. Cechą charakterystyczną kontraktu jest zobowiązanie się stron do jego realizacji niezależnie od skutków finansowych, które muszą ponieść strony.

66. Na czym polega istota kontraktu futures

Kontrakt futures jest umową zawarta pomiędzy stronami, zobowiązującą jedną z nich do zakupu, a drugą do sprzedaży określonej ilości przedmiotu transakcji, po wyznaczonej cenie, w ustalonym dniu przyszłym lub do końca rozliczenia pieniężnego mającego na celu wyrównanie różnicy cen. Z prawnego punktu widzenia kontrakt jest umową dwustronnie obowiązującą tyle tylko że nienazwaną. Nie można bowiem powiedzieć, że jest to typowa umowa kupna - sprzedaży, ponieważ w momencie jej zawierania nie wiadomo kto jest dłużnikiem, a kto wierzycielem. Będzie to dopiero wiadomo w momencie wykonania kontraktu. Ponadto jej zawarcie nie oznacza konieczności wypełnienia zobowiązania w dniu wykonania kontraktu, ponieważ inwestor może je przed tym terminem zlikwidować przez zawarcie transakcji przeciwnej. Przeważająca większość kontraktów futures nie kończy się rzeczywistą dostawą towaru, tylko jest rozliczana przez wyrównanie pozycji stron wynikające z różnicy ceny wykonania kontraktu i ceny rynkowej jego przedmiotu z dnia jego rozliczenia. Kontrakty futures są grą o sumie zerowej, czyli mają symetrycznie rozłożone ryzyko.

67. Opisz rodzaje i rolę depozytów zabezpieczających w kontraktach futures

Istotną cechą kontraktu futures jest depozyt zabezpieczajacy, do wniesienia którego izba rozrachunkowa zobowiązuje uczestników obrotu giełdowego tymi kontraktami.

Z zawarciem kontraktu futures łączy się ryzyko , iż cene instrumentu bazowego kontrektu ukształtuje się inaczej niż zakładal inwestor. Ograniczeniem tego ryzyka są depozyty zabezpieczające.

Depozyt zabezpieczający jest kaucją, którą musi wpłacić każdy inwestor chcący dokonać transakcji futures (otworzyć pozycję). Jest on gwarancją jej wykonania. Depozyt wnoszony przed otwarciem pozycji może mieć formę gotówki lub powszechnie akceptowanego papieru wartościowego.

Wysokość depozytu zależy od stopnia ryzyka ocenianego z dnia na dzień.

Depozyt na rachunku izby rozrachunkowej jest oprocentowany. Izba rozrachunkowa stale aktualizuje poziom depozytu zabezpieczającego na podstawie codziennego rozliczania kontraktów.

Wyróżnia się dwa rodzaje depozytów:

- depozyt początkowy

- depozyt uzupełniający

Depozyt początkowy (depozyt wstępny, wstępny depozyt rozliczeniowy) jest sumą, którą muszą wpłacić do izby rozrachunkowej obie strony kontraktu w momencie otwierania swoich pozycji. Wysokość depozytu początkowego może być zróżnicowana dla różnych rodzajów kontraktów futures. Zależy od stopnia zmienności ceny instrumentu bazowego oraz od ryzyka. Z reguły poziom depozytu początkowego waha się od 0,1% do kilku procent wartości nominalnej kontraktu, a nawet do kilkunastu procent w warunkach napięć rynkowych.

Gdy inwestor ponosi stratę przy niekrzystnej ceny instrumentu bazowego depozyt zlożony na jego rachunku staje się nie wystarczający do zabezpieczenia otwartych pozycji. Musi on zostać uzupełniony. Depozyt uzupełniający powinien być wniesiny przed rozpoczęciem następnej sesji giełowej w takiej wysokości, aby była zachowana stała relacja między wysokościa depozytu zabezpieczającego a aktualną wartością rynkową kontraktu. Jeżeli brakująca suma depozytu uzupełniającego nie zostanie w odpowiednim czasie wpłacona, to izba rozrachunkowa z reguły likwiduje otwartą pozycję kontraktu.

Od strony operacyjnej system depozytów zabezpieczających ograniczający ryzyko związane z kontraktami futures jest zbudowany dwuszeblowo. Na pierwszym poziomie wyznacza się depozyty i dokonuje ich rozliczeń między izbą a jej członkami.

Na kolejnym szczeblu depozyty wnoszone przez inwestorów członkom izby rozrachunkowej bezpośrednio lub za pośrednictwem maklera ustala się na podstawie dwustronnej umowy.

68. Podstawowe różnice między forwards i futures.

Kontrakty forwards

l. prywatna umowa między 2 stronami 2. brak standaryzacji

3. zwykle określona jedna data dostawy

4. rozliczany na zakończenie ważności kontraktu

5. zwykle dochodzi do dostawy lub końcowego rozliczenia gotówkowego

Kontrakty futures:

  1. przedmiot obrotu giełdowego

  2. kontrakty standaryzowane

  3. przedział dat, w których możliwa jest dostawa

  4. rozliczany codziennie

5. zwykle zamknięcie pozycji przed nadejściem terminu realizacji

69. Pojęcie kontraktu opcyjnego i jego istota

Kontrakt opcyjny jest umową zawartą między nabywcą (posiadaczem) kontraktu a jego sprzedawcą (wystawcą) dającą nabywcy prawo, lecz nie stwarzającą zarazem zobowiązania, zakupu od wystawcy określonej ilości wyspecyfikowanego instrumentu finansowego według z góry ustalonej ceny i w ciągu oznaczonego okresu lub w umówionym terminie. Cenę tę nazywamy cenę wykonania opcji natomiast termin wykonania opcji, określa się jako tent1in rozliczenia, wygaśnięcia opcji.

Stroną aktywną w kontrakcje opcyjnym jest jego nabywca. Decyduje on bowiem. czy kontrakt będzie wykonany czy też nie. Za prawo decydowania o tym posiadacz kontraktu płaci premię. Nabywca może pozwolić na samoistne wygaśnięcie ważności kontraktu opcyjnego.

Na wystawcy kontraktu opcyjnego ciąży obowiązek dostarczenia jego posiadaczowi lub odebrania od niego takiej ilości wyspecyfikowanego instrumentu finansowego, na jaką ten kontrakt opiewa. Zobowiązanie sprzedawcy opcji ma charakter warunkowy, a zatem wystawca kontraktu jest stroną pasywną, gdyż jego rola sprowadza się do oczekiwania na decyzję posiadacza.

Przy kontraktach opcyjnych występuje wariantowość terminu Wykonania opcji. która powoduje podział opcji na amerykańskie i europejskie. Opcja amerykańska może być rozliczana zgodnie z życzeniem nabywcy w dowolnym momencie od daty jej zakupu do dnia jej wygaśnięcia. Opcja europejska może być rozliczona tylko w ściśle oznaczonym terminie przypadającym w dniu wygaśnięcia jej ważności

Mamy również opcje kupna i sprzedaży.

70. Charakterystyka opcji kupna

Jest kontraktem dającym jego nabywcy prawo , przy jednoczesnym nie stwarzaniu zobowiązania do zakupu od sprzedającego wyspecyfikowanego instrumentu finansowego, którego ten kontrakt dotyczy, po z góry ustalonej cenie i w z góry określonym lub wcześniejszym terminie oraz zobowiązującym

kupującego do zapłacenia sprzedającemu wymaganej premii. Wystawca kontraktu ma obowiązek dostarczenia posiadaczowi na jego żądanie Wymienionego instrumentu zgodnie z zapisanymi warunkami.

Opcja kupna przebiega wg schematu:

Cena wykonania + premia za strony nabywcy w zamian za instrument pierwotny ze strony wystawcy.

71. Charakterystyka opcji sprzedaży

Jest to kontrakt dający jego nabywcy prawo przy jednoczesnym nie stwarzaniu zobowiązania do sprzedaży wystawiającemu ten kontrakt wyspecyfikowanego instrumentu finansowego. którego

kontrakt ten dotyczy. po z góry ustalonej cenie i w określonym z góry terminie oraz zobowiązującym . kupującego do zapłacenia sprzedającemu wymaganej premii. Wystawca kontraktu ma obowiązek odebrania .od posiadacza opcji na jego żądanie wymienionego instrumentu zgodnie z zapisanymi warunkami.

Opcja sprzedaży przebiega wg schematu:

Instrument pierwotny + premia ze strony nabywcy w zamian za cenę wykonania ze strony wystawcy.

72. Pojęcie kasowej i terminowej transakcji opcyjnej

Transakcje opcyjnie kasowe - Cechą tych transakcji jest posiadane przez nabywcę kontraktu prawa do fizycznego zakupu lub fizycznej sprzedaży instrumentu pierwotnego. Jeśli specyficzne cechy tego instrumentu nie pozwalają na jego specyficzną dostawę to następuje obowiązkowe rozliczenie gotówkowe zawartej transakcji opcyjnej. Do kasowych transakcji opcyjnych zalicza się transakcje, których przedmiotem są : akcje , stopy procentowe, waluty oraz indeksy ekonomiczne, w tym indeksy giełdowe akcji.

Transakcje opcyjnie terminowe - Ich przedmiotem są finansowe kontrakty przyszłościowe. Nie występuje w nich fizyczne dostarczenie czy też odebranie przedmiotu kontraktu. Wykorzystanie opcji odbywa się przez przyznanie odpowiedniej pozycji długiej lub krótkiej na tynku nierzeczywistych terminowych transakcji finansowych. Nabywca terminowej opcji kupna uzyskuje prawo do nabycia kontraktu futures po z góry ustalonej cenie i w ustalonym terminie. W opcji sprzedaży nabywca ma prawo sprzedaży kontrakty futures wg ustalonej wcześniej ceny i w określonym terminie. Wystawca opcji terminowej jest zobowiązany do sprzedaży lub zakupu finansowego kontraktu przyszłościowego, jeśli posiadacz sobie życzy. .

Elementy dla transakcji opcyjnych terminowych takie jak: wielkość, termin wygasania, cena bazowa, podlegają standaryzacji.

Wśród opcji na finansowe kontrakty przyszłościowe wyróżnia się: opcje na procentowe kontrakty futures , opcje na walutowe kontrakty futures, opcje na indeksowe kontrakty futures oraz opcje na transakcje swap.

73. Zlecenia maklerskie z limitem ceny

Zlecenia z limitem ceny- zlecenia, w których cenę określa inwestor. Uważa się ja za maksymalną cenę zakupu papierów wartościowych lub minimalną cenę ich sprzedaży. Wśród zleceń z limitem ceny na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych wyróżniamy:

  1. „po cenie rynkowej” (PCR) można je składać wyłącznie w trakcie trwania notowań ciągłych, z wyjątkiem fazy równoważenia rynku. W zleceniu inwestor nie określa ceny, ponieważ jest ono realizowane natychmiast po przyjęciu przez system po cenie zgłoszonego wcześniej i niezrealizowanego zlecenia przeciwstawnego. Oznacza to, że realizuje się tylko najlepszą oczekującą ofertę ze strony przeciwnej. Jeżeli zlecenie PCR nie zostanie zrealizowane w całości, to jego niezrealizowana część zostaje przekształcona w zlecenie z limitem ceny równym kursowi ostatniej zawartej transakcji.

  2. „po cenie rynkowej na otwarcie” (PCRO) mogą być przekazywane na giełdę wyłącznie w fazie przyjmowania zleceń na otwarcie i na zamknięcie w systemie notowań ciągłych oraz w systemie kursu jednolitego, a także w systemie równoważenia rynku podczas notowań ciągłych. Inwestor, który składa takie zlecenie, chce kupić lub sprzedać dany walor w określonym momencie sesji giełdowej bez dokładnej specyfikacji jego ceny, a więc w momencie ustalania kursu otwarcia lub kursu zamknięcia, kursu równoważącego rynek czy kursu jednolitego. Zlecenia PCRO sa realizowane przed zleceniami z limitem ceny równym kursowi jednolitego oraz kursowi otwarcia, zamknięcia i określonemu w wyniku równoważnia rynku w notowaniach ciągłych, a także nie mogą zawierać warunkó dodatkowych typu: limit aktywacji- LimAkt, wielkość minimalna- Wmin, wielkość ujawniona- WUJ, wykonaj lub anuluj- WuA. Zlecenia po każdej cenie na otawrcie nie są przyjmowane na sesję giełdową, na której po raz pierwszy ma być notowany dany papier oraz na warranty i prawa poboru.

  3. „po każdej cenie” mogą być przekazywane na giełdę we wszystkich fazach sesji w systemie notowań ciągłych oraz kursu jednolitego, z wyjątkiem fazy interwencji i dogrywki. Zlecenie PKC realizuje się w pierwszej kolejności, czyli przed innymi zleceniami.

74. Działania banku komercyjnego na rynku kapitałowym

Podstawowym rodzajem aktywności banków komercyjnych jest udzielanie kredytów podmiotom gospodarczym i osobom indywidualnym. Ich domeną jest także działalność na rynku pieniężnym, gdzie lokują swoje nadwyżki finansowe ponad obowiązkowe rezerwy i z którego pożyczają pieniądze na działalność kredytową w razie niedoboru środków pieniężnych.

Działania banków komercyjnych na rynku kapitałowym:

a. Pośrednio wpływają na opłacalność inwestowania na rynku kapitałowym inwestorów, którzy nie inwestują środków własnych, a środki pożyczone. Banki komercyjne uczestniczą w ustalaniu ceny kapitału, czyli stopy procentowej po której udzielane są pożyczki. Ustalają zatem granice rentowności inwestycji kapitałowych (czyli inwestowania w papiery wartościowe). Stopa oprocentowania kredytu wpływa na decyzje inwestora, przy czym zasadą jest, iż wysoka stopa oprocentowania zmniejsza atrakcyjność lokowania środków na rynku kapitałowym (potencjalny zysk z tego rynku trzeba będzie pomniejszyć o koszt kapitału czyli stopę kredytu zaciągniętego na tę inwestycję). W takich sytuacjach inwestor wybierze zapewne pewniejsze i pozbawione ryzyka inwestycje w lokaty bankowe lub papiery skarbowe.

b. Lokują środki własne i klientów w .zyskowne inwestycje rynku kapitałowego. Głównym

celem tych inwestycji jest uzyskanie większego dochodu w porównaniu z innymi możliwościami inwestowania środków. Trzeba jednak pamiętać, że inwestowanie w akcje i obligacje wiąże się z niższą płynnością i z wyższym ryzykiem. Najchętniej w swoich portfelach banki przetrzymują papiery emitowane przez instytucje publiczne czyli obligacje skarbu państwa i władz lokalnych. Także kupują papiery przedsiębiorstw o znacznej i utrwalonej sytuacji finansowej. Strategie inwestycyjne banków komercyjnych polegają na ułożeniu portfela własnych inwestycji kapitałowych według stopnia ryzyka, preferowanego poziomu kontroli emitenta akcji i preferowanej branży gospodarki. Mogą one tworzyć własne fundusze inwestycyjne rynku kapitałowego lub partycypować w zewnętrznych.

c. Uczestniczą w zarządzaniu spółkami akcyjnymi. Mogą to robić poprzez zakup

określonego pakietu akcji spółki, dającego mu prawo do podejmowania strategicznych decyzji (udział w walnym zgromadzeniu lub w organach nadzoru spółki) oraz przez dysponowaniem prawem głosu związanym z akcjami swojego klienta, na konto którego zakupił akcje. Zazwyczaj klienci banku, uznając iż z racji pełnienia funkcji np. inwestora strategicznego w danej spółce bank posiada większy zasób wiedzy i doświadczenia, scedowują na bank swoje prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i prawo oddania na nim głosu zgodnie z życzeniem akcjonariusza, który przychyla się raczej do stanowiska banku (inwestora strategicznego). W ten sposób banki mogą kształtować politykę rozwojową spółki oraz wpływać na wielkość wypracowanego zysku i wypłacanej dywidendy. Mogą zatem pomnażać swoje zyski z tytułu poczynionych na rynku kapitałowym inwestycji.

d. Pełnią także działalność przypisaną typowemu bankowi inwestycyjnemu.

76. Istota ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym

Bardzo znaczący udział w rynku kapitałowym ma sektor ubezpieczeniowy i emerytalno-rentowy. Podstawową rolą instytucji działających w tych sektorach gospodarki jest zbieranie składek, co ma przynieść określone korzyści w przyszłości. Instytucje te są zatem zainteresowane możliwością zagospodarowania zebranych funduszy w długich okresach np. dwudziesto- czy trzydziestoletnich. Taką szansę stwarza im rynek kapitałowy. Instytucje ubezpieczeniowe możemy podzielić na 2 grupy:

- te, które prowadzą ubezpieczenia majątkowe i niektóre ubezpieczenia osobowe

- te, które prowadzą ubezpieczenia na życie . .

Instytucje ubezpieczeniowe prowadzące ubezpieczenia na życie zbierają składki od osób fizycznych, głównie by zabezpieczyć je pod względem finansowym na starość, w razie kalectwa, niezdolności do pracy czy też wesprzeć rodzinę w razie śmierci ubezpieczonego.

Często firmy te proponują swoim klientom przeznaczenie pewnych środków w ramach zawartego ubezpieczenia z tzn. funduszem kapitałowym. Instytucje ubezpieczeniowe podejmują ryzyko w stosunku do swojego klienta, przyjmując od niego składkę przez pewien okres, aby w razie realizacji tego ryzyka (np. śmierci) lub po upływie określonej liczby lat (np. dożycie do wieku emerytalnego) wypłacić mu pewną kwotę pieniędzy wynikającą z polisy lub z sumy wpłaconych, ale urealnionych składek.

Instytucje te muszą więc być zainteresowane długookresowym lokowaniem zgromadzonych środków finansowych.

Istota ubezpieczeń na życie z funduszem kapitałowym polega na tym, iż wpłaconą do towarzystwa ubezpieczeniowego składkę dzieli się na części przeznaczone na:

- na ochronę ubezpieczenia

- na inwestycję

* opłata administracyjna - niewielka suma

* alokacja - dzięki której nabywane są jednostki uczestnictwa w funduszu prowadzonym przez

firmę ubezpieczeniową. W pierwszym roku uczestnictwa wysokość alokacji jest uzależniona

od wysokości łącznej składki i moxe wynieść do 25%, natomiast w latach następnych może

wzrosnąć powyżej 90%. Alokowaną składkę można także podzielić na kilka funduszy

kapitałowych

Przyrost wartości polisy ubezpieczeniowej zależy między innymi od:

- rodzaju ubezpieczenia (im bardziej polisa ma charakter inwestycyjny, a mniej ochronny,

tym szybciej zwiększa się jej wartość, ale i bardziej jest ryzykowna) .

- wysokości płaconej składki

- wybranego funduszu kapitałowego oraz jego wyniku inwestycyjnego

77. Potrzeba tworzenia funduszy emerytalnych

Obok banków i instytucji ubezpieczeniowych na rynkach finansowych funkcjonują fundusze emerytalne. Są one na ogół silnie związane z polityką socjalną państwa i często są promowane oraz wspomagane przez instrumenty polityki gospodarczej państwa. Fundusze te należą do największych uczestników rynku kapitałowego, wpływając pozytywnie na jego rozwój i stabilizację oraz wywołując wzrost inwestycji. Celem tworzenia funduszy emerytalnych jest tworzenie dodatkowego zabezpieczenia osób indywidualnych na starość, niezależnie od państwowego systemu ubezpieczeń społecznych. Uczestnictwo w funduszach emerytalnych opiera się na indywidualnych umowach, zgodnie, z którymi uczestnik takiego funduszu dokonuje periodycznych wpłat (lub dokonuje jednorazowej wpłaty całej sumy) by uzyskać periodyczne świadczenie lub otrzymać cala należna sumę w uzgodnionym terminie po przejściu na emeryturę. W przeciwieństwie do polis ubezpieczeniowych, na ogól na konto wpłat pracownika (uczestnika funduszu emerytalnego) w pewnej części jest również zasilane ze środków pracodawcy. Środki te powinny być tak inwestowane, by zagwarantować wymagane świadczenia emerytalne. Dodatkowo pula ta jest powiększana przez kapitalizacje. W celu uatrakcyjnienia uczestnictwa w funduszach emerytalnych państwo na ogol stwarza osobom do nich należących możliwość pewnych odpisów podatkowych. Z reguły równowartość wpłat na konto emerytalne odejmowana jest od podstawy opodatkowania, a podatek dochodowy odroczony jest do momentu pobierania świadczenia emerytalnego. Dochody są wiec niższe i z uwagi na stosowany zazwyczaj progresywny system opodatkowania dochodów, płaci się mniejszy podatek. Powyższe ulgi maja jednak zastosowanie tylko wtedy, gdy środki przetrzymano przez określony czas. Wcześniejsze podjecie środków z funduszu powoduje konieczność uregulowania niepłaconych zobowiązań podatkowych. Motywacja podatkowa powoduje wzrost popularności funduszy emerytalnych w społeczeństwie i zwiększa skłonność do oszczędzania. Celem działalności funduszy emerytalnych nie jest pomnażanie pieniędzy klientów a ich zabezpieczenie na przyszłość. Zatem nie mogą one zbyt agresywnie inwestopwac powiększonych środków. Inwestują wiec w instrumenty bezpieczne z punktu widzenia ryzyka, czyli takie jak akcje i obligacje renomowanych firm lub rządowe i municypalne papiery wartościowe.

78. Istota wspólnego inwestowania w funduszach inwestycyjnych

Główną koncepcją funduszy inwestycyjnych jest połączenie środków finansowych inwestorów indywidualnych w celu ich wspólnego inwestowania na rynku kapitałowym (szerzej na finansowym). Wspólne inwestowanie oznacza, że środki finansowe poszczególnych inwestorów są gromadzone a następnie inwestowane w papiery wartościowe. Wynikające z tego korzyści lub straty dzieli się miedzy wszystkich inwestorów zgodnie z ich udziałem. Fundusze te mogą inwestować w rożnego rodzaju instrumenty finansowe np. akcje, obligacje, derywaty, także inwestycje na rynku pieniężnym i towarowym. Taka dywersyfikacja ma zminimalizować ryzyko inwestycyjne i możliwe do poniesienia straty. Podstawowe zalety funduszu inwestycyjnego to to, ze:

- pozwala przezwyciężyć barierę niedoboru środków, z która spotyka się pojedynczy inwestor

- zwalnia pojedynczego inwestora z obowiązku systematycznego śledzenia trendów rynkowych i samodzielnego podejmowania decyzji inwestycyjnych

W przypadku wszystkich funduszy inwestycyjnych występuje przymus zarządzania nimi przez specjalistyczne firmy menedżerskie, mające wykwalifikowany personel i niezbednyue doświadczenie w zakresie funkcjonowania rynku finansowego. Istnieje też obowiązek zatrudnienia licencjonowanych doradców w zakresie obrotu papierami wartościowymi

81. Rodzaje funduszy ze względu na formę organizacyjno-prawna

a) fundusz o charakterze statutowym (spółkowy)

-brak rozdziału majątku spółki, która nim zarządza, w Polsce nazywa się ona Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnych (firma lokacyjna)

- majątek spółki i środki zgromadzone w funduszu stanowią jedno. Fundusz jest własnością spółki, uczestnik-inwestor jest akcjonariuszem spółki (posiada prawa korporacyjne i majątkowe)

b) fundusz o chraktezre umownym

-ma postać wydzielonego majątku pochodzącego z wpłat uczestników funduszu, które są rozdzielne od majątku spółki, która zarządza funduszem, uczestnik takiego funduszu nie jest akcjonariuszem

W każdej z tych form z punktu widzenia organizacyjnego mogą być fundusze zamknięte, otwarte, mieszane

a) fundusz zamknięty (najczęściej o charakterze statutowym)

brak rodzielnosci majątkowej pomiędzy aktywami funduszu a majątkiem spółki; emituje akcje, w Polsce nazywa się je Certyfikatami Inwestycyjnymi, są to papiery wartościowe (wg ustawy o obrocie pap. wart.); mogą być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym, zarówno na rynku publicznym (giełdowym) jak i niepublicznym; emituje certyfikaty transami (seriami), kolejna emisja może się rozpocząć dopiero po całkowitej rozsprzedazy poprzedniej emisji; gromadzi środki i powiększa je p[rzedzialami (wskutek kolejnej emisji następuje wzrost środków funduszu), te środki fundusz przeznacza na zakup rożnych instrumentów finansowych dostępnych na rynku; jeżeli certyfikaty są w obrocie giełdowym, maja swój kurs certyfikatu inwestycyjnego. Druga korzyść to dywidenda (uczestnik jest także akcjonariuszem); wyjście z inwestycji następuje poprzez sprzedaż na rynku wtórnym (giełdowym lub prywatnym)

b) fundusz otwarty (najczęściej o charakterze umownym)

emituje akcje, tzw. jednostki uczestnictwa, są to pap wart. w myśl definicji, w myśl polskich przepisów nie są pap wart (nie mogą być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym, mogą być jedynie dziedziczone); emitują jednostki uczestnictwa w sposób permanentny (cały czas); ilość jednostek uczestnictwa jest nieograniczona; wyjście z funduszu następuje poprzez przedstawienie jednostek uczestnictwa do umorzenia, fundusz je odkupuje i umarza (skreśla z rejestru), każda jednostka wyemitowana musi być także zapisana w rejestrze; funduszu zmienia się permanentnie wartość kapitału i ilość uczestników; korzyść wynika ze wzrostu wartości jednostki uczestnictwa pomiędzy dwoma okresami

Szacowanie wartości jednostki uczestnictwa

- wpłacana kwota jest automatycznie (codziennie) przeliczana na jednostki uczestnictwa. Klazdego dnia w rejestrze funduszu jest odpowiednia ilość jednostek uczestnictwa

- wartość aktywów funduszu (wnoszone środki+ odnoszone korzyści)

-wartość aktywów netto jest to wartość aktywów funduszu pomniejszona o zobowiązania

-wartość aktywów netto, każdego dnia giledowego jest wyceniana (wycena rynkowa), wartość aktywowo netto w przeliczeniu na ilość daje wartość jednostki uczestnictwa, obliczanej w każdym dniu giełdowym i podawana do informacji publicznej, wartość jednostki uczestnictwa powinien śledzić inwestor.

82. Otwarty i zamknięty fundusz inwestycyjny

Spółka inwestycyjna będąca funduszem otwartym emituje wyłącznie akcje zwykłe, które jednak nie są przedmiotem obrotu. Inwestor zawsze może zakupić nowo emitowane akcje, a gdy zamierza się wycofać z funduszu, może to zrobić przez ich umorzenie za sumę równą jego procentowemu udziałowi w całej wartości aktywów netto funduszu. Natomiast cena zakupu odpowiada wartości aktywów netto powiększonej o opłatę manipulacyjną z tytułu kosztów dystrybucji. Fundusz typu otwartego przyjmuje, więc ustawicznie nowych członków, których środki służą do powiększania portfela inwestycyjnego, a więc ruchomy jest także kapitał funduszu.

Spółka inwestycyjna typu zamkniętego funkcjonuje podobnie jak spółka publiczna z tą jednakże różnicą, że zebrane od inwestorów środki z emisji wykorzystywane są wyłącznie do zakupu nowych papierów wartościowych. Akcji takiego funduszu nie umarza się, podlegają one normalnemu obrotowi na giełdzie (rynku wtórnym). Akcje funduszy zamkniętych sprzedaje się zwykle za pośrednictwem banków inwestycyjnych, występujących również w roli gwaranta emisji, w ofercie dotyczącej ściśle określonej liczby akcji. Ponieważ oferta taka na rynku pierwotnym może być jednokrotna lub wielokrotna, oznacza to, że akcje funduszu nie są sprzedawane w sposób ciągły, jak to jest w przypadku funduszu otwartego. Wyjście z funduszu zamkniętego odbywa się przez zbycie akcji spółki. Korzyści dla inwestora wynikają z wypłacanej dywidendy oraz zwyżki akcji spółki. Należy również zauważyć, że fundusz zamknięty ma ograniczony, czyli zamknięty kapitał, wynikający z określonej liczby akcji.

83. Wiadomości wstępne o walutach

Waluta - to pojęcie używane zamiennie z pojęciem pieniądz. Jednak nazwę waluta stosuje się przede wszystkim w kontekście wymiany międzynarodowej. Waluta jest wtedy środkiem rozliczeniowym (czyli miernikiem wartości) oraz środkiem regulowania płatności (należności i zobowiązań) w transakcjach międzynarodowych.

O walucie krajowej mówimy gdy mamy na myśli jednostkę monetarną danego kraju (ale tylko taką która występuje na rynku międzynarodowym).

Walutę zagraniczną rozumiemy natomiast jako zagraniczny środek płatniczy, środki i instrumenty monetarne używane do dokonywania płatności i transferów pieniężnych z jednego obszaru walutowego do drugiego. Do waluty zagranicznej zalicza się zagraniczne monety, banknoty, depozyty w bankach zagranicznych oraz inne zagraniczne płynne, krótkookresowe roszczenia finansowe.

Aby jednostka monetarna danego kraju stała się walutą, musi być wymienialna na inne waluty (wymienialność waluty - jest to gwarantowana prawem możliwość swobodnej wymiany waluty krajowej na dowolną walutę obcą lub odwrotnie; jest ona podstawowym warunkiem swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i siły roboczej pomiędzy krajami ).

O tym jaki jest stosunek wymiany waluty zagranicznej na walutę krajową informuje kurs walutowy (kursem walutowym nazywamy cenę jednostki pieniężnej jednego kraju wyrażoną w jednostkach pieniężnych innego kraju).

Spośród obecnie istniejących walut największe znaczenie mają: dolar amerykański, euro, frank szwajcarski, funt brytyjski oraz jen japoński.

88. Inwestowanie na rynku walutowym

Do niedawna nawet bardzo zasobny inwestor indywidualny nie mógł w praktyce obracać swoimi środkami na międzynarodowym rynku walut. Barierę stanowiły wysokość niezbędnego kapitału, szybki dostęp do kwotowań i informacji oraz możliwość natychmiastowej realizacji zleceń. Rozwój technologii, sieci internetowej i telekomunikacji otworzyły przed szeroką rzeszą inwestorów indywidualnych i przedsiębiorstw nowe możliwości.

Rynek walutowy jest jak ogromne pudełko z wieloma klockami. Rodzą się na nim fortuny, zależy od niego handel, kursy akcji, rynek pieniężny, wydarzenia polityczne i ekonomiczne. Wszystko to również wpływa na notowania walut tworząc otwartą grę wzajemnych powiązań, bez której nie może istnieć światowa gospodarka.

To bogactwo informacji sprzyja wyszukiwaniu zdarzeń, na których gracze walutowi zarabiają pieniądze. Wiele par walut, brak prowizji, brak takich pojęć jak bessa czy hossa oraz możliwości lewarowania dają szansę wielokrotnego otwierania i zamykania pozycji z zyskiem w ciągu dnia. Rozwinięte platformy transakcyjne oferowane przez największe na świecie firmy brokerskie to potężne narzędzia z modułami składania zleceń, bieżącymi wykresami kursów, analizami, aktualnymi wiadomościami spływającymi z całego świata, które dzisiaj dla każdego inwestora są bazą zyskownej gry na Forexie.

Podstawą zarabiania na rynku Forex jest zmienność kursów walutowych. Każdej międzynarodowej wymianie towarowej towarzyszą transakcje wymiany walut w bankach i przelewy środków pieniężnych. Mimo to, transakcje walutowe związane z wymianą gospodarczą to dzisiaj tylko około 10% wszystkich transakcji na rynku Forex, pozostałe 90% to transakcje spekulacyjne. Pełnią one bardzo ważną rolę w systemie gospodarczym zapewniając płynność międzynarodowym rozliczeniom walutowym, możliwość kontroli ryzyka walutowego, równoważenie bankowych bilansów walutowych i zarządzanie międzynarodowymi portfelami papierów wartościowych.

Rynek walutowy jest ściśle powiązany z rynkiem pieniężnym, a kursami walut rządzą proste mechanizmy popytu i podaży. Zdarzenia powodujące wzrost popytu na walutę podnoszą jej cenę a wydarzenia powodujące wzrost podaży obniżają ją. Takie czynniki jak zmiana stóp procentowych, wzrost inwestycji zagranicznych, ogłoszenie wyniku bilansu handlowego państwa, deficytu, zadłużenia zagranicznego, wskaźników stanu gospodarki oraz wydarzenia polityczne wpływające na ekonomię państwa mogą szybko zmienić obraz rynku stwarzając szansę spekulacji. Codziennie z różnych krajów spływają interesujące informacje, a inwestor ma do wyboru różne pary walut, na których może dokonywać transakcji. Dodatkowo, gospodarki poszczególnych państw są ze sobą w różny sposób powiązane, co daje możliwość wyboru trendu i rynku, na którym czujemy się najlepiej.

89. Uczestnicy rynku walutowego

Uczestników rynku walutowego możemypodzielić na cztery podstawowe grupy:

- zabezpieczających (hedgers) - w tej grupie większość stanowią przedsiębiorstwa zajmujące się działalnością exportowo-importową lub finansujące się w walutach obcych, których zamiarem jest ograniczanie ryzyka. Są to w większości średnie i duże firmy handlu zagranicznego, jednakże w ostatnim okresie w związku ze wzrostem zadłużenia zagranicznego osób fizycznych można do tej grupy zaliczyć także prywatnych inwestorów.

- spekulanci (speculators) - są to zarówno firmy jak i osoby fizyczne, które inwestują środki w celu zarabiania na różnicach cen kontraktów terminowych.

- arbitrażyści (arbitragers) - do tej grupy zaliczają się inwestorzy o dużym kapitale, którzy zawierają transakcje jednocześnie na minimum dwóch rynkach w celu wykorzystania różnic kursowych.

animatorzy rynku (market makers) - to instytucje pośredniczące w obrocie walutowym, w transakcjach pomiędzy spekulantami i zabezpieczającymi są to banki, brokerzy, dealerzy walutowi czy internetowe platformy obrotu.

91. Rynek depozytowo-kredytowy

Chodzi o lokowanie w bankach zasobów pienięż­nych przez podmioty niebankowe oraz udostępnianie im kapitału przeznaczo­nego w sektorze bankowym na działalność kredytową. W ten sposób podmioty niebankowe mają możliwość deponowania swoich wolnych środków pienięż­nych, które po uwzględnieniu dodatkowo mechanizmu kreowania pieniądza mogą być wykorzystane do finansowania działalności podmiotów gospodarczych lub kredytowania wydatków gospodarstw domowych.

Depozytowo-kredytowy - pokrywa lokowanie w bankach zasobów pieniężnych przez podmioty niebankowe oraz udostępnia im kapitału przeznaczonego w sektorze bankowym na działalność kredytową.

Na rynku depozytowo-kredytowym wyróżniamy:

-Rynek lokat bankowych

-Rynek kredytów

-Rynek pożyczek

Ryzyko Kredytowe

-Bezpośrednie ryzyko kredytowe

-Ryzyko rozliczenia

-Przedrozliczeniowe ryzyko kredytowe

1


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wst-p do nauki o polityce -wiczenia, Studia, nauka o polityce
Zagadnienia do egzaminu I i II sem, Studia PŁ, Ochrona Środowiska, Fizyka, Egzamin
Tabelki do zadania II, Przwatne, Studia, ELEKTROTECHNIKA materiały
Rynek kapita, II semstr studia
sc egzm diag do nauki, Politechnika Poznańska, Studia- materiały, Semestr 5, DiW, Egzamin, EGZAMIN W
Wprowadzenie do nauki o państwie i prawie, Studia Administracja WSAP, Podstawy Prawoznastwa
ubezpieczenia, II semstr studia
SWOT mBanku[1], II semstr studia
zarządzanie zasobami ludzkimi, II semstr studia
do nauki na egzam9, Studia - materiały, semestr 5, Technologia roślinna
wysokosci skladek 2008, II semstr studia
Rynek kapita SCIAGI, II semstr studia
Fiszki do nauki II wojna punicka
podstawy-marketingu[1], II semstr studia
Legislacja - materiały do nauki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Studia magisterskie -
wersja do nauki, Studia - inżynieria & ochrona środowiska (inż. mgr.), Technologie wody i ścieków, P
Pytania do egzaminu II termin ściąga, Studia, Geofizyka, II SEMESTR, GEOFIZYKA, EGZAMIN
warzywa kolo- wersja do nauki, Studia, III rok, III rok, V semestr, pomoce naukowe, do egzaminu

więcej podobnych podstron