1. POJĘCIE FINANSÓW, ICH RODZAJE I FUNKCJEF. to zjawiska i procesy pieniężne, lub też pieniężny mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych ;zasoby pieniężne, operacje oraz normy pr ich dotyczące; stosunki społ powstające w związku z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych; formy i metody posługiwania się pieniądzem oraz całokształt działalności obejmującej gospodarowanie środkami pieniężnymi RODZAJE F. Ze względu na charakter wyróżniamy: f pub pub. zasoby pieniężne, operacje tymi zasobami oraz normy prawne je regulujące; f. prywatne - prywatne zasoby pieniężne wykorzystywane w interesie osobistym .Różnice między 1) i 2):Pań dysponuje przymusem do zapewnienia sobie doch (ściąganie podatków), nie podlega przymusowi w zakresie dokonywania wyd (bud jest tylko planem, nie można zapisanych tam kwot domagać się na drodze pr). Sytuacja podmiotów prywatnych jest całkiem odwrotna. F.Pub .wyrażają się w pieniądzu, kt kwestorem jest pań, a prywatni posiadacze nie mają na niego żadnego wpływu. Służą realizacji interesów społecz, pub, a prywatne - gromadzeniu indywidualnych zysków. Zasięg f.pub zależy od funkcji pań; ze względu na podmioty, kt. nimi dysponują rozróżniamy w ramach f. sektora pub: f.organów pań, - zasoby pieniężne jakimi bezpośrednio dysponuje pań poprzez organy władzy i adm; f. sam; f. bankowe (dysponują nimi banki w postaci kredytów, pożyczek, lokat); f. podmiotów gospodarczych, ale tylko w tej części, która jako zasoby pub jest objęta regulacją p-no-f-sową; f. ubezpieczeniowe - ubezpieczenia osób i majątków.
FUNKCJE F. PUB. - zespół stawianych przed nimi jednorodnych zadań ; fiskalna - dostarczanie podmiotom pub.środków f-sowych niezbędnych do realizowania ich zadań; redystrybucyjna - polega na gromadzeniu środków f-sowych przez określony fundusz, (najczęściej bud) i na rozdzielaniu ich określonym podmiotom; interwencyjna stymulacyjna, bodźcowa) - polega na wykorzystywaniu urządzeń systemu f-sowego dla oddziaływania (na kształtowanie działalności gosp. i pozogosp. (pozytywne oddziaływanie pobudza do określonych celów (kredyty preferencyjne, ulgi) i negatywne - hamowanie (podwyższanie ceł)); ewidencyjno-kontrolna - kontrola przebiegu procesów gosp. za pomocą analizy kształtowania się przepływu środków fin.
2. FINANSE JAKO KATEGORIA EKON, HISTORYCZNA I PR .Ekonom. - zjawiska ekonom. związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych, w tym ujęciu mają obiektywny charakter (funkcjonują niezależnie od ludzkiej woli)Historyczna - f. są zjawiskiem historycznym, gdyż poszczególne instytucje pojawiły się na określonym etapie rozwoju gosp (kredyt) finatio - oznaczało orzeczenia rozstrzygające spory o należności pieniężne (w średniowieczu), później określenie to powiązano ze wszystkimi wyd i dochodami państwa (XVII) Prawna - obejmuje ogół norm pr regulujących działalność finansową
3. SYSTEM FINANSOWY PAŃ I JEGO ELEMENTY SKŁADOWE .System f-sowy pań. jest to pewna organizacja f-sowa składająca się z zespołu instytucji, urządzeń, form umożliwiających gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych. Określa się też jako: ogół zasad i instytucji f. stworzonych przez obowiązujące w danym pań. p-wo. System f-sowy pań. jest wewn. zróżnicowany i składa się z odrębnych elementów. Podstawowym kryterium wyodrębnienia w ramach systemu f-sowego jest zróżnicowanie treści i zakresów działania poszczególnych grup i jed. Organizacyjnych .W ramach syst tworzą się syst szczegółowe (elementy systemu f-sowego): sys.Budż. - obejmuje : sys. Budż. Pań. i sys. samorządowy bud, sys. podatkowy - składają się na niego wszystkie istniejące w danym momencie podatki wraz z towarzyszącymi im instytucjami i urządzeniami p-no-finansowymi (wraz z sys. celnym), sys. bankowy(pieniężno-kredytowy) - reguluje tworzenie i podział funduszy bankowych oraz ich formy organizacyjne; spełnia zadania: emisja pieniądza, regulowanie obiegu pieniężnego, udzielanie kred, organizowanie i prowadzenie rozliczeń pieniężnych pomiędzy poszczególnymi podmiotami, przechowywanie wkładów pieniężnych Obejmuje także sys. dewizowy oraz sys. rynku kapitałowego - pub. obrotu pap. wart. Sys. podmiotów gosp - obejmuje regulacje pr-no-f-sowe działalności f-sowej podmiotów gosp, np. dotyczących tworzenia zysku, amortyzacji; ten element będzie się stopniowo ograniczał, jego rola ulegnie zanikowi. Sys. ubezpieczeń majątkowych i osobowych - regulacje pr-ne dotyczące tworzenia organizacji podziału funduszy ubezp., a także pr-no-organizacyjnych form i zasad na jakich działalność ubezp. jest prowadzona oraz nadzór nad działalnością z. ubezp. W jego skład wchodzi tworzenie i organizacja, a także f-cjonowanie funduszy ubezp. Społ z uwagi na powiązanie z budżetem państwa i systemem budżetowym.
4. PR F-SÓW PUB .Źródła pr:A) przepisy konstytucyjne dotyczące bezpośrednio: danin pub., b. pań, polit pieniężnej, centralnego banku pań, zasad gosi, sam. ter.dotyczące pośrednio: ustrój pań, tryb uchwalania ust finansowychB) ustss zwykłe ustawa o f. pub., coroczne ust. budż, ust. podatkowe, uchwały budż. sam, ust. o pozabudż. funduszach pub., ust. regulujące działalność MF oraz aparatu skarbowego, ust. karno-skarbowa, ordynacja podatkowa(.Niekt. specjalny tryb uchwalania). PR F-SÓW PUB A PR FINANSOWE.Pr-wo f-sowe - ogół norm pr.regulujących f-cjonowanie f.pub. w danym pań Reguluje zjawiska posługiwania się pieniądzem przez pań., jego gromadzenia i rozdziału w celu realizacji zadań pań. Zakres pr. F-sowego odpowiada zakresowi f. pub. Współzależności pomiędzy pr.f-sowym i f. pub. wyrażają się w tym, że urzeczywistnienie poszczególnych rodzajów f-sów i ich funkcji jest możliwe poprzez ich konkretyzację, tzn. nadanie im formy pr. i organizacyjnej. Celowe wykorzystywanie f-sów jako zjawiska ekonom. jest możliwe dopiero po uregulowaniu przez pr. Poprzez pr-ne uregulowanie poszczególnych zjawisk f-sowych następuje ich konkretyzacja. Proces nazywa się instytucjonalizacją f pub .
5. SYSTEMATYKA F-SÓW PUB.S F. pub. funkcjonują w ramach syst o przekroju podm, organizacyjnym, pr, instytucjonalnym.A.W zakresie podm najważniejszymi elementami struktury f. pub.są: władze ustawodawcze szczebla centralnego, lokalne władze uchwałodawcze, władze wykonawcze ww. organów, aparat skar zajmujący się na bieżąco realizacją doch, wyd pub oraz ich kontrolą, zarządzaniem budż, funduszami ubezp. podmioty sektora pub (jed adm pub) B. W instytucjonalnym sys. F. p. tworzą fundusze mające postać budż.pań, budż sam, funduszu ubezp. społ, pozostałych funduszy społ, fundacji publicznych.C. W pr-m sys. F. p. tworzą akty n-wne stanowiące źródła f. pub.D. W ujęciu instrumentalnym funkcjonowanie f. pub. zapewniają takie narzędzia jak podatki pań, lokalne, cła, doch z majątku pub, składki na ubezp. społ, opłaty, subwencje, dodatki, kredyty, pożyczki pub.E. Do elementów tech-ch, kt. warunkują funkcjonowanie f. pub. należą: klasyfikacja budż, procedura budż, postępowanie podatkowe, metody planowania doch i wyd. WEW PODZIAŁ F PUB W RAMACH SYSTEMATYKI F PUB.w gosp rynkowej obejmuje: organizację f. pań. opracowywanie, uchwalanie, wykonywanie budż. lub ust.f-owej, kontrolę ich wykonywania, dochody pub. ze szczególnym uwzględnieniem podatków i pożyczek pub., wyd pub, organizacja i operacje SP, organizacja i operacje f-sowe zdecentralizowanych 6. ZWIĄZKI PR F PUB Z INNYMI GAŁĘZIAMI PR
F. pub. regulowane są również normami należącymi;.do innych gałęzi pr. Przede wszystkim zwraca się uwagę na związki pr. f-sowego z pr. pań, adm. i cyw..1) Pr pań zawiera normy, kt. regulują pub. działalność f-sową (działalność Banku Centralnego, wysokość długu pub). A także normy dotyczące uprawnień i obowiązków, kt. wykonują f. pub. , normy w zakresie procedury pub działalności -fsowej. 2) Związki z pr. adm. występują w zakresie działania organów adm pub (organów wykonawczych w zakresie budżetu). 3)Powiązania pomiędzy f. pub a pr cyw. w sferze działalności banków, przedsiębiorstw czy innych jed gosp4) Powiązani między f pub a pr. pracy i ubezp. społ. - wspólną płaszczyzną są świadczenia z tytułu pracy, pozapr. świadczenie socjalne. 5)Między f. pub. a pr. międzynarodowym, przy regulowaniu międzyn. stosunków f-sowych; przepisy dotyczące usług finansowych świadczonych w ramach państwa międzynarodowych stosunków gospodarczych oraz rozliczeń z tytułu udziałów pań. w międzyn.organizacjach gospodarczych i politycznych
7. NORMA PR-F.- konstrukcja wyinterpretowana z przepisów pr. f-sowego, określająca uprawnienia i obowiązki f-sowe. Charakteryzuje ją: ogólność co do podmiotu normy („każdy kto osiąga dochód..”),ogólność co do przedmiotu normy, czyli uprawnień i obowiązków („zawsze, gdy osiąga się dochód”)Cechą szczególną normy pr-f jest to, że nie jest zawsze zbudowana z 3 członów (hipoteza, dyspozycja, sankcja); nie zawsze jest to konieczne. Pełną konstrukcję normy pr-f można ustalić w oparciu o kilka aktów pr.. Zdarza się, że brakuje hipotezy, wówczas trzeba jej szukać w innych aktach albo domniemywać na podstawie analizy danego przepisu („zysk przedsiębiorstwa dzielony jest na...”).Częstym zjawiskiem jest brak sankcji, chociaż istniejąnych.
Hipoteza występuje w normach pr-f w różnej postaci, np. jako zjawisko ekonm. (powstanie zysku), jako fakt prawny (otrzymanie darowizny). Dyspozycja normy pr-f może polegać na nakazie określonego działania (nakaz zapłaty podatku) lub zakazie działania (zakaz dokonywania wydatków nie przewidzianych w budż), może polegać na upoważnieniu do określonego działania (upoważnieniu do wydatkowania środków z funduszu socjalnego).Sankcje mogą mieć różny charakter. Występują w formie odszkodowania o charakterze cyw-pr, kary regulowanej przez pr. karne, sankcji służbowym o regulowane przez pr adm. Wszystkie te sankcje mogą być realizowane w trybie postępowania sądowego, arbitrażowego lub adm. Najczęściej stosowane sankcje f-sowe, kt polegają na różnych dolegliwościach o charakterze f-sowym (konieczność zapłacenia odsetek).
8. STOSUNKI PR-F-SOWE I PODMIOTY TYCH STOSUNKÓW..Obejmują zachowania, kt bezpośrednio lub pośrednio polegają na przemieszczaniu środków pieniężnych w toku pub działalności f-sowej. Stosunki charakteryzuje majątkowy charakter uprawnień i obowiązków f-sowych podmiotów tego stosunku pr-finansowego.Mamy w nich zawsze do czynienia z zachow organu f-sowego i z zachowaniem podmiotu biernego, zobowiązanego do świadczeń. Zawsze uprawnieniu 1-o podmiotu odpowiada obowiązek 2-o podmiotu. W stosunkach pr-f-sowych występują 2 grupy podmiotów:a) Organy pań i organy sam ter; posiadają kompetencje kształtujące stosunki pr-finansowe: 1prawotwórcze do stanowienia norm generalnych (uchwalanie budż, ustaw podatkowych); 2 do stanowienia norm indywidualnych (skierowanie do indywidualnego adresata obowiązku płacenia podatku)b)Podmioty zobowiązane do poddania się konkretyzacji tego stosunku pr, określonego przez normy generalne jak i indywidualne (os. f, pr; podmiot bierny)
9. SEKTOR F PUB tworzą organy władzy pub i podległe im jed organizacyjne, pań os pr oraz inne jed organizacyjne, kt działalność jest w całości lub w cz f-sowana ze środków pub; wyłączone z sektora f. pub.zostały przedsiębiorstwa i banki pań oraz spółki ph, a także pań jed organizacyjne nie objęte Krajowym Rejestrem Sądowym, kt działanie jest w całości lub w części f-sowana ze środków pub.SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH: a) rządowy b) samorządowy ( obejmuje jednostki samorządu terytorialnego, ich organy i podległe im jednostki organizacyjne).Ustawowe pojęcie f. pub obejmuje: procesy związane z gromadzeniem środków pub oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności pobieranie i gromadzenie doch i wydat środków pub, f-owanie deficytu, zaciąganie zobowiązań obciążających środki pub, zarządzanie środkami pub, zarządzanie długiem pub.
10. JAWNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ F PUB.A)Zasada jawności jest realizowana przez: 1) ustawowy wymóg jawności debaty bud oraz debat nad sprawozdaniem z wykonania bud; 2) przedstawienie pełnego wykazu kwot dotacji celowych, udzielanych z bud pań i bud jst. W przypadku powiatów wymagane jest ujawnienie sprawozdania zarządu z działalności dot. zaciągania zobowiązań i emitowania pap. war.A. też: 1) podawanie do pub wiadomości przez MF zbiorczych danych dot. f pub 2) udostępnienie rocznych sprawozdań dot. F-sów i działalności jed należących do sektora f-sów pub .MF realizując zasadę jawności jest zobowiązany do podawanie do pub wiadomości zbiorczych danych dot. ogółu operacji f-owych sektora f-nsów pub. Obejmują doch i wyd, zobow należności, gwarancje i poręczenia. MF zobow. jest też do podawania do pub wiadomości: 1) kwot def lub nadw bud pań 2) kwoty długu SP 3) wykazu udzielonych przez SP poręczeń i gwarancji, z podaniem podmiotów, kt one dotyczą 4) wykazu os pr i f, kt umorzono znaczne kwoty zaległości podatkowych, łącznie z wykazem tych kwot i przyczyn umorzenia Zasadę nie stosuje się w odniesieniu do środków pub, kt pochodzenie lub przeznaczenie zostało uznane za tajemnicę pań (n. GROM) B)Zasada przejrzystości f pub jest realizowana poprzez stosowanie przez wszystkie jedi sektora f pub jednolitych zasad rachunkowości, a w tym jednolitego planu kont, jednolitej klasyfikacji doch i wyd, a także przez sporządzanie sprawozdań bud wg. zasad ustalonych przez MF
11. PUBLICZNA GOSPODARKA FINANSOWA.Gosp f-sowa określonego podmiotu - całokształt czynności pr i organizacyjnych mających na celu zgromadzenie doch i wyd. W pojęciu gosp f. mieści się zarówno działalność zewn. (powodująca zmiany w stosunkach prawno-majątkowych z os trzecimi) i działalność wewn(organizatorska i techniczna). Użycie przez ustawodawcę terminu gospa fi.w stosunku do określonego podmiotu pub oznacza, że podmioty te mogą gromadzić doch i dokonywać wyd, tylko , gdy określona norma pr daje im takie upoważnienie.. Gosp f-wa podmiotów pub odbywa się w ramach całego sys f-wego pań, jak i jego poszczególnych części składowych. Prowadzenie tej gosp. wymaga stosowania określonych metod wydatkowania: a)metoda zwrotna- polega na tworzeniu, gromadzeniu, rozdzielaniu zasobów pieniężnych na czas oznaczony i z obowiązkiem ich zwrotu po upływie oznaczonego terminu. b) bezzwrotna-polega na nieodpłatnym, bezzwrotnym wyposażeniu poszczególnych podmiotów w środki pieniężne ; głównie - jed bud
12.ŚRODKI PUB, DOCH I WYD PUB. Środki publiczne (4 kategorie - Ust o f pub), ze względu na ich charakter i pochodzenie: 1) doch pub; 2) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych nie podlegające zwrotowi; 3) przych jed organizacyjnych i os pr zaliczanych do sektora f pubh pochodzące z ich działalności, bądź z innych źródeł; 4) przych bud pań i bud jst pochodzące : a) ze sprzedaży pap war i innych operacji f-sowych; b) z prywatyzacji majątku SP oraz majątku jst; c) ze spłat pożyczek udzielonych ze środków pub; d) z otrzymanych pożyczek i kredytówDo DOCH PUB należą: 1) daniny pub, do kt zalicza się podatki oraz inne świadczenia pieniężne; 2) pozostałe doch, tj. opłaty, doch z mienia (w szczególności pochodzące z najmu, dzierżawy, dywidendy z wniesionego kapitału); 3) spadki, zapisy, darowizny w postaci pieniężnej; 4) dochody ze sprzedaży rzeczy i praw oraz ze świadczenia usług (przez jed należące do sektora f pub); 5) inne doch o ile są pobierane przez organy f-sowane z doch pubWYDATKI PUBLICZNE Ust o f pub nie definiuje tego pojęcia; w lit. pr-f-nsowej są to wyd ponoszone na realizację zadań pub;
Klasyfikacja: 1) podział wyd ze względu na cele: bieżące, średnio i długoterminowe;bieżące i majątkowe; 2) wiąże się z możliwością oddziaływania władz na wydatkowanie środków: wyd stałe i zmienne; 3) ze względu na sposób dokonywania tych wyd: - nabywcze (tworzą w sposób bezpośredni popyt na dobra i usług - transferowe (dokonywane na rzecz innych podmiotów jako transfery wewnętrzne, dokonywane wewn sys f pub i transfery zewn dokonywane na rzecz podmiotów znajdujących się poza sektorem pub); transfery wewn - oznaczają wyd pub jednych gestorów funduszy pub na rzecz innych gestorów funduszy pub; transfery zewn - zasilanie podmiotów prywatnych w środki pochodzące z funduszy pub; 4) wg. kryterium formy funduszu pub - wydatki budż (państwa i jednostek samorządowych) - wydatki publicznych funduszy celowych
13. PLANOWANIE F-SOWE zespół działań polegający na ustaleniu na przyszłość kształtowania się doch i wyd pieniężnych oraz nadawania im mocy wiążącej Rodzaje 1) operatywne stanowią podstawę bezpośredniej działalności f-sowej poszczególnych jed organizacyjnych, w związku z tym zawierają: a) określenie wnioskodawcy b) zespół zadań źródeł doch c) przeznaczenie wyd i ich wielkość .Do takich planów należą : bud pań, bud sam lokalnych, pl. f-sowe jed bud , zakładów f-sowych.2) analityczne : mają charakter analityczny, dają ogólny pogląd kształtowania się zjawisk f-sowych w przyszłości i dlatego stanowią podstawę do opracowania planów operatywnych ;Należą tu : bilans f-nsowy pań, bilans pieniężny doch i wyd ludności .Zadaniem bilansu f-sowego pań jest ocena i zabezpieczenie równowagi f-sowej, obejmuje on środki pieniężne bud pań, banków, innych podm, a także saldo obrotów pieniężnych z zagranicą i wielkość emisji znaków pieniężnych. Bilans pieniężny doch i wyd ludności umożliwia ocenę kształtowania się równowagi rynkowej i jej zabezpieczenie. Określa źródła i wielkość doch lud. i kierunki wyd.
AKTUALNA STRUKTURA PLANÓW FINANSOWYCH W POLSCE 1) Bud pań: plan f-sowy obejmujący doch i wyd pań uchwalany na rok kalendarzowy w formie ustawy, w celu realizacji założeń polit. społ-gospodarczej pań przyjętych przez sejm; 2) Bilans należności i zobowiązań SP jest sporządzany w celu zbiorczego ujęcia rzeczywistej sytuacji finansowej SP; obejmuje stan należności ze szczególnym uwzględnieniem zaległości podatkowych i kredytów zagranicznych oraz stan zobowiązań, przede wszystkim z tytułu długu pub udzielonych gwarancji; 3) Założenia społeczno-gospodarcze są uchwalane przez Sejm, ale nie mają wyraźnego charakteru pr-nego, a ich treść nie jest określona przepisami pr, ale uważa się, że te założenia powinny obejmować: a) ogólne cele polit społ-gosp b) omówienie głównych zamierzeń polit gosp c) założenia polit społecznej (oświata, świadczenia socjalne) d) założenia polit f-sowej (polit cenowa, dochodowa, budżetowa); 4) Bilans f-sów pub obejmuje wszelkie przepływy pieniężne wew sektora f-sów pub i wypływy z niego; 5) Bilans systemu bankowego przedstawia aktywa i pasywa banków; pasywa - wielkość obiegu gotówkowego i wielkość depozytów; aktywa - kredyty, wielkość rezerw dewizowych; 6) Bilans płatniczy zestawienie obrotów dewizowych między krajem a zagranicą, ukazujący zmianę poziomu rezerw dewizowych
14. ADMINISTRACJA FINANSOWA Do najważniejszych org. adm finansów zaliczamy: MF MSP, organy podatkowe, organy celne, organy kontroli skarbowej, NBP.
A. Do kompetencji MFnależy: opracowywanie ,wykonywanie oraz kontrola realizacji bud pań, kontrola sys f-sowego pań, kontrola realizacji doch z podatków, ceł i opłat, dochodzenie należności SP, na mocy ust o f pub - kontrola nad sektorem f pub, ustala strategię zarządzania długiem SP, realizuje zadania wynikające z zarządzania długiem SP polegające w szczególności na: - pozyskiwaniu środków charakterze zwrotnym na sfinansowanie potrzeb bud pań - jest upoważniony do emisji pap wart oraz do zaciągania pożyczek na rynku krajowym i zagranicznym; realizuje zadania związane z obsługą zobowiązań SP z tytułu wyemitowanych pap war oraz zaciągniętych kredytów i pożyczek; określa w drodze rozporządzeń zasady ustalania wartości zobowiązań zaliczanych do pań długu pub, długu SP oraz zasobów wynikających z tyt. poręczeń i gwarancji; sprawuje nadzór w sprawach podatkowych, dewizowych i działalności zakładów ubezpieczeniowych. Podstawowym aparatem wykonawczym MF są urzędy, izby skarbowe (są to org. 2-u instancyjne)
B. Do zakresu działań MSP należy: ustalanie, określanie oraz pobór podatków i innych należności niepodatkowych stanowiących doch bud pań, rejestrowanie podatków oraz przyjmowanie deklaracji podatkowych, wykonywanie kontroli podatkowej, podział i przekazywanie doch bud między organami pań a bud gmin, prowadzenie dochodzeń w sprawach karnoskarbowych i, rozstrzyganie w 1. instancji w tych sprawach wykonywanie, egzekucja adm należności pieniężnych i kar majątkowych
C. Zadania Izb Skarbowych: nadzór nad urzędnikami skarbowymi, rozstrzyganie w 2. instancji w sprawach należących do urzędów skarbowych, ustalanie i udzielanie oraz analizowanie prawidłowości wykorzystania dotacji przedmiotowych dla przedsiębiorstw w zakresie ustalonym dla ministra finansów
D. Aparat kontroli skarb (podlega ministrowi finansów)Org. kontroli skarb są: MF (naczelny organ kontroli skarbowej). Generalny Inspektor Kontroli Skarb (organ wyższego stopnia nad inspektorami kontroli skarbowej), inspektorzy kontroli skarb .Celem kontroli skarbj jest ochrona interesów i praw majątkowych SP oraz zapewnienie skuteczności wykonywania zobow podatkowych i innych należności stanowiących doch bud pań lub pań funduszy celowych; kontrola prawidłowości stosowania przepisów w zakresie podatkowym stanowiących doch sam ter, badanie prawidłowości obrotu dewizowego. Kontroli skarb podlegają zobowiązani do świadczeń pieniężnych na rzecz SP lub pań funduszy celowych, wydatkujący środki z bud pań, władający i zarządzający mieniem pań .Do zakresu kontroli skarb należą: kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących doch pań oraz innych należności pieniężnych bud pań lub pań funduszy celowych; ujawnianie, kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gosp. a także innych doch nie mających pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu; kontrola celowości i zgodności z pr gospodarowania środkami pochodzącymi z bud pań, środkami pań, środkami bud oraz funduszy celowych; badanie celowości podejmowanych decyzji i zgodnym z pr wykorzystywaniem i rozporządzaniem mieniem pań, a zwłaszcza ujawnianie niedoborów i szkód w tym mieniu; kontrola źródeł pochodzenia majątku, w przypadku nie zgłoszenia do opodatkowania działalności gosp; wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego;
E. ADMINISTRACJA CELNA Centralnym organem adm f-nowej w sprawach celnych jest Prezes Głównego Urzędu Ceł nadzorowany przez MF. Organami podległymi GUC są dyrektorzy urzędów celnych działający przy pomocy podległych im urzędów. Do zadań Prezesa GUC należą: realizacja polit celnej pań; realizacja bud pań, w zakresie ustalonym dla urzędów celnych; nadzór nad organami celnymi (też dyrektorzy); Do zadań dyrektorów Urzędów Celnych należą: dokonywanie wymiaru i poboru należności celnych; dopuszczanie towarów do obrotu na polskim obszarze celnym lub do wywozu za granicę celną towarów będących przedmiotem obrotu towarów za granicą; sprawowanie nadzoru celnego i kontroli celnej obrotu towarowego z zagranicą;
F.MPS - kompetencje: przygotowywanie corocznych sprawozdań o stanie mienia SP oraz o ekonomicznych, społecznych i f-sowych skutkach prywatyzacji; przygotowywanie projektów rocznych kierunków prywatyzacji oraz programów prywatyzacji majątku pań-go; przygotowywanie zbiorowej ewidencji podmiotów, którym przysługuje prawo do działania w imieniu SP; reprezentowanie SP w sprawach dotyczących gospodarowania mieniem SP, a w tym komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw pań oraz narodowych funduszy inwestycyjnych; wykonywanie uprawnień wynikających z praw majątkowych SP, a w szczególności z prywatyzacji, akcji i udziałów należących do SP; w imieniu SP składa oświadczenie woli o utworzeniu spółki ph lub przystąpieniu do takiej spółki; tworzenie, łączenie, dzielenie i przekształcanie pań os pr; prawo do powoływania i odwoływania pań os pr;
16. SKARB PAŃSTWA w ujęciu podmiotowym - państwo jako właściciel majątku; w ujęciu przedmiotowym - SP określa majątek pań wraz z pr-wmi majątkowymi; w ujęciu instytucjonalnym - pojęcie SP związane jest z odrębnym urzędem zajmującym się sprawami majątkowymi państwa. SP (zgodnie z polskim pr) jest os pr, kt w stosunkach cyw-pr jest podmiotem pr i obowiązków dotyczących mienia pań, ale nie należącego do innych pań os pr. SP jest zbiorczą nazwą nadawaną wszelkim jednostkom pań wyodrębnionym organizacyjnie, nie mającym os pr. Majątek SP stanowią środki bud pań oraz inne środki nadawane we władanie pań os pr. Inne pań os pr korzystają z pełnej odrębności prawnej od SP oraz odrębności majątkowej, zgodnie z zasadą, że SP nie odpowiada za zobow innych pań os pr, a one z kolei nie odpowiadają za zobowiązania SP. SP jest podmiotem pr i obow wynikających z własnych zobow dotyczących udzielania gwarancji kredytowych, udzielania pożyczek. Zakres zadań SP ulega zwiększeniu ze względu na rozwój zadań tej instytucji jako kasjera i bankiera gospodarki. SP występując w roli kasjera gosp: wykonuje obsługę kasową bud pań; prowadzi rachunki związane z działalnością podmiotów nie mających os pr; prowadzi rachunki dotyczące różnych doraźnych przedsięwzięć dokonywaych przez pań; może także prowadzić rachunki swoich kontrachenów, którzy korzystają z dotacji lub pożyczek bud. Wykonując funkcje kasjera SP ma na celu przede wszystkim zapewnienie bieżącej płynności f-nsowej. SP występując roli bankiera gospodarki: emituje pap war, bony skarbowe, obligacje skarbowe; udziela pożyczek i gwarancji kredytowych różnym podmiotom gosp; uczestniczy w działalności banków mających formę spółki akcyjnej z udziałem pań. Nie można uważać SP za bud pań; czynności SP wykraczają poza sferę gosp bud.
17. FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH
1.Jed bud w ramach kt mogą być powoływane gospodarstwa pomocnicze i środki specjalne; zakłady bud i jed celowe. Jedi bud są takie jed organizacyjne, kt pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z bud pań lub sam, a pobrane doch odprowadzają na rachunek doch bud pań albo bud jst .(nie prowadzą działalności gosp ,nie sprzedają świadczonych przez siebie usług pub) Wydatki jed bud są f-sowane wg. ustalonego przez budżet preliminarza. Wysokość wydatków f-sowanych przez bud niezależna od osiągniętych przez tą jed doch. Wyniki f-sowe osiągnięte przez jed bud nie mają wpływu na poziom premii. Jed bud prowadzą swoją gosp f-sową na podstawie planów f-sowych, kt muszą być zbieżne z ustaleniami ust bud lub uchwały bud sam. Jed bud pań są tworzone przez ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów; sam przez organy stanowiące sam ter.
2 Zakłady bud są to takie jed organizacyjne sektora f pub, kt odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania i pokrywają koszty swojej działalności z własnych przych (zakłady wodociągów, przedszkola, żłobki). Powinny działać na zasadzie samofinansowania z opłat za świadczone przez nie funkcje. Mogą też otrzymywać dotacje z bud pań lub gminy w wysokości max. 50% przychodów własnych (muszą być wcześniej ujęte w bud pań lub gminy). Zakłady bud osiągające nadwyżki przych nad wydat są zobowiązane do dokonywania wpłat tych nadwyżek do bud <metoda netto>.Zakłady bud korzystają z ograniczonej samodzielności ekonom, która polega na tym, że mogą one zaciągać kredyty na poczet przyszłych wpływów na okres 1 roku, a środki f-sowe nie wykorzystane w danym roku nie wygasają , ale mogą być wykorzystane w roku następnym. Zakłady bud mają również rachunki bankowe, za pośrednictwem których dokonują rozliczeń; mają pr zwiększania swoich wydat wraz ze wzrostem doch, opracowują własne plany f-sowe, kt zatwierdza kierownik zakładu lub upoważnione organy (np. zarząd gminy). Plany te wchodzą w skład ust bud. W planie f-sowym mogą być dokonywane zmiany pod warunkiem, że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do bud lub zwiększenia dotacji z bud. Inne zmiany mogą być dokonywane po wprowadzeniu zmian do bud pań (zwiększenie dotacji) Zakłady bud są tworzone przez dysponentów części bud, a w ramach bud sam ter przez jego organy stanowiące (rada gmin). Gosp pomocnicze - jest to forma działalności ubocznej lub część działalności podstawowej jed bud wyodrębniona organizacyjnie i finansowo. Jego działalność może polegać na produkcji i sprzedaży towarów oraz usług (zakłady poligraficzne, stołówki). Powinny działać na zasadzie samofinansowania. Jeżeli nie spełniają tego warunku to albo podlegają likwidacji albo przekształceniu w inną formę. Gosp pom działa na podstawie planu f-sowego, kt zatwierdza kierownik jed bud. Posiada własny, wyodrębniony rachunek bankowy rozlicza się z bud pań lub sam ter za pośrednictwem jed bud w ten sposób, że 50% zysku może przeznaczyć na własne potrzeby, a 50% na wpłatę do bud <metoda netto>. Gosp pom tworzy i likwiduje kierownik jed bud, ale po uprzednim uzyskaniu zgody właściwego ministra lub kierownika urzędu centralnego albo po uzyskaniu zgody zarządu jst, jeżeli działają w ramach bud jst .Środki specjalne - środki finansowe gromadzone przez jed bud na wyodrębnionych rachunkach bankowych w 4 przypadkach: na podstawie odrębnych ustaw oraz uchwał organów stanowiących jst ; z tytułu spadków, zapisów, darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jed bud; z tytułu odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie oddane jed bud w zarząd lub użytkowanie; z tytułu sprzedaży zapasów materiałowych przechowywanych w celach mobilizacyjnych .Środki specjalne są przeznaczane na cele wskazane w ustawie lub uchwale sam ter, lub na cele wskazane przez darczyńcę lub spadkodawcę, a także na remont i odtworzenie mienia. Są tworzone z różnych źródeł: z odpłatności za prowadzoną działalność w zakresie produkcji i usług lub wpłat części zysków gosp pom. Rachunek bankowy środków specjalnych bank otwiera na wniosek jed bud. Fundusze celowe są formą powiązania określonego rodzaju wydat z określonym rodzajem doch . Są wyodrębnione organizacyjnie i finansowo z bud pań. Zarówno pań jak i sam fundusze celowe mogą być tworzone wyłącznie na podstawie ustawy. Przychody funduszy pochodzą z doch pub tj. opłaty, daniny pub. Ust powołująca fundusz musi określać jakimi przychodami może on dysponować. Wydat funduszu są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań pub. Status pr funduszu określa ust, kt go powołała. Fundusz cel. może działać jako os pr, czyli podmiot pr wyodrębniony w stosunku do SP lub jst, albo fundusz celowy może stanowić jedynie wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej dany fundusz. Gospodarka funduszu celowego powinna być prowadzona na podstawie planu przych i rozch (plany te są częścią ust bud). Środki funduszu powinny być gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym. Wydt funduszu celowego mogą być dokonywane tylko w ramach posiadanych środków obejmujących własne doch i środki z bud pań. Mogą korzystać z kredytów, ale korzystanie to powinno mieć charakter wyjątkowy i przejściowy.
BUDŻET PAŃSTWA
1. POJĘCIE BUD Samo pojęcie może oznaczać: zasób pieniężny pań; roczny plan gromadzenia i wykorzystywania zasobów środków pieniężnych gospodarki pań; akt normatywny, czyli ust bud upoważniającą rząd do gromadzenia doch oraz ich wydatkowania zgodnie z przyjętymi wcześniej ustaleniami polit społ - gospj; Bud pań jest to scentralizowany fundusz pub służący gromadzeniu środków pieniężnych w związku z funkcjami pań. Bud pań określa się też jako: szczególnego rodzaju plan f-sowy zawierający zestawienie liczbowe przewidywanych doch i wyd publ akt normatywny określający środki f-sowe służące realizacji zadań pub w ustalonym okresie wraz ze źródłami ich pokrycia. Bud pań należy do planów o charakterze dyrektywnym gdyż zawiera zespół zadań adresowanych do organów finansowych.
2. GENEZA INSTYTUCJI BUD I JEJ ROZWÓJ W POLSCE. Instytucja bud powstała najwcześniej w tych państwach, w kt rozwinęła się zasada parlamentaryzmu i była związana z rozszerzaniem jego uprawnień do stanowienia o doch i innych obciążeniach na rzecz panującego. Następnie uprawnienia parlamentu rozwinięto do decydowania o wydat i w ten sposób powstała instytucja bud. Najwcześniej powstała w Anglii w Wielkiej Karcie Wolności (1215). W PL przyjmuje się, że instytucję bud zapoczątkował pakt koszycki, kiedy to w zamian za ustępstwa polityczne, Ludwik Węg zrzekł się pr do nakładania podatków. Za prototyp bud uważa się etaty dla wojska, które w 1717 uchwalił sejm. Pierwszy bud obejmujący całość doch i wydat pań został uchwalony w 1768. - ustalono kolejność pokrywania wydat, co dało początek klasyfikacji bud (jeden z pierwszych w Europie).
3. ZAKRES PRZEDMIOTOWY, PODMIOTOWY I CZASOWY BUD. zakres przedmiotowy bud dotyczy źródeł i form doch oraz przeznaczenia wydat i ich wielkości. Wg ust o f pub źródłami doch bud pań są: podatki i opłaty; odsetki i dywidendy od wniesionego kapitału; wpływy z ceł; wpłaty z zysku NBP; doch pań jed bud; wpłaty z nadwyżek zakł bud oraz część zysków gosp pom; doch ze sprzedaży, najmu, dzierżawy składników majątkowych SP; opłaty od udzielonych poręczeń i gwarancji; odsetki od udzielonych pożyczek krajowych i zagranicznych; grzywny i kary pieniężne; odsetki od lokat terminowych ze środków bud pań zgromadzonych na centralnym rachunku bankowym bud pań.Po stronie wydatków bud pań obejmuje: środki przeznaczone na realizację zadań wykonywanych -przez organy władzy pań i inne naczelne centralne organy pań; subwencje ogólne dla jst; dotacje przedmiotowe, podmiotowe oraz dotacje celowe na zadania zlecone z zakresu adm rząd; środki na dofinansowanie zadań własnych jst i współfinansowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych; Dochody i wydatki jst są dostosowane do ich zadań.
Podmiotowy zakres bud zależy od tego, jakie podmioty są nimi objęte i w jaki sposób. Za jed, kt działalność jest prowadzona na podstawie planów objętych ust bud, uważa się tu pań jed bud , gosp pom Zakres czasowy to okres czasu na jaki jest uchwalony bud i w jakim ma on moc obowiązującą i powinien być realizowany. Oreśla go konstytucja (art. 219) i ust o f pub. Zgodnie z konstytucją trwa jeden rok. Ustawodawca może dowolnie określić kiedy zaczyna się i kończy rok bud. Zgodnie z ust o f pub rok bud został powiązany z rokiem kalendarzowym. Z zasady roczności budżetowej wynika, że ust musi odnosić się do całego roku bud nawet wówczas, gdy jest uchwalana w trakcie roku bud i poprzedza ją prowizorium bud. Ust bud ma moc obow tylko w tym roku bud, na który została uchwalona. Tzn., że normy zawarte w ustawie są wiążące dla adresatów tylko w tym okresie roku bud.
4. FUNKCJE BUDŻETU F. REDYSTRYBUCYJNA polega na wykorzystaniu bud do podziału doch narodowego. Za pośrednictwem bud doch nar jest dzielony pomiędzy poszczególne rodzaje działalności pań F. FISKALNA polega na dostarczeniu środków f-sowych do bud na realizację zadań pań. Nadmierne wykorzystywanie tej funkcji prowadzi do fiskalizmu - nadmiernego obciążenia podmiotów F. STYMULACYJNA polega na wykorzystywaniu systemu bud do kształtowania działalności gosp i pozagosp. Zakres jej ulega stopniowemu ograniczeniu F. EWIDENCYJNO - KONTROLNA polega na śledzeniu działalności merytorycznej i ocenie jej skutków na podstawie gromadzonych i wydatkowanych środków pieniężnych. Przepływy gromadzonych i wydatkowanych środków pieniężnych są traktowane jako wskaźniki w zakresie rozliczania podatków i spłaty kredytów. Na podstawie analizy tych wskaźników ocenia się zjawiska gosp, a także nieprawidłowości merytoryczne
5. RODZAJE BUD Obecnie obowiązujący sys bud składa się z 2 samodzielnych, nie powiązanych z sobą organizacyjnych członów tj. bud pań i sam. Powiązania między nimi mają jedynie charakter materialny, czyli finansowy. Przed zakres działania bud pań i bud jst jest zróżnicowany w zależności od zakresu i sfery działania organów pań i sam. Bud te mają też inną konstrukcję i są inaczej definiowane przez ustawodawcę (ust f pub). Zgodnie z ust o f pub bud pań jest rocznym planem doch i wyd oraz przych i rozch organów władzy pańj, kontroli, ochrony pań, sądów, trybunałów, adm rządowej .Bud pań składa się z części odpowiadających tym organom, natomiast bud jst są rocznymi, sam planami f-sowymi uchwalonymi w formie uchwały bud na dany rok bud, kt obejmują: doch i wyd organów lokalnych; wpłaty i dotacje od i dla jed organizacyjnych rozliczających się z bud sam; subwencje z bud pań, dotacje celowe i doch związane z realizacją zadań zleconych; doch z majątku komunalnego; źródła pokrycia niedoborów; a w przypadku bud gmin także doch z podatków i opłat lokalnych;Bud jst nie są podzielone na części; części występują tylko w bud pań.
6. CHARAKTER PR BUD A) FORMALNY I MATERIALNY CH BUD FORMALNY wyraża się w tym, że jest on uchwalany w formie ust bud, kt w polskim systemie traktowana jest jako ust szczególna, charakteryzująca się pewnymi odrębnymi cechami, w porównaniu z innymi aktami pr: zakres czasowy (uchwalana z góry na rok kalendarzowy, inne z reguły - bezterminowo); wyłączność inicjatywy ustawodawczej rządu; możliwość uznania projektu za podstawę prowadzenia gosp f pań; odrębna procedura legislacyjna;
MATERIALNĄ treść ust bud stanowią normy planowe dotyczące doch i wydat pań
B) Zamieszczenie w bud pań doch z określonych źródeł lub wydat na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń bądź zobow pań wobec os trzecich, ani roszczeń tych os wobec pań. Oznacza to, że zamieszczenie w bud określonych pozycji wydat na rzecz konkretnych podmiotów nie stanowi podstawy do roszczeń, kt można dochodzić na drodze sądowej. Zamieszczenie w bud pań doch z określonego źródła nie daje uprawnienia do ich pobierania. Uprawnienie to wynika z przepisów pr mater (np. prawo podatkowe). Jedyny wyjątek od tego przepisu stanowią wydat bud pań na subwencje dla jst. Gminie przysługuje również pr dochodzenia w postępowaniu sądowym dotacji celowych na zadania zlecone z zakresu adm rządowej oraz inne zadania zlecone ust, jeżeli nie zostały dotrzymane warunki ich przeznaczenia.
C) Szczególny charakter pr bud polega również na tym, że ma on inną moc obowiązującą po stronie doch, a inną po stronie wydatków. Po stronie doch bud pań jest zbiorem przewidywań, prognoz, szacunków; nie tworzy żadnych pr i obow. Doch są bowiem pobierane na podstawie przepisów pr mater (ust podatkowych) Po stronie wydat bud pań ma w pełni normatywny charakter, gdyż ustala konkretne obowiązki dla wykonawców bud, np. przekroczenie górnej granicy wydat bud łączy się z narusz dysc bud. Różnica między stroną dochodową , a stroną wydatkową polega też na tym, że zmiany po stronie wydat, w trakcie wykonywania bud mogą być dokonywane jedynie zgodnie z przepisami i warunkami określonymi w ust, gdyż kwoty wydat są wiążące dla wykonawców. A dokonywanie zmian po stronie doch nie wymaga już przestrzegania ścisłej procedury ust (nie ma takich skutków pr jak dokonywanie zmian po stronie wydat). Kompetencje dla wykonawców bud określa ust bud
Charakteryzując samą ust bud wyróżniamy 2 rodzaje ust:
a) czysta - zawiera upoważnienie dla rządu i MF do wykonywania bud; obejmuje takie zagadnienia jak: doch bud pań z dokładnym wskazaniem podmiotów i źródeł tych doch; wydat bud pań z podziałem na części i działy; wydat na zadania zlecone gminom; kwotę subwencji ogólnej dla gmin; kierunki prywatyzacji majątku pań i przeznaczenia środków uzyskanych z tego tytułu; (a także ewentualnie) wysokość deficytu bud i źródła jego pokrycia;
b) obładowana - zamieszczane są również inne postanowienia niż normy planowe dochodowe i wydatkowe oraz określające zachowanie się adresatów tych norm, w oznaczonym czasie. Za obładowanie ust bud należy uznać te rodzaje postanowień, do zamieszczenia kt brak jest podstaw w konstytucji i w ust o f pub lub w innych odrębnych ust POSTANOWIENIA:
1. Przepisy pow obow - najbardziej krytykowane, stanowią zagrożenie dla obowiązującego pr (TK występuje przeciwko nim) 2. Przepisy kompetencyjne - skierowane do wykonawców ust bud, konkretyzujące lub zmieniające kompetencje organów pań, wynikające z ust o f pub lub innych ust 3. Normy planowe o charakterze rzeczowym - konkretyzujące określone zachowanie się i skierowane do wykonawców ust bud.Obowiązującą w doktrynie i w orzecznictwie zasadą jest, że ust bud powinna zawierać tylko takie postanowienia, których zamieszczenia wymagają przepisy ust. Ust bud nie ustala jednak zasad poboru wpływów bud, ani ich nie wprowadza. Doch bud są pobierane na podstawie odrębnych aktów pr. Ust związane bezpośrednio z zakresem wykonywania ust bud określa się jako ustawy okołobudżetowe.
7. ZASADY BUD wyrażają postulaty nauki dotyczące konstrukcji sysu bud. Najważniejsze i nie wszystkie realizowane:
1. z. zgodności bud z narodowym planem społ - gosp (jest realizowana i konieczna do realizacji) 2. z. równowagi bud postuluje aby wydat bud nie były wyższe niż doch (współcześnie bardzo rzadko realizowana) 3. teoria bud cyklicznego - w zależności od cykli gosp naturalne są zarówno nadwyżki jak i deficyty w bud pań. Z tym, że w dłuższych okresach czasu powinny się bilansować 4. teoria impasu - deficyt bud jest dopuszczalny, ale tylko w określonych warunkach i granicach 5. z. zupełności - postuluje aby bud objęte były wszystkie doch i wydat wszystkich jed organizacyjnych bud; wszystkie jed organizacyjne powinny odprowadzać do bud wszystkie uzyskane przez siebie doch, a na sfinansowanie wydatk powinny otrzymać niezbędne środki 6. z. jedności budżetu - postuluje, aby budt stanowił jedną całość pod względem mater i form. Jedność form występuje wówczas, gdy jest on ustalony w jednym dokumencie; Jedność mater polega na tym, że wszelkie doch z różnych źródeł tworzą jeden fundusz środków pieniężnych, z którego następnie są wydatkowane. Tego rodzaju jedność mater wyklucza możliwość stosowania funduszy celowych. W RP stosuje się tę zasadę pod względem formal. 7. (w związku z ⇒ 6 ) z. niefunduszowana stosowanie tej zasady uzasadnia się tym, że tworzenie funduszy uniemożliwia przenoszenie środków między zadaniami i utrudnia wykonywanie bud 8. z. szczegółowości postuluje, aby bud obejmował doch i wydat wyszczególnione wg. odrębnych kryteriów tzn. aby nie zawierał jedynie sum globalnych, ale szczegółowo wskazywał źródła doch, przeznaczenie wydat oraz podmioty wykonujące bud. Bud powinien być też zestawieniem wyraźnie sprecyzowanych zadań (zasada ta stosowana jest w RP) 9. z. jawności bud - podawanie bud do pub wiadomości w formie opracowywania, uchwalania jak i wykonywania bud.
8. KLASYFIKACJA BUDŻETOWA jest wewnętrznym porządkiem bud, składającym się z układu podziałek wg. kt grupuje się doch i wydat. Zgodnie z ust o f pub doch i wydat pub grupuje się wg. części, działów, rozdziałów i paragrafów. Ta sama klasyfikacja jest stosowana przy ustalaniu bud ter (bez części).Podstawową podziałką klasyfikacyjną są paragrafy, odpowiadające źródłom doch i rodzajom wydat bud, np. poszczególne podatki (rolny, od nieruchomości) Rozdziały grupują doch i wydat w układzie rodzajowym, określającym poszczególne jed organizacyjne lub oznaczające zadania bud. Działy tworzy kilkanaście rozdziałów; odpowiadają poszczególnym dziedzinom działalności, obejmują zarówno sferę produkcyjną jak i bud (rolnictwo, transport, oświata). Podstawą kryterium wyodrębnienia na części bud pań jest uprawnienie do dysponowania środkami. W ramach części bud pań ujmuje się doch i wyd poszczególnych organów wł pań, kontroli, ochrony pr, sądów i trybunałów. W odrębnych cz. bud pań ujmuje się subwencję ogólną jst , rezerwę celową, obsługę długu SP, przych i rozchody związana z f-sowaniem deficytu. Dysponentami części bud są właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie.
9. UST O F PUB, UST BUD, BUD Ust o f pub reguluje zasady gospodarowania środkami pub, procedury bud, zagadnienia dotyczące deficytu bud i długu pub oraz określa instytucje f pub. W zakresie gospodarowania środkami pub najważniejsze regulacje dotyczą: określenia zasad gromadzenia doch pub przez podmioty sektora f pub; wprowadzenia jed klasyfikacji bud; określenia zasad i procedur dokonywania wydatk pub; określenia zasad i procedur zaciągania zobow f-sowych w ramach sektora f pub; unormowania zasad, trybu i kryteriów procedur obowiązujących przy udzielaniu dotacji z doch pub;W odniesieniu do procedur bud najważniejsze regulacje dotyczą: określenia zakresu i struktury ust bud; określenia zakresu i szczegółowości bud pań; określenia zakresu i struktury uchwały sam ter; określenia zakresu i szczegółowości bud sam ter; określenia procedury projektowania i uchwalania bud pań (i sam ter); określenia zasad i trybu wykonywania ust bud; oraz dokonywania uchwał sam ter; reguł postępowania obowiązujących w przypadku nieuchwalenia ust (uchwały) bud przed końcem roku poprzedzającego rok bud;
W dziedzinie def i bud ust określa: dopuszczalne granice tego def; zasady f-sowania tego def; zasady określania jego wartości; zasady udzielania poręczeń i gwarancji f-sowych przez podmioty sektora pub; zasady zarządzania długiem pub;
Ust o f pub reguluje również instytucjonalną organizację f pub: określa podmioty f pub; uprawnienia tych podmiotów; jed organizacyjne f pub; uprawnienia tych jed ;Ust o f pub i ust bud - podstawa do uchwalania i wykonywania bud.
10. SYSTEMATYKA DOCH I WYDATK BUD. KLASYFIKACJA DOCHODÓW 1. Ekonom. - grupowanie dochodów wg. źródeł pochodzenia, np. z danin pub, z działalności gosp pań 2. Prawna - doch o charakterze cyw-pr i pub-pr dochody cyw-pr uzyskiwane są na podstawie zawieranych przez pań umów cyw-pr; pań występuje tu jako równorzędny partner gosp; mają one dla bud pań niewielkie znaczenie dochody pub-pr są gromadzone przez pań przy użyciu władztwa pań; ich podstawą są świadczenia jednostronne określone przez pań, najczęściej są to daniny pub (cło, podatek); do tej grupy doch należą także doch bud pań pobierane metodami przymusowyi (kary, grzywny) 3. Ze względu na źródła doch: doch zasadnicze - pochodzą ze źródeł wykorzystywanych w celach fiskalnych, np. podatki; doch uboczne - uzyskiwane przy realizacji innych funkcji pań . Dochody zwrotne i bezzwrotne 5. Ze względu na techniki pobierania danin pub: doch uzyskiwane dzięki wykonywaniu władztwa pań; wynagrodzenia za dane usługi; doch z majątku pań; dochy pozorne (pożyczki i lokaty); SYSTEMATYKA WYDATKÓW
1. Klasyfikacja podstawowa, uwzględniająca czasowe wykorzystanie środków; podział na:• wydatki bieżące - niezbędne dla zapewnienia funkcjonowania jed bud, rodzaje:na utrzymanie jed bud (osobowe i rzeczowe) i inne obowiązujące wydatki tych jed (np. składki na rzecz org. międzynarodowych); dla innych jed sektora f pub i funduszy celowych; występują najczęściej w formie dotacji; dotacje dla szkół wyższych i jed naukowo-badawczych;• wydatki majątkowe - przeznaczone na f-sowanie inwestycji, zwiększenie kapitału własnego instytucji f-sowych oraz na udziały SP w spółkach
2. Klasyfikacja adm - wydatki bud pań dzielimy wg. ministerstw, będących ich dysponentami oraz wg. źródeł ich przeznaczenia
Klasyfikacja ekonomiczna: wydatki kapitałowe i bieżące; wydatki administracyjne i redystrybucyjne;
11. DOCH PODATKOWE I NIEPODATKOWE W BUD PAŃSTWA DOCHODY PODATKOWE
1. Podstawowym doch podatkowym w bud pań jest VAT: przedmiotem podatku jest sprzedaż towarów i usług, a także inne czynności: ex i im towarów i usług, zamiana towarów, darowizna towarów; podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży towarów; podatnikami VAT-u są os f i pr, a także jed organizacyjne nie mające os pr; VAT zalicza się do podatków powszechnych i wielofazowych, obciąża bowiem sprzedaż niemal wszystkich nowowytworzonych dóbr i usług w każdej fazie obrotu, tzn. zarówno przy kupnie i sprzedaży; wymiar tego podatku dokonywany jest z uwzględnieniem fazowości i cenotwórczego charakteru podatku, tzn. że podatnik ma pr obniżenia podatku należnego zapłaconego przy sprzedaży towarów i usług o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług przez tego podatnika;
2. Podatek Akcyzowy. Przedmiotowy zakres tego podatku pokrywa się z zakresem VAT-u, ale dotyczy tylko towarów zwanych wyrobami akcyzowymi. Można podzielić je na: tzw. towary luksusowe - np. jachty pełnomorskie,samochody, wysokiej klasy sprzęt elektroniczny, perfumy; tzw. towary monopolowe - napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe; paliwa i oleje do silników; broń gazowa etc;Podatnikami są producenci i importerzy. Postawę stanowi obrót towarami akcyzowymi (nie ma tu wielofazowości i zwrotu podatku). W przypadku importu towarów akcyzowych podst. opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło.
3. Od gier: przedmiotem tego podatku jest prowadzenie gier i zakładów wzajemnych; podatnikami są os urządzające gry i prowadzące działalność w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych;
4. dochodowy od os pr: obciąża os pr i jed organizacyjne nie mające os pr; przedmiotem jest doch bez względu na rodzaj źródeł przychodu z jakich ten dochód został osiągnięty;
5. dochodowy od os f: ma charakter powszechny ( ma obciążać wszelkie doch os. f niezależnie od tego, jaki jest rodzaj i charakter tych doch; podstawę opodatkowania stanowi doch pomniejszony o odliczenia (np. darowizny);Podstawa opodatkowania - doch podatnika pomniejszony o określone kwoty (np. wydatki na cele inwestycyjne. Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym
DOCHODY NIEPODATKOWE
1. CŁO - danina pub pobierana w związku z przemieszczaniem towarów przez granicę pań; posiada wszystkie cechy podatku: jest świadczeniem pieniężnym, ogólnym, bezzwrotnym, przymusowym, jednostronnie ustalonym przez pań, ; stanowi odrębną kategorię świadczeń ze względu na: wyodrębnienie organizacyjne służb celnych;
2. OPŁATY Opłata to danina pub-pr charakteryzująca się podobnymi cechami jak podatek, tzn. jest świadczeniem pieniężnym, ogólnym, bezzwrotnym, przymusowym; z tym, że w przeciwieństwie do podatku opłata jest świadczeniem ekwiwalentnym (płacący opłatę powinien otrzymać świadczenie wzajemne tej samej wartości)
3. DOCH TYPU KAPITAŁOWEGO: z tytułu posiadania akcji SA; ze sprzedaży majątku pań; z czynszów dzierżawnych; z odsetek z oprocentowania lokat bankowych (w przypadku lokowania czasowo wolnych środków bud); z odsetek udzielonych przez SP pożyczek i kredytów;
4. INNE DOCHODY: doch od jed bud; wpłaty zakładów bud, gosp pom; kary, grzywny; z tytułu darowizn, spadków, zapisów; wpłaty z zysku NBP;
12.DANINY PUB JAKO DOCH BUD Danina pub - świadczenie powszechne, przymusowe, bezzwrotne, ustalone jednostronnie przez podmiot pr pub i pobierane na rzecz tego podmiot w celu realizacji zadań pub Oznaczają również wszelkie formy przyjmowania wartości materialnych bądź usług przez pań lub sam ter od mieszkańców jego ter oraz do organizacji działających lub mających siedzibę na tym ter. Rodzaje: daniny osobiste - np. obowiązek służby wojskowej; daniny rzeczowe - polegają na obowiązku nieodpłatnego dostarczania pań określonych rzeczy; jest to obowiązek o charakterze potencjalnym, który organy pań mogą aktualizować w sytuacjach ekstremalnych (klęski żywiołowe, wojny); daniny pieniężne - podatki, cła, opłaty;
13. DOCHODY ZWROTNE I BEZZWROTNE ZWROTNE mają formę długów zaczerpniętych na cele pub albo formę lokat. Przykładem pierwszej z tych form jest pożyczka pub .Pożyczka pub, cechy: charakter zwrotny, umowny, dobrowolny, odpłatny, ogólny. Polega ona na dobrowolnym udostępnieniu pań środków pieniężnych, które po określonym czasie powinny zostać zwrócone pożyczkodawcy wraz z odsetkami. Pożyczki pub dzielimy na zagraniczne i wewn, a także na krótko- i długoterminowe. Krótkoterminowe mają najczęściej formę bonów skarbowych, a długo - obligacji SP. Formę pożyczki pub mają także lokaty bud; polegają one na lokowaniu przez instytucje f-sowe czasowo wolnych środków pieniężnych w bud. Podlegają one zwrotowi wraz z oprocentowaniem w ustalonym terminie. BEZZWROTNE - środki uzyskane w różnych formach, także z zastosowaniem władztwa pań, kt nie podlegają zwrotowi na rzecz podmiotów od których je pobrano, niezależnie od tego, czy zostały wydane.
14. DOTACJE BUDŻETOWE Są to wyd bud pań podlegające szczególnym zasadom rozliczenia i przeznaczone na:
I ze względu na zadania: f-sowanie lub częściowe dof-sowanie zadań z zakresu adm.rz., oraz innych zadań zleconych na mocy odrębnych ust jed sam ter, a także ust określonych zadań innych jed niż jed sam tero; dofinansowanie bieżących zadań własnych jst; dofinansowanie zadań zleconych do realizacji jed nie należącym do sektora f puboraz fundacjom i stowarzyszeniom;
II ze względu na podmiot lub przedmiot: 1. dotacje podmiotowe - przeznaczone na dofinansowanie działalności ustawowo wskazanego podmiotu 2. dotacje przedmiotowe - przeznaczone na określoną działalność: dla przedsiębiorstw wytwarzających określone rodzaje wyrobów lub świadczących określone usługi; dla zakł bud, gosp pom, jed bud, jed świadczących określonego rodzaju usługi; dla podmiotów wykonujących zadania na rzecz rolnictwa; jako dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług; jako dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych; 3. dotacje celowe - przeznaczone na f-sowanie lub dof-sowanie inwestycji: a\ realizowane przez pań zakł bud; b\ realizowane przez inne pań jed organizacyjne nie zaliczane do sektora f pub, jeżeli w ust bud zostało ujęte upoważnienie udzielenia im takiej dotacji; c\ jst jeżeli wykonują je w ramach realizacji zadań własnych lub zleconych z zakresu adm rz; d\ związane z badaniami naukowymi lub pracami badawczo-rozwojowymi; e\ realizowane przez innych przedsiębiorców (nawet prywatnych) w zakresie infrastruktury technicznej oraz ochrony środowiska, mających szczególne znaczenie dla gosp; nie mogą przekroczyć 50% wartości kosztorysowej inwestycji;
15. STRUKTURA DOCH I WYDATKÓW W PL BUD PAŃ
W RAMACH STUKTURY DOCH PL BUD WYRÓŻNIAMY: podatki i opłaty, kt nie stanowią doch jst , funduszy celowych i innych podmiotów sektora f-sów pub; cła; wpłaty z zysku przedsiębiorstw pań oraz jednoosobowych spółek SP; dywidendy; wpłaty z zysku NBP; wpłaty nadwyżek środków obrotowych pań zakł budż oraz części zysku gosp pom; doch pobierane przez pań jed bud; doch z najmu i dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze dotyczących składników majątkowych SP; opłaty od poręczeń i gwarancji udzielonych przez SP; odsetki od środków na rachunkach bankowych pań jed bud; odsetki od lokat terminowych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym bud pań; odsetki od udzielonych z bud pań pożyczek krajowych i zagranicznych; grzywny i kary pieniężne; spadki, zapisy, darowizny w postaci pieniężnej na rzecz SP;
W RAMACH STUKTURY WYDATK PL BUD WYRÓŻNIAMY:1. wydat przeznaczone głównie na wykonywanie zadań przez organy wł pań, również organy kontroli i ochrony pr oraz wydat na adm rz, sądy i trybunały; 2. wydat na subwencje ogólne dla jst; 3. wydat na dotacje celowe na zadania z zakresu adm rz; 4. wydat na dof-sowanie zadań własnych jst ; 5. wydatki na dotacje określone innymi ust, przeznaczone na określone zadania; 6. wydatki na współf-sowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, nie podlegających zwrotowi (PHARE); 7. wydat, kt źródłem f-sowania są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi;
16. UST BUD a UST O PROWIZORIUM BUD Ust bud - ust zawierająca bud i inne plany f-sowe pań; powinna ustalać: doch i wydat bud pań; def bud pań oraz źródła jego pokrycia; limity zatrudnienia w adm rz, przych i rozch bud pań; zestawienie przych i wydat pań zakł bud, gosp pom; plany f-sowe pań funduszy celowych; wykaz programów wieloletnich; wykaz inwestycji wieloletnich; dotacje celowe dla jst na realizację zadań zakresu adm rz i zadań zleconych ust; zakres i kwoty dotacji przedmiotowych; wykaz jed otrzymujących dotacje podmiotowe i wysokość tych dotacji; Ust o prizorium bud - tymczasowa i skrócona ust bud, kt w wyjątkowych przypadkach może określać doch i wydat pań w okresie krótszym niż rok. Obowiązuje do czasu uchwalenia właściwej ustawy bud (zazwyczaj 1/4). Do projektu ust o prow budstosuje się odpowiednie przepisy dot. projektu ust bud.Prow bud powinno zawierać: niezbędne dane o doch i wydatk bud pań na określoną część roku, w zakresie ustalonym dla ust bud; upoważnienie dla organów wykonujących to prow bud do: 1. zaciągania kredytu bankowego, 2. emisji obligacji, bonów skarbowych i innych papierów wartościowych Prow bud jest aktem o charakterze szczególnym, gdyż zawarte w nim dane są później ujmowane w ust bud. Szczegółowość prow bud nie musi w pełni odpowiadać szczegółowości ust bud Prow rium, nie może być podstawą nie udzielenia rządowi absolutorium 17. REZERWY BUDŻETOWE
W bud pań tworzy się rezerwę ogólną i rezerwy celowe. Rezerwa ogólna nie może być wyższa niż 2/10 % wydat bud pań, natomiast suma rezerw celowych nie może przekroczyć 5 % wydatk bud. Rezerwy celowe przeznaczane są na: 1. wydatki, których szczególny podział na pozycje klasyfikacji bud nie może być dokonany w czasie opracowywania bud; 2. wydat, kt źródłem f-sowania są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, w tym takie, kt nie podlegają zwrotowi; 3. i inne wydatki określone odrębnymi ust. Rezerwy celowe muszą być przeznaczone na cel, na jaki zostały utworzone. Podziału dokonuje MF w porozumieniu z właściwymi dysponentami części budżetowych. Rezerwą ogólną dysponuje RM, ale może ona upoważnić P RM i MF do dysponowania rezerwą ogólną, do wysokości określonych kwot. RM dysponuje również rezerwą celową na wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej
18. PAŃSTWOWY DŁUG PUB Przez pań dług pub rozumie się nominalne zadłużenie podmiotów sektora f-sów pub ustalone po odliczeniu przepływów f-sowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora. Pań dług pub obejmuje zobow sektora f-sów pub z tytułu: 1. wyemitowanych pap wart; 2. zaciągniętych kredytów i pożyczek; 3. przyjętych depozytów;4. wymagalnych zobowiązań jed bud i wynikających z innych ust, oraz z orzeczeń sądów, a także udzielonych poręczeń i gwarancji;
Def sektora f-sów pub (Def.) „Ujemna różnica między doch pub powiększonymi o środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, a wydatkami pub, ustalona dla okresu rozliczeniowego” .Konsekwencją występowania def bud jest dług pub. Def bud może być pokryty: ze sprzedaży skarbowych pap wart na rynku krajowym i zagranicznym; z kredytów zaciągniętych w bankach krajowych i zagranicznych; z pożyczek; z prywatyzacji majątku SP; z nadwyżek bud z lat ubiegłych ; 1-3 powiększają pań dług pub.
W celu ograniczenia nadmiernego wzrostu długu pub wprowadzono:Procedury ostrożnościowe i sanacyjne
1.W przypadku, gdy wartość łącznej kwoty długu pub powiększonego o kwoty przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez podmioty sektora f-sów pub jest większa od 50% PKB, ale nie przekracza 55% PKB, to wówczas RM uchwala projekt ust bud, w kt relacja def bud pań do doch bud pań nie może być wyższa niż analogiczna relacja z roku bieżącego. Taka sama relacja musi zostać uwzględniona przy uchwalaniu bud sam ter.2. Dalsze ograniczenia muszą być wprowadzone, gdy relacja łącznej kwoty długu pub do PKB jest większa od 55% a mniejsza od 60%. Wówczas to w projekcie ust bud relacja długu SP w stosunku do PKB przewidywana na koniec roku bud, musi zostać obniżona w stosunku do relacji ogłoszonej przez MF za rok bud .RM jest również zobow do przedstawienia Sej programu sanacyjnego mającego na celu obniżenie tej relacji. Jednocześnie sam lokalne muszą ograniczyć relacje def każdej jst do jej doch.3. Kolejne procedury ostrożnościowe i sanacyjne wprowadza się, jeżeli relacja łącznej kwoty długu pub do PKB jest równa lub większa od 60%. Procedury te polegają na tym, że podmioty sektora f pub nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji. RM najpóźniej w terminie miesiąca od dn ogłoszenia tej relacji musi przedstawić Sej program sanacyjny mający na celu obniżenie tej relacji. W kolejnym roku bud obowiązuje zakaz udzielania nowych poręczeń i gwarancji przez jed sektora f pub. W projekcie ust bud na kolejny rok bud nie planuje się def bud pań. Także sam lokalne nie mogą planować def w swoich bud, za wyjątkiem przypadku, gdy będzie on sfinansowany nadwyżką bud z lat ubiegłych. Program sanacyjny, kt się jednocześnie wprowadza obejmuje: -ustalenie przyczyn niekorzystnych relacji; -program działań mających na celu doprowadzić do ograniczenia tej relacji długu SP do PKB; -trzyletnią prognozę dotyczącą relacji pań długu pub do PKB, łącznie z przewidywanym rozwojem sytuacji makroekonomicznej w kraju.
19. F-SOWANIE POTRZEB POŻYCZKOWYCH BUD PAŃ.
Przez potrzeby pożyczkowe bud pań rozumie się środki f-sowe niezbędne do sf-sowania def bud, a także spłaty wcześniej zaciągniętych zobow, środki do sf-sowania udzielonych przez SP pożyczek oraz wykonywania innych operacji f-sowych związanych z długiem SP.MF w celu sf-sowania potrzeb pożyczkowych bud pań jest upoważniony do zaciągania zobow f-sowych SP, w szczególności w formie emisji pap war oraz zaciągania kredytów pożyczek na rynku krajowym i zagranicznym, do spłaty zaciągniętych zobow, do prowadzenia innych operacji f-sowych związanych z zarządzaniem długiem SP.SP może zaciągać zobow związane z f-sowaniem potrzeb pożyczkowych w kilku formach:operacje polegające na sprzedaży skarbowych pap wart, a także dotyczące skarbowych papierów oszczędnościowych oraz zaciągania przez SP pożyczek i kredytów.
20. SKAR PAP WAR I ZASADY ICH EMITOWANIA Skar pap war - pap war, w kt SP stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela takiego papieru i zobow się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, kt może mieć charakter pieniężny, jak i niepieniężny.Skar pap war dotyczące świadczeń pieniężnych mogą być emitowane wyłącznie przez MF , a pap dotyczące świadczeń niepieniężnych emituje MSP w porozumieniu z MF. SP odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z wyemitowanych pap war .Pap te mogą być emitowane w granicach limitu zadłużenia określonego w ust bud .Do skarbowych pap wart należą: 1. BONY SKAR - krótkoterminowy pap war oferowany do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym, tzn. od emitenta jakim jest SP lub od podmiotu, któremu SP zleci za odpłatnością przeprowadzenie sprzedaży (najczęściej NBP). Bon skar sprzedawany jest z dyskontem, tzn. poniżej wartości nominalnej, a wykupowany jest wg. wartości nominalnej, ale po upływie okresu na jaki został wyemitowany. 2. OBLIGACJE SKARBOWE - pap war oferowany do sprzedaży w kraju i zagranicą, oprocentowany w postaci dyskonta lub odsetek. Sprzedawana jest na rynku pierwotnym z dyskontem lub wg. wartości nominalnej albo poniżej wartości nominalnej, a następnie jest wykupywana po upływie określonego terminu nie krótszego niż 1 rok. 3. SKARBOWE PAPIERY OSZCZĘDNOŚCIOWE - nowy rodzaj pap war, oferowany do sprzedaży wyłącznie krajowym os f. Może być wyłączony z obrotu na rynku wtórnym albo może być przedmiotem obrotu tylko pomiędzy krajowymi os f (w zależności od ustalonych warunków).
Skarbowe pap war mogą być emitowane o terminie wykupu: krótszym niż rok (bony skarbowe); nie krótszym niż rok (obligacje skarbowe);Z chwilą wykupu skarbowe pap war podlegają umorzeniu. MF określa w drodze rozporządzenia warunki emitowania poszczególnych rodzajów skarbowych pap war, dot. m.in.: limitu kwoty emisji, sposobu jego ustalenia; jednostronną wartość nominalną danego papieru; walutę; zasady i tryb sprzedaży; podmioty, którym skarbowe pap war są oferowane ;MF określa też poprzez wydanie listu emisyjnego szczegółowe warunki emisji skarbowych pap war dotyczące treści świadczeń wynikających z tych pap.List emisyjny zawiera: datę emisji; wartość nominalną emisji; cenę sprzedaży danego pap; stopę procentową lub sposób jej obliczania; określenie sposobu, miejsca i terminów wypłaty należności głównej oraz należności ubocznej (odsetek).
Warunkiem dojścia emisji do skutku jest podanie do publicznej wiadomości listu emisyjnego.
21. ZACIĄGANIE KREDYTÓW I POŻYCZEK PRZEZ SP SP może zaciągać kredyty i pożyczki wyłącznie na sf-sowanie potrzeb bud pań. W imieniu SP pożyczki i kredyty mogą być zaciągane przez MF, ale w przypadku zaciągania pożyczki lub kredytu na podstawie umowy międzynarodowej, w której wymagane jest aby organem działającym w imieniu pożyczkobiorcy lub kredytobiorcy był rząd, to wówczas upoważnia MF do podpisania umowy i określa warunki jej wykonywania. Kwota zaciągniętych przez SP pożyczek i kredytów nie może przekroczyć limitu przyrostu zadłużenia określonego w ust bud na dany rok. Pożyczki zaciągnięte przez SP mają najczęściej formę obligacji skar i bonów skar. Kredyty mają formę głównie kredytu bankowego zaciągniętego przez SP w Banku Centralnym, w bankach komercyjnych i w międzynarodowych instytucjach f-sowych. Cechą kredytu odróżniającą go od pożyczki jest ścisłe określenie jego przeznaczenia oraz zapewnienie kredytodawcy pr do kontroli wykonywania tego kredytu, a także zapewnienie pr do wypowiadania umowy kredytowej w przypadku korzystania z kredytu niezgodnie z umową. Kredyty bankowe są rzadszą formą f-sowania bud pań.
22. PRZYGOTOWANIE PROJEKTU I UCHWALENIE BUD PAŃ- MF przedstawia RM założenia projektu bud pań na rok następny. MF określa również szczegółowe zasady, tryb i terminy opracowywania materiałów do projektu bud pań. Materiały do poszczególnych części bud opracowują właściwi ministrowie. MF włącza do tego projektu doch i wyd m.in. Kancelarii Sej i Sen , Prezydenta, TK, RPO, SN, NSA, TS, NIK. RM uchwala projekt ust bud lub projekt ust o prow bud do dnia 30.09 poprzedzającego rok bud. W przypadku przedstawienia Sej projektu ust o prow RM musi przedstawić Seji projekt ust bud nie później niż na 3 miesiące przed zakończeniem obowiązywania prow. W Sej procedura rozpoczyna się od I czytania projektu ust. Ogólną koncepcję przedstawia premier, wicepremier lub MF . Po wstępnej dyskusji projektu trafia do komisji branżowych. Po zakończeniu prac w komisjach prace przejmuje komisja bud, czyli Sejmowa Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, ale w jej pracach uczestniczą przedstawiciele wszystkich komisji branżowych. Po zakończeniu prac w komisjach następuje zredagowanie tekstu sprawozdania i przyjęcia go przez głosowanie. Sprawozdanie to referuje na posiedzeniu poseł sprawozdawca komisji i następuje debata. Do wniosków zgłoszonych w debacie na zakończenie dyskusji zgłasza swoje zdanie poseł sprawozdawca komisji i przedstawiciele rządu. Po uchwaleniu ust przez Sej trafia ona do Sen, kt może uchwalić poprawki w ciągu 20 dni. Sen nie może zaproponować odrzucenia jej w całości (art.223 Kon RP). Kon nie określa terminu dla Sej dla rozpatrzenia poprawek Sen. Jeżeli jednak ust bud w ciągu 4 m-cy od dn przedłożenia Sej projektu RM nie zostanie przedstawiona Prezydentowi do podpisania, to może on w ciągu 14 dni od upływu tego terminu zarządzić skrócenie kadencji Sej. Po upływie 14 dni taka decyzja nie jest już możliwa, nawet gdyby w dalszym ciągu nie przedstawiono ust do podpisu. Po otrzymaniu ust bud Prezydent ma 7 dni do podjęcia decyzji czy ust bud lub ust o prow bud podpisać, czy skierować do TK. W sytuacji, gdy niezgodność dotyczy poszczególnych przepisów ust, a TK nie orzeknie, czy są one nierozerwalnie związane z ust, to wówczas Prezydent podpisuje ust z pominięciem tych przep. W przypadku ust budj Prezydent nie ma pr wystąpić do Sej z wnioskiem o ponowne jej uchwalenie. W razie, gdy ust bud lub ust o prow nie zostanie ogłoszona przed dniem 01.01 roku bud, to do czasu ogłoszenia jednej z tych ust podstawą gosp f-sowej jest przedstawiony Sej projekt ust i obowiązują stawki należności bud oraz składki na fundusze celowe w wysokości ustalonej dla roku poprzedzającego rok bud.
23. WYKONYWANIE UST BUD 1. Układ wykonawczy bud to szczegółowy plan doch i wydat danej części bud, który w terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ust bud przedstawiają MF dysponenci części bud. Opracowuje się go w podziale na: działy, rozdziały i paragrafy klasyfikacji doch i wyd. Jednocześnie dysponenci części bud w tym samym terminie 21 dni przekazują jed podległym informacje o ostatecznych kwotach doch i wydat tych jed. Z kolei jed podległe sporządzają swoje plany f-sowe celem zapewnienia ich zgodności z ust bud. Plany te są szczegółowym rozwinięciem ust bud i muszą być z nią zbieżne. Wykonawcy (są nimi): RM, M F, dysponenci części bud, inne pań jed organizacyjne, kt doch i wydat są ustalone w ust bud. RM - kieruje wykonaniem bud pań; MF - sprawuje ogólną kontrolę realizacji doch i wyd bud pań, kontrolę poziomu def; dysponenci części bud - sprawują nadzór i kontrolę nad całością gosp f-sowej podległych im jed organizacyjnych. W tym celu przysługują im takie kompetencje, jak: (dokonywanie okresowych ocen przebiegu wykonania zadań oraz doch i wydat przez podległe im jed organizacyjne, dokonywanie okresowych ocen wykorzystania dotacji udzielonych z bud pań, dokonywanie oceny realizacji innych zadań f-sowanych z bud pań). inne podmioty wykonujące bud (np. jed bud, zakł bud) - pełnią głównie funkcję bezpośrednich reali --> [Author:WD] zatorów, których działalność f-sowa musi być zbieżna z dotyczącymi ich ustaleniami ust bud;
2. Zasady budżetowe .W czasie wykonywania bud pań obowiązują następujące zasady: pełna realizacja zadań musi następować w terminach określonych przepisami i harmonogramem doch i wydat; ustalanie, pobieranie i odprowadzanie doch bud następuje za zasadach i w terminach zgodnych z obowiązującymi przepisami; dokonywanie wydat następuje w grupie kwot określonych w planie f-sowym zgodnym z planowanym przeznaczeniem w sposób oszczędny i celowy; wydatki na współf-sowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi mogą być dokonywane po uzyskaniu tych środków; zlecanie zadań powinno następować na zasadzie wyboru najkorzystniejszej oferty z uwzględnieniem przep ust o zam pub; wydat na obsługę długu SP (?) są dokonywane przed innymi wydat; wydat nieprzewidziane, kt obowiązek płatności wynika z tytułów egzekucyjnych lub wyroków sądowych mogą być dokonywane bez względu na poziom środków zaplanowanych na ten cel; dotacje celowe przyznane jst na realizację zad z zakresu adm rz oraz innych zad zleconych ust nie wykorzystane w danym roku podlegają zwrotowi do bud pań w części, w jakiej zadanie nie zostało wykonane; przeniesienia wydat w bud pań pomiędzy podziałkami klasyfikacji bud mogą być dokonywane na zasadach określonych przep ust;
3. Zmiany w bud pań w trakcie jego wykonywania Przy dokonywaniu zmian w planie doch i wyd obowiązują następujące zasady: zmiana w planie nie może zmienić wyniku uchwalonego bud; dysponenci części bud mogą dokonywać przeniesień wydat między rozdziałami i paragrafami w ramach danej części i działu; przeniesienia tych wydat nie mogą zwiększać planowanych wydat na wynagrodzenia; nie są dozwolone przeniesienia wydat, kt spowodują zwiększenie wydat w jakiejkolwiek podziałce klasyfikacji wydat o więcej niż 5 %; przeniesienia polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydat majątkowych wymagają zgody MF ; dysponenci części bud mogą upoważnić kierowników podległych jed do dokonywania przeniesień w obrębie jednego rozdziału; ograniczenia dotyczące dokonywania zmian nie mają zastosowania jedynie do przeniesienia wydat z rezerw bud pań; przeniesienia wydat bud nie powinny naruszać planowanych ogólnych proporcji gosp.;
4. Otwieranie, wygasanie, blokowanie wydat bud.
A. Otwarcie wydatków oznacza upoważnienie do wykorzystywania środków Dokonuje go MF na rzecz dysponentów głównych, kt przekazują część środków bud jed podległym. Wyróżniamy trzy stopnie dysponowania środkami bud pań: głównymi dysponentami są pań jed bud, posiadające odrębną część w bud pań (ministerstwa, urzędy centralne); dysponentami II stopnia są pań jed bud podległe dysponentom głównym; dysponentami III stopnia są pań jedi bud podległe dysponentom głównym lub dysponentom II stopnia, kt nie mają pr dalszego przekazywania środków bud;Otwieranie wydat bud ma umożliwić równomierną realizację bud i dlatego może być dokonywane okresowo (np. kwartalnie)
B. Wydat bud mogą być blokowane w przypadku stwierdzenia: niegospodarności w określonej jed; opóźnień w realizacji zadań; nadmiaru posiadanych środków; naruszenia zasad gosp f-sowej; zagrożenia realizacji ust bud; Blokowanie - okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania całością lub częścią planowanych wydat albo wstrzymanie przekazywania środków na realizację zadań f-sowanych z bud pań .Decyzje o blokowaniu planowanych wydat podejmuje MF w zakresie całego bud pań oraz dysponenci części bud pań; w przypadku zagrożenia realizacji ust bud decyzję o blokowaniu podejmuje RM.
C. Wygasanie wydat Niezrealizowane kwoty wydat bud wygasają z końcem roku bud. Wygasanie niezrealizowanych kwot oznacza wygaśnięcie uprawnień danej jed do dokonywania wydat w wysokości niezrealizowanej kwoty. Nie wygasają jedynie z upływem roku bud wydatki, kt są f-sowane z kredytów zagranicznych oraz ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi. Ponadto RM może do 15. XII ustalić wykaz wydat, kt nie wygasają z upływem roku; zwłaszcza mogą to być wydat inwestycyjne. Łącznie z tym wykazem RM ustala plan f-sowy tych wydat, i określa ostateczny termin ich dokonania.
5. Obsługa kasowa bud pań Obsługa bankowa rachunków bud pań jest prowadzona przez NBP. Oznacza to, że w NBP musi być umiejscowiony: centralny rachunek bieżący bud pań; rachunek bieżący środków pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi; rachunki bieżące pań jed bud; rachunki bieżące urzędów skar; tzw. rachunki pomocnicze; Natomiast przez inne banki może być prowadzona obsługa bankowa rachunków bieżących: zakł bud, gosp pom, środków specjalnych, pań funduszy celowych. Rachunki te są prowadzone w ramach umowy rachunku bankowego. Głównym elementem systemu rachunków bankowych bud pań jest centralny, bieżący rachunek bud pań. Zarządza nim MF. W przypadku występowania przejściowych nadwyżek środków bud na centralnym, bieżącym rachunku bud pań MF może dokonać oprocentowanych lokat w NBP albo w innym banku.
24. KONTROLA WYKONANIA BUDŻETU PAŃSTWA
Wykonywanie bud pań podlega kontroli Sej i polega na ocenie sprawozdań i informacji .MF przedstawia komisji sej d/s bud i NIK informacje o przebiegu wykonania bud pań za 1. (?) półrocze w terminie do dnia 10.IX danego roku bud. RM przedstawia Sej i NIK coroczne sprawozdanie z wykonania bud pań w terminie do dnia 31.V roku następującego po upływie roku bud. Sprawozdanie z wykonania ust bud powinno zawierać: wykaz zrealizowanych doch i wyd; nadwyżkę lub def sektora f pub; doch i wydat wynikające z zamknięć rachunku bud pań; przych i wydat zakł bud, gosp pom, środków specjalnych, pań funduszy celowych; omówienie wykonania bud pań z uwzględnieniem różnic między bud uchwalonym a wykonanym; informację o realizacji wydat , kt nie wygasły z końcem roku bud; Do tego sprawozdania RM dołącza informację dotyczącą długu, def, poręczeń i gwarancji sektora f pub, a także zbiorową informację o wykonaniu bud jst wraz ze sprawozdaniem o doch i wydat związanych z zadaniami z zakresu adm rz , realizowanymi przez sam RM przedstawia też Sej ocenę realizacji założeń makroekonom i przebiegu prywatyzacji majątku SP. Sejm po rozpatrzeniu sprawozdania RM i po zapoznaniu się z opinią NIK podejmuje w ciągu 90 dni, licząc od dn przedłożenia sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub odmowie udziel. RM absolutorium.
25. PORĘCZENIA I GWARANCJE SP
Poręczenie - umowa, w kt poręczyciel zobow się do spłaty kredytu udzielonego przez bank;Poręczenia spłaty ze środków bud pań części, bądź całości kredytu bankowego, na wniosek banku lub kredytobiorcy może udzielić w imieniu SP wyłącznie RM lub MF. Poręczenie może dot. również spłaty odsetek od kredytu bankowego. Ust bud określa łączną kwotę zobow, które mogą być objęte poręczeniami. Udzielenie takiego poręczenia jest uzależnione od wniesienia opłaty od poręczenia. RM lub MF mogą też gwarantować bankom zagranicznym oraz międzynarodowym instytucjom f-sowym spłatę kredytów lub pożyczek zagranicznych wraz z odsetkami i innymi kosztami, jeżeli wymagają tego zasady lub zwyczaje międzynarodowe.Gwarancja, w odróżnieniu od poręczenia, jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, niezależnym od umowy kredytowej, dlatego treść gwarancji powinna zawierać istotne informacje dot. kredytu. RM określa w drodze rozp warunki i tryb udzielania poręczeń i gwarancji.SP przysługuje pr dochodzenia zwrotu środków przekazanych z bud pań na spłatę kredytów i pożyczek wraz z odsetkami i innymi kosztami.
III. BUDŻETY SAMORZĄDOWE
1. BUD JST A UCHWAŁA BUD Bud jst - roczny plan doch i wydat oraz przych i rozch tej jed, obejmujący również przych i wydat zakł budż, gosp pom, środków specjalnych oraz funduszy cel jst Bud sam ter jest uchwalany w formie uch. Jej najważniejszą częścią uch bud, ale nie można go utożsamiać z pojęciem uch buds, że uch bud zawiera też inne elementy poza bud. Elementy te można podzielić na: elementy obligatoryjne i elementy fakultatywne. Obligatoryjne uch bud: prognozowanie doch danego sam ze wskazaniem ich źródeł i ich podziałem wg. klasyfikacji bud; wydat bud z wyodrębnieniem na bieżące i majątkowe oraz z dokonaniem ich podziału na działy i rozdziały; źródła pokrycia def lub przez nadwyżki bud; wydat związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi z dokonaniem ich podziału na poszczególne programy; plany przych i wydat zakł bud, gosp pom, środków specjalnych i funduszy celowych; upoważnienie dla zarządu jst do zaciągania długu i spłat zobow sam ter; zakres i kwoty dotacji podm i przedm; doch i wydat związane z realizacją zadań z zakresu adm rz i innym zad zleconych ust jst ; doch i wydat związane z realizacją zad wspólnych wykonywanych na podstawie umów lub porozumień między jst.;
Uch bud powinna też wskazywać źródła pokrycia def bud lub przeznaczenie nadwyżki bud. Uch bud musi też zawierać upoważnienie dla zarządu do zaciągania długu oraz do spłaty zobow.
Do fakultatywnych należy: upoważnienie dla zarządu do zaciągania kredytów i pożyczek oraz do emisji pap war na pokrycie występującego w ciągu roku def; upoważnienie dla zarządu do dokonywania zmian w bud oraz inne postanowienia dotyczące wykonywania bud, np. tworzenia rezerw celowych, ogólnych.; może uch określać limity wydat f-sowanych z bud danej jed na wieloletnie programy inwestycyjne; te limity ujmowane są w wykazie stanowiącym załącznik do uch bud, w kt organ stanowiący jst ustala odrębnie dla każdego programu: (nazwę , jego cel, jed organizacyjną realizującą program lub koordynującą jego wykonanie, okres realizacji , łączne koszty związane z jego realizacją, wysokość wydat ponoszonych w danym roku bud oraz w dwóch kolejnych latach)
Uch bud jest instrumentem realizacji zadań jst . Wyraża się to w tym, że wydat bud zawarte w uch bud mają być w szczególności przeznaczone na: realizację zadań własnych jst ; realizację zad z zakresu adm rz; innych zad zleconych ust; realizację zadań przejętych przez te jed do realizacji w drodze umowy lub porozumienia; realizację zadań wykonywanych wspólnie z innymi jst ; realizację zadań mających charakter pomocy rzeczowej lub f-sowej dla innych sam;-Kolejną grupę wydatków ujętych w uch bud stanowią dotacje przed przyznawane na realizację określonych zadań. Uch bud musi wskazywać ich zakres i wysokość.
2. ZWIĄZKI BUD SAM Z BUD PAŃ Wyrażają się one poprzez: dotacje, subwencje i udziały. Różnice między pojęciem dotacji i subwencji są umowne. Są to doch (dotacje i subwencje) mające formę bezzwrotnego zasilania f-sowego sam. Przyznawane są w celu wyrównania niewystarczającego poziomu doch własnych sam (podatkowych, majątkowych). Ust o doch jst wymienia 2 podstawowe formy transferów z bud pań: subwencje ogólne i dotacje celowe. Różnice między nimi polegają w dużym stopniu na różnicy w swobodzie dysponowania tymi środkami poprzez sam. Dotacje - przeznaczane są na konkretne zadania i muszą być wydane zgodnie z ich przeznaczeniem . Subwencje - sam mają pełną niezależność w zakresie ich wydatkowania Związki bud sam z bud pań polegają też na dokonywaniu wpłat przez gminy do bud pań na zwiększenie kwoty subwencji og. Gminy bogate, tzn. te, w których poziom podstawowych doch podatkowych na 1 mieszkańca przekracza 150% przeciętnego poziomu dochodu podatkowego obliczonego na 1 mieszkańca wszystkich gmin, dokonują wpłat na zwiększenie subwencji og. Wysokość tej wpłaty jest uzależniona od wysokości przekroczenia przez ten wskaźnik ustalony dla 1 gminy wskaźnika obliczonego dla wszystkich gmin. Łączna wysokość wpłat jest określana corocznie w ust bud. Gminy wpłacają należne kwoty na rachunek bud pań w 12 równych ratach. Inną formą powiązania bud sam z bud pań są udziały we wpływach z podatków stanowiących doch bud pań. Jst mają udział we wpływach z podatku doch od os f i z podatku doch od os pr. Obowiązuje tu zasada roczności w zakresie ustalania należności z tytułu udziału we wpływach stanowiących doch bud pań.
3. UCH BUD A UCH O PROW BUD Uch bud - lokalny akt zawierający bud i inne plany f-sowe jst , określający jej doch i wyd na okres roku kalendarzowego, a także inne elementy o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym. Uch o prow bud - tymczasowa i skrócona uch bud, kt w wyjątkowych sytuacjach może określać doch i wydi jst . Prow bud na szczeblu lokalnym może być uchwalone tylko , gdy doch i wyd pań określa ust o prow bud, a zarząd pow lub woj złoży w tej sprawie stosowny projekt uch do rady pow lub sej woj. Uch o prow bud nie może obowiązywać dłużej niż ust o prow bud. Instytucja prow może być stosowana wyłącznie na szczeblu pow i woj. Nie jest możliwe stosowanie jej na szczeblu gminnym. Sam prow bud stanowi nadzwyczajny, tymczasowy i przejściowy bud ustalający doch i wyd umożliwiające prowadzenie gosp bud pow lub woj i zabezpieczenie wykonania elementarnych zadań tych jed przez pewną część roku. Na pozostałą część roku musi być przyjęta właściwa uch bud.
4. STRUKTURA DOCH I WYD W BUD SAM STRUKTURA DOCH Art. 167 KRP - zgodnie z nim doch jst są: ich doch własne; subwencje og (z bud pań); dotacje celowe (z bud pań) Doch własne mają formę podatków sam, udziałów w podatkach pań, opłat, doch majątkowych. Ust o doch jst wprowadza podział doch na doch stałe i doch nadzwyczajne.Podstawą funkcjonowania sam są doch stałe z uwagi na ich wysokość w porównaniu z nadzwyczajnymi. Ze względu na ch. pr doch stałych można je podzielić na doch: o charakterze podatkowym; o charakterze transferowym (dotacje, subwencje); inne doch (przede wszystkim - majątkowe); Doch nadzwyczajne o ch. fakultatywnym można klasyfikować w kilku grupach: doch o ch. kapitałowym (odsetki od pożyczek udzielonych przez daną jst , odsetki i dywidendy od kap wniesionego do spółek, kredyty i pożyczki pieniężne); dotacje celowe, np. na dof-sowanie zad własnych jst ; na usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku pub w gm i w pow; dotacje z funduszy celowych; pozostałe doch, np. spadki, zapisy, darowizny, odsetki od nieterm regulowanych należności stanowiących doch jst , doch z kar pieniężnych i z grzywien
STRUKTURA WYD SAM TER Jest dostosowana do zakresu jego działania. Zadania sam dzieli się na: własne i zlecone.
Zadania własne realizowane są przez jst we własnym zakresie i na własny rachunek, na własną odpowiedzialność i w ramach posiadanych własnych możliwości f-sowych Zadania zlecone f-sowane są z dotacji celowych przekazywanych sam przez organ zlecający. Wyd bud sam można też klasyfikować wg. innych kryteriów, np. na: pub-pr - przede wszystkim dotacje dla różnych form gosp pozabud; zakres i zasady przyznawania tych dotacji reguluje organ stanowiący sam; mają one mniejsze znaczenie a) prywatno-pr - np. wynagrodzenia, wyd na zakup towarów, usług, spłaty rat i kredytów; mają większe znaczenie
5.DŁUG PUB JST W skład pojęcia długu pub wchodzi dług pub sektora rządowego jak i sam. Wysokość łącznego zadłużenia związków pub-pr określa art. 216 KRP, kt wprowadza zakaz zaciągania pożyczek, a także udzielania poręczeń i gwarancji, w następstwie kt pań dług pub przekroczy 3/5 PKB. Zadłużenie sam może powstać z kilku tytułów: - z wyemitowanych pap war - z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek; - z tytułu wymagalnych zobow jed bud; - z zobow wynikających z ust orzeczeń sądowych. Dopuszczalny def jst został powiązany z aktualnym poziomem długu pub. Ograniczenia w planowaniu przez sam doch i wyd zaczynają się już od momentu, gdy wysokość pań długu pub jest większa od 55% PKB: wtedy to zaplanowany w uch bud każdej jst stosunek def tej jed do jej dochodu nie może być większy niż taka sama relacja wynikająca z projektu ust bud przygotowanej przez RM. Jeżeli wartość pań długu pub powiększonego o niewymagalne zobow i poręczenia udzielone przez jed sektora f pub jest większa od 55% a mniejsza od 60% PKB, to wówczas górne ograniczenie def w bud jst zostaje ograniczone przez przemnożenie przez współczynnik („r”), obliczony wg. wzoru podanego w ust. W przypadku osiągnięcia przez pań dług pub 3/5 PKB obowiązuje zakaz udzielania nowych poręczeń i gwarancji przez podmioty całego sektora f pub. Zakaz ten obowiązuje licząc od 7 dnia od ogłoszenia przez MF tego poziomu długu pub. Zakaz ten obowiązuje też w przyszłym roku bud a projekty bud lokalnych nie mogą zawierać def. Jeden wyjątek dotyczy takiego deficytu, który zostaje sfinansowany z nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych.
6. DEF JST I SPOSOBY JEGO F-SOWANIA. Jst może opracowywać i uchwalać bud z def. W takiej sytuacji w uchwale bud powinny być wskazane źródła pokrycia def. Ust wyraźnie wskazuje z jakich źródeł może być pokryty (są to przych pochodzące tylko z określonych źródeł, tzn.): pochodzące ze sprzedaż pap war wyemitowanych przez te jed; z kredytów zaciągniętych w bankach krajowych; z pożyczek; z prywatyzacji majątku jst ; oraz z nadwyżki bud tej jed z lat ubiegłych; Możliwość f-sowania def przychodami o ch zwrotnym jest jednak ograniczona poprzez ustalenie zakazu f-sowania def przych z tych źródeł, jeżeli łączną wartość przypadających do uregulowania w danym roku bud zobow danej jst , a tych tytułów łącznie z wartością przypadających do uregulowania w danym roku zobow z tytułu udzielonych przez tę jed przekroczy 15% zaplanowanych na dany rok bud jej doch. Dalsze ograniczenie możliwości f-sowania def z tych źródeł wystąpi wtedy, gdy relacja pań długu pub do PKB przekroczy 55%. Wtedy obowiązuje zakaz f-sowania def bud jst z tych źródeł, jeżeli łączna wartość przypadających do uregulowania w danym roku przekroczy 12% zaplanowanych na dany rok bud doch jst.
7. ZASADY ZACIĄGANIA ZOBOW PRZEZ Jst. Maksymalna wartość zadłużenia jst określona jest w uch bud. W przypadku zaciągania zobow, z kt mają być przeznaczone na f-sowanie wydatk nie znajdujących pokrycia w planowanych doch, koszty obsługi takich zobow mają być ponoszone nie rzadziej niż raz do roku. W umowie kredytowej, czy w warunkach emisji nie może być postanowienia, kt dopuszczałoby kapitalizację odsetek. Natomiast dyskonto od emitowanych w tym celu pap war nie może przekroczyć 5% ich nominalnej wartości. Ponadto jst mogą zaciągać tylko takie zobow, bez względu na przeznaczenie uzyskanych na ich podstawie środków, których max. wartość nom wyrażona w zł jest ustalona w dniu transakcji. Wyjątkowe przypadki, w kt nie stosuje się tego ograniczenia, określa RM w drodze rozp. Dotyczą one w szczególności kredytów i pożyczek pochodzących od instytucji międzynarodowych lub pożyczkodawców rządowych.
8. EMISJA PAP WAR.Wpływy z emisji pap war pochodzą obecnie przede wszystkim z emitowanych obligacji komunalnych. Rodzaje obligacji komunalnych można klasyfikować w zależności od przyjętego kryterium:ze wzg na podmiot emitujący: obligacje emitowane przez gm, pow, woj, związki tych jed sam; ze wzg na formę obrotu obligacjami: imienne, na okaziciela; ze wzg na sposób obliczania oprocentowania: o oproc stałym ; o oproc zmiennym, przy kt wysokość odsetek jest zależna od rynkowych zmian stóp procentowych stosowanych w bankach ;ze wzg na sposób zabezpieczenia obligacji: a) Zabezpieczone całkowicie. - polega na: ustanowieniu zastawu lub hipoteki; udzieleniu gwarancji przez NBP lub bank posiadający kapitał własny w wysokości nie niższej niż 10 mln. EURO, - równowartość w zł; udzieleniu zabezpieczenia przez SP; udzieleniu zabezpieczenia przez bank zagraniczny lub międzynarodową instytucję f-sową, posiadające kapitał własny w wysokości nie niższej niż 10 mln. EURO ( zł); udzieleniu poręczenia przez inne jst ; mogą one poręczać zobow wynikające z obligacji, do wysokości 15% doch jst, planowanych w danym roku; udzielenie takiego poręczenia wymaga uch organu stanowiącego; b) Zabezpieczone częściowo. c) Nie zabezpieczone .Emisja obligacji komunalnych może następować poprzez: pub subskrypcję propozycję nabycia skierowaną do indywidualnych adresatów w liczbie nie mniejszej niż 300 os .Przy czym emisję uważa się za niedoszłą do skutku, jeżeli w terminie wyznaczonym do zapisywania się na obligacje nie zostanie subskrybowanych 80% emisji. Emitent odpowiada całym swoim majątkiem za zobow wynikające z obligacji, ale dodatkowo dla ochrony interesów obligatariuszy emitent powinien przed rozpoczęciem emisji zawrzeć z bankiem umowę o reprezentacji obligatariuszy wobec emitenta. Taki bank jest nazywany bankiem reprezentantem i pełni funkcję przedstawiciela ustawowego obligatariuszy. Do jego obowiązków należy w szczególności: okresowa analiza systemu f-sowego emitenta; udzielanie odpowiedzi pytania obligatariuszy dotyczące emisji; niezwłocznie zawiadamianie obligatariuszy o sytuacji f-sowej emitenta, o ile sytuacja ta stwarza realne zagrożenie dla zdolności wykonywania tych obowiązków przez emitenta.Środków pochodzących z emisji obligacji emitent nie może przeznaczyć na inne cele niż określone w warunkach emisji.
9.ZACIĄGANIE ORAZ SPŁATA KRED I POZ .Pożi i kred zaciągane przez jst mają prywatno-pr formę, ale pub charakter. Poż i kred różnią się elementami konstrukcji i funkcjonowania; Umowa poż jest regulowana przez KC, natomiast umowa kred przep pr bankowego Kred może być udzielony tylko przez bank; poż: zarówno przez bank, jak i inne podmioty (fundusze celowe, fundacje, os f); Umowa kred przewiduje wykorzystanie kred na określony cel i na ściśle wyszczególnionych warunkach, i wiąże się z uprawnieniami banku w zakresie kontroli wykorzystania kred; Umowa poż ma bardziej uniwersalny ch, nie muszą być w niej określone szczególne cele i warunki wykorzystania pożyczonego kapitału; Pub ch poż i kred zaciąganych przez jst wynika z: a) charakteru wspólnoty sam b) z przeznaczenia tej kwoty na cele pub.Ogłoszenie upadłości jst , kt zaprzestała płacenia długów nie jest możliwe, dlatego ustawodawca wprowadził ograniczenia przy zaciąganiu poż i kred. Ograniczenia te dotyczą wysokości i ich przeznaczenia. Jst ma pr zaciągania kred i poż na pokrycie występującego w ciągu roku niedoboru bud. Podlegają spłacie lub wykupowi w tym samym roku, w kt zostały zaciągnięte lub wyemitowane. Na końcu roku zadłużenie związane z f-sowaniem niedoboru nie powinno występować. Sam mogą także zaciągać kred i poż oraz emitować pap war na f-sowanie wydat nie znajdujących pokrycia w planowanych doch danej jst . Zobowiązania tego rodzaju nie muszą być spłacone w ciągu roku, lecz w takim okresie, jaki ustalono w umowie poż lub w warunkach obligacji, umowy kred. Środki uzyskane w ten sposób są przeznaczane głównie na: - cele inwestycyjne; rozwojowe; zadania własne jed, kt wymagają większych nakładów f-sowych;Suma zaciągniętych zobow z wyemitowanych pap war oraz zaciągniętych kred i poż nie może przekroczyć kwoty określonej w bud jst. Mak poziom tej kwoty określa w sposób pośredni ust-dawca, stanowiąc, że łączna kwota przypadających do spłaty w danym roku bud kred, poż, rat oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez js poręczeń, łącznie z należnymi w danym roku odsetkami od tych kred i poż, a także przypadającymi do wykupu w danym roku bud pap war wyemitowanymi przez tę jed, nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok doch tej jed. W przypadku , gdy relacja pań długu pub do PKB wzrośnie i przekroczy 55%, to wtedy wskaźnik (15%) zostanie obniżony do 12%. Ust-dawca wprowadza też inny limit ograniczający możliwość zadłużania się sam. Łączna kwota długu jst na koniec roku nie może przekroczyć 60% doch w roku bud.
10. DOCH SAM TER.1. KLASYFIKACJA DOCH..A) doch podatkowe i doch niepodatkowe B) (ust o doch jst:) doch stałe i nadzwyczajne C) doch pub-pr i prywatno-pr. - pub-pr uzyskują gm i inne jst na podstawie stosowania pr o ch pub-pr. Pr do otrzymywnia tych dochodów gm uzyskują bezpośrednio z mocy ust, są to: podatki; udziały w podatkach bankowych; opłaty; dotacje;Jednak uzyskanie niekt doch pub-pr (np. dotacji i subwencji) jest uzależnione od tego, czy zostaną spełnione określone warunki (np. dotyczące potencjału podatkwego gminy lub dot. przekazania przez gminę wymaganą ustawowo część dochodów własnych na rzecz realizacji inwestycji). Doch prywatno-pr osiąga jst wykorzystując jako właściciel należące do niej mienie, dokonując np. sprzedaży mienia, jego wynajęcia, wydzierżawienia. Doch te uzyskuje więc jst na podstawie zawieranych umów cyw-pr lub innych czynności prywatno-pr określonych przep ph lub cyw. D) doch bezzwrotne: doch własne - mogą być doch typu fiskalnego (podatki); doch zewn - doch przekazywane w różnych formach z bud lub z pań funduszy celowych
2. DOCHY GM, POW, WOJ. DOCH GM Do doch własnych gmi typu fiskalnego należą: udziały w podatkach doch stanowiących doch bud pań; podatki lokalne - p. rolny, leśny, od nieruchomości, od środków transportowych, od spadków i darowizn, doch od działalności gospodarczej os f opłacanych w formie kwoty podatkowej, podatek od posiadanych psów;
Do doch gmin należą opłaty: opłata targowa - pobierana jest od os fi, pr, jed bez os pr dokonujących sprzedaży na targowiskach. Jest ona też pobierana na prywatnych targowiskach (na prywatnych gruntach). Zwolnione od tej opłaty są wszystkie ww. os, jeżeli płacą podatek od nieruchomości w związku z nieruchomością położoną na tym targowisku. Rada gm może wprowadzać dodatkowe zwolnienia, a także stawki obowiązujące w danej gm .opłata miejscowa - uiszczają ją os, kt przebywają czasowo w celach wypoczynkowych, zdrowotnych w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne. Zwolnione są os przebywające w szpitalach, sanatoriach, os niewidome i ich przewodnicy, i podatnicy podatku od nieruchomości z tytułu posiadanych domów letniskowych w tych miejscowościach. W miejscowościach, o kt mowa, opłatę tę ustala wojewoda, na wniosek Rady gm, po uzgodnieniu z M.Ochrony Środowiska. .opłata administracyjna - może być wprowadzona przez Radę gminy na czynności urzędowe wykonywane przez jej organy, jeżeli czynności te nie są już objęte opłatą skar. Rada gminy określa rodzaje tej czynności i stawki w granicach określonych przez ust.opłata skarbowa - jest pobierana od 2 lat: czynności urzędowe organów adm rz i sam, podejmowane na rzecz lub na wniosek różnych podmiotów ;Przedmiotem ich są: podania, załączniki do podań, świadectwa, zezwolenia. Zwolnienia od opłaty obejmują opłaty alimentacyjne, kurateli, opieki społecznej, ubezpieczeń społecznych, zatrudnienia, wynagrodzeń, nauki, oświaty, szkolnictwa, zdrowia. Stawki mają charakter kwotowy. czynności wymienione w ust (czynności cyw-pr) Są to przede wszystkim umowy dot. przeniesienia własności rzeczy lub pr, a także umowy poręczenia, pożyczki, dzierżawy, najmu. Natomiast do dokumentów objętych opłatą skar należą: weksle, pełnomocnictwa, listy przewozowe. Obowiązek zapłaty ciąży solidarnie na wszystkich osobach biorących udział w tej czynności. Stawki mają ch proporcjonalny, procentowy. Wysokość stawki zależy od wysokości podstawy opodatkowania (przy umowie sprzedaży podstawą jest wartość rynkowa towaru).Inną opłatą jest opłata roczna za użytkowanie wieczyste lub zarząd gruntu - wynosi od 1% do 3% wartości gruntu .opłata adiacencka - opłacają ją właściciele gruntów, kt zostali zobligowani do uczestnictwa w kosztach budowy urządzeń komunalnych, energetycznych i gazowych. Wysokość tej opłaty jest ustalona odpowiednio do wzrostu (?) wartości tej nieruchomości. Jest to opłata jednorazowa i pobiera się ją każdorazowo po dokonanej modernizacji, zakończeniu budowy. Wysokość opłaty to 50% różnicy powstałej między wartością gruntu przed wybudowaniem własności komunalnej, a wartości gruntu po wybudowaniu .opłata eksploatacyjna - podstawą jej ustalenia jest ilość kopaliny wydobytej ze złoża; wysokość stawki tej opłaty obliczana jest w stosunku procentowym do ceny sprzedaży i wynosi od 2% do 10% ceny sprzedaży kopalin wydobytych ze złoża. Gmina dostaje z tego 60% wpływów z tej opłaty, a 40% dostaje fundusz ochrony środowiska
Doch z majątku gminy: pochodzące z wynajmu lub wydzierżawienia nieruchomości, lokali, przedmiotów majątkowych; doch ze sprzedaży majątku; z odsetek od środków f-sowych gm gromadzonych na rachunkach bankowych; z odsetek od udzielonych przez gminę pożyczek;Do innych doch gmin ( własnych) należą: doch uzyskiwane przez jed bud wpłaty od zakł bud, gosp pom; wpływy z samoopodatkowania się mieszkańców; spadki, zapisy na rzecz gminy;
Do doch zewnętrznych gminy należą: dotacje; subwencje;
Gmina może prowadzić działalność gosp w celu realizacji przydzielonych jej zadań i uzyskiwać z tego tytułu dodatkowe środki. Doch gmin z prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie zadań o charakterze użyteczności publ to:wpłaty nadwyżek doch nad wyd zakł budż należących do gm .gm może też prowadzić działalność gosp wykraczającą poza tę sferę użyteczności pub (w określonych przypadkach); działalność taką gm może prowadzić w formie spółki, gdy spełnione będą warunki(na rynku lokalnym istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty sam ,występujące w gm bezrobocie w znacznym stopniu wpływa na poziom życia tej wspólnoty sam, a zastosowanie innych działań i innych środków nie doprowadziło do aktywizacji gosp, a w szczególności do trwałego ograniczenia bezrobocia
DOCH POW można podzielić na: własne: udział w podatku doch od os f w wysokości 1% wpływu z podatków doch od os f zamieszkałych na terenie pow; doch jed bud oraz wpłaty innych pow jed organizacyjnych; doch z majątku pow pochodzące w dzierżawy, najmu, odsetek, dywidend, kwot ze sprzedaży majątku; odsetki od nieterminowo przekazywanych z bud pań udziałów w podatkach, dotacji i subwencji; spadki, darowizny ..zewnętrzne: subwencja ogólna z bud pań na zadania realizowane przez powiat; dotacje celowe z bud pań; inne (np. dotacje od innych jed sam.
DOCH WOJ.1 .własne:-stanowią udział w podatkach stanowiących doch bud pań w wysokości 1,5% wpływów z podatków doch od os f zamieszkałych na terenie woj; 0,5 z podatku doch od os prh i jed niemających os pr, posiadających siedzibę na terenie woj..doch woj jed bud oraz wpłaty od innych woj, sam jed organizacyjnych. doch z majątku woj pochodzące z czynszu dzierżawnego lub najmu, odsetek, dywidend, kwot ze sprzedaży majątku. odsetki od nieterminowo przekazywanych z bud pań udziałów w podatkach, dotacji i subwencji. spadki, darowizny.2 zewnętrzne: dotacje celowe z bud pań; dotacje celowe z pań funduszy celowych; dotacje celowe z bud gmin i powiatów; subwencja ogólna z budżetu państwa.
3. DOCH Z PODATKÓW SAM (tylko gmina) .1Podatek od nieruchomości - zasila bud gm ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Podatkiem obciążone są: budynki i ich części; budowle związane z prowadzeniem działalności gosp innej niż rolnicza lub leśna; grunty nie objęte przepisami o podatku leśnym lub rolnym ;Podatnikami są: os fizyczne i os. pr; jed organizacyjne, które są właścicielami lub samoistnymi posiadaczami nieruchomości albo obiektów budowlanych, lub są posiadaczami zależnymi nieruchomości będącej własnością SP. Podatnikami są także wieczyści użytkownicy.Ust przewiduje zwolnienia: drogi pub, nieruchomości lub ich częśći zajęte na potrzeby adm sam, grunty pod wodami płynącymi; pod warunkiem wzajemności, będące własnością państw obcych, grunty i budynki wpisane do rejestru zabytków. Rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia. Może obniżać ustawowe stawki, ale obniżka nie może być większa niż 50% stawek maksymalnych.
Podatek od środków transportowych.Opodatkowaniu podlegają samochody ciężarowe o ładowności powyżej 2 ton, przyczepy, naczepy pow. 5 ton, autobusy, ciągniki. Podatnikami są: os f, os. pr będące właścicielami środków transportowych. Jako właścicieli traktuje się również jed organizacyjne bez os pr, na kt środek transportowy jest zarejestrowany. Obowiązek podatkowy dotyczy tylko tych właścicieli, kt mają zarejestrowane środki transportowe. Rada gm uchwala wysokość stawek w granicach ust. Rada może wprowadzić zwolnienia od podatku.3. Podatek od posiadania psów.Obciążą os f posiadające psy. Nie dotyczy os. pr i jed org. Zwolnienia obejmują: członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych , organizacji międzynarodowych, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają na terenie Pl stałego miejsca pobytu, osoby powyżej 70 lat prowadzące samodzielnie gosp domowe (tylko 1 pies), posiadanie psów będących pomocą dla os. niepełnosprawnych, posiadacze psów dla pilnowania gosp rolnych (2 szt.). Rada może wprowadzić inne zwolnienia i ustalić stawki w ramach granic ustalonych przez ust.4. Podatek rolny. Jest podatkiem majątkowym obciążającym podatników będących właścicielami lub samoistnymi posiadaczami gosp rolnych. Podstawę opodatkowania stanowi liczba ha przeliczeniowych. Liczbę tych ha ustala się na podstawie powierzchni, rodzajów, klas użytków rolnych oraz zaliczenia tych gruntów do okręgu podatkowego. Stawka podatku rolnego wynosi za rok podatkowy równowartość 2,5 kwintala żyta z 1 ha przeliczeniowy .Rada ma możliwość obniżenia stawek. Ulgi i zwolnienia obejmują: grunty powstałe z zagospodarowania nieużytków - przez 5 lat; grunty rolne, na kt zaprzestano produkcji rolnej -przez 3 lata; grunty położone w pasie drogi granicznej; grunty nabyte od pań funduszu ziemi. Z ulg mogą korzystać os inwestujące w infrastrukturę gosp; podatnicy mający grunty położone w terenach górskich i podgórskich; będące ofiarami klęsk żywiołowych. Rada gminy może wprowadzić inne ulgi i zwolnienia. 5. Podatek leśny.Podatnicy: właściciele i samoistni posiadacze lasu. Podstawą opodatkowania stanowi liczba ha przeliczeniowych, uzależniona głównie od gatunków drzew w drzewostanie. Zwolnienia: lasy i drzewostany do 40 lat; lasy i drzewostany wpisane do Rejestru zabytków.
Rada może wprowadzić inne zwolnienia. Wyłączone z tego opodatkowania są: działki budowlane; działki rekreacyjne.
Wysokość tego podatku od 1 ha przeliczeniowego jest równa równowartości pieniężnej 0,2 m3 drewna
6. Karta podatkowa. Jest zryczałtowaną formą podatku doch od os f, obciążającą wszelkie rodzaje działalności usługowej, wytwórczej, handlowej. Wysokość stawki jest zależna od: ilości zatrudnionych pracowników; liczby mieszkańców miejscowości, w kt prowadzi się działalność .Opodatkowanie w tej formie daje pewne udogodnienia. Podatnicy ci są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanych doch oraz wpłacania zaliczek na podatek doch. Są oni jednak zobow wydawać na żądanie klienta rachunki stwierdzające sprzedaż wyrobu lub wykonanie usługi oraz muszą przechowywać przez okres 5 lat kopie tych rachunków. Stosowane są tu pewne ulgi: o 10% obniża się stawki dla podatników, którzy zatrudniają pracowników, co do kt orzeczono częściową niezdolność do pracy. Preferencje: dla pracodawców, kt zatrudniają w gminach o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem; możliwe jest wówczas stosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej, pomimo przekroczenia stanu zatrudnienia określonego w rozporządzeniu.7. Podatek od spadków i darowizn. to podatek majątkowy, kt podatnikami są wyłącznie os. f. Jego przedmiotem jest nabycie własności rzeczy i pr majątkowych, a także nabycie praw do wkładu oszczędnościowego znajdującego się w kraju. Opodatkowaniu podlega także nabycie własności rzeczy ulokowanych za granicą, jeżeli w chwili otrzymania spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu w Pl. Wysokość tego podatku i tzw. kwoty wolnej od podatku jest uzależniona od stopnia pokrewieństwa, jaki łączy podatnika ze spadkodawcą czy darczyńcą. Najniższe stawki przewiduje się dla najbliższych członków rodziny; opodatkowaniu podlega wartość rzeczy ponad kwotę wolną od podatku .Zwolnienia (obok kwot wolnych od podatku): przedmioty wyposażenia mieszkań, antyki, zabytki, jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje; nabycie zakładu wytwórczego (budowlanego, handlowego, usługowego), pod warunkiem prowadzenia go przez 5 lat.
4. UDZIAŁY W PODATKACH DOCH. Udział gm w podatku doch wynosi: 27% wpływów uzyskanych z podatku doch od os f zamieszkałych na terenie gminy; 5% wpływów z podatku doch od os pr oraz jed organ posiadających siedzibę na terenie gminy.
Przyjęta metoda obliczania udziału gm w podatku doch od os f uzależnia wysokość otrzymywanych przez gminę środków z tego tytułu od rzeczywistych wpłat podatników podatku doch od os f zamieszkałych na terenie gm. Taka konstrukcja zwiększa zainteresowanie gmin do stwarzania warunków do prowadzenia działalności gosp, gdyż zwiększenie dochodów tych podmiotów powoduje wzrost wpływów podatkowych, kt część otrzymuje gmina. Dla obliczania należnego udziału rokiem bazowym jest rok poprzedzający. Taka sama konstrukcja udziału w podatku od os f została wprowadzona dla pow i woj.Woj otrzymują 1,5% wpływu z podatku doch od os f zam na terenie woj. 5% wpływu z podatku od os pr i jed org posiadających siedzbę na terenie woj.
5. SUB OGÓLNA DLA GM, POW I WOJ.I Sub ogólna dla gm składa się z części: podstawowej, oświatowej i rekompensacyjnej.
CZĘŚĆ PODSTAWOWĄ stanowią środki f-sowe z bud pań w wysokości co najmniej 1% planowanych w ust bud doch, a także kwot wpłacanych przez gm bogatsze. Część podstawowa subi og dzieli się na kwoty:1rezerwę - wynosi 4% całej kwoty subi og; jest przeznaczana na zwiększenie części podstawowej sub og dla gm nie objętych kwotą wyrównawczą.2kwotę wyrównawczą - dla ustalenia gm uprawnionych do otrzymywania bierze się pod uwagę podstawowe doch podatkowe gm w przeliczeniu na 1 mieszkańca i porównuje się je z analogicznym wskaźnikiem obliczonym łącznie dla wszystkich gm w Pl; podstawowe doch podatkowe są to doch osiągane przez gm z tytułu podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego, środków transportowych, karty podatkowej, opłaty skar i eksploatacyjnej, udziałów w podatku doch. Pr do otrzymania tej kwoty wyrównawczej mają te gm w kt ten wskaźnik (G) jest niższy od 80% wskaźnika obliczonego dla wszystkich gmin (P).3pozostałą kwotę rozdzieloną między wszystkie gminy proporcjonalnie do przeliczeniowej liczby mieszkańców.CZĘŚĆ REKOMPENSACYJNA sub og dla gm ma na celu wyrównywanie gm ubytków w doch podatkowych. Składa się z 2 kwot:
ma zrekompensować gm doch utracone wskutek likwidacji podatku od środków transportowych.2 ma zrekompensować gm /doch podatkowe utracone wskutek obowiązywania pewnych ulg i zwolnień podatkowych Wysokość tej kwoty rekompensującej określa dla każdego roku bud ust bud.CZĘŚĆ OŚWIATOWA występuje na każdym szczeblu sam ter i udzielana jest wg. tych samych zasad. Łączna kwota tej cz oświatowej dla wszystkich jST nie może przekroczyć 12,8% planowanych doch bud jed.
Rezerwa stanowi 1% tej kwoty. Przy podziale rezerwy kwoty cz. oświatowej między wszystkie jST bierze się pod uwagę typy i rodzaje szkół prowadzonych przez jst oraz liczbę uczniów w szkołach.
II Sub og dla pow; składa się z 3 części: oświatowej, drogowej, wyrównawczej. Zasady ustalania cz drogowej są takie same dla pow i woj. Cz drogowa nie występuje w sub og dla gmin.Cz drogowa związana jest z budową, modernizacją, utrzymaniem i ochroną dróg woj, pow oraz dróg woj i krajowych w granicach miast na prawach pow. Nie dotyczy dróg ekspresowych i autostrad.
Kwota cz drogowej sub og wynosi 60% kwoty ustalonej na podstawie ust o f-sowaniu dróg pub przeznaczonej na wyd dotyczące dróg pub f-sowane z bud pań na poziomie 30% planowanych na dany rok wpływów z podatku akcyzowego od paliw. 10% łącznej kwoty części drogowej subwencji ogólnej dla powiatów i województw stanowi rezerwę przeznaczoną na inwestycje. Przy podziale części drogowej sub og pomiędzy wszystkie pow i woj oraz miasta na pr pow bierze się w szczególności kryteria: - długość i gęstość dróg; - drogową infrastrukturę techniczną; - natężenie ruchu; - wypadkowość; - zrównoważenie rozwoju infrastruktury drogowej.Cz wyrównawczą sub og otrzymuje ten pow, kt podstawowe doch podatkowe w przeliczeniu na 1 mieszkańca są mniejsze od analogicznych doch powiatu, kt uzyskał w tym zakresie najwyższy poziom doch. Wyrównanie obejmuje 85% tej różnicy w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiatu. Takie same zasady przyjęto dla obliczania cz wyrównawczej sub og dla woj. Różnice między nimi wynikają z innego zakresu doch podatkowych pow i woJ.
Cz wyrównawczą sub og otrzymują te woj, w kt wskaźnik podstawowych doch podatkowych na 1 mieszkańca jest mniejszy od wskaźnika najwyższego poziomu analogicznych doch podatkowych obliczanych dla innych woj i przyjmowanych tu jako średnia kwota dla wszystkich woj. Wyrównanie obejmuje 70%tej różnicy w przeliczeniu na 1 mieszkańca woj.
Woj otrzymują też cz Oświatową i część drogową subi og
6. DOTACJE CEL Z BUD PAŃ I ZASADY ICH PRZEKAZYWANIA. Dotacje przekazywane z bud pań jst mają zróżnicowany charakter; niekt stanowią doch stałe sam, a inne - dochody fakultatywne.Dotacje dla gm. Do doch stałych gm należą dotacje cel na zad z zakresu adm rz zlecone gm oraz inne zad zlecone ust. Z bud pań są udzielane dotacje na f-sowanie lub dof-sowanie zad własnych z zakresu pomocy społ, wypłaty dodatków mieszkaniowych .Pow i woj z bud pań otrzymują w ramach doch stałych dotacje cel na f-sowanie zad własnych oraz na zadania z zakresu adm rz zlecone im ust. Ponadto ustawodawca przyznał pow dotacje cel na realizację zad pow służb, inspekcji i straży. W zakresie dotacji będących doch stałymi jst obowiązują podobne zasady ich przydzielania .Kwoty dotacji cel ustalane są wg. zasad przyjętych do określania wydatków podobnego rodzaju w bud pań. Są one przekazywane przez woj, ale ust szczególne mogą upoważnić inne organy do ich przekazywania. Tryb ich przekazywania powinien umożliwić pełne i terminowe wykonywanie zad. Niedotrzymanie przez adm rz warunków przekazywania dotacji powoduje powstanie roszczenia jst do dochodzenia należnych kwot na drodze sądowej. Sam otrzymują też dotacje o ch fakultatywnym (brak możliwości powstania roszczenia). Gm, pow i woj otrzymują dotacje na zadania realizowane na podstawie porozumień z organami adm rz lub z innymi js t, na dof-sowanie zad własnych i dotacje z funduszy cel.Gm i pow mogą uzyskać z bud pań dotacje na usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku pub.Woj mogą otrzymać dotacje cel dla pań uczelni zawodowych .Zasady przyznawania dotacji o charakterze fakultatywnym są normowane odrębnymi aktami.
7. ZASADY GROMADZENIA DOCH. Gromadzenie doch oznacza podejmowanie czynności niezbędnych do pozyskiwania należnych sam doch przy jednoczesnym przestrzeganiu zasad i terminów określonych przepisami.Doch jst pobierane na podstawie odrębnych przep przez Urząd Skar gromadzone są na rachunku bankowym tego urzędu i odprowadzane na rachunki właściwych jst, w terminie nie późniejszym niż 20 dni po dniu, w kt wpłynęły na rachunek urzędu skar. Dotyczy to doch z tytułu: karty podatkowej; opłaty skar; podatku od spadków i darowizn; opłaty eksploatacyjnej; doch tytułu udziału we wpływach z podatku doch od os pr. Doch poszczególnych jst z tytułu udziału w podatku doch od os f podlegają przekazaniu z centralnego rachunku bieżącego bud pań na rachunki właściwych bud lokalnych w terminie do 10 dnia m-ca następującego po m-cu, w kt podatek wpłynął na rachunek urzędu skar.Sam przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych, jeżeli doch pobrane na jego rzecz nie zostaną przekazane w ustawowo ustalonych terminach.Odrębne regulacje dotyczą sub og, kt przekazuje jst MF. Cz oświatowa sub og przekazywana jest w ratach m-cznych, w kt rata za marzec jest równa 2/13 kwoty, a pozostałe raty są równe 1/13 ogólnej sumy sub na zadania oświatowe.Są one przekazywane do 25 dn m-ca poprzedzającego miesiąc wypłaty wynagrodzeń.Cz podstawowa sub og, cz drogowa i tzw. kwota rekompensująca wypłacane są w 12 równych ratach m-nych, z tym, że 1. z nich do 15 dnia miesiąca, a pozostałe do 25 dnia m-ca.Jeżeli w ustalonych terminach cz. sub og nie zostaną przekazane sam w ust terminach, to sam przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych, licząc od dnia następnego po upływie terminu.
11. OPRACOWYWANIE PROJEKTU I UCHWALANIE BUD SAM.Projekt uch bud. Przygotowuje go zarząd na podstawie przep ust o f pub i uchwały organu stanowiącego jst , określającej tryb prac nad projektem uch bud.W uchwale określa się: terminy obowiązujące w toku prac nad projektem bud; obowiązki sam jed org w trakcie tych prac; wymaganą szczegółowość bud, jeżeli ma być większa niż określona w ust; zakres postanowień, kt mają być zawarte w uchwale; wymagane materiały informacyjne, kt muszą być dostarczone przez zarząd organowi stanowiącemu wraz z projektem uch; Oprócz projektu uch bud zarząd opracowuje informację o stanie mienia komunalnego, która musi zawierać:dane dotyczące przysługujących sam pr własności,dane dotyczące inne niż własność pr majątkowe, a w tym w szczególności: o ograniczonych pr rzeczowych; o użytkowaniu wieczystym; o wierzytelnościach; o udziałach w spółkach; o akcjach posiadanych przez sam.dane o doch uzyskanych z tytułu wykonywania pr wł i innych pr majątkowych,dane i inne informacje mające wpływ na stan mienia komunalnego,dane o zmianach w stanie mienia komunalnego, kte zaszły od dnia złożenia poprzedniej informacji,Ponadto obowiązkiem zarządu jest przygotowywanie objaśnień i załączanie ich do projektu uch; w szczególności powinny one zawierać:charakterystykę i strukturę prognozowanych doch i planowanych wyd;powinny wskazywać związki między uprzednio podejmowanymi uch; np. w sprawie sprzedaży i nabycia mienia, udzielania i zaciągania kredytów i pożyczek...Zarząd ma obowiązek złożyć projekt uch bud do dn 15.XI roku poprzedzającego rok bud dwóm organom: - RIO do zaopiniowania- organowi stanowiącemu,Wydanie przez RIO opinii o projekcie bud nie wstrzymuje procedury uchwalania bud, ale zarząd jest zobowiązany przed uchwaleniem bud przedstawić organowi stanowiącemu tę negatywną opinię oraz odpowiedź na zawarte w niej zarzuty.
Postępowanie w razie nieuchwalenia bud sam przed rozpoczęciem roku bud.Bud jst winien być uchwalony najpóźniej do 31.XII. W szczególnie uzasadnionych przypadkach bud może być ustalony do 31.III roku bud, ale do tego czasu gosp f-wa jed jest prowadzona na podstawie projektu.Jeżeli bud sam nie został uchwalony do 31.III, to organ stanowiący jst traci swe uprawnienia w tym zakresie. Jego kompetencje obligatoryjnie przejmuje RIO, kt uchwala bud w terminie do końca kwietnia.Ustalony bud obejmuje jedynie zad własne i zlecone (podstawowe dochody i wydatki).Organ stanowiący jed może w terminie późniejszym opracować samodzielnie plan f-sowania zadań o charakterze fakultatywnym. Do czasu uchwalenia bud przez RIO gosp f-wa sam jest nadal prowadzona na podstawie projektu.
12. WYKONYWANIE BUD SAM.I. Zasady wykonywania bud sam: pełna realizacja zad musi następować w terminach określonych przep ;ustalanie, pobieranie i odprowadzanie doch bud ma być dokonywane na zasadach i w terminach wynikających z przepisów regulujących gosp f-sową sam; dokonywanie wyd bud może nastąpić jedynie w grupie kwot określonych w bud zgodnie z planowanym przeznaczeniem w sposób celowy i oszczędny; wydi na współf-sowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegające zwrotowi mogą być dokonywane dopiero po uzyskaniu tych środków.; zlecanie zadań powinno następować na zasadzie wyboru najkorzystniejszej oferty z uwzględnieniem przep ust o zam pub ;wyd na obsługę zadłużenia jst są dokonywane przed innymi wyd bud.;wyd nie przewidziane, kt obowiązkowe płatności wynikają z wyroków sądowych lub z tytułów egzekucyjnych mogą być dokonywane bez względu na poziom środków f-owych zaplanowanych na ten cel, ale potem powinny zostać zrefundowane z innych podziałek klasyfikacji bud lub ze środków rezerwowych ;przenoszenie wyd może być dokonane jedynie w ramach posiadanych przez dany organ uprawnień ;Dotacje cel przyznane jst na realizację zad niewykorzystane w danym roku podlegają zwrotowi do bud jst, kt udzieliła tej dotacji, w takiej części, w jakiej zadanie nie zostało wykonane.Nie zrealizowane kwoty wyd zamieszczonych w bud sam wygasają z upływem roku bud i nie można ich automatycznie przeznaczyć na wyd w roku następnym. Od tej zasady obowiązują 2 wyjątki:
1) na następny rok bud automatycznie przechodzą środki f-sowe pochodzące ze źródeł zagranicznych w formie kredytów czy pomocy bezzwrotnej, a także przeznaczone na współf-sowanie programów realizowanych z niepodlegających zwrotowi środków pochodzących ze źródeł zagranicznych.2.poza tym organ stanowiący sam może rozszerzyć ten katalog wyd niewygasających z końcem roku budżeto.wego, z tym, że musi określić wówczas termin dokonania każdego z tych wydatków
II. Dokonywanie zmian w bud sam w trakcie jego wykonywania. Uprawnienia w zakresie zmian w bud sam w trakcie jego wykonywania można podzielić na 2 grupy: 1 uprawnienia przysługujące zarządowi z mocy przep ust o f pub;Na podstawie przep ust, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej ds. bud zarząd może: zmienić plan doch i wyd związanych z wprowadzonymi w trakcie roku bud zmianami kwot dotacji cel przekazywanych z bud pań oraz bud innych jst; zarząd może przenosić te wyd z rezerw bud, ale zgodnie z planowym przeznaczeniem tych wyd; może wprowadzić zmiany w planie doch jst wynikające ze zmian kwot subwencji będących rezultatem podziału rezerw.2 uprawnienia przekazane zarządowi przez organ stanowiący Organ stanowiący może ponadto upoważnić zarząd do dokonywania innych zmian, ale za wyjątkiem przenoszenia wyd pomiędzy działami (może to tylko organ stanowiący).Zarząd na podstawie upoważnienia organu stanowiącego może dokonywać przeniesień pomiędzy rozdziałami i paragrafami.Na podstawie upoważnienia organu stanowiącego zarząd może też przekazać innej jed org niekt uprawnienia do dokonywania przeniesień planowanych wyd.
III. Blokowanie wyd bud.Zarząd może podejmować decyzje o blokowaniu planowanych wyd bud, gdy stwierdzono niegospodarność w określonych jed, opóźnienia w realizacji zadań, nadmiar posiadanych środków, naruszenie zasad gosp f-sowej.Blokowanie wyd jest to okresowy lub obowiązujący do końca roku bud zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wyd; albo wstrzymywanie przekazywania środków na realizację zadań f-wanych z bud sam. O podjęciu takiej decyzji zarząd ma obowiązek powiadomić organ stanowiący. Blokując wyd zarząd może (po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji ds. bud) przenieść je do rezerwy cel, jednakże później podjęcie decyzji co do jej wykorzystania należy do organu stanowiącego.
Nie jest możliwe dokonywanie zmiany decyzji zarządu przez organ stanowiący w zakresie blokowania planowanych wyd bud.
IV. Rola skarbnika jst w trakcie wykonywania bud. Skar jest głównym księgowym bud, jego akceptacji wymagają wszelkie podejmowane przez zarząd lub jego członków działania polegające na zaciąganiu poż i kred, udzielaniu poż i kred, poręczeń i gwarancji, a także emisji pap war.Wszystkie te czynności dokonane bez kontrasygnaty skarb są nieważne.Skarb ma jednak obowiązek złożyć kontrasygnatę, jeżeli po 1. odmowie otrzymał pisemne polecenie przewodniczącego zarządu. Nie dotyczy to przypadku, gdyby wykonanie polecenia stanowiło przestępstwo lub wykroczenie. W takim przypadku skarb powiadamia o tej sytuacji organ stanowiący i RI O.
Skarb wykonuje bieżącą kontrolę gosp f-sowej jst przede wszystkim poprzez kontrolę: legalności dokumentów; celowości i efektywności podejmowanych przez zarząd czynności z zakresu gosp f-sowej jst.
V. Bankowa obsługa bud sam.Kasowa obsługa bud sam należy do banku (jest oddzielona od jej wykonywania przez zarząd , organ stanowiący).Polega na prowadzeniu rachunków bankowych, za pośrednictwem kt dokonuje się operacji f-wych związanych z pobieraniem doch i dokonywaniem wyd określonych w uch bud. Bankową obsługą bud sam wykonuje bank wybrany przez radę lub sejmik w trybie określonym w przepisach ust o zam pub. W takim samym trybie zarząd wybiera bank, kt będzie prowadził rachunek jst.Warunki na jakich wykonywana jest obsługa bankowa jst określa umowa zawarta pomiędzy zarządem a bankiem. Nie wszystkie operacje f-sowe związane z gosp f-sową jst muszą być przeprowadzane tylko w jednym banku. Organ stanowiący może upoważnić zarząd do lokowania czasowo wolnych środków pieniężnych na rachunkach w innych bankach. Ponadto zarząd może w grupie upoważnień zawartych w uch bud zaciągać kredyty bankowe w wybranych przez siebie bankach. Cała sam gosp f-sowa może być prowadzona w wielu bankach. Jedynie wybór banku dokonującego kasowej obsługi bud wymaga zachowania procedur przewidzianych w ust o zam pub. W pozostałych przypadkach rada czy sejmik może podjąć w sposób samodzielny decyzję w sprawie wyboru banku, w kt zostaną ulokowane wolne środki bud, bądź w kt będzie zaciągnięty kred.
13. KONTROLA WYKONANIA BUD SAM.I. Informacje i sprawozdania z wykonania bud.Tzw. kontrolę zewnętrzną gosp f-sowej jst sprawuje RIO. Kontrola wew wykonania bud sam należy do zadań organu stanowiącego.System kontroli oparty jest na sprawozdaniach z wykonania bud i zad zleconych. Sprawozdania te sporządzane są przez zarządy i dotyczą pojedynczych, konkretnych jst ; mają też charakter zbiorczych sprawozdań z wykonania bud całego sam sektora f-sów pub.Poza sprawozdaniami występują też informacje. Informacje o przebiegu wykonania bud za 1. półrocze roku bud zarząd przedstawia radzie czy sejmikowi oraz RIO w terminie do 31.XII danego roku bud. Zakres i formę tej informacji określa organ stanowiący.
Sprawozdanie rocznie z wykonania bud zarząd przedstawia organowi stanowiącemu do 31.III następnego roku. Powinno ono zawierać zestawienie doch i wyd wynikające z zamknięć rachunków bud jst.Zarząd opracowuje także odrębne, zbiorcze sprawozdanie z wykonania planów f-sowych, zadań z zakresu adm rz zleconych jst oraz innych zad zleconych tej jed ust. Sprawozdanie to otrzymują RIO i dysponenci odpowiednich cz bud, kt przekazali środki na wykonanie danego zadania zleconego.Na podstawie tych zbiorczych, rocznych sprawozdań z wykonania bud jst Prezes GUS przygotowuje jedno sprawozdanie obejmujące cały sektor sam. MF porządza odpowiednie sprawozdanie z wykonania przez jst zadań zleconych.
II. Absolutorium jako instrument kontroli wykonania bud pań.Podstawę do podjęcia przez organ stanowiący decyzji w sprawie udzielenia zarządowi abs stanowi sprawozdanie roczne z wykonania bud. Sprawozdanie to opiniuje komisja rewizyjna i występuje z wnioskiem do organu stanowiącego w sprawie udzielenia albo nieudzielenia zarządowi abs. Wniosek w sprawie abs podlega zaopiniowaniu przez RIO. Organ stanowiący rozpatruje to sprawozdanie w terminie do 30.IX roku następnego, po roku bud. Abs dotyczy jednie wykonania bud, a nie odnosi się do całokształtu działalności zarządu. Nieudzielenie zarządowi abs może być wyłącznie skutkiem negatywnej oceny jego działalności bud i musi je poprzedzać uchwała o nieprzyjęciu w całości lub w znacznej części sprawozdania f-sowego na dany rok. Uch rady (sejmiku) w sprawie nieudzielenia zarządowi abs jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu. Organ stanowiący rozpatruje sprawę odwołania zarządu z powodu nieudzielenia abs na sesji, kt jest zwoływana nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uch w sprawie nieudzielenia abs.
14. RIO.I. Miejsce RIO w systemie organów wł pub .RIO są pań organami i kont gosp f-sowej jst. Działają w formie pań jed bud i traktowane są jak jed bud podległe RM.Izby dokonują też kont gosp f-sowej i zam pub innych podmiotów (poza sam): związków międzygminnych; stowarzyszeń gmin; stowarzyszeń gmin i powiatów; związków powiatów; stowarzyszeń powiatów; sam jed organizacyjnych; innych podmiotów w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznanych z bud sam ter.Izby podlegają PRM, kt planuje nadzór nad ich działalnością w zakresie zgodności z pr i może rozwiązać kolegium izby w przypadku powtarzającego się naruszania pr przez Izbę.Izby pełnią funkcję sądownictwa f-sowego .Ustawa o RIO gwarantuje członkom kolegium RIO niezawisłość w zakresie realizacji zadań nadzorczych i funkcji kont; tzn., że członkowie RIO wykonujący te zadania nie podlegają swoim przełożonym, a jedynie podlegają przepisom ust (niezawisłość).II. Struktura RIO Organami Izby są :Kolegium Izby. W skład kolegium wchodzą reprezentowani w równych częściach członkowie zgłaszani przez PRM, organy stanowiące jst.Prezesa Izby powołuje i odwołuje PRM po zasięgnięciu opinii Kolegium Izby.Do właściwości Kolegium Izby należy: ustalanie bud jst ; przyjmowanie sprawozdań z działalności kontrolnej i inf-szkol; rozpatrywanie zastrzeżeń do wniosków z kont; rozpatrywanie odwołań od wydawanych opinii; przyjmowanie sprawozdań z planów kont Izby .Uchwały Kolegium RIO podejmowane są bezwzględną większością głosów.Prezes RIO reprezentuje ją na zewn i kieruje sprawami niezastrzeżonymi dla organów Izby..W RIO działają także tzw. składy orzekające, do kt kompetencji należy wydawanie opinii w sprawach należących do zad. Izby.Komisje orzekające w sprawach o n dysc bud. 4są organami orzekającymi w 1. instancji w sprawach dotyczących realizacji bud jst. Członkowie tej komisji są w zakresie orzekania niezawiśli i podlegają jedynie ust. Kadencja trwa 4 lata.III. Kompetencje kontrolne RIO. Izby kontr gosp f-sową obejmującą również realizację zobow podatkowych oraz zam pub na podstawie kryterium zgodności z pr (legalności) i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym (rzetelności). Kontrola ta dotyczy wszystkich jed podlegających kontroli RIO.Kontr gosp f-owej j st w zakresie zad adm rz wykonywanej przez jed na podstawie ust lub zawieranych porozumień jest dokonywana także poza kryterium, legalności i rzetelności z uwzględnieniem dodatkowych kryteriów: celowości i gosp wydawanych środków. RIO wykonuje 2 podstawowe rodzaje kont: kontrole bieżące uchwał podejmowanych przez organy sam w zakresie spraw f-sowych. kontrole kompleksowe gosp f-sowej jst. Są one przeprowadzane co najmniej raz na 4 lata. Obejmują całokształt zagadnień f-ch związanych z realizacją zad sam ter. Na podstawie wyników kontr Izba kieruje do kontrolowanej jed wystąpienie pokontrolne, wskazując źródła i przyczyny nieprawidłowości. Wystąpienie to dotyczy wszystkich kontr. K-lowana jed ma obowiązek w term 30 dn od dn otrzymania wystąpienie pokontrolnego zawiadomić Izbę o wykonaniu wniosków lub o przyczynach ich niewykonania.Przedstawione wyniki kontr mogą być podstawą lub pomocniczym mater do wszczęcia postępowania nadzorczego.
IV. Kompetencje nadzorcze RIO.Zakres przed nadzoru RIO nad działalnością sam ter w zakresie sprawowania finansów obejmuje w szczególności następujące uch organów stanowiących sam: określenie w sposób bezpośredni lub pośredni poziomu planowanych przych i doch oraz funduszów cel z wyjątkiem uch w sprawie zbycia lub obciążenia pr majątkowych ;stanowiące o podstawie dokonywanych wyd; określenie procedury gromadzenia i wydatkowania środków f-sowych, w tym zwłaszcza upoważnienie do dokonywania zmian w bud i dysponowania rezerwami bud; zawierające oceny wykonania bud przez zarządy jst (w sprawie absolutorium);;;;Kryteria dokonywania nadzoru RIO w sprawach f-sowych: pod względem zgodności z pr (legalności); tylko w zakresie zadań zleconych - wg. kryterium celowości, rzetelności i gospodarności...O nieważności uch w całości lub w części RIO orzeka w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia Izbie.Wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uch z powodu jej niezgodności z pr RIO może wstrzymać jej wykonanie. W razie nieistotnego naruszenia pr RIO nie stwierdza nieważności uch, a jedynie wskazuje, że uch wydano z naruszeniem pr. Po upływie 30 dni od dn doręczenia uch Izba nie może już stwierdzić nieważności uch, a jedynie może ją zaskarżyć do NSA. Szczególne procedury i środki nadzoru mają zastosowanie do uchwał bud jst. W odniesieniu do tych uch obowiązują następujące zasady:1 )Izba prowadząc postępowanie nadzorcze w sprawie uznania uch bud za nieważną wskazuje jednocześnie organowi stanowiącemu sam ter termin oraz sposób ich usunięcia 2)jeżeli nieprawidłowości te nie zostaną usunięte Izba orzeka o nieważności uch w całości lub w części 3) w przypadku stwierdzenia nieważności uch bud w całości lub w części Kolegium Izby ustala również w jakim zakresie bud jest objęty nieważnością 4) w przypadku nieuchwalenia bud przez sam do 31.III Izba ustala bud do końca kwietnia 5) w przypadku nieistotnego naruszenia pr Izba nie stwierdza nieważności uchwały, jedynie ogranicza się do wskazania, że uchwałę wydano z naruszeniem pr. Wszystkie rozstrzygnięcia nadzorcze RIO mogą być zaskarżone do NSA z powodu niezgodności z pr w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia jst V. Wydawanie opinii.Do innych zadań RIO należy wydawanie opinii (funkcja opiniodawcza). Rodzaje opinii: na wniosek pożyczkodawcy lub kredytodawcy o możliwości spłaty poż lub kred ;o możliwości sfinansowania def bud oraz kształtowania się długu pub;opinie o przedkładanych projektach bud jst wraz z informacjami o stanie mienia tych jed i objaśnieniami do tego projektu; opinie o przedkładanych przez zarządy informacjach o przebiegu wykonania bud za I półrocze .opinie o przedkładanych przez zarządy sprawozdaniach z wykonania bud wraz z wykonaniem planów f-sowych zad z zakresu adm rz, zleconych ust, i realizowanych na podstawie porozumień;opinie o wnioskach komisji rewizyjnych w sprawie abs'; opiniowanie sprawozdań dotyczących powiadomień przez Skarbnika o przypadkach dokonania kontrasygnaty na pisemne polecenie zwierzchnika...Wszelkie czynności o charakterze opiniodawczym wydawane są w formie uch składów orzekających RIO. Przysługuje od nich odwołanie do Kolegium Izby w terminie 14 dni od dnia doręczenia tej uch. Nie ma możliwości zaskarżenia opinii do NSA. O negatywnej opinii wydanej o sprawozdaniach z wykonania bud wraz z odrębnymi sprawozdaniami z wykonania planów f-owych, zad z zakresu adm f-sowej, Prezes Izby informuje właściwego wojewodę i MF..VI. Krajowa Rada RIO.Krajową Radę RIO tworzą Prezesi Izb oraz reprezentanci wybrani przez Kolegium Izb (Kolegium każdej Izby wybiera po 1 reprezentancie).Do zadań należy: reprezentowanie izb wobec nacz i centralnych organów pań; przedstawianie PRM wniosków dotyczących zmian w przepisach pr regulujących komunalną gosp f-sową; przedstawianie właściwemu dysponentowi części bud wniosków do projektu bud pań w części dotyczącej izb; koordynowanie planów i programów kontroli; coroczne przedkładanie sprawozdań z działalności izb i wykonywania bud przez jst w terminie do 30.VI.Rada wybiera ze swojego składu na okres 2 lat przewodniczącego i dwóch zastępców. Przewodniczący reprezentuje Radę na zewnątrz i kieruje jej pracami. Działa na podstawie regulaminu zatwierdzanego przez PRM.
42
13