Zagadnienia ogólne dotyczące pierwszej pomocy. Podstawy prawne dotyczące czynności ratowniczych. Organizacja systemu ratownictwa w Polsce. Podstawowe czynności resuscytacyjne u dorosłych i dzieci (BLS), oraz automatyczna defibrylacja zewnętrzna.

Mgr Kamila Gwizdała

Pierwsza pomoc

zespół czynności podejmowanych w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, w tym również z wykorzystaniem udostępnionych do powszechnego obrotu wyrobów medycznych oraz produktów leczniczych.

UWARUNKOWANIA PRAWNE

USTAWA

z dnia 6 czerwca 1997 r.

Kodeks karny.

(Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r.)

Art. 162.

§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

USTAWA

z dnia 20 maja 1971 r.

Kodeks wykroczeń.

(Dz. U. z dnia 31 maja 1971r.)

Art. 93.

§ 1. Prowadzący pojazd, który, uczestnicząc w wypadku drogowym, nie udziela niezwłocznej pomocy ofierze wypadku, podlega karze aresztu albo grzywny.

§ 2. W razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa w § 1 orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów.

USTAWA

z dnia 8 września 2006 r.

(Dz.U. z 2006r. Nr 191, poz 1410)

o Państwowym Ratownictwie Medycznym

Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

ŁAŃCUCH PRZEŻYCIA

1. Pierwsze Ogniwo

Pierwsza Pomoc

Kwalifikowana Pierwsza Pomoc

(BTLS)

Czas pomiędzy urazem, a przybyciem służb ratowniczych nie powinien przekroczyć

8 - 10 minut.

Mediana czasu dotarcia - w skali każdego miesiąca - jest nie większa niż 8 minut

w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców i 15 minut poza miastem powyżej 10 tysięcy mieszkańców;

2.Drugie Ogniwo

Medyczne Czynności Ratunkowe

(ATLS)

Działania na miejscu zdarzenia

• 
  Ocena Wstępna

2 minuty

• Szybkie Badanie Urazowe

„Bierz i pędź”Platynowe 10 minut

Zostań i działaj Do 30 minut

Jeśli w trakcie wykonywania procedur w zasadzie „zostań i działaj” zaistnieje konieczność wdrożenia zasady „bierz i pędź”, należy to niezwłocznie uczynić!!!

Trzecie Ogniwo

3.Kwalifikowany Transport

W obszarze zurbanizowanym czas opieki przedszpitalnej nie powinien przekroczyć 30 minut.

Transport i powiadomienie szpitala

Przewidywany czas dowiezienia chorego!!!

4.Czwarte Ogniwo

Leczenie ratunkowe

Złota godzina- czas graniczny od urazu do wprowadzenia interwencji ratujących życie.

Zasada 3 R

• Right patient

• Right place

• Right time

WSRM ŁÓDŹ 2005

• Mediana czasu od odebrania zgłoszenia do przekazania dyspozycji wyjazdu zespołowi -
  - 2 minuty i 5 sekund,

• Mediana czasu od zadysponowania zespołu do jego dotarcia na miejsce zdarzenia -
  - 10 minut i 13 sekund,

• Mediana czasu dostarczenia pacjenta do szpitala -
  - 29 minut i 24 sekundy.

WYJAZDY DO WYPADKÓW

• 56 sekund,

• 8 minut 51 sekund,

• Mediana czasu dotarcia do właściwego SOR lub innej jednostki szpitala przekracza 40 minut,

• Zespoły pozostają w SOR około 13-14 minut.

Rozumienie znaczenia składowych „łańcucha ratunkowego” oraz roli czasu w podejmowaniu krytycznych działań ratunkowych jest niezbędne dla zwiększenia efektywności systemu ratownictwa medycznego i tym samym poprawy wyników leczenia pacjentów w stanach nagłego zagrożenia życia.

System Państwowe Ratownictwo Medyczne został powołany w celu zapewnienia pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Określenia:

• Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego - stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia.

• Miejsce zdarzenia - miejsce,
  w którym nastąpiło zdarzenie powodujące stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, i obszar, na który rozciągają się jego skutki.

• Pierwsza pomoc - zespół czynności podejmowanych w celu ratowania osoby
  w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, w tym również
  z wykorzystaniem udostępnionych do powszechnego obrotu wyrobów medycznych oraz produktów leczniczych.

• Kwalifikowana pierwsza pomoc - czynności podejmowane wobec osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego przez ratownika.

• Medyczne czynności ratunkowe - świadczenia opieki zdrowotnej udzielane przez jednostkę systemu, w warunkach pozaszpitalnych, w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Zawody:

• Dyspozytor medyczny,

• Pielęgniarka systemu,

• Ratownik,

• Ratownik medyczny,

• Lekarz koordynator ratownictwa medycznego,

• Lekarz systemu.

Dyspozytor medyczny

• posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

• posiada wykształcenie wymagane dla lekarza systemu, pielęgniarki systemu lub ratownika medycznego,

• przez okres co najmniej 5 lat był zatrudniony przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w pogotowiu ratunkowym, szpitalnym oddziale ratunkowym, oddziale anestezjologii i intensywnej terapii lub
  w izbie przyjęć szpitala,

• ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego.

• przyjmowanie powiadomień o zdarzeniach, ustalanie priorytetów i niezwłoczne dysponowanie zespołów ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia,

• przekazywanie niezbędnych informacji osobom udzielającym pierwszej pomocy,

• przekazywanie osobie kierującej akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych niezbędnych informacji ułatwiających prowadzenie medycznych czynności ratunkowych na miejscu zdarzenia,

• zbieranie aktualnych informacji o dostępnych na obszarze działania dysponenta jednostki, jednostkach systemu i ich gotowości oraz przekazywanie tych informacji lekarzowi koordynatorowi ratownictwa medycznego,

• zbieranie i archiwizowanie bieżących informacji o zdarzeniach i prowadzonych medycznych czynnościach ratunkowych,

• powiadamianie o zdarzeniu szpitalnych oddziałów ratunkowych lub, jeżeli wymaga tego sytuacja na miejscu zdarzenia, jednostek organizacyjnych szpitali wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego;

• powiadamianie o zdarzeniu jednostek współpracujących z systemem jeżeli wymaga tego sytuacja na miejscu zdarzenia,

• powiadamia lekarza koordynatora ratownictwa medycznego w razie konieczności użycia jednostek systemu, spoza obszaru działania dysponenta jednostki.

Dysponent jednostki

• Zakład opieki zdrowotnej, w którego skład wchodzi jednostka systemu,

• Ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy:

• wykonywaniu medycznych czynności ratunkowych przez wykonujące te czynności zespoły ratownictwa medycznego;

• udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej przez szpitalne oddziały ratunkowe.

• Ma obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody,

Jednostki systemu

• szpitalne oddziały ratunkowe,

• zespoły ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego

Z systemem współpracują jednostki organizacyjne szpitali wyspecjalizowane w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego, które zostały ujęte w planie.

Szpitalny oddział ratunkowy oraz jednostka organizacyjna szpitala wyspecjalizowana w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego udzielają świadczeń opieki zdrowotnej osobie w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Lekarz koordynator ratownictwa medycznego

• posiada co najmniej 5-letni staż pracy w szpitalnym oddziale ratunkowym lub w zespole ratownictwa medycznego.

• nadzór merytoryczny nad pracą dyspozytorów medycznych;

• koordynacja współpracy dyspozytorów medycznych w przypadku zdarzeń wymagających użycia jednostek systemu spoza obszaru działania jednego dysponenta jednostki;

• udzielanie dyspozytorom medycznym niezbędnych informacji i merytorycznej pomocy,

• udział w pracach wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego.

Jednostki współpracujące z systemem

• PSP,

• jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego,

• WOPR, GOPR, TOPR,

• inne jednostki podległe lub nadzorowane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i Ministra Obrony Narodowej,

• społeczne organizacje ratownicze.

Jednostki współpracujące z systemem

• Zapewniają stałą gotowość operacyjną,

• Dysponują odpowiednią ilością ratowników,

• Dysponuje odpowiednimi środkami łączności,

Parametry czasu dotarcia na miejsce zdarzenia od chwili przyjęcia zgłoszenia:

• mediana czasu dotarcia - w skali każdego miesiąca - jest nie większa niż 8 minut w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców
  i 15 minut poza miastem powyżej 10 tysięcy mieszkańców,

• trzeci kwartyl czasu dotarcia - w skali każdego miesiąca - jest nie większy niż
  12 minut w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców i 20 minut poza miastem powyżej 10 tysięcy mieszkańców,

• maksymalny czas dotarcia nie może być dłuższy niż 15 minut w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców i 20 minut poza miastem powyżej 10 tysięcy mieszkańców.

0,5% przypadków o najdłuższych czasach dotarcia w skali każdego miesiąca nie bierze się pod uwagę w naliczaniu parametrów. Przypadki te nie podlegają kumulacji pomiędzy miesiącami.

W urzędzie wojewódzkim działają:

• centra powiadamiania ratunkowego przyjmujące zgłoszenia z numeru alarmowego 112
  i przekierowujące zgłoszenia do właściwej jednostki Policji, Państwowej Straży Pożarnej
  i pogotowia ratunkowego;

• lekarz koordynator ratownictwa medycznego działający w wojewódzkim centrum zarządzania kryzysowego.

Dane od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego

• numer telefonu, nazwisko i adres osoby dokonującej zgłoszenia o zdarzeniu za pomocą telefonu stacjonarnego lub dane abonenta, z którego zakończenia sieci operatora zostało zainicjowane połączenie alarmowe; uprawnienie to obejmuje następujące dane osobowe abonenta: jego imię
  i nazwisko lub nazwę oraz adres i numer telefonu;

• lokalizacja osoby dokonującej zgłoszenia o zdarzeniu
  za pomocą telefonu komórkowego.

Struktura i organizacja CPR WSRM

• 4 stanowiska operatorskie wywołań alarmowych - linie 999 oraz 112 (przeniesione z PSP i Policji)

• 3 stanowiska radio-dyspozytorskie - zarządzanie zespołami ratownictwa medycznego

• Stanowisko koordynatora CPR - nadzór
  i koordynacja działań podległego personelu i zespołów ratownictwa medycznego, zarządzanie w sytuacjach kryzysowych (wypadki masowe)

• Stanowisko NŚPL oraz Informacji Medycznej - ciągła aktualizacja danych o zasobach szpitalnych obszaru Łodzi i województwa, wyszukiwanie osób zaginionych, punkt informacyjny dla potrzeb społecznych w sytuacjach kryzysowych (wypadki masowe i katastrofy), obsługa Nocnej Świątecznej Pomocy Lekarskiej (NŚPL)

• W dyspozycji - 11 zespołów „R” i 20 zespołów „W”

• W dyspozycji - śmigłowiec ratowniczy (R-16)

• W dyspozycji - 4 Koordynatorów Medycznych Działań Ratowniczych (pod telefonem) - zarządzanie na miejscu wypadku masowego lub katastrofy na poziomie interwencyjnym i taktycznym (środki łączności, karty segregacyjne, oznakowanie)

• W dyspozycji - Dyrektor ds. medycznych lub Lekarz Dyżurny Województwa (rola konsultacyjno - interwencyjna)

• W dyspozycji - dyspozytor przewozów sanitarnych (zespoły przewozowe, rezerwa WSRM)

• W dyspozycji - cały personel i zasoby WSRM (dla zachowania ciągłości działań ratowniczych)

• W dyspozycji - Zapasy Nienaruszalne Miasta, Zapasy Nienaruszalne Województwa (w trakcie realizacji)

CPR WSRM w strukturze rozproszonej
(łącza telefoniczne i radiowe w tym także w systemie TETRA*)

CPR WSRM w strukturze rozproszonej - sieć TETRA

Zadania koordynatora CPR WSRM

• Dysponuje odpowiednią do prognozowanej skali zagrożenia ilość sił i środków dla rawidłowego zabezpieczenia medycznego zdarzenia z uwzględnieniem rezerwy 5 zespołów ratownictwa medycznego celem utrzymania bezpieczeństwa miasta.

• Przekazuje informacje zespołom ratownictwa medycznego o rodzaju i rozmiarach zagrożenia, drogach dojazdowych i drogach ewakuacji oraz inne niezbędne do wszczęcia prawidłowych działań ratowniczych.

• Zarządza ciszę radiową na częstotliwości roboczej WSRM oraz wyznacza wydzielony kanał operacyjny działań ratowniczych dla KMDR oraz zespołów ratownictwa medycznego biorących udział w akcji.

• Realizuje procedury powiadamiania wg schematu.

• Wyznacza dyspozytora do koordynacji działań WSRM na obszarze miasta.

• Wyznacza dyspozytora CPR9 do powiadomienia szpitali o możliwym napływie dużej ilości poszkodowanych, aktualizacji danych o dostępnych blokach operacyjnych, wolnych miejscach w oddziałach szpitalnych (ze szczególnym uwzględnieniem miejsc na oddziałach OIT) oraz obsługi informacyjnej dla instytucji i osób prywatnych.

• Jeśli wielkość strat sanitarnych lub stopień komplikacji zdarzenia tego wymaga uruchamia Centrum Koordynacji Ratownictwa Medycznego WSRM

• Jeśli wielkość strat sanitarnych lub stopień komplikacji zdarzenia tego wymaga uruchamia rezerwy strategiczne WSRM oraz przejmuje zarządzanie zespołami ratownictwa medycznego innych, publicznych i niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, służb resortowych oraz formacji ratownictwa medycznego pozostających w strukturach organizacji pozarządowych (PCK, ZHP itp.).

• Powiadamia CPR powiatów województwa łódzkiego (jeśli skala zdarzenia tego wymaga) o zaistniałej sytuacji i ewentualnych potrzebach wsparcia poprzez delegowanie zespołów ratownictwa medycznego do bezpośrednich działań ratowniczych lub zabezpieczenia potrzeb miasta (zał. Nr 2).

• Na wniosek KMDR uruchamia wykorzystanie zapasów nienaruszalnych miasta oraz namiotów ewakuacyjnych.

• Zapewnia płynną rotację personelu zespołów ratownictwa medycznego
  w przypadku przedłużającego się czasu działań ratowniczych.

• Prowadzi dokumentację dotyczącą zdarzenia.

• Na wniosek KMDR ogłasza zakończenie akcji ratowniczej i nadzoruje jak najszybszy powrót do rutynowych procedur działania WSRM oraz realizację zawieszonych zleceń.

• Składa meldunek o przebiegu akcji Dyrektorowi WSRM.

Podsumowanie

• Planowanie zabezpieczenia działań
  w sytuacjach kryzysowych musi opierać się na:

• Analizie;

• Rozpoznaniu;

• Szkoleniach i ćwiczeniach.

• Planowanie działań stacji ratownictwa medycznego na wypadek zdarzeń nadzwyczajnych jest procesem ciągłym.

• PODSTAWOWE CZYNNOŚCI RESUSCYTACYJNE

Podstawowe pojęcia w ratownictwie

• BLS (Basic Life Support ) - podstawowe czynności podtrzymywania życia - reanimacja wykonywana przez ratowników, laików, bez specjalistycznego sprzętu,

• ALS (Advanced Life Support) - zaawansowane czynności podtrzymywania życia wykonywane przez wykwalifikowany personel dysponujący odpowiednim sprzętem,

• CPR (Cardio-Pulmonary Resuscitation) - resuscytacja krążeniowo-oddechowa - działania zmierzające do przywrócenia krążenia i oddechu,

• AED (Automated External Defibrylator) - automatyczny defibrylator zewnętrzny.

Wszystkie narządy potrzebują do życia tlenu.

• Drożne drogi oddechowe.

• Oddychanie.

• Krążenie.

Co to jest resuscytacja?

Resuscytacja jest to postępowanie ratunkowe obejmujące:

• Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych.

• Uciskanie klatki piersiowej mające na celu wymuszenie ruchu krwi w naczyniach.

• Wentylację płuc ofiary powietrzem wydechowym ratownika.

BEZPIECZEŃSTWO!!!

1.Oceń przytomność 2.Wołaj o pomoc 3.Udrożnij drogi oddechowe 4.Oceń oddech

5.Wezwij pomoc 6.Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej 7.Wykonaj 2 oddechy ratownicze

Podstawy fizjologiczne sztucznego oddychania:

• zastępowana jest tylko jedna faza cyklu oddechowego: wdech,

• wydech następuje dzięki siłom sprężystości klatki piersiowej.

Metody:

• Usta - usta,

• Usta - nos (gdy wykonanie metodą usta-usta jest utrudnione:krwawiące, poranione dziąsła, uraz twarzoczaszki, CPR w wodzie, CPR u dzieci

• Usta - usta - nos.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa

Główną przyczyną zatrzymania krążenia u osoby dorosłej jest migotanie komór.

Dlaczego wczesna defibrylacja jest taka ważna?

Skuteczność defibrylacji z każdą minutą maleje o 7-10%

AED

Komenda Woj.

Straży Pożarnej

Komenda Woj.

Policji

Poliklinika

MSWiA

Woj. Inspektorat

Ochrony

Środowiska

Woj. Centrum

Zarządzania

Kryzysowego

Woj. Sztab

Wojskowy

CPR WSRM

---