Zestaw pytan do zaliczenia przedmiotu „Ergonomia i ochrona pracy”. Zagadnienia wybrane:

wykładowe i literatura.

Podstawowe pozycje literatury:

Jerzy Olszewski. Podstawy ergonomii i fizjologii pracy.

Poradnik u_ytkowania lasu. (wybrane rozdziały)

Bezpieczenstwo pracy i ergonomia Red. D. Koradecka (wybrane rozdziały)

Lp Tresc pytania

1. Dopuszczalne masy ładunków przenoszonych przez pracowników. Warunki

pracy, zalecenia.

2. Analiza prac związanych z dzwiganiem ciężarów metoda zalecana przez NIOSH.

3. Wyjaśnij sformułowanie i sposób postepowania zwiazany z ocena RWL

(Recommended Weight Limit)

4. Lider versus menadżer różnice i podobieństwa

5. Uwarunkowania pracy przy pozyskiwaniu drewna -uwarunkowania ludzkie

6. Uwarunkowania pracy przy pozyskiwaniu drewna -uwarunkowania srodowiskowe

7. Zasady żywienia w wysiłkach fizycznych

8. Charakterystyka ogólna zagrożeń biologicznych

9. Kleszcze jako pasożyty człowieka

10. Kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowych

11. Borelioza-choroba z Lyme

12. Tularemia

13. Pasożytnicze choroby odzwierzęce.

14. Srodki ochrony indywidualnej, odzie_, obuwie robocze robotnika zatrudnionego

przy pozyskiwaniu drewna-

15. Klasyfikacja srodków ochrony indywidualnej.

16. Na przykładzie stanowiska pracy pilarza omówic oczekiwania pracownika w

stosunku do SOI z punktu widzenia trzech kryteriów decydujacych o ich wyborze.

17. Reguły postepowania pracodawcy w odniesieniu do SOI oraz odzie_y i obuwia

roboczego obowiazujace w Polsce

18. Szczególne walory jakimi powinny charakteryzowac sie odzie_ robocza, obuwie,

SOI.

19. Szczególne wymagania w odniesieniu do elementów SOI na stanowisku pilarza

20. Pilarka - podstawowe wymagania ergonomii, bezpieczenstwa pracy.

21. Zrywka reczna, zalecenia, normatywy, zagro_enia.

22. Pierwsza pomoc medyczna w nagłych wypadkach

23. Łancuch ratunkowy

24. Tayloryzm versus ergonomia

25. Model struktury ergonomii jako wiedzy interdyscyplinarnej. Podział na dwa

podsystemy.

26. Zastosowania ergonomii według miejsca i dziedzin działalnosci. Po_ytki niesione

przez ergonomie.

27. Wymien i omów trzy podstawowe rodzaje powiazan w układzie człowiek-praca

28. Omów cybernetyczny układ człowiek-maszyna zaproponowany przez Rosnera

29. Ergonomia korekcyjna i koncepcyjna jako dziedziny badan stosowanych,

przedmiot i rola na ró_nych szczeblach zarzadzania

30. Postacie pracy i ich klasyfikacja

31. Wydatek energetyczny w pracy oraz jego mierzenie

32. Elementy składowe dobowego wydatku energii, znaczenie, wartosciowanie

33. Uproszczona metoda oceny wydatku energii wg. Lehamnna

34. Fizjologiczna krzywa pracy-rytmy w _yciu pracownika

35. Rytmika cirkadialna, przykłady, przejawy, znaczenie dla zarzadzajacego praca

36. Zmeczenie, jego klasyfikacje, przeciwdziałanie

37. Ergonomia, „antyergonomia”, brak ergonomii-wyjasnic na przykładach

38. ERGONOMIA-podstawowe cele, wymierne i niewymierne korzysci

39. Analiza i ocena wypadkowosci, mierniki, wskazniki

40. Definicje, pojecia podstawowych wskazników oceny stanu bezpieczenstwa pracy

z punktu widzenia wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

41. Piramida wypadków Heinricha

42. Definicje zdarzen wypadkowych bezurazowych. Znaczenie dla organizatora pracy

43. Wypadki w lesnictwie - według działów pracy i przyczyn

44. Niebezpieczne zachowania i techniki pracy, a doswiadczenie zawodowe, wiek,

sprawnosc, sta_ zawodowy

45. Fizjologiczne determinanty wypadków

46. Rytmika w wypadkowosci

47. Psychologiczne determinanty wypadków

48. Socjologiczne determinanty wypadków

49. Higieniczne determinanty wypadków

50. Schemat teoretyczny wypadku wg. Hepburn'a

51. Model przyczyn wypadku według Slappendel, Laird, Kawachi

52. Energetyka pracy ludzkiej

53. Wykorzystanie substratów energetycznych podczas pracy

54. Czynniki wpływajace na czynnosciowa PM- czynnosciowy WE. Rola organizatora

pracy

55. Wydolnosc fizyczna, pojecie, mierzenie, wartosci, klasyfikacja-znaczenie dla

organizatora pracy

56. Posiłki profilaktyczne-zobowiazania pracodawcy

57. Napoje przysługujace pracownikom- zobowiazania pracodawcy

58. Elementy fizjologii pracy i wypoczynku jako narzedzie wiedzy organizatora pracy

59. Wiek a praca-fizjologia wieku, znaczenie dla organizatora pracy

60. Wymien, omów metody oceny cie_kosci pracy

61. Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków

62. Analiza prac zwiazanych z dzwiganiem cie_arów metoda zalecana przez NIOSHmo

_liwosci i ograniczenia stosowania

63. Biologiczne czynniki materialnego srodowiska pracy i specyfika ich

oddziaływania

64. Układ warunków pracy w zakładzie pracy ze szczególnym uwzglednieniem

materialnego srodowiska pracy

65. Higiena pracy i jej zadania

66. Mikroklimat i czynniki go kształtujace.

67. Fizjologia widzenia. Oswietlenie stanowisk roboczych: rodzaje, zródła, systemy

68. Stosowanie barw w pomieszczeniach pracy i maszynach

69. Hałas i jego znaczenie z punktu widzenia organizacji pracy

70. Oddziaływanie hałasu na człowieka (swoiste i nieswoiste)

71. Ocena hałasu z punktu widzenia fizycznego i biologicznego

72. Metody zwalczania hałasu

73. Sposoby ochrony przed hałasem

74. Drgania mechaniczne, normatywy, zalecenia, zwalczanie

75. Pyły w srodowisku pracy, charakterystyka higieniczna

76. Zagro_enia higieniczne srodowiska atmosferycznego i zapobieganie im

77. Technika pomiarów antropometrycznych i ich zastosowanie w kształtowaniu

srodków i stanowiska pracy

78. Pomiary antropometryczne i system centyli, zastosowania praktyczne

bezposrednie i posrednie

79. Racjonalna pozycja przy pracy i ergonomiczne przesłanki jej kształtowania

80. Ergonomiczne kształtowanie ruchów roboczych na stanowisku pracy

81. Pojecie „powiazan”, rodzaje, optymalizacja, praktyczne wykorzystanie w

kształtowaniu stanowisk roboczych

82. Czas pracy i jego wykorzystanie. Skracanie czasu pracy, elastyczne formy czasu

pracy, praca zmianowa, przerwy w pracy

83. Ergonomiczny system człowiek -komputer i jego optymalizacja

84. Czesci składowe i funkcje układu nerwowego w pracy człowieka

85. Uwaga dowolna i mimowolna. Koncentracja, podzielnosc, przerzutnosc i inne

cechy istotne z punktu widzenia organizatora pracy.

86. Czas reakcji, znaczenie dla kontroli i sterowania w układzie człowiek-maszyna

87. Wiek człowieka a praca fizyczna i umysłowa. Zadania dla organizatora i

projektanta stanowisk pracy

88. Skutki wypadków dla zakładów pracy. Bezposrednie i posrednie koszty

wypadków i strat. Systemowe podejscie Studenskiego.

89. Organy kontroli i nadzoru warunków bezpieczenstwa i higieny pracy oraz

przestrzegania przepisów z dziedziny prawa pracy

90. Metody ograniczania nara_enia na działanie drgan mechanicznych

91. Zmiany w organizmie wywołane działaniem drgan mechanicznych

92. Pozasłuchowe skutki działania hałasu

93. Wpływ hałasu na narzad słuchu

94. Wielkosci słu_ace ocenie hałasu

95. Pomiar zródeł hałasu, ocena hałasu

96. Dopuszczalne wartosci hałasu

97. Ograniczanie nara_enia na hałas w miejscu pracy, metody, sposoby, skutecznosc

98. Aktywne metody redukcji hałasu

99. Ograniczanie nara_enia na działanie drgan mechanicznych

100. Kryteria oceny i metody pomiaru drgan mechanicznych

101. Wpływ drgan mechanicznych na organizm człowieka

1) Dopuszczalne masy ładunków przenoszonych przez pracowników. Warunki

pracy, zalecenia.

Dopuszczalne masy w kg dla M
- praca stała do 18 lat -12 ; powyżej 18 - 25/30
-praca dorywcza do 18 -20 kg ; powyżej 50 kg

Dla K
-praca stala do 18 lat -8 kg ; powyżej 12 kg|
-praca dorywcza do 18 - 14 kg ; powyżej - 20 kg

Kobieta

- przy pracy dorywczej może podnieść tylko 4 razy na godzi. Cięża 20 kg w ciągu zmiany roboczej

- ręczne przenoszenie przy pochyleniu i schodach (powyżej 30 stop) itp..na wys. 5 metrów może przenieśc przy pracy stałej max 8 kg i dorywczej 15 kg. Dla dorywczej max do 4 razy na godz. W ciągu zmiany roboczej.
-przewożenie ciężarów o masie przekraczającej:

50 kg - przy przewożeniu na taczkach jednokołowych;
80 kg - przy przewożeniu na wózkach 2-,3- i 4-kołowych ;
powyżej 300 kg przy przewożeniu na wózkach po szynach

Wżyj podane dopuszczalne masy ciężarów obejmują również mase urządzenia transportowego i dotyczą przewożenia ciężarów po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym :

2% Przy pracach wymienionych w pkt 1 (prz przenoszeniu i podnoszeniu ciężarów)

Przy ręcznym przenoszeniu na powierzchni nierównej mona wziąć tylko 60% masy podanej w pkt 1 (dla ręcznej )

Kobiety w ciąży i okresie karmienia:

-zakaz prac w pozycji wymuszonej

-prace w pozycji stojącej łącznei pona 3 godz. W czasie zmiany roboczej.
-prace w środowisku w którym występuja nagłe skoki temp powietrza w zakresie 15 stpo.C


2) Analiza prac związanych z dzwiganiem ciężarów metoda zalecana przez NIOSH.

3) Wyjaśnij sformułowanie i sposób postepowania zwiazany z ocena RWL

(Recommended Weight Limit)

`

4) Lider - jest pożadany ale nie ma gwarantowanych dużych dochodów
- jest znany, otwarty. Dostępny i przewidywalny
- tworzy wizję działania i zachęca entuzjastycznie do działania

Świat cierpi na brak liderów

Menager - jest pożadany i ma gwarantowane duże dochody
- jest znany ale nie zna ludzi którzy z nim pracują

-realizuje wizje -

5) Uwarunkowania pracy przy pozyskiwaniu drewna -uwarunkowania ludzkie

Mężczyźni pełnoletni posiadajcy aktualne zaświadcznie lekarskie o przydatności do wykonywani zawodu.
Kobiety a pod nadzorem także młodociani mogą być zatrudnieni przy pracach uprzątających
Na stanowisku drwala mogą być zatrudnieni tylko M z aktualnym zaświadczeniem lekarski o braku przeciwskazań do wyk. danej pracy .oraz zaświadczenie o ukończeniu specjalutycznego szkolenia z zakresu prac pilarką .
Na powierzchni musi przebywać co najmniej 2 pracowników mających możliwośc kontaktowania się.

6) Uwarunkowania pracy przy pozyskiwaniu drewna -uwarunkowania srodowiskowe

- zakaz pozyskiwania prac zawiązanych z pozyskiwaniem podczas ulewnego deszczu i śnieżycy.burzy oraz przy gęstej mgle i zapadającym zmroku,pzr tem poniżej 20 stop.C, podczas silnego wiatru na tyle silnego że może on wpłynąc na zmianę założonego kierunku obalania..W czasie burzy i silnego wiatr nie można przebywać na pow. Roboczej.

7) Zasady żywienia:
Zgodnie z potrzebami organizmu.
- zdrowe

Udział składników a dostarczanie energii
- węglowodany -energia
-tłuszcze - budulec komórek i tkanek
- białka - regulator procesów ustrojowych

Udział składników:
- rośliny strączkowe i produkty zbożowe 22%
-mleko 16
- mięso 15
-warzywa i owoce 28
-tłuszcze 10
-cukry i słodycze 10

8) Ze strony czynników biologicznych występują zagrożenia że strony mikroorganizmów ( bakterie .wirusy ,pierwotniaki ,grzyby ), które wytwarzają specyficzne substancje (toksyny i alergeny) oraz od strony makroorganizmów (rośliny i zwierzęta)

Podatność na te czynnika zależy głównie od odporności człowieka oraz jego podatności na chorobę.
Występuje brak zależności między :
- stężeniem
- czasem narażeni
-konkretną reakcją
Odporność org. zależy od: - pory roku
-wielkości populacj danej rośliny lub zwierzęcia
-siedliska
-naturalnego rozmieszczenia
-ekspozycja org.

9)Kleszcze jako pasożyty człowieka

Znaczenie kleszczy jako pasożytów i wektorów czynników chorób zakaźnych i inwazyjnych jest olbrzymie. Zwykle ich pasożytowanie pociąga za sobą niekorzystne, mniej lub bardziej groźne skutki dla organizmu żywiciela (Rys.23.) Przyjmuje się, że z grupy ponad 800 gatunków kleszczy znanych w światowej faunie, ponad jedna czwarta atakuje zwierzęta hodowane przez ludzi. Spośród nich około 80 ma znaczenie gospodarcze i medyczno-weterynaryjne. W Polsce występuje ponad 20 gatunków kleszczy. Praktycznie każdy z gatunków pasożytujących na zwierzętach hodowlanych może również atakować człowieka, zaś następstwa wywoływanych przez nie chorób mogą być podobne.

10. Kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowych

Choroba, nazywana także z racji okresowego nasilenia występowania, odkleszczowym wiosenno - letnim zapaleniem mózgu, jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego. Charakterystyczne jest sezonowe występowania choroby w okresie czerwiec-sierpień. Ogniska naturalne choroby odkryto dotąd w Polsce w rejonach: białostockim, suwalskim, olsztyńskim, gdańskim, szczecińskim, skierniewickim, opolskim, lubelskim. W ostatniej pięciolatce hospitalizowano w Polsce ponad 300 osób rocznie z powodu kleszczowego zapalenia mózgu. U wielu ludzi choroba przebiega bezobjawowo. Od wielu lat znana jest i stosowana z powodzeniem szczepionka uodparniająca organizm na zachorowanie.

Zakażenie. Następuje głównie po ugryzieniu człowieka przez zainfekowane kleszcze (wszystkie formy rozwojowe), bądź po wtarciu w skórę odchodów lub rozgniecionego kleszcza. Wektorem choroby mogą być również pchły i komary żerujące na gryzoniach. Zakażenie może nastąpić także poprzez spożycie mleka krów, owiec, kóz pogryzionych przez zakażone kleszcze, u których choroba przebiega bezobjawowo.

Objawy. Okres wylęgania się choroby trwa z reguły od 4 do 21 dni. Chory ma boleści, zawroty głowy, dreszcze, gorączkę do 38-39oC. Występuje zapalenie spojówek i śluzówek gardła, wymioty. Początkowa faza choroby trwa kilka dni. Faza druga związana jest ze zwiększeniem temperatury ciała nawet do 40oC. Pojawiają się bóle kostno-stawowe, zaburzenia układu nerwowego. Mogą wystąpić niedowłady i porażenia. W około 40% przypadków choroba osiąga tylko pierwsze stadium. Wyróżniane są cztery postacie kleszczowego zapalenia mózgu: oponowa o przebiegu łagodnym, mózgowa o przebiegu cięższym, rdzeniowa z niedowładami, porażeniami i zanikiem mięśni oraz czwarta postać poronna bez objawów uszkodzenia układu nerwowego. Leczenie chorych zawsze wymaga hospitalizacji.

11. Borelioza-choroba z Lome

Borelioza, podobnie jak znana dopiero od 1957r. choroba pracowników leśnych w Indiach - KFD (Kyasanur Forest Disease), należy do chorób, które ujawniły się bardzo niedawno. Izolowane przypadki zarejestrowane zostały po raz pierwszy przez szwedzkiego lekarza w 1909r. Przypadki (określone mianem Erythema chronicum migrans -chroniczny rumień wędrujący) były bardzo nieliczne i pojawiające się jedynie w Europie. Dopiero w 1975r. w miejscowości Old Lyme, (stan Connecticut w USA) zaobserwowano bardzo często pojawiającą się zwłaszcza u dzieci chorobę o objawach podobnych do schorzenia typowego dla podeszłego wieku- artretyzmu. Okazało się, iż objawy reumatoidalne pojawiające się w kolanach lub ramionach (obrzęk, bóle stawów) są jedynie późnym skutkiem zakażenia bakterią nazwaną od nazwiska odkrywcy Borrelia burgdorferi. Praktycznie dopiero dzięki poznaniu czynnika chorobotwórczego, udało się zakwalifikować jako boreliozę niektóre występujące w Europie zmiany dermatologiczne i zaburzenia neurologiczne. Od momentu pojawienia się, choroba rozszerzyła znacząco swój zasięg, rozpowszechniła się praktycznie na całym świecie. Rozpoznano ją zarówno w Ameryce, Europie, Australii, Afryce jak i Azji. Można wręcz mówić o epidemii tego schorzenia. Obecnie rejestrowanych jest w USA co najmniej 10 tys. nowych przypadków boreliozy, zaś w Europie prawie 100 tys.

Bardzo poważne konsekwencje nie leczonej boreliozy usprawiedliwiają tak duże zainteresowanie i uwagę zarówno prasy jak i innych mediów. Warto jednak pamiętać, że choroba łatwo poddaje się terapii antybiotykowej, nie przechodzi w stan chroniczny. Poważne skutki wywołuje prawdopodobnie jedynie u mniej niż 10 % nie leczonych osób.

Zakażenie- następuje po wczepieniu się kleszcza w skórę człowieka i zainfekowaniu jej zarażoną śliną. Przekazanie zakażającej dawki Borelia burdgorferi wymaga jednak pozostawania kleszcza w skórze przez 36-48 godzin. Pierwszą więc linią obrony jest codzienne (w rejonach gdzie borelioza jest chorobą endemiczną) staranne oglądanie całego ciała i wyszukiwanie kleszczy. Przeciwciała pojawiają się we krwi dopiero w kilka lub kilkanaście tygodni od zakażenia.

Objawy. Jak rozpoznać boreliozę? W większości przypadków występuje jeden bądź więcej objawów:

w 60 % przypadków pojawia się różowa plama z ciemnym środkiem- chroniczny rumień wędrujący, powstający w miejscu ukąszenia (bądź w jego pobliżu) w ciągu 3-30 dni. Zaczerwienienie nie jest bolesne ani swędzące. Rozrasta się do średnicy kilkunastu centymetrów, jaśniejąc od środka i przybierając kształt pierścienia. Niezauważony rumień, nawet bez leczenia znika samoistnie po kilku dniach bądź tygodniach.

Wraz z przedostawaniem się krętków wraz z krwią do tkanek, występują wczesne, różnorodne dolegliwości wielu narządów i tkanek (najbardziej narażona jest skóra, serce, stawy i układ nerwowy).

Częste w tej fazie są objawy typowe dla przeziębienia lub grypy, tj. dreszcze, gorączka, osłabienie połączone z bólami mięśni i stawów, utrata łaknienia.

Wędrujące, nieuchwytne bóle (bez obrzęków) mięśni, ścięgien, stawów. Objawy te znikają samoistnie po kilku tygodniach lub miesiącach. Połowa pacjentów, którzy nie przeszli kuracji antybiotykowej, w okresie około pół roku od zakażenia przechodzą zapalenie jednego lub kilku stawów połączone z bolesnością i obrzękami (najczęściej staw kolanowy). U około 10 % nie leczonych przejściowe zapalenie stawów przechodzi w przewlekłe (nawracające i trwające miesiące obrzęki jednego lub kilku stawów, utrzymujące się latami bolesność i obrzęk niektórych z nich). Zapalenie stawów (występuje częściej poza Europą) w boreliozie jest często niesymetryczne co pozwala odróżnić je od zmian reumatoidalnych.

Prawie 10% nie leczonych Europejczyków cierpi przez długie lata na przewlekłe zanikowe zapalenia skóry w obwodowych częściach kończyn.

U 20 % nie leczonych pacjentów pojawiają się również wczesne objawy neurologiczne:

częste bóle głowy, trudności w koncentracji, spaniu, nerwowość,

utrzymujące się przez tygodnie lub miesiące jedno- lub obustronne samoistne porażenie nerwu twarzowego,

zapalenie opon mózgowych - rozpoczynające się bólem głowy, sztywnieniem karku, światłowstrętem,

zapalenie mózgu - powodujące gwałtowną senność, zaburzenia pamięci, nagłe zmiany nastroju,

zespół korzeniowy - podrażnione korzenie nerwów odchodzących od rdzenia kręgowego w wyniku czego partie ciała, kontrolowane przez te nerwy, stają się bolesne, odczuwane jest mrowienie i drętwienie tych części ciała.

W 5-10 % przypadków w pierwszych tygodniach choroby może być atakowane serce. Występują zaburzenia rytmu serca, zmniejszenie wydolności organizmu. Stan ten utrzymuje się najczęściej 7-10 dni i prawie nigdy nie wymaga wszczepienia rozrusznika serca.

Ostatnie stadium nie leczonej choroby przypomina chorobę Alzheimera lub uwiąd starczy.

Leczenie. Jedynie wczesna terapia antybiotykowa w pełni powoduje wyleczenie zakażonej osoby. Prace nad szczepionką trwają już od kilku lat. Prace znalazły się na II etapie badań klinicznych. Nadzieje, jakie pojawiały się w prasie naukowej jeszcze kilka lat temu, na szybkie wprowadzenie szczepionki, na razie nie doczekały się realizacji. Dodatkowym utrudnieniem jest istnienie wielu szczepów bakterii Borelia burdgorferi w różnych rejonach świata.

12. Tularemia,wścieklizan,toksoplazmoza

Tularemia. Jest to ostra choroba zakaźna z charakterystycznymi obrzękami węzłów chłonnych. Pojawia się w Polsce dość rzadko. Uważa się, że występuje ona głównie w województwach północnych (dawne :szczecińskie, olsztyńskie, białostockie). Choroba spotykana u wielu gatunków zwierząt, jednak najczęściej u zajęcy (90% przypadków zakażeń ludzi), dzikich królików, gryzoni (myszy, piżmaki, wiewiórki, itp.). Zarazki mogą również występować w wodach śródlądowych.

Zakażenie następuje przez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem lub jego tkankami (oprawianie zwierzyny), po ukłuciu przez kleszcze (zarazki rozwijają się bardzo intensywnie w ciele kleszcza), muchy, komary i inne stawonogi, przez drogi oddechowe (pył roślinny skażony odchodami np. chorych myszy, sierść zakażonych zwierząt dostająca się wraz z wdychanym powietrzem), przez przewód pokarmowy bądź spojówki. Zarazki mogą wnikać także przez nienaruszoną skórę i błony śluzowe.

Objawy. Zarazki tularemii po przeniknięciu przez błony śluzowe lub skórę dochodzą wraz z chłonką do najbliższego węzła chłonnego, powodują rozwój guza, tzw. dymienicy (owrzodzenia). Proces ten może rozprzestrzeniać się na głębsze warstwy. Po wytworzeniu się miejscowych zmian następuje uogólnienie choroby (posocznica). Okres wylęgania choroby wynosi od kilku godzin do kilkunastu dni. Choroba ma często gwałtowny początek z bólami głowy, mięśni i stawów, przeczulicą skóry, gorączką, dreszczami, bardzo silnym osłabieniem. Tularemia przyjmuje kilka postaci:

Gruczołowo - wrzodziejącą, tzw. dymieniczna (najczęstsza),

Oczno-gruczołową,

Migdałkowo-gruczołową,

Gruczołową,

Durową,

Płucną.

13) Pasożytnicze choroby odzwierzęce

W grupie zwierząt niższych (pierwotniaki, zwierzęta bezkręgowce- z wyłączeniem stawonogów) można wyodrębnić niewiele czynników powodujących schorzenia zawodowe u leśników. Nie oznacza to, że ta grupa jest dla człowieka bezpieczna, jedynie tyle, że większość pasożytniczych gatunków (zwłaszcza robaków) przenosi się drogą pokarmową (balantidioza, choroba motyliczna, tasiemczyce, włośnica - trychinoza). Z racji czynności zawodowych ta droga zakażania jest w zasadzie niedostępna.

Toksoplazmoza. Należy do pierwotniaków stwarzających duże zagrożenie z racji swego kosmopolityzmu. Jest powszechnym pasożytem wśród zarówno ssaków domowych (bydło, owce, kozy, świnie, nutrie, psy, koty) jak i dzikich (zające, gryzonie polne, itp.) oraz ptaków i gadów. Toksoplazmoza jest bardzo rozpowszechnionym schorzeniem, na co wskazują wyniki dodatnich odczynów immunologicznych wśród grup zawodowych narażonych na ten czynnik. Wywołuje toksoplazmozę wrodzoną, która powoduje poważne uszkodzenia mózgu i wzroku, oraz toksoplazmozę nabytą o przebiegu bezobjawowym lub przyjmującą postać zapalenia węzłów chłonnych (zwłaszcza pachowych, szyjnych), stanów zapalnych siatkówki i naczyniówki oka, rzadziej w postaci uogólnionej z gorączką, przemijającą wysypką zapaleniem płuc, mięśnia sercowego, wątroby i objawami neurologicznymi.

Zakażanie. Drogi zakażania człowieka nie są poznane w pełni. Za pewne drogi uznaje się:

• zakażanie płodu przez łożysko matki (grupa szczególnego ryzyka to kobiety w wieku poniżej 45 roku życia),

• zakażanie drogą pokarmową (połknięcie cyst lub oocyst w niedogotowanym bądź surowym mięsie, zanieczyszczonych oocystami warzyw, owoców).

Uznaje się za drogę prawdopodobną:

• możliwość wnikania pasożytów prze uszkodzoną skórę i błony śluzowe,

• wprowadzenie do organizmu poprzez ślinę krwiopijnych stawonogów (głównie kleszczy).

Inne choroby odzwierzęce:

Wścieklizna to choroba odzwierzęca, o której wiedza jest chyba największa w naszym społeczeństwie. Jednocześnie jednak panuje wiele błędnych opinii na jej temat. Choroba jest groźna z racji stuprocentowej śmiertelności zakażonych ludzi. Mimo postępów jakie czynione są w mierze eliminacji wścieklizny wśród dzikiej zwierzyny (szczepienie lisów przeciw wściekliźnie realizowane jest w polskich lasach na dużą skalę od kilku lat), nadal rejestruje się jej ogniska i przypadki pogryzień przez wściekłe zwierzęta.

Zakażenie z reguły następuje poprzez pogryzienie przez zakażone zwierzę dzikie lub domowe. Każde miejsce z przerwanymi powłokami skórnymi (niekoniecznie wyraźną raną), śluzówki oczu , jamy ustnej może stanowić wrota dla zarazków przedostających się wraz ze śliną zakażonego zwierzęcia. Przenoszenie padłych na wściekliznę zwierząt, skórowanie ich stanowi równie duże zagrożenie jak pogryzienie. Ślina chorego zwierzęcia zakaża na 10-15 dni przed pojawieniem się u niego objawów choroby. Zarazki usadawiają się w układzie nerwowym wędrując wzdłuż nerwów do mózgu. Namnażanie się wirusów w mózgu daje pierwsze objawy choroby. Jest to okres wylęgania się wścieklizny, który zależy od odległości miejsca wniknięcia zarazków od mózgu. Stąd też pokąsania twarzy, głowy czy też dłoni, które są silnie unerwione, stanowi szczególnie groźną sytuację. Wylęganie się choroby trwa od kilku dni do nawet wielu miesięcy. Sama choroba ma bardzo krótki, z reguły gwałtowny przebieg i zawsze kończy się śmiercią.

14) Srodki ochrony indywidualnej, odzie_, obuwie robocze robotnika zatrudnionego

przy pozyskiwaniu drewna-

Pilarz

-poszkodowane partie ciała

• głowa-4%- kask, ochrony słuchu i oczu

• tułów -3%-ubranie robocze w odpowiedniej kolorystyce

• ręce-8%-rekawice

• dłonie -33%

• nogi-44%-osłona na podudzia, goleń, spodnie z wkładką

• stopy8%-buty ze stalowym noskiem , wkładka przeciw przecięciu

15) Klasyfikacja środków ochrony indywidualnej. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją i terminologią ŚOI, według ogólnego przeznaczenia, dzieli się na:

odzież ochronną,

środki ochrony kończyn dolnych,

środki ochrony kończyn górnych,

środki ochrony głowy,

środki ochrony twarzy i oczu,

sprzęt ochrony układu oddechowego,

sprzęt ochrony słuchu,

sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości,

środki izolujące cały organizm.

16) Na przykładzie stanowiska pracy pilarza omówic oczekiwania pracownika w

stosunku do SOI z punktu widzenia trzech kryteriów decydujacych o ich wyborze.

Pod pojęciem SKUTECZNOŚĆ rozumiane są dwa elementy składowe:

ergonomia - środki ochrony osobistej muszą być tak zaprojektowane i wykonane, by w warunkach typowych dla przewidywanego ich wykorzystania, poziom skuteczności ochrony osiągał najwyższe wartości, zaś robotnik użytkuje taki sprzęt z chęcią,

brak zagrożenia i niedogodności w użytkowaniu przy pełnej skuteczności działania.

Pod pojęciem TRWAŁOŚĆ rozumie się:

lekkość- środki ochrony osobistej muszą być tak lekkie jak to tylko możliwe, lecz bez utraty ich skuteczności i odporności na przewidywalne warunki terenowe.

Pod pojęciem WYGODA rozumie się:

możliwość adaptacji- środki ochrony osobistej muszą być tak zaprojektowane i wykonane by mogły być łatwo dopasowane do konkretnego wykonawcy (odpowiednio szeroki zestaw rozmiarów) i funkcjonować niezależnie od zmian pozycji przy pracy. Przewidywalna dla danego stanowiska intensywności ruchów, obecność typowych elementów otoczenia nie mogą powodować zmian położenia użytkowego danego środka ochrony indywidualnej,

brak utrudnień - środki ochrony osobistej nie mogą powodować skrępowania ruchów roboczych, wymuszać postawy bądź ruchów niebezpiecznych dla użytkownika lub osób współpracujących, ograniczać szybkości percepcji i niezbędnej reakcji na bodźce płynące ze środowiska pracy.

Oczekiwania w odniesieniu do ŚOI stosowanych przez robotników przy pozyskiwaniu drewna ujęto w postaci poniższego zestawienia tabelarycznego (Tabl.10.). W praktyce produkcyjnej zestawienie to może stać się narzędziem ułatwiającym organizatorowi pracy, menadżerowi dokonanie optymalnego doboru środków ochrony osobistej.

Tabl 10. Oczekiwania w stosunku do środków ochrony indywidualnej (ŚOI), ubrania roboczego używanych przez pilarza (wg. Arteau J., modyfikacja autorki)

ŚOI	Skuteczność	Trwałość	Wygoda
Ochrona twarzy i oczu	Zatrzymuje wszelkie drobne cząstki, wióry drewna, które mogłyby wpaść do oczu, bądź uszkodzić skórę twarzy	Odporność na niskie i wysokie temperatury, zadrapania, pęknięcia i inne mechaniczne czynniki	Brak odblasków, osiadania pary wodnej ograniczającej pole widzenia, zintegrowanie z pozostałymi ŚOI głowy
Ochrona narządu słuchu	Tłumi hałas do odpowiedniej wartości (poniżej NDN), zwłaszcza wysokie częstotliwości	Odporne na niskie i wysokie temperatury, nie zmieniająca się wraz z upływem czasu siła docisku	Nie powodujące nadmiernego pocenia się okolic małżowin usznych, nie powodujące odczynów alergicznych, w warunkach zimowych ogrzewanie okolic uszu zaś latem odczuwalny efekt chłodzenia
Rękawice dla operatora pilarki	Tłumienie wibracji (zwłaszcza niskich częstotliwości)	Odporne na zmienne temperatury środowiska pracy, działają nawet przy uciśnięciu materiału tłumiącego	Dodatkowy walor to ogrzewanie rąk zimą i poczucie chłodzenia w warunkach letnich, dobry, pewny obchwyt, łatwość suszenia
Ochrony nóg, stóp i rąk dla osoby posługującej się pilarką łańcuchową	Wkładki blokujące, zatrzymujące bądź spowalniające pęd łańcucha pilarki dla zmniejszenia ciężkości ewentualnych obrażeń	Utrzymanie na niezmiennym poziomie własności ochronnych niezależnie od temperatury otoczenia, zawilgocenia, częstości prania, zabrudzenia	Nie ogranicza zakresu ruchów, umożliwiając wykonywanie wszystkich podstawowych operacji roboczych, łatwość zakładania i zdejmowania, nie powoduje miejscowego przegrzewania się ciała, łatwość prania i suszenia w warunkach domowych,
Buty	Chronią przed poślizgiem w różnych uwarunkowaniach terenowych i pogodowych, ochrona stopy (palców) przed zgnieceniem, wzmocniona pięta	Trwałość własności wodochronnych, ochrona przed poślizgiem niezależnie od warunków terenowych (śnieg, błoto, piasek, mokre drewno, itp.),	Możliwość wkręcania ćwieków w razie zaistnienia takiej potrzeby, łatwość czyszczenia, suszenia zawilgoceń, lekkie
Ubranie robocze	Chroni przed niekorzystnymi warunkami termicznymi, ogranicza wpływ promieniowania UV, szkodliwościami biologicznymi, zwiększa widoczność pracownika w otoczeniu,	Odporność na warunki środowiska pracy, rozdarcia, zabrudzenie, długotrwałe utrzymywanie się walorów wyjściowych mimo częstego prania	Nie ogranicza ruchów, łatwość zakładania i zdejmowania, niekłopotliwe pranie w warunkach domowych, możliwość warstwowej kompozycji ubioru w zależności od niezbędnego poziomu CLO
Hełm ochronny	Odpowiednia odporność na przebicie, pewność umocowania na głowie, stabilność	Odporność na warunki atmosferyczne, zwłaszcza na wpływ promieni słonecznych, utrzymywanie niezmienionej odporności mechanicznej przez cały, typowy okres używalności kasku	Konstrukcja umożliwiająca sprawne, indywidualne dopasowanie hamaka niezależnie od temperatury otoczenia, łatwość czyszczenia i wymiany wszystkich elementów hełmu, możliwość integrowania ze wszystkimi SOI głowy, nie powodowanie nadmiernego pocenia się głowy, nie ograniczanie sprawności widzenia, ruchów roboczych

17) 18) 19)

20) Pilarka - podstawowe wymagania ergonomii, bezpieczenstwa pracy.

Podstawowe wymagania jakie powinna spełniać stosowana pilarka można ująć w kilku punktach:

pilarka musi posiadać zestaw podstawowych dla bezpieczeństwa elementów:

sprawny, bezwładnościowy hamulec bezpieczeństwa,

-wychwytniki piły łańcuchowej,

blokada dźwigni gazu zapobiegająca przypadkowemu otwarciu przepustnicy,

osłony prawej i lewej ręki,

sprawny system tłumienia drgań,

osłona łańcucha na okres transportu,

niski poziom wibracji, odpowiednie rozwiązania techniczne,

łatwość wykonania czynności regulacyjnych, niekłopotliwa w warunkach terenowych (Fot. 13.) Zatrzaski zamiast śrub- ułatwienie obsługi i konserwacji w terenie),

przyjazna dla operatora:

układ dekompresyjny ułatwiający rozruch,

kształty gładkie od spodu - ułatwienie pracy zwłaszcza przy okrzesywaniu,

dobre wyważenie (wysoko umieszczony środek ciężkości), smukłe kształty ułatwiające operowanie pilarką,

system dodatkowego oczyszczania powietrza przed filtrem powietrza, ograniczenie częstotliwości czyszczenia, racjonalna, równomierna, wydajna praca silnika,

przeźroczyste korki paliwa lub zbiornik na paliwo,

układ uchwytów i dźwigni umożliwiający pracę i sterowanie przy utrzymaniu naturalnego układu nadgarstków,

podgrzewane uchwyty,

katalizator spalin.

21) Zrywka reczna, zalecenia, normatywy, zagrożenia.

Jak zostało wcześniej podkreślone, zadaniem organizatora pracy przy pozyskiwaniu drewna jest unikanie w jak największym stopniu pracy ręcznej, ze względu na zagrożenia wynikające z noszonych ciężarów. Jeśli nie uniknięto zrywki ręcznej to należy zadbać o to by praca przebiegała w zespołach co najmniej dwuosobowych. Należy do maksimum ograniczać odległość na jaką przenoszone jest drewno. Powinno być to przewidziane już na etapie planowania prac pozyskaniowych. Drewno przeznaczone do zrywki ręcznej (konieczne stosowanie narzędzi pomocniczych: capiny, kleszcze, urządzeń typu: sanki, dwukółki, ślizgi, itp.) musi być bardzo dokładnie okrzesane, tak by opory tarcia były jak najmniejsze. Przy noszeniu ciężarów robotnik powinien pamiętać o podstawowym ergonomicznym zaleceniu odnośnie dźwigania ciężarów "nie kręgosłupem a nogami". Postawę tę ukazano na Rys. 10

Rys. 10. Zła i dobra postawa przy dźwiganiu ciężarów (wg. Sicher arbeiten, materiały szkoleniowe dla ubezpieczonych w Schweizerischen Unfallversicherungsanstalt)

Wielkość przenoszonych ciężarów musi być zgodna z zasadami jakie w tym względzie obowiązują. Regulacje te zmieniają dotychczas obowiązujące przepisy, które niezmiennie obowiązywały od 1953 r. Stąd też autorka zdecydowała opracować ten fragment dość szczegółowo, jako że wiedza na temat tej bardzo świeżej regulacji prawnej jest znikoma. Rozporządzenie wchodzi zaś w życie od 10 października 2000r. W omawianym rozporządzeniu jest mowa o pracy dorywczej. Należy przez to pojęcie rozumieć ręczne przemieszczanie przedmiotów, ładunków lub materiałów nie częściej niż 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania tych prac nie przekracza 4 godzin na dobę.

Przed dopuszczeniem pracownika do ręcznych prac transportowych pracodawca jest obowiązany:

przeszkolić pracownika w zakresie bhp, ze szczególnym uwzględnieniem zakresu prawidłowego wykonywania ręcznych prac transportowych,

zapewnić pracownikom informacje dotyczące przemieszczanych przedmiotów w szczególności jego: masy i położenia środka ciężkości,

informować pracowników o wszystkich aspektach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiach ergonomii, w tym o wynikach oceny ryzyka zawodowego, o środkach bezpieczeństwa zapobiegających urazom, a zwłaszcza urazom kręgosłupa,

w przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania pracy jest nieprawidłowe i stwarza zagrożenia- pracodawca wstrzymuje pracę do czasu zastosowania działań eliminujących zagrożenie.

Masa przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:

30 kg przy pracy stałej,

50 kg przy pracy dorywczej.

Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4m. lub na odległość przekraczającą 25m. Podczas oburęcznego przemieszczania przedmiotów siła użyta przez pracownika niezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu nie może przekraczać wartości:

300 N - przy pchaniu,

250 N - przy ciągnięciu

Ręczne przetaczanie przedmiotów o kształcie okrągłym, musi się odbywać z zachowaniem powyższych warunków, a ponadto przy spełnieniu następujących warunków dodatkowych:

masa ręcznie przetaczanych przedmiotów po terenie poziomym nie może przekraczać 300 kg na jednego pracownika,

masa ręcznie wtaczanych przedmiotów na pochylnie przez jednego pracownika nie może przekraczać 50 kg.

Wartości sił używanych przez pracowników do poruszania elementów urządzeń służących do ręcznego przemieszczania przedmiotów (dźwignie, korby, koła) nie mogą przekraczać:

250 N- w przypadku obsługi oburęcznej,

120 N - w przypadku obsługi jednoręcznej.

Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4m i masę 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem by na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca:

25 kg - przy pracy stałej,

42 kg - przy pracy dorywczej.

Pracownicy w zespole powinni być dobrani z uwzględnieniem wzrostu, wieku, sprawności fizycznej. Powinni używać odpowiedni sprzęt pomocniczy. Należy zachować odpowiednią odległość między nimi, to znaczy co najmniej 0,75m. Należy wyznaczyć osobę nadzorującą prace transportowe wykonywane zespołowo. Pracownicy pracujący w zespole, zarówno wkładanie jak i zdejmowanie z ramion długiego ciężaru robią to jednocześnie, na komendę. Muszą znajdować się po tej samej stronie przenoszonego przedmiotu i używać odpowiednie ochrony naramienne. Niedopuszczalne jest zespołowe przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 500 kg.

W organizacji pracy przy ręcznym dźwiganiu ładunków muszą być przewidziane przerwy wypoczynkowe w regularnych odstępach czasu.

22)Opatrywanie rany:

najbliższą ranie warstwą jest sterylna gaza opatrunkowa, kolejne to bandaż bądź specjalna siatka opatrunkowa,

nie należy dezynfekować otwartych ran, oparzeń ani spirytusem salicylowym, ani jodyną, ani gencjaną. Woda utleniona w warunkach polowych jest nietrwała wiec jej znaczenie jest niewielkie,

jeżeli w ranie tkwi obce ciało- nie wyrywać go a jedynie ustabilizować opatrunkiem,

ranną kończynę umieścić powyżej poziomu ciała (jeżeli jednocześnie jest rana brzucha - nie należy unosić kończyn),

oparzeń nie należy polewać niczym innym jak zimna woda, zaś po schłodzeniu trzeba przykryć ranę opatrunkiem jałowym lub specjalnym hydrożelem,

odmrożone partie ciała po wydostaniu się z zimna (zsiniałe, nieczułe na ból) bardzo lekko rozcieramy suchym materiałem dla pobudzenia krążenia. Nigdy nie używamy do tego celu śniegu. Można posłużyć się stopniowym ogrzewaniem w ciepłej wodzie. Wszelkie pęcherze i rany wymagają interwencji lekarza,

należy używać rękawic jednorazowych przy możliwości kontaktu z krwią poszkodowanego.

W sytuacji zatrzymania krążenia i oddychania zespół ratowniczy ma jedynie 3-4 minuty (w niskich temperaturach czas ulega wydłużeniu) na podjęcie akcji reanimacji. Po tym czasie następują zmiany w mózgu wywołane jego niedotlenieniem.

Człowiek nieprzytomny winien być ułożony w pozycji bezpiecznej (o ile nie istnieje podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa).

W razie urazów kręgosłupa przenoszenie może mieć miejsce wyjątkowo, jedynie ze względu na zagrożenie dla samego poszkodowanego bądź ratowników. Przenoszenie odbywa się bardzo starannie, przez kilka osób, bez niepotrzebnego poruszania partii ciała, skręcania i zginania.

Należy przeciwdziałać wstrząsowi pourazowemu (zapobieganie wychłodzeniu ciała, zatamowanie krwotoków, działanie przeciwbólowe, utrzymywanie z poszkodowanym kontaktu poprzez rozmowę, zwiększanie poczucia bezpieczeństwa).

Zabronione jest amatorskie nastawianie złamanych kości, ustawianie na "swoim miejscu" skręconych stawów.

Jeśli poszkodowanego czeka zabieg w znieczuleniu ogólnym, nie należy go ani karmić, ani poić.

23)Łańcuch ratunkowy.

24) Tayloryzm-zastosowanie przedsięwzięć organizacyjnych i bodźców materialnych do maksymalizacji wydajności pracy w rachunku koszów - nie jest równy ergonomii test

- zapewnienie największej sprawności pracy

-określenie jednej właściwej metody pracy

-stosowanie jedynie bodźców płacowych

- maksymalizacja efektu produkcyjnego w jednostce czasu

-maksymalizacja rozumiana jako nakład sił i środków pieniężnych

Model człowieka ergonomicznego = racjonalnego „ człowieka maszynowego”

-uważali że tylko płaca jest bodźcem do pracy

Tayloryzm jest zły!!!!!!!

Ergonomia- rozumienie pracy wydajnej pod warunkiem uwzględnienia kosztu biologicznego . Optymalizacja procesu pracy przy stosowaniu wartości nadrzędnej- humanizacja pracy . Uzależnienie stosowanych maszyn i technologii od cech psychicznych i fizjologicznych człowieka

25) Ergonomia dzieli się na:

- przemysłowa ( I dyscyplina)- (biomechanika zawodowa) fizjologiczne aspekty pracy ludzkiej , możliwości ffizyczne , wytrzymałość , postawa przy pracy, monotypia, statyka, ekonomika.

- psychologiczna(II dyscyplina)- (czynnik ludzki) psychologiczne aspekty aktywności ludzkiej obciążenia psychiczne , podejmowanie decyzji.

26) Wymierne korzyści z ergonomii

- wzrost wydajności pracy - poprawa efektywności przedsiębiorstwa

- poprawa jakości produktu- poprawa efektywności przedsiębiorstwa

- zwiększenie dbałości o sprzęt , narzędzia- oszczędność na remontach z powodu przedłużenia czasu używania sprzętu przy zachowaniu jego sprawności

-zmniejszenie liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych- zmniejszenie wydatków na leczenie i odszkodowania

Ergonomia - niewymierne korzyści

- poprawa samopoczucia pracowników - wzrost tzw. Motywacji do pracy przy wykonywaniu jej w lepszych warunkach

-pogłębienie zainteresowania praca -wyższa wydajność i jakość pracy

-lepsze przystosowanie się do pracy a zwłaszcza do znoszenia obciążeń psychicznych- wyższa wydajność i jakość pracy

-zmniejszenie konfliktów międzyludzkich w ujęciu pracownik - pracodawca i pracownik- praca, mniejsza wypadkowość, wyższa wydajność i jakość pracy

27) Ergonomia- wiedza interdyscyplinarna (systematyczna)

Składowe wiedzy ergonomicznej:

-fizjologia pracy

-higiena pracy

-organizacja pracy

-psychologia pracy

-socjologia pracy

-antropometria

-nauki techniczne

-dyscypliny technologiczne

Ergonomia- wiedza stosowana , ma służyć człowiekowi natychmiast gdy napotka trudność w realizacji pracy ,sytuacje stwarzające realną groźbę niepomyślnych skutków - przemęczenia , zagrożenia chorobą, wypadkiem

28) Omów cybernetyczny układ człowiek-maszyna zaproponowany przez Rosnera

29)

Ergonomia korekcyjna- usuwanie istniejących niedogodności , usterek, błędów, wadliwych rozwiązań

Ergonomia koncepcyjna- wyprzedzająca , zapobiegająca , projektowa

30)?????

Praca zawodowa : Aktywność pozazawodowa:

1. przedmioty sport

2. narzędzia szkolnictwo

3. maszyny transport

4. technologie rekreacja i wypoczynek

5. procedury mieszkanie

6. środowiska

31) Wydatek energetyczny w pracy oraz jego mierzenie

Mierzenie wydatku energii: ?

• kalorymetria bezpośrednia/ komory i zalewanie termiczne, pomiar bilansu cieplnego, wyznaczanie WSP. Atmoter'a (przyswajalność pokarmów)kalorymetria pośrednia/ pośredni pomiar ciepła.

• Kalorymetria pośrednia (ilośc tleny przelicza się na wydatek energetyczny)

• Uproszczona metoda oceny wydatku wg Lehmana),który bierze pod uwagę

-pozycje pracy

-aktywacje grup mięśniowych
-wielkość zaangażowanych sił

Pomiar zużycia tleny przez organizm człowieka pracującego oznaczenie wytworzonej w organizmie energii organizm zużywa 1litr tlenu ………

32) Elementy składowe dobowego wydatku energii, znaczenie, wartościowanie
książka strona 22 (heheheh)

33) Uproszczona metoda oceny wydatku energii wg. Lehmanna
bierze pod uwagę :

-pozycje pracy

-aktywacje grup mięśniowych
-wielkość zaangażowanych sił

34) Fizjologiczna krzywa pracy-rytmy w _yciu pracownika

35) Rytmika cirkadialna, przykłady, przejawy, znaczenie dla zarzadzajacego praca

Zmiana temp. ciała w ciągu doby (najniższa okgodz.. 2 , najwyższa ok. godz. 17) w granicach 0,3-0,50C, max 1 stop.C.

36) ZMĘCZENIE - efekt zmian metabolicznych zachodzących w następstwie pracy wykonywanej przez człowieka i przejawia się jako przemijające obniżenie zdolności do pracy

Rodzaje:

OSTRE -przy gwałtownym wzroście intensywności wysiłku fizycznego lub neuropsychicznego- łatwo regenerowalne

PODOSTRE - następstwo krótkotrwałych intensywnych wysiłków tzw, szczytowych występujących podczas długotrwałej pracy o średniej intensywności

PRZEMĘCZENIE - zmęczenie przewlekłe będące na pograniczu patologii i fizjologii (brak restytucji po wypoczynku ) oraz występowane tzw, zmęczenia porannego, trwałego złego samopoczucia

ZNUŻENIE - nagłe występujące zburzenia nerwowo- psychiczne uniemożliwiające wykonywanie pracy przeważnie umysłowej;rzadziej fizycznej o niewielkiej intensywności bez wyczerpania się potencjału roboczego ani obiektywnych objawów utraty zdolności do prac

Zapobieganie zmęczeniu

1- Przestrzeń w pracy i wyposażenie stanowiska pracy

Wygodna pozycja ,wygodne usytuowanie strefy pracy

2- Fizyczne środowisko pracy

3-Łącznośc informacyjno-dyspozycyjna oraz sterownicza w subsystemie,człowiek- maszyna

4- Formy.metody,organizacjia pracy

5-Estetyka ,wzornictwo przemysłowe

37) Ergonomia, „antyergonomia”, brak ergonomii-wyjasnic na przykładach

38) Patrz pkt nr.26

Ergonomia - podstawowe cele i metody pracy:

- ocena czynników ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy

- identyfikacja i wartościowanie istniejących zagrożeń

-zalecenia dla nadzoru zawodowego i administracyjnego przedsiębiorstwa oraz organów kontrolnych mających na celu redukcję stwierdzonych zagrożeń ze strony środowiska pracy

-edukacja i kształcenie na wszystkich szczeblach zarządzania przedsiębiorstwem i wykonawstwa pracy

39. Analiza i ocena wypadkowosci, mierniki, wskaźniki

Wypadki w lesie

Zmniejszenie liczby wypadków śmiertelnych i ciężkich(bo ZULe statystyka nie obejmuje), więcej zbiorowych

Wystarczają przerwy 3 minutowe, nie trzeba 15-30 min

(D- młodsi, S- starsi, w -więcej, m- mniej)

1. wypadki wynikające z zaskoczenia D-m, S- w

2. wypadki które można przewidzieć D-w, S-m

3. spadnięcia, potknięcia, uderzenia przez spadające przedmioty, ruchome części D-m, S-w

4. prace wymagające doświadczenia, przy pracy ciągłej, własne narzędzie D-w, S-m

5. wprawianie maszyny w ruch

Wskaźnik ciężkości wypadków jest to ilość dni nieobecnych powypadkowej przypadająca na jeden wypadek( bez wypadków śmiertelnych)

53 dni obecnie

Materialne środowisko pracy -15-25%

-brak i wady techniczne sprzętu

-niewłaściwa obsługa posiadanego sprzętu

Organizacyjne czynniki środowiskowe pracy 10-20%

-niewłaściwa org. Stanowiska pracy

-niewłaściwa ogólna organizacja pracy

Wg. Działów pracy:

40-55%-pozyskanie drewna(okrzesywanie , ścinka, wyrzynka)

25-30%-transport drewna(załadunek, zrywka, wyładunek)

25-30%- pozostałe prace(zagospodarowanie lasu, prace warsztatowe, transport gospodarczy

Wypadki przy pracy.

Najwięcej w trzeciej godzinie po rozpoczęciu pracy(po 10), poniedziałek i piątek- najbardziej wypadkowe dni13-15 znowu wzrost wypadkowości.10i 13- związane z przerwami w pracy, wypadki po przerwie

40. Definicje, pojecia podstawowych wskazników oceny stanu bezpieczenstwa pracy

z punktu widzenia wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

41. Piramida wypadków Heinricha

42. Definicje zdarzen wypadkowych bezurazowych. Znaczenie dla organizatora pracy

43. Wypadki w lesnictwie - według działów pracy i przyczyn

Przyczyny wypadków

Czynnik ludzki 55%-56%

-nieprawidłowe zachowanie pracownika

-lekceważenie zagrożeń

-nieznajomość istniejących zagrożeń

-nieznajomość zasad bhp

-lekceważenie poleceń przełożonych

-brak koncentracji na wykonywanych czynnościach

-samowolne zachowanie pracownika

-niewłaściwy stan psychofizyczny np. alkohol

-nieużywanie sprzętu ochronnego

Wg. Działów pracy:

40-55%-pozyskanie drewna(okrzesywanie , ścinka, wyrzynka)

25-30%-transport drewna(załadunek, zrywka, wyładunek)

25-30%- pozostałe prace(zagospodarowanie lasu, prace warsztatowe, transport gospodarczy

44. Niebezpieczne zachowania i techniki pracy, a doswiadczenie zawodowe, wiek,

sprawnosc, staż zawodowy

Wystarczają przerwy 3 minutowe, nie trzeba 15-30 min

(D- młodsi, S- starsi, w -więcej, m- mniej)

6. wypadki wynikające z zaskoczenia D-m, S- w

7. wypadki które można przewidzieć D-w, S-m

8. spadnięcia, potknięcia, uderzenia przez spadające przedmioty, ruchome części D-m, S-w

9. prace wymagające doświadczenia, przy pracy ciągłej, własne narzędzie D-w, S-m

10. wprawianie maszyny w ruch

mały staż pracy -w

wiek 20-24 lata i 50-60 lat -w

niedostateczne wykształcenie -w

niektóre choroby, schorzenie -w

alkohol - wydłuża reakcje co najmniej 3-krotnie -w

inteligencja IQ - zarówno niska jak i wysoka -w

Wypadki a wiek robotnika:

• >29 lat 19,2%

• 29-39 lat 16%

• 40-53 lat 13,9%

• <53 lat 21,2%

`

45) Fizjologiczne determinanty- stan organizmu, wydajność fizyczna i psychiczna

• przebieg procesów energetycznych

• sta płuc i układu krążenia

• czynności termoregulacyjne organizmu

• koordynacja nerwowo-mięśniowa

• pleć

• wiek

• stan odżywienia

• wytrenowanie

• tryb życia

• motywacja

46. Rytmika w wypadkowości

Wypadki przy pracy.

Najwięcej w trzeciej godzinie po rozpoczęciu pracy(po 10), poniedziałek i piątek- najbardziej wypadkowe dni13-15 znowu wzrost wypadkowości.10i 13- związane z przerwami w pracy, wypadki po przerwie

Wg. Działów pracy:

40-55%-pozyskanie drewna(okrzesywanie , ścinka, wyrzynka)

25-30%-transport drewna(załadunek, zrywka, wyładunek)

25-30%- pozostałe prace(zagospodarowanie lasu, prace warsztatowe, transport gospodarczy

47. Psychologiczne determinanty wypadków

- Wiek oraz monotonia

-młodsi-brawura ,przecenienie możliwośći

-starsi -rutyna ,trudności przystosowawcze

Narzędzia dla organizatora pracy:

-zapobieganie monotoni,psychotechnik- dobór ludzi na stanowiska z uwzględnieniem potencjalnych możliwości

48. Socjologiczne determinanty wypadków:

-praca zespołowa- brak spójności zadań wyznaczonych poszczególnym grupom
-p.z. - niedopasowanie zadań do zdolności wykonawczych grup do jej członków

-p.z. - nieporozumienia ,konflikty, nieodpowiedni system kierowania i nadzoru nad pracą

-p.z. - negatywne postawy np. fałszywa lojalność wobec grupy, ukrywanie awarii, niesprawności maszyn ,wypadków , zagrożeń, ryzykanctwo, praca traktowana jako zło konieczne

49. Higieniczne determinanty wypadków:

- czynniki fizyczne ,mechaniczne ,chemiczne i biologiczne: dyskomfort, przyspieszenie zmęczenia, ograniczenie adaptacji, znużenie , ograniczenie percepcji ,oceny zagrożeń, utrudnienie porozumiewania się, spowolnienie prac myślowych ,utrudnienie percepcji szczegółów,precyzji ruchów, obserwacji procesów w pracy,rozdrażnienie, nerwowość , pobudzenie,głód tlenowych, obniżenie sprawności fizycznej, ograniczenie wydolnośćiowe.

50. Schemat teoretyczny wypadku wg. Hepburn'a

Wypadek- jest to nagłe zakłócenie organizacji pracy będące aktualną bądź potencjalną przyczyna urazu.
Niewypadek- otarcie naskórka lub awaria będąca defakto czynnością innego działu ale przy innym układzie wielu czynników mógłby spowodować wypadek

CzŁ +CzM + CzA +CzB = WYPADEK

CzŁ - czynnik ludzki
CzM - otocznie

Cza- cz.aktywizujący ( mikroklimat ,zła predyspozycja zdrowotna )

CzB - Cz, bezpośredni

51. Model przyczyn wypadku według Slappendel, Laird, Kawachi

Uraz

1 ryzyko 3

2

1- błąd operatora 2- błąd systemu

3- czynniki naturalne

52) Energetyka pracy ludzkiej ???

Bilansu wymainy ciepła

Przemiany materii

Podstawowym przelicznikiem jest ATP

Resynteza ATP= konieczność szybkiego odtworzenia ATP ze źródeł - substraty energetyczne

Resynteza ATP

• Glikoliza tlenowa

• Glikoliza beztlenowa

• Hydroliza fosfokreatyny

Glikoliza tlenowa:

Dostarcza energii najwięcej, najekonomicziej. Rozpad całkowity podst. Składnika odżywczgo - GLUKOZY do końcowego produktu metabolizmu wewnątrzkomórkowego, przy dostatecznej prędkości tlenu w kom miesciowej(PO₂)

Glikoliza beztlenowa

Podczas nawarstwiania wysiłku ”dowóz” tlenu nie nadąża za zapotrzebowaniem na energię, po2 maleje. Jest to proces bardzo istotny, zachodzi w początkowej fazie wysiłku. Proes znacząco mniej wydajny od glikolizy tlenowej.podst.ograniczeniem przebiegu jest zmniejszenie się pH w komórce mieśniowej na skutek gromadzenia się mleczanów( niepałny rozpad)

Tlenowa

1 mol glukozy+O2 -> 6 CO2 + 6 H2O + 38 moli ATP

Beztlenowa

1 mol glukozy -> 2 ATP

Dług tlenowy - suma niedoborów tlenu w trakcie pracy + w trakcie odnowy

Człowiek to maszyna energetyczna 1000x droższa niż np. mzszyna zasilana energia pochodzącą ze spalania węgla.

Wykorzystanie : rodzajów substratów energetycznych wykorzystanych w pracy mięśniowej zalezy od:

• Intensywności

• Czasu trwania wysiłku

• Diety

Intensywny krótkotrwały wysiłek- praca beztlenowa, głównie oparta o zapasy ATP

Wysiłki statyczne: powyżej 20% max siły- podobna sytuacja ze względu na nacisk naczyń krwionośnych

Wysiłek dynamiczny długotrwały

1. związki wysoko energetyczne( węglowodany, praca kilkuminutowa- okres deficytu tlenowego.

2. węglowodany- przy dużej intensywności wysiłku

3. tłuszczowe- intensywność pracy niewieka lub długotrwała praca umiarkowana

53. Wykorzystanie substratów energetycznych podczas pracy

Wykorzystanie substratów energetycznych

Dobowy wydatek energii DWE

SPM (spoczynkowa) + PZ(wydatek energii na prace) + PPZ (wydatek energii na czynności pozazawodowe) + SDDP ( swoiste dobowe dynamiczne przyswajanie) = optymalny stosunek kaloryczności dziennej racji pokarmowej. Przeciętnie:

• białka 15-25%

• tłuszcze 25-305

• cukrowce50-60%

54. Czynniki wpływajace na czynnosciowa PM- czynnosciowy WE. Rola organizatora pracy.

czynniki wpływające na czynnosciową PM- czynnościowe WE(?):

• praca fizyczna

• stan emocjonalny

• mikroklimat

• niestabilność, odbieganie od normy hormonalnej

• zły stan zdrowia, choroba okres odnowy po niej

• swoiste dynamiczne działanie pożywienia

55. Wydolnosc fizyczna, pojecie, mierzenie, wartosci, klasyfikacja-znaczenie dla

organizatora pracy

Max ilość tlenu,która możę wchłonąć organizm w trakcie wykonywania wysiłku.Wydolność ta jest kształtowana do 25 roku życia , optimum osiąga : u kobiet w wieku 17-22 : u mężczyzn 19- 29

Określa poziom max obciążenia dla danego organizmu pozwala określić graniczne wartości pracy lekkiej,średniej, ciężkiej i bardzo ciężkiej

HRo - początkowa
HRw- zarz po zejściu

HR6- 1 minuta po zejściu

Klasyfikacja - patrz załącznik od Nowackiej

56. Posiłki profilaktyczne-zobowiazania pracodawcy

W myśl art. 232. Kodeksu Pracy pracodawca zobowiązany jest do nieodpłatnego zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, odpowiednich posiłków i napojów. Działania te maja na celu względy profilaktyczne. Niedostatek odżywiania w trakcie wykonywania ciężkiej pracy może pociągać za sobą skutki negatywne dla zdrowia pracownika, jak i obniżenie jego wydajności pracy. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć w rozporządzeniu RM z dnia 28 maja 1996r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60, poz. 279).

Pracodawca powinien zapewnić posiłki profilaktyczne pracownikom zgodnie ze schematem na Rys.8, który przedstawia jedynie odniesienie do uwarunkowań leśnych występujące przy pozyskiwaniu drewna.

Posiłek profilaktyczny winien mieć wartość kaloryczną około 1000 kcal (4187 kJ) i być wydawany jako jedno danie gorące w czasie regulaminowej przerwy w pracy. Najlepszą porą spożycia takiego posiłku jest przerwa po 3-4 godzinach pracy. Należy dbać o zachowanie odpowiednich proporcji w posiłku między węglowodanami, tłuszczami i białkami. Zgodnie z wymaganiami prawnymi powinny się one układać w następujący sposób:50-55% węglowodany: 30-35% tłuszcze :15% białka.

Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydania takich posiłków ze względu choćby na organizację pracy w terenie, może zapewnić, po uzyskaniu pozytywnej opinii zakładowej organizacji związkowej (lub przedstawicieli pracowników w przypadku jej braku):

korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,

przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

57. Napoje przysługujace pracownikom- zobowiazania pracodawcy

Napoje. Odwodnienie organizmu wykonującego ciężką pracę bardzo szybko powoduje obniżenie fizycznych i psychicznych zdolności do wykonania pracy, podwyższa zagrożenie wypadkami, ogranicza wydajność pracy. Mając to na względzie pracodawca powinien zapewnić pracownikom nie tylko posiłek ale również napoje, zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy (w przypadku pracy w warunkach mikroklimatu gorącego-napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy) i sytuacji przedstawionych na Rys. 9. Napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej w ilości jaka zaspakajają ich potrzeby. W praktyce trudno jest określić konkretną ilość napojów niezbędnych podczas pracy. W warunkach gorąca może być to nawet 1 litr napoju przypadający na godzinę pracy. Niezbędne jest uzyskanie u robotników pełnej wiedzy na temat żywienia, stosowania zbilansowanej diety podczas wykonywania dużych wysiłków fizycznych, zwłaszcza przebiegającej w uciążliwym mikroklimacie.

Rys. 9. Zobowiązania pracodawcy w odniesieniu do napojów

58. Elementy fizjologii pracy i wypoczynku jako narzedzie wiedzy organizatora pracy

59. Wiek a praca-fizjologia wieku, znaczenie dla organizatora pracy

największa wypadkowość 4 godzina pracy, częstotliwość wypadków śmiertelnych: polska 0,71( od 86 do 95) niebezpieczne zachowania i techniki pracy a doświadczenie zawodowe. Powyżej 9 lat- 17,8%

9-16 lat 23,2%

17-26 lat 12,5%

Powyżej 26 lat 17,1%

Wypadki a wiek robotnika:

• >29 lat 19,2%

• 29-39 lat 16%

• 40-53 lat 13,9%

• <53 lat 21,2%

-młodsi-brawura ,przecenienie możliwośći

-starsi -rutyna ,trudności przystosowawcze

60. Wymień, omów metody oceny ciężkości pracy
1) Met uwzględniająca wydatek energii WE (najmniej dokładna )

2)Met. Uwzględniająca wentylację minutowa płuc w litrach /mint

- bardzo lekka
-lekka

-umiarkowana
-ciężka
-bardzo ciężka
-krańcowo ciężka > 65

3)Met. Uwzględniająca max należne tętno
HRmax należnego = 220- wiek

-praca lekka do 40%

-p. umiarkowana do 60%
próg przemian aerobowych -intensywnosc pracy odpowiadająca metabolizmowi pracy
- p. ciężka 60- 70%
-p. bardzo ciężka 70-85% -próg niekompensowanej kwasicy mięśniowej
- p. skrajnie ciężka > 85 %

4)Rozszerzona met wg. Kozłowskiego uwzględnia pułap tlenowy VO2ax

-praca b.lekka do 10%
- p. lekka 10-20%
-p. umiarkowana 20-30% próg przemian aerobowych ( średni wydatek energii na tym poziomie dopuszczalny w pracy zawodowej )

61. Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków

62. Analiza prac zwiazanych z dzwiganiem cie_arów metoda zalecana przez NIOSHmo

_liwosci i ograniczenia stosowania

63. Biologiczne czynniki materialnego srodowiska pracy i specyfika ich

Oddziaływania

64. Układ warunków pracy w zakładzie pracy ze szczególnym uwzglednieniem

materialnego srodowiska pracy

65. Higiena pracy i jej zadania

66. Mikroklimat i czynniki go kształtujace.

Mikroklimat. Pozyskiwanie drewna należy do czynności roboczych, które prowadzone są z oczywistych względów w terenie otwartym. Tym samym pracownik narażony jest na oddziaływanie zmiennych często skrajnych warunków atmosferycznych. Praca w warunkach dyskomfortu klimatycznego stanowi duże obciążenie dla organizmu człowieka. Obniża sprawność fizyczną jak i sprawność psychiczną.

W zespole czynników klimatycznych najistotniejsze znaczenie ma temperatura. W naszej strefie klimatycznej człowiek będący w stanie spoczynku najlepiej znosi temperaturę w zakresie 17,2 - 21,2oC. Nazywamy ten przedział komfortem klimatycznym. Wzrost temperatury powyżej tej granicy uruchamia mechanizmy termoregulacji dla utrzymania w miarę stałej temperatury wewnętrznej organizmu. Z kolei praca w warunkach niskich temperatur otoczenia uruchamia w organizmie specjalne reakcje adaptacyjne (zwiększenie napięcia mięsni, mechanizm drżeniowy, zwiększenie ruchów dowolnych, nasilenie metabolizmu) również pozwalające na utrzymanie stałej temperatury wewnętrznej.

Temperatura optymalna dla wykonującego pracę człowieka zależy od:

rodzaju pracy, jej intensywności, kosztu energetycznego,

termicznej izolacyjności odzieży (CLO),

względnej wilgotności otaczającego powietrza,

promieniowania termicznego z zewnątrz (nasłonecznienie, gorące płaszczyzny maszyn, itp.),

zahartowania organizmu.

Przyjmuje się, że praca na przestrzeni otwartej w temperaturze powyżej 30 o C może stanowić zagrożenie dla organizmu (możliwość udaru cieplnego zwłaszcza gdy wykonywana jest bardzo ciężka praca fizyczna). Tolerancja organizmu na "gorąco" jest sprawą bardzo indywidualną. Do czynników obniżających ją należy wiek (powyżej 45 lat), niski ciężar ciała, bądź nadwaga oraz niska wydolność fizyczna. Istotnym czynnikiem poprawiającym warunki pracy w gorącu jest ruch powietrza. Przy temperaturze otoczenia 25-30 o C najbardziej odpowiedni jest ruch powietrza w granicach 1-2m/s. Brak ruchu powietrza utrudnia oddawanie ciepła przez organizm drogami fizykalnymi (parowanie, konwekcja). Zgodnie z regułami obowiązującymi przy pracach leśnych obowiązuje zakaz pracy w warunkach temperatur poniżej - 20oC.

Zasady żywienia w wysiłkach fizycznych. W zależności od warunków termicznych w jakich jest wykonywana praca inne aspekty żywienia nabierają znaczenia. W warunkach "gorąca" należy szczególnie dbać o dostępność napojów. Eliminacja ciepła z ustroju poprzez parowanie potu jest, zwłaszcza przy wysokich temperaturach otoczenia, jedyną skuteczną drogą ochładzania ciała pracującego człowieka. Wraz z potem organizm traci nie tylko wodę ale i kationy wapnia, magnezu, potasu, żelaza, chlorek sodowy, aniony węglanowe, fosforanowe, mleczanowe. Człowiek pocąc się traci duże ilości witamin: C, B1, B2, B6, i wiele innych cennych składników. Dieta powinna uwzględniać te straty i być wzbogacona w witaminy, obfitować w warzywa i owoce. W warunkach wysokich temperatur i ciężkiej pracy (powyżej 7 kcal/min) może dochodzić do utraty nawet 1-1,5l wody w ciągu godziny. Uzupełnianie deficytu wody powinno uwzględniać następujące zalecenia:

odbywać się małymi porcjami przez dłuższy czas,

płyny powinny, dla ochrony gardła, mieć temperaturę nie niższą niż 14-15 oC,

przyjmowanie płynów o niższej temperaturze niż ma ciało ułatwia termoregulację (organizm, zgodnie z prawami fizyki, podgrzewając wypite płyny traci ciepło),

nie są zalecane do gaszenie pragnienia płyny gazowane (uwalniany w żołądku dwutlenek węgla rozciąga ściany żołądka utrudniając czynności ośrodka pragnienia na drodze odruchowej),

można wzbogacić wodę w dodatek cukru, soku lub syropu owocowego,

pragnienie dobrze gasi napar z mięty, suszonych owoców, lekka kawa zbożowa.

W warunkach "zimna" następuje, niezależnie od potrzeb związanych z wysiłkiem fizycznym, zwiększenie zapotrzebowania energetycznego. Dieta człowieka pracującego w niskich temperaturach powinna zawierać większe niż w warunkach normalnych, ilości białka (najszybciej podnosi spoczynkową przemianę materii). Należy podawać posiłki odpowiednio podgrzane. Szczególnie w warunkach "zimna" trzeba pamiętać o niekorzystnym wpływie alkoholu na termoregulację organizmu. Alkohol sprzyja zjawisku hipotermii czyli gwałtownego oziębienia organizmu, które w warunkach terenowych może stanowić zagrożenia dla życia człowieka.

67. Fizjologia widzenia. Oswietlenie stanowisk roboczych: rodzaje, zródła, systemy

68. Stosowanie barw w pomieszczeniach pracy i maszynach

69. Hałas i jego znaczenie z punktu widzenia organizacji pracy

70. Oddziaływanie hałasu na człowieka (swoiste i nieswoiste)

SWOISTE ODDZIAŁYWANIE HAŁASU.

Jest to działanie hałasu na aparat słuchowy, stwarzające niebezpieczeństwo uszkodzenia ucha wewnętrznego i ewentualnie błony bębenkowej.

NIESWOISTE ODDZIAŁYWANIE HAŁASU.

Oddziaływanie fali akustycznej na cały organizm ludzki, które prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu różnych narządów wewnętrznych i układu nerwowego

71. Ocena hałasu z punktu widzenia fizycznego i biologicznego

: polskie przepisy z zakresu higieny pracy określają poziom NDN na 85 dB (A). Jeśli hałas na stanowisku pracy przekracza tę wartość niezbędne jest używanie ochron słuchu,

72. Metody zwalczania hałasu

73. Sposoby ochrony przed hałasem

74. Drgania mechaniczne, normatywy, zalecenia, zwalczanie

75. Pyły w srodowisku pracy, charakterystyka higieniczna

76. Zagro_enia higieniczne srodowiska atmosferycznego i zapobieganie im

77. Technika pomiarów antropometrycznych i ich zastosowanie w kształtowaniu

srodków i stanowiska pracy

78. Pomiary antropometryczne i system centyli, zastosowania praktyczne

bezposrednie i posrednie

79. Racjonalna pozycja przy pracy i ergonomiczne przesłanki jej kształtowania

80. Ergonomiczne kształtowanie ruchów roboczych na stanowisku pracy

81. Pojecie „powiazan”, rodzaje, optymalizacja, praktyczne wykorzystanie w

kształtowaniu stanowisk roboczych

82. Czas pracy i jego wykorzystanie. Skracanie czasu pracy, elastyczne formy czasu

pracy, praca zmianowa, przerwy w pracy

83. Ergonomiczny system człowiek -komputer i jego optymalizacja

84. Czesci składowe i funkcje układu nerwowego w pracy człowieka

85. Uwaga dowolna i mimowolna. Koncentracja, podzielnosc, przerzutnosc i inne

cechy istotne z punktu widzenia organizatora pracy.

86. Czas reakcji, znaczenie dla kontroli i sterowania w układzie człowiek-maszyna

87. Wiek człowieka a praca fizyczna i umysłowa. Zadania dla organizatora i

projektanta stanowisk pracy

88. Skutki wypadków dla zakładów pracy. Bezposrednie i posrednie koszty

wypadków i strat. Systemowe podejscie Studenskiego.

89. Organy kontroli i nadzoru warunków bezpieczenstwa i higieny pracy oraz

przestrzegania przepisów z dziedziny prawa pracy

90. Metody ograniczania nara_enia na działanie drgan mechanicznych

91. Zmiany w organizmie wywołane działaniem drgan mechanicznych

92. Pozasłuchowe skutki działania hałasu
Hałas oddziałuje na organizm człowieka destrukcyjnie. Jego szkodliwe oddziaływanie powoduje:

-zaburzenia czynności wegetatywnych: krążenia krwi, pracy serca, oddychania, zmiany czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego,

-obniżenie sprawności umysłowej,

-wyczerpanie nerwowe,

-stany przygnębienia i depresji

-wzmożoną drażliwość,

-bezsenność,

-stany lękowe.

93. Wpływ hałasu na narzad słuchu

Hałas oddziałuje na organizm człowieka destrukcyjnie. Jego szkodliwe oddziaływanie powoduje:

ubytek słuchu, głuchotę zawodową (trwałe podniesienie progu słyszalności),

94. Wielkości służące ocenie hałasu.

Podstawowymi cechami fizycznymi hałasu, które mają wpływ na jego odczuwanie są:

-poziom, natężenie hałasu: polskie przepisy z zakresu higieny pracy określają poziom NDN na 85 dB (A). Jeśli hałas na stanowisku pracy przekracza tę wartość niezbędne jest używanie ochron słuchu,

- przebieg charakterystyki w funkcji częstotliwości (widmo hałasu). Bardziej szkodliwie na organizm człowieka działa hałas, w którym przekazywana energia jest nierównomiernie w poszczególnych częstotliwościach (np., hałas zawierający składowe dźwięków prostych, piski, buczenie). Najmniej dokuczliwe i szkodliwe są dźwięki o widmie jednostajnym. Dużo bardziej szkodliwe są tony wysokie, wynika to z charakterystyki czułości ucha ludzkiego (najwyższą czułość ma ucho w zakresie częstotliwości 2-5KHz),

-przebieg czasowy. Wyróżniamy hałas: ciągły, przerywany, impulsowy,

czas trwania (czas ekspozycji zawodowej).

95. Pomiar zródeł hałasu, ocena hałasu

96. Dopuszczalne wartosci hałasu

NDN- Najwyższe Dopuszczalne Natężenie 85 dB; poziom natężenia hałasu dopuszczalny przez polskie przepisy; powyżej tego poziomu konieczna jest ochrona słuchu;

Dopuszczalne poziomy hałasu z względu na:

A. ochronę słuchu: ( odniesienie do 8-h dnia pracy)

- poziom ekspozycji hałasu: 85 dB

- maksymalny poziom dźwięku A: 115 dB

- szczytowy poziom dźwięku: 135 dB

B. możliwości realizacji podstawowych funkcji: ( równoważny poziom dźwięku w czasie pobytu pracownika na stanowisku pracy)

- w kabinach bezpośredniego sterowania bez łączności telefonicznej: 75 dB

- w kabinach bezpośredniego sterowania z łącznością telefoniczną: 65 dB

- w pomieszczeniach administracyjnych: 55 dB

55dBA - praca w biurze ,prace administracyjne bez petentów

65dBA - jest możliwa jeszcze rozmowa ,w zakładach przemysłowych gdzie trzeba się porozumiewać na stanowiskach pracy

75 dBA - stanowiska produkcyjne bez potrzeby kontaktu

97. Ograniczanie narażenia na hałas w miejscu pracy, metody, sposoby, skuteczność

Skuteczna obrona przed nadmierną ekspozycją na hałas polega na używaniu ochron słuchu w trakcie pracy urządzeń hałaśliwych, ograniczanie czasu pracy w hałasie, stosowanie częstych przerw. Zalecane jest nie przekraczanie 180 minut łącznego narażenia na hałas pilarki. Nie jest to jednak stuprocentową gwarancją utrzymania zdrowia. Jak wynika z badań norma trzygodzinnej pracy pilarką w ciągu dniówki roboczej jest bardzo często przekraczana.

98. Aktywne metody redukcji hałasu

99. Ograniczanie narażenia na działanie drgań mechanicznych

100. Kryteria oceny i metody pomiaru drgan mechanicznych

101. Wpływ drgan mechanicznych na organizm człowieka

• zaburzenia funkcjonalne

• uszkodzenia dużych narządów

• szkodliwe działanie na układ kostno - stawowy, prowadzące do powstawania charakterystycznych zmian, np.: wyrośla, wypustki kostne kości promieniowej

• zmiany naczyniowo - ruchowe

• zmiany w układzie nerwowym (napadowe skurcze naczyń włosowatych z efektem białych palców

Wykaz bezwzględnie obowiązujących norm w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy znaleźć można w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998r. w sprawie wprowadzenia obowiązku

stosowania niektórych Polskich Norm dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz. U. Nr 148, poz. 974)

Arteau J., Requirements for working clothes and personal protective equipment in forestry, Seminar on clothing and safety equipment in forestry, Kuopio, Finland, 1994.

Sprawę tę reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych. (Dz. U. Nr 26, poz313)

Podane wartości określają składową siły mierzoną równolegle do podłoża.

Poczucie komfortu termicznego zależy między innymi od pory roku, płci, wieku, pory dnia.

Jeden litr odparowanego potu pochłania z organizmu 585 kcal.

NDN- Najwyższe Dopuszczalne Natężenie rozumiane jako poziom czynnika, z którym kontakt w ciągu całej dniówki roboczej, w ciągu całej zawodowej działalności nie spowoduje żadnego negatywnego skutku w zdrowiu pracownika, ani w następnych pokoleniach (np. w przypadku czynników kancerogennych, czy mutagennych).

Def . hałasu p- Hałas. Pod pojęciem hałasu rozumiemy wszelkie bodźce dźwiękowe, które ze względu na natężenie, widmo, czas trwania są szkodliwe dla organizmu bądź są w danym momencie niepożądane

dobrze

źle

SZPITAL = docelowa pomoc lekarska

Transport

Pierwsza pomoc

Sygnalizacja w celu wezwania pomocy

Natychmiastowe środki pomocy-pomoc doraźna

WYPADEK

Wtórne zakażenia skóry, obrzęk, świąd, nacieki zapalne, owrzodzenia

Kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych

Borelioza

Tularemia

Uczulające i toksyczne oddziaływanie śliny kleszcza

Ciężkie zatrucia organizmu żywiciela-paraliż kleszczowy

Kleszcze rezerwuarem i przenosicielem zarazków chorób (130 gatunków arbowirusów, 30 gatunków riketsji, 20 gatunków krętków i innych bakterii, 200gatunków piroplazm i innych pierwotniaków)

Podrażnienie emocjonalne

Posiłki profilaktyczne przysługują pracownikom wykonującym prace:

Związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny powyżej 2000 kcal (8374 kJ)- u mężczyzn

Związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej

1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn

1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,

wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (za okres zimy uważa się okres od 1 listopada do dnia 31 marca)

Pracownikom zatrudnionym przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych

Napoje przysługują pracownikom zatrudnionym:

Przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyzej

1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i

1000 kcal (4187 kJ0 u kobiet

W warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000

Na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28 ^o C

Przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10 ^o C lub powyżej 25^o C

W warunkach mikroklimatu gorącego, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25 ^o C

---