1. Jakie są zasadnicze cele ochrony przyrody?

• utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów;

• zachowanie różnorodności biologicznej;

• zachowanie dziedzictwa geologicznego;

• zachowanie ciągłości istnienia gatunków roślin i zwierząt wraz z ich siedliskami;

• ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach, oraz zadrzewień;

• kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody;

• utrzymanie lub przywrócenie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i innych składników przyrody

Ochrona przyrody obejmuje:

- zachowanie zasobów przyrody i jej składników

- właściwe ich wykorzystanie

- odnawianie

2. Wymień i opisz motywy ochrony przyrody.

• natury estetycznej (rekreacyjne) - aby podziwiać i móc odpocząć,

• gospodarcze - aby pozyskiwać surowce i rozwijać gospodarkę,

• przyrodniczo naukowe - aby badać gatunki dla młodszych pokoleń; aby tworzyć leki,

• społeczne - aby odpoczywać,

• historyczno-naukowe - dla pokoleń.

- Religijne- np. święte gaje (Ateny), szacunek dla drzew i zwierząt ( święte duchy) u Indian

- Gospodarcze- zakazy wyrębu, czy wstępu do lasu, brane pod uwagę już na ponad 1000lat p.n.e w Chinach, realizowano także w średniowieczu, zapewnienie potrzebnych surowców dla rozwoju gospodarczego

- Strategiczne- zachowanie drzew wzdłuż granic państw

- Estetyczne- ochrona okazałych drzew, piękna krajobrazu

- Patriotyczne- ochrona przyrody jako obowiązek patriotyczny( narodowy)

- Egzystencjalne- zachowanie przyrody jako warunek przetrwania człowieka

- Zdrowotne- ochrona przyrody jako elementu korzystnego dla zdrowia fizycznego i psychicznego oraz dla zachowania miejsc do wypoczynku i rekreacji

- Naukowe- źródło inspiracji i przedmiot badań naukowych

- Etniczno- społeczne- ważne z punktu widzenia przyrodniczego i kulturowego dla zachowania różnorodności.

Ciocia W.

• motywy kulturowe - niektóre miejsca otaczano ochroną, ponieważ wiązały się z wydarzeniami lub postaciami upamietnionymi w historii i kulturze narodowej danego kraju, np. "Wodogrzmoty Mickiewicza" (Tatry), "Dąb Jagiełły" (Puszcza Białowieska), "Lipy Czarnoleskie".

• motywy ekonomiczne - pewne gatunki chronione były z przyczyn ekonomicznych. Jako przykład mogą posłużyć tzw. "regalia" (oddanie prawa odłowu określonych zwierząt i ryb dworom królewskim i książęcym), czy zarządzenie ochrony cisa (z drzewa tego wyrabiano łuki i kusze, nadmierne ich wycinanie i wywóz za granicę mogło grozić osłabieniem siły militarnej kraju), polowań na jelenie, dziki, konie leśne i łososie wydane przez króla Jagiełłę, czy odłowu bobrów wydany Bolesława Chrobrego.

• motywy estetyczne - pewne elementy środowiska chroniono ze względu na ich piękno. Przykładem jest "prawo ochrony ptaków śpiewających w Szwajcarii z 1353 roku, zakaz zabijania skowronków wydany w Norymberdze w XV wieku, czy zakaz niszczenia kwiatów wiosennych w okresie Świąt Wielkanocnych wydany w XVII wieku w księstwie Műnster". Rozwój motywacji estetycznej przyczynił się np. modny we Francji w XVIII wieku "kult natury", zainicjowany przez Jana Jakuba Rousseau.

• motywy patriotyczne - "miłość do Ojczyzny mieści w sobie nieodzownie miłość ojczystej Ziemi", pisał Jan Gwalbert Pawlikowski. Hasło to zainspirowało w Polsce ruchy krajoznawstwa głoszące potrzebę ochrony przyrody.

(To znalazłam w Internecie i co powiedziała mi ciocia Wiki, bo nie udało mi się znaleźć nic na ten temat w notatkach. Jeśli któraś z was coś by miała to mogę to uzupełnić)

3. Wyjaśnij pojęcia: środowisko przyrodnicze, twory przyrody, zasoby przyrody

Środowisko przyrodnicze:

• czynniki abiotyczne (energia słoneczna, temperatura, klimat, jakość wody, ukształtowanie powierzchni, różne rodzaje promieniowania)

• czynniki biotyczne (gleba, wzajemne oddziaływania wielu organizmów itp.)

• czynniki przestrzenne (położenie względem siebie)

• czynniki antropogeniczne (różne sposoby użytkowania gruntów i oddziaływanie (chemizacja, zanieczyszczenia, budowle)

Wszystko, co stanowi przyrodę, oddziałujące na wzajemnie na siebie czynniki biotyczne (organizmy, biocenozy) i abiotyczne (przyroda nieożywiona), prócz poszczególnych przedmiotów w zakres środowiska wchodzą także oddziaływania między nimi i zmiany przez nie wywoływane; ekologia rozpatruje środowisko w odniesieniu do obiektu swoich badań, więc środowisko jest środowiskiem jakiegoś organizmu (osobnika, populacji, gatunku, biocenozy). Na środowisko przyrodnicze (nazywane też środowiskiem naturalnym) składają się przede wszystkim: skorupa ziemską, atmosfera, wody śródlądowe i oceany, gleby, wszelkie żywe organizmy i docierająca na Ziemię energia Słońca (hydrosfera); zaś działalność człowieka, wprowadzane przez niego zmiany, wytwarzane przedmioty i substancje prowadzą do powstawania środowiska cywilizacyjnego, które często poważnie zakłóca prawidłowe działanie środowiska przyrodniczego.

Twory przyrody - to składniki przyrody, które ceni się ze względu na ich rolę w funkcjonowaniu układów przyrodniczych. Są to:

• dziko żyjące gatunki roślin i zwierząt

• naturalne ekosystemy

• resztki dziewiczej przyrody

• wybrane krajobrazy naturalne i kulturowe,

• miejsca występowanie cennych gatunków,

• wybitne obiekty przyrody żywej i nieożywionej.

Zasoby przyrody - składniki przyrody (przedmioty, zjawiska), które ludzie użytkują do zaspokajania swoich potrzeb materialnych (np. żywność, leki, surowce), których ilość jest mierzalna, ograniczona i może zostać wyczerpana np. skała wapienna.

4. Podaj metody i przykłady ochrony ex situ roślin i zwierząt

Ochrona ex situ (poza miejscem występowania) - ochrona przez przenoszenie roślin i zwierząt w inne miejsce:

• do ekosystemu zastępczego (życie w warunkach naturalnych)

• do środowiska sztucznie stworzonego (życie pod stałą opieką człowieka)

Zadania:

• określenie stanu całej zachowanej jeszcze różnorodności gatunków stanowiącej cel ochrony

• gromadzenie kolekcji tych gatunków

• zachowanie ich genotypów w bankach genów lub hodowlach

Rośliny:

• przenoszenie lub przechowanie osobników w całości (w stanie żywym lub martwym)

• przechowywanie fragmentów: bulw, kłącza, nasiona, tkanki

• metaplantacja - np. warzucha polska (Cochlearia polonica), konewka orzech wodny (Trapa natans), pierwiosnka bezłodygowa (Primula vulgaris)

• ogrody botaniczne i arboretach - 25 w Polsce

• prywatne kolekcje i ogródki

• muzea przyrodnicze

• zielniki (herbaria) - 54 w Polsce

• banki nasion, banki tkanek - próby nasion, tkanek, (zwłaszcza roślin uprawnych i ozdobnych)

Zwierzęta:

• zwierzyńce (zwierzęta łowne), akwaria, ptaszarnie

• ogrody zoologiczne - 12 w Polsce - znaczenie naukowe, dydaktyczne, popularyzatorskie, ochrona gatunków zagrożonych

• muzea przyrodnicze

• banki komórek genowych - zwłaszcza zwierząt hodowlanych, ale także jeleniowatych i żubrów

• Restytucja zwierząt:

• Żubr europejski (Bison bonasus) - ostatnie osobniki zgineły w 1919r., reintrodukowany w Puszczy Białowieskiej

• Bóbr europejski (Castor fiber) - 1974- przesiedlanie na teren całej Polski bobrów z fermy Zakładu Doświadczalnego PAN

5. Na czym polega ochrona in situ

Ochrona in situ - ochrona urzeczywistniona w naturalnym środowisku życia chronionego gatunku przez zachowanie niezmienionych warunków środowiskowych oraz zaniechania pozyskiwania osobników tego gatunku lub dostosowanie rozmiaru i metod pozyskiwania do możliwości ich reprodukcji. Służą temu: rezerwaty i parki narodowe, parki krajobrazowe

6. Wymień i opisz metody ochrony czynnej

Ochrona czynna - rodzaj działań konserwatorskich podejmowanych w ochronie przyrody dla uzyskania określonego efektu w Parkach Narodowych i rezerwatach przyrody na terenach objętych ochroną częściową oraz w stosunku do obiektów indywidualnych.

• Stabilizacja - służy utrzymaniu istniejących warunków, zatrzymaniu sukcesji, zachowanie ekosystemów półnaturalnych lub stadiów sukcesji np. koszenie łąk.

• Renaturyzacja - służy odtworzeniu zniszczonych elementów przyrody np. przywracania poprzedniego układu warunków wodnych na torfowiskach, naturalnego brzegu rzeki.

• Kreacja - przebudowa, działania mające na celu zmianę istniejącego stanu przyrody poprzez przyśpieszenie sukcesji, zmianę jej kierunku wywołanie procesu np. przebudowa drzewostanu, zalesianie gruntów porolnych.

• Eksperyment - działania mające na celu uzyskanie odpowiedzi na naukowe problemy. Jest możliwy w rezerwatach pod warunkiem, że służy ochronie przyrody i nie może być wykorzystywany gdzie indziej.

7. Scharakteryzuj Konwencję Ramsarką i Paryską i wymień obiekty polskie chronione na ich podstawie.

Konwencja Ramiarska

Cele:

• ochrona obszarów podmokłych o międzynarodowym znaczeniu przyrodniczym, (ograniczenie lub wyłączenie spod gospodarczego wykorzystania).

• organizacja między narodowej sieci takich obszarów.

Obejmuje 1722 obszary o powierzchni 160 mln ha. Podpisało ją 158 krajów. Siedzibą generalną jest Gland w Szwajcarii. Najwięcej obszarów ma Wielka Brytania, a największą powierzchnię - Kanada.

Polska ratyfikowała ją w 1978 roku. Polska posiada 13 obszarów przyrody chronionej (łącznie 145 075 ha) wpisanych na listę Konwencji Ramiarskiej. Są to:

• Rezerwat przyrody Jezioro Łukajno (1977)

• Park Narodowy Ujście Warty (1984)

• Rezerwat przyrody Jezioro Karaś (1984)

• Rezerwat przyrody Jezioro Siedmiu Wysp (1984)

• Rezerwat przyrody Świdwie (1984)

• Biebrzański PN (1995)

• Słowiński PN (1995)

• Stawy Milickie w Parku Krajobrazowym Dolnej Baryczy ( 1995)

• Narwiański PN (2002)

• Poleski PN (2002)

• Wigierski PN (2002)

• Rezerwat przyrody Jezioro Drużno (2002)

• Subalpejskie torfowiska w Karkonoskim Parku Narodowym (2002)

Z wikipedi:

Konwencja ramsarska (ang. Ramsar Convention on Wetlands) - potoczna nazwa układu międzynarodowego dotyczącego ochrony przyrody, który został podpisany 2 lutego 1971 roku podczas konferencji w irańskim kurorcie Ramsar nad brzegiem Morza Kaspijskiego. Konwencja weszła w życie 21 grudnia 1975 roku. Pełna nazwa tego aktu prawnego brzmi: Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego. Celem porozumienia jest ochrona i utrzymanie w niezmienionym stanie obszarów określanych jako "wodno-błotne". Szczególnie chodzi o populacje ptaków wodnych zamieszkujących te tereny lub okresowo w nich przebywające. Jest to 40 typów obszarów bagien, błot, torfowisk lub zbiorników wodnych; naturalnych lub sztucznych stałych lub okresowych, o wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych, wraz z wodami morskimi. W lutym 2006 roku objęte konwencją ramsarską są 1634 obszary o łącznej powierzchni ponad 145 mln hektarów. Do tej pory podpisały ją 154 kraje, a początkowymi sygnatariuszami w 1971 roku było 18 państw. Polska ratyfikowała konwencję w 1978 roku. Najwięcej obszarów wykazanych w spisie konwencji ma Wielka Brytania, a największą powierzchnię tych obszarów - Kanada.

Konwencja Paryska 23.11.1972

Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.Weszła w życie 17.12.1975 w Polsce 29.09.1976r. Obejmuje ochronę najcenniejszych zabytków kulturalnych i naukowych o randze światowej. Są umieszczone przez UNESCO na liście Dziedzictwo Ludności. Obecnie 851 obiektów w 140 krajach.

- kryteria kulturowe: reprezentować arcydzieło ludzkiego geniusza twórczego przedstawiać ważną wymianę ludzkich wartości, na przestrzeni dziejów lub na obszarze danego regionu świata

- kryteria przyrodnicze: obejmuje wyjątkowe zjawiska przyrodnicze

Cele:

• zachowanie obiektów ludzkości - kulturowych, naturalnych, ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego o wyjątkowej powszechnej wartości, m.in. przez nadawanie międzynarodowego statusu ochrony, poprzez wpisanie na listę dziedzictwa światowego.

 Lista Światowego Dziedzictwa - The World heritage List UNESCO obejmuje (2007) 851 obiektów w 140 krajach, w tym 660 o charakterze kulturowym, 166 przyrodniczych, 26 mieszanych. Wydzielono też „obszary nieożywione”.

W Polsce ratyfikowana 29.09 1976 roku.  W Polsce wpisano na listę 13 obiektów, co daje nam 9 miejsce w Europie i 15 miejsce na świecie te obiekty to:

• 1978 - Stare Miasto w Krakowie

• 1978 - Zabytkowa kopalnia soli w Wieliczce

• 1979 - Obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau

• 1979 - Białowieski Park Narodowy - (wspólnie z Białorusią)

• 1980 - Stare Miasto w Warszawie

• 1992 - Stare Miasto w Zamościu - przykład renesansowej zabudowy miejskiej

• 1997 - Średniowieczny zespół miejski Torunia

• 1997 - Zamek Krzyżacki w Malborku

• 1999 - Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII w.

• 2001 - Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy

• 2003 - Drewniane kościoły południowej Małopolski i Podkarpacia - Binarowa, Blizne, Dębno Podhalańskie, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa

• 2004 - Park Mużakowski nad rzeką Nysą (wspólnie z Niemcami)

• 2006 - Hala Stulecia (Hala Ludowa) we Wrocławiu

8. Jakie są cele Konwencji Waszyngtońskiej, scharakteryzuj jej załączniki, podaj przykładowe gatunki roślin i zwierząt chronionych na jej podstawie.

Konwencja Waszyngtońska - CITES

Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami 1973r.

Cele:

• ochrona gatunków zagrożonych wyginięciem, nadmiernie eksploatowanych przez człowieka ze względu na atrakcyjność i w skutek tego zagrożonych wyginięciem

• przeciwdziałanie nielegalnemu handlowi gatunków obecnie niezagrożonych

• ochrona izolowanych geograficznie populacji

Konwencja zakazuje i potępia odławianie i pozyskiwanie ze stanu dzikiego gatunków zagrożonych wyginięciem, ich sprzedaż do ogrodów zoologicznych i botanicznych, prywatnych kolekcjonerów, sklepów z pamiątkami, producentów wyrobów wykorzystujących surowiec pozyskiwany od roślin lub zwierząt.

► Konwencja obejmuje 50 000 taksonów - 3 załączniki

Załącznik I

Obejmuje wszystkie gatunki zagrożone wyginięciem, które są jednocześnie przedmiotem handlu [ścisła kontrola i reglamentacja (wprowadzone na stałe lub czasowo ograniczenie wolnego obrotu pewnymi dobrami lub towarami, spowodowane przeważnie niedostatkiem tych dóbr lub towarów i koniecznością ich racjonowania)].

Załącznik II

Obejmuje gatunki, które niekoniecznie są zagrożone, ale mogą stać się takimi, jeżeli handel nimi nie zostanie poddany ścisłej reglamentacji [ świadectwa i dokumenty eksportu/importu].

Załącznik III

Obejmuje gatunki, co do których jedna ze stron konwencji uzna konieczność reglamentacji [świadectwo pochodzenia i przewozu].

Np. - słoń afrykański

- nikobarczyk (gołąb)

- Chameleon gracilis

- rośliny owadożerne

Na liście CITES w Polsce są m. in:

- żółw błotny

- wilk

- bielik

- żubr

- obuwik pospolity

Strony konwencji zobowiązują się do:

• kontroli granicznych

• wprowadzania sankcji karnych za nielegalny handel (do 5 lat)

• wyznaczenie organu administracyjnego wydającego zezwolenia eksportowe/importowe oraz ich raportowanie - MS w Polsce

• wysyłanie corocznych raportów z wykonania konwencji

W Polsce weszła w życie w 1990r.

9. Jakie są prawne podstawy sieci NATURA 2000, scharakteryzuj załączniki Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej.

Podstawowe dokumenty:

• Dyrektywa z 2.04.1979 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, zwana Dyrektywą Ptasią Obszary specjalnej ochrony ptaków

• Dyrektywa z 21.05.1992 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory zwana Dyrektywą Siedliskową specjalne obszary ochrony siedlisk

Dyrektywa Ptasia - głównym celem jest utworzenie (lub dostosowanie) populacji gatunków ptaków na poziomie odpowiadającym wymaganiom ekologicznym, naukowym i kulturowym.

Stosuje się do ochrony metody jak:

- szereg zakazów w stosunku do działań nakierowanych na ptaki

- nakazuje się ochronę siedlisk ptaków

- ogranicza się introdukcję gatunków obcych

- ustala zasady i ograniczenia dotyczące gospodarowania i rekreacyjnego wykorzystania ptaków

- postuluje wprowadzenie koniecznych zapisów w prawie krajowym

- nakazuje kontrolę realizacji ochrony i jej skutków.

Dyrektywa Ptasia zawiera 5 załączników:

1. Gatunki objęte szczególną ochroną

2. Gatunki, na które wolno polować

3. Gatunki w przypadku, których jest dozwolony obrót (głównie chodzi o handel)

4. Metody, narzędzia i środki transportu, których nie można stosować w celu zabijania lub łapania ptaków

5. Tematy badawcze, na które należy zawrócić w najbliższym czasie szczególną uwagę

Dyrektywa Siedliskowa - jej celem jest zapewnienie różnorodności przyrodnicze na europejskim terytorium państw członkowskich, poprzez zachowanie siedlisk naturalnych oraz gatunków dzikiej flory i fauny w stanie sprzyjającym ochronie (z uwzględnieniem wymogów gospodarczych, społecznych i kulturalnych oraz specyfiki regionalnej i lokalnej.

Dyrektywa Siedliskowa zawiera 5 załączników:

6. Typy siedlisk, których ochrona wymaga tworzenia specjalnych obszarów ochrony (SOO)

7. Gatunki roślin i zwierząt, których ochrona wymaga tworzenia SOO

8. Kryteria wyboru obiektów kwalifikujących się jako SOO

9. Gatunki roślin i zwierząt, które wymagają ścisłej ochrony

10. Gatunki roślin i zwierząt, które wymagają ochrony, lecz można je na określonych zasadach pozyskiwać.

10. Co rozumie się pod pojęciem gatunków i siedlisk będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty?

Celem tworzenia europejskiej sieci obszarów chronionych jest ochrona gatunków i siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem zainteresowania wspólnoty.

Gatunki będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty

• Gatunek zagrożony, z wyjątkiem gatunków, których naturalny zasięg na tym terytorium jest zasięgiem krańcowym i które nie są zagrożone lub podatne na zagrożenie w zachodnim regionie palearktycznym lub

• Gatunek podatny na zagrożenie, czyli mogący w najbliższej przyszłości zostać zakwalifikowanym do kategorii gatunków zagrożonych, jeśli czynniki będące przyczyną zagrożenia będą na niego nadal oddziaływać lub

• Gatunek rzadki, czyli o niewielkiej populacji, który nie jest obecnie zagrożony ani podatny na zagrożenie, ale podlega ryzyku zagrożenia ze względu na występowanie w obrębie ograniczonych obszarów geograficznych albo znaczne rozproszenie na większym obszarze lub

• Gatunek endemiczny i wymagający specjalnej uwagi ze względu na szczególny charakter jego siedliska lub potencjalne oddziaływanie jego eksploatacji na te siedliska lub potencjalne oddziaływanie jego eksploatacji na stan jego ochrony

(Dz.U. z 2004 r. nr 92 poz. 880 z poźn. zm.)

Siedliska będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty to siedliska przyrodnicze które na terytorium UE są:

• Siedliska zagrożone zanikiem w swoim naturalnym zasięgu

• Mają niewielki zasięg naturalny w wyniku regresji z powodu ograniczonego…

• Stanowią przykład reprezentacyjnego siedliska typowego dla cech regionu biogeograficznego występujących w państwach UE, które warto chronić ze względu na ich unikatowy charakter i specyfikę

11. Wyjaśnij pojęcie: gatunki o znaczeniu priorytetowym i siedliska o znaczeniu priorytetowym - podaj 5 przykładów siedlisk priorytetowych z terenu Polski

Gatunek o znaczeniu priorytetowym

gatunek zagrożony w odniesieniu do którego wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości jego naturalnego zasięgu mieszczącego się na terytorium państw UE

Siedlisko o znaczeniu priorytetowym

• zasięg siedliska o znaczeniu priorytetowym w całości lub w większej części leży na terenie Unii i stąd ich los (niemal) całkowicie zależy od ochrony przez Wspólnotę Europejską.

• siedlisko przyrodnicze zagrożone zanikiem na terytorium państw członkowskich UE, za którego ochronę Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości jego naturalnego zasięgu mieszczącego się na terytorium tych państw.

Przykłady siedlisk o znaczeniu priorytetowym:

• Świetliste dąbrowy

• Łąki trzęś licowe

• Torfowiska wysokie

• Łęgi olszowe

• Łęgi jesionowe

• Łęgi topolowe

• Łęgi wierzbowe

- zalewy i jeziora przymorskie

- Śródlądowe słone Łąki , pastwiska i szuwary

- Nadmorskie wrzosowiska bażynowe

- Nadmorskie wydmy szare

- Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe

- Murawy kserotermiczne z istotnym stanowiskiem storczyków

- Ciepłolubne dąbrowy

- Bory i lasy bagienne

- Łęgi olszowe, jesionowe, topolowe, wierzbowe

- Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe

- Torfowiska wysokie z roślinnościątorfowiskową

- Torfowiska nakredowe

12. Wymień organy ochrony przyrody w Polsce oraz organy opiniodawczo doradcze

Organy ochrony przyrody w Polsce:

• Minister środowiska z pomocą Głównego Konserwatora Przyrody

• Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska

• Wojewoda (wojewódzki Konserwator Przyrody)

• Regionalny dyrektor ochrony środowiska (a na terenie PN Dyrektor Parku)

• Starosta

• Wójt, burmistrz miasta, prezydent miasta

Organy opiniodawczo doradcze

• Państwowa Rada Ochrony Przyrody, działające przy ministrze właściwym do spraw środowiska

• Regionalna Rada Ochrony Przyrody działająca przy wojewodzie

• Rada naukowa parku narodowego, działająca przy dyrektorze PN

• Rada parku krajobrazowego lub rada zespołu parków krajobrazowych, działająca przy dyrektorze parku krajobrazowego lub dyrektorze zespołu parków krajobrazowych.

13. Wymień zadania: Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz Głównego Konserwatora Ochrony Przyrody.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska

• współudział w realizacji polityki ochrony środowiska, w zakresie ochrony przyrody i kontroli procesu inwestycyjnego (OOŚ)

• kontrolna odpowiedzialności za szkody w środowisku

• gromadzenie danych i sporządzanie informacji o Naturze 2000 i innych obszarach chronionych oraz OOŚ

• współpraca z właściwymi organami innych państw

• współpraca z Głównym Konserwatorem Przyrody

• Współpraca z organami w sprawach OOŚ

• Udział w OOŚ

• Udział w postępowaniu w sprawach oddziaływań transgenicznych

• Zadanie związane z Naturą 2000

• Współpraca z organizacjami ekologicznymi

• Prowadzenie centralnego rejestru form ochrony przyrody

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska

• rejestr form ochrony przyrody na swoim obszarze

• gromadzenie danych, dokumentacje zasobów na szczeblu lokalnym

Główny Konserwator Ochrony Przyrody

• Odpowiada on m.in. za współpracę międzynarodową związaną z ochroną przyrody, zwłaszcza z Unią Europejską i jej agendami, a ponadto z organizacjami przy ONZ zwłaszcza UNEP i UNESCO

• Podlegają mu sprawy związane z konwencjami międzynarodowymi dotyczącymi przyrody, a zwłaszcza konwencje o różnorodności biologicznej, ponadto związane z Ochroną Przyrody sprawy planowania przestrzennego oraz nauki i edukacji

Zadania Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska:

1. współudział w realizacji polityki ochrony środowiska w zakresie ochrony przyrody i kontroli procesu inwestycyjnego;
2. kontrola odpowiedzialności za szkody w środowisku;
3. gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci Natura 2000 i innych obszarach chronionych oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;
4. współpraca z właściwymi organami ochrony środowiska innych państw i organizacjami międzynarodowymi oraz Komisją Europejską;
5. współpraca z Głównym Konserwatorem Przyrody i Państwową Radą Ochrony Przyrody w sprawach ochrony przyrody;
6. współpraca z organami samorządu terytorialnego w sprawach ocen oddziaływania na środowisko i ochrony przyrody;
7. udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko;
8. udział w postępowaniach w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko;

9. wykonywanie zadań związanych z Siecią Natura 2000, o których mowa w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

10. współpraca z organizacjami ekologicznymi.

Zadań regionalnego dyrektora ochrony środowiska

1) udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko;

2) przeprowadzanie ocen oddziaływania przedsięwzięć na środowisko lub udział w tych ocenach;

3) tworzenie i likwidacja form ochrony przyrody na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

4) ochrona i zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody, na zasadach i w zakresie określonych ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

5) wydawanie decyzji na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

6) przeprowadzanie postępowań i wykonywanie innych zadań, o których mowa w ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie;

7) przekazywanie danych do bazy, o której mowa w art. 128;

8) wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) na zasadach i w zakresie określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS);

9) współpraca z organami jednostek samorządu terytorialnego w sprawach ocen oddziaływania na środowisko i ochrony przyrody;

10) współpraca z organizacjami ekologicznymi.

Do zadań Głównego Konserwatora Przyrody należy m.in.

• nadzorowanie realizacji zadań wynikających z Ustawy o ochronie przyrody oraz Ustawy "Prawo ochrony Środowiska"

• koordynuje także proces organizowania i funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000

• oraz prace związane z Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich,

• a także z innymi programami związanymi ze sferą rolnictwa, ochrony przyrody i bezpieczeństwa biologicznego.

14. Podaj definicję Parku Narodowego

Park Narodowy jest formą ochrony międzynarodową oraz polską o najdłuższej tradycji prawnej.

Jest to obszar chroniony, wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi, edukacyjnymi o powierzchni nie mniejszej niż 1000ha, na których ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.Tworzy się PN w celu zachowania różnorodności biologicznej zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych , przywrócenia właściwego stanu zasobów, składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów. Jest jednostką budżetową.

15. Kto zatwierdza powołanie parku narodowego

Zatwierdza je rozporządzenie Rady Ministrów po uzyskaniu Opinii pozytywnej Samorządu Terytorialnego.

16. Wymień wszystkie parki narodowe w Polsce i wskaż ich lokalizację na mapie

• Babiogórski Park Narodowy

• 
  Białowieski Park Narodowy

• Biebrzański Park Narodowy

• Bieszczadzki Park Narodowy

• Park Narodowy Bory Tucholskie

• Drawieński Park Narodowy

• Gorczański Park Narodowy

• Park Narodowy Gór Stołowych

• Kampinoski Park Narodowy

• Karkonoski Park Narodowy

• Magurski Park Narodowy

• Narwiański Park Narodowy

• Ojcowski Park Narodowy

• Pieniński Park Narodowy

• Poleski Park Narodowy

• Roztoczański Park Narodowy

• Słowiński Park Narodowy

• Świętokrzyski Park Narodowy

• Tatrzański Park Narodowy

• Park Narodowy Ujście Warty

• Wielkopolski Park Narodowy

• Wigierski Park Narodowy

• Woliński Park Narodowy

17. Podaj charakterystyczne cechy przyrodnicze Parku Narodowego X

Białowieski Park Narodowy

• Rok utworzenia: 1947 (od 1921 rezerwat)

• Położenie: woj. Podlaskie, centralna część Puszczy Białowieskiej

• Powierzchnia 10 502 ha (w tym 90% stanowią lasy)

• 4747 ha ochrona ścisła

• Od roku 1977 Światowy Rezerwat Biosfery

• Od roku 1979 Obiekt Dziedzictwa Światowego

Charakterystyka:
Rzeźba: mało urozmaicona, obszar staroglacjalnej wysoczyzny morenowej

Brak dużych rzek

Szata roślinna: 728 gatunków roślin naczyniowych, w tym rzadkie: pełnik europejski, kosaciec syberyjski

Roślinność: 40 zbiorowisk w tym wszystkie postacie grądów

Zwierzęta: 54 gatunki ssaków, w tym: wilk, ryś, bóbr, żubr

Woliński PN- pierwszy morski PN w Polsce

1960- powołanie parku o pow. 4691ha

1996- powiększenie pow. Parku przez przyłączenie od północy pasa przybrzeżnych wód Bałtyku, o szer. 1mili od zachodu rozlewiska delty Świny.

Pow. 10 937 ha w tym: 4458 ha lasów i 224ha ochrony ścisłej

- wybrzeże klifowe o długości 15km, wys do 95m ( corocznie cofane wgłąb lądu o 80cm)

- deniwelacje do 115m

- wzgórza morenowe zajmujące 75% pow. Parku

- pas wód Bałtyku

- delta Świny - komples wodno- błotny wysp i jezior oddzielonych kanałami o zmiennych kierunkach przepływu ( efekt cofki)

- 5 polodowcowych oraz 2 sztuczne jeziora -J. Turkusowe i Stara Kredownia

- 1300 gat. Roślin w tym typowe nadmorskie: honkema piaskowa, solanka kolczysta, wydmuchrzyca piaskowa

- dominują lasy bukowo- sosnowo- dębowe

- dobrzezachowana buczyna storczykowa- chroniona w 2 rezerwatach ścisłych

- Wolin- główny szlak przelotu wzdłuż wybrzeża Bałtyku

- Reintrodukcja Puchacza

18. Wymień polskie parki narodowe będące rezerwatami biosfery programu MaB

• Słowiński w 1977

• Kampinoski w 2000

• Białowieski w 1977

• Karkonoski

• Babiogórski 1977

• Bieszczadzki 1992

• Tatrzański 1992

• Poleski 2002

19. Wymień projektowane parki narodowe

• Turnicki PN- wschodnia - część Pogórza Karpackiego na terenie PK Gór Słonnych i część pogórza przemyskiego

• Mazurski - część terenu Mazurskiego PK

• Jurajski ( jura krakowsko- częstochowska, wieluński pk koło Częstochowy)

• PN Puszczy Bukowej koło Szczecina - teren obecnego szczecińskiego PK

• Suwalski PN- teren suwalskiego PK

• PN Torfowisk Orawskich

20. Podaj definicję

rezerwat przyrody - obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

park krajobrazowy - obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.

obszar chronionego krajobrazu - obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych.

pomnik przyrody - forma ochrony przyrody w Polsce, pojedynczy twór przyrody żywej albo nieożywionej (lub skupienie takich tworów) o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów; są nimi w szczególności wyjątkowo stare i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie.

stanowisko dokumentacyjne - jest to forma ochrony przyrody nieożywionej obejmująca miejsca ważne pod względem naukowym i dydaktycznym. Najczęściej chroni ona specyficzne formacje i profile geologiczne, twory mineralne, warstwy zawierające nagromadzenia skamieniałości, miejsca, z których pochodzą nowo odkryte gatunki fauny lub flory kopalnej, jaskinie i schroniska podskalne oraz wyrobiska powierzchniowe i podziemne.

zespół przyrodniczo-krajobrazowy - wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania jego wartości przyrodniczych, kulturowych i estetycznych Zalicza się go do obiektowych, czyli indywidualnych form ochrony przyrody. Często objęte nią są zabytkowe (choć niekoniecznie) budowle, np. pałacyki, dworki, kościoły wraz z towarzyszącą im przyrodą, np. zespoły pałacowo-parkowe.

użytek ekologiczny - są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

ochrona gatunkowa - obejmuje okazy gatunków oraz siedlisk i ostoje roślinności, zwierząt i grzybów. Ma ona na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, grzybów i zwierząt oraz ich siedlisk, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. Ochrona ta dotyczy gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych.

obszary specjalnej ochrony ptaków OSOP- obszar wyznaczony zgodnie z przepisami UE do ochrony populacji dziko występujących ptaków jednego lub wielu gatunków, w którego granicach ptaki mają korzystne warunki bytowania w ciągu całego życia w dowolnym stadium rozwoju.

specjalne obszary ochrony siedlisk SOOS- obszar wyznaczony zgodnie z przepisami UE w celu trwałej ochrony siedlisk przyrodniczych lub populacji zagrożonych wygnięciem gatunków roślin lub zwierząt lub w celu odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub właściwego stanu ochrony tych gatunków

obszarów mających znaczenie dla wspólnoty - projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk zatwierdzany w drodze decyzji przez Komisję Europejską.Tymczasowa nazwa dla SOO w okresie zatwierdzania przez Komisję a stworzeniem odpowiednich uregulowań w prawie krajowym.

21. Podaj drogę administracyjną powoływania, zmiany powierzchni i celu ochrony oraz likwidacji rezerwatu a także kto powołuje parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, pomniki, użytki, stanowiska, zespoły przyr.-kraj.

Uznanie za rezerwat przyrody obszarów następuje w drodze rozporządzenia wojewody, które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także sprawującego nadzór nad rezerwatem.

Wojewoda, w drodze rozporządzenia, za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska i po zasięgnięciu opinii wojewódzkiej rady ochrony przyrody, może zmniejszyć lub zwiększyć obszar rezerwatu przyrody, zmienić cele ochrony, a w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych, dla których rezerwat został powołany - zlikwidować rezerwat przyrody.

Wersja z maila:

Powoływanie rezerwatu na mocy zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Uznanie za rezerwat następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony Środowiska. Musi w nim być: nazwa, położenie lub przebieg granicy, otuliny, jeżeli została wyznaczona., cele ochrony, rodzaj typ i podtyp rezerwatu, nadzór nad rezerwatem.

Zwiększenie, zmiana celu ochrony zmniejszenie lub likwidacja rezerwatu- zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska po zasięgnieciu opinii regionalnej rady ochrony przyrody. Likwidacja lub zmniejszenie jest możliwe tylko w sytuacji bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych dla których rezerwat był powołany.

PK - rozporządzenie wojewody

Obszary chronionego krajobrazu - rozporządzenie wojewody

Pomniki przyrody - rozporządzenie wojewody lub uchwała rady gminy

Użytki ekologiczne - jw.

Stanowiska dokumentacyjne - jw.

Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe-jw..

22. Projekty jakich dokumentów planistycznych w części dotyczące rezerwatów przyrody należy uzgadniać z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska

Projekty wszelkich dokumentów planistycznych , które w części mogą dotyczyć rezerwatu (podchwytliwe).

23. Wymień funkcje rezerwatów przyrody uwzględniając ich hierarchię

• Ochrona przyrody

• Badania naukowe

• Edukacja

• Turystyka

24. Jaki obszar powinna zajmować otulina wokół rezerwatów obejmujących jeziora, źródła i rzeki

- dla jezior i torfowisk proponuje się zlewnię lub przynajmniej nieckę terenową, w której się znajdują

- dla źródeł, wysieków, torfowisk zasilanych wodami naporowymi obszar alimentacyjny lub przynajmniej znaczna jego część

- dla rzek- dolina a przynajmniej terasa zalewowa.

25. Czym jest plan ochrony rezerwatu i jakie dane powinien zawierać

Plan ochrony sporządza się na okres 20 lat, ma on na celu zachowanie wartości przyrodniczych rezerwatu.

W planie tym uwzględnia się

• stan przyrody,

• potencjalne wewnętrzne i zewnętrzne zagrożenia,

• ocenę dotychczasowych sposobów ochrony

• charakterystykę i ocenę stanu zagospodarowania przestrzennego.

Powinien zawierać:

• cele ochrony oraz społeczne, przyrodnicze warunki ich realizacji

• potencjalne zagrożenia wraz z metodami ich eliminacji

• strefowanie ochrony

• działania ochronne w poszczególnych strefach

• możliwości udostępniania obszaru ( wskazanie konkretnych miejsc)

• ustalenia dla dokumentów planistycznych

26. Podaj pełną liczbę parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych oraz obszarów chronionego krajobrazu w Polsce (w województwie łódzkim) oraz ich udział % w powierzchni kraju

Park Narodowy:

Polska: 23

Łódzkie: enklawa Kampinowskiego PN-Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach (Książ)

Pow. Polski: ok. 1 %

Rezerwaty:

Polska: 1423

Łódzkie: 89

Pow. Polski: 0,5 %

Parki Krajobrazowe

Polska: 120

Łódzkie: 7

Pow. Polski: 8,1%

Obszary chronionego krajobrazu

Polska: 450

Łódzkie: 3 (nie mogłam tego potwierdzić na 100%)

Pow. Polski = 23,5%

27. Wymień rodzaje rezerwatów oraz co one oznaczają. Podaj po 2 przykłady do każdego z nich.

W Polsce jest 1407 rezerwatów (stan na dzień 31 grudnia 2008 r.).

Lp.	Rodzaj rezerwatu	Symbol	Przedmiot ochrony	Przykłady
1	Leśny	L	Pozostałości i fragmenty dawnych puszcz o charakterze pierwotnym, typy zbiorowisk leśnych, stanowiska drzew na granicach zasięgu (714)	RP Wiączyń RP Polesie Konstantynowskie RP Dębowy Grąd
2	Wodny	W	Wody jezior, rzek, potoków i morza wraz ze zbiorowiskami roślin i gatunkami zwierząt. (32)	RP Rawka RP Jezioro Hańcza RP Rzeka Drwęca
3	Stepowy	St	Murawy ciepłolubne, głównie na podłożu wapiennym i gipsowym. (35)	RP Góry Pieprzowe RP Murawy Dobromierskie RP Winiary Zagojskie
4	Słonolubny (halofilny)	Sł	Słonorośla nadmorskie i śródlądowe.(4)	RP Owczary RP Ciechocinek RP Błonie
5	Faunistyczny	Fa	Populacje i siedliska ssaków, ptaków, gadów, płazów, ryb i bezkręgowców. (139)	RP Ostoja Bobrów Marycha RP Jeziorsko RP Dębno nad Wartą
6	Florystyczny	Fl	Populacje i siedliska gatunków lub grup gatunków roślin zarodnikowych i kwiatowych oraz grzybów kapeluszowych i porostów. (171)	RP Długosz Królewski w Węglewicach RP Torfowisko Pakosław RP Ciosy
7	Torfowiskowy	T	Zbiorowiska i gatunki torfowisk niskich, przejściowych i wysokich. (146)	RP Dury RP Torfowisko Rąbień RP Grabica
8	Przyrody nieożywionej	N	Odkrywki geologiczne, zjawiska krasowe, gleby, formy skalne, jaskinie, szata naciekowa, stanowiska skamieniałości, przykłady erozji i innych procesów kształtujących powierzchnię ziemi, utwory geologiczne, wydmy. (72)	RP Jaskinia Raj RP Skałki Piekło pod Niekłaniem RP Diable Skały
9	krajobrazowy	K	Krajobrazy o cechach naturalnych, charakterystyczne dla poszczególnych regionów geograficznych, często z występującymi zabytkami. (110)	RP Niebieskie Źródła RP Dolina Wkry RP Góra Chełmo

28. Jakie były motywy i założenia koncepcji ochrony krajobrazu

Motywy:

• wzrost potrzeb społecznych w zakresie wypoczynku i rekreacji;

• masowy rozwój turystyki;

• przeciążenie turystyczne parków narodowych

• koncepcja ochrony krajobrazu (PROP, maj 1971)

Założenia:

• zachowanie równowagi coraz bardziej zagrożonego środowiska

• zachowanie odpowiedniej jakości życia, szczególnie przez stworzenie warunków do wypoczynku

• zachowanie rezerw wolnej przestrzeni przed urbanizacją i industrializacją

• utworzenie 15-20 PK (1,3% pow. kraju) i OCHK stanowiących 14,9%.

29. Wymień typy parków krajobrazowych według wielkości obiektu oraz według funkcji parku

podział PK ze względu na wielkość (wg. Baranowskiej-Janowskiej, 1986):

• parki małe (< 3 tys. ha) np. PK Promno, PK Pojezierza Iławskiego

• parki średnie (3 - 15tys. ha), np. PK Wzniesień Łódzkich, Rogaliński PK

• parki duże (15 - 25tys. ha) Sulejowski PK, Bolimowski PK

• parki bardzo duże (> 25tys. ha) np. PK Puszczy Knyszyńskiej, Popradzki PK

podział PK ze względu na funkcje (wg. Chmielewskiego, 1987):

• przyrodniczo-leśne (Chełmski PK, Strzelecki PK)

• przyrodniczo-rolnicze (Kozubowski PK)

• przyrodniczo-turystyczny (Nadmorski PK, Załęczański PK, Suwalski PK)

• przyrodniczo-kulturowo-historyczne (PK Orlich Gniazd, Książański PK)

• przyrodniczo-historyczne (Sobiborski PK, PK Lasów Janowskich)

30. Na czym polega gospodarcze wykorzystanie gruntów w parkach krajobrazowych pod warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów

To korzystanie z zasobów tylko w uzasadnionym interesie społecznym, zapewnienie pierwszeństwa przedsięwzięciom umożliwiającym oszczędne wykorzystanie zasobów, niepogarszające stanu środowiska

31. Podaj proponowane kierunki działań przy wykorzystaniu parków krajobrazowych dla potrzeb: leśnictwa, rolnictwa, osadnictwa, gospodarki wodnej i turystyki

UGPK Leśnictwo:

• wykonywanie gosp. leśnej - według planu urządzenia lasu z uwzględnieniem planu ochrony parku,

• materiały pomocnicze - wytyczne

UGPK Rolnictwo:

• ochrona gruntów rolnych przed przeznaczeniem na cele nierolne i nieleśne

• zapobieganie rozdrabnianiu się gospodarstw

• zapobieganie degradacji gleb

• ograniczenia dla dużych ferm hodowlanych

• propagowanie rolnictwa zbliżonego do ekologicznego (zachowanie zadrzewień śródpolnych)

UGPK Osadnictwo:

• ograniczenie rozpraszania zabudowy poprzez dogęszczanie istniejących jednostek osadniczych

• zapewnienie jakości krajobrazu przez preferowanie charakteru regionalno-historycznej oraz przez zakaz budowy obiektów o dużych kubaturach

UGPK Gosp. Wodna:

• zaniechanie prac melioracyjnych

• zaniechanie prac związanych z regulacja rzek

• sporządzenie bilansu wodno-gospodarczych przed realizacją projektu poboru wód

ochrona torfowisk, terenów podmokłych, starorzeczy, źródłowych

• zapewnienie wysokiej jakości stanu wód

UGPK Turystyka:

• porządkowanie działalności turystycznej zachowując wartość środowiska

• wydzielenie stref odmiennego użytkowania turystycznego, np. skoncentrowanie użytkowania osadnictwa wypoczynkowego

• określenie pojemności turystycznej

32. Wymień parki krajobrazowe województwa łódzkiego i wskaż ich lokalizację na mapie

Łączna powierzchnia obszaru leżącego w granicach PK na terenie naszego województwa wynosi 98,996 ha. (bez otuliny, z otuliną 177,706ha.) Stanowi to ok. 5.38 % całej powierzchni województwa łódzkiego.

33. Podaj krótką charakterystykę parku Krajobrazowego X (z województwa łódzkiego)

Bolimowski PK

• Położenie: na pn-wsch od Skierniewic; dolina rzeki Rawki, po obu jej stronach,

• Obszar: dominują grunty leśne (61%), resztę stanowi historyczna puszcza

• Szata roślinna: 1100 gat. roślin naczyniowych, w tym 144 prawnie chronionych

• Fauna: ssaki, m.in. jeleń europejski, daniel, jenot, piżmak, borsuk; ptaki:130 gat.(orlik krzykliwy, błotniak stawowy, bocian czarny); 656 gat. owadów, wśród nich 67 gat. rzadkich i interesujących

• Formy ochrony: RP: Rawka, Polana Siwica, Chlebacz, Kopanicha, Puszcza Mariańska

PK Wzniesień Łódzkich

• Położenie: na pn-wsch od Łodzi, pomiędzy Łodzią, Brzezinami i Strykowem;

leży na wyżynnym półwyspie (200-284m n.p.m.); wzgórza w pd. części PKWŁ opadają wyraźnymi stopniami w kierunku pn, ku Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej.

• Powierzchnia: wynosi 10747 ha, a powierzchnia otuliny 3020 ha,

• Szata roślinna: 735 gat. roślin naczyniowych, 71 gat. zagrożonych w skali regionu oraz kilka znajdujących się w „PCKR” (m.in. rzadki storczyk - żłobik koralowy); 39 gatunków roślin prawnie chronionych;

• Fauna: bezkręgowce: trzmiel tajgowy - relikt borealny, umieszczony w „PCKZ”; płazy: traszka grzebieniasta i kumak nizinny; ptaki: muchołówka mała, jarzębatka, pójdźka, trzmielojad; 13 gat. nietoperzy (z rzadkim borowiaczkiem)

• Formy ochrony: RP: Las Łagiewnicki, Struga Dobieszkowska, Parowy Janinowskie, Torfowisko Żabienie (planowany); 11 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, m.in.: Niesułków nad Mrożycą, 29 użytków ekologicznych, m.in.: Łęgi w dolinie Borchówki; Parki Dworskie: Klęk, Byszewice

• Nieożywiona: głazy narzutowe

Załęczański PK

• Położenie: na pograniczu Wyżyny Wieluńskiej i Kotliny Szczercowskiej; w dolinie Warty : ostry łuk Warty- na odcinku 8 km równolegle znajdują się koryta o przeciwległych kierunku przepływu

• Powierzchnia: wynosi 14.750 ha a strefy ochronnej 12.010 ha,

• Szata roślinna: 800 gat. roślin naczyniowych (39 gat. prawnie chronionych), ok. 100 gatunków mszaków i ok. 80 gatunków porostów

• Fauna: 130 gat. ptaków

• Formy ochrony: RP: w obrębie parku: Bukowa Góra, Dąbrowa w Niżankowicach, Węże, w otulinie: Stawiska, Szachownica

• Nieożywiona: zjawiska krasowe - najbardziej na północ wysunięte; ostańce: skałki jurajskie; ostańcowi wzgórza: Góra Buki, Góra Krzemionki

PK Międzyrzecza Warty i Widawki

• Położenie: na pn-wsch od Sieradza

• Obszar: dominują grunty rolne (65%), 25% powierzchnie leśne;

• 40 km odcinek Warty oś krajobrazu + jej prawobrzeżny dopływ Widawka

• Szata roślinna: 600 gatunków roślin naczyniowych, liczne rośliny związane z torfowiskami, wilgotnymi łąkami, szuwarami, również gatunki kserotermiczne.

• Fauna: 2 gat. minogów (strumieniowy i ukraiński) i 34 gat. ryb; płazy: 12 gat.; gady: 5 gat.; ptaki: 136 gat. (127 lęgowych); 42 gat. ssaków (w tym 12 nietoperzy)

• Formy ochrony: RP: Hołda, Korzeń, Grabica, Winnica

Przedborski PK

• Położenie: na pograniczu 4 mezoregionów; na pograniczu województwa łódzkiego i świętokrzyskiego

• Obszar: dominują grunty leśne (63%), 33% stanowią użytki rolne

• Powierzchnia: wynosi 16 640 ha, a otuliny - 14 490 ha

• Szata roślinna: 964 gat. roślin naczyniowych (42 zagrożone); liczne gat. ciepłolubne, m. in. zawilec wielkokwiatowy, aster gawędka i dziewięćsił bezłodygowy; występują tu torfowiska, w tym oryginalne torfowiska węglanowe

• Fauna: 5 tys. gat. owadów; 19 gat. ryb; 10 gat. płazów; 5 gat. gadów (m.in. zaskroniec zwyczajny i żmija zygzakowata), 186 gat. ptaków (w tym ponad 100 gatunków lęgowych, np. bocian czarny, bąk, trzmielojad, orlik krzykliwy i ustępujący już cietrzew) oraz 39 gat. ssaków, w tym m.in. nocek duży, gacek wielkouch, wydra, bóbr i gronostaj. Pojawiają się tu dość często wędrujące łosie.

• Formy ochrony: RP: Piskorzeniec, Bukowa Góra, Murawy Dobromierskie, Oleszno i Czarna Rózga

• Nieożywiona: wyżynne cechy parku związane są ze wzgórzami, z których jedno jest zbudowane z wapieni górnojurajskich (kulminacja Góry Bukowej, 335 m n.p.m.), drugie - z piaskowców górnokredowych (z najwyższym wzniesieniem w woj. Górą Fajna Ryba, 347 m n.p.m. )

Sulejowski PK

• Położenie: środk.część doliny Pilicy, naturalny krajobraz rzeczny ze strefą przejścia wyżyny-niziny

• Obszar: dominują grunty leśne (69%), 12% stanowią wody (Zbiornik Sulejowski o pow. 2700 ha.)

• Powierzchnia: wynosi 17 444 ha, a otuliny - 38 927 ha

• Szata roślinna: 970 gat. roślin naczyniowych (m.in.: storczyki (12 gatunków), widłaki (4 gatunki), długosz królewski, zimoziół północny, koniczynę łubinowatą i kokoryczkę okółkową)

• Fauna: same motyle to ok. 30 gat.; 200 gatunków ptaków (prawie 150 gat. lęgowych) m.in. bocian czarny, jarząbek, muchołówki; drapieżne- myszołów zwyczajny, kobuz, pustułka, błotniak stawowy oraz gat. wodno-błotnych: sieweczka rzeczna, bąk, zimorodek, remiz

• Formy ochrony: RP: Lubiaszów, Meszcze, Twarda, Gaik, Błogie, Wielkopole, Jawora, Las Jabłoniowy i Jaksonek, Niebieskie Źródła, Czarny Ług

• Nieożywiona: zespół klasztorny opactwa cysterskiego w Podklasztorzu

Spalski PK

• Położenie: dolina rzeki Pilicy od Tomaszowa Mz. Do Domaniewic

• Obszar: 58% stanowi pow. leśna (Lasy Spalskie), 36% stanowią użytki

• Powierzchnia: wynosi 13 110 ha, zaś otuliny - 24 134 ha

• Szata roślinna: 800 gat. roślin naczyniowych (30 gat. chronionych i 50 rzadkich bądź zagrożonych); liczne gat. górskie: m.in. żywiec dziewięciolistny, wroniec widlasty, trzcinnik owłosiony oraz jodła pospolita występująca tu na granicy zasięgu.

• Fauna: stwierdzono występowanie 33 gatunków ryb. Płazy i gady reprezentowane są przez 16 gat.. Dotychczas stwierdzono występowanie ponad 200 gat. ptaków (150 lęgowych), m.in. zimorodek, derkacz, kraska, bocian czarny, trzmielojad, orzechówka i srokosz (niegdyś często cietrzew); spośród ssaków liczne nietoperze (w Konewce, w starych bunkrach istnieje jedno z największych zimowisk nietoperzy w Polsce); dość powszechnie spotykane są bobry i wydry.

• Formy ochrony: RP: Konewka, Żądłowice, Spała, (w otulinie- Sługocice i Jeleń)

• Nieożywiona: Inowłódz z romańskim kościołem pw. św. Idziego

34. Podaj cechy charakterystyczne jakie powinien spełniać obszar chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu - teren chroniony ze względu na wyróżniający się krajobraz i zróżnicowane ekosystemy, wartości związane z potrzebami turystyki i wypoczynku lub pełniący funkcję korytarza ekologicznego

Cechy charakterystyczne:

• mało zniekształcone środowisko przyrodnicze

• zachowana zdolność utrzymania równowagi biologicznej przez ekosystemy

• harmonia fizjonomii krajobrazu

• gospodarcze wykorzystanie terenu z wykluczeniem form szczególnie uciążliwych dla środowiska

• granice oparte na naturalnych uwarunkowaniach przyrodniczych

35. Podaj liczbę pomników przyrody, użytków ekologicznych, stanowisk dokumentacyjnych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych w Polsce

Pomniki przyrody: 35 tys. (3 296 Ł)

Użytki ekologiczne: 6654 (803 Ł)

Stanowiska dokumentacyjne: 153 (3 Ł)

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: 207 (30 Ł)

36. Jakie są kryteria wyboru pomników przyrody: drzew i krzewów oraz głazów narzutowych. Podaj przykładowe wymiary minimalne dla 3 gatunków drzew.

Pomniki przyrody są to pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami wyróżniające je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzew, krzewów, gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

• Na terenie niezurbanizowanym, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia.

• Minister właściwy do spraw środowiska może określić w drodze rozporządzenia kryteria uznawania za pomnik przyrody, kierując się potrzebą odnowy drzew i krzewów ze względu na ich znaczenie naukowe, estetyczne i krajobrazowe

• Ustanowienie pomnika przyrody uchwala rada gminy, jeżeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody

• Zniesienie ochrony dokonuje organ powołujący

• Zniesienie ochrony( formy) następuje w razie utraty wartości przyrodniczych lub w razie konieczności realizacji inwestycji celu publicznego lub zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego

Kryteria wyboru pomników przyrody:

• wymiary

• głazy narzutowe

• 8 metrów obwodu w Polsce Płn i środkowej

• 3 metry obwodu w Polsce Płd

• drzewa i krzewy

• wymiar kwalifikujący do ochrony zależy od gatunku

WIKIPEDIA:

Drzewa i krzewy- jego obwód w pierśnicy 130 cm nad ziemią powinien być większy niż szacunkowe wartości minimalne dla danego gatunku tzn. obwody najbardziej pospolitych gatunków drzew stanowią dolną granicę dla drzew pomnikowych.

Buk pospolity 314cm

Jodła 314cm

Jabłoń 94cm

Dąb szypułkowy 376 cm

 bez czarny - 100 cm

 bez koralowy - 100 cm

 bluszcz - wszystkie kwitnące

 brzoza brodawkowata - 200 cm

 brzoza omszona - 200 cm

 buk zwyczajny - 300 cm

 choina - 200 cm

 cyprysy - 100 cm

 czeremcha zwyczajna - 94 cm

 czereśnia - 100 cm

 dąb bezszypułkowy - 300 cm

 dąb czerwony - 300 cm

 dereń - wszystkie drzewiaste

 dąb szypułkowy - 300 cm

 głóg - 100 cm

 grab - 200 cm

Głazy narzutowe 8 m obwody w Polsce , obwód mierzony w najszerszym miejscu minimalny 3m

37. Jakie są cele i cechy powoływania stanowisk dokumentacyjnych

• badania naukowe prowadzone współcześnie lub w przyszłości

• tworzenie dokumentacji dziejów Ziemi „ in situ”

• wykorzystanie stanowisk do celów dydaktycznych i możliwości poznawania przez studentów rzeczywistych obiektów dokumentujących budowę geologiczną, rzeźbę lub określone przejawy zjawisk dawnych i współczesnych

Cechy:

• na ogół mniejsza dostępność od pomników przyrody

• mniejsza atrakcyjność wizualna niż pomników przyrody

• możliwość eksponowania na widok publiczny

• stanowisko może ale nie musi być odkryte na pow. Ziemi

38. Jakie przykładowe obiekty przyrody nieożywionej mogą być stanowiskami dokumentacyjnym?

Jaskinia, kamieniołomy, żwirownie, groty, ściany i korytarze skalne, nieczynne wyrobiska i inne tego typu tereny wyłączone z eksploatacji.

39. Co to są siedliska marginalne. Wymień 5 przykładowych

Siedliska o odmiennych własnościach fizycznych, chemicznych, klimatycznych, na których mogą żyć tylko wyspecjalizowane organizmy lub mogą powstawać tylko inicjalne ekosystemy.

Np.Solniska, wydmy, osuwiska, wyrwy śródleśne łąki, torfowiska, bagna, skałki, źródliska.

40. Na czym polegają lokalne i ponadlokalne cele tworzenia użytków ekologicznych

Lokalne:

banki genów, źródło biologicznej różnorodności, w tym ostoja gatunków wycofujących się

Ponadlokalne:

wspierają ogólną sieć ekologiczną ciągów korytarzy ekologicznych na terenach intensywnie użytkowanych gospodarczo co ułatwia migrację gatunków, wzbogaca krajobraz i chroni przed erozją.

41. Podaj typologię zespołów przyrodniczo-krajobrazowych wraz z przykładami

a) przyrodnicze (53):

• Biocenotyczne (29)

Solinka, Las Wiejkowski ,Dolina Rzeki Ryszki, Dolina Wapienicy

• Faunistyczne (7)

Żabie dołu, Ostoja Łabędzi, Stawy siemień

• Przyrody nieożywionej (7)

Ostra Górka, skalna, Wąwóz Dule z jaskinią zbójecką

• Drzewostanowe (10)

Dobrów, Borkowice, Sędziejowice

b) krajobrazowe (28)

Jezioro Białe, Rynna mirachowska, Rynna Dąbrowsko- ostrzycka

c) przyrodniczo- kulutorwe (31)

• parki Miejskie (8) Olszyna, Park w Strudze

• Parki dworskie (5) Lipno, Wzgórza Ożarowskie

• przyrodniczo- pamiątkowe (18) Zespół Parków Krajobrazowych Tymawski Zwierzyniec i Lubinka

42. Jakie są cele tworzenia zespołów przyrodniczo-krajobrazowych

Racjonalne:

- ochrona walorów przyrodniczych

- ochrona walorów historyczno- pamiątkowych

- ochrona walorów krajobrazowych

Użytkowe:

- rozwój turystyki i wypoczynku

- wykorzystanie obiektu dla celów dydaktycznych

43. Jaki jest stan realizacji sieci NATURA 2000 w Polsce (podaj dane liczbowe: pełna liczba obiektów, % udziału w powierzchni kraju

OSOP- 141 obiektów 980 660 ha 17,5% pow kraju

SOOS- 364 obiekty ( 33 obszary w regionie alpejskim i 331 w regionie kontynentalnym zajmujące 289231 ha tj. 9,37% pow kraju

Łącznie ok. 500 obiektów 18% pow kraju

Łódzkie:

OSOP 4 obiekty 1,6%

• Pradolina Warszawsko- Berlińska

• Dolina Pilicy

• Środkowej Warty

• Jeziorsko

SOOS 11 obiektów 2,2%

• Dąbrowa grotnicka

• Dąbrowa świetliska w Pernie

• Lasy Spalskie

• Łąka w Bęczkowicach

• Niebieskie źródła

44. Wymień wszystkie obszary siedliskowe i ptasie sieci NATURA 2000 w województwie łódzkim wraz z obszarami proponowanymi do objęcia ochroną

Siedliskowe:

- Dąbrowa Grotnicka

- Dąbrowa Świetlista w Pernie

- Łąka w Bęczkowicach

- Niebieski źródła

- pradolina Bzury- Neru

- Załęczański Łuk Warty

- Dolina Środkowej Pilicy

- Lasy Spalskie

- Dolina Rawki

- Dolina Dolnej Pilicy

- Ostoja Przedborska

Ptasie:

- Pradolina Warszawko Berlińska

- Dolina Pilicy

- Dolina Rawki

- Dolina środkowej Warty

• Jeziorsko

Proponowane:

- Cytrusowa wola

- Dolina Czarnej

- Grabia

- Łąki Ciebłowickie

- Sielne Błota

- słone łąki w Pełczyskach

- Święte Ługi

- Szczypiorniaki Kowalik

45. Scharakteryzuj wartości przyrodnicze dowolnego obszaru specjalnej ochrony ptaków specjalnego obszaru ochrony siedlisk w woj. Łódzkim.

Lasy Spalskie- pow 2016ha

• fragment kompleksu leśnego w dolinie Pilicy od Spały do teofilowa oraz dolina rzeki Gaci

• 5 rodzajów siedlisk z 1 załącznika dyrektywy Siedliskowej ( 50% pokrycia, ziołorośla górskie i nadrzeczne, grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny, łęgi, ciepłolubne dąbrowy, sosnowy bór chrobotkowy)

• starodrzew z 250 letnimi grabami i dębami oraz 200 letnimi sosnami

• 4 gatunki zwierząt z załącznika 2 dyrektywy siedliskowej Nocek Bechsteina, nocek duży, pachnąca dębowa

Pradolina Warszawsko- Berlińska

• pow 23412, 42 ha

• obszar położony na pograniczu Kotliny Kolskiej, Równiny Kutnowskiej, wzniesień Łódzkich i Równiny Łowicko- Błońskiej

• obecność 44 gatunków ptaków z załącznika 1 Dyrektywy ptasiej: bąk, bączek, czapla biała, bielik, sowa błotna, zimorodek

• 8 gatunków ptaków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt

46. Podaj kryteria doboru gatunków w ochronie gatunkowej roślin

- obecność gatunków na listach-załącznikach do umów, dyrektyw i konwencji międzynarodowych na rzecz ochrony przyrody które Poslak ratyfikowała np. Konwencja CITES, Berneńska,Dyrektywa Siedliskowa UE

- kryterium zagrożenia

- kryterium rzadkości

- kryterium ważności (znaczenia naukowgo) dotyczy np. endemitów, reliktów, gatunków na granicach zasięgu

- kryterium pożądania (dotyczy roślinności atrakcyjnych dla człowieka i bezpośrednio zagrożonych)

47. Na czym polega ochrona ścisła i częściowa roślin?

Ścisła (całkowita)- całkowity zakaz zrywania, niszczenia, ścinania, pozyskiwania z naturalnych środowisk, a także wywożenia i sprzedaży

Częściowa- możliwość pozyskiwania roślinności leczniczych i przemysłowych na obszarach i w ilościach uzgodnionych z Ministerstwem Środowiska

48. Podaj pełną liczbę gatunków roślin objętych ochroną ścisłą i częściową, wymień po 5 przykładów

Ochrona ścisła 428: Częściowa 51:

- jarząb szwedzki - turzyca piaskowa

- kosodrzewina - konwalia majowa

- limba - czosnek niedźwiedzi

- storczykowate -grążel żółty

- widłaki - bluszcz pospolity

- widłoząb zielony -torfowiec nastroszony

- podrzeń żebrowiec

- morszczyn pęcherzykowaty

- cis pospolity

- brzoza ojcowska

- miłek wiosenny

- goździk pyszny

- długosz królewski

- sasanka wiosenna

49. Jakie przepisy ochronne stosuje się przy ochronie ścisłej zwierząt?

• zakaz zabijania, chwytania, okaleczania, przetrzymywania

• zakaz płoszenia, niszczenia siedlisk

• zakaz niszczenia gniazd, nor, legowisk

• zakaz zabierania jaj

• zakaz niszczenia mrowisk w lasach

• zakaz zbywania nabywania i sprzedaży

50. Podaj po 5 przykładów gatunków zwierząt objętych ochroną ścisłą i częściową

Ścisła: Częściowa:

- pijawka lekarska - Minóg rzeczny

- modliszka zwyczajna - Śłonecznica

- kozioróg dębosz - Mewa srebrzysta

- modraszek gniady - Mewa Białogłowa

- niepylak Apollo -sroka

- jesiotr zachodni - bóbr europejski

- różanka - wydra

- babka czarna - czapla siwa

- rzekotka drzewna

- żmija zygzakowata

- żubr

- perkozy, nury

- gniewosz plamisty

- bocian czarny

51. Co to są czerwone księgi i listy roślin i zwierząt?

Księgi- są to specjalne wydawnictwa książkowe zawierające rejestr i opis statusu zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali globalnej i regionalnej

Listy- są to ewidencje rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt polegająca na wyszczególnianiu nazw taksonów z podaniem ich kategorii zagrożenia

52. Jaki jest stan zagrożenia Polskiej flory i fauny ( dane liczbowe)

Flora:

-gatunków zagrożonych ok. 20%

- rośliny naczyniowe 418

-mchy 136

- porosty 602

- grzyby wielkoowocnikowe 1013

Fauna: zagrożonych gatunków 2769

- kręgowce 151

- mięczaki 129

- stawonogi 2477

- pierścienice 12

53. Wymień po 5 zagrożonych gatunków roślin i zwierząt z podaniem pełnej nazwy kategorii zagrożenia

Rośliny:

- Czosnek sztywny- EX- gatunki wymarłe

- Warzucha polska- EW- wymarłe w naturze

- babka pierzasta CR- gatunki skrajnie zagrożone

- brzoza niska EN- gatunki bardzo wysokiego ryzyka skrajnie zagrożone

- sasanka wiosenna VU- gatunek wysokiego ryzka narażony na wyginięcie

- dzwone karkonoski - EN

Zwierzęta:

- Tarpan EX- wymarłe

- Żubr NT- gatunek niższego ryzyka ale bliskie zagrożeniu

- Kozica CR- gatunki skrajnie zagrożone

- Bąk- LC niezagrożone wymarciem

- Gniewosz- VU- gatunek wysokiego ryzyka

- Traszka karpacka LC

- Piekielnica VU- gatunek wysokiego ryzyka

---