 | Pobierz cały dokument 12.budowa.chromosomow.eukariotycznych.ok.doc Rozmiar 915 KB |
12. Budowa chromosomów eukariotycznych
Chromosomy eukariotyczne mają postać liniową, a ich DNA jest ściśle połączony z dużą ilością specyficznych białek, które pełnią rolę funkcjonalną i strukturalną. Znajdują się one w jądrze komórkowym. Zawartość DNA w chromosomach eukariotycznych jest dużo większa niż w prokariotycznych i dlatego w każdym chromosomie eukariotycznym znajduje się wiele miejsc początku replikacji.
Chromosomy eukariontów można zwykle obserwować jedynie w czasie podziału komórki, gdy w wyniku replikacji utworzyły się już dwie identyczne struktury, zwane chromatydami (chromosomy siostrzane). Można je wtedy obserwować w mikroskopie świetlnym.
Chromosomy klasyfikuje się na podstawie morfologii, w zależności od położenia centromeru (przewężenia pierwotnego):
▪ chromosomy metacentryczne - centromer położony środkowo, dzieli chromosom na dwie połowy (ramiona). Ramiona p i q są sobie równe.
▪ chromosomy submetacentryczne - centromer znajduje się w pobliżu środka i dzieli chromosom na ramię krótsze p oraz dłuższe q.
▪ chromosomy akrocentryczne - centromer położony bliżej końca jednego z ramion (bardzo krótkie ramię p).
▪ chromosomy telocentryczne - brak krótkich ramion p. Nie występują u ludzi.
Molekularna struktura chromosomów:
Chromatyna (materiał budujący chromosomy) - kompleks białek i DNA (kompleks nukleoproteinowy):
▫ 30% białka histonowe (zasadowe)
▫ 30% białka wiążące DNA (kwaśne białka niehistonowe)
▫ 30% DNA
▫ 10% RNA - występuje przejściowo i jest eksportowany do cytoplazmy
Struktura chromatyny służy upakowaniu i organizacji chromosomowego DNA i jest zdolna do zmiany poziomów skondensowania w zależności od etapów cyklu komórkowego.
Euchromatyna - luźniejsza struktura, najbardziej rozproszony region chromosomu interfazowego, aktywna część chromatyny, biorąca udział w transkrypcji genów.
Heterochromatyna - struktura skondensowana, zawiera wiele powtórzeń DNA, pozbawiona aktywności genowej:
- konstytutywna - bezwzględnie pozbawiona aktywności genowej.
- fakultatywna - fragmenty chromatyny występujące zarówno w postaci heterochromatynowej, jak i euchromatynowej; wyłączona aktywność genów, np. ciałko Baara.
 | Pobierz cały dokument 12.budowa.chromosomow.eukariotycznych.ok.doc rozmiar 915 KB |