 | Pobierz cały dokument metod2.wyklady.i.tym.podobne.skrypty.itp.text.doc Rozmiar 466 KB |
WSTĘP
Metodologia jest jednym z działów szeroko rozumianej logiki, a w wielu wypadkach jest jej praktycznym zastosowaniem. Sam termin metoda pochodzi od greckiego słowa methodos i znaczy tyle, co postępowanie zmierzające do jakiegoś celu według przyjętych zasad . Metoda zatem, to zbiór przepisów kierujących celowym, ludzkim działaniem. Tak ogólnie pojętą metodą zajmował się T. Kotarbiński (1886 - 1981) w ramach stworzonej przez siebie prakseologii . W naszych rozważaniach zajmować się będziemy metodologią nauk, czyli nauką o metodach stosowanych w różnych dziedzinach wiedzy. Metodologia jest więc nauką o nauce, czyli nauką drugiego stopnia, tzw. metanauką.
Tak pojęta metodologia jest czymś innym niż metodyka. Różnica pomiędzy nimi polega na tym, że na terenie metodyki sposoby, reguły postępowania uzasadniane są w oparciu o właściwości przedmiotów, których one dotyczą. Chemik, np. podaje takie a nie inne zasady obchodzenia się z kwasem, ponieważ kwas ma takie a nie inne właściwości. Natomiast metodologia w uzasadnianiu proponowanych przez siebie reguł postępowania odwołuje się przede wszystkim do zasad logiki .
Istnieją różne rodzaje i podziały metodologii nauk. Mówi się m.in. o metodologii ogólnej i szczegółowej. Metodologia ogólna zajmuje się zagadnieniami ważnymi dla każdej dziedziny wiedzy, np. wnioskowaniem, rozumowaniem, definiowaniem itd. Natomiast metodologia szczegółowa interesuje się problemami typowymi dla poszczególnych nauk, np. metodologia metafizyki, psychologii, historii itd. lub dla określonej grupy nauk, np. metodologia nauk przyrodniczych, formalnych czy humanistycznych.
Odróżnia się też pomiędzy metodologią opisową i normatywną. Pierwsza jedynie opisuje bądź analizuje metody stosowane w jakiejś nauce, mówi więc o tym - jak jest. Druga podaje zalecenia, dyrektywy dotyczące tego, jakie metody i dlaczego winny być stosowane w danej dziedzinie wiedzy, czyli interesuje się także tym - jak być powinno.
Wspomina się też o metodologii pragmatycznej, która zajmuje się nauką pojętą jako czynność, jako proces tworzenia wiedzy oraz o metodologii apragmatycznej. Tę ostatnią interesuje nauka pojęta jako wytwór czynności poznawczych. Zajmuje się ona nauką jako systemem twierdzeń badając sposoby ich wzajemnych logicznych powiązań i uzasadnień.
Celem metodologii nauk jest ukazanie sposobu uzasadniania twierdzeń, stosowanej procedury badawczej, przyjmowanych założeń a przez to uświadomienie uprawiającemu daną naukę jego możliwości i ograniczeń. W ten sposób dokonuje się rozwój określonych dziedzin wiedzy, wzrasta ich samoświadomość. Największe osiągnięcia w zakresie metodologii mają nauki formalne. Mniej zaawansowane pod tym względem są nauki przyrodnicze a najmniej nauki humanistyczne.
 | Pobierz cały dokument metod2.wyklady.i.tym.podobne.skrypty.itp.text.doc rozmiar 466 KB |