Stosunki międzynarodowe
Jedna z podstawowych sfer aktywności jednostek i zbiorowości oraz instytucji w świecie
Dziedzina wiedzy i dyscyplina akademicka wywodząca się z nauk społecznych
Przedmiotem badań tej nauki są relacje/stosunki społeczne pomiędzy różnymi podmiotami między/ponad granicami państw
Uczestnicy, aktorzy
Wszystkie podmioty, które biorą udział w tworzeniu relacji międzynarodowych
Podmioty państwowe
Podmioty pozapaństwowe
Oddziaływania (1)
Podstawą dla zaistnienia stosunków międzynarodowych są oddziaływania, zachodzące pomiędzy poszczególnymi podmiotami, zwanymi społecznością międzynarodową
Społeczność międzynarodowa to wszyscy uczestnicy stosunków międzynarodowych, którzy tworzą luźno zespoloną całość
Oddziaływania zachodzą w ramach realizacji potrzeb (pierwotnych i wtórnych) poszczególnych uczestników
Oddziaływania (2)
Oddziaływania zachodzą w środowisku międzynarodowym
Środowisko międzynarodowe: elementy statyczne (struktury) oraz dynamiczne (zjawiska, tendencje, procesy), które wzajemnie się przenikają, tworząc nową jakość
Uwarunkowania (1)
Zbiór czynników wpływających na kształt i strukturę oddziaływań międzynarodowych
Mają charakter:
Wewnętrzny (właściwy dla poszczególnych podmiotów)
Zewnętrzny (charakterystyczne dla środowiska międzynarodowego)
Dość łatwo je zidentyfikować, trudno natomiast ocenić ich wpływ na konkretne oddziaływania
Uwarunkowania (2)
Rodzaje czynników/uwarunkowań:
Geopolityczne
Militarne
Demograficzne
Ideologiczne/ doktrynalne
Religijne
Etyczne
Osobowościowe
Procesy
Procesy międzynarodowe to: interesy uczestników, aktywność, oddziaływania, uwarunkowania i struktury
Procesy o szczególnym znaczeniu:
Instytucjonalizacja
Globalizacja
Główne dziedziny SM, to stosunki:
Polityczne
Gospodarcze
Społeczne
Kulturalne
Stosunki międzynarodowe jako dziedzina badawcza
Nauka o stosunkach międzynarodowych - trzy aspekty:
Poznawczy - opisanie i wyjaśnianie rzeczywistości międzynarodowej (narzędzia metodologiczne i teoretyczne oraz język)
Dydaktyczny - rozwój dyscypliny akademickiej
Doradztwo - eksperci, komentatorzy i publicyści (przekazywanie wiedzy i doświadczenia politykom oraz opinii publicznej)
Nauka o SM w praktyce
Geneza i narodziny - różne koncepcje
Tukidydes „Wojna Peloponeska” (V w. p.n.e.)
Paweł Włodkowic „O wojnie sprawiedliwej” - średniowiecze
Odrodzenie - T. Hobbes, N. Machiavelli, H. Grocjusz
Historia polityczna i ekonomia polityczna XIX w. - A. Smith, K. Marks
Pierwsza w pełni międzynarodowa praca „The Twenty Year's Crisis 1919-1939. An Intro. to the Study of Intl. Rel.” - E.H. Carr 1939
SM po II wojnie światowej - rozkwit nauki
Nowy impuls dla rozwoju nauki o SM „Politics Among Nations” H. Morgenthau 1948 (początek realizmu)
Lata 50-60 eksplozja szkół i nurtów w SM
Różnice w rozwoju nauki o SM w:
Krajach komunistycznych
Krajach zachodnich
Autonomizacja wiedzy o stosunkach międzynarodowych
Pierwsze szkoły - politologia i ISM:
1795 - Akademia Nauk Moralnych i Politycznych w Paryżu
1871 - Wolna Szkoła Nauk Politycznych w Paryżu
1880 - Szkoła Nauk Politycznych na Univ. Columbia
1900 - Uniwersytet Visconsin - wykład „polityka m-nar.”
1895 - Londyńska Szkoła Gospodarki i Nauk Polit.
1912 - katedra politologii na Oxford Univ.
Pierwsze szkoły na ziemiach polskich - politologia i ISM:
1902 - Szkoła Nauk Politycznych, Uniw. im. Jana Kazimierza we Lwowie
1911 - Szkoła Nauk Politycznych, Uniw. Jagielloński w Krakowie
1915 - Samodzielna Szkoła Nauk Polit. w Warszawie
Polska - konieczność kształcenia kadr dyplomatycznych i konsularnych po 1918 r.
1930 - Wydział Prawa Uniw. Jana Kazimierza - Studium Dyplomatyczne / Lwów
1918 - Wydział Polityczny Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie - 1938 przemianowanie na Akademię Nauk Politycznych
1950 - likwidacja Akademii i powołanie Szkoły Głównej Służby Zagranicznej
od 1966 na polskich uczelniach tworzenie wydziałów i instytutów nauk politycznych
Historia ISM:
Instytut Stosunków Międzynarodowych (ISM) rozpoczął działalność 1 października 1976 r. w ramach utworzonego rok wcześniej WDiNP
Od 1981 r. Instytut prowadził politologiczną specjalizację "stosunki międzynarodowe" dla studentów dwóch ostatnich lat studiów
W 1991 r. ISM otworzył samodzielny kierunek studiów