TKANKI

Tkanka - zbiór / zespół komórek o podobnej budowie, funkcji i pochodzeniu.

nabłonkowa

mięśniowa

łączna (tłuszczowa, limfa, chrzęstna)

nerwowa

TKANKA NABŁONKOWA

Funkcje:

OCHRONNA

(przed utratą wody, uszkodzeniami mechanicznymi, nadmiernym promieniowaniem UV, wnikaniem drobnoustrojów)

ODBIERANIE BODŹCÓW ZE ŚRODOWISKA

WYŚCIELANIE NARZĄDÓW, UKŁADÓW

- Występują w niej połączenia międzykomórkowe

- Nie są unaczynione

- Odżywianie odbywa się przez pobieranie z tkanek położonych niżej

- Mają zdolność podziału

- Mają duże zdolności regeneracyjne

Podział nabłonków:

■ ze względu na liczbę warstw: ■ ze względu na kształt komórek:

JEDNOWARSTWOWE WIELOWARSTWOWE

- PŁASKIE - PŁASKIE

- SZEŚCIENNE

- WALCOWATE

- WIELORZĘDOWE

JEDNOWARSTWOWY PŁASKI

Występuje tam, gdzie potrzebna jest szybka wymiana:

W pęcherzykach płucnych, Naczyniach krwionośnych,

Nerkach,

JEDNOWARSTWOWY SZEŚCIENNY

Występuje tam, gdzie zachodzi wchłanianie i wydzielanie:

W kanalikach nerwowych, końcowych odcinkach gruczołów

JEDNOWARSTWOWY WALCOWATY

Występuje: w przewodzie pokarmowym, jajowodach (gdyż zawierają dużą liczbę rzęsek, które ułatwiają przemieszczanie się komórki jajowej)

JEDNOWARSTWOWY WIELORZĘDOWY

Występuje: w drogach oddechowych, tchawicy, jamie nosowej, oskrzelach

WIELOWARSTWOWY PŁASKI

Występuje: w jamie ustnej i przełyku, pochwie, przedniej powierzchni rogówki, naskórku

TKANKA MIĘŚNIOWA

(nienawidzę tabelek!)

CECHY	MIĘŚNIE GŁADKIE	MIĘŚNIE POPRZECZNIE PRĄŻKOWANE
				SZKIELETOWE	SERCA
Kształt	Wrzecionowate	Blisko siebie, wydłużone walce	Rozgałęzione
Jądro	Jedno jądro położone centralnie	Wiele jąder położonych peryferyjnie	Jedno lub dwa jądra
Skurcz mięśni	Niezależny od naszej woli, następuje powoli	Zależny od naszej woli, następuje szybko	Niezależny od naszej woli, choć pośrednio możemy na niego wpływać, pracuje rytmicznie
Występowanie	Współtworzy ściany narządów wewnętrznych, przewodu pokarmowego, naczyń krwionośnych, limfatycznych i narządów moczowo - płciowych oraz skóry	Budują aktywną część układu	Serce
Funkcje	Nie pełni funkcji lokomocyjnych	Umożliwia ruch lokomocyjny kręgowców	Kurczenie się i rozkurczanie serca

Miofibryla -> pęczek miofibrylii -> włókno mięśniowe -> pęczek włokien więśniowych

Sarkometr - jednostka kurczliwa

TKANKA NERWOWA

Funkcje:

Odbiera i przewodzi impulsy ze świata zewnętrznego i wewnętrznego.

Składa się z:

NEURONÓW - przewodzą bodźce

KOMÓRKI GLEJOWE - odżywiają i chronią komórkę

Informacje przekazywane są z prędkością 120 m/s

Budowa komórki nerwowej:

Akson może być nagi, nieosłonięty, ale zdarza się to rzadko.

Rodzaje włókien:

Włókna jednoosłonkowe - osłona mielinowa

włókna dwuosłonkowe - na osłonie milionowej znajduje się druga - osłona schwanna

Rola osłonek:

Ochronna

Izolacyjna

Przyspieszenie przewodzenia impulsów

Synapsa - połączenie dwóch komórek nerwowych

CHEMICZNA ELEKTRYCZNA

W synapsie chemicznej przepływ impulsów odbywa się w jedną stronę - od aksonu do dendrytu. W synapsie elektrycznej przepływ impulsów jest dwustronny.

Rodzaje połączeń:

Neuron - mięśnie

Neuron - gruczoł

Neuron - neuron

TKANKA ŁĄCZNA

Funkcje:

Wypełniająca

Odżywcza

Transportowa

Mechaniczna

Obronna

Budowa:

W istocie komórkowej są trzy rodzaje włókien:

Kolagenowe

30% wszystkich białek z organizmu, nierozpuszczalne w wodzie, odporne na rozerwania

Sprężyste

Z białka (elastyna), cieńsze niż kolagenowe, mają zdolność rozciągania się, tworzą ściany naczyń krwionośnych

Retikulinowe

Budują węzły chłonne

PODZIAŁ TKANKI ŁĄCZNEJ

TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA

WIOTKA

- Zawiera włókna retikulinowe

- Otacza naczynia krwionośne, mięśnie i nerwy

- Tworzy warstwę podskórną

ZBITA

- Zawiera włókna kolagenowe

- Ułożone regularnie budują ściągana i torebki stawowe

- Ułożone nieregularnie budują skórę właściwą

TŁUSZCZOWA

- Gromadzi nadmiar tłuszczu

- Występuje w warstwie podskórnej

- Liczba komórek tłuszczowych nigdy nie znika!

SIATECZKOWA

- Komórki mają wypustki

- Tworzą sieć

- Budują drasicę, węzły chłonne, szpik kostny

ZARODKOWA

- Komórki macierzyste

- W substancji międzykomórkowej nie ma włókien

- Jest totipotencjalna (może wytwarzać KAŻDY rodzaj tkanki)

TKANKA ŁĄCZNA OPOROWA

CHRZĘSTNA

- Nie jest unerwiona

- Odżywianie odbywa się na zasadzie dyfuzji z tkanki położonej niżej

- Ma dużą zdolność regeneracyjną

Dzielimy ze względu na liczbę włókien:

SPRĘŻYSTA WŁÓKNISTA SZKLISTA

Buduje małżowinę uszną, chrząstki krtani i nagłośni, zawiera włókna zbudowane z elastyny, nie ulega mineralizacji

Tworzy szkielet w okresie zarodkowym i płodowym, u dorosłego buduje powierzchnie stawowe (gdyż jest odporna na ścieranie), znajduje się w przegrodzie nosowej, oskrzelach, zawiera włókna kolagenowe

KOSTNA

Tkanka kostna powstaje w wyniku kostnienie tkanki chrzęstnej. W odróżnieniu od niej, jest unaczyniona i unerwiona.

Skład:

substancja podstawowa z solami mineralnymi - odpowiada za twardość

włókna osseinowe (kolagenowe) - nadają elastyczność

osteocyty - KOMÓRKI KOSTNE (znajdują się w istocie międzykomórkowej, w jamkach kostnych)

Podział:

Zbita Gąbczasta

NO I TYLE. O KOSTNEJ NIE MAM NIC WIĘCEJ, NIE MAM NOTATEK ;)

KREW

Budowa krwi:

elementy morfotyczne (krwinki) - 45 % objętości

erytrocyty

leukocyty

trombocyty

ERYTROCYTY - krwinki czerwone:

Powstają w szpiku kostnym,

Zawierają czerwony barwnik - hemoglobinę

Żyją 120 dni

Nie mają jądra

Funkcje:

Dostarczają tlen

Transportują CO₂ - 30%

Warunkują grupę krwii

Razem z osoczem utrzymują pH krwii.

LEUKOCYTY - krwinki białe:

Granulocyty Agranulocyty

(posiadają ziarnistości i płatowe jądro)

neutrofile eozynofile bazofile

Neutrofile - granulocyty obojętnościowochłonne, 60 %

- Obrona przed infekcjami

- Duża ilość oznacza stan zapalny

Eozynofile - granulocyty kwasochłonne, 3%

- Niszczenie obcych tkanek (np. alergennych)

Bazofile - granulocyty zasadochłonne, 0,5 - 1%

TROMBOCYTY - płytki krwi:

Żyją od 8 - 10 dni

Niszczone w śledzionie, tworzone w szpiku kostnym

Funkcja:

Pełnią rolę „wyzwalaczy”, początkują proces krzepnięcia krwi

osocze - 55% objętości:

woda - 90%

związki organiczne - 9%:

białka: albumina, globulina, fibrynogen (odpowiedzialny za krzepnięcie krwi)

kwasy tłuszczowe

cukier (głównie glukoza)

hormony

enzymy

mocznik

związki nieorganiczne - 1%:

sole mineralne (lub, jak kto woli: chlorek sodu, jony wapnia, potasu, magnezu oraz żelaza pochodzącego z przemian hemoglobiny).

Funkcja osocza:

Bierze udział w krzepnięciu krwi,

Bierze udział w procesach odpornościowych,

Utrzymuje stałe pH i stałą temperaturę ciała

Utrzymuje stałe ciśnienie osmotyczne

Rozprowadza po organizmie substancje odżywcze (witaminy, enzymy, hormony)

Zabiera szkodliwe produkty przemiany materii i transportuje do nerek

Uczestniczy w transporcie CO₂

UKŁAD LIMFATYCZNY

Limfa (chłonka):

osocze

krwinki białe

Funkcja:

Pośredniczy w wymianie substancji między krwią a innymi tkankami

Transportuje tłuszcze po organizmie

Odpornościowa (niszczy to, co obce)

Skład chemiczny:

Osocze zbliżone składem do osocza krwi, ale zawiera większy procent tłuszczu

---