Czynności pamięciowe i uczenie się

Pamięć a uczenie się

• DEFINICJA

Uczenie się- proces, który stanowi podstawę względnie stałych zmian zachowania i zachodzi w wyniku ćwiczeń lub doświadczeń

Pamięć- zdolność umysłu do przechowywania, a później przypominania sobie lub rozpoznawania zdarzeń, których się uprzednio doświadczyło

• 3 STANOWISKA :

P=U; zakres obu terminów pokrywa się, psychologowie posługują się nim w nieco odmiennym kontekście: U- interesuje behawiorystów, P-kognitywistów

U>P; jest zakresowo szersze, np. mówi się o uczeniu sensoryczno-motorycznym, języka, potrzeb, czyli uczenie zakłada magazynowanie śladów bodźców i reakcji, a pamięć obejmuje raczej semantyczne informacje zapisane w kodzie obrazowym lub pojęciowo-werbalnym

P>U; procesy pamięciowe są chwilowe, jak i trwałe a tylko pamięć LTM jest podstawą modyfiacji zachowania, czyli uczenia się; w procesach pamięciowe są3 fazy, a uczenie się jest związane z zapamiętywaniem, czyli jedną z faz pamięci

DEFINICJE

• Kodowanie (zapamiętywanie)- proces organizowania i przekształcania napływających

informacji, umożliwiający włączenie ich do pamięci w celu przechowania lub porównania z

wcześniej zapamiętanymi informacjami.

• Przechowywanie proces utrzymywania informacji w pamięci.

• Wydobywanie (odpamiętywanie, odtwarzanie) proces uzyskiwania dostępu do informacji

przechowywanej w pamięci.

Zapamiętywanie

• Czynność pamięciowa polegająca na wprowadzeniu informacji do jednego z systemów pamięci dzięki przekształcaniu wejściowych danych fizycznych w rodzaj reprezentacji, ktora może zostać umieszczona w pamięci

• Zależy od dwóch podstawowych grup czynników:

• ZEWNĘTRZNE: stopień organizacji materiału, stopień jego sensowności, rozmiar materiału, Szybkość ekspozycji, kontekst

• WEWNĘTRZNE: psychologiczne, poziom pobudzenia emocjonalnego

Większa liczba powtórzeń

• Powtarzanie

• uczenie się:

• rozłożone w czasie a skomasowane

• całościowe a parcjalne

• powtórki podtrzymujące a wypracowujące

• Badania Ebbinghausa

krzywoliniowy związek długości listy z liczbą powtórek, które należy dokonać w celu zapamiętania

powtarzanie samo w sobie może być czynnikiem pozytywnie wpływającym na zapamiętywanie (badania Craika i Watkinsa)

oszczędność przy ponownym uczeniu się - badania Tulvinga

Konsolidacja śladu pamięciowego

• Badania Josta: jeżeli dwa skojarzenia mają jednakową siłę, ale jedno z nich jest starsze od drugiego, to skojarzenia chronologicznie wcześniejsze będzie bardziej podatne na dobroczynny wpływ ponownego uczenia się

• Badania Travisa -konsolidacja zapewnia zwiększoną odporność materiału na upływ czasu i wpływ czynników dystrakcyjnych

• Badania Bahrick -dłuższe przerwy między powtórzeniami wpływają pozytywnie na zapamiętywanie zarówno w zakresie efektywności, jak i odporności na upływ czasu

Organizacja materiału

• Badania Bousfield - Mechanizm grupowania kategorialnego

• Badania Deese -związek intruzji (wtrącenia słów nieobecnych na liście) z kategoryzacją

• MNEMOTECHNIKI:

• kategoryzowanie,

• obrazy interaktywne,

• system słów-haków,

• metoda loci,

• akronim,

• akrostych,

• system słów-kluczy

• POMOCE MNEMONICZNE: notatki, listy, budziki, alarmy, supełki

Elaboracja

• Elaboracja -czyli opracowanie materiału polegające na dodaniu do informacji czegoś, czego w niej oryginalnie nie było

• Stein i Stanford -badanie wpływu elaboracji na zapamiętywanie (przymiotnik „gruby”)

Zgodność kontekstu

• Badania Godden i Baddeley - zgodność kontekstu zapamiętywania i odtwarzania

(płetwonurkowie)

• Smith i Vela -efekt kontekstu występuje wówczas, gdy po prostu jego elementy są

włączane w strukturę zapamiętywanego materiału

Czynniki wpływające na zapamiętywanie

• Co przeszkadza?:

Interferencja proaktywna

Niska motywacja

Zaburzenia konsolidacji

Interferencja proaktywna

• Im czynność jest lepiej wyćwiczona, tym trudniej dokonać jej modyfikacji bądź zastąpić ją inną czynnością, a jeśli już tego dokona, to trudniej sprawić, aby zmiana była trwała

• zegarek Hugo Munsterberga

• Melton i Lackum - interferencji proaktywna dwukrotnie wyższa w wypadku materiału podobnego niż niepodobnego do pierwszej listy

Przechowywanie

• Czynność pamięciowa, polegająca na przeciwdziałaniu zanikowi albo utracie dostępu do zapamiętanej informacji.

• Zapominanie:

Interferencja retroaktywna

Dwa sposoby opisu mechanizmu zapominania

Motywowane zapominanie

• Reminiscencja

Interferencja retroaktywna

• Interferencja retroaktywna - jest wywołana nową wiedzą, która wstecznie oddziałuje destrukcyjnie na wiedzę nabytą wcześniej

• Briggs -system naczyń połączonych w zapamiętywaniu: dwa konkurujące ze sobą zestawy bodźców wzajemnie na siebie wpływają

• McGeoch i McDonalds -wielkość interferencji w zależności od podobieństwa materiału A i B

Krzywa zapominania

• Graficzna ilustracja ilościowych miar ubytków pamięciowych następujących w czasie po zaprzestaniu uczenia się

• PRAWIDŁOWOŚĆ: największe ubytki pamięciowe następują wkrótce po zaprzestaniu uczenia się, a potem stopniowo maleją

• Badania:

• Ebbingahaus

• Bahrick

• Linton

Dwa sposoby opisu mechanizmu zapominania

• zanikanie śladu pamięciowego (Ebbinghaus)

• utrata wskazówek dostępu(Tulving)

Reminiscencja

• Reminiscencja- jest zjawiskiem wzrostu poziomu odtworzenia zapamiętanego materiału,

bez jego dodatkowego uczenia się

• eksperymenty Ballarda -zjawisko poprawy odtworzenia w kolejnych próbach

• Franklin i Holding -zjawisko reminiscencji w pamięci epizodycznej

• Fitzgerald -okres życia, którego dotyczy reminiscencja jest istotny dla kształtowania się

tożsamości jednostki

Odpamiętywanie

• Czynność pamięciowa, polegająca na wykorzystaniu wcześniej zapamiętanych

informacji.

• Rodzaje odpamiętywania

Przypominanie

Rozpoznanie

• Rola wskazówek i kontekstu

Rodzaje odtwarzania

• Przypominanie -kiedy osoby próbują bezpośrednio przywołać zapamiętane treści

• Rozpoznawanie -w którym wśród przedstawionego materiału należy wskazać to, co było przedmiotem zapamiętywania

Przypominanie a rozpoznanie

• Wskazówki wewnętrzne vs zewnętrzne

• Proces jednofazowy vs dwufazowy

• Więcej vs mniej wskazówek inicjujących proces

• Paradoks frekwencji słów

Rola wskazówek i kontekstu

• Tulving i Thomson -wyraźne powiązanie warunków zapamiętywania i odpamiętywania

• Ucros -poprawność odpamiętywania jest tym wyższa, im większa jest zgodność nastroju w

momencie kodowania i odtwarzania

• Baddeley -rozróżnienie na kontekst naturalny i kontekst sztuczny

Procesy konstruowania pamięciowego

• Wpływ wcześniejszej wiedzy na kodowanie i wydobywanie

• Wpływ późniejszej wiedzy na wydobywanie

• pamięć rekonstruktywna- jednostka przechowuje informacje na temat zdarzeń i faktów, dokładnie i zgodnie z rzeczywistością, a następnie w trakcie wydobywania wykorzystuje różne strategie, aby odbudować zapamiętane doświadczenie

• pamięć konstruktywna- jednostka buduje wspomnienia na podstawie wcześniejszego doświadczenia i oczekiwań tak, że posiadne schematy (czy nawet nowe informacje mogą wpływać na sposób, w jaki nowe (czy nawet istniejące) informacje będą przechowywane w pamięci

---