Fakty na temat Krymu, które warto znać i skąd się wzięły zamieszki

http://marucha.wordpress.com/2014/03/03/fakty-na-temat-krymu-ktore-warto-znac-i-skad-sie-wziely-zamieszki/

Posted by Marucha w dniu 2014-03-03 (poniedziałek)

Facts you need to know about Crimea and why it is in turmoil
http://rt.com/news/crimea-facts-protests-politics-945/
Tłumaczenie: Fran SA

http://www.youtube.com/watch?v=wywot1rCVxQ

Zamieszki w Symferopolu 26.02.2014.

Co to jest Krym?

Obecnie znany jako Autonomiczna Republika Krymu, ten malowniczy polwysep wysuniety z ladu Ukrainy w Czarne Morze byl przez wieki kolonizowany i podbijany przez rozne imperia i koczownicze plemiona. Grecy, Scytowie, Bizantyjczycy i Genuenczycy pozostawili slady swojej bytnosci w miejscach badan archeologicznych i nazwach miejscowosci.

Miasto Sevastopol nad Morzem Czarnym

Rosyjskie imperium przylaczylo Polwysep Krymski do Rosji pod koniec 18-go wieku, po wielu krwawych walkach z Imperium Ottomanskim.

Warunkiem Traktatu Pokojowego z 1774 roku (Uklad Kuczuk-Kainari) - Chanat Krymski, ktory byl pod panowaniem panstwa ottomanskiego, a byl znany z notorycznych najazdow na ziemie wschodnio-slowianskie, dostal sie pod panowanie Rosji. Wkrotce potem, Caryca Katarzyna obalila Chanat Krymski , przywracajac polwyspowi historyczna, grecka nazwe Tauridy.

Za czasow sowieckich, Krym znany byl jako `kurort Sojuza'. Wielu mieszkancow bylego ZSRR z rozrzewnieniem wspomina wybrzeze, wakacje szkolne, obozy na Krymie z czasow dziecinstwa.

Kto tam teraz mieszka?

Zgodnie z ostatnim spisem ludnosci z 2001 roku, zdecydowana wiekszosc mieszkancow Krymu to ludnosc rosyjska - prawie 1,200,000 lub co stanowi okolo 58.3% populacji. Okolo 24% stanowia Ukraincy (ca 500,000) i 12 procent to Krymscy Tatarzy.

Niemniej jednak, w najwiekszym miescie krymskim jakim jest Sewastopol, ktory jest uwazany za oddzielny region na polwyspie, jest bardzo malo Tatarow i okolo 22% Ukraincow, a ponad 70% mieszkancow stanowia Rosjanie.

Badania (sondaz) Kijowskiego Miedzynarodowego Instytutu Socjologii wykazaly, ze zdecydowana wiekszosc zamieszkujaca Krym mowi glownie po rosyjsku (97%). Jedna z pierwszych decyzji tymczasowego rzadu w Kijowie bolesnie uderzyla bezposrednio mieszkancow Krymu, poniewaz zniosla prawo, ktore zezwalalo na oficjalne uzywanie jezykow narodowych w wielokulturowych regionach.

I co sie teraz dzieje na Krymie?

Po obaleniu Prezydenta Ukrainy i ustanowieniu tymczasowego rzadu w Kijowie, rosyjska wiekszosc zaczela protestowac przed regionalnym parlamentem, domagajac sie, od lokalnego przedstawiciela do Parlamentu, zeby nie popieral rzadu w Kijowie. Mieszkancy Krymu domagali sie, zeby Rejon Autonomiczny wrocil do konstytucji z 1992 roku, na mocy ktorej Krym przez krotki czas mial nawet swojego prezydenta i niezalezna polityke miedzynarodowa.

Parlament Autonomicznej Republiki Krymskiej wyznaczyl na srode termin przedstawienia swoich postulatow tymczasowemu rzadowi w Kijowie.

Rada Krymskich Tatarow (Mejlis) glosno zaprotestowal przeciwko posiedzeniu parlamentu na Krymie w tej sprawie, popierajac calkowicie nowy parlament w Kijowie. (W 2012 roku czlonkowie Mejlis startowali w wyborach parlamentarnych jako czesc bloku Julii Tymoszenko i bardzo aktywnie popieraja rewolucyjny rzad w Kijowie).

Naprzeciwko siebie stanely dwie wrogie sobie demonstracje; w wyniku wybuchlej awantury dwie osoby stracily zycie poturbowane i zgniecione przez tlum, a okolo 30 osob zostalo rannych. Wtedy szef Mejlis, Refat Chubarov, uspokoil tlum i wezwal demonstrantow do rozejscia sie do domow.

Mimo, ze Mejlis reprezentuje tylko 20% tatarskiej spolecznosci, uwazaja oni, ze przemawiaja w imieniu calej tatarskiej ludnosci Krymu. A przecież wielu Tatarow bylo po stronie demonstracji pro-rosyjskiej.

Ukraińska policja próbuje rozdzielić etnicznych Rosjan i Tatarów Krynskich podczas zamieszek pod Parlamentem Krymu w Symferopolu 26.02.2014.

Biorac przyklad z Kijowa, utworzyly sie grupy samoobrony -  i zeby zapobiec ewentualnym prowokacjom okolo 3500 osob razem z policja patroluje ulice.

Gdy rzad centralny w Kijowie rozwiazal specjalne sluzby porzadkowe Berkut, nowe wladze w Sewastopolu przyjely na Krym grupy oficerow i ich rodzin, ktorzy czuli sie zagrozeni w Kijowie.
Parlament wybral przez glosowanie nowego mera miasta, poniewaz poprzedni burmistrz popieral nowe wladze w Kijowie.

Skutki przewrotu w Kijowie w 2014

Zamieszki w Autonomicznej Repulice Krymskiej zaczely sie na wiadomosc, ze rzad w Kijowie zniosl prawo do uzywania oficjalnie jezykow narodowych, lacznie z jezykiem rosyjskim. Prawo ustanowione w 2012 nadawalo rownouprawnienie do poslugiwania sie jezykiem rosyjskim w rosyjsko-jezycznych regionach w biurach, edukacji i paru innych dziedzinach.

Nowy rzad w Kijowie zabranial rowniez zatrudniania czlonkow poprzedniej administracji we wszystkich urzedach panstwowych.

Zniesienie prawa o regionalnych jezykach spowodowalo awanture w calej Ukrainie. (Uwaga moja: Wyobrazmy sobie, ze w Kanadzie nagle zdelegalizowaliby jezyk francuski - przyp. tłum.)

Nawet we Lwowie, samym centrum radykalnie prawicowej opozycji, mieszkancy tego miasta oglosili “Dzien Jezyka Rosyjskiego', wzywajac wszystkich do mowienia w tym dniu wylacznie po rosyjsku i do solidarnosci z rosyjskojezyczna ludnoscia kraju.

Jak to sie stalo, ze Krym oddzielony zostal od Rosji?

Nikita Chruszczow

W 1954 roku, Sowiecki przywodca Nikita Chruszczow, ktory sam byl Ukraincem podjal bardzo dyskusyjna decyzje oderwania Krymu od Rosji i przylaczenia do Ukrainy.

Po rozpadzie ZSRR, `prezent' Chruszczowa byl bardzo krytykowany przez swielu Rosjan, lacznie z wiekszoscia mieszkancow Autonomicznej Republiki Krymskiej.

Na dodatek wszystkiego, Sewastopol, ktory pozostal najwiekszym miastem na Krymie, zachowal swoj bardzo militarny charakter.

W 1948 roku Sewastopol byl zupelnie wydzielonym rejonem i pozostawal bezposrednio pod administracja w Moskwie. Przez wiele lat Sewastopol byl miastem zamknietym, poniewaz miescila sie tam bardzo wazna dla sowieckiej Rosji flota czarnomorska.

W 1990 roku, Sewastopol stal sie przedmiotem wielkich dyskusji miedzy Ukraina a Rosja. Po wielu negocjacjach, miasto, wlacznie z otaczajacymi terenami uzyskalo specjalny status `miasta o waznym znaczeniu panstwowym' na terytorium Ukrainy i Rosja wynajela niejako od Ukrainy miejsce stacjonowania bazy rosyjskiej dla Floty Czarnomorskiej az do 2047 roku.

Niemniej jednak, rosyjska wiekszosc mieszkancow Krymu oraz niektorzy rosyjscy politycy otwarcie nadal uwazaja ten teren za czesc Rosji.

Problemy etniczne

Na poczatku 20 wieku, Rosjanie i Krymscy Tatarzy stanowili wiekszosc etniczna Krymu.Inne, mniejsze grupy to Ukraincy, Zydzi i inne narodowosci. Krym byl nie tylko carskim kurortem, ale i jak natchnieniem dla wielu rosyjskich artystow, pisarzy i poetow zarowno rodzimych jak i przybyszow.

W czasie II-ej wojny, okolo 20 tysiecy Tatarow oficjalnie sprzyjalo hitlerowskim Niemcom. Ale tez i wielu sluzylo w sowieckiej armii. Za te kolaboracje z Niemcami Stalin zarzadzil deportacje wszystkich Tatarow z Krymu do centralnych republik w Azji. Oficjalnie, 183.155 osob deportowano z Krymu plus 9 000 Krymskich Tatarow- weteranow wojennych.To stanowilo okolo 19% przedwojennej populacji, polowe z tego stanowili Rosjanie.

Mimo, ze te deportacje byly bardzo krytykowane przez dowodztwo komunistyczne juz w 1967 roku - dopiero w 1980 roku Tatarzy mogli wreszcie powrocic na Krym.

Naturalnie, ze stalinowskie dramatyczne deportacje wbily sie dobrze w pamiec pokoleniom Tatarow, ktore znienawidzily rezim sowiecki.

Tatarzy Krymscy w Symferopolu 18.05.2012 podczas obchodów 68. rocznicy masowych deportacji do odległych terenów ZSRR.

Referenda i pokladane nadzieje

W 1991 roku, mieszkancy Krymu brali udzial w kilku referendach. Jedno na temat proklamowania regionu Autonomiczna Republika Krymska w ramach Zwiazku Sowieckiego przynioslo 93.26% poparcia. A poniewaz wiele rzeczy sie wydarzylo w bardzo krotkim czasie, inne referendum bylo na temat oddzielenia sie Ukrainy od Zwiazku Sowieckiego. 54 % osob poparlo propozycje.

Natomiast referendum na temat uniezaleznienia sie Krymu od Ukrainy zostalo calkowicie zabronione; wielu krytykow uwaza, ze ich prawo do referendum zostalo odebrane przez wladze Kijowa.

Protesty popierające zorganizowanie referendum w sprawie niepodległości Krymu, 1992 r.

A zeby jeszcze bardziej skomplikowac problem polwyspu, Tatarzy, ktorzy wracali na Krym masowo osiedlali sie w wielkiej ilosci i zaczeli rywalizowac z lokalnymi wladzami. Utworzono Rade Tatarow Krymskich (Mejlis) do reprezentowania praw i interesow mniejszosci etnicznej.

I chociaz Mejlis nigdy nie zostal uznany jako oficjalna organizacja, grupa ta zdecydowanie miala wplyw na cala ludnosc tatarska Krymu i wprowadzila wiele korzystnych zmian i koncesji dla swojej grupy etnicznej.

Podczas gdy przesiedlency tatarscy i rosyjska wiekszosc probowaly zyc w zgodzie i wzajemnym zrozumieniu - rozni zbyt ambitni politycy po obu stronach powodowali nieporozumienia i zatargi.

Wszelkie proby poszerzenia autonomii dla Tatarow krymskich i agresywne zadania zmian w prawodawstwie, wywolaly protesty politykow na Krymie, ktorzy nazywali Mejlis `zorganizowana grupa przestepcza' lamiaca konstytucje. Naturalnie, ze wywolywalo to wielkie oburzenie wsrod Tatarow, ktorzy uwazali, ze sa dyskryminowani.

I co dalej?

Tatarska grupa Mejlis podejrzewa, ze etniczni Rosjanie probuja oderwac Krym od Ukrainy i wykluczyc Tatarow od jakichkolwiek decyzji na temat dalszych losow polwyspu. Ci jednak stanowia bardzo maly procent tatarskiej spolecznosci, podczas gdy zdecydowana wiekszosc jest apolityczna lub wrecz popiera niezaleznosc Krymu.

Radykalne grupy prawicowe z Zachodniej Ukrainy grozily wczesniej, ze wysla na Krym `pociagi przyjazni' z uzbrojonymi bojowkarzami, zeby zdlawic wszelkie objawy oporu przeciwko rewolucji, o ktora tak ciezko walczyly.

Wladze w Kijowie zajete nominacjami w nowym rzadzie rewolucyjnym, przyjely w miedzyczasie lagodne traktowanie Krymu. Tymczasowy minister d/s wewnetrznych nie podjal zadnych drastycznych srodkow, zeby aresztowac zbieglego obalonego prezydenta Janukowicza, obawiajac sie wiekszych starc.

---