Analiza wiersza pt. „Dzień Dziadka" Wandy Chotomskiej

Kto ci opowie o dawnych latach?

Tych lat naoczny świadek.

Jak kraj nasz rośnie,

jak ludzie rosną,

opowie ci - twój dziadek.

Otworzy serce,

kieszeń otworzy,

podsunie czekoladę,

z twoich sukcesów

zawsze się cieszy.

Kto? No, wiadomo - dziadek!

A jak coś spsocisz,

jak coś naknocisz,

jak trzeba spytać o radę -

to kto za uszy

wyciągnie z biedy?

Wiadomo, zawsze - dziadek!

Więc wnuki proszą,

żeby w kwiaciarniach

kwiatów nie chować pod ladę.

Dziadek ma święto!

Kwiaty dla dziadka!

Wiwat, niech żyje dziadek!

1. Słowa-klucze - uczniowie czytają słowa wypisane na tablicy. Starają się odgadnąć komu można byłoby je przypisać: dawne lata, naoczny świadek, opowiedzieć, serce, czekolada, sukces, cieszyć się, psoty, rada, wyciągać z biedy, kwiaty, święto.

2. Tematem naszej lekcji jest - uczniowie układają jeden wspólny obrazek podzielony na mniejsze elementy (puzzle). Na tablicy umieszczony jest brystol z narysowaną ramką, w której obrysowane są kształty poszczególnych elementów puzzli. Uczniowie po kolei starają się znaleźć miejsce swojego puzzla.

• Co przedstawia obrazek? Rysunek dziadka.

• Kim jest dziadek? Osobą starszą, tatą taty lub mamy.

• Jak ma na imię wasz dziadek?

• Co jest napisane na obrazku? Wanda Chotomska „Dzień Dziadka”.

• Jak myślicie o czym będzie mówił wiersz?

• Co poetka będzie chciała nam w nim opowiedzieć?

• Waszym zdaniem wiersz będzie smutny, wesoły, poważny? Jaki? (Hipoteza interpretacyjna)

3. Informacja o autorce wiersza i jego utworach.

• Kim jest Wanda Chotomska? Odwołanie się do wcześniejszego zadania domowego, w którym dzieci miały przygotować informacje o autorce.

• Uczniowie wspólnie z nauczycielem tworzą na arkuszu białego brystolu (powieszony na magnesowej tablicy) „słoneczko” z informacjami o autorce do zawieszenia na tablicy: Ulubieni Autorzy.

WANDA CHOTOMSKA

4. Ekspozycja wiersza. Uczniowie po cichu, samodzielnie czytają wiersz. Następnie czyta go głośno nauczyciel.

• Analiza wiersza.

• „Kto ci opowie o dawnych latach? Tych lat naoczny świadek. Jak kraj nasz rośnie, jak ludzie rosną, opowie ci - twój dziadek. (…)”. Do kogo zwraca się autorka? O kim opowiada? Co to znaczy „naoczny świadek”? (Świadek to osoba obecna przy czymś, przy jakimś wydarzeniu i mogąca opowiedzieć o tym).

• „(…) Otworzy serce, kieszeń otworzy, podsunie czekoladę, z twoich sukcesów zawsze się cieszy. Kto? No, wiadomo - dziadek!(...)”. Co autorka mówi nam o dziadku? Jak wytłumaczycie zwrot „otworzy serce, otworzy kieszeń”? Jakim człowiekiem jest dziadek przedstawiony przez autorkę?

• „(… ) A jak coś spsocisz, jak coś naknocisz, jak trzeba spytać o radę - to kto za uszy wyciągnie z biedy? Wiadomo, zawsze - dziadek! (…)”. Co to znaczy „spsocić” i „naknocić”? (robić psoty, płatać figle, robić kawały, żartować). Jak wytłumaczycie zwrot „za uszy wyciągnie z biedy”?

• „(…) Więc wnuki proszą, żeby w kwiaciarniach kwiatów nie chować pod ladę. Dziadek ma święto! Kwiaty dla dziadka! Wiwat, niech żyje dziadek!” Jak należy, aby zachowały się wnuki? Jak wy pamiętacie o święcie dziadka?

• Czy przeczytany wiersz zgadza się z waszymi domysłami, które każdy z was wymyślał na początku lekcji?

5. „Mój dziadek jest…” - pantomima. Wybrani uczniowie na środku sali przedstawiają ruchem zadany temat. Pozostałe dzieci odgadują co pokazuje dany uczeń. Zachęcanie uczniów do swobodnych wypowiedzi o swoim dziadku (jak ma na imię?; ile ma lat?; czy to tata taty czy mamy?; co lubisz robić z dziadkiem?; jakie emocje Ci towarzyszą gdy mówisz o swoim dziadku? itp.).

6. Recytowanie fragmentu wiersza wykorzystując różną intonację głosu (głośno, cicho, wesoło, smutno, z werwą, apatycznie itp.). Zachęcanie uczniów do swobodnej interpretacji na środku sali. Wspólne ocenianie i wybieranie interpretacji najbardziej pasującej do wskazanych słów.

„(…)Dziadek ma święto!

Kwiaty dla dziadka!

Wiwat, niech żyje dziadek!”

7. Rozsypanka wyrazowa. Każdy uczeń otrzymuje następujące wyrazy: dziadunio, dziadzio, dziadziuś, senior, starszy pan, staruszek, starzec, przodek, tata taty lub mamy, emeryt, rencista. Zadaniem dzieci jest wybrać takie wyrazy, które pasują do wyrazu dziadek. Chętny uczeń czyta swój wybór. Omówienie zadania - mogą pasować wszystkie wyrazy. Wklejenie wyrazów do zeszytu.

8. „Piosenka o dziadku” - wspólne śpiewanie piosenki z tyłu sali. Zabawa kołowo-ruchowa do piosenki.

9. Podsumowanie wiersza z wykorzystaniem słów - kluczy; chętni uczniowie wykorzystując słowa -klucze, opowiadają o przeczytanym wierszu, np. Dziadek żył w dawnych latach. Jest świadkiem wielu wydarzeń, w których był uczestnikiem. Może o nich ciekawie opowiedzieć. Kocha swoich wnuków. Ma dla nich swoje serce, czas i czekoladę. Dziadek cieszy się z sukcesów swoich wnuków. Na dziadka można zawsze liczyć. Pomoże w potrzebie i ma zawsze dobre rady na psoty swoich wnuków. Wnuki pamiętają o święcie dziadka. Mają przygotowany kwiatek dla niego. Cieszą się z jego święta.

10. Portret „Mój Dziadek” - uczniowie malują farbami plakatowymi portret dziadka.

Aldona C. „Dzień Dziadka” W. Chotomska

Data urodzin 26.10.1929r. w Warszawie

Pisze: wiersze, opowiadania dla dzieci i młodzieży

Pisarka

Ulubione wiersze: dzieci przyklejają swoje ulubione wiersze autorki

---