Semiotyka

Wykwity pierwotne pojawiają się na skórze w początkowym okresie ujawnienia się zmian chorobowych na skórze. Należą do nich: plama, grudka, bąbel, guzek, guz, pęcherzyk, pęcherz, krosta.
Plama Plama jest to wykwit leżący w poziomie skóry, niewyczuwalny przy dotyku i różniący się od otaczającej skóry zabarwieniem.
Grudka Grudka to wykwit wyniosły ponad poziom skóry, różniący się od otaczającej skóry spoistością i ustępujący bez pozostawiania śladów.
Bąbel Bąbel pokrzywkowy to wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, który szybko powstaje i ustępuje bez pozostawiania śladów.
Guzek Guzek jest wykwitem wyniosłym ponad powierzchnię skóry, który związany jest ze zmianami w skórze właściwej, i który ustępuje pozostawiając blizny. Większe wykwity guzkowe noszą nazwę guzów.
Pęcherzyk i pęcherz Pęcherzyk i pęcherz to wykwity wyniosłe ponad powierzchnię skóry, wypełnione płynem i ustępujące bez pozostawiania blizny.
Krosta Krosta jest wykwitem wyniosłym ponad powierzchnię skóry, od początku wypełnionym treścią ropną.
Wykwity wtórne Wykwity wtórne stanowią zejście wykwitów pierwotnych i występują w okresie dalszego rozwoju lub ustępowania choroby. Należą do nich: nadżerka lub otarcie, owrzodzenie, wrzód lub rana, rozpadlina lub szczelina, strup, łuska i blizna.
Łuska Łuska to złuszczająca się warstwa rogowa skóry.
Strup Strup powstaje w wyniku zasychania na powierzchni skóry płynu wysiękowego, krwi albo treści ropnej.
Nadżerka Nadżerka to ubytek naskórka powstający w wyniku jego zniszczenia. Przeczos to linijny ubytek w skórze uprzednio niezmienionej powstający najczęściej pod wpływem drapania.
Owrzodzenie Owrzodzenie to ubytek skóry właściwej, który ustępuje pozostawiając blizny.
Rozpadlina Rozpadliny to linijne ubytki obejmujące głębsze warstwy skóry właściwej, w wyniku czego powstają blizny.
Blizna Blizna powstaje w następstwie uszkodzenia skóry właściwej i zastąpienia jej tkanką łączną włóknistą.

CHOROBY INFEKCYJNE SKÓRY

BAKTERYJNE	WIRUSOWE	GRZYBICE		PASOŻYTNICZE
Flora bakteryjna skóry: - przejściowa, np. dłonie - stała, np. określone okolice. Czynniki sprzyjające zakażeniom bakteryjnym: - kontakt z czynnikiem etiologicznym, - choroby skóry, - uszkodzenia naskóra i skóry, - zaburzenia odporności - choroby ogólnoustrojowe. Podział schorzeń bakteryjnych: - ropne,n p. zakażenia gronkowcowe, paciorkowcowe, mieszane - inne schorzenia, np. różyca, łupież rumieniowy, borelioza, tzw. Grzybica włosów pach	Czynnikiem etiologicznym sa wirusy.	Czynniki sprzyjające grzybicy: Środowisko/duża wilgotność, wysoka temp./ migracja ludności, masowe kontakty/sauna, basen, koszary, internaty, itp./, materiały syntetyczne/wzrost potliwości, maceracja/, czynniki jatrogenne/antybiotyki, immunosupresja, sterydy ogólne i miejscowo/, inne schorzenia/atopia, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, zaburzenia krążenia obwodowego/, stany fizjologiczne/ciąża, osoby starsze/. Grzybice właściwe: *naskórek, *włosy, *paznokcie; dermatofity: *antropofile, *zoofilie, *geofile; drożdżyce: *błony sluzowe, *skóry, *paznokcie, *łupiez pstry; grzyby drożdżopodobne: grzyby pleśniowe.	WSZAWICA: Wszawica głowy - STWAONOGI /wesz głowowa/, dł. 2-3,5 mm. Jedna samiczka żyje około 1 miesiąca i składa 200-300 jaj tzw. Gniazd, dojrzewają 2-3 tyg. Przenoszenie: czapki, grzebień. Umiejscowienie: potylica, skroń. Nasilony świąd. Objawy kliniczne: grudki obrzękowe, bąble pokrzywkowe, bąble pokrzywkowe, przeczosy /przez drapanie/, kołtun, zliszajcowacenie. Wszawica łonowa - stawonóg, wesz łonowa, dł. 1,5 - 2,0 mm, przytwierdzony pasożyt tuż przy skórze na włosie, zakażenie: kontakt płciowy,. Rzadziej przedmioty. Zazwyczaj dorośli. Umiejscowienie: okolica łonowa, krocze, pachwiny, brzuch, pachy, brwi, rzęsy. Nasilony świąd, przeczosy, nadżerki, czasami tzw. Plamy błękitne - w miejscu ugryzienia przez wszy, w wyniku hemolizy krwi. Wszawica odzieżowa: stawonóg, wesz odzieżowa dł. 3,0-4,5 mm, wesz żyje ok. 10 dni\, może przenosić dur plamisty. Zakażenie: odzież, pościel, obecne wszy i gnidy w fałdach ubrań. Po ugryzieniu - grudka obrzękowa, świąd, przeczosy, nadżerki, strupy, drobne odbarwione blizny, przy długotrwałej wszawicy brunatne przebarwienia, wtórne zakażenia ropne. Umiejscowienie: okolice fałdów ubrań. ZASADY LECZENIA WSZAWICY: cała rodzina i otoczenie jednocześnie! Wszawica łonowa: też partnerzy seksualni, golenie włosów, usunięcie gnid gęstym grzebieniem, 1% Lindan w szamponie, 10% permetyna; Wszawica odzieżowa: dezynfekcja ubrań, prasowanie, gotowanie, odłożenie ubrań na 2-3 tyg., lindan. Wszawica głowowa: leczenie! Dezynfekcja szczotek, usunięcie gnid /ciepła woda z octem - 2 łyżki stołowe/litr, gęsty grzebień/, 1% Lindan emulsja, żel, maść, szampon, nalewka z kwiatu bertranu.
ZAPALENIA GRONKOWCOWE (STAPHYLODERMIAE): - zapalenia mieszka włosowego: Stan zapalny ujścia mieszka, może zajmować cały mieszek i otoczenie; wykwit pierwotny: żółty pęcherzyk przebity włosem, umiejscowienie: twarz, tułów, kończyny, szybka ewolucja zmian, niekiedy powiększenie węzłów chłonnych, leczenie miejscowe, - figówka: Przewlekła odmiana ropnego zapalenia mieszków włosowych, Wykwity: krostki, grudki, guzy ropne, Umiejscowienie: owłosiona skóra twarzy, Czas trwania: kilka miesięcy, lat Mogą powstać blizny! - ropnie mnogie pach: Zapalne guzy - gruczoły apokryfowe, czynniki sprzyjające: zaburzenia hormonalne, nadmierne pocenie, umiejscowienie: pachy, rzadko okolice narządów płciowych, skłonność do: rozmiękania, tworzenia przetok, bliznowacenia, zmiany niekiedy określane jako trądzik odwrócony, trądzik skupiony, czas trwania: kilka, kilkanaście miesięcy, leczenie: miejscowe preparaty odkażające, antybiotyki; - czyrak: Ropne zapalenie mieszka i otoczenia, czop martwiczy, wykwit: naciek zapalny w otoczeniu mieszka, umiejscowienie: całe ciało, czyraki na twarzy - warga górna, oczodół, skroń, nos - niebezpieczeństwo zakażenia opon mózgowo - rdzeniowych OUN, przebieg: do około 14 dni, później wyleczenie, leczenie: zastosowanie kompresu ichtiolowego, nacięcie czopa martwiczego; - czyraczność: liczne czyraki w różnym okresie rozwoju, leczenie: miejscowe, okłady przeciwzapalne, np. ichtiolu, ogólne antybiotyki, czyrak mnogi, skupiony, karnbułkuł. ZAPALENIE PACIORKOWCOWE: - róża: paciorkowiec grupy A, czynniki usposabiające: urazy, i mikrourazy, owrzodzenia podudzi, wyparzenia skóry, niewydolność żylna i ukł. chłonnego, cukrzyca, otyłość, alkoholizm, zmiany skórne: obrzęk i ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej, bardzo wyraźne odgraniczenia od otoczenia, kształt ogniska jest nieregularny, skóra wygładzona, napięta, lśniąca, mogą powstawać pęcherze; odmiany róży: *pęcherzowa, * krwotoczna, * zgorzelinowa, *wędrująca, umiejscowienie: twarz, błony śluzowe nosa i jamy ustnej, kończyny, zwłaszcza dolne, przebieg: nagły początek choroby, wysoka temp. do 40-41^oC, dreszcze, leczenie: ogólne: półsyntetyczne penicyliny, różne generacje cefalosporyn przez 7-10 dni lub dłużej, miejscowe: kompresy zapalne, powikłania róży: uszkodzenie ukł. chłonnego i żylnego - nawroty, utrwalony obrzęk limfatyczne - słoniowacizna, zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie naczyń chłonnych, ropowica, zapalenie osierdzia, kłębuszkowe zapalenie nerek. MIESZANE ZAKAŻENIA GRONKOWCOWO - PACIORKOWCOWE: - liszajec zakaźny: czynnik etiologiczny: paciorkowce hemolizujące lub/i gronkowce, zakażenia: bezpośredni kontakt, przedmioty zakażone, z nosogardzieli, duża zakaźność, dzieci, wykwit pierwotny: pęcherz o wiotkiej pokrywie, szybko powstają miodowe strupy, umiejscowienie: twarz, całe ciało, czas trwania: kilka, kilkanaście dni, leczenie: miejscowe odkażające, antybiotyki, czasami ogólnie: antybiotyki., - niesztowice: czynnik etiologiczny: gronkowce i paciorkowce, czynniki usposabiające: zaniedbania higieniczne, choroby skóry przebiegające ze świądem, niedożywienie, wykwit pierwotny: wiotki pęcherz z treścią ropną, przekształca się w owrzodzenie, umiejscowienie: kończyny dolne, podudzia, tułów, pośladki, czas trwania: kilka godzin, wykwity: pęcherze, strupy, owrzodzenia, blizny. Zmiany ustępują z pozostawieniem przebarwień. Leczenie: miejscowe i ogólne antybiotyki, preparaty wzmacniające. - piodermia: przewlekła bujająca i wrzodziejąca: przewlekłe zakażenia ropne skóry, owrzodzenia, przetoki, ziarnina, długi czas trwania. - wyprzenia bakteryjne: mieszane zakazenia, umiejscowienie w fałdach. INNE ZAKAŻENIE BAKTERYJNE: - różyca: czynnik etiologiczny: włosowiec różycy, drogi zakażenia: skaleczenie i kontakt z zakażonym mięsem, drobiem i rybami, okres wylęgania: 2-7 dni, zachorowanie nie pozostawia odporności, obraz kliniczny: rumień, obrzęk, zmiany szerzą się obwodowo z zanikiem części centralnej, objawy towarzyszące: pieczenie, ból, umiejscowienie: grzbietowe powierzchnie jednego lub kilku palców, czas trwania: kilka godzin, leczenie: erytromycyna ogólnie. - łupież rumieniowy: czynnik etiologiczny: maczugowce, obraz kliniczny: rumieniowe ogniska, powierzchowne, lekko złuszczające się, dobrze odgraniczone, umiejscowienie: pachwiny, fałdy. Przebieg wieloletni bez świądu, leczenie: erytromycyna, klindamycyna. - tzw. grzybica włosów pach: czynnik etiologiczny: maczugowce, kolonie bakterii o żółtobrązowym zabarwieniu zlokalizowane na włosach, najczęściej pach, dają ich pogrubienie: tzw. „oszronione gałązki”, leczenie: miejscowe odkażające, antybiotyki, zgolenie włosów, higiena. - boreliozy: ukłucie przez zakażonego kleszcza, bakterie należą do krętków, wywiad: obecność w lesie, parku itp., obraz kliniczny: I zmiany skórne: rumień przewlekły pełzający od miejsca ukłucia obwodowo szerzący się rumień, bez obiawów podmiotowych, II zajęcie układu kostno - mięśniowego, serca, ukł. nerwowego (porażenia), III zanikowe zapalenie skóry kończyn, badanie serologiczne: pośrednia metoda immunoflorescencyjna, przeciwciała IgM i IgG pojawiają się około 3-6- tyg. od zakażenia. Leczenie: antybiotyki ogólnie przez około 2 tyg. lub dłużej, zapobieganie: odpowiednia odzież. figówka ropnie mnogie pach czyrak niesztowice piodermia boreliozy	- opryszczka zwykła: czynnik etiologiczny: Hermes simplex: - typ I - HSV 1 zajmuje błony śluzowe jamy ustnej, wargi, twarz, tułów, kończyny, - typ II - HSV 2 zajmuje okolice narządów płciowych i pośladków, może być kokancerogenem w rakach narządów płciowych. Zakażenia pierwotne HSV: dotyczy noworodków, przebieg zwykle ciężki. Zmiany nawrotowe HSV: większość populacji zakażona wirusem, infekcja w postaci utajonej /w obrębie zwojów nerwowych/ utrzymuje się przez całe życie, zmiany prowokowane przez choroby gorączkowe, infekcyjne, przegrzanie. Obraz: pieczenie, bolesność, świąd, a po kilku dniach drobne pęcherzyki, do kilku mm średnicy, na podłożu rumieniowym, z tendencją do grupowania się, w ciągu kilku dni pojawiają się strupy, wtórna infekcja. Typowe umiejscowienie: wargi i błony śluzowe, leczenie miejscowe: preparaty osuszające i odkażające - pasta cynkowa, aerozole z antybiotykami. - Półpasiec: Objawy i przebieg: Zakażenie występuje u osób, które przeszły ospę wietrzną /Hermes virus vericellae/ - po kontakcie z osobą chora na ospę wietrzną lub w wyniku reaktywacji utajonego zakażenia /zwojów czuciowych/. Okres wylęgania 1 - 2 tygodnie. Zmiany pęcherzowe i pęcherzykowe o jednostronnym układzie z nasilonymi objawami bólowymi /wzdłuż przebiegu nerwów/ nie przekracza linii środkowej ciała.. Zmiany skórne są poprzedzone bólami i parastezjami, utrzymującymi się przez cały okres trwania choroby /nasilone objawy bólowe: klatka piersiowa - wzdłuż przebiegu nerwów - nerwobóle/, często też po ustąpieniu zmian skórnych. Wykwitem pierwotnym jest surowiczy pęcherzyk. Pęcherze są zgrupowane w obrębie zajętego segmentu. Lokalizacja: twarz /okolica oczodołu/, tułów. Czas trwania choroby: 2 - 3 tygodnie. Półpasiec pozostawia trwałą odporność, nawroty u osób np. z nowotworami. Odmiany: *zgorzelinowa - zmiany ulegają rozpadowi, powstają owrzodzenia, ciężki przebieg, *krwotoczna - pęcherze podbiegnięte krią, ciężki przebieg, * oczna - zajęcie gałki ocznej, nawet utrata wzroku, uogólniona/rozsiana/ - zmiany pęcherzykowe dotyczące całego ciała, najczęściej towarzyszy chłoniakom, rakom. Powikłania: utrata wzroku zajęcie rogówki, przewlekłe bóle neurologiczne. Leczenie ogólne: przeciwwirusowe, np. acyklowir/dożylne lub doustne/, walacyclowir/doustnie/, przeciwbólowe, np. karmazepaina/amizepin/, niesterydowe leki przeciwzapalne, niekiedy antybiotyki/w przypadku wtórnego zakażenia/, Wit B1 i B12. Leczenie miejscowe: płyny i aerozole odkazające, w przypadku neuralgii szczególnie u osób starszych wskazane naświetlenia laserem biostymulującym. - ospa wietrzna: choroba zakaźna wieku dziecięcego, 2-6 rok życia, czynnik etiologiczny: Herder virus varicellae, ten który wywołuje półpasiec, wykwity grudkowo - rumieniowe, potem pęcherzyki i krostki, po kilku dniach zasychające w strup, umiejscowienie: twarz, skóra owłosiona głowy, czas trwania: 2-4 tyg. u dorosłych ciężki przebieg, niekiedy zliszajowacenie, mogą pozostawać blizenki. Leczenie: miejscowo - aerozole z antybiotykami, ogólnie: u dorosłych w ciężkich przypadkach leki przeciwwirusowe/acyklowir/ w celu zapobiegania wtórnej infekcji bakteryjnej, Ew. antybiotyki doustnie. Choroby z kręgu wirusa ospy: - mięczak zakaźny: twarde, półprzezroczyste guzki o średnicy 2-6 mm, perłowo - białe z pępkowatym zagłębieniem w części centralnej, przy ucisku wydobywa się biała treść: wykwity liczne, bez objawów podmiotowych, ręce, twarz, okolice narządów płciowych, okres wylęgania 2 tygodnie, znaczna zakaźność, szczególnie wśród dzieci, u osób z atopią, obniżoną odpornością, czas trwania: kilkumiesięczny - mogą ustąpić samoistnie. - grupa brodawek: - brodawki zwykłe: czynnik etiologiczny: HPV 2, HPV 4, HPV 7, - hyperkeratotyczne grudki, średnica 3-15 mm, okres wylęgania kilka tyg., miesięcy, pojedyncze lub liczne, dłonie, wały okołopaznokciowe, okolice podpaznokciowe, przebieg przewlekły, mogą ustąpić samoistnie. - brodawki stóp: Myrmecia: czynnik etiologiczny: HPV 1, - hyperkeratotyczne grudki, dzieci i młodzież/zakażenie basenowe/, pojedyncze lub liczne, wnikają głęboko do skóry, bolesne, zakażenie pozostawia odporność, reinfekcje należą do rzadkości, mogą ustępować samoistnie. Mozaikowe: czynnik etiologiczne: HPV 2, hyperkeratotyczne guzki, zazwyczaj liczne, powierzchniowe, na ogół rozległe, zlewające się, niebolesne. - brodawki płaskie - młodociane: liczne, jakby nałożone na skórę, gródki, gładkie lub chropowate, koloru skóry do brunatnego, średnica: kilka kilkanaście mm, czynnik etiologiczny: HPV 3, rzadziej HPV 10, 27, 28, umiejscowienie: grzbiety rąk, twarz, objaw Koebnera dodatni, przebieg przewlekły, niekiedy ustępuje samoistnie, leczenie: 0,05 - 0,1% kwas wit. A, krioterapia, imikwimod. - brodawki płciowe - kłykciny kolczyste: przerosłe. Przenoszone droga płciową, okolice narządów płciowych, czynnik et.: HPV 6, 11. LECZENIE BRODAWEK: maść salicylowa z dodatkiem kwasu mlekowego, łyżeczkowanie, krioterapia, imikwimod, laseroterapia, leczenie chirurgiczne. opryszczka półpasiec mięczak zakaźny brodawki zwykłe brodawka stóp brodawka stóp mozaikowa ospa wietrzna	DERMATOFITY: uszkadzają s.c. naskórka produkują substancje hamujące proliferację komórek naskórka/mechanicznego usuwania strzępek/, wytwarzają antybiotyki hamujące rozwój flory profilaktycznej naskórka. Naturalna ochrona przed zakażeniem: s.c. proliferacja i złuszczanie naskórka, skład łoju/nasycone kwasy tł., saproficzna flora bakteryjna, nieswoiste czynniki humoralne/układ dopełniacza, transferyna/, czynniki komórkowe/fagocytoza - monocyty i granulocyty/. Grzybica skóry owłosionej głowy: grzybica powierzchowna /antropoficzna/: - grzybica z odczynem zapalnym/zoofilia/ skóra owłosiona brody i głowy, - grzybica strzygąca skóry owłosionej głowy: powierzchowna, wywołana przez dermatofity, zarodniki leżą wew. włosa, liczne, drobne ogniska, brak stanu zapalnego, włosy nierówno ułamane, włosy odrastające, może ustąpić po okresie dojrzewania. - grzybica drobnozarodnikowa skóry owłosionej głowy: należy do grzybic drobnozarodnikowych, powierzchowna, zarodniki ułożone wewnątrz i na zewnątrz, łamią się przy skórze/równo ułamany/, brak stanu zapalnego, ustaje po okresie dojrzewania, nie daje bliznowacenia i trwałego wyłysienia, lampa Wooda - zielonkawa fluorescencja, większe ogniska, mniej liczne. - grzybica woszczynowa. grzybica głęboka z odczynem zapalnym skóry owłosionej głowy i brody: czynnik etiologiczny: grzyb odzwierzęcy/zoofilny/, duży stan zapalny, zewnątrz włosowy układ zarodników, dermatofity. Obraz kliniczny: ostro zapalne guzy wykazujące skłonność do skupienia się, z mieszków włosowych wydobywa się treść ropna, włosy można łatwo usunąć, zazwyczaj bez bliznowacenia i trwałego wyłysienia, niekiedy samowyleczenie, silna alergia na antygen grzyba. Grzybice skóry gładkiej: Czynnik et.: dermatofity, źródła zakażenia: osoba chora, chore zwierzę, lokalizacja: skóra odsłonięta - twarz, dekolt, rzadziej tułów i kończyny dolne, obraz kliniczny: okrągłe, owalne ogniska, rumieniowo - złuszczające, szerzy się obwodowo, brzegi: stan zapalny, grudki, pęcherzyki, świąd o różnym nasileniu, przebieg zazwyczaj ostry, w grzybicy odzwierzęcej: naciek owalny. Przewlekła grzybica skóry gładkiej: czynnik et.: dermatofity, czynniki usposabiające: zaburzenia hormonalne, zaburzenia krążenia obwodowego/żylaki, lokalizacja: pośladki, uda, kolana, podudzia, obraz kliniczny: brunatno sine ogniska z otrębiastym złuszczaniem na obwodzie, często współistnieje z grzybicą stóp i/lub paznokci. Grzybica dłoni: czynnik et.: dermatofity, obraz kliniczny: złuszczanie, rogowacenie, może towarzyszyć grzybicy stóp i paznokci niekiedy jako zakażenie zawodowe u szewców/”ręce młynarza”/ Grzybica obrębna pachwin: czynnik et.: dermatofity, czynniki sprzyjające: wzmożona potliwość, otyłość, cukrzyca, nieprzewiewna i obcisła odzież, siedzący tryb życia, nieodpowiednia higiena, zakażenie: bezpośredni kontakt, pośredni. Częściej u mężczyzn, umiejscowienie: uda, pachwiny, pośladki, worek mosznowy. Obraz kliniczny: ogniska rumieniowo - złuszczające, pęcherzyki, grudki na obwodzie, może współistnieć z grzybicą stóp. Grzybica stóp: najczęstszy typ grzybicy dotyczy ok. 30-40% dorosłej populacji, niektóre środowiska 70-80% /sportowcy, szczególnie pływacy/, czynniki sprzyjające: zaburzenia krążenia obwodowego, wzmożona potliwość, gumowe i nieprzewiewne obuwie, czynniki etiologiczne: dermatofity, odmiany: międzypalcowa, potnicowy, złuszczająca. Grzybica międzypalcowa: zajmuje przestrzenie między III/IV i IV/V palcem , zaczerwienienie, maceracja, łuszczenie, silny świąd i „stopa atlety”, Grzybica potnicowy stóp: drobne pęcherzyki, niekiedy świąd, podobne zmiany na dłoniach /wyraz nadwrażliwości na grzyba/. Grzybica złuszczająca stóp: ogniska złuszczania lub rogowacenia, liczne pęknięcia, zmiany mogą zajmować całą powierzchnię podeszwy z objęciem bocznych części, tzw. Grzybica mokasynowa, często wieloletni przebieg, zajęcie płytek paznokciowych. Grzybica dermatofitowa paznokci: czynnik etiologiczny: dermatofity, odmiany: dystalna i boczna podpłytowa /DLSO/ / wolna częśc paznokcia, wolny brzeg/ proksymalna i podpłytowa /PSO/ /od strony wała paznokciowego/, biała powierzchniowa /WSO/ /cała płytka paznokciowa zbielała/, całkowita onycholiza /TDO/ całkowite zniekształcenie płytki paznokciowej. Obraz kliniczny: rogowacenie podpaznokciowe, zmiany zabarwienia, brak połysku, łamliwość, rozdwajanie się, onycholiza, zgrubienia, szponowatość/onychogryfoza/, bez stanu zapalnego/wokół/. Grzybica pleśniowa paznokci: czynnik etiologiczny: pleśniowce, obraz kliniczny: płytka paznokciowa nienaruszona, widoczne prześwitujące, biało-żółte pasma wzdłuż osi, płytka odwarstwiona, kruche masy rogowe, zajęte głównie paluchy i częściej u kobiet. 6. ŁUPIEZ PSTRY Czynnik etiologiczny- PITYROSPORUM OVALE. Łupież pstry wywołany jest przez drożdżaki z gatunku Pityrosporum ovale Lokalizacja - kark, ramiona, dekolt Różowo żółte ogniska za otrębiastym złuszczaniem Wykwity mają tendencję do złuszczania się Zmiany uwidaczniają się po ekspozycji na światło słoneczne, skóra zdrowa opala się, a miejsca zakażone są odbarwione -grzyb wytwarza kwas azelainowy hamujący melanogenezę. Czynnikiem sprzyjającym jest nadmierna potliwość Można zakazić się na solarium. Nie leczymy tylko odbarwień!! pacjent musi być mądrze leczony (musi być nasmarowany cały chory, a nie tylko w miejscach wystąpienia plam) DROŻDŻYCA SKÓRY (KANDYDOZY to inna nazwa) Wyprzenia drożdżakowe: FAŁDY SKÓRNE, zgięcia stawowe, przestrzenie miedzy palcowe. Zmiany rumieniowo- wysiękowe , złuszczanie (w głąb fałdu maceracja, na obwodzie grudki, pęcherzyki -satelity) Występuje świąd i pieczenie. Lokalizuje się w miejscach wilgotnych np. pachwiny, pępek, fałdy na skórze, zmiany pod dużymi piersiami - zmiany chętniej występują latem. Drożdżyca błon śluzowych: Drożdżyce jamy ustnej (występują u małych dzieci) Zapalenie drożdżakowe kącików ust (u osób które nie przestrzegają higieny) Drożdżyca narządów płciowych. Objawy i przebieg: Białawe plamy nałożone na błony śluzowe, przypominające ścięte mleko. Jeżeli zajmują rozległe powierzchnie - towarzyszy im nasilony stan zapalny i ból oraz pieczenie. Jeżeli zmiany dotyczą języka - jest on wygładzony, jeżeli sromu i pochwy - pojawiają się upławy. Drożdżyca wałów i płytek paznokciowych: STADIUM I Czynnik etiologiczny CANDIDIAS Palce rak; Zaczerwienienie i obrzęki wału; Przy ucisku wydzielina surowiczo- ropna; Duża bolesność STADIUM II Uszkodzenie płytki Pobruzdowanie płytki Zbrązowienie płytki Rozwarstwienie płytki Oddzielenie się od łożyska WAŻNE! Osoby, które mają: czyraki, drożdżycę wału paznokciowego, wyprzenia drożdzakowe: Schorzenia te są charakterystyczne, dla osób chorych na CUKRZYCĘ! Grzybice głowy występują raczej tylko u dzieci. Grzybica płytki paznokcia współgra z grzybicą na stopach. Grzybica stóp współgra z grzybicą u rąk i w pachwinach. Jeżeli po leczeniu paznokieć jest nadal zniszczony, niepokoją nas jakieś zmiany - należy wykonać badanie MYKOLOGICZNE SCHEMAT POSTĘPOWANIA W GRZYBICY: WYWIAD: czas trwania, współistniejące schorzenia (np. otyłość, cukrzyca, zmiany w obwodzie kończyn dolnych, osoby przyjmujące stale sterydy). Poszukiwanie źródła zakażenia G. Antropofilne (osoby z otoczenia) G. Zoofilne (kontakt ze zwierzętami, narażenie zawodowe) Umiejscowienie i charakter zmian Np. DROŻDŻYCA - charakterystyczny świąd, bolesność Badanie bezpośrednie (10-12 dni bez żadnego smarowania) - zeskrobujemy łuseczki, albo obcinamy kawałek paznokcia lub wyrywamy włos lub wydłubujemy coś z pod paznokcia. Obraz mikroskopowy włosa (układ zarodników) Hodowla i identyfikacja Oglądanie w lampie Wooda w przypadku: Łupieżu pstrego Grzybicy skóry owłosionej Grzybicy obrębnej pachwin Eliminacja czynników sprzyjających zakażeniu (osuszanie stóp po basenie) Edukacja pacjenta i środowiska pacjenta Wybór terapii miejscowej i/lub ogólnej Kontrola po leczeniu (badanie kliniczne lub mikrologiczne) Profilaktyka LECZENIE MIEJSCOWE Leczenie pojedynczego ogniska na skórze gładkiej- mała część płytki zajęta (grzybica powierzchniowa) Pojedyncze ogniska( grzybica odzwierzęca) Pojedyncze płytki paznokciowe Ograniczona drożdżyca Łupież pstry i pleśnica ( np. szampony) Jak długo leczymy - pamiętać należy, że smaruje się całe ognisko + skórę otaczającą zmianę!!! Przez okres 2 - 4 tygodni w zależności od ustępowania. Po zakończeniu leczenia należy jeszcze 2 tygodnie stosować preparaty!!! LECZENIE OGÓLNE: Grzybica skóry owłosionej głowy + leczenie miejscowe Rozległe zmiany na skórze gładkiej Grzybica przewlekła + leczenie miejscowe Grzybica paznokci - jeżeli jest tylko chory jeden paznokieć u osoby młodej to możemy zastosować tylko leczenie miejscowe + leki poprawiające krążenie, dzięki którym paznokcie będą szybciej rosły. Natomiast gdy zmiany dotyczą większej liczby paznokci prowadzi się kurację „3 pulsy” - polega ona na tym, ze przez tydzień bierzemy leki, potem 3 tygodnie przerwy i tak na zmianę. Drożdżyca (zmiany nasilone) - podawane są leki doustne Łupież pstry (nawroty) Łojotokowe zapalenie skóry grzybica międzypalcowa grzybica potnicowy grzybica powierzchniowa skóry gładkiej grzybica złuszczająca stóp			Kolejne choroby pasożytnicze: Świerzb: ROZTOCZE! Świerzbowiec ludzki, samiczka drąży korytarze w naskórku przez kilka tygodni, samce po zapłodnieniu giną. Okres wylęgania: 2-4 tyg., zakażenie: bezpośredni kontakt, za pośrednictwem, np. pościeli. Bardzo silny świąd w porze nocnej, przeczosy, grudki obrzękowe, pęcherzyki, strupy, boczne powierzchnie palców, zgięcia i fałdy skórne, ból brzucha, pośladki. Dzieci, dłonie i podeszwy. Leczenie: cała rodzina i osoby z bliskiego kontaktu jednocześnie, zmiana pościeli i ubrań, upranie i prasowanie gorącym żelazkiem pościeli i ubrań, nie używanie przez 2-3 tyg. uprzednio noszonych ubrań. Leczenie miejscowe: Lindan przez 3 kolejne dni na całe ciało oprócz głowy, codziennie kąpiel, preparaty siarki 15-20%, maść Wilkinsona, osmarowuje się ciało przez 3 kolejne dni. Benzoesan benzylu, krotamiton. Larwa wędrująca: zakażenie skóry wywołane przez larwy nicenii, np. gza końskiego, tęgoryjca - pasożyta psów i kotów. Zakażenie: kontakt z zanieczyszczoną wodą, ziemią. Linie brunatno-czerwone smugi o zygzowatym przebiegu, kończyny dolne, pośladki, plecy. Dokuczliwy świąd. Leczenie: krioterapia /chlorek etylu, CO2, ciekły azot/, miejscowo - 5-15% tiabendazol 2-3 x dziennie / 2-4 dni pod okluzję, ewentualnie ogólnie - albendazol, tiabenzadol. świerzb

USZKODZENIA SKÓRY CZYNNIKAMI FIZYKALNYMI

1. Odmrożenia

• Wywołane temp. poniżej O^oC, zależne od czasu narażenia na niską temp. i dużej wilgotności,

• Skurcz i uszkodzenie naczyń krwionośnych prowadzi do upośledzenia krążenia,

• Umiejscowienie - nos, płatki uszne, stopy, ręce.

• Czynniki sprzyjające - obcisłe obuwie, brak ruchu.

• Odmiany:

• I stopień - rumień, obrzęk, pieczenie, bez blizn

• II stopień - rumień, pęcherze bardzo powoli gojące się, bolesność, ustępujące bez blizn

• III stopień - rumień, pęcherze, bolesność, martwica, powoli gojące się owrzodzenia, bez wstrząsu

• Leczenie: profilaktyka, maści sterydowe z antybiotykami, leki poprawiające krążenie, leki przeciwbólowe, ewentualnie usunięcie martwiczych tkanek.

Odmroziny:

• Związane z nadwrażliwością na zimno i zaburzenia naczyniowe, sino - czerwone siatkowate i ciastkowate nacieki, części kończyn.

• Odmiany:

• Odmroziny właściwe - chłodne i wilgotne dłonie i stopy, przebieg przewlekły, poprawa latem,

• - sinica siateczkowata goleni - szczególnie u młodych dziewcząt, kończyny dolne, przebieg przewlekły, poprawa latem, często współistniejące rogowacenie przymieszkowe,

• Zapalenie tkanki podskórnej z zimna - kończyny dolne i pośladki, nacieki ustępują po kilku tygodniach.

• Profilaktyka, leczenie: odpowiednie ubranie, ochrona przed zimnem, naprzemienne kąpiele ciepłe i zimne, gimnastyka, masaże, diatermia krótko i długotrwała, naświetlenia promieniami podczerwonymi /lampa Sollux z niebieskim filtrem/, miejscowo, np. maść ichtiolowo - kamforowa, ogólnie: leki naczyniowe, witaminy PP, A.

• Oparzenia:

• Działanie wysokiej temperatury, zalezne od wysokości temp. i czasu, kontaktu ze skórą,

• Martwica naczyń, wzrost przepuszczalności, utrata osocza i elektrolitów.

• Stopnie oparzeń:

• I stopień - /gorące płyny/, rumień, obrzęk, pieczenie, wstępuje samoistnie po kilku dniach

• II stopień - /gorące płyny/, rumień, pęcherze, nadżerki, gojenie kilka tygodni, bolesność

• III stopiń - /gazy płonące, metal/, zmiany martwicze, duża bolesność, bardzo powolne gojenie, zniekształcające blizny, przykurcze

• Oparzenia II i III stopnia powyżej 1/3 ciała są groźne dla życia, mogą występować objawy ogólne - wzrost temp., spadek ciśnienia, wstrząs.

• Leczenie: miejscowo: maści z kortykosterydami i antybiotykami, w oparzeniu III stopnia konieczna hospitalizacja i usunięcie tkanek martwiczych, ogólne: leki przeciwbólowe, antybiotyki, uzupełnienie płynów dożylnie.

• Przewlekłe uszkodzenie cieplne skóry:

• Zmiany zlokalizowane w miejscu przewlekłego działania ciepła, np. termofory, kaloryfery, brunatne przebarwienia

• Modzele i odciski.

• Modzele: widoczne linie papilarne, ograniczone zgrubienie s.c.

• Długotrwały ucisk, tarcie, skłonność osobnicza, na dłoniach związane z wykonywaną pracą, na stopach z niewygodnym obuwiem,

• Kolor bladożółty, jakby przeświecający.

• Odcisk - nagniotek: długotrwały ucisk, s.c. przerasta nie na zewnątrz /gdyż but jest zbyt obcisły/, tylko wnika do środka tworząc bolesny rdzeń. Zmiany płaskie lub kopulaste, białawo przeświecające.

• Leczenie: noszenie wygodnego obuwia, leki rozmiękczające.

DZIAŁANIE ŚWIATŁA SŁONECZNEGO NA SKÓRĘ

Choroby przebiegające z nadwrażliwością na działanie światła słonecznego.

Promieniowanie słoneczne:

• Podczerwone, powyżej 800 nm udar słoneczny

• Widzialne 400 - 800 nm

• Ultrafioletowe rumień, oparzenia słoneczne, opalenizna, starzenie skóry, nowotwory.

• UVA 320-400 nm przenika do skóry właściwej, a nawet tkanki podskórnej

• UVB: 290 - 320 nm przenika do naskórka

• UVC: do 290 nm w lampach bakteriobójczych, uszkadza oczy.

Działanie promieniowania słonecznego na skórne zależy od: położenia geograficznego, zawodu, stylu życia, wieku, sposobu rekreacji, sposobu ubierania, zanieczyszczenia środowiska, pory roku, pory dnia.

Promieniowanie UVA /solaryjne/: przebarwienia /intensywne, długotrwałe/, reakcje nadwrażliwości: odczyny fitotoksyczne, odczyny fotoalergiczne; wzmacnianie odczynów rumieniowych; skuteczne źródła UVA; leczenie: fototerapia, fotochemioterapia, kosmetyczne: solaria; większość preparatów promieniochronnych blokuje lub zmniejsza UVB wydłużenie czasu naświetlenia większe narażenie na UVA. UVA - głębiej niszczy włókna kolagenowe i elastylowe, nie powoduje rumienia, uwalnianie melaniny.

Promieniowanie UVB: /dosłoneczne/: silne właściwości rumieniowe, synteza barwnika skóry, opatrzenia słoneczne, rola w wytwarzaniu Wit. D w skórze, działanie kancerogenne. Melanina ma chronić komórki rozrodcze!

Promieniowanie UVC: najwyższa energia, silny rumień, uszkadza rogówkę, bakteriobójcze, bakteriostatyczne, pochłaniane jest przez warstwę ozonową atmosfery.

Skutki biologiczne działania UV na skórę:

• bezpośrednie: szybkie działanie rumień /oparzenie słoneczne/, rozszerzenie naczyń krwionośnych, głównie UVB; intensywne naświetlenie powoduje zmiany rumieniowo - zapalne; po kilku godzinach od ekspozycji - oparzenie słoneczne.

• Opalenizna:

• Przebarwienia natychmiastowe: pigmentacja bezpośrednia, głównie po UVA utlenianie melaniny,

• Opalenizna właściwa: pigmentacja pośrednia - głównie UVB, utrzymuje się od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy. Wzrost liczby aktywnych melanocytów, aktywacja melanogenezy.

• Pogrubienie skóry: /wałkowanie skóry/ początkowo zahamowanie syntezy DNA, wzrost replikacji komórek nawet do 700% normy. Powrót do stanu wyjściowego ok. 6 tyg.

• Zejście zmian rumieniowych: złuszczanie pozapalne, złuszczanie naskórka, przebarwienie, odległe

• Starzenie się skóry: /fotostarzenie/ pogrubienie, głębokie zmarszczki i bruzdy, spadek sprężystości, szorstkość /hiperkeratoza/, przebarwienia, odbarwienia, teleangiektazje.

• Zmiany przednowotworowe i nowotwory skóry

• Skóra romboidalna karku /pobruzdowanie, zaczerwienienie, zgrubienie/

• Zespół Fovre i Racouchot - skóra jak cytryna, zażółcenie, zgrubienie, zaskórniki, torbiele

• Stymulacja rozwoju noworodków skóry /gen 53/.

Choroby przebiegające z nadwrażliwością na działanie światła słonecznego:

- schorzenia zwane fotodermatozami,

- Nadwrażliwość na światło słoneczne,

- Nawet niewielkie dawki UV mogą powodować zmiany

- U osób zdrowych tak niewielkie dawki UV mogą powodować zmiany

- U osób zdrowych tak niewielkie dawki nie powodują powstania reakcji patologicznych

Podział fotodermatoz:

• Fotodermatozy idiomatyczne

• Fotodermatozy związane z działaniem substancji o właściwościach światłouczulających

• Egzogennych

• Endogennych

• Wrodzona lub nabyta utrata właściwości ochronnych skóry

• Bielactwo wrodzone i nabyte

• Genodermatozy

• Schorzenia nasilające się po działaniu UV!

FOTODERMATOZY IDIOPATYCZNE:

• Wielopostaciowe skutki świetlne, często występują: rumień, grudki, pęcherzyki w miejscach odsłoniętych, czynnik prowokujący UVA, rzadziej UVB, pojawiają się w dzieciństwie, nawracają wiosną, leczenie: ochrona przed UV, beta - kander PUVA.

• Pokrzywka świetlna: bardzo rzadko

• Przewlekłe zmiany dosłoneczne /rzadko/: wyprysk słoneczny, przetrwałe odczyny dosłoneczne, Actinic reticuloid

FOTODERMATOZY ZWIĄZANE Z DZIAŁANIEM SUNSTANCJI O WŁAŚCIWOŚCIACH ŚWIATŁOUCZULAJĄCYCH:

• Fotodermatozy egzogenne

• Odczyn fitotoksyczny

• Odczyny fotoalergiczne

• Fotodermatozy endogenne

ENPROFIRIE /zaburzenia metabolizmu piroli/

• Profili skórna późna - nabyta jest najczęściej związana z uszkodzeniem wątroby /alkohol, leki…/, dorośli pęcherze w miejscach urazów mechanicznych, UV - nadwrażliwość

PELAGRA: niedobór witaminy PP i nadwrażliwość na UV!

ODCZYN FOTOTOKSYCZNY: występuje po jednorazowych ekspozycjach na światło u większości ludzi; UVA /320-400nm/ + substancja zwiększająca wrażliwość skóry na działanie UV; przypomina oparzenia skóry; często pozostawia oparzenia, przebarwienia; odgraniczony do miejsc eksponowanych na UV; nasilenie odczynu zależy od natężenia UV i stężenia substancji światłouczulającej; ustępuje po odstawieniu substancji światłouczulającej; czynniki wywołujące: rośliny, leki przeciwgrzybicze, preparaty miejscowe - barwniki, zioła, dziegcie, furokumaryny.

ODCZYN FOTOALERGICZNY: UV + substancja fotouczulająca; mechanizm immunologiczny /alergia natychmiastowa - przeciwciała krążące, nadwrażliwość opóźniona/; po wilokrotnej ekspozycji na UV; dotyczy części populacji; niezbyt wyraźle odgraniczenie wykwitów od okolic eksponowanych na UV zmiany przypominają wyprysk; rzadko pozostawia przebarwienia; niekiedy stała nadwrażliwość i stałe utrzymanie się zmian; leki fotoalergiczne - sulfonamidy, przeciwcukrzycowe.

Schorzenia prowokowane lub nasilające się po działaniu UV /fotonasilenie/: boczeń rumieniowy, zapalenie skórno - mięśniowe, liszaj płaski, łuszczyca, opryszczka, trądzik zwykły, różowaty, AZS, ŁZS.

CUKRZYCA!

• Choroba przewlekła

• Wzrost poziomu glukozy we krwi

• Zaburzenia metabolizmu węglowodanów i lipidów

• Diagnostyka cukrzycy: wywiad, badanie kliniczne, poziom glukozy we krwi.

• Typy cukrzycy:

• I typ - insulinozależna: nagły początek, częściej u osób młodych, występuje w rodzinie, leczenie - dieta, insulina.

• II typ - insulinoniezależna: około 90%, częściej u osób starszych, czynnik sprzyjający otyłość, leczenie: dieta, preparaty doustne.

Cukrzyca:

• Stopniowe nasilenie się zmian w tkankach i narządach,

• Powstawanie powikłań /czasem kalectwa/,

• Może prowadzić do zgonu.

• 2% ludności

• 25-50% osób z cukrzycą ma zmiany skórne,

• Około 40% cukrzycy rozpoznajemy po zmianach skórnych

• Powikłanie cukrzycy częstsze u kobiet, szczególnie otyłych.

• Etiopatogeneza:

• Zaburzenia gospodarki węglowodanowej,

• Obniżenie zdolności obronnych ustroju

• Uszkodzenie układu nerwowego /OUN i obwodowy/ tzw. neuropatia

• Uszkodzeni ukł. naczyniowego mikro- i makroangiopatia

Cechy skóry u osób z cukrzycą:

• Spadek odporności na działanie czynników mechanicznych, chemicznych i zakażenia

• Wzrost wrażliwości na bodźce termiczne, na UV

• Skłonność do wysięków i uszkodzenia, maceracji /rozmiękczania/ naskórka

Zmiany skórne w cukrzycy - częste:

• Hirsutyzm - pępek, broda, plecy

• Zaburzenia wydzielania potu /spadek lub brak/ wzrost suchości skóry

• Świąd /ograniczony, uogólniony/ związany ze: suchością skóry, spadkiem wydzielania łoju, zaburzeniami ukrwienia, skłonnością do schorzeń bakteryjnych

• Neuropatie: zmiany wypryskowe, zmiany ropne, czyrak, czyraczność, czyrak gromadny, róża /też nawrotowa/

• Zmiany grzybicze: stóp, odrębna pachwin; drożdże: wały paznokciowe, szpony międzypalcowe, fałdy

• Zmiany zapalne: narządy płciowe

• Wzrost poziomu glukozy w oczu, świąd

• Zajęcie błon śluzowych

• Suchość, wzrost pragnienia, słodki smak, choroby dziąseł, próchnica, zajady

• Zaburzenia przemiany karotenów /żółtawe zabarwienie skóry - dłonie, podeszwy, nos/

• Zaburzenia gospodarki lipidowej - kępki żółte

Zmiany w cukrzycy związane z uszkodzeniem układu naczyniowego:

• Rumieniec - rozszerzenie drobnych naczyń /twarz, czoło, podeszwy, dłonie

• Samoistne tworzenie się pęcherzy podnaskórkowych i podrogowych nadżerki trudne gojenie /stopy/

• Zmiany zanikowe skóry

• Obumieranie tłuszczowate, ziarniniak obrączkowaty /skórny symptom, zmiany cukrzycowej/

• Plamice, martwicze zapalenie naczyń.

Słabo się goi, ze względu na niewłaściwe ukrwienie, występuje również skłonność do nadkażeń.

• Zgorzel cukrzycowa: może obejmować nawet całą stopę, zajęte wszystkie naczynia; neuropatia; zmiany zapalne; najczęściej tzw. stopa cukrzycowa /leczenie: regulacja poziomu glukozy, antybiotyki miejscowo i ogólnie, leki naczyniowe/

• Owrzodzenia troficzne /podudzia, stopy/

• Zaburzenia dotyczące paznokci /oddzielenie się płytki, brunatne zabarwienie, pobruzdowanie, rogowacenie podpaznokciowe, żółto - brunatne zabarwienie/

• Zespół sztucznych rąk

• Stopa cukrzycowa: zaburzenia gospodarki węglowodanowej, zanik naczyń, unikać: wycinania skórek, ponieważ pacjenci mogą nie czuć skaleczenia, występują zaburzenia czucia /czy woda gorąca, czy zimna/. Jeśli do tego dojdzie wtórna infekcja bakteryjna - rozwija się ropień, czyrak, może dołączyć się zakażenie drożdżakowi. Ta stopa wymaga wzmożonej pielęgnacji. Niewinne skaleczenie może skończyć się amputacją. Czynniki sprzyjające: zaburzenia gospodarki węglowodanowej, duże skoki cukru we krwi, itp.

Zmiany skórne związane z leczeniem cukrzycy:

• Zmiany toksyczno - alergiczne po stosowanych lekach,

• lipodystrofia insulinowa, zanik skóry i tkanki podskórnej w miejscu iniekcji insuliny.

Leczenie cukrzycy:

• dieta niskokaloryczna, 5 x dziennie posiłki

• regulacja wagi ciała

• leki doustne obniżające poziom glukozy, insulina

• zależne od istniejących schorzeń

HYPERLIPOPROTEINEMIE

Zaburzenia gospodarki lipidowej /podwyższenie jednej lub kilku frakcji lipoproteid we krwi/

• pierwotne /genetycznie uwarunkowane

• wtórne / cukrzyca, choroba nerek, niedoczynność tarczycy, schorzenia wątroby, alkoholizm, otyłość.

MUSIMY OKREŚLIĆ POZIOM CHOLESTEROLU! W surowicy określa się poziom: *cholesterolu /200-220/, trójglicerydów, elektroforetyczny podział lipoproteid /część lipidowa, część białkowa, węglowodany złożone/. LIPOPROTEINY OSOCZA: *chilomikrony - największe lipoproteidy, transportują trójglicerydy pochodzenia egzogennego, *VLDL - pre - β - lipoproteidy, o bardzo niskiej gęstości, transportują trójglicerydy pochodzenia endogennego, *LDL- β - lipoproteidy o niskiej gęstości, transportują cholesterol, *HDL - α - lipoproteidy o wysokiej gęstości, transportują białka i fosfolipidy.

• 4,5 - 42% populacji

• Duże rozbieżności, bo odmienny tryb życia, odżywiania, aktywności fizycznej

• Gdy dużo tłuszczów zwierzęcych, cukrów prostych, mała aktywność fizyczna częściej zaburzenia gospodarki lipidowej

• Gdy spożywamy głównie tłuszcze roślinne, mało węglowodanów prostych mniej zaburzeń gospodarki lipidowej.

Podział hyperlipoproteinemii:

• I - wzrost chylomikronów, trójglicerydów

• II A - wzrost LDL, cholesterolu, trójglicerydów - N

• II B - wzrost VLDL, LDL, cholesterolu, trójglicerydów

• III - nieprawidłowe VLDL, wzrost trójglicerydów i cholesterolu

• IV - wzrost VLDL, trójglicerydów, cholesterolu

• V - wzrost VLDL, chylomikronów, trójglicerydów i cholesterolu

Podział praktyczny:

• Hipercholesterolemia - IIA

• Hipertriglicerydemia - IV, V, I

• Hiperlipidemia mieszana - III

Zmiany na skórze:

• Ksantomatoza skóry /żółte zabarwienie

• Ksantomatoza ścięgien - łokcie, kolana ścięgna Achillesa, a więc tam gdzie liczne urazy mechaniczne

• Kępki żółte /cholesterol, fosfolipidy, trójglicerydy

• Kępki żółte powiek - nieznacznie wyniosłe, miękkie guzki, żółtawe zabarwienie, II, III, IV typ

• Kępki żółte guzkowe - kopulaste guzki, ok. kilku mm do kilku cm średnicy, żółto - różowe, łokcie, kolana, ręce, stopy, powolny wzrost, rzadko ustępują, II, III, IV typ

• Kępki żółte wysiewne - drobne guzki, liczne, koloru żółtawego, nagły wysiew, pośladki, wyprostne części kończyn, związane głównie z trójglicerydemią, I, IIB, IV, V typ.

• Kępki żółte linijne dłoni - przebarwienia o żółtawym zabarwieniu na dłoniach, głównie w fałdach, charakterystyczne dla III typu.

• Kępki żółte ścięgien - ścięgno Achillesa, wyprostne powierzchnie palców, skóra nie jest nad ścięgnem, wyraźnie zażółcona, II i III typ.

Schorzenia towarzyszące:

• Typ II, IV, V, /otyłość, cukrzyca/

• Typ IIB, III, IV /choroba wieńcowa, miażdżyca tętnic/

• Rokowanie w zależności od zmian metabolicznych i zajętych narządów wewnętrznych.

Hyperlipoproteinemie leczenie:

• W zależności od typu zaburzeń

• Dieta /niskokaloryczna, ograniczenie węglowodanów, tłuszczów, cholesterolu/

• Leczenie doustne: fibraty /klofibrat, fenofibrat, genofibrat/, statyna /lowastyna, simwastyna/, kwas nikotynowy.

PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA

Układ żylny kończyn dolnych:

• Żyły powierzchniowe /napowięziowe/

• Żyła odpiszczelowa

• Żyła odstrzałowa

• Żyły głębokie /podpowięziowo/

• Żyły przeszywające /perforatory/

Zastawki żylne: pofałdowana błona wewnętrzna, ułożone są porami w żyłach, otwierają się kiedy krew przepychana jest do serca, zamykają się pod wpływem prądu zwrotnego krwi, wspomagają pompę mięśniową.

Fizjologia przepływu krwi w naczyniach żylnych: krew płynie od większego do mniejszego ciśnienia, a więc do włośniczek /ok 15 mmHg / do prawego przedsionka /ok. 3 mmHg/; mechanizmy wspomagające przepływ krwi do serca:

• Ujemne ciśnienie w klatce piersiowej /ruchy przepony/

• Ssące działanie prawego serca

• Uciska tętnic na żyły - rytmiczny

• Dół podkolanowy w trakcie zginania

Fizjologia przepływu:

opisany mechanizm wystarcza w osoby przebywającej w pozycji leżącej, w pozycji pionowej powrót krwi jest możliwy dzięki tzw. obwodowemu sercu żylnemu, a więc pompie mięśniowej, które tworzą mięśnie kończyny dolnej a w szczególności łydki.

Patofizjologia w przepływie krwi w naczyniach żylnych:

W czasie skurczu mięśni przy uszkodzonych zastawkach krew jest wyciskana z żył głębokich do powierzchownych pod dużym ciśnieniem, a więc cofa się. Wypychanie krwi do układu powierzchownego prowadzi do nadciśnienia żylnego w tkance podskórnej dochodzi do zastoju.

Przy uszkodzonych zastawkach:

• Krew cofa się

• Jest zwolniony przepływ krwi

• Krwe zalega

• Zaczynają tworzyć się skrzepy

• Może dojść do zakrzepowego zapalenia żył

Kliniczny podział przewlekłej niewydolności żylnej:

• 0 - zmiany niewyczuwalne i niewidoczne

• 1 - teleangiektazje i żyły siatkowate /podskórne, zaczerwienienia w okolicy kostki przyśrodkowej/ najdłuższy przepływ krwi, która płynie od kostki do serca; korona żylakowa - w okolicy kostki, czerwono zielone żyły

• 2 - żylaki

• 3 - obrzęk bez zmian skórnych

• 4 - zmiany skórne /przebarwienia, wyprysk, zapalenie i stwardnienie tkanki podskórnej - lipodermatosclerosis/

• 5 - zmiany skórne j/w z zagojonym owrzodzeniem

• 6 - zmiany skórne j/w z czynnym owrzodzeniem

Teleangiektazje:

• Wenektazje /siateczkowate, miotełkowate/

• Żyły siatkowate

Żylaki:

Chorobowo zmienione żyły, odcinkowo workowato rozszerzone, z utrwaloną niewydolnością zastawek żył powierzchniowych i przeszywających

Żylaki częściej u kobiet niż u mężczyzn

85% - dotyczy układu żyły odpiszczelowej

15% - dotyczy żyły odstrzałowej

Choroba żylakowa /przewlekła niewydolność żylna/:

Żyły sa zmienione patologicznie na długich odcinkach, niekiedy obejmują całą kończynę, obecne są zmiany skórne; występują dolegliwości: bóle, kurcze mięsni, świą skóry, uczucie ciężkości, obrzęki kończyn, owrzodzenia.

Czynniki usposabiające do żylaków:

• Skłonność dziedziczna

• Około 80% chorych potwierdza rodzinny charakter schorzenia

• U pacjentów współistnieje patologia żylna o innym umiejscowieniu /hemoroidy, żylaki powrózka nasiennego/

• Płeć /częściej kobiety/

• Wiek

• Czynnik rasowy /częściej u rasy białej/ niedobór błonnika, skłonność do przewlekłych zaparć, siedzący tryb życia

• Nadwaga, otyłość stałe przeciążanie goleni i stóp, zwiększona objętość zalegającej krwi, zwiększona objętość brzucha utrudnia odpływ żylny

• Ciąża i poród - żylaki niesilają się po kolejnych ciążach

• Przewlekłe choroby narządu rodnego /stany zapalne, guzy nowotworowe/

• Przewlekłe zaparcia, choroby ukł. oddechowego

• Antykoncepcja hormonalna i substytucja hormonalna /szczególnie, gdy wysokie dawki hormonów/

• Typ aktywności zawodowej - praca w pozycji stojącej czy siedzącej - ograniczone działanie pompy mięśniowej, utrudnienie powrotu krwi do serca, krwew musi pokanoać siłe przyciągania ziemskiego, dodatkowo ucisk krzesła pod kolanami, zaleganie krwi w kończynach

• Zaburzenia statystyki stopy

• Nieodpowiednie obuwie - wysoki obcas, zmiana biomechaniki chodu z tzw. normalnego „z pięt” na chód ptasi z ograniczoną pracą łydki

• Nieodpowiednie ubranie - zbyt obcisłe

• Nadmierna ekspozycja na UV

• Niska aktywnośc ruchowa

• Długotrwałe podróże - unieruchomienie - bezruch, osłabienie „pompy mięśniowej”

• Częste gorące kąpiele

• Sposób odpoczywania i pracowania - „siedzenie na nodze” utrudnianie odpływu krwi z kończyn

Leczenie zachowawcze niewydolności żylnej:

• Kompresoterapia /terapia uciskowa

• Fizykoterapia /ćwiczenia/ i zmiana trybu życia, normalizacja wagi ciała, odpowiednie obuwie

• Drenaż złożeniowy

• Leczenie farmakologiczne

• Skleroterapia /wenektazje/

OWRZODZENIA PODUDZI

Owrzodzenia żylne:

• Związane z zaburzeniami żylnymi najczęściej żylakami, powstają na tle zaburzeń troficznych w następstwie zespołu żylnego

• Początkowe zastój w krążeniu żylnym, obrzęk, ścieczenie skóry, uszkodzenie naczyń - zmiany zapalne, odkładanie się złogów hemosyreryny w skórze, a na tak zmienionej skórze tworzą się owrzodzenia i stopniow poszerzają się

• Umiejscowienie 1/3 dolna podudzia, głównie okolica przyśrodkowa i przednia podudzi w okolicy kostek

• Owrzodzenia częściej u osób starszych, częściej u kobiet

Cechy owrzodzenia:

• Średnica od kilku mm do zmian mankietowych obejmujących podudzie

• Pojedyncze lub liczne

• Powierzchowne lub sięgające tkanek głębszych

• Przebieg wieloletni

• Skłonność do nawrotów

• Gojenie się z pozostawieniem blizn

Leczenie:

• Leki poprawiające krążenie, zmniejszające stan zapalny

• Miejscowo okłady odkażające, preparaty z antybiotykami, preparaty przyśpieszające ziarninowanie

Cechy owrzodzeń tętniczych:

• Związane z upośledzeniem krążenia tętniczego /zamknięcie światła naczynia/

• Powstają na skórze niezmienionej

• Bardzo bolesne

• Powstają nagle

CELULIT

Celulit = lipodystrofia = liposkleroza = obrzękowo - fibroskleropatyczna patologia tkanki łącznej = dystrofia tkanki łącznej o charakterze niezapalnym

Celulistis - zapalenie tkanki podskórnej

Około 80% kobiet!

Występowanie: / pokwitanie, ciąża, menopauza

Umiejscowienie: uda, pośladki, biodra

Wywiad z pacjentem: styl życia /żywienie, sport, tytoń, używki, alkohol

Wywiad ginekologiczny: ciąża, antykoncepcja, estrogeny

Rodzaj wykonywanej pracy: stojąca, siedząca

Objawy niewydolności żylnej, rozstępy!

Czynniki predysponujące do celulitu:

• Podłoże genetyczne /kobiety, rasa biała, charakterystyczny rozkład tkanki tłuszczowej, skłonność do patologii naczyń obwodowych lub niewydolność krążenia/

• Otyłość

• Schorzenia ginekologiczne, zaburzenia hormonalne

• Nieprawidłowa dieta /wysoko tłuszczowa, wysokoweglowodanowa, nadmiar soli ://

• Mało ruchu

• Ciasne, dopasowane ubranie

• Estrogeny:

• Pobudzają proliferację fibroblastów

• Inicjują zmiany w strukturze kolagenu włóknienie i twardnienie tkanki łącznej

• Działają na receptory α - adipocytów = komórek tłuszczowych

• Normalizują liolizę /rozkład i uwalnianie/

• Wzmacniają litogenezę /tworzenie i magazynowanie/

Co się dzieje w celulicie:

• Zmiany tkanki tłuszczowej

• Zmiany mikrokrążenia

• Włóknienie

• Mikroguzki

• Makroguzki

Mechanizmy celulitu:

• Rozrost tkanki tłuszczowej /w określonej okolicy ciała przybywa tkanki tłuszczowej

• Zastój krwi i limfy - mikrozatory /tkanka tłuszczowa się rozrasta i uciska naczynia/

• Patologia komórek tłuszczowych /zaburzenia liolizy, nasilenie litogenezy magazynowanie

• Odkładanie się zbędnych metabolitów

• Wzrost przepuszczalności naczyń i wzrost ilości płynu - obrzęk

• Lokalny stan zapalny

• Ucisk na naczynia krwionośne i limfatyczne

• Zaburzenia funkcji tkanki tłuszczowej /adypozyty/

• Zwłóknienie tkanki łącznej /międzykomórkowej/ zagłębienia widoczne w skórze

Obraz kliniczny:

• Nieregularne zgrubienia i guzki /niekiedy bolesne

• Obraz „skórki pomarańczowej”

• Obraz materaca

Diagnostyka celulitu:

• Ocena makroskopowa /pomiar w centymetrach, test na dwa palce /kciuk i palec wskazujący//

• Termografia tam gdzie celulit niższa temperatura

• USG skóry

• Wideokapilaroskopia

Leczenie celulitu:

• Dieta

• Gimnastyka

• Odpowiedni ubiór

• Masaże ręczne, specjalne szczotki, presoterapia /rozluźnione mięśnie, poprawa krążenia/

• Preparaty miejscowe: algi - jod, przeciwobrzękowe /saponiny - ruscogemia, diosgelina/, aktywacja przepływu krwi - kofeina, teobromina, arnika, regulacja przepuszczalności kapilarów - flawonoidy

Lecznie celulitu 2:

• Mezoterapia /mikronakłuwanie i podawanie substancji - poprawa metabolizmu komórek tłuszczowych/

• Drenaż limfatyczny

• Drenaż podciśnieniowy

• Ultradźwięki

• Liposukcja

PLAMICE

Wynaczynienia do skóry, tkanki podskórnej, różnorodne wykwity, różna etiologia.

Podział plamic:

• Małopłytkowe

• Związane z zaburzeniami krzepliwości /wrodzone i nabyte - hemofilia, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego/

• Związane z uszkodzeniem naczyń skóry /najczęściej uszkodzenia naczynia i wynaczynienie na zewnątrz

Plamice małopłytkowe /związane z zaburzeniami płytek/:

• Postać wrodzona

• Postać nabyta

• Plamica samoistna z obecnością przeciwciał - wybroczyny skóry i błon śluzowych

• Plamica małopłytkowa objawowa - plamice polekowe /sulfonamidy, salicylany, leki uspokajające, leki przeciwcukrzycowe, leki nasenne/, plamica poprzedzająca nowotwory lub im towarzysząca

• Plamica starcza /Bohmana/ - plamica posterydowa

• Osoby starsze i przewlekle przyjmujące preparaty sterydowe

• Wynaczynienia związane z zwyrodnieniem skóry oraz atrofią tkanki łącznej

• Widoczne są czerwono - brunatno - granatowe plamy

• Zajęte głównie grzbiety rąk i przedramion

Przewlekłe zapalenie naczyń włosowatych / capilaritis/

• To płaskie czerwono - sino - brunatne plamy, niekiedy grudki, wybroczyny związane z odkładaniem się hemosyderyny

• Zlokalizowane głównie na końcach dolnych w okolicach kostek

• Przebieg przewlekły, czasami wieloletni

• Niekiedy towarzyszy świąd

• Głównie mężczyźni żołnierze, długi czas chodzenia, obcisłe buty, itp.

• Złogi hemosyderyny nieuleczalne

Plamice związane z uszkodzeniem naczyń skóry:

• Plamica hyperalergiczna:

• odkładają się kompleksy typu III

• czynniki wywołujące: bakterie, głównie paciorkowce

• obraz kliniczny: zmiany wrodzone, obrzękowe, guzki, pęcherze

• najczęściej zajęte wyprostne powierzchnie kończyn, może niekiedy zajmować całą skórę

• w odmianie Haneda - Schoenleina zmiany nerkowe

• leczenie: sterydy: ogólnie i miejscowo, antybiotyki immunologiczne

• zbyt duża odpowiedź na dany bodziec

• mogą powstać nawet pęcherze.

ŁUSZCZYCA

Łuszczyca

• Jedno z najczęstszych genetycznie uwarunkowanych schorzeń skóry do 2% populacji

• Nadmierna i nieprawidłowa proliferacja komórek naskórka (hiperkeratoza i parakeratoza)

• Przewlekły i nawrotowy przebieg

• Duża różnorodność obrazu klinicznego i nasilenia zmian od niewielkich ognisk do zmian zajmujących całe ciało także stawy i niekiedy prowadzi do inwalidztwa

• Występuje we wszystkich szerokościach geograficznych i u wszystkich ras

• NIE JEST CHOROBA ZAKAŹNĄ

• Zaleczona a nie wyleczona

• REMISJA - ustąpienie zmian skórnych

• Może zajmować skórne jak i stawy może też dotyczyć płytki paznokciowej

• Odżywianie człowieka ma też wpływ na tę chorobę

Etiopatogeneza

Czynnik genetyczny

• dotychczas nie jest dokładnie poznany gen odpowiedzialny za łuszczycę schorzenie POLIGENOWE

• jeśli obydwoje rodzice maja łuszczycę prawdopodobieństwo wystąpienia u dziecka wzrasta do 70%

• pierwszy typ młodzieńczy, początek do 30 roku życia, ciężki przebieg, zmiany bardziej rozlegle, w 85% przypadków sprzężony z antygenem zgodności tkankowej HLA - Cw6 rzadko łuszczyca krostkowa, ciężki przebieg

• drugi typ zaczyna się zazwyczaj między 50 a 70 rokiem życia, tylko w 15% zmiany mniej rozległe, dłuższy okres remisji, różny przebieg

• ERYTRODERMIA - skłonność do kończenia się wykwitów i łączenia całej skóry

• Leki mogą sprowokować do powstania zmian łuszczycowych

• Zjawiska immunologiczne, cytokininy i zmiany naczyniowe

• Proliferacja naskórka - typer i prakeratozy

• Zakażenia bakteryjne - wirusowe (angina, zapalenie płuc)

• Leki lit, beta - blokery, przeciwmalaryczne, niektóre antybiotyki (archina - jedyny lek przeciwmalaryczny podaje się go ludziom którzy mogą mieś kontakt z ta chorobą)

• Stres (może spowodować pierwsze zmiany łuszczycowe w życiu)

• Sposób odżywiania

• Inne; UV szczególnie silna ekspozycja, uszkodzenia naskórka, alkohol, ciąża u niektórych Kobie całkowity zanik a u innych ujawnienie się choroby

• Czasami pogorszenie po stanie zapalnym pojawienie się więcej zmian

Obraz kliniczny

• Gródka barwy czerwonobrunatnej dobrze odgraniczona, z dyskretnym złuszczeniem, po zadrapaniu łusek błyszcząca powierzchnia tzw. OBJAW ŚWIECY STERYNOWEJ, przy dalszym zadrapaniu punkcikowate krwawienie objaw AUSPITZA (uszkodzenie naczyń w wydłużonych brodawkach skórnych pod cieniutkim naskórkiem)

• Grudki, blaszki łuszczycowe, zmiany szerzą się obwodowo, pokryte srebrzystą łuską

• Niekiedy świąd

• Objaw KOEBNERA - w aktywnej łuszczycy w miejscu zadrapania wysiew zmian po 6-12 dniach może go wywołać każdy uraz

• ERYTRODERMIA - zlanie się wszystkich wykwitów zajmuje całą skóre

Typowe umiejscowienie

• Kolana łokcie w okresie późniejszym głowa, czoło tylna część głowy

• Skóra owłosiona głowy

• Okolica lędźwiowo - krzyżowa tam gdzie nie ma podściółki tłuszczowej

• A także paznokcie niekiedy jeden lub wszystkie objaw choroby przez wiele lat, paznokcie pobruzdowane, zgrubiałe, kruche, o żółtobrunatnym zabarwieniu z hiperkeratozą podpaznokciowa (punkcikowate zagłębienie)

• Przebieg przewlekły, okres remisji i nawrotów poprawa po ekspozycji na UV, czasami wysiew zmian

• ZMIANY PO ŁUSZCZYCY USTĘPUJĄ BEZ BLIZN

• ANYHOLIZA - SPEŁZANIE PŁYTEK PZANOKCI MOŻE DOTYCZYĆ JEDNEJ PŁYTKI ALBO WSZYSTKICH PŁYTEK

ODMIANY ŁUSZCZYCY

ŁUSZCZYCA ZWYKŁA - od pojedynczych grudek do plackowatych ognisk

ŁUSZCZYCA WYSIĘKOWA - zmiany wysiękowe głównie w okolicach fałdów, może towarzyszyć łuszczycy stawowej

ŁUSZCZYCA KROSTKIOWA- obecne wykwity kostkowe

Postać uogólniona - ciężka postać z wysoką temperatura

Postać ograniczona do stup i dłoni

ŁUSZCZYCA UOGÓLNIONA - erytrodermia o ciężkim przebiegu, może współistnieć łuszczyca stawowa.

ŁUSZCZYCA STAWAOWA - stawy międzypaliczkowe rąk i stóp, kręgosłup, niekiedy inwalidztwo

PODZIAŁ ŁUSZCZYCY ZE WZGLĘDU NA UMIEJSCOWIENIE

Łuszczyca skóry owłosionej głowy

Łuszczyca paznokci

Łuszczyca dłoni i stóp

PODZIAŁ ŁUSZCZYCY ZE WZGLĘDU NA OBRAZ KLINICZNY

Zadawniona - zmiany utrzymują się przez wiele miesięcy, lat, są zgrubiałe, przyrosłe

Brudźcowa - nawarstwionymi strupami na powierzchni wykwitów.

Wysiękowa - w fałdach, maceracja, bolesność

LECZENIE:

Zależy od postaci oraz umiejscowienia zmian

Leczenie miejscowo:

Złuszczanie w celu usunięcia łusek (maść salicylowa)

Redukujące:

• Preparaty dziegciowe (mają brzydki zapach- pochodne węgla kamiennego, drzewnego)

• Cygnolina (antralina) terapia niskimi stężeniami - dłuższy czas aplikacji albo wysokimi stężeniami - krótki czas aplikacji tzw. terapia minutowa (Cygnolina nie pachnie, ale ma wady - skóra pod jej wpływem przyciemnia się na brunatny kolor w miejscach nie zajetych przez łuszczycę, a także barwi trwale ubrania)

• Analogi witaminy D₃

• Rzadko preparaty sterydowe, też w połączeniu z kwasem salicylowym, dziegciami

• Helioterapia (leczenie słońcem) i fototerapia (UVB)

Leczenie ogólne:

• Fotochemioterapia - psoralen doustnie na 2 godziny przed naświetlaniem UVA (PUVA) !!!!

• Retinoidy (pochodne kwasu witaminy A) - metotreksat, cyklosporyna - doustnie w ciężkiej łuszczycy

• W łuszczycy stawowej leki przeciwbólowe

• Nowe preparaty (takrolimus, kwas fumarowy i jego estry)

• W przypadku stwierdzenia ognisk infekcji antybiotyki

• Zalecenia balneoterapia - kąpiel siarkowe, kąpiel w soli z Morza Martwego

• Leczenie miejscowe można łączyć leczeniem ogólnym.

LISZAJ PŁASKI

• Etiopatogeneza:

• Domniemana - wirusowa

• Związane ze stresem

• Polekowe

• Występowanie - dorośli, rzadko dzieci

• Choroba przewlekła, nawrotowa

• Wykwit podstawowy - grudka wieloboczna, czerwono brunatna (grudka błyszczy w bocznym oświetleniu)

• Ustępuje bez blizn

• Zjawisko Koebnera - wysieka zmian w miejscu zadrapania (zjawisko Koebnera występuje także w brodawkach płaskich, łuszczycy)

• Napady, nasilony świąd

Umiejscowienie:

• Skóra (nadgarstki, fałdy, podudzia, stopy)

• Błony śluzowe (od strony jamy ustnej)

• Paznokcie - szare, matowe, pobruzdowane, kruche (zmiany na paznokciach mogą świadczyć o rozwijającym się liszaja płaskiego)

Leczenie:

• Miejscowe:

• Preparaty przeciwświądowe

• Preparaty sterydowe

• Fototerapia (UVB)

• Ogólne

• Leczenie przeciwświądowe

• Leki uspokajające

• Sterydy

Ważne!! Roztocze i świerzb w obu przypadkach świąd pojawiający się wieczorem

ZNAMIONA

NASKÓRKOWE	ZNAMIONA POTOWE I ŁOJOWE / wywodzące z przydatków	BARWNIKOWE /melanocytowe/
Brodawkujące - twarde, hiperkeratotyczne zmiany, barwy skóry lub brunatne, układ linijny, jednostronny, pojawia się w dzieciństwie, utrzymuje się przez całe życie. Leczenie: krioterapia, laseroterapia, usunięcie chirurgiczne pozostaje blizna Brodawka łojotokowa - łagodny nowotwory naskórkowe, osoby dojrzałe i starsze; o hiperkeratotycznej, brodawkowatej powierzchni, wyniosłe nad skórę, jakby nałożone, niekiedy uszypułowanie; zazwyczaj liczne; umiejscowienie: tułów, twarz, grzbiet rąk, skóra owłosiona głowy; nagły wysiew zespół Lasera - Traketa; kolor od żółtawego do ciemnobrązowego. Leczenie: preparat miejscowo z mocznikiem 10-30%, kwas salicylowy 5-15%, usunięcie łyżeczką, krioterapia, laseroterapia, usunięcie chirurgiczne, transformacja nowotworowa brodawek jest bardzo rzadko. Rogowacenie łojotokowe - nieznacznie wyniosłe nad powierzchnię skóry; kolor żółto - brunatny; pojedyncze lub liczne; leczenie jak brodawek łojotokowych.	Znamiona wychodzące z grup potowych: …, z grup ekranowych, zazwyczaj liczne, nieznacznie wyniosłe nad pozim skóry, wykwity grudkowe, koloru skóry lub brunatne, umiejscowienie: powieki, szyja, klatka piersiowa, brzuch; głównie u młodych kobiet. Leczenie: chirurgiczne, bo leżą głęboko. Znamiona wychodzące z grup łojowych: Znamię łojowe - jest to zwykle pojedynczy guz o brodawkowatej i zrazikowatej powierzchni, żółtawym zabarwieniu, umiejscowiony głównie na skórze owłosionej głowy, rzadziej twarzy , pozbawiony włosów . W ok. 30% przypadków rozwijają się raki podstawokomórkowe. Leczenie: chirurgiczne; Gruczolak łojowy - zazwyczaj liczne, żółtawo - różowe guzki, wielkości od kilku mm, nie zlewają się ze sobą, umiejscowienie symetrycznie na twarzy w okolicach łojotokowych. Leczenie: zamrażanie ciekłym azotem, usunięcie chirurgiczne, nie ulegają zezłośliwieniu.	Nie pobieramy biopsji ze znamion! Znamiona barwnikowe naskórkowe: Znamię płaskie - plamy różnego kształtu i wielkości, wyraźnie odgraniczone; kolor od jasno do ciemno - brązowego Plamy soczewicowate - kolor od jasno do ciemnobrunatnego; dobrze odgraniczone; zazwyczaj liczne; najczęściej na tułowiu. Znamiona barwnikowe komórkowe / płaskie lub wyniosłe, powierzchnia płaska lub brodawkowata, bez włosów lub owłosione, małe lub bardzo duże, olbrzymie/ Znamię błękitne - o szarobłękitnym zabarwieniu Znamię Suttona - może się pojawić przy bielactwie /w otoczeniu pojawia się jasna obwódka, tendencje do samoistnego ustępowania, zazwyczaj obecne przeciwciała przeciwmelanocytowe Znamię aktywne Spitz: aktywne znamię komórkowe, pojawia się zazwyczaj w wieku młodzieńczym, guzek barwy czerwono - sinawej, dobrze odgraniczony, powierzchnia gładka, nie rozpada się; najczęściej na twarzy, przebieg powolny; nie ulega zezłośliwieniu; wskazane usunięcie chirurgiczne przed okresem pokwitania Znamię atypowe - dysplastyczne; większe niż zwykłe znamiona 5-15mm, nieregularne granice, niewyraźnie odgraniczone od otoczenia; niejednolite zabarwienie /brunatne, różowo - brunatne, czarne/, płaskie lub nierównomiernie wyniosłe w części środkowej, objaw „sadzonego jaja”; niekiedy powierzchnia jakby wybrukowana; charakterystyczne obraz /bezład, atypia jąder melanocytów, stan zapalny/, zazwyczaj liczne, występuje u kilku lub wielu członków rodziny; umiejscowienie: skóra osłonięta; pojawia się u dzieci, nowe mogą powstawać przez całe życie; Zespół zmian atyopowych: /ZZA, ZZD, DNS/ często rodzinne występowanie, dziedzicznie, autosomalne, dominujące z różną ekspresją genu; stanowi duże ryzyko powstawania czerniaka! Na skórze liczne znamiona atypowe; umiejscowienie: skóra odsłonięta i osłonięta, czerniaki częściej w odsłoniętej; pojawiają się w dzieciństwie, potem stopniowo znamion przybywa; niebezpieczne znamiona umiejscowione na skórze owłosionej głowy, okolicach narządów płciowych, na stopach - narażone na ciągłe drażnienie i urazy. Ryzyko czerniaka wzrasta kiedy był już w rodzinie Konieczna stała kontrola lekarska. Unikanie drażnienia zmian, ochrona przed UV. Cechy przemiany nowotworowej znamiona barwnikowego Powiększenie znamiona, pogrubienie, obecność guzków, zmiana zabarwienia, nierównomierne zabarwienie, różne odcienie brązu, różny kolor, niekiedy jakby nakrapianie ciemniejsze i jaśniejsze, ogniskowe odbarwienie, stan zapalny, świąd, nadżerki, krwawienie.
ZNAMIONA NACZYNIOWE
Rozszerzenie lub zrost naczyń włosowatych, tętniczych, żylnych, chłonnych, istnieją już przy urodzeniu. Naczyniaki krwionośne: Naczyniak płaski - rozszerzenia naczyń krwionośnym w poziomie skóry, jednostronny, kark lub twarz, pojawia się we wczesnym dzieciństwie, w części centralnej. Leczenie: laseroterapia, zamrażanie ciekłym azotem. naczyniak płaski Naczyniak jamisty - rozrost naczyń krwionośnych, wyniosłe guzki, guzy skórno - podskórne, barwy sino - czerwonej, najczęściej na twarzy, owłosionej skóry głowy, mogą być jednostronne, pojawiają się w dzieciństwie, rosną razem z dzieckiem, w około 7 0% przypadków ustępują samoistnie, np. po urazie mechanicznym. Leczenie: stosowanie ucisku, niekiedy usunięcie chirurgiczne, laseroterapia. Naczyniak gwiaździsty - nowotworzeni naczyń włosowatych i drobnych naczyń tętniczych, widoczna część centralna i promieniście rozchodzące się naczynia włosowate, umiejscowienie: twarz; częściej u dzieci i kobiet. Naczyniak starczy - /rubinowy/ pojawiają się w starszym wieku, czerwono - rubinowe guzki, o średnicy kilka - kilkanaście mm, liczne, najczęściej na tułowiu, nałożone na pow. skóry. Leczenie: elektrokoagulacja, krioterapia, laseroterapia cel kosmetyczny. Naczyniaki chłonne: Naczyniak chłonny zwykły - widoczne drobne pęcherzyki, po nakłuciu wydobywa się przezroczysty płyn, umiejscowienie: twarz. Naczyniak chłonny jamisty - guzowate twory, głębiej umiejscowione, pęcherzyki przezroczyste lub krwotoczne, jeśli naczyniak ma mieszany charakter /naczynia krwionośne/, umiejscowienie: twarz, błony śluzowe, okolice narządów płciowych. Leczenie: chirurgiczne usunięcie, laseroterapia.

NOWOTWORY
STANY PRZEDNOWOTWOROWE SKÓRY, STAN RZEKOMONOWOTWOROWY	ŁAGODNE	NOWOTWORY SKÓRY
Po różnym okresie trwania, mogą przejść w nowotwory złośliwe /raki kolczystokomórkowe, rzadziej podstawnokomórkowe/; najczęściej związane z ekspozycją na światło słoneczne, czy też inne źródła UV. Rogowacenie słoneczne: ściśle przylegające nawarstwienia hyperkeratotyczne, koloru żółtobrunatnego, w poziomie skóry lub nieznacznie wyniosłe; po usunięciu mas rogowych odsłania się krwawiąca, zmiany bardziej powierzchowne lepiej wyczuwalne są palpacyjnie. Zazwyczaj liczne; najczęściej na podłożu skóry uszkodzonej przewlekłym działaniem UV, umiejscowienie w okolicy odsłoniętej, na początku rozwoju nowotworu wskazuje powiększenie się wykwitu, naciek podstawy, rozpad, konieczna biopsja. Leczenie miejscowo: maść salicylowa, retinoidy, 5-fluorouracyl, krioterapia, przy przejściu w raka - głębsza krioterapia lub chirurgiczne usunięcie zmiany. Róg skórny: twór rogowy o rozmaitym kształcie, np. stożka, niekiedy o nacieczonej podstawie, szczególna odmiana rogowacenia dosłonecznego, najczęściej na podłożu skóry uszkodzonej przez promienie UV. Umiejscowienie: na twarzy, przedramionach. Leczenie: usunięcie zmiany w całości i oddanie do badania histopatologicznego /pod rogiem może być rak kolczystokomórkowy/. UWAGA! U dzieci róg skórny występuje na podłożu stanu zapalnego i nie jest stanem przednowotworowym, czynnikiem sprzyjającym powstawaniu zmian jest stałe drażnienie. Stan rzekomonowotworowy: Rogowiak kolczystokomórkowy: guz o szerokim wzroście około 6 miesięcy, może samoistnie ustępować; rozwija się z mieszka włosowego w skórze niezmienionej; zmiana o średnicy od kilku do kilkunastu mm koloru skóry lub nieco perłowym, w części centralnej kraterowate zagłębienie z masami rogowymi, zazwyczaj pojedynczy. Umiejscowienie: twarz, czasami grzbiety rąk; konieczna biopsja i badanie histopatologiczne w celu wykluczenia raka kolczystokomórkowego. Leczenie: usunięcie chirurgiczne, łyżeczkowanie, można zamrażać pozostałą część zmiany po biopsji.	Włókniak miękki: guzy lub guzki, workowato zwisające, koloru skóry lub ciemniejsze, niekiedy brunatne, zazwyczaj liczne, pojawiają się w różnym wieku, częściej u starszych osób, umiejscowienie szyja, kark, powieki, nie ustępują samoistnie; włókniaki cienkie i drobne nazywamy włókniakami nitkowymi. Leczenie: elektrokoagulacja, zamrażanie ciekłym azotem, laseroterapia, duże zmiany, usunięcie chirurgiczne Włókniak twardy: jest to odczyn włóknisty, zmiany pojedyncze w postaci brunatnego lub koloru skóry guzka, spoiste, może się pojawić w każdym wieku, np. po przekłuciu uszu, po ugryzieniu orzez owada, jak się ściśnie skórę to czuć guzek. Wywołany drobnym urazem. Bliznowiec: keloid - guz z tkanki włóknistej, powstaje w miejscu urazu /cięcie chirurgiczne, oparzenie, szczepienie, po ustąpieniu wykwitów trądzikowych/ lub bez wyraźnej przyczyny. Istnieje skłonność osobnicza. Klinicznie widoczne guzy włókniste o nieregularnych kształtach. Skóra o Świerzych zmianach czerwona - sina z wypustkami. Znaczna spoistość zmian. Okolice predysponowane - mostek, kark, płatki uszu, podudzia. Leczenie: krioterapia, miejscowo wyciągi z cebuli z dodatkiem alantoiny i heparyny. Preparaty sterydowe doogniskowo lub w okluzji. Opatrunki uciskowe. Interferon.	Rak miejscowy: Choroba Bowena: rak przedinwazyjny. Pojedyncze lub mnogie ogniska. Dobrze odgraniczone od otoczenia, barwa brunatna i czerwona, pow. gładka lub hyperkeratotyczna, musi być pobrana biopsja, mogą szerzyć się obwodowo, pozostawiając znak bliznowaty w części centralnej. Lokalizacja: kończyny, tułów, skóra nie uszkodzona promieniowaniem UV. Utrzymuje się przez wiele lat. Może przejść w raka kolczystokomórkowego. Konieczne badanie histopatologiczne. Leczenie: zamrażanie ciekłym azotem, laseroterapia, miejscowo 5 - fluorouracyl, usunięcie chirurgiczne Nowotwory skóry: Rak podstawnokomórkowy /nabłoniak/: najczęstsza postać nowotworu skóry, niewielka i miejscowa złośliwość, bardzo rzadkie przerzuty, powolny przebieg, wieloletni. Nabłoniaki powierzchowne, wieloogniskowe, nawet kilkanaście lat. Obraz kliniczny: najczęściej z perełkowym wałem na obwodzie! Okresowo krwawienie przy lekkim zapaleniu. Umiejscowienie: twarz, nabłoniaki powierzchowne - tułów. Konieczne badanie histopatologiczne! Leczenie: w zależności od obrazu klinicznego i histopatologicznego, umiejscowienie, rozległość zmian. Metody: zamrażanie ciekłym azotem, laseroterapia, leczenie chirurgiczne, 5 - fluorourazyl, interferon, RTG terapia. Leczenie paliatywne - mające ulżyć pacjentowi. Leczenie radykalne: usunięcie całej zmiany! Rak kolczystokomórkowy: nowotwór złośliwy, nacieka podścielisko, daje przerzuty głównie do węzłów chłonnych, rzadziej wystęuje niż rak podstawnokomórkowy. Czynniki prowokujące: blizny pooperacyjne /drażnione/, przewlekłe działanie UV, czynniki chemiczne. Przebieg wieloletni /krótszy niż podstawnikom./, punkt wyjścia najczęściej stany przedrukowe. Obraz kliniczny: owrzodzenie lub brodawkowaty guz, bez perełkowatego wału! CZERNIAK ZŁÓŚLIWY: /Melanoma malignum/ Jeden z najbardziej złośliwych nowotworów skóry, powstaje ze zmian barwnikowych lub ze skóry zdrowej /w 20%/, daje wczesne przerzuty droga naczyń chłonnych i narządów wewnętrznych! Najgorzej rokują zmiany na tułowiu. Czynniki ryzyk rozwoju czerniaka: *genetyka - czerniak w rodzinie, * uprzednio czerniak u chorego, * liczne znamiona atypowe, *wrodzone znamiona, * duża ilość zmian barwnikowych, ekspozycja na UV i oparzenia słoneczne w dzieciństwie, szczególnie przy jasnej karnacji. Typy kliniczne czerniaka: Czerniak wychodzący z plamy soczewicowate: wieloletni przebieg, prawie wyłącznie na twarzy, odmiana łagodna, u osób starszych. Czerniak szerzący się powierzchownie: najczęściej, powstaje z atypowych znamion barwnikowych, początkowo obwódka zapalna, powiększenie i zmiana zabarwienia znamienia, nieregularne guzki, skłonność do rozpadu, umiejscowienie: kończyny, tułów. Przebieg powolny, wieloletni. Czerniak guzkowy: powstaje ze znamion barwnikowych i ze skóry zdrowej. Guzek o ciemnobrunatnym zabarwieniu: szybko powiększa się, częściej u mężczyzn, umiejscowienie: głowa, plecy, kark, przebiek od kilku miesięcy do 2 lat, najczęściej to czerniak bezbarwnikowy o bardzo dużej złośliwości, dający wczesne przerzuty. Czerniak umiejscowiony na kończynach wychodzący z plam soczewicowatych: zajmuje głównie okolice około i podpaznokciowe, plamy barwnikowe powoli ulegające rozpadowi. Rokowanie: w zależności od postaci klinicznej i głębokości nacieku, obecność przerzutów. Kryteria złośliwości wg Clarka: I stopień zmiany tylko w naskórku, V stopień - zmiany naciekające tkankę podskórną. Leczenie: usunięcie chirurgiczne z marginesem skóry zdrowej, usunięcie węzłów chłonnych, leczenie immunosupresyjne, próby immunoterapia, terapia genowa.

SCHORZENIA GRUCZOŁÓW ŁOJOWYCH I POTOWYCH

Gruczoły łojowe

1. Łupież:

Rola Rityrosporum owale!

Odmiany:

• Nasilony łojotok to łupież tłusty, łuski większe, ściślej przylegają do skóry

• Niewielki łojotok, łupież zwykły, drobne łuski, łatwo oddzielą się

• W łupieżu tłustym może dochodzić do postępującego łysienia

Leczenie: preparaty zmniejszające wydzielanie łoju, przeciwgrzybicze, przeciwdrożdżakowe!

2. Trądzik zwykły:

• Osoby młode /około 80% populacji/

• Uwarunkowany genetycznie

• Skłonność do:

• Nadmiernego wytwarzania łoju

• Zwiększonego rogowacenia ujść aparatu mieszkowo - łojowego

• Zwiększonego zasiedlania ujść przez Propionibacterium acnes - rozwój nacieków zapalnych

• Hormony / androgeny stymulują produkcję łoju i powiększenie gruczołów łojowych, najaktywniejszy androgen: dihydrotestosteron testosteron /5 α reduktaza/

• Łojotok / nadprodukcja łoju zmiana składu łoju /spadek kwasu linolowego/ wzmożona, nieprawidłowa keratynizacja przewodów gruczołów łojowych i nadmierne rogowacenie ujść mieszków włosowych zaporowanie ujść mieszków włosowych utrudnione wydzielanie łoju mikrozaskórniki zaskórniki zamknięte zaskórniki otwarte.

• Bakterie / Propionibacterum acne działanie chemotaktyczne /przyciąganie leukocytów/ nacieki zapalne /napływ leukocytów wielejądrzastych/ uwalnianie enzymów hydrolitycznych niszczenie ścian gruczołów łojowych wydobywanie się treści do tkanek otaczających reakcja na ciało obce odczyn zapalny!

• Wykwity w trądziku:

• Niezapalne

• Zaskórniki otwarte

• Zaskórniki zamknięte

• Zapalne /P. acnes/:

• Nacieki zapalne

• Torbiele

• Odmiany trądziku:

• Zaskórnikowi

• Grudkowo - krostkowy

• Grudkowo - cystowy

• Ropowiczy

• Skupiony

• Bliznowaciejący

• Piorunujący

• Leczenie miejscowe:

• Retinoidy

• Nadtlenki benzolu - dostarcza tlen

• Antybiotyki

• Kwas azelainowy

• Leczenie ogólne:

• leki hormonalne /spironolakton, octan cyproteronu, entynyloestradion/

• Antybiotyki /tetracyklina, doksycyklina, minocyklina, erytromycyna/

• Retinoidy /kwas 13 - cis witaminy A/

• Sterydy I NLP - nie stosujemy w trądziku zwykłym tylko w piorunującym!

3. Trądzik różowaty

• Kobiety

• Twarz

• Zapalenie spojówek i brzegu powiek

• Przyczyny: zaburzenia naczynioruchowe, łojotok, schorzenia przeowu pokarmowego, zaburzenia hormonalne, zakażenia Demodex folliculorum, Pitysporum ovale /drożdżyce, łupież pstry/, preparaty sterydowe miejscowe

• Odmiany:

• postać naczyniowa /teleangiektazje, czerwienienie/

• postać grudkowo - Krostkowa

• postać przerosła /przerost skóry nosa, sinofioletowy, guzowatość nosa /Rhinophyma!/

• zapalenie około ustne /po preparatach sterydowych/

• Leczenie i pielęgnacja:

• Środki niedrażniące

• Preparaty przeciwłojotokowe

• Przeciwzapalne /jeśli grudki i krosty/

• Przeciwpierwotniakowe - metronidazol - doustnie, miejscowo

• Leczenie zaburzeń przewodu pokarmowego, hormonalnego

• Dieta /unikać kwaśnych, ostrych, gorących potraw/

• Ochrona przed czynnikami drażniącymi

• Leki uspokajające leki naczyniowe

Gruczoły potowe

• Apokryfowe /pachy, miejsca intymne, stopy, ręce/

• Ektynowe /na całym ciele/

1. Nadmierne pocenie

• Pachy, dłonie, stopy, skóra owłosiona głowy, twarz /warga górna, nos, czoło/

• Leczenie: antyperpiranty /chlorowodorek glinu, glicynowy kompleks soli glicynowo - cynkowych, chlorek pięciohydroksyolinowy/, kwas otulinowy/

2. Potówki

• Czynnikiem sprzyjającym jest przegrzanie, występuje głównie u dzieci; u dorosłych związane głównie z pracą zawodową, gorącym klimatem.

• Widoczne są drobne pęcherzyki, bez objawów zapalnych tzw. potówki zwykłe, jeśli występuje stan zapalny to potówki czerwone

• Liczne zmiany, umiejscowienie: tułów, przebieg krótkotrwały.

• Leczenie: usunięcie przyczyny, zmiany ustępują samoistnie, w potówkach czerwonych czasami wskazane środki odkażające.

CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ

• Bakteryjne: kiła, rzeżączka

• Wirusowe: kłykciny Kończyste, opryszczka narządów płciowych, mięczak zakaźny, AIDS

• Pierwotniaki: rzęsistkowica

• Drożdżaki: drożdżyca narządów płciowych

• Pasożytnicze: świerzb, wszawica łonowa

1. Kiła

• Choroba ogólnoustrojowa, zakażenia, może trwać wiele lat, kiła objawowa, kiła bezobjawowa.

• Zakażenie: kontakty płciowe, z matki na dziecko, krwiopochodne

• Czynnik etiologiczny - krętki blade

• Poza organizmem szybko giną , wrażliwe na wysuszanie, wysoką temperatur, środki antyseptyczne /mydło też!/

• Okres inkubacji około 3 tyg.

• Rozpoznanie: dodatnie odczyny serologiczne

• Podział:

• KIŁA NABYTA:

• wczesna do 2 lat:

• I okres od 9 tyg. od zakażenia, niebolesne owrzodzenie w miejscu wniknięcia po 3-4 tyg. - objaw pierwotny /twardy/, ustępuje bez leczenia, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.

• II okres - uogólnione zakażenie od 9 tyg. do 2 lat:

• wczesna od 9 tyg. do 16 tyg. /osudka plamista, bez objawów podmiotowych, ustępuje samoistnie,

• nawrotowa od 16 tyg. /zmiany różnorodne - plamki, grudki, krostki/, cała skóra najczęściej ok. narządów płciowych, granica skóry owłosionej i gładkiej, dłonie, stopy, śluzówki, osudka krostkowa, osudka grudkowa/ łuszczycopodobna, liszajowata, liszajowata, grudki sączące, kłykciny kiłowe, gładkie płaskierogowaciejące

• zmiany na błonach śluzowych /narządy płciowe, jama ustna/

• łysienie kiłowe

• bielactwo kiłowe

• powiększone węzły chłonne uogólnione

• utajona

• późna powyżej 2 lat

• III okresu: kiłakowa, zmiany kiłowe we wszystkich układach i narządach

• IV okresu: o….owo - naczyniowa, po 10-30 latach od zarażenia; układu nerwowego kilka, kilkanaście lat po zakażeniu /świąd rdzenia - zniszczenie - 15-35 lat po zakażeniu, zmiany zwyrodnieniowe rdzenia/, porażenie postępujące, utajona

• KIŁA WRODZONA:

• Zakażenie przez łożysko, po 16 tyg, ciąży, wczesna do 2 roku życia i późna.

• Kiła:

• Badanie serologiczne: odczyny kardiolipinowe nieswoiste, niekrętkowe, antygen kardiokpinowy (?)/ USR, VDRL/; odczyny krętkowe, antygen krętki /FTA, FTA - AB9, TPHA< TPI/

• Pobranie krwi: pacjent, kontakty seksualne

• Leczenie: penicylina prokainowa domięśniowo 2-4 tyg., leczenie profilaktyczne pasinera. Leczenie kobiet w ciąży /uprzednio zakażonych kiłą/

• Kontrola: kliniczna, serologiczna, koniecznie partner

2. RZEŻĄCZKA

• Czynnik etiologiczny: dwoinka rzeżączki

• Stan zapalny błon śluzowych /rz. Ostra/; narządów moczowo - płciowych /zapalenie cewki moczowej, zapalenie macicy/. Objawy: wysięk, bolesność, pieczenie. Może być odbytu, jamy ustnej /stosunki oralne/, spojówek. Okres inkubacji 2-5 tygodni.

• Rzeżączka przewlekła i powikłania: u mężczyzna: zapalenie najądrza - niepłodność, zapalenie gruczołu krokowego; u kobiet: zapalenie przydatków - niepłodność; u obu płci: posocznica gonokokowa - zapalenie stawów, opon mózgowo - rdzeniowych, wsierdzia.

• Rozpoznanie: objawy kliniczne, badanie bakteriologiczne.

• Leczenie: koniecznie partner, penicylina prokainowa lub inny antybiotyk jednorazowo domięśniowo.

3. BRODAWKI PŁCIOWE, KŁYKCINY KOŃCZYSTE, ZAKAŻENIE HIV I AIDS

• Zespół nabytego upośledzenia odporności, różnorodny przebieg i obraz kliniczny, 2004 r. około 40 mln zakażonych na świecie, duża dynamika wzrostu zachorowań, Polska - około 30 tys. Zakażonych, ponad 1500 ma AIDS, ponad 700 zmarło/2004 r./.

• Drogi szerzenia się zakażenia HIV:

• Seksualna, krwiopochodna, wertykalna /matka - dziecko/, przeszczepy narządów

• Rozpoznawanie AIDS: dodatni test w kierunku HIV .przeciwciała po około 4tyg. od zakażenia/, spadek CD4 - poniżej 200/mm³, kryteria kliniczne: kategorie A, B, C /choroby wskaźnikowe.

• Przebieg:

• Kategoria kliniczna A: objawy grypopodobne, po około 3 tyg, od zakażenia, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, okres bezobjawowego zakażenia od kilku do kilkunastu lat od zakażenia

• Kategoria kliniczna B: objawy upośledzenia odporności: infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne; nasilenie istniejących schorzeń skóry; narastające osłabienie.

• Kategoria kliniczna C: choroby wskaźnikowe, objawy upośledzenia odporności tzw. zakażenia oportunistyczne, infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne, Mięsak kaposiego.

• Leczenie: objawowe, zmniejszenie wiremii (?),.

WŁOSY

1. Łysienie androgenowi mężczyzn:

• 70% mężczyzn ok. 40 roku życia lub wcześniej.

Etiopatogeneza: dziedziczenie autosomalne dominujące i różną penetracją genu. Testosteron dihydrotestosteron - stymulacja miszków włosowych na twarzy i w okolicy narządów płciowych, hamowanie wzrostu w obrębie skóry owłosionej głowy. Wydłużanie się fazy telogenowej i krótsze fazy anagenu. Trwała utrata włosów od kątów czołowych po szczyt głowy. Niekiedy łojotok lub łupież pstry.

Leczenie: leki przeciwłojotokowe, przeciwbakteryjne, poprawiające krążenie - minoksidil, lek hamujący 5 - α - reduktazę, która zwiększa ilość dihydrotestosteronu/, finasteryd, przeszczepianie włosów.

2. Łysienie androgenowi kobiet:

około 30% kobiet powyżej 30 roku życia. Czynniki sprzyjające: zaburzenia hormonalne, przyjmowanie androgenów, progesteronu, stresy, niekiedy zabiegi fryzjerskie /szapony, lakiery, farby. Klinicznie: przerzedzenie włosów, szczególnie na szczycie głowy. Leczenie: niekiedy zabiegi fryzjerskie /szampony, lakiery, farby/, kliniczne: przerzedzenie włosów, szczególnie na szczycie głowy, leczenie - prawidłowa pielęgnacja skóry i włosów, preparaty hormonalne /antyandrogeny, estrogeny/ leki poprawiające krążenie - minoksidil.

3. Łysienie plackowate:

• Etiopatogeneza: nieznana, przypuszcza się tło autoimmunologiczne, związek z układem nerwowym - utrata owłosienia po stresach

• Zmiany pojawiają się nagle, widoczne ogniska owalne lub okrągłe na skórze głowy, brody, bez stanu zapalnego, niekiedy utrata wszystkich włosów tzw. łysienie uogólnione, jeśli bez tendencji do odrostu łysienie złośliwe.

• Przewlekły przebieg u części pacjentów uzyskuje się odrost włosków

• Zmiany paznokciowe - ścieczenie, punkcikowate wgłębienia

• Badanie po mikroskopem włosów - jeśli charakterystyczne o kształcie wykrzyknikowym to proces czynny

• Leczenie: miejscowe, leki poprawiające krążenie, drażniące i krioterapia, ogólne: leki przeciwdepresyjne, uspokajające, sterydy w małych dawkach, fotochemioterapia.

NADMIERNE OWŁOSIENIE:

• Hypertrichosis - w miejscach topografii żeńskiej, ok. 10% brunetek

• Hirsutyzm - nadmierne owłosienie u kobiet typu męskiego

• Przyczyny: zaburzenia hormonalne, zespoły wrodzone - nadnercza, jajniki w okresie dojrzewania, jatrogenne /polekowe/

• Leczenie: minoxidil.

…

ZABURZENIA BARWNIKOWE

---