0000004

10 Wstęp

nych. Uważałem też za celowe przekazanie podstawowych wiadomości o zasadach leczenia tych schorzeń, którymi co prawda zajmują się głównie psychiatrzy (zaburzenia psychotyczne, profilaktyka farmakologiczna chorób afektywnych i inne), w których jednak udzielają pomocy również lekarze innych specjalności, a zwłaszcza lekarze rodzinni, w związku z pojawieniem się objawów niepożądanych, potrzebą udostępnienia dalszych porcji leku itp.

Niniejsze opracowanie zawiera wiadomości elementarne, głównie praktyczne. Zainteresowanych psychofarmakologią i psychofarmakoterapią odsyłam do opracowań specjalistycznych, których ukazuje się w Polsce coraz więcej (wykaz źródeł zamieściłem na końcu książki).

Stanisław Putyński

Rozdział 1

Leki psychotropowe — klasyfikacja i miejsce w terapii zaburzeń psychicznych oraz innych schorzeń

Wprowadzenie na przełomie lat 50. i 60. leków psychotropowych zapoczątkowało okres burzliwych przemian w lecznictwie psychiatrycznym na świecie, okazało się bowiem, że leczenie wielu ciężkich zaburzeń psychicznych, które były przyczyną wieloletniego pobytu chorych w szpitalach psychiatrycznych, jest możliwe w warunkach ambulatoryjnych. Zmienił się obraz i zadania szpitala psychiatrycznego, który przestał być głównie miejscem izolacji chorych, a stał się ośrodkiem aktywnych oddziaływań terapeutycznych. Leki psychotropowe torowały drogę współczesnym metodom psychoterapii i rehabilitacji, pozwoliły na wydatne zmniejszenie częstości stosowania środków bezpośredniego przymusu wobec chorych (środki krępujące). Dzięki nim okazało się możliwe również zapobieganie nawrotom niektórych zaburzeń, czego spektakularnym przykładem jest zastosowanie węglanu litu w profilaktyce chorób afektywnych. Badania mechanizmów działania leków psychotropowych na poziomie molekularnym przyczyniają się do pogłębiania wiedzy o patogenezie niektórych zaburzeń psychicznych, dotyczy to zarówno uzależnień jak też lęku, zaburzeń schizofrenicznych oraz chorób afektywnych.

Liczba leków psychotropowych zarejestrowanych na świecie sięga kilkuset (kilka tysięcy różnych preparatów i ich