001

Rysunek 94.

Pozycja wyjściowa: jak wyżej, ręce fizjoterapeuty ułożone na klatce piersiowej po stronie nicoperowanej. Ruch: wdech ze stabilizacją nic-operowanej połowy klatki piersiowej, wydech po zwolnieniu ucisku.

Rysunek 95.

Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem, kkg wzdłuż tułowia, na nadbrzuszu woreczek z piaskiem (2-3 kg). Ruch: wdech z uwypukleniem brzucha, wydech z jego wciągnięciem.

Rysunek 96.

Pozycja wyjściowa: siad prosty, kkg oparte z. tyłu na podłożu. Ruch: wdech ze skrętem tułowia do tyłu, wydech z jego skrętem do przodu.

5. Ćwiczenia oddechowe w kardiochirurgii

Fizjoterapia oddechowa w przypadku chirurgicznego leczenia chorób serca ic różni się zasadniczo od stosowanej w oddziałach torakochirurgicznych, '.czególnie po zabiegach otwarcia klatki piersiowej. Wynika to z operowanej kolicy, podobnych mechanizmów pooperacyjnych zaburzeń wentylacji płuc raz łych samych celów usprawniania.

Należy jednak pamiętać, że operacji serca dokonuje się nie tylko z dostępu rzez lewą jamę opłucnej, ale także wykonuje się je po szerokim rozwarciu •rzeciętego podłużnie mostka, często nawet bez otwarcia jamy opłucnej. Po-nimo mocnego zespolenia mostka, co zapewnia stabilność klatki piersiowej, lochodzi w różnym stopniu do upośledzenia mechaniki oddychania. Mostek tanowi bowiem przednie wzmocnienie klatki piersiowej i każde jego przejęcie łączy się z zaburzeniem jej statyki oraz znacznym bólem podczas serca podczas operacji doprowadza również do upośledzenia czynności przepony przez jej rozciąganie, a czasami nawet przecięcie, które jest zszywane. Opisane czynniki w znaczący sposób zwiększają ryzyko pooperacyjnych powikłań płucnych.

W usprawnianiu chorych należy uwzględnić także ich różną wydolność wynikającą z rodzaju choroby serca. Najgorzej reagują na wysiłek fizyczny chorzy ze zwężeniem lewego ujścia żylnego, znacznie lepiej z niedomykalnością zastawki dwudzielnej, a najlepszą wydolność stwierdzono u chorych z wadami zastawki aorty. Należy również wziąć pod uwagę, że zabieg usuwa wadę serca, ale nic usuwa całego szeregu następstw, które się z nią wiążą. Czasami trzeba nawet roku, aby chory pozbył się skutków nieprawidłowego przystosowania się jego organizmu do zaburzeń hemodynamicznych wynikających z choroby serca.

W okresie przcdoperacyjnym prowadzi się:

-    naukę ćwiczeń oddechowych torem przeponowym, naukę ćwiczeń efektywnego kaszlu,

-    ćwiczenia oddechowe torem żebrowym.

Dodatkowo fizjoterapię oddechową uzupełnia się, o ile jest to możliwe, ćwiczeniami ogólnie usprawniającymi, dążąc do zwiększenia ruchomości w stawach barkowych, klatki piersiowej i kręgosłupa oraz siły mięśni oddechowych. W przypadku współistnienia przewlekłej choroby płuc lub wady postawy ciała stosuje się odpowiednią do rodzaju schorzenia fizjoterapię oddechową oraz postępowanie korekcyjne. Zawsze jednak należy brać pod uwagę możliwości wysiłkowe chorego, które ustala się na podstawie rodzaju wady serca oraz kardiologicznych prób wysiłkowych.

W okresie pooperacyjnym fizjoterapię oddechową stosuje się od pierwszej doby, prowadząc ćwiczenia oddechowe torem przeponowym, zwłaszcza z oporem, ćwiczenia efektywnego kaszlu oraz oklcpywanie klatki piersiowej. Bardzo ważnym elementem w zapobieganiu pooperacyjnym powikłaniom płucnym jest odpowiednia pozycja chorych w łóżku, szczególnie we wczesnym okresie po zabiegu. Powinni oni przez cały dzień przebywać w wysokiej pozycji półsiedzącej lub nawet siedzącej. Należy zapobiegać nieprawidłowej pozycji ciała, która dodatkowo stwarza złe warunki pracy układu oddechowego. Ćwiczenia efektywnego kaszlu stosuje się w siadzie, stabilizując obiema rękami przednią i tylną powierzchnię klatki piersiowej. W przypadku trudności z wykrztuszaniem lub też wystąpienia niedodmy płuc wykonuje się je w pozycjach drenażowych.