0000022

Rozwój niemowląt i jego zaburzenia a rehabilitacja metodą Vojty

nie podeszwowe stóp coraz bardziej jedną do drugiej. Ta stabilizacja w leżeniu na plecach umożliwia wyciąganie rąk do przedmiotów.

Jeżeli z jakichś względów dziecko nie czuje się w tej pozycji pewnie, jeśli nadal zbyt słabe są mięśnie jego brzucha, a reakcje odgięciowe zbyt silne, niemowlę poszukuje poszerzenia bazy podparcia. Używa w tym celu ramion aż do łokci, opierając je szeroko na podłożu, albo nóżki utrzymuje głównie podparte na piętach, rzadko uniesione do góry. Jeżeli odważy się oderwać od podłoża kończyny, to robi to na krótko, dość gwałtownie, jakby z lękiem, że straci tę chwiejną równowagę. Często jeden nieostrożny ruch powoduje wywołanie reakcji Moro, jakby reakcji przestrachu, co polega na wyprężeniu całego ciała z rozrzuceniem kończyn górnych w bok. Jak już pisałam, reakcja ta jest charakterystyczna dla wczesnych tygodni życia i powinna wygasnąć całkowicie w czwartym miesiącu.

Tak więc w czwartym miesiącu bacznie obserwujmy dziecko. Sprawdzajmy, czy linia łącząca nosek, brodę i pępek jest prosta czy łukowata? Która strona ciała jest w-klęsła, a która wypukła? Czy zawsze ta sama strona jest wklęsła? Czy kończyny prawa i lewa są tak samo aktywne?

Ryc. 6. Niemowlę czteromiesięczne wyciąga ręce do przedmiotu; prawą w prawo, lewą w lewo.

2. Prawidłowy rozwój niemowlęcia i pierwsze sygnały jego zaburzeń

Ryc. 7. Niemowlę chwyta za nogi i przyciąga je coraz bliżej ust. Stopy nad pępkiem u niemowlęcia w wieku pięciu miesięcy i coraz częściej w buzi w dalszych tygodniach.

Zdrowe, dobrze rozwijające się trzymiesięczne niemowlę potrafi długo (około 1 minuty, a nie 3 sekundy) utrzymać kończyny dolne nad podłożem i dźwigać je aktywnie przeciwko sile przyciągania ziemskiego. Nie traci przy tym symetrii ułożenia, nie opada nóżkami i biodrami stale w jedną stronę. Im lepiej pracują jego mięśnie, tym częściej ustawia i coraz dłużej utrzymuje proste kąty we wszystkich stawach kończyn dolnych. Nogi dźwigane są aktywnie, przeciwko sile przyciągania ziemskiego. Swobodnie zaczyna wyciągać rączki do zabawek znajdujących się w pobliżu. Odruchy chwytne dłoni tracą stopniowo swą intensywność. Kciuki znajdują się już cały czas na zewnątrz dłoni, odwiedzione. Ręka rozwija się do chwytu i podparcia.

Dziecko czteromiesięczne zaczyna dotykać dłońmi kolan, brzucha i stopniowo okolicy narządów płciowych, pewnie sięga do zabawki, prawą ręką w prawo, a lewą w lewo (Ryc. fi). Przekroczenie ręką linii środkowej ciała na przełomie czwartego i piątego miesiąca oraz podążenie za zabawką z prawej na lewą stronę jest wstępem do obrotu na bok. a potem na brzuch. Kończyny dolne dźwigane są coraz wyżej. Rączki dziecka chwytają podudzia, a potem stopy i prowadzą je coraz bliżej ust (Ryc. 7). Kręgosłup jest w tej pozycji rozciągany i prostowany, a punkt ciężkości w leżeniu na plecach przesuwa się w kierunku

45