060

masy na tym etapie powinna być równa odciętej środka wyporu statku nicprzcgłębionego. Następnie należy (hipotetycznie) zamrozić wodę wokół statku i rozmieścić na nim masy zgodnie z rzeczywistym załadowaniem jednostki. Środek masy statku przemieści się wówczas do rzeczywistego swojego położenia. Dzięki zamrożonej wodzie wokół kadłuba statek nie może zmienić swojego położenia, ale na jego więzy - lód wokół kadłuba - będzie działał moment „wyłamujący” jednostkę z tego położenia, podobny do momentu działającego na utwierdzenie belki obciążonej zewnętrznym momentem gnącym. Moment działający na statek (moment pary sił ciężar - wypór) równy jest iloczynowi dowolnej siły z pary i odległości między tymi siłami. Ta odległość, zwana ramieniem przegłębiającym, jest równa różnicy między odciętą rzeczywistego środka masy załadowanego statku a odciętą środka wyporu dla statku bez. przegłębienia. Po rozmrożeniu wody opisany moment spowoduje obrót statku w kierunku jego działania. W trakcie tego obrotu będzie zmieniał się kształt podwodnej części kadłuba i położenie środka objętości tej części. Statek będzie się obracał, aż linia działania siły wyporu pokryje się z linią działania ciężaru dla rzeczywistego rozkładu mas na jednostce. W tym położeniu moment obracający statek zmaleje do zera i znajdzie się on w nowym stanie równowagi, z przegłębieniem różnym od zera.

6.2. Podstawowa metoda obliczania przeziębienia statku

Przegłębienie statku dla rzeczywistego stanu jego załadowania można najprościej wyznaczyć, porównując działający na jednostkę moment przc-głębiający z jednostkowym momentem przeziębiający m Mj, odczytanym z dokumentacji statku. Ten parametr jest zazwyczaj przedstawiony w danych hydrostatycznych (statku nieprzegłębionego) - tabele lub krzywe hydrostatyczne. Przegłębienie statku jest równe:

gdzie: MO_v - moment przegłębiający statek, jego sposób wyznaczenia i jednostka miary zależą od sposobu prezentacji jednostkowego momentu przegłębiającego, podanego w dokumentacji statku, Mj - jednostkowy moment przegłębiający, odczytany z dokumentacji statku dla zanurzenia wypornościowego.

Najczęściej jednostkowy moment przegłębiający na współczesnych statkach podany jest w ich dokumentacjach jako moment masowy, czyli jest wy rażony

60