0000066

65

Wyniki leczenia zachowawczego

Nie zaobserwowano poprawy u 40 chorych. Byli to głównie chorzy ze starszych grup wieku z bardzo wyraźnie nasilonymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa.

U 4 osób wystąpiło w czasie leczenia pogorszenie. Byli to chorzy, u których leczenie fizykalne rozpoczęto w okresie ostrego zespołu bólowego od ćwiczeń usprawniających bez uprzedniego wygaszenia bólów za pomocą stosowania naświetlań lampą Sollux, prądów diadynamicznych lub preparatów farmakologicznych.

Jeden z tych ostatnich chorych został skierowany na zabieg chirurgiczny usunięcia krążka międzykręgowego. Chory ten po operacji był rehabilitowany w Zakładzie z dobrym wynikiem.

Badania młodzieży szkolnej wykazały w każdym przypadku poprawę. Z ogólnej liczby u 62 osób, które nie zgłosiły się do badań kontrolnych, w czasie trwania leczenia u wszystkich stwierdzono poprawę.

Tak więc poprawa wystąpiła ogółem w przeszło połowie przypadków (56,57%), a jedynie w 26,32% stwierdzono brak poprawy, natomiast ^odsetek pogorszeń był nieznaczny, bo wynosił tylko 2,63%.

Jak wynika z przytoczonych danych, zasadniczą grupę chorych z zespołem bólów dolnego odcinka kręgosłupa stanowią ludzie w starszym wieku, głównie ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Przebieg choroby jest zazwyczaj długotrwały, a występujące w tym schorzeniu objawy bólowe nasilają się okresowo.

Są one wyraźniej widoczne w grupie przypadków, dotyczących ludzi starszych z bardziej nasilonymi zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie kręgosłupa.

Istotnym momentem, rzutującym na uzyskiwane wyniki, jest niewątpliwie dobór sposobu postępowania leczniczego. Wydaje się, że w przypadkach z ostrym zespołem należy stosować zabiegi zmniejszające objawy bólowe, podczas gdy u chorych w okresie wycofywania się objawów — ćwiczenia usprawniające.

Istnieje zatem potrzeba stałego nadzoru fachowego i leczenia tych osób, jak również okresowe poddawanie ich badaniom kontrolnym. W celu zwiększenia efektywności leczenia powinna istnieć dalsza, właściwa selekcja pacjentów oraz zwiększenie różnorodności zabiegów i ich właściwy dobór.

W świetle uzyskanych wyników należy uznać, że leczenie zachowawcze chorych z zespołem bólów dolnego odcinka kręgosłupa przynosi korzystne efekty.

ł